VNMS Shqipëri Seksioni 9 Menaxhimi dhe monitorimi ambiental, social dhe kulturor

Transcription

1 VNMS Shqipëri Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr

2 Faqja 2 nga 95 znës kmp. Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr AAL00-ERM-640-Y-TAE-1011 PËRMBAJTJA 9 PLANI I MENAXHIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL Vështrim i përgjithshëm Planet e menaxhimit sipas çështjeve specifike Hyrje Plani i Menaxhimit të Mbetjeve Plani i Reagimit ndaj Emergjencave Plani i Menaxhimit të Ujit Plani për Kalimin e Rrjedhave të Ujit Plani i Menaxhimit të Trafikut Plani për Menaxhimin dhe Mnitrimin e Trashëgimisë Kulturre Plani për Parandalimin e Ndtjes Prcedura e Menaxhimit të Materialeve të Rrezikshme Plani i Menaxhimit të Shëndetit dhe Sigurisë Plani i Përfshirjes së Palëve të Interesuara Plani i Investimit Scial dhe Mjedisr Plani i Rikthimit të Mjeteve të Jetesës Plani i Kapaciteteve Vendre Plani i Menaxhimit të Punëtrëve Plani i Menaxhimit të Infrastrukturës dhe Shërbimeve Publike Plani i Menaxhimit të Shëndetit të Kmunitetit Plani i Veprimit për Bidiversitetin Plani i Menaxhimit të Peizazhit Plani i Kntrllit të Erzinit dhe Sedimenteve Plani i Emergjencës për Derdhjet e Naftës në det (PEDN) Plani për Parandalimin e Derdhjeve dhe Reagimi Plani i Menaxhimit të Materialeve Inerte Rlet dhe Përgjegjësitë Rli i shqërisë TAP AG lidhur me menaxhimin mjedisr dhe scial Rli i kntraktrëve lidhur me menaxhimin mjedisr dhe scial Mnitrimi mjedisr, scial dhe kulturr 87 LISTA E TABELAVE Tabela Plani i Menaxhimit Mjedisr dhe Scial gjatë fazës së ndërtimit...4 Tabela Plani i Menaxhimit Mjedisr dhe Scial gjatë fazës së funksinimit...26 Tabela Plani i Menaxhimit Mjedisr dhe Scial gjatë fazës së nxjerrjes nga përdrimi...32 Tabela Planet specifike të menaxhimit...35 Tabela Përmbledhja e prgramit të mnitrimit: Faza përpara ndërtimit...88 Tabela Përmbledhja e prgramit të mnitrimit: Faza e ndërtimit...89 Tabela Përmbledhja e prgramit të mnitrimit: Faza pas ndërtimit Tabela Përmbledhja e prgramit të mnitrimit: Faza e funksinimit LISTA E FIGURAVE Figura Shembull i masave për të zbutur ndikimet mbi peizazhin në vendnddhjen e SK2 - Trestenik...75 Figura Shembull i masave për të zbutur ndikimet mbi peizazhin në vendnddhjen e SK3 - Fier...80

3 Faqja 3 nga 95 znës kmp. Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr AAL00-ERM-640-Y-TAE PLANI I MENAXHIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL 9.1 Vështrim i përgjithshëm Ky Seksin paraqet metdlgjinë e shqërisë TAP AG për menaxhimin dhe mnitrimin e çështjeve mjedisre dhe sci-eknmike lidhur me ndërtimin, fuksinimin dhe nxjerrjen nga përdrimi të Gazsjellësit Trans Adriatik. Objektivi kryesr i Planit të Menaxhimit Mjedisr dhe Scial (PMMS) është që të sigurjë një kuadër për zbatimin e masave të identifikuara në vlerësimin e ndikimit, Seksini 8, për të shmangur, zbutur se kmpensuar ndikimet negative nga aktivitetet e prjektit dhe për të minimizuar dhe kntrlluar rreziqet mbi mjedisin, persnelin që d të punjë për ndërtimin dhe funksinimin dhe kmunitetin lkal. Atje ku është e mundur, ky plan d të prpzjë masa të rientuara për të shtuar efektet pzitive të zbatimit të prjektit. Qëllimi i gjerë i PMMS është të: Sigurjë që të aprvhet praktika e mirë e industrisë në lidhje me menaxhimin mjedisr dhe scial-eknmik gjatë të gjitha fazave të prjektit (ndërtimit, funksinimit dhe mirëmbajtjes dhe nxjerrjes nga përdrimi) dhe të gjitha aktiviteteve inxhinerike; Përcaktjë strategjitë, metdat dhe prcedurat për të siguruar zbatimin e masave për të zbutur në mënyrë efektive ndikimet e mundshme negative mjedisre se sci-eknmike; Sigurjë një kuadër për mnitrimin e zbatimit (kntrlli dhe inspektimi), nëpërmjet të cilit shqëria TAP AG synn të sigurjë përmbushjen e angazhimeve të perfrmancës mjedisre dhe sci-eknmike për Prjektin. PMMS përmban të dhëna mbi masat e parashikuara për menaxhimin dhe mnitrimin mjedisr, masat lehtësuese dhe dispzitat për të mnitruar efektshmërinë e masave. Rlet dhe përgjegjësitë e lidhura me t si dhe përllgaritja e kstve për zbatimin e masave të përmenduara janë ende duke u përgatitur nga shqëria TAP AG. Tabela paraqet veprimet për menaxhimin, zbutjen dhe mnitrimin dhe palët përgjegjëse për trajtimin e çështjeve mjedisre dhe sci-eknmike të Prjektit, siç janë identifikuar nëpërmjet prcesit të VNMS, së bashku me treguesit kryesrë të perfrmancës, krnlgjinë e zbatimit dhe etapat e rëndësishme të prjektit. Tabelat e PMMS të paraqitura më pshtë tregjnë masat e përmbledhura / ttale për zbutjen e ndikimit, pr at nuk paraqesin listën e pltë të të gjitha masave të rekmanduara. Referencat për vlerësimin e ndikimit në Seksinin 8 dhe Shtjcat përkatëse janë dhënë atje ku është e nevjshme, në mënyrë që lexuesi të gjejë shpjegimin më të pltë mbi masat zbutëse për çd ndikim. Kj përfshin gjithashtu referencën për Vlerësimin e Ndikimit mbi të Drejtat e Njeriut (VNDNJ), i cili gjendet në Shtjcën 10.

