PROGRAMI I STUDIMIT FILOZOFI-SOCIOLOGJI (BACHELOR) SYLLABUSET

Transcription

1 PROGRAMI I STUDIMIT FILOZOFI-SOCIOLOGJI (BACHELOR) SYLLABUSET EKONOMIKS 75 orë, 6 kredite Teorive ekonomike për ekonominë e tregut dhe variantet e punës, politikat makroekonomike. A është produkti ynë i prodhuar në mënyrë eficente? Pasqyrimi, parandalimi, ilustrimi i përvojave spikat në të gjithë materialin dhe këtë, më shumë se kudo, e gjen në ekonomitë e konsoliduara, duke përcjellë kështu edhe mesazhin që problem për ekonominë tonë nuk është zbulimi i rrugëve dhe mënyrave të reja, por përcaktimi dhe zbatimi i praktikave më të mira të menaxhimit të resurseve të provuara në botë, me synim konsolidimin e rezultateve të ekonomisë shqiptare dhe përballimin e sfidës së këtij mijëvjeçari të ri. LOGJIKË 100 orë, 8 kredite Objekti i studimit. Historiku i mendimit në logjikë. Format e mendimit, koncepti, gjykimi dhe arsyetimi. Koncepti, vetitë, marrëdhëniet dhe veprimet me të. Gjykimi, formë e mendimit, thelbi dhe struktura. Klasifikimi i gjykimeve, gjykimet e thjeshta kategorike, veprimet me gjykimet. Raporti mes gjykimeve kategorike, kushtet e vërtetësisë dhe gabueshmërisë së tyre. Gjykimet e përbëra. Arsyetimi, induktiv dhe deduktiv. Lidhja shkak-pasojë, mënyrat e lidhjes shkakësore. Silogjizmat, silogjizmi i thjeshtë kategorik, thelbi dhe struktura e tij. Rregullat e përgjithshme dhe speciale, figurat dhe modusat e tij. Silogjizmat me premisa të përbëra, silogjizmi i thjeshtë kushtor, kushtor kategorik, disnjuktiv kategorik, kushtor disnjuktiv. Ligjet e logjikës formale. Ligji i Identitetit, i Kontradiksionit, i së Tretës së Përjashtuar dhe i Argumentimit të Mjaftueshëm. HISTORI 125 orë, 10 kredite Moduli 1 Shoqëria në fillimet e historisë së kohës së re. Konsolidimi i monarkive dhe sundimi i tyre. Gjendja social-ekonomike në Evropë në shek XVII-XVIII. Lufta për pavarësi e kolonive angleze në Amerikën e Veriut. Krijimi i SHBA-së. Revolucioni Francez i shekullit XVIII. Franca post revolucionare në periudhën e Republikës Borgjeze dhe të Napoleon Bonopartit. Gjendja në Evropë në vitet Revolucionet e vitit 1848 në Evropë. Perandoria Turke në shek. XVI-XIX. Vendet ballkanike gjatë shek. XVI-XIX. SHBA në vitet Nacionalizmi dhe realizmi, Industrializmi dhe trasformimet në bujqësi, gjatë shekullit XIX. Vendet e Azisë dhe Afrikës në fund të shek. XIX. Moduli II Gjendja e botës në fillimin e shek. XX. Lufta e Parë Botërore ( ). Demokracitë Perëndimore në vitet Totalitarizmi dhe karakteristikat e tij. Ballkani në vitet Azia, Afrika dhe Amerika Latine në vitet Lufta e Dytë Botërore ( ). Karakteristikat e përgjithshme të shndërrimeve politike, ekonomike e sociale pas Luftës së Dytë Botërore. Vendet e Evropës Perëndimore në vitet SHBA në vitet Veçoritë e shoqërive pasindustriale. Vendet Perëndimore në vitet Bashkimi Evropian në vitet Bashkimi Sovjetik në vitet , shpërbërja e tij. Vendet e Evropës Lindore Qendrore në vitet Fundi i regjimeve komuniste në to. Moduli III Shthurja e rendit të bashkësisë primitive. Ilirët. Lindja e marrëdhënieve skllavopronare në Iliri. Rënia e rendit skllavopronar në Iliri. Lindja dhe zhvillimi i marrëdhënieve feudale në shek VII-XV. Lufta e popullit shqiptar kundër pushtuesve turq në shek XV. Fillimet e Rilindjes Kombëtare Shqiptare. Lidhja e Prizrenit ( ). Shpallja e Pavarësisë Kombëtare të Shqipërisë. Lufta për mbrojtjen e pavarësisë dhe tërësisë tokësore në vitet e para të shtetit të pavarur shqiptar. Revolucioni Demokratik i Qershorit Ahmet Zogu drejton shtetin shqiptar. 1

