AM PRINGLE EN ANDERE. Prof Kobus van Rooyen SC (Voorsitter) Prof Willem De Klerk (Uitsaai-Verteenwoordiger) Prof Henning Viljoen (Gekoöpteerde lid)

Transcription

1 DATUM VAN ONDERSOEK: 11 Februarie 2000 SAAKNO: 04/2000 AM PRINGLE EN ANDERE Klaers vs SABC Respondent Tribunaal: Prof Kobus van Rooyen SC (Voorsitter) Prof Willem De Klerk (Uitsaai-Verteenwoordiger) Prof Henning Viljoen (Gekoöpteerde lid) Die Klaer was nie verteenwoordig nie. Namens die SABC: Mnr Malan Otto (Algemene Bestuurder: Sentrale Klagtekantoor, SABC) SUMMARY Complaint about comedy which included a person who believed himself to be the Messiah. Scenes from the life of Christ are then transposed, for comical purposes, to the activities of this person.

2 Commission finding that the comedy is particularly risqué and on the brink of a contravention of the Code. Insofar as no warning as to religious prejudice was added, the complaint was upheld. BESLISSING JCW VAN ROOYEN Op die 20ste Desember, net na 21:00, is n aflewering van die reeks Spin City uitgesaai op SABC 3. Die reeks bevat insidente uit die aktiwiteite van n politieke agent en is n komedie. Die betrokke aflewering het onder andere gegaan oor n lid van sy span wat hom verbeel dat hy die Messias is. Sy stellings strook dan met sommige van die stellings van Jesus of herinner in elk geval sterk daaraan. Die mees problematiese toneel is een waar hierdie persoon deelneem aan n groeptoneel wat poog om n nabootsing te wees van Leonardo da Vinci se Laaste Avondmaal. Elke keer wanneer van hierdie tonele gewys word of stellings gemaak word, lag die onsigbare gehoor. Die Klaer het skerp beswaar gemaak teen hierdie vertoning en gesê dat hy die program uiters ontstellend gevind het. Hy haal gedeeltes aan uit die Nuwe Testament waar daar juis gemaan word teen persone wat met Jesus of God spot. Die Respondent het toegegee dat n PG : L (Parental Guidance : Language) nie afdoende waarskuwing vir hierdie episode was nie. Daar behoort gebruik gemaak te gewees het van die simbool P wat slaan op profaniteit / vooroordeel. Ter aanvang moet daarop gewys word dat indien n episode uit n reeks die Kode van die Komissie oortree, dit nie gewys mag word nie ten spyte 2

3 van die hoë prys, soos na verwys deur die SABC. Soms word ook melding daarvan gemaak dat persone die televisie sou kon afskakel indien materiaal vir hulle aanstootlik is. Weer eens: alhoewel die afskakel-aspek seker n faktor is waarvan n mens kan kennis neem, bly die vraag voor die Komissie nog steeds of die betrokke episode aanstootlik vir die godsdienstige oortuigings of gevoelens van n bevolkingsdeel was. Die Tweede Klaer, Mev Tunstall, het die vraag gevra of daar miskien wel opgetree sou word wanneer die Moslems of Jode se godsdienstige gevoelens aangetas sou word, in teenstelling met dié van die Christene. Hieruit is af te lei dat sy van mening is dat die Christene meer geredelik die voorwerp van spot is en dat daar nie sterk genoeg in dié verband opgetree word nie. n Verdere Klaer, Mnr Jaco Van der Merwe, het verder beswaar gemaak teen die feit dat hierdie episode n paar dae voor Kersfees gewys is. Mnr Gert Timmerman, n verdere Klaer, het argumenteer dat die episode gepoog het om gek te skeer met die Christelike Godsdiens. Mev Yvonne Van Olden het weer die volgende gesê: At a time of the year when the world celebrates the anniversary of the Birth of Christ one of the characters in the program pronounced himself as the Redeemer, the Saviour of the World Him and many other titles and I would strongly condemn this absolute blasphemy of Jesus Christ, who was born as man, lived a blameless, sinless life on earth, died on the Cross of Calvary to save mankind from eternal damnation and rose from the dead and is alive, not only in heaven, but lives in the hearts of millions of people all over the wold. Needless to say, I switched off immediately. n Verdere klaer, Mev D De Villiers, het onder andere die volgende gesê: While few of us appreciate our friends or family being made fun of, I 3