4 Faqe 4 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Tabela Plani i menaxhimit mjedisr dhe scial gjatë fazës së ndërtimit Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës Mjedisi fizik-bilgjik në det KP 3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes, (Paragrafët 10 dhe 11). KP 4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit (Paragrafët 16 dhe 17). Ndikimet në cilësinë e ajrit në znë për shkak të shkarkimeve të mjeteve lundruese në det. Seksini Hartimi i një Plani për Menaxhimin e Trafikut të mjeteve lundruese Të gjitha mjetet lundruese d të kenë në brd Planet e Emergjencës për Ndtjen nga Nafta. Mirëmbajtja & mnitrimi i autmjeteve, mjeteve lundruese dhe pajisjeve. Përpara ndërtimit Gjatë ndërtimit BERZH Direktivat e KFN (Direktivat për mjedisin, shëndetin dhe sigurinë Paragrafi 1.1); VKM Nr.803, datë ; Direktiva 2008/50/KE; Praktika më e mirë për klauzlën SHSM në kntratën PPN për të përfshirë dispzitën e masave për eleminimin e pluhurit. Njftimi për kmunitetet lkale nëpërmjet përpjekjeve të shqërisë TAP për kmunikimin me kmunitetin përpara fillimit të aktiviteteve që shkaktjnë pluhur, se ndsin ajrin dhe shkaktjnë zhurma. liaisn Mnitrimi i ankesave. Knfirmimi i zbatimit të masës nga struktura që mbikqyr ndërtimin e gazsjellësit TAP. Zbatimi i Planit të menaxhimit të trafikut. KP3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes, (Paragrafi 10). KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, (Paragrafët 5 dhe 7). KP6 Ruajtja e bidiversivitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve të gjalla natyrre (Paragrafët 6,7,8). KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, (Paragrafët 5 dhe 7). KP6 Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve të gjalla natyrre (Paragrafët 6,7,8). Ndikimet në ujin e detit, mikrrganizmat ujre dhe peshqit nga hapësirat e ndtura të sedimenteve, çlirimi i ndtësve nga sedimentet dhe nga ujërat e zeza dhe nga sistemet e shkakrkimit të ujërave të zeza nga peracinet e mjeteve lundruese. Seksini 8.3 Ndikimi fizik i drejtpërdrejtë mbi sedimentet, flrën dhe faunën bentike nga gërmimet dhe manvrat me spirancën. Seksini Hartimi i Planit për Menaxhimin e Mbetjeve. Hartimi i Planit për Mnitrimin Mjedisr. Përpara ndërtimit. Përdrimi i ndarjeve prej balte gjatë ndërtimit të kanalit lidhës. Gjatë ndërtimit. Hartimi i Planit të Veprimit për Bidiversitetin. Hartimi i Planit të Mnitrimit Mjedisr. Veprimet për të menaxhuar manvrat me spirancën. Shmangia e shkarkimeve nga platfrma lundruese për të rimbushur kanalin lidhës. Përpara ndërtimit. Gjatë ndërtimit. Praktika më e mirë ndërkmbëtare për mbrjtjen e ujit të detit dhe rganizmave të tij. Referencat ligjre: Direktiva kuadër e ujit (DKU); Direktiva e cilësisë së ujërave për larje (Direktiva e BE 76/160); Rregullret MARPOL për parandalimin e ndtjes nga anijet; dhe Knventa e Barcelnës. Knventa për mbrjtjen e Detit Mesdhe nga ndtja. Praktika më e mirë ndërkmbëtare mbi menaxhimin e sedimenteve Mnitrimi i ankesave. Knfirmimi i zbatimit të masës nga struktura që mbikqyr ndërtimin e gazsjellësit TAP. Zbatimi i Planeve të menaxhimit. Rezultatet e kntrlleve (zbatimi i masave lehtësuese). Knfirmimi për zbatimin e masës nga struktura që mbikqyr ndërtimin e gazsjellësit TAP. Zbatimi i Planeve të menaxhimit dhe të veprimit.

