Prof. Dr. Alban Ibraliu UDHËZUES PËR KULTIVIMIN E ORIGANUM VULGARE
|
|
- Alexandra Bradford
- 6 years ago
- Views:
Transcription
1 KULTIVIMI I RIGONIT
2 Prof. Dr. Alban Ibraliu UDHËZUES PËR KULTIVIMIN E Rigonit ORIGANUM VULGARE Tiranë,
3 Përgatiti materialin: Prof. Dr. Alban Ibraliu Departamenti i Shkencave dhe Teknologjive Bimore Fakulteti i Bujqësisë dhe Mjedisit Universiteti Bujqësor i Tiranës Asnjë pjesë e këtij materiali nuk mund të kopjohet apo ribotohet pa lejen paraprake të autorit apo botuesit. Tiranë, Kjo broshurë u përgatit me mbështetje nga Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar, USAID. Pikëpamjet e autorit të shprehura në këtë botim nuk reflektojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar apo të Qeverisë së Shteteve të Bashkuara.
4 PËR LEXUESIN Hartimi i këtij udhëzuesi është financuar nga programi i USAID Fuqizimi i Nënsektorëve Jetikë Bujqësorë - SAVS i zbatuar nga organizata Konkurrueshmëria e Bujqësisë Shqiptare - Lushnja (AAC-Lushnja), me qëllim që të ndihmojë fermerët dhe specialistët të cilët merren me kultivimin e Rigonit (Origanum vulgare). Rigoni ka një areal të gjerë përhapjeje, rritet në zona mesdhetare deri në zonat malore. Kjo i detyrohet përshtatjes që ka kjo bimë me kushtet e mjediseve të ndryshme. Për sa i përket tokës, Origanum vulgare është mjaft e përshtatëshme për kultivim në toka gëlqerore, ashtu edhe në toka të varfra në kalcium, si dhe kultivimi në toka gurore të thata. Në Shqipëri Origanum vulgare gjenden 2 subspecie: Origanum vulgare subsp vulgare (Çaj Mali, rigoni i kuq) dhe Origanum vulgare subsp hirtum (rigoni i bardhë) gjendet i përhapur në mënyrë natyrale në shumë zona të vendit, që nga Jugu deri në Veri të Shqipërisë. Gjendet kudo në Shqipërinë e E Jugut, të Mesme dhe Juglindore dhe në veri të Shqipërisë. Gjendet me sasi të madhe në masivet malore të Sarandës, në Konispol dhe në Vrinë, në malet e Dropullit, Pogonit, Lunxhërisë, Zagorisë, Nemërçkës, Trebeshinës, Dhëmbelit, Kurveleshit, Tepelenës, Vlorës, në faqet shkëmbore të Shpiragut, Tomorit, përreth Beratit, Çorovodës, nëpër formacionet e Mallakastrës. Në zonën kodrinore dhe malore, në kurrizet kodrinore të Lushnjës, të Tiranës, të Kavajës, në zonat malore të Elbasanit, Pogradecit dhe Korçës e gjejmë gjer në lartësinë mbi 1600 m mbi nivelin e detit, në malet e Bogës deri në pllajat e Thethit, Vermoshit, në Mirditë, Pukë, Tropojë, Kukës, Diber, etj. Kultivimi i Rigonit po shikohet me shume interes nga kompanitë e bimëve mjekësore të cilat operojnë jo vetëm në Shqipëri por edhe më gjerë. Duke parë kërkesat e tregut të brendshëm e të jashtëm për rigon, kultivimi i tij është me leverdi ekonomike mjaft të kënaqshme. Leverdia ekonomike e kultivimit të kësaj bime lidhet ngushtësisht me vlerat e larta të përdorimit të saj si në guzhinë ashtu edhe në përdorimet farmaceutike, krahasuar me shumë bimë mjekësore, gjë që përbën një mundësi për rritjen e të ardhurave të familjeve fermere të cilat do të kultivojnë këtë bimë. 3
5 PËRMBAJTJA HYRJE...5 PËRSHKRIMI BOTANIK...5 PËRBËRËSIT BIMOR DHE PËRDORIMET E RIGONIT...6 PRAKTIKAT BUJQËSORE PËR Rigonin (ORIGANUM VULGARE)...8 KULTIVIMI I RIGONIT...9 Mbjellja me farë Mbjellja me fidanë Mbjellja e fidanëve në fushë dhe shërbimet gjatë vegjetacionit Jetëgjatësia e bimëve gjatë kultivimit Praktikat e kontrollit të barërave të këqija Ujitja dhe plehërimi Vjelja dhe prodhimi VLERAT EKONOMIKE...15 LITERATURA
6 HYRJE Rigoni apo Çaj Mali njihet me emrin shkencor Origanum vulgare L. Rigoni e ka origjinën nga fjalët greke oros = mal dhe gonos = zbukurim, d.m.th. bimë që zbukurojnë malet. Emrin origanon helenët e përdornin për disa bimë buzore me erë të këndshme. Është një specie e zakonshme e gjinisë Origanum, e familjes Lamiaceae. Është bimë autoktone e Euroazisë Jugperëndimore dhe Perëndimore me klimë të ngrohtë deri në mesatare dhe e Rajonit të Mesdheut. Rigoni ka luajtur gjithmonë një rol të rëndësishëm në jetën tonë të përditshme. Shija e tij është gati e pazëvendësueshme në disa gatime ushqimore. Është një nga erëzat më popullore të gatimit në botë. Ai është përdorur që në kohë të lashta, ai është karakteristik e kuzhinës Mesdhetare, sidomos e gjellëve me domate. Dhe ndërsa mendohet se rigoni është një erëz gatimi, duhet të dihet se ai ka një sërë të rëndësishme të përdorimeve që nxitin shëndetin, si dhe përdorime mjekësore. Shfrytëzimi i rigonit nga habitatet (vendet e rritjes) natyrale është më problem në vende të tillë si Marok, Turqi apo Shqipëri, tradicionalisht eksportuesit më të mëdhenj të rigonit në botë. Përshkrimi botanik Gjinia Origanum bën pjesë në familjen Lamiaceae (Labiatae), që karkterizohet nga një diversitet të gjerë morfologjik dhe kimik. Rigoni (Origanum vulgare) bimë shumëvjeçare tufore me shumë kërcej që dalin nga rizoma nëntokësore e saj me kërcej me qëndrim vertikal dhe të degëzuar që rriten cm, të pasur me qime gjëndërore. Gjethet kanë formë vezake të përkundrejta, me bisht të shkurtër e në formë vezake, ngjyrë të gjelbër e të veshura me qime ngjyrë të hirtë. Nënpetlat janë të ngjitura dhe formojnë atë që quhet kupë e lules dhe ato që mund të konsiderohen si nënpetla përfaqësojnë dhëmbët e kupës. Lulet me bisht të shkurtër, të grumbulluara në kallinj të stërgjatur midis kërcenjve. Lulesa e bimës është me ngjyrë rozë ose të bardhë. Lulet janë plot me nektar dhe gjithmonë janë të frekuentuara nga bletët. Në zonën fushore e kodrinore koha e lulëzimit është Maj-Korrik, ndërsa në pjesën malore Korrik-Gusht. 5
7 Foto nga: A. Ibraliu Foto 1. Origanum vulgare e rritur në habitatin e saj natyral Lulëzon nga mesi i muajit Qershor e deri në Gusht- Shtator. Polenizohen kryesisht nga bletët, fruti përbëhet nga katër akenëza në formë vezake me qoshe, ngjyrë të murrme në të zezë. Përbërësit bimor dhe përdorimet e kësaj bime Rigoni ka luajtur gjithmonë një rol të rëndësishëm në jetën tonë të përditshme. Sipas vlerësimeve, vetëm në SHBA konsumohen çdo vit më shumë se 300,000 ton rigon. Shija e tij është gati e pazëvendësueshme në disa gatime ushqimore (si do të ishte pica pa aromëen e veçantë të rigonit!). Është një nga erëzat më popullore të gatimit në botë. Grekët, Italianët dhe Spanjollët ishin të parët që ranë në dashuri me këtë bar aromatik ngazëllues. I përdorur që në kohë të lashta, rigoni është karakteristikë e kuzhinës Mesdhetare, sidomos e gjellëve me domate. Grekët bënin kompresa nga gjethet e rigonit për mjekimin e pezmatimeve dhe ngërçin e muskujve. Në Kinë, mjekët e rekomandojnë për të lehtësuar ethet, të vjellat, diarrenë, të verdhët dhe kruajtjen e lëkurës. Përdorimi bashkëkohor më i spikatur i rigonit është përdorimi si erz kryesore e kuzhinës Italiane Amerikane. Si Erzë përdoret gjerësisht dhe në kuzhinën Kineze, Palestineze, Libaneze, Egjiptiane, Siriane, Greke, Portugeze, Spanjolle, Filipinase dhe të Amerikës Latine. 6