4 appreciate it even less when my God becomes the brunt of jokes. While I do believe that God can take a joke, the content of Spin City seemed blatantly disrespectful. Freedom of speech is important and I am not suggesting that a protective net be drawn around Christianity. However, just as we are advised on the News Bulletins at times, that what will follow will offend sensitive viewers, perhaps such a warning was appropriate for this episode specifically with regard to the Christian faith. Die lede van hierdie Tribunaal het hierdie klagtes met besondere erns bejeën. Die kernvraag wat gestel is, is of daar werklik met die Christelike Godsdiens gespot is. Ongelukkig is dit so, dat daar in rolprente oor die jare heen tog sekere stellings uit die Bybel aangehaal word vir humoristiese doeleindes. Onlangs het die Komissie bevind dat n kinderprogram op e-tv (waarin n toneel gewys word waar kinders die tonele rondom die geboorte van Jesus opvoer en daar op 'n manier gespot word met die gebruik van die naam Jesus ) wel neerkom op n skending van die Uitsaaikode. Artikel 7 van die Uitsaaikode bepaal dat geen Uitsaaier materiaal mag uitsaai wat aanstootlik is vir die Godsdienstige oortuigings of gevoelens van 'n bevolkingsdeel nie. Aanstootlik het n beperkte betekenis volgens die Appèlhof (sien Publications Control Board v Gallo (Africa) SA 665 (A) ). Dit slaan, volgens die Hof, nie op stof wat byvoorbeeld in swak smaak is of effens vies maak nie, maar op stof wat werklik weersinwekkend is en wat, met ander woorde, n diep ingreep maak in die godsdienstige gevoelens van `n bevolkingsdeel. Dit is verder opmerklik dat die Grondwet van die Republiek in artikel 16(2) besondere ruimte laat voordat die vryheid van spraak-waarborg oortree word. Artikel 16(2) bepaal naamlik dat die vryheid van spraak-waarborg nie geld waar haat verkondig word op grond van godsdiens en dit op so n wyse gedoen word dat dit aanstig tot leed nie. Die Wet op Films en 4

5 Publikasies 1996 bevat in skedule 10 n bepaling wat strook met Artikel 16(2) en daarbenewens sekere kategorieë vrystel: byvoorbeeld bona fide drama asook bona fide kuns en dokumentêre stof. Indien teruggekeer word tot die vraag op die grense in hierdie aflewering van Spin City wel oorskry is, moet in ag geneem word dat die verskynsel dat n persoon homself as die Messias beskou, wel voorkom. Dié episode span hierdie afwyking in vir humoristiese doeleindes. Die Tribunaal het na deeglike oorweging besluit dat ten spyte van die feit dat die gebruikmaking van hierdie materiaal in besonder swak smaak val en dit heelwat kykers sou belg, die grens van aanstootlikheid nog nie oorskry is nie. Hierdie konklusie is veral bereik omdat daar n mate van twyfel was by die lede van die Tribunaal of n ingreep in vryheid van spraak hier juridies geregverdig is. Daar is in ag geneem dat die stuk na die waterskeiding (21:00) uitgesaai is en dat daar darem n ouerlike begeleiding-waarskuwing was. Ons is egter van mening dat die Respondent `n vooraf-waarskuwing oor die profane aard van die episode moes gebeeldsend het. Geoordeel aan die klagtes wat ontvang is en wat, volgens die ervaring van die lede van hierdie Tribunaal, ook die klagte sou wees van duisende ander Christen-kykers, wil die Tribunaal die vertoon van hierdie episode ernstig bevraagteken. Aan die ander kant, moet in ag geneem word dat dit die oordeel van die Tribunaal is dat die episode nie aanstootlik is volgens die Reëls nie. In die lig daarvan, het dit die SABC vrygestaan om hierdie episode uit te saai en behoort die voorbehoude van die Tribunaal nie hier n rol te speel nie. Die klagtes word dus van die hand gewys, behalwe vir sover die Tribunaal van mening is dat daar n waarskuwing oor die profane materiaal aangedui moes gewees het. In die opsig word die klagte gehandhaaf. 5

6 JCW VAN ROOYEN SC VOORSITTER 6