Liturgie Sola gratia Aanvangswoord. Seëngroet Loflied Lied 476:1-4 n Vaste Burg is onse God Verootmoediging

Transcription

1 Liturgie Sola gratia Aanvangswoord Voorganger: God is vir ons n toevlug en n beskerming. Gemeente: Hy was nog altyd bereid om ons te help in nood. Voorganger: Daarom is ons nie bang nie, al gee die aarde pad, Gemeente: al skuif die berge tot in die dieptes van die see, Voorganger: al druis en skuim die waters van die see, Gemeente: al skud die berge deur sy onstuimigheid. Voorganger: Bedaar en erken dat Ek God is, hoog bo die nasies, hoog bo die aarde. Gemeente: Die Here, die Almagtige, is by ons, die God van Jakob is vir ons n beskutting. Amen Seëngroet Loflied Lied 476:1-4 n Vaste Burg is onse God Verootmoediging Voorganger: Wat is jou enigste troos in lewe en in sterwe? Gemeente: Dat ek met liggaam en siel in lewe en in sterwe nie aan myself nie, maar aan my getroue Verlosser, Jesus Christus, behoort. Voorganger: Hoeveel dinge moet jy weet om in hierdie troos salig te kan lewe en sterwe? Gemeente: Drie dinge: eerstens, hoe groot my sonde en ellende is; tweedens, hoe ek van al my sonde en ellende verlos word en derdens, hoe ek God vir so n verlossing dankbaar moet wees. Voorganger: Waaruit ken jy jou ellende? Gemeente: Uit die wet van God. Voorganger: Wat vra die wet van God van ons? Gemeente: Jy moet die Here jou God liefhê met jou hele hart en met jou hele siel en met jou hele verstand. En jy moet jou naaste liefhê soos jouself. Voorganger: Kan jy dit alles ten volle nakom? Gemeente: Nee, want ek is van nature geneig om God en my naaste kwaad aan te doen. Voorganger: Laat ons dan nou ons skuld voor die Here en voor mekaar bely: lied 266 Ons Vader Skuldbelydenis : lied Ons Vader Vryspraak Romeine 3:21-24(25-28) Vryspraak: Romeine 3:21-24(25-28) 21 Maar nou het God vir ons n ander weg bekendgemaak waardeur ons sy vryspraak kan verkry nie deur wetsgehoorsaming nie, maar langs die weg waarvan die Skrif al lankal getuig:22 God spreek ons vry deur geloof in Christus Jesus en dit geld sonder onderskeid vir almal wat glo.23 Ons het immers almal gesondig. Ons almal het God

2 2 beroof van die eer wat Hom toekom.24 Maar nou spreek God ons in sy genade vry op grond van die verlossing wat Christus Jesus vir ons verkry het en dit sonder enige verdienste van ons kant. Sola fide Apostoliese Geloofsbelydenis Bevestigingslied Lied 449:1-4 Halleluja! Ons loof U, Heer Sola scriptura Gebed: Skriflesing Lukas 18:9-14 uit kinderbybel. Sang kinders sing ek is bly ek ken vir Jesus Prediking Die storie van Narcissus Eendag, lank, lank gelede, stap Narcissus in die woud. Hy is 'n pragtige jong man. Eggo, 'n bergnimf, sien hom. Van haar kant is dit liefde met die eerste oogopslag. Smoorverlief begin sy Narcissus te volg. Hy kom agter iemand is op sy spoor, en roep: "Wie's daar!" Eggo herhaal: "Wie's daar!" Uiteindelik kom Eggo te voorskyn en stel haarself aan Narcissus bekend. Toe sy hom probeer omhels, systap Narcissus haar en sê sy moet hom uitlos. Eggo was gebroke en het die res van haar dae in verlate klowe en grotte deurgebring waar daar net 'n leë eggo van haar oorgebly het. Nemesis, die godin van wraak, hoor van Eggo se tragiese lot en besluit om Narcissus te straf. Sy lok hom na 'n bergpoel waar hy sy eie refleksie sien. Sonder om te besef dis sy eie spieëlbeeld, raak hy verlief op die refleksie. Uiteindelik besef hy hierdie liefde sal nooit vervul kan word nie, en sterf. Selfliefde merkwaardige impak op ons kultuur gemaak. Dit tot wonderlike kunswerk gelei In die psigologie is 'n persoonlikheidsversteuring na Narcissus genoem. In die volksmond herken ons ook steeds vir Narcissus. Narcissus staan vir 'n ontoepaslike liefde of betowering met jouself, die onvermoë om ander in ag te neem, die gevoel dat die lewe bloot om jouself en jou belange draai, ydelheid. slegte naam in ons kultuur gekry. Dalk vat Seamus Heany dit die beste saam in sy gedig, Personal Helicon: To stare big-eyed Narcissus, into some spring is beneath all adult dignity. Afgodery Johannes Calvyn, - mense in staat is om 'n afgod van enigiets te maak. Ons hart is 'n fabriek van afgode. Afgodery is om die diepste sekerheid van jou lewe aan iets anders as aan God vas te maak. Narcissus herinner ons aan ons kapasiteit om ons diepste sekerheid aan onsself vas te maak.