8 Rigoni përdoret në mjekësinë tradicionale për mjekimin e çrregullimeve shëndetësore dhe ka shumë përdorime të tjera (insekticid natyral, në përdorimin e tokës, etj). Rigoni ka një përdorim shumë të gjerë edhe në mjekësi. Rigoni përdoret në mjekësinë tradicionale për mjekimin e ftohjeve, tretjes keq të ushqimit dhe çrregullimet e stomakut. Ai rekomandohet në probleme respiratore, si kolla dhe bronkiti, por dhe si infeksionet bakteriale, virale, kërpudhore dhe parazitare. Ai konsiderohet edhe si mjet shërimi për ftohjet, rrufën, alergjitë, sinozitin, shtimin e tepruar të kandidas, fryrjen, gazrat, shqetësimet e traktit urinar dhe menstruacionet e dhimbshme. Rigoni përdoret në formë infuzi për kurimin e anoreksisë, si stimulant i oreksit, si edhe si nxitës i sekrecioneve të gëlbazës. Mund të përdoret edhe në formë ekstrakti të lëngët dhe shurupi për qetësimin e kollës. Rrit rrjedhshmërinë e urinës (diuretik), si edhe ka efekt parandalues ndaj gripit. Përdoret në formë gargare për sëmundjet e fytit dhe të mishrave të dhëmbëve. Vaji i tij përdoret në aromaterapi, në parfumet dhe në tualetet, dhe si erëz në ushqimet e industrializuara. Foto nga: A. Ibraliu Foto 2. Lulet dhe lulesa e Origanum vulgare 7
9 Origanum vulgare subsp. hirtum, vajrat esencialë të së cilit rekomandohen kundër reumatizma dhe dhimbje dhëmbi ndërsa gjethet dhe infuzioni i luleve janë përdorur kundër të ftohurit dhe diarresë. Kjo bimë është shumë e pasur me vajra esenciale (deri në 7%), me komponentë aktivë si: karvakrolin si komponentin më të rëndësishmëm të vajit esencial në sasi shumë të lartë (75-95%) ndjekur nga p-cymene (4-14%) dhe γ-terpinene (1-10 %) dhe gjithashtu acidet fenolike. Mendohet se përmbajtja e përbërësve biologjikë si p-cymene dhe karvakroli mund të justifikojnë disa nga përdorimet e bimës në terapitë tradicionale. Përdorimi terapeutik i vajrave esencialë të rigonit lidhet ngushtësisht me aktivitetin antimikrobial dhe antioksidant të tyre. Praktikat bujqësore për Origanum vulgare Rigoni është një prej bimëve mjekësore dhe aromatike, për të cilat ka pasur interesim të madh në vitet e fundit. Rigoni (O. vulgare) është një bimë shumëvjecare me origjinë nga Azia, Europa dhe Afrika Veriore e cila është shumë tolerante ndaj temperaturave dhe thatësirës. Gjatë peridhës së dimrit, pjesa mbitokësore shkatërrohet krejt, por rrënjët ruajnë vitalitetin peër tu rivegjetuar në periudhën e pranverës. Mundësia e kultivimit të Origanum vulgare në rajonin e Mesdheut është studiuar gjerësisht në shumë vite më parë. Prodhimi dhe përmbajtja e vajrve esenciale janë ekzaminuar gjatë stinëve të ndryshme dhe fazave të rritjes së bimëve. Kushte agroklimaterike të përshtatshme për rigonin raportohen në intervalin 5 28 C me një sasi të reshjeve vjetore në intervalin mm, dhe rritet shumë mirë në toka me PH Rigoni është bimë e ditëve të gjata. Normalisht fotoperioda influencon ne rritjen e bimëve dhe diferencimet e luleve. Bimët rriten në kushtet normale në intervalin orë dritë në 24 orë futen në stadin e diferencimit të plotë rreth 60 deri 90 ditë pas kultivimit. Kultivimi mund të realizohet në toka të thata, të dranazhuara shumë mirë dhe në disa raste edhe në toka alkaline. Bazuar në cilësitë e tokës, për kultivimin e rigonit është e nevojshme edhe plehërimi me fosfat amoniumi dhe kontroll të dëmtuesve. Megjithatë si pjesa më e madhe e bimëve aromatike, edhe rigoni nuk la dëmtime serioze nga sëmundjet apo insekt dëmtuese. Kjo mendohet që lidhet me aftësinë inhibitore të vajrave eseciale që përmbajnë bimët aromatike mjekësore. Në përgjithësi korrja bëhet gjatë fazës së lulëzimit. Korrja realizohet në korrjen e bimëve në një gjatësi jo më të vogël se 10 cm nga toka. Pas 8
10 korrjes bimëzat e reja apo filiziat do të rritne për të realizuar prodhimin për të korrat e ardhshme. Bimët rriten ne të paktën në 12 orë ditë n 24 orë, janë më të fuqishme, me sipërfaqe gjethore të madhe gjethe te gjerë dhe me masë të thatë në nivele maksimale. Kultivimi i Origanum vulgare Densiteteti i faravave tek rigoni është fara për 1 gram. Mbjellja me farë Mbjellja me farë përfaqëson mbjelljen direkte, në të cilën aplikohet një normë fare kg/ha. Foto nga: Foto 3. Mbjellja e farave të në vllajë për prodhim fidanësh Në rastin kur bima mbillet me farë duhet që mbjellja të bëhet pasi të kenë kaluar ngricat, në gjysmën e dytë të muajit Mars. Farat mund të kenë origjinë nga bimët e egra apo kultivarë të krijuar. Ajo përzihet me rërë në raportin 1:10. Si normë fare përdoren 2.5-3kg/ha, kurse mbjellja duhet të kryhet në temperatura të paktën 15º C për të bërë të mundur një mbirje optimale. Distancat e mbjelljes janë cm midis rreshtave dhe cm brenda rreshtave, mbjellja mund të realizohet me makina mbjellëse të përshtatëshme për farat e imëta. 9
11 Mbjellja me fidanë Për të patur rezultate sa me të mira fidanët përgatiten në farishte apo në serrë. Mbjellja me fidanë përfaqëson mbjelljen indirekte, në të cilën aplikohet një normë fare kg/ha. Për të realizuar një kultivim të sukseshëm të rigonit është e nevojshme prodhimi i fidanëve në farishtet e fidanëve. Studimet kanë treguar se farat e rigonit janë shumë të vogla (pesha e 1000 farave ështe vetëm g), kështu që për një kultivim efektiv rekomandohet prodhimi i fidanëve të shtratifikuar në farishte ose serra. Shtratifikimi në farishte realizohet ne Mars-Prill dhe mbjellja ne fushë në periudhën e fundit të Majit ose Shtator-Tetor, kur kur fidanët janë cm të gjatë. Në disa raste aplikohet shtratifikimi i farave në Tetor ne serrë dhe realizohet mbjellja ne mars-prill të një viti më pas. Megjithatë, moti i ftohtë është prezent edhe deri në mars, bimëve te reja mund të preken nga një acar i lehtë. Fillimisht bëhet mbjellja e farave në fillim të pranverës, në periudhën Mars- Prill kur temperaturat optimale për mbirje janë C, në vllaja m gjerësi dhe 5-8 m gjatësi. Norma e farës është 1g fara në 1 m 2 farishte. Ndërmjet vllajave lihen rrugica ndarëse cm të gjëra. Vllajat ndërtohen me dhé të përzierë me pleh organik të situr normalisht. Raportet e dheut dhe plehut rekomandohet të jenë të njëjta (1:1). Pas shpërndarjes së farës hidhet një shtresë e hollë me pleh e dherishte të thërrmuar imët, me trashësi jo me shume se 1-2 cm duke e ngjeshur sipërfaqen e mbjellë mbi vllajë me dërrasë. Çdo ditë i bëhet ujitje deri në mbirjen e plotë, dhe më pas ulet ritmi i hedhjes së ujit. Masë tjetër agroteknike që kryhet gjatë qendrimit të fidanit në fidanishte është pastrimi i barishteve me qëllim që fidanët të rriten lirshëm e të shëndetshëm. Kur fidani arrin lartësinë cm është i përshtatshëm për mbjellje në vendin e përhershëm. Përpara mbjelljes toka duhet të jetë e përgatitur mirë për mbjellje. Fidanishtja ujitet me ujë të bollshëm dhe fillon shkulja e fidanit. Mbjellja mund të realizohet ne Maj dhe është e domosdoshme aplikimi i ujitjes pas mbjelljes. Distancat e mbjelljes janë cm midis rreshtave dhe cm brënda rreshtave. Përgatitja e fidanëve në kaseta polisteroli në serra Përgatitja e fidanëve në kaseta polisteroli në kushte të drejtuara në sera është mënyra më optimale për të prodhuar fidanë cilësorë dhe njëkohësisht duke realizuar një prodhim efektiv. Mbjellja e farave ne në kaseta polisteroli në kushte të drejtuara në sera bëhet të paktën 6 javë para mbjelljes në fushë. 10