2 Qëndresa e popullit shqiptar në vitet e para të pushtimit fashist italian (prill nëntor 1941). Rritja e luftës antifashiste për çlirimin e plotë të vendit. Gjendja e Shqipërisë në vitet e para të diktaturës komuniste ( ). Shqipëria në kushtet e vetizolimit ekonomik e politik ( ). Lindja e sistemit pluralist në Shqipëri. E DREJTA KUSHTETUESE 125 orë, 10 kredite Objekti i studimit. Burimet e së drejtës kushtetuese. Kushtetuta si akt themelor i shtetit. Të drejtat dhe liritë themelore të njeriut. Dimensioni ndërkombëtar i të drejtave të njeriut dhe kushtet juridike të personave të huaj. Parimet kushtetuese që garantojnë të drejtat dhe liritë themelore. Klasifikimi i të drejtave dhe lirive themelore. Liritë dhe të drejtat vetjake, ekonomike sociale, politike. Pushteti Ligjvënës. Kuvendi. Pushteti Ekzekutiv. Pushteti Gjyqësor Presidenti i Republikës. Gjykata Kushtetuese në Shqipëri. Procesi kushtetues. Qeverisja vendore. HYRJE NË FILOZOFI 110 orë, 9 kredite Koncepte dhe probleme të rëndësishme filozofike, duke filluar nga objekti i lëndës (Ç është filozofia, origjina e mendimit filozofik) dhe deri tek trajtimi i koncepteve të mirëfillta filozofike si: Ndërgjegjia; E pandërgjegjshmja; Hapësira; Koha; Teoria e njohjes; E vërteta; Kriteret e saj; Ekzistenca; Natyra; Kultura; Historia; Vdekja; Emocioni; Dëshira; Imagjinata; Gjuha etj. HYRJE NË SOCIOLOGJI 110 orё, 9 kredite Hyrje të përgjithshme në konceptet, çështjet dhe perspektivat sociologjike bazë. Krahas paraqitjes së historisë së sociologjisë si një disiplinë akademike dhe marrëdhëniet e saj me shkencat e tjera në fillim, kursi përqendrohet në një numër të gjerë fushash të veprimit human dhe organizimeve shoqërore siç është kultura, ekonomia, politika, edukimi, feja, etj. Perspektiva krahasuese ndërkulturore dhe zhvillimi i bazave për të kuptuar ndryshimet socio-kulturore kryesore që ndodhin në botën dinamike të ditëve tona. Brenda kësaj përmbajtje, marrim në konsideratë procese të tilla si zhvillimi modern, global, shekullor, socio-ekonomik, burokracinë dhe nevojën e shoqërisë së informacionit. GJUHË ANGLEZE 100 orë, 8 kredite Reading and Discussion Topics: It s absolutly true! Past Simple and Continuous. Are you a morning person? Career paths. Money matters. Radio wedding. Changes How polite are you? Food and cooking. Grammatical structures: Past Simple and Continuous. Subject and Object questions. Will/Going to. Adverbs of purpose. First Conditional. Present Perfect Simple. A job interview. Verbs with two objects. Modals of advice. Present Perfect Simple Present Simple + Continous for Future. Planning a day trip. Phrasal verbs: turn, switch, go. Second Conditional. HISTORI E FILOZOFISË orë, 9 kredite Njohjen e historisë së mendimit filozofik në periudhat e Antikitetit dhe të Mesjetës. Fiolzofia