5 Faqe 5 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes, (Paragrafi 10) KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, (Paragrafët 5 and 7) Ndikimi mbi sedimentet, Hartimi i Planit për Mnitrimin Mjedisr. flrën dhe faunën bentike nga përhapja dhe depzitimi i sedimenteve. Seksini Përpara ndërtimit. Praktika më e mirë ndërkmbëtare për menaxhimin e sedimenteve Rezultatet e kntrlleve (zbatimi i masave lehtësuese). Knfirmimi për zbatimin e masës nga struktura që mbikqyr ndërtimin e gazsjellësit TAP. KP6 Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve të gjalla natyrre (Paragrafët 6,7,8) Veprimet për menaxhimin e manvrave me spirancë. Përdrimi i ndarjeve prej balte gjatë ndërtimit të kanalit lidhës. Shmangia e shkarkimeve nga platfrma lundruese për të rimbushur kanalin lidhës. Gjatë ndërtimit KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, (Paragrafët 5 dhe 7) KP6 Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve të gjalla natyrre (Paragrafi 16) Futja e rganizmave detare të huaja dhe që përhapen kud nëpërmjet shkarkimit të ujërave të balastit nga mjetet lundruese që kanë lidhje me fazën e ndërtimit të prjektit (Seksini ); Zbatimi i Rregullreve të 2012 për menaxhimin në mënyrë vullnetare të ujërave balast të rajnit të Mesdheut. Shmangia e shkarkimit në detin Mesdhe të çd uji që është marrë jashtë detit Mesdhe. Shkarkimi i ujërave balast të detit Mesdhe vetëm në detin Mesdhe. Përpara dhe gjatë ndërtimit Gjatë ndërtimit Knventa e Barcelnës. Knventa për mbrjtjen e detit Mesdhe nga ndtja; Knventa ndërkmbëtare për kntrllin dhe menaxhimin e ujërave dhe sedimenteve balast të anijeve (Knventa MUB). Rezultatet e kntrlleve (zbatimi i masave lehtësuese). Knfirmimi për zbatimin e masës nga struktura që mbikqyr ndërtimin e gazsjellësit TAP. KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, (Paragrafët 5 dhe 7) KP6 Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve të gjalla natyrre (Paragrafët 6,7,8) Ndikimet mbi gjitarët e detit, Vëzhgimi i faunës detare. Përpara dhe gjatë ndërtimit Praktika më e mirë ndërkmbëtare për mbrjtjen e peshqit, zvarranikët dhe mjedisit detar. zgjtë e detit nga çrregullimet fizike, të dritës, vizuale dhe të zhurmës nga trafiku dhe përdrimi i mjeteve lundruese (Seksini 8.4.2); Të dhënat nga vrjtimet e vëzhguesve në brd dhe speciet e identifikuara. Knfirmimi për zbatimin e masës nga struktura që mbikqyr ndërtimin e gazsjellësit TAP.

6 Faqe 6 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes, (Paragrafi 10) KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, (Paragrafët 5 dhe 7) KP6 Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve të gjalla natyrre (Paragrafët 6,7,8) Ndikimet e përkhshme në Hartimi i Planit të Mnitrimit Mjedisr. faunën detare për shkak të zhurmave që shkakthen gjatë ndërtimit &testimit të tubacinit përpara përdrimit (Seksini 8.3); Kurdherë që është e mundur, aktivitete të ndryshme që shkaktjnë zhurmë të planifikhen për tu kryer në të njëjtën khë. Nëse është e nevjshme ngulja e piltave, teknlgjia e përdrur d të jetë ngulje e piltave me dridhje (nëse është e mundur nga pikpamja teknike). Nëse nuk është e mundur nga pikpamja teknike, atëherë të vendsen ndarëse/pengesa për zhurmën në jug të vendit të rrethuar në det/tkë për aktivitetin e nguljes së fletëve prej çeliku në tkë që kryhet në znën bregdetare. Përpara ndërtimit. Përpara dhe gjatë ndërtimit. Praktika më e mirë ndërkmbëtare BERZH Direktivat e KFN (Direktivat për mjedisin, shëndetin dhe sigurinë Paragrafi 1.1) Referencat ligjre Direktiva 2009/147/KE Rezultatet e kntrlleve (zbatimi i masave lehtësuese). Knfirmimi i zbatimit të masës nga struktura që mbikqyr ndërtimin e gazsjellësit TAP. Zbatimi i Planit të mnitrimit mjedisr rezultatet e mnitrimit. Pajisjet e palëvizshme të vendsen sa më larg që të jetë praktikisht e mundur nga receptrët që nddhen pranë. Gjatë ndërtimit Shuarja e pajisjeve kur nuk janë në përdrim. KP3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes, (Paragrafi 10); KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, (Paragrafët 5 dhe 7); KP6 Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve të gjalla natyrre (Paragrafët 6,7,8); Ndikimet nga ngjarjet e pazaknshme. Ndtja e detit për shkak të derdhjeve të naftës se karburantit 8.21) Të gjitha mjetet lundruese d të kenë në brd Planet e dmsdshme të emergjencës për ndtjen nga nafta (Planin e Emergjencës për Ndtjen nga Nafta sipas mjetit lundrues specifik, në përputhje me MARPOL). Hartimi i një Plani të Reagimit ndaj Emergjencës që është specifik për prjektin, përfshirë një Plan të Emergjencës për Derdhjen e Naftës, që është gjithëpërfshirës. Hartimi i Planit të Emergjencës për Derdhjen e Naftës, përfshirë aktivitetet që zhvillhen në tkë. Hartimi i Planit të Mnitrimit Mjedisr. Furnizimi me karburant duhet patjetër të kryhet në mënyrë preferenciale në prt. Operacini duhet patjetër të menaxhhet nëpërmjet prcedurave të detajuara sipas mjeteve lundruese specifike për furnizimin me karburant në det, të cilat janë hartuar për të minimizuar rrezikun e derdhjes së karburantit gjatë furnizimit nga mjetet e tjera lundruese. Përpara ndërtimit Gjatë ndërtimit Direktiva kuadër e ujit (DKU); Direktiva e cilësisë së ujërave për larje (Direktiva e BE 76/160); Rregullret MARPOL për parandalimin e ndtjes nga anijet; Knventa e Barcelnës; D të hethet dhe riparhet shkaku i çd derdhjeje. Rezultatet e kntrlleve (zbatimi i masave lehtësuese). Të dhënat e kualifikimit, ushtrimeve praktike, kntrllit dhe mirëmbajtjes së materialeve për reagimin ndaj derdhjeve. Regjistri i rëve të kualifikimit. Zbatimi i planeve të menaxhimit. Rezultatet e mnitrimit të Planit të mnitrimit mjedisr.