12 Foto nga: Foto 3. Mbjellja e farave të në vllajë për prodhim fidanësh Prodhimi industrial i fidanëve në sera ka avantazhe të konsiderueshme krahasuar me format e tjera të kultivimit Prodhimi industrial i fidanëve realizohet në kaseta, që përmbajnë qeliza individuale. Substrati që shfrytëzohet për mbushjen e kasetave njihet ndryshe edhe si komposto dhe normalisht shfrytëzimi i kompostove të prodhuara nga industria është më i sigurt dhe më efektiv. Ajo duhet të jetë fizikisht uniforme dhe të ketë rrjedhje të lirë për të lejuar mbushjen uniforme të moduleve, të karakteristika shumë të mira ujëmbajtëse, të mos humbasë strukturën gjatë ujitjeve, por njëkohësisht të lejojë njomjen e lehtë në rast se thahet, të sigurojë një mjedis uniform për rritjen dhe të mundësojë krijimin e një lëmshi rrënjësh që të mos shpërbëhet pas daljes nga modulet. Përmbajtja e plehrave në komposto është e rëndësishme dhe do të ishte e dëshirueshme që ajo të përmbajë në sasi të mjaftueshme të gjithë makro dhe mikroelementet. Mbjellja e fidanëve në fushë dhe shërbimet gjatë vegjetacionit Distancat e mbjelljes janë cm midis rreshtave dhe cm brënda rreshtave, per të lejuar përdorimin e mekanizimit. Densititeti i bimëve ndikon drejpërsëdrejti ne prodhim dhe kjo largësi midis rreshtave propozohet për të lejuar prashitjen dhe heqjen mekanike të barërave të këqija. Dendësia e bimëve ndikon në rendimentin dhe peshën e bimëve. 11
13 Në vitin e parë të kultivimit aplikohet vetëm një korrje, ndërsa në vitet pasardhëse aplikohen deri në 2 korrje në vit, me një rendiment ton për ha në vit. Në lidhje me distancat e kultivimit në fushë, rezultatet e një eksperimenti (bllok i randomizuar me 4 përsëritje) kanë treguar një rritje të biomasës bimore nga 6.3 në 5.6 dhe 4.7 t / ha, duke përdorur distanca midis rreshtave 40, 60 dhe 80 cm respektivisht nga 6.3 në 5.3 dhe 5.0 t / ha kur duke përdorur largësine e bimëve në rresht 20, 30 dhe 40 cm (Tabela 2). Për më tepër, pesha bimore ndryshon nga 350 g deri 366 dhe 403 g duke përdorur distanca midis rreshtave 40, 60 dhe 80 cm dhe nga 306 deri 361 dhe 452 g kur duke përdorur largesinë e bimëve në rresht 20, 30 dhe 40 cm. Kjo shpjegon pse me rritjen e dendësisë së bimëve, mesatarja e peshës së një bimë zvogëlohet. Tabela 1. Influenca e distancave të mbjelljes në biomasën rigonit Distancat midis rreshtave Densiteti i bimëve m 2 Biomass (t/ha) Nr i bimëve m 2 Prodh vit I Prodh Vit II Prodh Vit III Mesatarja 40x x x Mesatare A 60x x x Mesatare B 80x x x Mesatare C Densiteti më i mirë i bimëve është 8-10 bimë /m2 (60 x 20 cm or 50 x 20 cm). Numri i degëzave prodhuese influencohet gjithashtu nga densiteti i bimëve. Në korrjen e dytë, përmbajtja e vajrave esenciale është shumë e ulët. Dendësia e bimëve ndikon në rendimentin dhe numrin e degëve për bimë. Prodhimi i rigonit të kutivuar për 4 vite është vlerësuar në rreth 20 t/ha. 12
14 Tabela.2. Ndikimi i distancave të mbjelljes në lartësinë e bimës Distancat midis rreshtave Densiteti i bimëve m 2 Lartësia e bimës (cm) Nr i bimëve m 2 Prodh vit I Prodh Vit II Prodh Vit III Mesatarja 40x x x Mesatare x x x Mesatare x x x Mesatare Jetëgjatësia e bimëve gjatë kultivimit Duke qenë se Rigoni është bimë shumëvjeçare, nën kushte të përshtatëshme apo të favorshme klimatike, kjo bimë rriten për disa vite. Jetëgjatësia e bimëve është rreth 3-4 vite, dhe shumë faktorë ndikojnë në këtë jetëgjatësi (dimrat e ftohte, sëmundjet, numri i bimëve për ha, etj) Jetëgjatësia si bimë e kultivuar e rigonit, është rreth 3-4 vjet, por shumë faktorë mund të ndikojnë në jetëgjatësi (p.sh. acari i dimrit, sëmundje, numri i korrjeve). Humbjet e bimëve shpesh hasen pas korrjes së dytë në vjeshtë, kur shkurtimet janë bërë shumë afër në tokë dhe dimri ka ardhur më herët. Kjo është edhe arsyeja që ne korrje rekomnadohet që gjatësia e pjesës së drunjëzuar të bimës nga toka të jetë afërsisht 10 cm. Praktikat e kontrollit të barërave të këqija Kontrolli për barëra të këqija tek bimët shumëvjecare si rigoni përbën një problem të rëndësishmë, për shkak se ajo është e nevojshme për të mbajtur kulturën e pastër gjatë gjithë vitit. Shumë specie të barëra të këqija te sezonit 13
15 të dimrit apo verës infektojnë parcelat me rigon, kështu që rekomandohet prashitje 2 deri ne 3 herë ne vit (në vjeshtë, pranverë dhe verë). Disa herbicidë selektivë mundet gjithashtu të përdoren për të kontrolluar rritjne e barërave të këqija: phenmedipham (aplikimi 1 kg/ha), alloxydim-sodium (0.7 kg/ha), etj. Megjithatë, përdorimi i herbicideve në bimët aromatike dhe mjekësore nuk është e këshillueshme sepse ajo është e lidhur me akumulimin e mbetjeve në masën bimore duke shkaktuar probleme serioze. Ujitja dhe plehërimi Bazuar në kushte klimaterike të rritjes edhe metodat e kultivimit mund të kene një efekt te ndjeshëm në rritjen e bimës se rigonit. Në mbjelljet me fidanë të realizuar në Maj, është e dosmodoshme ujitja për të siguruar vitalitetin dhe mbishmërinë e duhur. Është gjetur se aplikimet e azotit mund të kenë efekt për ndryshimin e numrit të degëve kryesore, të degëzave, pjesës së gjelbër të bimës, indexin e sipërfaqes gjethore, në prodhimin e masës së thatë dhe gjithashtu ne vajrat esecialë tek rigoni. Në eksperimentet e realizuara është gjetur optimum i nivelit të azotit në bimë duhet të jetë 80 kg N për ha. Normalisht rigoni kultivohet në kushte të klimës së thatë. Reshjet e dimrit në përgjithësi janë të mjaftueshme për bimët, por që të rrisim prodhimin dhe për të përftuar një korrje të dytë gjatë vjeshtës, është e nevojshme që të aplikojmë ujitjen, menjëherë pas korrjes së parë. Është gjithashtu e këshillueshme për të ujitur kulturën në pranverë, nëse nuk ka pasur reshje gjatë një periudhe të gjatë gjatë dimrit. Sai e lartë e vajrave esencialë është rregjistruar në momentin e përdorimit të raporti të duhur të ujitjes gjatë zhvillimit të fidanëvë pas mbjelljes dhe gjithashtu gjate fazës së formimit të degëzave të bimës, kombinuar me mungesë të ujitjes në fillim të lulëzimit. Vjelja dhe prodhimi Rigoni korret në lulëzim të plotë për podhimin e vajrave esencialë ose në fillim të lulëzimit për prodhim herbe. Vajrat esencialë në gjethe janë të ulura me korrjen e Tetorit. Prodhimi maksimal i rigonit është në vitin e dytë të kultivimit, gjatë dy korrjeve të bëra në Qershor-Korrik dhe në Tetor. Një vlerësim i përafërt i një prodhim mesatar të rigonit të kultivuar, është vlerësuar rreth 20 t/ha në 4- vite kultivimi. Indeksi i korrjeve është afërsisht 50-55% në vitin e parë të kultivimit dhe 60-70% ne viti ne dytë të kultivimit. Gjatë procesit të tharjes, temperaturat e larta ndikojnë negativisht në përqindjen e vajrave esenciale. Nga 20 t/ha produkt i freskët mund të merret produkti i thatë i rigonit 3000 kg/ha. 14