në Greqinë Antike. Parasokratikët; Shkolla e Miledit. Pitagora, Herakliti, shkolla e Eleas, shkolla atomostike. Filozofia sokratike. Idealizmi i Platonit. Filozofia e Aristotelit. Filozofia në periudhën aleksandrine. Filozofia në Lindjen e Lashtë. Filozofia në Mesjetë. Filozofia dhe teologjia. Apologjistët. Aurel Agustini. Skolastika. Anselmi i Kenterberisë. Nominalizmi, realizmi. Thoma Akuini dhe filozofia e tij. Rozher Bekon. Johan Duns Kotti. Filozofia arabe në Mesjetë. SOCIOLOGJI E KULTURËS 100 orë, 8 kredite Përcaktime të kulturës në dritën e perspektivës sociologjike (nga lashtësia deri në vitin 1870; për periudhën ; pas Luftës së Dytë Botërore). Simbolet kulturore dhe funksionet sociale të tyre. Gjuha si sistem simbolesh kulturore dhe rëndësia e saj për funksionin e shoqërisë. Vlerat kulturore dhe roli i tyre në funksionimin e shoqërive moderne. Normat kulturore si 2

3 rregullatorë të funksionimit të shoqërisë. Kultura materiale si shprehje e vlerave kulturore. Diversiteti kulturor (subkulturat dhe kundërkulturat). Zhvillimi i kulturës dhe faktorët përcaktues të tij. Komunikimi ndërkulturor. Kultura popullore dhe kultura e lartë. Modelet kryesore të politikave kulturore. Kultura dhe globalizmi. Komunikimi dhe përplasjet kulturore. ANTROPOLOGJI SOCIALE 100 orë, 8 kredite Perspektiva antropologjike. Një histori e shkurtër e antropologjisë. Etnografia, puna në terren dhe interpretimet e saj. Aplikimi i antropologjisë. Morali dhe relativizmi kulturor. Kultura. Gjuha dhe komunikimi. Shkëmbimi dhe reciprociteti. Farefisnia dhe prejardhja. Martesat dhe aleancat. SOCIOLOGJI POLITIKE 100 orë, 8 kredite Çështjet kryesore që kanë të bëjnë me sociologjinë politike, duke përfshirë aspekte historike, politike, sociale, ideologjike dhe institucionale. Të gjitha keto bejnë të mundur që të flitet për një disiplinë me një objekt dhe metodë të përcaktuar. Rëndësia e ketij kursi nuk qëndron vetëm në aspektin induktiv, por ka të bëjë kryesisht me të kuptuarit e problemeve themelore që përmban sociologjia politike. HISTORI FILOZOFIE II 110 orë, 9 kredite Hyrje në filozofinë e Rilindjes. Erazmi dhe doktrina e tij filozofike. Luteri si filozof dhe reformator. Makiaveli menaxhues i fuqisë relative të forcave të mira dhe të këqija të shoqërisë. Michel de Montaigne, përfaqësues i skepticizmit klasik. Shkenca në periudhën e Rilindjes. Mendimi filozofik gjatë iluminizmit. Mendimi filozofik i Fransis Bekon. Filozofia e Tomas Hobs. Racionalizmi dhe ndryshimi rrënjësor i metodave shkencore. Mendimi filozofik i R.Dekart. Filozofia e Spinozës. Mendimi filozofik i Lajbnicit dhe teoria e monadave. J. Locke, përfaqësues i empirizmit në Britani. Filozofia e Xhorxh Berklit. Mendimi filozofik i David Hjume. Vepra Debate e Zh. Zh. Rusoit dhe mendimet e tij mbi jetën shoqërore. Filozofia kritike e E. Kantit. Hegeli si përfaqësues i idealizmit absolut. A. Comte, themelues i filozofisë pozitiviste. FILOZOFI MORALE DHE E FESË 100 orë, 8 kredite Institucionalizimi i Moralit si seksion të Filozofisë. Studimi në nivelin e moralit vërehet në veprimtarinë e çdo individi, përkundrejt vetvetes dhe njerëzve të tjerë, i referohet përgjithësisht jetës