3 3 "To stare big-eyed Narcissus into some spring" kan ook 'n kulturele waarde word. Ons kultuur kan ons mislei om groot waarde aan onsself te heg ten koste van ander, en veral ten koste van God. Baie mense waarsku dat dit in die Westerse wêreld gebeur. Ons heg soveel waarde aan onsself dat: die opoffering om ander te dien in 'n huwelik en gesin ondergeskik raak aan my eie ideale, behoeftes en wat ekself as opbouend en nuttig vir myself beleef. As my huwelik of gesin dit dan nie meer vir my doen nie, raak ek daarvan ontslae. Dit verwoes gemeenskap en geluk. ons nie meer korreksie, toesig en leiding van ander kan aanvaar nie. Onderwysers rapporteer dat ouers dikwels hierdie posisie t.o.v. hulle kinders begin inneem. Die onderwyser of opvoedingsisteem is nooit reg nie, my kind is altyd reg. Dit verwoes groei en vordering. ons werk bloot as instrument tot selfverryking en selfbeveiliging kan begin sien. Werk is nie meer 'n manier om die gemeenskap te dien, van die wêreld 'n beter plek te maak, 'n ruimte vir betekenisvolle samesyn met ander nie. ons individualisties raak, totaal gefokus op onafhanklikheid van ander en alles. Ook dit verwoes gemeenskap en geluk. Die Narcissus-mite weet dit reeds. Narcissus sterf eensaam en verlate. Die oplossing is nie om bietjie minder narcissisties te wees nie. Die oplossing om van die self-as-afgod weg te draai, na God toe. Om vanuit God se hand verlossing van die self te ontvang, nuwe lewensrigting en fokus te ontvang, 'n nuwe anker te verkry, en 'n nuwe toekoms. Die Protestantse Reformasie van die sestiende eeu, wat ons vandag vier, sou dit besonder helder verstaan. Die Fariseër en die tollenaar Jesus vertel in Lukas 18 'n gelykenis wat betrekking het op mens se verstaan van jouself. Die doel van die gelykenis word aan die begin duidelik uitgespel: "Met die oog op mense wat seker was dat hulle eie saak met God reg is en wat op ander neergesien het, het Jesus hierdie gelykenis vertel." (9) Hier word sterk taal gebruik. Die mense wat aangespreek word, is diegene wat in hulleself oortuig is dat hulle voor God regverdig is, terwyl ander wat nie soos hulle was en dieselfde oortuigings gedeel het nie deur hulle verag en op die ander neergesien is. In die gelykenis skep Jesus as't ware 'n gevallestudie: Twee mense gaan na die tempel om te bid. Die een bidder was n Fariseër. Die Fariseërs was die strengste godsdiensbeweging onder die Jode. Hulle was mense wat baie gebid en gevas het, streng handhawers van die seremonies van die wet en die tradisies van die voorvaders was en alles gedoen om deur die mense gesien te word (Matt 23). Die ander persoon was n tollenaar, een van die Joodse insamelaars van die Romeinse belastinggelde. Hierdie praktyk het dikwels met korrupsie gepaard gegaan. Juis om daardie rede het hulle groot veragting van die Jode in die algemeen verduur, wat ook nie met hulle wou verkeer of saam met hulle eet nie.