16 Tabela 3. Jetëgjatësia optimale dhe prodhimi tek Origanum vulgare i kultivuar Prodh vit I Prodh Vit II Prodh Vit III Mesatarja Gjethet (t\ha) Masë e gjelbër (t\ha) Degëza (t\ha) Bimë totale (t\ha) Lartësia e bimës (cm) Pesha e bimës (g) Tharja dhe përpunimi i prodhimit të vjelur Pas vjeljes prodhimi vendoset për dhoma tharëse duke aplikuar temperaturën deri në 35 o C në intervalin 2-6 orë. Një nga faktorët më të rëndësishme të procesit të pasvjeljes është kontrolli adekuat i temperaturës, lagështirës relative dhe kushteve atmosferike. Vlerat ekonomike Bazuar në treguesit e mësipërm dhe nga praktikat e deritanishme rezulton se kultivimi i 1 ha rigoni në Shqipëri mund të merren ne 3-4 vite kultivim deri në 20 /ha prodhim i freskët dhe 3000 kg/ha masë e thatë. Çmimi aktual të cilin aplikojnë kompanitë e bimëve mjekësore në Shqipëri varion në Lekë për 1 kg masë të thatë. Meqenëse prodhimi i masës bimore të thatë në një hektar shkon deri 3 ton/ha/vit, mund të nxirren të ardhura: 3000 kg x 400 Lekë për kg = 1,200, Lekë a. Shpenzimet për mbjelljen me fidanë Mbjellja me fidanë aplikohet një normë fare kg/ha = 0,5 kg X 300 Euro për kg = 150 Euro për kg = 20, Lekë Shpenzimet per përgatitjen e fidanëve, punimin tokës, punimet sezonale që do të realizohen për 3 vite = 120, Lekë Shpenzime Totale: 140, Lekë b. Shpenzimet për mbjelljen me farë Përdoret si normë fare 2.5-3kg/ha = 3 kg X 300 Euro per kg = 900 Euro për kg = 121, Lekë Shpenzimet për përgatitjen e fidanëve, punimin tokës, punimet sezonale 15
17 që do të realizohen per 3 vite = 120, Leke Shpenzime Totale: 241, Lekë Bazuar në këto të dhëna rezulton se kultivimi i kësaj bime është me shumë leverdi për fermerët, pasi për prodhimin shpenzohen rreth 150, Lekë/ ha, ndërsa nga shitja e masës së thatë sigurohet deri në 1,200, Lekë/ha. LITERATURA 1. Asllani,U:Esencat e bimëve aromatike dhe mjekësore të trevave shqiptare. Tiranë, 2004.f Bosabalidis, A.M Quantitative aspects of Origanum dictamnus L. glandular scales. Botanica Helvetica 100/2. 3. Circella, G., L. D Andrea and I. Morone Fortunato Comparative study on biology growth and productivity of different taxa and ecotypes of genus Origanum. Acta Hort. 330: Ietswaart, J.H A taxonomic revision of the genus Origanum (Labiatae). PhD thesis. Leiden Botanical Series 4. Leiden University Press, The Hague. 5. Kokkini, S. and D. Vokou Carvacrol-rich plants in Greece. Flavour Fragrance J. 4: Kokkini, S., R. Karousou, A. Dardioti, N. Krigas and T. Lanaras Autumn essential oils of Greek oregano (Origanum vulgare subsp. hirtum). Phytochemistry 44: Tenenbaum, F; Taylor s Encyclopedia of Garden Plants. The most authoritative guide to the best flowers, trees and shrubs. US, 2003 pp Melegari, M., F. Severi, M. Bertoldi, S. Benvenuti, G. Circella, I. Morone Fortunato, A. Bianchi, C. Leto and A. Carruba Chemical characterisation of essential oils of some Origanum vulgare L. subspecies of various origin. Rivista Italiana Eppos 16: Vangjeli,J; Udhëheqës fushor i Florës së Shqipërisë, IKB Akademia e Shkencave të Shqipërisë. Tiranë 2003, f Vokou, D., S. Kokkini and J.M. Bessiere Origanum onites (Lamiaceae) in Greece: distribution, volatile oil yield and composition. Econ. Bot. 42 (3):
18
From the Pastor s Desk
Saint George Orthodox Church September November, 2014 From the Pastor s Desk Dear Brothers and Sisters: You may have noticed that The Wonderworker did not appear in July as it usually has. It will now
More informationSeminar i Standardeve Ndërkombëtare të Raportimit Financiar për Rregullatorët Çështjet e Kontabilitetit dhe Rregullatore
REPARIS A REGIONAL PROGRAM Seminar i Standardeve Ndërkombëtare të Raportimit Financiar për Rregullatorët Çështjet e Kontabilitetit dhe Rregullatore Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar 7 Publikimet
More informationNDIKIMI I PASURISË JOMATERIALE NË ZHVILLIMIN E QËNDRUESHËM. RASTI I SHQIPËRISË
UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI I EKONOMIKSIT NDIKIMI I PASURISË JOMATERIALE NË ZHVILLIMIN E QËNDRUESHËM. RASTI I SHQIPËRISË DIZERTACION Në kërkim të gradës shkencore Doktor i
More informationNë fund të programit gjenden Shtojcat, në të cilat pasqyrohen shembuj praktikë(jo të detyruar), të zbatimit të programit mësimor.
SHTOJCA Në fund të programit gjenden Shtojcat, në të cilat pasqyrohen shembuj praktikë(jo të detyruar), të zbatimit të programit mësimor. SHTOJCA 1 Shëmbuj për përdorimin praktik të programit për aftësitë
More informationVlerësime mbi vulnerabilitetin ndaj klimës
Vlerësime mbi vulnerabilitetin ndaj klimës Vlerësimi mbi vulnerabilitetin, rrezikun dhe adoptimin e sektorit shqiptar të energjisë ndaj ndryshimeve klimatike Programi për vlerësimet e vulnerabilitetit
More informationUNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE PROGRAMI I DOKTORATURЁS DISERTACION
UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE PROGRAMI I DOKTORATURЁS DISERTACION ABORTI SELEKTIV GJINOR NË SHQIPËRI, NJË VËSHTRIM MBI SHKAQET DHE PASOJAT PSIKOLOGJIKE MSc. Dorina XHANI Paraqitur
More informationTHE ORTHODOX POST ST. NICHOLAS 75TH ANNIVERSARY Archbishop Nikon Visit, Saturday, May 19, at 11am. The Orthodox Post
Page 1 THE ORTHODOX POST May 20 18 Volume XIV, Issue 5 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail: fr.nathan@stnicholasalbanian.org
More informationCopyright EDA BEZHANI
Copyright EDA BEZHANI 2013 I Udhëheqësi i Eda BEZHANI vërteton se ky është version i miratuar i disertacionit të mëposhtëm: IMPAKTI I IMPLEMENTIMIT TE POLITIKAVE TË ZHVILLIMIT RURAL NË ZHVILLIMIN E ZONAVE
More informationPërmbajtja: Menaxhimi i Sistemeve të Informacionit
Përmbajtja: 1. Hyrje në sistemet e informacionit 2. Strategjia e organizates dhe sistemet e informacionit 3. Etika e informacionit privatesia dhe siguria 4. Rrjetet, interneti dhe biznesi elektronik (e-business)