së tij praktike, ashtu si ajo shprehet në mendim, në aktivitet, madje edhe në qëndrimin më të thjeshtë të saj. Ndërkohë që problemi kryesor i cili shtrohet në këtë fazë konsiston në vlerësimin e çdo qëndrimi dhe veprimi njerëzor. Në tërësinë e vet studiohet në mënyrë të detajuar filozofia e periudhës së Mesjetës apo e quajtur ndryshe Filozofia e Fesë. PSIKOLOGJI 130 orë, 10 kredite Hyrje në psikologji. Probleme dhe metodat. Bazat biologjike të sjelljes. Ndijimi dhe perceptimi. Gjendjet e vetëdijes. Të mësuarit. Kujtesa dhe strategjitë e përmirësimit të kujtesës. Të menduarit, gjuha, zgjidhja e problemit. Ndjenjat dhe emocionet. Motivacioni dhe jeta aktive. Personaliteti dhe teoritë e tij. Inteligjenca, matja, faktorët. Patopsikologjia. Stresi dhe përballimi i tij. Personaliteti social. Koncepti dhe thelbi i komunikimit. Struktura e komunikimit. Komunikimi verbal. Gjuha dhe komunikimi. Të shkruarit si formë komunikimi. Komunikimi jo verbal. Bazat e artit të sjelljes në komunikim. Opinioni social, bindjet, besimi. Debati dhe dialogu, sekreti i Sokratit. Komunikimi si aftesi. Familja dhe komunikimi. Problemet dhe drejtimet kryesore. Njohja sociale. Vetëperceptimi. Vetja në lidhjet sociale. Qëndrimet dhe ndryshimet e qëndrimeve. Teoritë e ndryshimit të qëndrimeve. Format e ndikimit social. Paragjykimet, steriotipet dhe diskriminimi. Ndikimet kulturore dhe gjenetike në sjellje. Pushteti social dhe llojet 3

4 e tij. Sjellja prosociale dhe format e saj. Tërheqja ndërpersonale dhe marrëdhëniet intime. Agresiviteti dhe teoritë e shpjegimit të tij. Parandalimi dhe kontrolli i agresivitetit. Grupi, natyra dhe funksionet e tij. Mendimet dhe vendimet e grupit. Raportet ndërpersonale. Lidershipi. Modelet dhe teoritë. Mjedisi dhe territori. SOCIOLOGJI URBANE 110 orë, 9 kredite Objekti i studimit. Lindja e qytetit, Transformimi urban, fenomenet sociale urbane, kërkimi empirik dhe refleksioni teorik. Ndjenja dhe racionaliteti. Shkolla e Çikagos, dikotomia Gemeinschaft dhe Gessellschaft, Simmel psikologjia sociale e urbanizimit, Ekonomia dhe politikat urbane, kontrolli i zhvillimit urban, kultura urbane, riformatimi i mjedisit urban, dimesioni hapësinor- kohor urban. FILOZOFI MODERNE (Shek. XX) 110 orë, 9 kredite Filozofia e shek. XX dhe karakteristikat kryesore të saj. Filozofia e Niçes. Filozofia e Zigmund Frojdit. Filozofia e Karl Marksit. Filozofia e Henri Bergson. Filozofia Pragmatiste. Filozofia Analitike. Filozofia e Ludvig Vitgenshtain. Filozofia Ekzistencialiste. Filozofia e Karl Jaspers. Filozofia e Martin Hajdeger. Filozofia e Zhan Pol Sartrit. METODOLOGJIA E KËRKIMIT NË SHKENCAT SOCIALE 100 orë, 9 kredite Njohja me konceptet themelore mbi metodologjinë e kërkimit në shkencat sociale. Kërkimi shkencor dhe etapat e tij. Zgjedhja e një problem kërkimi dhe formulimi i tij. Recensionimi i shkrimeve të mëparshme. Kuadri i referencës (konceptual, teorik). Formulimi i çështjeve të kërkimit. Hipoteza dhe përpunimi në një kuadër operator. Deviza e kërkimit dhe kontrolli mbi kërkimin. Studimet dhe tipet e tyre: deskriptiv, konvencional, eksperimental. Metodat e kampionimit. Masa e koncepteve, shkallët e masës. Teknikat e