4 4 Die Fariseër gaan staan ('n algemeen gangbare gebedshouding) en bid. Uit die taalgebruik lyk dit of die Fariseër op 'n prominente plek in die tempel gaan staan het, met 'n gewigtige en plegtige liggaamshouding. Die feit dat hy by homself gebid het, kan ook beteken dat hy neergesien het op die tollenaar daar eenkant. Wat die inhoud van sy gebed betref, skryf iemand: "Hy was geheel en al op homself gerig en die aanprysing van homself was die onderwerp van sy gebed, sy volle vertroue was in homself gevestig en hy het (deur sy gebed) slegs sy eie roem nagejaag." (Woord en Fees) Hierdie gebed het geen skuldbelydenis en geen pleidooi om vergifnis, genade en ontferming nie. Dit kan kwalik n gebed genoem word, maar slegs danksegging teenoor God, nie vir enige goeie ding wat hy van God ontvang het nie, maar met die doel om homself te verhef en sy eie (goeie) werke as die grond van sy geregtigheid te huldig. In sy eie oë is hy hierin anders as ander mense en daarom dank hy God dat hy nie soos hulle is nie. Hy is nie betrokke by ekonomiese, morele en seksuele sondes nie en is ook nie korrup en n volksverraaier soos die aanwesige tollenaar nie. Sy gebed word klaarblyklik hardop gebid, sodat almal binne hoorafstand kan kennis neem van sy meriete. Die Fariseër gee die bewyse van sy aanspraak, naamlik sy gereelde waarneem van vasdae en sy getroue gee van tiendes. Die Fariseër voeg by dat hy n tiende van sy hele inkomste gee. Dus beskou hy homself as n baie regverdige persoon verhewe bo die gewone mense. Sy gebed is dus nie n gemeenskapsbeoefening met God nie, maar n proklamasie van geregtigheid op grond van eie meriete. Die tollenaar slaan n radikaal teenoorgestelde figuur. Hy kom nie nader nie, maar bly uit n besef van onwaardigheid "daar ver" (moontlik in die voorhof van die nie-jode) staan. Hy slaan as teken van sy droefheid en berou oor sy sonde op sy bors. Sy gebed is kort en verskil grootliks van dié van die Fariseër. Hy erken en bely dat hy uit sy aard n sondaar is wat sy sondige natuur van Adam geërf het en dat hy n sondige lewenspraktyk beoefen. Hy is dus volkome skuldig voor God. Hy kan homself nie red nie. Hy beroep hom slegs op God. Slegs die genade van God kan tot sy redding kom. Jesus lewer nou uitspraak. Hy verklaar onomwonde dat die tollenaar en nie die Fariseër nie, se saak met God reg was toe hulle huis toe gegaan het. Slegs die genade van God en nie enige verdienste van die mens nie, kan die gemeenskap tussen God en mens herstel. Deur n bekende spreekwoord te gebruik toon Jesus aan dat nederigheid en nie hoogmoed nie, die enigste gesindheid is waarin die mens sy saak met God kan reg maak. Wie is ek voor God? Dit is verstommend hoe vinnig die dinge wat jy vir die Here doen, in jou eie hart die bron van selfverheffing oor ander mense kan word. Jou gehoorsaamheid kan 'n vorm van selfregverdiging voor God word. Die kan die grond van jou sekerheid voor God word. Dan begin dit die plek van God inneem. Dan het jy nie meer God nodig om jou regverdig te verklaar en jou te red nie. Jy dra die redding in jouself. Daar is niks waarvan mense nie 'n afgod, 'n bron van valse sekerheid, kan maak nie.