More informationTregu, marrëdhëniet e punës dhe lidhja midis informalitetit, konkurueshmërisë, produktivitetit dhe pagës minimale në industrinë nxjerrëse në Shqipëri
Tregu, marrëdhëniet e punës dhe lidhja midis informalitetit, konkurueshmërisë, produktivitetit dhe pagës minimale në industrinë nxjerrëse në Shqipëri RAPORT STUDIMOR TREGU, MARRËDHËNIET E PUNËS DHE LIDHJA
More informationUniversiteti i Tiranës Instituti i Studimeve Europiane. Format Standarde të Kontratave dhe Beteja e Formave : Një vështrim krahasues
Universiteti i Tiranës Instituti i Studimeve Europiane Tema për mbrojtjen e gradës shkencore DOKTOR Format Standarde të Kontratave dhe Beteja e Formave : Një vështrim krahasues Punoi: Renis Zaganjori Udhëheqës
More informationReferim KRIZA ENERGJITIKE DHE LIGJI PËR RUAJTJEN E NXEHTËSISË NË BANESA
Referim KRIZA ENERGJITIKE DHE LIGJI PËR RUAJTJEN E NXEHTËSISË NË BANESA Tashmë jemi te ndërgjegjshëm që në Shqipëri jetojmë në një krizë të vazhdueshme të energjisë elektrike e cila është shtrirë vitet
More informationCURRICULUM VITAE. Remarks: 8. Publikimet shkencore: Tema Revista shkencore Impact factor/issn The Tragic Living of Woman in Modern Albanian Literature
CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: VULA 2. Emri: Elsa 3. Kombesia: Shqipëtare 4. Data e lindjes Kosovare 5. Vendi i lindjes: 26.05.1991 6. Kontakti: Femër Email: Tel: vula.elsa@gmail.com /elsa.vula@uni-gjk.org
More informationCilësia e Arsimit dhe Mundësitë për Zhvillimin e Aftësive në Shqipëri
Cilësia e Arsimit dhe Mundësitë për Zhvillimin e Aftësive në Shqipëri Analizë e rezultateve të PVNN-së 2000-2012 Qershor 2014 Njësia për Sektorin e Arsimit Rajoni i Europës dhe Azisë Qendrore Përmbajtja
More informationAutoCAD Civil 3D. Xhavit Ratkoceri IEE Prishtine, Rep. e Kosoves Perfaqesues i Autodesk Autodesk
AutoCAD Civil 3D Xhavit Ratkoceri IEE Prishtine, Rep. e Kosoves Perfaqesues i Autodesk IEE shpk eshte themeluar ne 2004 Zyra kryesore ne Prishtine, Rep. e Kosove Zyra perkrahese ne Tirane, Rep. e Shqipërisë
More informationIdentiteti kulturor dhe roli i Transmetuesit Publik Shqiptar
Identiteti kulturor dhe roli i Transmetuesit Publik Shqiptar Raimonda Nelku Abstrakt Zhvillimi i identitetit kulturor kombëtar, varet nga disa faktorë. Një prej tyre kyç veçanërisht, në drejtim të rolit
More informationKRIMINALITETI I TË MITURVE NË SHQIPËRI. Analizë e shkaqeve dhe faktorëve të kriminalitetit tek të miturit në Shqipëri
KRIMINALITETI I TË MITURVE NË SHQIPËRI Analizë e shkaqeve dhe faktorëve të kriminalitetit tek të miturit në Shqipëri 1 KRIMINALITETI I TË MITURVE NË SHQIPËRI KRIMINALITETI I TË MITURVE NË SHQIPËRI Analizë
More informationVlerësimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve
Vlerësimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve Vlerësimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve World Vision Stephanie Delaney Konsulente Ndërkombëtare për Mbrojtjen, Pjesëmarrjen, të Drejtat dhe Mirëqenien
More informationDigjitalizimi i ekonomisë dhe ndikimi i tij në tregun e punës. Sfidat për Shqipërinë. Autor: Dr. Prof. Asoc. Adriatik Kotorri
Digjitalizimi i ekonomisë dhe ndikimi i tij në tregun e punës. Sfidat për Shqipërinë Autor: Dr. Prof. Asoc. Adriatik Kotorri DIGJITALIZIMI I EKONOMISË DHE NDIKIMI I TIJ NË TREGUN E PUNËS. SFIDAT PËR SHQIPËRINË
More informationRAPORTI I PARË PËR REFORMIMIN E ARSIMIT TË LARTË DHE KËRKIMIT SHKENCOR
KOMISIONI PËR ARSIMIN E LARTË DHE KËRKIMIN SHKENCOR Krijuar nga Kryeministri Drejtuar nga Dr. Arjan Gjonça RAPORTI I PARË PËR REFORMIMIN E ARSIMIT TË LARTË DHE KËRKIMIT SHKENCOR Tiranë, Janar- Prill 2014
More informationRoli i mësimdhënësit në ligjërimin e letërsisë
Roli i mësimdhënësit në ligjërimin e letërsisë Mustafa Erdem Abstrakt Ky punim parashikon përmbledhje të ideve dhe kërkimeve mbi rolin e mësuesit në mësimdhënien e letërsisë. Letërsia dhe gjuha janë të
More informationBLUEPRINT FOR ENGLISH LANGUAGE LEARNERS (ELLS) SUCCESS PROJEKTI PËR SUKSESIN E NXËNËSVE QË MËSOJNË ANGLISHT
EDUCATION DEPARTMENT / UNIVERSITY NEW YORK Misioni i Zyrës së Arsimit Dygjuhësh dhe Studimeve në Gjuhë të Huaja (Office of Bilingual Education and World Languages OBE-WL) pranë Departamentit të Arsimit
More informationSTRATEGJIA NDËR-SEKTORIALE SHQIPËTARE E ZHVILLIMIT RURAL,(SKZHR)
STRATEGJIA NDËR-SEKTORIALE SHQIPËTARE E ZHVILLIMIT RURAL,(SKZHR) 2007-2013 Përgatitur nga Ministria e Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorit (MBUMK) Tirane,October,2007 i PARATHËNIE Strategjia
More informationMinistria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë
Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë ARSIMI PROFESIONAL Kurrikula Bërthamë Programi pilotues për kualifikimin Kultivues I rrushit Profili Bujqësi Niveli 3 i Kornizës Kombëtare të Kualifikimeve
More informationBritania e Madhe dhe Proçesi i Integrimit Evropian
REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE DISERTACION PËR MBROJTJE TË GRADËS SHKENCORE DOKTOR Britania e Madhe dhe Proçesi i Integrimit Evropian Punoi: MA. Vasilika
More informationRajonalizimi i Shqipërisë në debat - fuqizimi i decentralizimit dhe evoluimi drejt zhvillimit rajonal. 1. Përmbledhje 106
Rajonalizimi i Shqipërisë në debat - fuqizimi i decentralizimit dhe evoluimi drejt zhvillimit rajonal Rudina Toto 1. Përmbledhje 106 Krijim i rajoneve më të mëdha se sa qarqet aktuale? Kjo është një pyetje
More informationVLERËSIMI I BARAZISË GJINORE NE VEND
VLERËSIM I BARAZISË GJINORE NË VEND COUNTRY GENDER ASSESSMENT SERIES VLERËSIMI I BARAZISË GJINORE NE VEND NATIONAL GENDER PROFILE BARAZIA GJINORE, AND BUJQËSIA DHE OF AGRICULTURAL ZHVILLIMI RURAL NË SHQIPËRI
More informationVEGJETARIANIZMI. Për një jetë me vlerë
VEGJETARIANIZMI Për një jetë me vlerë 2010 1 Hyrje Për shumë njerëz, dieta vegjetariane është e mistershme dhe konfuze. Ata mund ta kenë të vështirë të imagjinojnë një pjatë vegjetariane. Për ta, dieta
More informationUNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE DEPARTAMENTI PEDAGOGJI PSIKOLOGJI PROGRAMI I DOKTORATËS
UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE DEPARTAMENTI PEDAGOGJI PSIKOLOGJI PROGRAMI I DOKTORATËS Marrëdhëniet midis konsumimit karakteristikave të personalitetit dhe teknikave të përballimit
More informationImagjinata sociologjike dhe bota jonë sociale
Imagjinata sociologjike dhe bota jonë sociale 1 FATOS TARIFA 2 Imagjinata sociologjike dhe bota jonë sociale IMAGJINATA SOCIOLOGJIKE dhe bota jonë sociale 3 FATOS TARIFA 4 Imagjinata sociologjike dhe bota
More informationNë fund të programit gjenden Shtojcat, në të cilat pasqyrohen shembuj praktikë(jo të detyruar), të zbatimit të programit mësimor.