7 Faqe 7 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës Mjedisi sci-eknmik në det KP4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit; KP5 Përfitimi i tkës, zhvendsja e detyruar e njerëzve dhe e aktiviteteve eknmike; KP10 Publikimi i të dhënave dhe përfshirja e palëve të interesuara; Ndikimet e përkhshme mbi mjetet e jetesës së peshkatarëve; Hyrje e kufizuar në zna të caktuara detare gjatë aktivitetit të ndërtimit në det; (Seksini 8.4.1); Knsultimi dhe përfshirja e palëve kryesre të interesuara, duke përfshirë: ministritë e interesuara, Fltën Detare shqiptare, peshkatarët dhe shqatat e peshkatarëve të Durrësit dhe të Vlrës, kmunitetet lkale në znën e daljes në det. Hartimi i Planit të Rehabilitimit të Mjeteve të Jetesës. Zbatimi i sistemeve të menaxhimit të shëndetit, sigurisë dhe mjedisit në përputhje me rregullret ndërkmbëtare (MARPOL). Përpara ndërtimit Gjatë dhe pas ndërtimit, si të jetë e përshtatshme. KP4, KP5, KP10 të BERZH; MARPOL; SP të KFN dhe direktivat e përgjithshme MSHS të KFN; Prezantimet dhe materialet e tjera janë të dispnueshme dhe mund të përdren nga publiku. Prcesverbalet e takimeve të knsultimit; marrëveshjet e nënshkruara të kmpensimit. Mnitrimi i ankesave. Zbatimi i Planit të rikthimit të mjeteve të jetesës në lidhje me peshkatarët Përfshirja e një punnjësi për kmunikimin me bizneset e peshkimit në brdin e mjeteve kryesre lundruese që d të përdren për ndërtim. Zbatimi i kmpensimit për humbjen e mjeteve të jetesës së peshkatarëve. KP4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit KP10 Publikimi it ë dhënave dhe përfshirja e palëve të interesuara Shtimi i trafikut në det dhe i rreziqeve për sigurinë (d.m.th. i përplasjeve të mjeteve lundruese) (Seksini 8.4.1) Knsultimi dhe përfshirja e palëve kryesre të interesuara, duke përfshirë: ministritë e interesuara, Fltën Detare shqiptare dhe peshkatarët. Hartimi i Planit të menaxhimit të trafikut të mjeteve lundruese. Zbatimi i sistemeve të menaxhimit të shëndetit, sigurisë dhe mjedisit në përputhje me rregullret ndërkmbëtare (MARPOL). Përpara ndërtimit Gjatë dhe pas ndërtimit, si të jetë e përshtatshme. KP4, KP10 të BERZH. SP të KFN dhe direktivat e përgjithshme MSHS të KFN. Asnjë incident fatal se që ka mundësi të jetë fatal dhe raprtimi i duhur i të gjitha incidenteve që nuk shkaktjnë vdekje dhe i përplasjeve që për pak sa nuk janë shkaktuar. Zbatimi i Planit të menaxhimit të trafikut. KP4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit KP5 Përfitimi i tkës, zhvendsja e detyruar e njerëzve dhe e aktiviteteve eknmike KP10 Publikimi it ë dhënave dhe përfshirja e palëve të interesuara Ndikimet e përkhshme mbi tkën dhe mjetet e jetesës - turizmin (Seksini 8.4.1) Knsultimi dhe përfshirja e palëve kryesre të interesuara lkale, duke përfshirë: autritetet e kmunave, bizneset lkale, kmunitetet që përdrin znën e daljes në det, prnarët e shtëpive në bregdet. Përcaktimi i khës së aktiviteteve të ndërtimit për të shmangur pikun e seznit të pushimeve verre. Hartimi i Planit të Rikthimit të Mjeteve të Jetesës. Zbatimi i sistemeve të menaxhimit të shëndetit, sigurisë dhe mjedisit për parandalimin e aksidenteve në znë. Përpara ndërtimit Gjatë dhe pas ndërtimit, si të jetë e përshtatshme. KP4, KP5, KP10 të BERZH; SP të KFN dhe direktivat e përgjithshme MSHS të KFN; Prezantimet dhe materialet e tjera janë të dispnueshme dhe mund të përdren nga publiku. Prcesverbalet e takimeve të knsultimit. Mnitrimi i ankesave. Zbatimi i Planit të rikthimit të mjeteve të jetesës në lidhje me peshkatarët. Zbatimi i praktikës së njhur ndërkmbëtare për të kmpensuar humbjen e të ardhurave dhe të mjeteve të jetesës.