5 5 Die tollenaar help ons. Hy beroep hom slegs op God. Dit is God wat regverdig verklaar. En God verklaar spesifiek sê Paulus in Romeine 4:5 die goddelose vry dié mens wat weet dat hulle hulself nie kan red nie: Maar die mens wat nie op wetsonderhouding staatmaak nie, maar wat glo in Hom wat die goddelose vryspreek, hy kry die vryspraak deur sy geloof (Rom. 4:5) Wie is ek voor God? Een van die hoekstene van die Reformasie was die ontdekking van God se genade in Jesus Christus wat sondaars vryspreek. God soek mense op. God neem die inisiatief om sy genade uit te stort. En Hy doen dit aan mense wat leeg en verdiensteloos voor Hom kom staan en hulle op sy genade beroep. Dit beteken natuurlik nie dat sonde en 'n slanery op die bors nou weer 'n grond word vir God se genade nie. Dit gaan oor mense wat die leë hande van geloof na God uitsteek om deur God vrygespreek te word. Geskep vir gemeenskap met God Anders as Narcissus, is die Protestantse Reformasie dus uiters sensitief vir die mens se betowering met jouself. Die verlossing kom nie uit jouself nie. Jy dra nie die geheim van ewige geluk in jouself nie. Jy kan jouself nie red nie. Gelukkig hoef jy jouself nie te red nie. God is 'n fontein van liefde wat in beweging na mense is, wat vir ons voorsiening maak, en ons deur geloof intrek in 'n liefdesverhouding met God. Mense is deur God geskep en vind geluk deur van hulle vereensamende selfgerigtheid bevry te word. Vier merkers vir 'n Godgerigte lewe Aangesien mense van nature op hulself ingekeer raak, en vanuit hulself na heil en sekerheid soek, en die evangelie so 'n vreemde geregtigheid aan ons bekendstel, het die Reformasie vier stelreëls geformuleer wat ons help onthou wie ons voor God is, en wat ons help dors na die genade van God alleen. Hierdie stelreëls staan as die "Solas" bekend sola beteken in Latyn "slegs" of "alleenlik": Sola Gratia: die verlossing kom uit genade alleen, sonder enige verdienste Sola Fide: ons eien die verlossing deur die leë hande van geloof alleen toe, waar die geloof nooit 'n daad van verdienste is nie dit word deur God in ons gewerk Sola Scriptura: Alleen die Skrif as Woord van God wys vir ons die regte pad van verlossing aan, nie die kerklike tradisie of menslike denkkonstruksies nie Soli Deo Gloria: Alle eer kom aan God alleen toe vir ons verlossing, ons gehoorsaamheid en ons volharding op die pad van geloof. lvoor God se aangesig Ons almal moet elke dag weer die Heilige Gees en God se Woord toelaat om ons koppe van ons eie refleksie in die waterpoel van ons lewe op te lig, hemelwaarts te draai, sodat ons die lewende God, die Bron van ware lewe, kan raaksien en uit God se teenwoordigheid kan lewe. Dit is wat Gereformeerde mense doen. Ons leef met die helder wete dat ons voor God se aangesig verkeer. Van Hom verwag ons alles wat goed is. Lied Daar is geen grens aan U guns en genade

6 6 Soli Deo gloria Offergawe en voorbidding Sang Lied 478 Seën Numeri 6:24-26 () 24 Die Here sal julle seën en julle beskerm; 25 die Here sal tot julle redding verskyn en julle genadig wees; 26 die Here sal julle gebede verhoor en aan julle vrede gee!