SHTOJCAT Në fund të programit gjenden Shtojcat, në të cilat pasqyrohen shembuj praktikë(jo të detyruar), të zbatimit të programit mësimor. SHTOJCA 1 Shembuj për përdorimin praktik të programit për aftësitë
More informationFrom the Pastor s Desk
Saint George Orthodox Church Fourth Quarter, 2011 From the Pastor s Desk Dear Brothers and Sisters: We present to you the fourth quarterly edition of The Wonderworker. In this issue, we are continuing
More informationPrincipet e partneritetit në BE
For more information Contact Ermelinda Mahmutaj EDEN - CENTRE ermelinda.mahmutaj@edenal.org Ana Colovic Eko-svest anac@bankwatch.org Principet e partneritetit në BE Parimi i partneritetit në Politikën
More informationTel: Tel:
Mikroekonomia e Avancuar Politikat Publike dhe Niveli i Studimit MASTER Viti: I Semestri: I Prof.Asoc.Dr. Afrim Selimaj selimajafrim@yahoo.com Tel: 049-165-282 Tel: Qëllimi i Përshkrimi i Mikroekonomia
More informationNr.8 dhjetor 2017 Shkup
Nr.8 dhjetor 2017 Shkup Ne angazhohemi për botë, në të cilën çdo vend do të sigurojë rritje të qëndrueshme të përhershme, inkluzive dhe ekonomike dhe punë me dinjitet për të gjithë. Kujdesi i paguar dhe
More informationTranzicioni në prodhimin & furnizimin e ushqimeve
Tranzicioni në prodhimin & furnizimin e ushqimeve DREJT NJË TË ARDHME PA BURIME FOSILE Instituti Post Carbon, pranverë 2009 1 Instituti Post Carbon Tranzicioni në prodhimin dhe transportimin e ushqimeve:
More informationZhvillimi i medias dixhitale: Shqipëria N J Ë R A P O R T I F O N D A C I O N I T P Ë R S H O Q Ë R I T Ë H A P U R S H K R U A R N G A
Raporti për Shqipërinë ZHVILLIMI I MEDIAS DIXHITALE: SHQIPËRIA Zhvillimi i medias dixhitale: Shqipëria N J Ë R A P O R T I F O N D A C I O N I T P Ë R S H O Q Ë R I T Ë H A P U R S H K R U A R N G A Ilda
More informationBëhu burrë! Bashkohu edhe ti për të ndalur dhunën ndaj grave! Burrat dhe çështje bashkëkohore të mashkulloritetit
Bëhu burrë! Bashkohu edhe ti për të ndalur dhunën ndaj grave! Burrat dhe çështje bashkëkohore të mashkulloritetit Tiranë, dhjetor 2012 Kjo broshurë është përgatitur në kuadër të projektit: Nxitja e ideve
More informationREPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E BUJQËSISË, USHQIMIT DHE MBROJTJES SË KONSUMATORIT. Strategjia Sektoriale e Bujqësisë dhe Ushqimit (SSBU)
REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E BUJQËSISË, USHQIMIT DHE MBROJTJES SË KONSUMATORIT Strategjia Sektoriale e Bujqësisë dhe Ushqimit (SSBU) 2007-2013 Tirane, 2007 Përmbajtja....i Akronimet...iii Lista e
More informationPA DËSHKUESHMËRIA. në fushën e prokurimeve publike
PA DËSHKUESHMËRIA në fushën e prokurimeve publike Analizë e disa prej shkaqeve që stimulojnë pandëshkueshmërinë në veprimtarinë e Komisionit të Prokurimit Publik Maj 2015 RESPUBLICA Ky publikim është përgatitur
More informationNoeu dhe Përmbytja e Madhe
Bibël për fëmijët paraqet Noeu dhe Përmbytja e Madhe Shkruar nga: Edward Hughes Ilustruar nga: Byron Unger; Lazarus Adaptuar nga: M. Maillot; Tammy S. Përkthyer nga: Arianit Iljazi Prodhuar nga: Bible
More informationREPUBLIKA E SHQIPËRISË. Ministria e Arsimit dhe Shkencës
REPUBLIKA E SHQIPËRISË Ministria e Arsimit dhe Shkencës STRATEGJIA KOMBËTARE E ARSIMIT PARAUNIVERSITAR 2009-2013 Tiranë, Korrrik 2009 P Ë R M B A J T J A 1. Kapitulli I: SITUATA AKTUALE PËR ZHVILLIMIN
More informationE DREJTA E AUTORIT DHE DISA PROBLEME TË SAJ NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË
E DREJTA E AUTORIT DHE DISA PROBLEME TË SAJ NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË Msc. Jonida Dalipaj 1 1 Shkolla e Lartë Private Mesdhetare e Shqipërisë, Bulevardi Gjergj Fishta Nr. 52 Tiranë, jdalipaj@umsh.edu.al
More informationKORNIZA E MATJES SË PERFORMANCËS SË SAI-ve
KORNIZA E MATJES SË PERFORMANCËS SË SAI-ve Grupi i punës së INTOSAI-t mbi vlerën dhe dobitë e SAI-ve **Miratuar në Kongresin e XXII-të të INTOSAI-t** Seria: botime KLSH-07/2017/74 Tiranë 2017 REPUBLIKA
More informationPunim për gradën shkencore Doktor
UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE DEPARTAMENTI I PEDAGOGJISË DHE I PSIKOLOGJISË PREVALENCA E OBEZITETIT TEK FËMIJËT (SHKOLLARË)10-15 VJEÇ Punim për gradën shkencore Doktor Doktorant
More informationÇështje të të Drejtave të Njeriut, Diskriminimit dhe Barazisë Gjinore në Mediat Shqiptare
I Çështje të të Drejtave të Njeriut, Diskriminimit dhe Barazisë Gjinore në Mediat Shqiptare Analizë Dasara Dizdari-Zeneli Çështje të të Drejtave të Njeriut, Diskriminimit dhe Barazisë Gjinore në Mediat
More informationPse të zgjedhim Perëndinë e Biblës?
Pse të zgjedhim Perëndinë e Biblës? Njerëzve iu pëlqen të kenë lirinë të zgjedhin "Perëndinë" e tyre. Pse të zgjedhësh Perëndinë që zbulohet në Bibël? nga EveryStudent.com Shumë prej nesh kanë në mendje
More informationSHTATOR 2013 PËRGATITUR NGA: DORIS ANDONI AIDA ORGOCKA RECENSUES: ENTELA LAKO BUJAR TAHO PËRKTHEU NË SHQIP: MAJLINDA NISHKU
1 KY STUDIM U KRYE ME POROSI NGA PNUD-I, SHQIPËRI, NË KUADËR TË MEKANIZMIT MBËSHTETËS RAJONAL PËR PËRMIRËSIMIN E KAPACITETEVE TË PALËVE TË INTERESUARA PËR PËRPARIMIN E PËRFSHIRJES SË ROMËVE, I FINANCUAR
More informationUNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI I EKONOMIKSIT TREGTIA E JASHTME DHE ZHVILLIMI EKONOMIK
UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI I EKONOMIKSIT TREGTIA E JASHTME DHE ZHVILLIMI EKONOMIK NË NDIKIMIN E PROÇESEVE LIBERALIZUESE: RASTI I SHQIPËRISË PUNOI Soana JAUPLLARI (TEKA) UDHËHEQËS
More informationREVISTË EDUKIMI NATYROR
REVISTË EDUKIMI NATYROR NR.1 Foto: M. Sticca Idea & Autorët: Msc. Artenisa Peçulaj / artenisapeculi@gmail.com/ +355675267135 Msc. Erald Xeka / erald-20@hotmail.com / +355692445037 Redaktimi Shkencor: Prof.
More informationPUNIM DIPLOME (NIVELI BACHELOR)
UNIVERSITETI I GJAKOVËS "FEHMI AGANI" FAKULTETI I MJEKËSISË PROGRAMI INFERMIERI PUNIM DIPLOME (NIVELI BACHELOR) TEMA: PËRDORIMI I MEDIAVE NË PROMOVIMIN SHËNDETËSOR Mentori: Prof. Ass. Dr. Naim Jerliu Kandidati:
More informationTema: ZHVILLIMI I POLITIKAVE SOCIALE NË SHQIPËRI DHE NË FRANCË, VENDI QË ZËNË FËMIJËT NË KËTO POLITIKA
REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE Tema: ZHVILLIMI I POLITIKAVE SOCIALE NË SHQIPËRI DHE NË FRANCË, VENDI QË ZËNË FËMIJËT NË KËTO POLITIKA KANDIDATI: Msc. Ina
More informationZhvillimi rural me pjesëmarrje në Shqipëri
PhD Enea Hoti MA Orsiola Kurti Zhvillimi rural me pjesëmarrje në Shqipëri: Gjendja aktuale dhe sfidat e ardhshme Hyrje Zonat rurale në Shqipëri vuajnë nga përdorimi jo efiçient i burimeve, nga performanca
More informationkarrigeve me rrota manuale
POLITIKAT DHE PLANIFIKIMI 131 Udhëzues për ofrimin e karrigeve me rrota manuale në vendet me burime të kufizuara 5 PASQYRA E LËNDËS 1 Udhëzues për ofrimin e karrigeve me rrota manuale në vendet me burime
More informationUdhëzues për dizajnimin e Strategjisë Nacionale për Zhvillimin e Statistikës (SNZhS) PARIS21 Secretariat
Udhëzues për dizajnimin e Strategjisë Nacionale për Zhvillimin e Statistikës (SNZhS) PARIS21 Secretariat Nëntor 2004 Përmbajtja Parathënie Akronimet. Kapitulli 1. Hyrje 1.1. Vështrim i përgjithshëm mbi
More informationSubordinate causal clauses in Albanian language
Subordinate causal clauses in Albanian language FABIANA VELENCIA Abstract fvelencia@yahoo.com Causative connectors viewed in different aspects and analyzed in different subordinate causal clauses. The
More informationMbrojtja e pyjeve dhe hapësirave tjera të hapura nga zjarret
Lidhja zjarrfikëse e Maqedonisë D-r Nikola Nikolov Mbrojtja e pyjeve dhe hapësirave tjera të hapura nga zjarret Skopje,2012 LIDHJA ZJARRFIKËSE E MAQEDONISË MBROJTJA E PYJEVE DHE HAPËSIRAVE TJERA TË HAPURA
More informationKy numër reviste botohet me mbështetjen financiare të Divizionit të Diplomacisë Publike të NATO-s.