8 Faqe 8 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës Mjedisi sci-eknmik dhe trashëgimia kulturre në pjesën detare KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, (Paragrafët 5 dhe 7) KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafët 10 & 13 Ndikimet e drejtpërdrejta fizike ( ) Studime specifike dhe ndryshimi i drejtimit të gjurmës. Prtklli i gjetjeve të rastit. Hartimi i Planit të Menaxhimit të Trashëgimisë Kulturre në pjesën detare. Përpara dhe gjatë ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; SP 8 i KFN; Rezultatet e studimit. Rezultatet e mnitrimit. Zbatimi i planit të menaxhimit dhe i prcedurave të gjetjeve të rastit. KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafët 10 & 13 MSHS & Menaxhimi sci-eknmik KP 1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial Klima dhe cilësia e ajrit të ambientit KP 3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes (Paragrafët 10 dhe 11); KP 4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit (Paragrafët 16 dhe 17); Zbatimi i masave të PMMS Ngritja e strukturës menaxhuese në vend për çështjet Të cakthet struktura menaxhuese dhe persneli mjedisre dhe sci-eknmike nga ana e prnarit të prjektit perkatës përpara fillimit të ndërtimit / prcedurat në vend për fazën e ndërtimit të përfshijnë çështjet e SHSM dhe të menaxhimit dhe të të drejtave të punnjësve, prcedurat e kmunkimit me kmunitetin dhe të ankesave të publikut. Ndikimet e përkhshme mbi cilësin e ajrit në znë për shkak të emetimeve në atmsferë gjatë fazës së ndërtimit të prjektit (8.6.3 & 8.6.2); Zbatimi i prcedurave dhe afatit të ndërtimit. Hatimi i Planit të Menaxhimit të Inerteve Njftimi paraprak i palëve të interesuara për aktivitetet që shkaktjnë nivele të larta pluhuri, prcedurat e kmunikimit me kmunitetin dhe të ankesave të publikut; (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.); Reduktimi i pluhurit me anë të spërkatjes me ujë (sipas nevjave, në varësi të lljit të tkës) në stinët e thata përgjatë brezit të punimeve dhe në rrugët e pashtruara që nddhen në distancë <200 m nga vendbanimet Kaminë që transprtjnë veshjet e tubacinit. Detyrimet kntraktuale të përcakthen përpara fillimit të ndërtimit. Gjatë ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH VKM Nr.803, datë ; Direktiva 2008/50/KE; Ligji Nr. 8897, datë , i ndryshuar; Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Direktivat e KFN (Direktivat mjedisre, të shëndetit dhe sigurisë Paragrafi 1.1); Ngritja e strukturës menaxhuese për çështjet M & S. Të punëshen punnjësit e SHSM, të KK dhe të PSK dhe të cakthen me detyra brenda vendit / në znën ku punhet, të jenë aprvuar dhe të jenë në fuqi sistemet e raprtimit për SHSM/PSK, inspektim dhe mnitrim i rregullt i perfrmancës M &S të kntraktrëve dhe takime të rregullta për përmirësimin e perfrmancës M&S. Praktika më e mirë në lidhje me klauzlat e SHSM në kntratat PPN për të përfshirë dispzitën e masave për të reduktuar pluhurin. Njftimi i kmuniteteve lkale nëpërmjet përpjekjeve të punnjësit të kmunikimit me kmunitetin të shqërisë TAP përpara fillimit të aktiviteteve që shkaktjnë pluhur se ndtje të ajrit dhe zhurmë. Dkumentacini i ankesave. Knfirmi i zbatimit të masës nga struktura që mbikqyr ndërtimin e gazsjellësit TAP.

9 Faqe 9 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku Mjedisi akustik (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) KP 3 Parandalimi dhe Pakënaqësia e mundshme e pakësimi i ndtjes, banrëve vendas në afërsi paragrafët 10 dhe 11; të kantiereve të punës dhe SK;(8.7.1 & 8.7.2); KP 4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit, Shqetësimi i mundshëm paragrafët 16 dhe 17; dhe/se zhvendsja e faunës, reduktimi i habitatit të përdrshëm) (8.7.1 & 8.7.2); Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Prcedurat e kmunkimit me kmunitetin dhe të ankesave të publikut (shik Seksinin ). Të prmvhet përdrimi i autmjeteve/pajisjeve që shkaktjnë shqetësim të nivelit të ulët. Aktivitetet e ndryshme që shkaktjnë zhurmë të planifikhen që të kryhen në të njëjtën khë. Të kufizhen aktivitetet e zhurmshme të ndërtimit gjatë rëve të ndjeshme të ditës me më pak zhurmë. Pajisjet e palëvizshme të ndërtimit të vendsen sa më larg që të jetë e mundur nga receptrët që nddhen afër. Hartimi i Planit të menaxhimit të inerteve Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Përpara dhe gjatë ndërtimit Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Udhëzimi i përbashkët Nr.8, datë i Ministrit të Shëndetsisë dhe Ministrit të Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave; Kërkesat e perfrmancës të BERZH KFN (Direktivat mjedisre, të shëndetit dhe sigurisë Paragrafi 1.7); Treguesi kryesr i perfrmancës Rezultatet e kntrlleve (zbatimi i masave lehtësuese). Të shuhen pajisjet kur nuk përdren. Gjatë ndërtimit Nëse ka nevjë për aktivitetet e nguljes së fletëve prej çeliku gjatë ndërtimit të stacineve të kmpresrëve, teknlgjia që d të përdret d të jetë ngulja e tyre me dridhje për të minimizuar mundësinë e prblemeve dhe shqetësimeve (nëse është e mundur nga pikpamja teknike). Burimet ujre, sipërfaqja e tkës dhe dherat KP3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes, paragrafi 10; Ndikimi i shtëllungave të sedimenteve mbi ujin e sipërfaqes; Seksini & ; Të harthet një Plan për kalimin e rrjedhave të ujit për çd kalim të lumit dhe një Plan për menaxhimin e inerteve. Të merret në knsideratë përdrimi i metdës për të hapur kanalin dhe mbushja e tij kur lumi eshte tharë/devijuar (GHD) nëse kërkhet për kalimet e lumenjve atje ku është e mundur nga pikpamja teknike dhe me rëndësi nga pikpamja eknmike. Përpara dhe gjatë ndërtimit Masat për minimizimin e sedimenteve: të shmanget kntakti i Gjatë ndërtimit. autmjeteve dhe makinerive me ujërat sipërfaqësre, të mbulhen ngarkesat në kaminë, kva të mbyllura eskavatri dhe ndarëse prej balte, mure mbajtëse të kanalit, pengesat e sedimenteve, kanale kulluese për devijimin e rrjedhjes, ujitja e sipërfaqeve që shkaktjnë pluhur, etj. (shik Seksinin 0 Plani i Kntrllit të Erzinit dhe Sedimenteve). Direktiva Kuadër për Ujin (DKU); Direktiva për cilësinë e ujit për të mbështetur jetën e peshqve (Direktiva 78/659 e BE); Direktiva e cilësisë së ujërave për larje (Direktiva 76/160 e BE); Udhëzimet e Kmisinit Eknmik të Kmbeve të Bashkuara për Evrpën (KEKBE) për klasifikimin e ujërave të lumenjve në bazë të treguesve të cilësisë së tyre; Rezultatet e kntrlleve (zbatimi i masave lehtësuese). Matja e turbullirës/përqëndrimeve të grimcave të mbetjeve që qëndrjnë pezull gjatë të gjitha kalimeve dhe një javë pas kalimit. Regjistri i metdës për hapjen e kanalit dhe mbushja e tij kur lumi është tharë/devijuar (GHD), kalimeve të lumit dhe mnitrimi i shtëllungave të sedimenteve. Masa specifike në PK dhe 157, që knsiderhen si vendnddhje të ndjeshme në lumin Osum.