mbledhjes së të dhënave. Kërkimet cilësore. Prezantimi i përfundimeve, diskutimi i rezultateve. MENDIMI SHOQËROR POLITIK SHQIPTAR 100 orë, 9 kredite Pikëpamje historiko-politiko-kulturore. Mendimi filozofik i Teodor Kavaliotit. Rilindja Kombëtare Shqiptare. Mendimi politiko-shoqëror në vitet të shek. XIX. Veprimtaria e Naum Veqilharxhit. Pikpamjet politike e kulturore në vitet të shek. XIX. Veprimtaria e K. Kristoforidhit, Z. Jubanit, Th. Mitkos. Lëvizja kulturore shqiptare në vitet e Lidhjes së Prizrenit. Mendimi politiko-shoqëror në vitet 80 të shek. XIX. Letërsia dhe artet. Programi politik i Sami Frashërit dhe Ismail Qemalit. Mendimi shoqëror shqiptar. Mendimi i Neoshqiptarizmës. Përfaqësuesit kryesorë të neoshqiptarizmës për traditën filozofike. Branko Merxhani, themelues i neoshqiptarizmës. FILOZOFIA E ARTIT 75 orë, 6 kredite Filozofia e artit merret me studimin e artit, ligjësive të tij, duke qënë pjesë e estetikës, e cila e sheh artin si fenomenin më të lartë të krijmtarisë estetike dhe të mendimit njerëzor, si e tillë të kuptuarit e një vepre arti luan një rol të rëndësishëm në ndjenjën e intelektit dhe ndjeshmërisë humane. Objekti i filozofisë së artit, dallimi i tij nga forma e ndërgjegjes shoqërore, arti antik grek, klasifikimi i llojeve të artit, kategoritë e estetikës, kultura dhe arti, liria në terrenin artistik, e bukura në art, fenomeni katarsis, teatri, piktura, muzika, kinematografia dhe së fundi identiteti dhe vlerat e tij. SOCIOLOGJI E FAMILJES 75 orë, 6 kredite Problemet e familjes si bërthama e shoqërisë zenë një vend të rëndësishëm në mbarëvajtjen e shoqërisë. Në kuadër të lirisë, demokracisë dhe liberalizimit të jetës sociale dhe individuale, kanë lindur edhe një tërësi problemesh e shqetësime me strukturën, përmbjtjen e funksionet e familjes me detyrat e të drejtat e saj, të cilat kërkojnë një trajtim në aspektin social dhe filozofik. 4

5 DEMOGRAFI 75 orë, 6 kredite Vrojtimi i fenomeneve demografike. Tiparet e një popullsie. Lindshmëria. Treguesit sintetikë të lindshmërisë. Vdekshmëria. Migrimi dhe flukset e llojeve migruese. Roli i migrimit dhe urbanizimi në zhvillim. Rritja e popullsisë. Korrelacioni popullsi zhvillim. Zhvillimi human. Politika demografike dhe modelet demo-ekonomike të zhvillimit. Zhvillimi demografik në rrethina. INFORMATIKË 45 orë, 4 kredite Sistemi i shfrytëzimit Windows. Administrimi i informacioneve me Windows Explorer dhe My Computer. Konfigurimi i komponentëve nëpërmjet Control Panel. Kërkimi i informacioneve në kompjuter. Grupi i programeve Ms-Office. Programi Ms-Word. Përshkrimi i dritares kryesore të tij dhe menutë. Hapja e dokumentave të reja, puna me to, ruajtja dhe mbyllja e tyre. Formatimi i fletës me Page Setup, menuja Edit me komandat e saj, Cut, Copy, Paste, Find, Replace. Formatimi i tekstit dhe pargrafëve. Futja e objekteve të ndryshme në word. Futja e komenteve dhe footnote. Futja e tabelave dhe puna me to. Printimi i një dokumenti. Programi Ms-Exel Xp.Dritarja kryesore, menutë. Qelizat dhe adresat e tyre. Menutë File e Edit si dhe komandat e tyre. Adresat relative dhe absolute. Përdorimi i formulave dhe funksioneve të gatshme. Menuja Data. 5