Bordi Shkencor: Prof. Dr. Rexhep Meidani (kryetar) Dr. Pëllumb Qazimi (anëtar) Dr. Elona Dhembo (anëtar) MA Arjan Dyrmishi (anëtar) Redaktor përgjegjës: Dalina Jashari Ky numër reviste botohet me mbështetjen
More informationDOKTORATURË E DREJTA PËR KUJDES SHËNDETËSOR DHE SIGURIM SHËNDETËSOR NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË
DEPARTAMENTI I TË DREJTËS PUBLIKE DOKTORATURË E DREJTA PËR KUJDES SHËNDETËSOR DHE SIGURIM SHËNDETËSOR NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË Udhëheqëse shkencore Prof.Dr. Aurela ANASTASI Kandidate Laureta MANO Tiranë,
More informationPlanifikimi i territorit - Nga ligji në reformë
Planifikimi i territorit - Nga ligji në reformë Rudina TOTO Eriselda ÇOBO 1. Përmbledhje Qëllimi i këtij artikulli është të analizojë situatën aktuale të zhvillimit të territorit, reflektuar në zgjdhjet
More informationLiberalizimi tregtar, impakti në rritjen ekonomike. Rasti i Shqipërisë
UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI I EKONOMIKSIT Liberalizimi tregtar, impakti në rritjen ekonomike. Rasti i Shqipërisë Disertacion për marrjen e gradës shkencore DOKTOR Kandidati:
More informationDita Botërore e Ushqimit 16 Tetor 2017
Dita Botërore e Ushqimit 16 Tetor 2017 Ndryshoni të ardhmen e migracionit. Investoni në sigurinë ushqimore dhe në zhvillimin rural. Drejt një të ardhmeje të qëndrueshme Qëllimi global për të arritur Zero
More informationPLANI KOMBËTAR I VEPRIMIT PËR RININË
PLANI KOMBËTAR I VEPRIMIT PËR RININË PLANI KOMBËTAR I VEPRIMIT PËR RININË Miratuar me Vendim të Këshillit të Ministrave Nr. 383,datë 6 maj 2015 Mirënjohje e veçantë shkon dhe për 12 000 të rinjtë, anëtarë
More informationUNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHËS ANGLEZE PROCESI I PËRKTHIMIT TË ACQUIS COMMUNAUTAIRE NË GJUHËN SHQIPE
UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHËS ANGLEZE PROCESI I PËRKTHIMIT TË ACQUIS COMMUNAUTAIRE NË Udhëheqës shkencor: Prof. Dr. Nonda VARFI Kandidate: MA Adelina ALBRAHIMI
More informationFuqizimi i Grave përmes Ngritjes së Klasterit Ekonomik
Fuqizimi i Grave përmes Ngritjes së Klasterit Ekonomik Fuqizimi i Grave përmes Ngritjes së Klasterit Ekonomik Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM) Rr. Shenasi Dishnica, Nr. 1, P.O.Box 8177, Tiranë,
More informationUNIVERSITETI ALEKSANDER MOISIU DURRES FAKULTETI I SHKENCAVE POLITIKE-JURIDIKE DEPARTAMENTI ADMINISTRIM PUBLIK. Adresa: Lagja 1, Rr Currilave, Durres
UNIVERSITETI ALEKSANDER MOISIU DURRES FAKULTETI I SHKENCAVE POLITIKE-JURIDIKE DEPARTAMENTI ADMINISTRIM PUBLIK Adresa: Lagja 1, Rr Currilave, Durres Tel & Fax: 00355 52 39 167 / 67 Website: www.uamd.edu.al
More informationUdhëzime për shkolla W RLD. Udhëzime për. #fëmijëtimarrinshkollatpërsipër. CHILDREN'S 20 Nëntor 2017 DAY
Udhëzime për #fëmijëtimarrinshkollatpërsipër Udhëzime për shkolla W RLD CHILDREN'S 20 Nëntor 2017 DAY #Fëmijët i marrin shkollat përsipër Është ditë zbavitëse që përçon porosi serioze, ku përveç njoftimit
More informationKONTROLLI I LARTË I SHTETIT
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT Seria: botime KLSH-07/2013/17 KONTROLLI I LARTË I SHTETIT GJON NDREJA RAPORTIMI I AUDITIMIT Guidë Tiranë, 2013 Gjon Ndreja Titulli i librit: Raportimi i Auditimit Autori: Gjon
More informationFIRMAT. Punuar nga: Dr. Qazim Tmava Mr. Besart Hajrizi. Prepared by: Fernando Quijano and Yvonn Quijano
C H A P T E R 1 FIRMAT Prepared by: Punuar nga: Fernando Quijano and Yvonn Quijano Dr. Qazim Tmava Mr. Besart Hajrizi C është firma? Njësi që orgnizon dhe koordinon faktorët e prodhimit (burimet natyrore,
More informationSanksionimi i të drejtave të të moshuarve Drejt një Konvente të Kombeve të Bashkuara
Sanksionimi i të drejtave të të moshuarve Drejt një Konvente të Kombeve të Bashkuara Një mjet për promovimin e një dialogu për krijimin e një Konvente të re të Kombeve të Bashkuara mbi të Drejtat e të
More informationSYLLABUS FAKULTETI EKONOMIK
UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Departamenti Menaxhment dhe Informatikë Studime master SYLLABUS FAKULTETI EKONOMIK LËNDA: Etika në biznes dhe pergjegjesia shoqrore e korporatave Niveli i kursit:
More informationKUADRI LIGJOR DHE PRAKTIKA E QEVERISJES SË KORPORATAVE NË SEKTORIN BANKAR SHQIPTAR. Roden Pajaj* Rezart Ferzaj -1-
KUADRI LIGJOR DHE PRAKTIKA E QEVERISJES SË KORPORATAVE NË SEKTORIN BANKAR SHQIPTAR Roden Pajaj* Rezart Ferzaj -1-06 (65) 2013 *Roden Pajaj, Drejtor i Departamentit të Burimeve Njerëzore në Bankën e Shqipërisë
More informatione gjelbër Si të bëhemi një shkollë Trajnim për mësuesit. Korçë, 9-11 Maj 2014 This project is implemented by The Albanian Society of Biologists
Si të bëhemi një shkollë e gjelbër Trajnim për mësuesit. Korçë, 9-11 Maj 2014 This project is co-funded by the European Union This project is implemented by The Albanian Society of Biologists Z/Znj Si
More informationUdhëzues për zhvilluesit e standardeve të profesionit (SP) Përmbajtja
Udhëzues për zhvilluesit e standardeve të profesionit (SP) Përmbajtja Hyrje... 3 Pjesa 1 Të mësojmë për profesionin që na intereson... 3 Çfarë janë sektorët e shkathtësive dhe si i përdorim ato për zhvillimin
More informationEuropean Network. Edukimi seksual. Në Evropë dhe Azinë Qendrore. Përparimet dhe zhvillimet e fundit të teknologjisë
European Network QENDRA SHQIPTARE PER POPULLSINE DHE ZHVILLIMIN ALBANIAN CENTER FOR POPULATION AND DEVELOPMENT Edukimi seksual Në Evropë dhe Azinë Qendrore Përparimet dhe zhvillimet e fundit të teknologjisë
More informationREPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI STATISTIKË DHE INFORMATIKË E ZBATUAR DISERTACION
REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI STATISTIKË DHE INFORMATIKË E ZBATUAR DISERTACION PËR MBROJTJEN E GRADËS SHKENCORE DOKTOR Vlerësimi dhe implementimi i e-qeverisjes
More informationAKTET ISSN AKTET V, 3: , 2012
AKTET ISSN 2073-2244 Journal of Institute Alb-Shkenca www.alb-shkenca.org Reviste Shkencore e Institutit Alb-Shkenca Copyright Institute Alb-Shkenca PHYSIC-CHIMICAL INDICATORS EVALUATION OF SOME RURAL
More informationBANKAT NE SHQIPËRI MODELET ORGANIZATIVE NË PROÇESIN KREDITUES COMMERCIAL BANKS IN ALBANIA - ORGANIZATION MODELS IN LEDING PROCESS
Seventh International Conference Konferenca e shtatë Ndërkombëtare BANKAT NE SHQIPËRI MODELET ORGANIZATIVE NË PROÇESIN KREDITUES COMMERCIAL BANKS IN ALBANIA - ORGANIZATION MODELS IN LEDING PROCESS Ergys
More informationAnalytica. Dhjetor 2009 Shkup