10 Faqe 10 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, paragrafi 5 dhe 7; Knsumi i burimeve të ujit të ëmbël; Seksini & ; Prcedurat e kmunkimit me kmunitetin dhe të ankesave të publikut; (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.). Të minimizhet përdrimi i ujit nëntkësr dhe të përdret uji nëntkësr me ndjeshmëri të ulët (shik Seksinin Plani i Menaxhimit të Ujit). Mnitrimi fillestar i vendnddhjes së znave të nxjerrjes së ujit nëntkësr. Znat e nxjerrjes së ujërave nëntkësre d të jenë mbi frmacinet ujëmbajtëse me ndjeshmëri të ulët. Gjatë ndërtimit. Direktiva kuadër për ujin (DKU). Vlumet e ujit të përdrur. Ndjeshmëria e frmacineve ujëmbajtëse të përdrura. Ritmet e nxjerrjes së ujit d të mbahen në minimum gjatë rrjedhës së ulët. Të mnitrhen rrjedhjet e lumit dhe uji i përdrur për testin hidrik. Të shmanget çd derdhje se rrjedhje e ujit nga tubat e dhe depzitat e përkshme që përdren për furnizimin me ujë gjatë fazës së ndërtimit. Reagim i menjëhershëm në rast se zbulhet ndnjë derdhje se rrjedhje (shik Seksinin Plani për Parandalimin e Ndtjes). Gjatë ndërtimit. Gjatë ndërtimit. Rrjedhjet e lumit. Sasitë e ujit të përdrur për testin hidrik dhe përqindja relative e rrjedhës së lumit Mnitrim peridik vizual. Regjistri i rëve të trajnimit. Minimizimi i knsumit të ujit duke trajnuar punëtrët dhe duke kntrlluar kntraktrët. Përpara ndërtimit. Trajnim në fillim të punimeve (regjistri). Plan i Menaxhimit të Ujit dhe mnitrimi. Përpara dhe gjatë ndërtimit. Raprti mbi mnitrimin fillestar të prcedurave të nënkntraktrit. Raprt mbi mnitrimin e zbatimit të Planit të menaxhimit të ujit.

11 Faqe 11 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes, paragrafët 10, 12 dhe 13; Trajtimi i ndtjes aksidentale të burimeve të ujërave të ëmbla nga mbetjet e ngurta dhe të lëngshme të ndërtimit (Seksini ); Të harthet një Plan për Kalimin e Rrjedhave të Ujit (shik Seksinin 9.2.5) për çd vendkalim. Plani për Parandalimin E Derdhjeve dhe Reagimi. Dheu që d të përdret për shpim d të jetë një substancë inerte dhe j tksike. Të mnitrhet cilësia e ujit në vendkalimet çd javë dhe një javë pas kalimit Uji i shkarkuar për testin hidrik nuk d të ketë substanca kimike se ksiduese. Plani për Menaxhimin e Mbetjeve dhe mnitrimi i zbatimit të tij. Përpara dhe gjatë ndërtimit Gjatë ndërtimit Përpara dhe gjatë ndërtimit Direktiva kuadër për ujin (DKU). Direktiva për cilësinë e ujit për të mbështetur jetën e peshqve (Direktiva 78/659 e BE). Direktiva për cilësinë e ujit për larje (Direktiva 76/160 e BE). Udhëzimet e Kmisinit Eknmik të Kmbeve të Bashkuara për Evrpën (KEKBE) për klasifikimin e ujërave të lumenjve në bazë të treguesve të cilësisë së tyre. Ligji Nr.9010, datë Ligji Nr.9537, datë Raprt mbi mnitrimin fillestar të listës së materialeve të nënkntraktrit. Sasitë dhe përbërja e dheut të përdrur për shpim. Cilësia e ujit në vendkalimet: Turbullira/grimcat e mbetjeve që qëndrjnë pezull, nafta dhe gras. Cilësia e ujit të nxjerrë dhe të shkarkuar për testin hidrik. Raprt mbi zbatimin e Planit të menaxhimit të ujit. Prcedura për Menaxhimin e Materialeve të Rrezikshme, Plani për parandalimin e ndtjes dhe mnitrimi i zbatimit të tij. Përpara dhe gjatë ndërtimit Raprt mbi zbatimin e Prcedurës së menaxhimit të materialeve të rrezikshme dhe Planit për parandalimin e ndtjes Masa të tjera specifike ( ). Përpara ndërtimit Mnitrimi i zbatimit të masave specifike: pengesa prej argjile (PK 8.5 dhe 134.8) për të izluar kanalin e gazsjellësit dhe për të shmangur dëmtimin e frmacinit ujëmbajtës të lumit Devll dhe frmacinin ujëmbajtës prej zhavrri të periudhës kuaternare të lumit Osum, punime të veçanta për hapjen e kanaleve në zna me ujëra nëntkësre të cekta (PK 0-50, dhe ), burimet (PK 2.7, 22.3, 55 dhe 80). Studime hidrgjelgjike janë të nevjshme të kryhen në znat ku frmacinet ujëmbajtëse përdren për furnizim me ujë (PK 37.5, 51.1, 52-55, dhe 157). KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, paragrafi 5; KP3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes, paragrafi 16; Mdifikimi i mrflgjisë së ujit (Seksini ) Për të gjitha vendkalimet e lumenjve d të kryhen matje të rrjedhës dhe nivelit të ujit 2 vjet përpara ndërtimit për të përcaktuar periudhat më të përshtatshme për kalimin e lumit duke e vendsur tubacinin në një kanal të hapur në shtratin e lumit, duke minimizuar shqetësimet e mundshme dhe ndikimet. Të harthet një Plan për Kalimin e Rrjedhave të Ujit (shik Seksinin 9.2.5) për çd vendkalim. Përpara ndërtimit Direktiva kuadër për ujin (DKU). Direktiva për cilësinë e ujit për të mbështetur jetën e peshqve (Direktiva 78/659 e BE). Direktiva për cilësinë e ujit për larje (Direktiva 76/160 e BE). Raprtet mbi punimet restauruese në çd vendkalim. Krahasimi i ftgrafive në vendkalime përpara dhe pas punimeve. Numri i incidenteve erzive të shkaktuara nga prjekti. Stabilitet afatgjatë për erzinin në kantier (shik Seksinin 0 Plani për Kntrllin e Erzinit dhe Sedimenteve). Kalimi në khën më të shkurtër të mundshme. Gjatë ndërtimit Përqindja e incidenteve erzive që kanë lidhje me prjektin, të cilat janë zbuluar dhe riparuar. Riparimi i brigjeve të lumit dhe shtratit të lumit dhe mnitrimi i punimeve riparuese. Pas ndërtimit dhe përfundimit të punimeve restauruese Rrjedha natyrale e ujit të lumit se të përrit nuk duhet të bllkhet se të devijhet në mënyrë të përhershme.