Maqedonia e mbetur prapa në shfrytëzimin e efektshëm të fondeve të BE-së (IPA, Programet Kornizë) Analizë nga Analytica Analytica Dhjetor 2009 Shkup Hyrje Progresi lidhur me Kapitullin 22 të acquis communautaire
More informationBANKA E SHQIPËRISË REVISTA EKONOMIKE
BANKA E SHQIPËRISË REVISTA EKONOMIKE 6 M 1-2015 6M 1-2016 Revista Ekonomike Nëse përdorni të dhëna të këtij publikimi, jeni të lutur të citoni burimin. Botuar nga: Banka e Shqipërisë, Sheshi Skënderbej,
More informationDIMENSIONET E INOVACIONIT PRAKTIKAT ORGANIZATIVE NË SHQIPËRI
UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI EKONOMISË DEPARTAMENTI I MENAXHIMIT Dizertacioni me temë: DIMENSIONET E INOVACIONIT PRAKTIKAT ORGANIZATIVE NË SHQIPËRI Në kërkim të grades shkencore: DOKTOR Dizertanti:
More informationE DREJTA E FËMIJËVE ME AFTËSI TË KUFIZUARA PËR ARSIM GJITHËPËRFSHIRËS
E DREJTA E FËMIJËVE ME AFTËSI TË KUFIZUARA PËR ARSIM GJITHËPËRFSHIRËS Praktikat e suksesshme në rajonin e EQL/KSHP dhe rekomandimet për Qeverinë Shqiptare. Mars 2012 E drejta E fëmijëve me aftësi të kufizuara
More informationMEDIAT E REJA DHE IDENTITETI НОВИТЕ МЕДИУМИ И ИДЕНТИТЕТОТ THE NEW MEDIA AND THE IDENTITY
UDC 316.77:316.347 Gëzim Xhambazi, PhD 316 Abstract MEDIAT E REJA DHE IDENTITETI НОВИТЕ МЕДИУМИ И ИДЕНТИТЕТОТ THE NEW MEDIA AND THE IDENTITY Every community possesses special characteristics that distinguish
More informationUNIVERSITETI I TIRANËS
UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHËS ANGLEZE TESTI STANAG 6001 DHE ANGLISHTJA PËR QËLLIME SPECIFIKE NË KONTEKSTIN USHTARAK Punim për gradën shkencore Doktor në Gjuhësi
More informationPROVIMI ME ZGJEDHJE REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS AGJENCIA QENDRORE E VLERËSIMIT TË ARRITJEVE TË NXËNËSVE
KUJDES! Lënda: MOS Gjuhë Angleze DËMTO BARKODIN BARKODI REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS AGJENCIA QENDRORE E VLERËSIMIT TË ARRITJEVE TË NXËNËSVE I MATURËS SHTETËRORE 2009 LËNDA:
More informationAneksi 1. Lisat e inputeve dhe mjeteve bujqësore të liruara nga taksa doganore dhe TVSh-ja
Aneksi 1. Lisat e inputeve dhe mjeteve bujqësore të liruara nga taksa doganore dhe TVSh-ja Nr. Përshkrimi Kodi Taksa (%) 1. Gjedhe të gjalla, kafshë të racës së pastër 121 2. Derra të gjallë, kafshë të
More informationThe Danish Neighbourhood Programme. Udhëzues. e të drejtave. shëndetësore
The Danish Neighbourhood Programme Udhëzues për monitorimin e të drejtave të njeriut në institucionet shëndetësore Tiranë, Mars 2015 The Danish Neighbourhood Programme Udhëzues për monitorimin e të drejtave
More informationEDITORIAL. 2 for you. Përshëndetje lexues të dashur,
EDITORIAL Përshëndetje lexues të dashur, Si zakonisht, ja ku po takohemi edhe njëherë përmes numrit më të ri të revistës For You e cila sivjet filloi vitin e 11-të të ekzistimit të saj. Më duhet të them
More informationDISKRIMINIMI NË KONKURSET PËR PUNËSIM. (raport hulumtues)
К О М И С И Ј А З А З А Ш Т И Т А О Д Д И С К Р И М И Н А Ц И Ј А DISKRIMINIMI NË KONKURSET PËR PUNËSIM (raport hulumtues) REPUBLIKA E MAQEDONISË Komisioni për Mbrojtje nga Diskriminimi DISKRIMINIMI NË
More informationUNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMIAGANI PUNIM DIPLOME
UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMIAGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI FILLOR PUNIM DIPLOME TEMA: RËNDËSIA E LOJËRAVE DHE LODRAVE NË ZHVILLIMIN E FËMIJËS Mentori: Prof.Ass.Dr.SHEFQET MULLIQI Kandidatja: MAJLINDA
More informationNJË STRATEGJI PËR NJË SHOQËRI ME BARAZI GJINORE DHE PA DHUNË.
MINISTRIA E PUNËS, ÇËSHTJEVE SOCIALE DHE SHANSEVE TË BARABARTA STRATEGJIA KOMBËTARE PËR BARAZINË GJINORE DHE DHUNËN NË FAMILJE 2007-2010 NJË STRATEGJI PËR NJË SHOQËRI ME BARAZI GJINORE DHE PA DHUNË. Në
More informationR E V I S T Ë SHKENCORE E FAKULTETIT TË S H K E N C A V E S O C I A L E
POLIS NR 9 / 2010 R E V I S T Ë SHKENCORE E FAKULTETIT TË S H K E N C A V E S O C I A L E Bordi Editorial Prof. Dr Romeo Gurakuqi, Universiteti Europian i Tiranës (UET) Phd. Fatos Tarifa, Universiteti
More informationKomuna sipas masës së fëmijës
Komuna sipas masës së fëmijës DORACAK PËR PËRGATITJEN E PLANIT LOKAL AKSIONAL PËR FËMIJËT 1 2 CIP Katalogizacija vo publikacija Nacionalna i univerzitetska biblioteka Sv. Kliment Ohridski Skopje 342.7.053.2:352.077.6(497.7)(035)
More informationPjesëmarrja e Institucionit të AP në Procesin e Monitorimit të Konventës CEDAW dhe Raportimit përpara Komitetit CEDAW
This programe is funded by the European Union Pjesëmarrja e Institucionit të AP në Procesin e Monitorimit të Konventës CEDAW dhe Raportimit përpara Komitetit CEDAW This programe is funded by the European
More informationZHVILLIMI I AFTËSIVE TË OJF-VE. për Ekonominë e Gjelbër dhe Qëndrueshmërinë Mjedisore
ZHVILLIMI I AFTËSIVE TË OJF-VE për Ekonominë e Gjelbër dhe Qëndrueshmërinë Mjedisore ZHVILLIMI I AFTËSIVE TË OJF-VE për Ekonominë e Gjelbër dhe Qëndrueshmërinë Mjedisore Qendra Rajonale e Mjedisit për
More informationPËRGJEGJËSIA LIGJORE E PUNËDHËNËSIT NË RASTET E AKSIDENTEVE NË PUNË DHE SËMUNDJEVE PROFESIONALE SIPAS DISPOZITAVE TË LEGJISLACIONIT SHQIPTAR
PËRGJEGJËSIA LIGJORE E PUNËDHËNËSIT NË RASTET E AKSIDENTEVE NË PUNË DHE SËMUNDJEVE PROFESIONALE SIPAS DISPOZITAVE TË LEGJISLACIONIT SHQIPTAR Eneida SEMA, LL.M1* I. Hyrje Shqipëria është një vend demokratik
More informationIDM ALBANIA. Për një polici me integritet dhe etikë: Rëndësia e edukimit bazë dhe atij në vazhdim
IDM ALBANIA Për një polici me integritet dhe etikë: Rëndësia e edukimit bazë dhe atij në vazhdim Elona Dhëmbo Tiranë 2014 Për një polici me integritet dhe etikë: Rëndësia e edukimit bazë dhe atij në vazhdim
More informationRëndësia e teorisë së marrëdhënieve ndërkombëtare: realizmi neoklasik dhe politika e jashtme shqiptare. Jordan Jorgji. Universiteti Fan.S.
Rëndësia e teorisë së marrëdhënieve ndërkombëtare: realizmi neoklasik dhe politika e jashtme shqiptare Jordan Jorgji Universiteti Fan.S.Noli Lektor jordanjorgji@yahoo.com 1 Abstract The albanian research
More informationMIKROTEZE MASTERI. kopje TEMA: MENAXHIMI I BURIMEVE NJERËZORE DHE VLERËSIMI I PERFORMANCËS NË ADMINISTRATËN PUBLIKE
Republika e Shqipërisë, Universiteti Aleksandër Moisiu, Fakulteti i Shkencave Politike-Juridike Administrim Financiar MIKROTEZE MASTERI TEMA: MENAXHIMI I BURIMEVE NJERËZORE DHE VLERËSIMI I PERFORMANCËS
More informationKorniza gjithpërfshirëse e politikës mbi çeshtjen e aftësisë së kufizuar në Kosovë
korniza gjithpërfshirëse e politikës
More information