12 Faqe 12 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës 3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes, paragrafët 10, 12 dhe 13; Ndtja aksidentale e dheut nga mbetjet e ngurta dhe të lëngshme (Seksini ); Plani për Menaxhimin e Mbetjeve (shik Seksinin 9.2.2) dhe mnitrimi i zbatimit të tij. Prcedura për Menaxhimin e Materialeve të Rrezikshme (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.) dhe mnitrimi i zbatimit të saj. Përpara dhe gjatë ndërtimit. Përpara dhe gjatë ndërtimit. Udhëzimet mbi cilësinë e dheut. Vlerësimi në lidhje me planifikimin e mbrjtjes së burimeve natyrre (Departamenti i Bujqësisë i Shteteve të Bashkuara 2001). Rregullrja e Ministrisë së Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrjtjes së Knsumatrit të Shqipërisë (MBUMK) mbi klasifikimin e ptencialeve të tkave. Raprti për zbatimin e Planit të menaxhimit të mbetjeve. Raprti për zbatimin e Prcedurës së menaxhimit të materialeve të rrezikshme KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, paragrafi 5; Ndikimi i aktiviteteve në tkë (Seksini ); Plani për Kntrllin e Erzinit dhe Sedimenteve (Seksini 0) Përpara ndërtimit Të harthet një Plan për Kalimin e Rrjedhave të Ujit (Seksini 9.2.5) për çd kalim. Hartimi i Planit të Menaxhimit të Inerteve Direktiva II e Seves-s 105/2003/ KE. Metdat e vlerësimit të rrezikut të erzinit të tkës nga uji një analizë dhe rekmandimet. Raprtet mbi mnitrimin e trajtimit të dheut. Të dhënat për të verifikuar masat për riparimin dhe kntrllin e erzinit. Plani për Menaxhimin e Peizazhit të përcaktjë prcedura të detajuara për punimet për rikthimin e peizazhit në gjendjen e mëparshme. Të përzgjidhet llji i pajisjeve në përputhje me lljet ekzistuese të tkave (shik Seksinet Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden. dhe 0). Dheu i shtresës së punueshme të tkës d të grumbullhet Gjatë ndërtimit veçmas dhe nuk d të përzihet me materialet e tjera të kanalit që është hapur. Shtresa e punueshme e tkës d të ajrset dhe punhet rregullisht për të shmangur ngjeshjen. Shtresa e punueshme e tkës që është zhvendsur d të rivendset në brezin e punimeve. Mnitrim peridik i trajtimit të tkës. Gjatë ndërtimit Masa të tjera specifike ( ) Mnitrim specifik, shik Gjatë ndërtimit. Seksinin 8, Seksinin mbi masat gjeteknike (muret mbajtëse) në znat ku janë vënë re prcese të erzinit me pasja të mëdha (PK 1.3 dhe 22.3), punimet hidrteknike (PK 1.3), shmangia e muajve me rreshje në znat ku janë knstatuar incidente të erzinit (PK 22.3, 63-67, 74-75, , dhe 86), studim gjefizik në një znë ku janë vërejtur grpa të cekëta (PK ), masat lehtësuese për të shmangur erzinin (PK 63-67, , dhe 86.0), punime të veçanta mbrjtëse në një znë ku janë vënë re prcese të erzinit (PK 106.1).

13 Faqe 13 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, paragrafi 5; Marrja e tkës në përdrim dhe izlimi i sipërfaqes (Seksini ); Asnjë makineri nuk d të lejhet të larghet nga rrugët Gjatë ndërtimit. dytësre që përdren për të hyrë në autstradë se në brezin e punimeve dhe zna të tjera të dedikuara. Mnitrim vizual peridik. Udhëzimet mbi cilësinë e tkës. Vlerësimi në lidhje me planifikimin e mbrjtjes së burimeve natyrre (Departamenti i Bujqësisë i Shteteve të Bashkuara 2001). Numri i ngjarjeve ku makineritë janë knstatuar jashtë znave të caktuara. Rregullrja e Ministrisë së Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrjtjes së Knsumatrit të Shqipërisë (MBUMK) mbi klasifikimin e ptencialeve të tkave. KP3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes, paragrafët 10, 12 dhe 13; Kënaqësia e peizazhit dhe vizuale Rigrumbullimi i substancave Të merret në knsideratë kryerja e kërkimeve të tjera për të ndtëse brenda prfilit të dheut përcaktuar alternativat më të mira, përfshirë angazhimin e (Seksini ); autriteteve dhe kmpanive të N&G. Mnitrimi specifik në PK ku është knstatuar tkë e ndtur. Përpara dhe gjatë ndërtimit Kërkesat e përfrmancës të BERZH Dispnueshmëria e rezultateve të cilësisë së tkës atje ku është knstatuar tka e ndtur përpara ndërtimit; KP1 Vlerësimi dhe Ndikimet nga tubacini i menaxhhimi mjedisr dhe prpzuar që d të futet scial, paragrafi 5; nëntkë dhe d të mbulhet me dhe, rrugët dhe stacinet e valvulave të bllkimit; (Seksini ); Hartimi dhe zbatimi i një Plani për Menaxhimin e Inerteve dhe Përpara dhe gjatë ndërtimit Planit për Kntrllin e Erzinit dhe Sedimenteve (Seksini 0); Gjerësia e brezit të punimeve të kufizhet për të mbrjtur burimet e peizazhit që nddhen pranë dhe mnumentet natyrre të përcaktuara (Seksini ). Mnitrimi i kufizimeve të brezit të punimeve. Gjatë ndërtimit. Praktika më e mirë në Udhëzimet për vlerësimin e ndikimit mbi peizazhin dhe ndikimin vizual, IMVM Raprtet e mnitrimit të kantierit të siguruara nga supervizri i duhur i mjedisit/eklgjik gjatë ndërtimit d të knfirmjnë respektimin e gjerësisë së brezit të kufizuar të punimeve. KP1 Vlerësimi dhe menaxhhimi mjedisr dhe scial, paragrafi 5; Ndikimet nga ndryshimi i prpzuar i kreshtës (Seksini ) Hartimi dhe zbatimi i një Plani për Menaxhimin e Inerteve dhe Planit për Kntrllin e Erzinit dhe Sedimenteve (Seksini 0). Të zbathet reduktimi i gjerësisë së brezit të punimeve në znat ku janë të pranishëm pyje të vjetër dhe të ndjeshëm. Gjatë ndërtimit. Praktika më e mirë në Udhëzimet për vlerësimin e ndikimit mbi peizazhin dhe ndikimin vizual, IMVM Prania e rrethimeve mbrjtëse për të kufizuar dëmet ndaj bimësisë dhe për të ruajtur veçritë e saj gjatë fazës së ndërtimit. Rrethime mbrjtëse të instalhen për të ruajtur bimësinë (znë pyjre e vjetër pranë PK 99, e cila nuk është krie). KP1 Vlerësimi dhe menaxhhimi mjedisr dhe scial, paragrafi 5; Aktivitetet e ndërtimit në lidhje me stacinin e kmpresrit (Seksini ); Rrethime të përkhshme prej dërrase të vendsen si ndarëse vizuale në znat e stacineve të kmpresrëve ku kryhen punime ndërtimi në shkallë të gjerë. Gjatë ndërtimit. Praktika më e mirë në Udhëzimet për vlerësimin e ndikimit mbi peizazhin dhe ndikimin vizual, IMVM Prania e rrethimeve me dërrasa gjatë punimeve në znat e stacineve të kmpresrëve.

14 Faqe 14 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës Eklgjia tkësre dhe e ujit të ëmbël KP 6 e BERZH-it Ruajtja e Tabela Humbja / bidiversitetit dhe përkeqësimi i habitatit, menaxhimi i qëndrueshëm cpëzimi, humbja e i burimeve natyrre të drejtpërdrejtë e specieve, gjalla, paragrafi 5; shqetësimi / zhvendsja (Seksini ); Brenda elementit 1 të Planit të menaxhimit të bidiversitetit; Zbatimi i Planit të Veprimit të Ndërtimit, Bidiversitetit (Seksini 0) përfshirë të gjithë elementët e lehtësimit të ndërtimit të paraqitur në mënyrë të përmbledhur në Tabelën (Masat nuk janë dhënë të detajuara këtu për të reduktuar gjatësinë e kësaj tabele të PMMS). Hartimi dhe zbatimi i një Plani për Menaxhimin e Inerteve Zbatimi i Planit të Ndërveprimit me Ariun/gjitarët e mëdhenj, përfshirë: Kurs ndërgjegjësues Studime për ariun dhe ujkun përpara ndërtimit Planifikimi i masave lehtësuese Specialist (se ekip) eklgjik në znën ku kryhen Përpara dhe gjatë ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Knventa e Bernës; Knventa për ruajtjen e flrës dhe faunës së egër dhe habitateve natyrre evrpiane; Legjislacini Natura 2000 i BE; SP 6 i KFN; Ligji Nr. 9385, datë ; Ligji Nr. 9996, datë ; Direktiva e BE për habitatet; Direktiva e BE për zgjtë; Ndarja dhe studimi i znave të vgla dhe zhdëmtimi në frmën e kmpensimeve të bidiversitetit për humbjen e mnumenteve të natyrës është i pranueshëm nga MMPAU. Rezultatet e studimeve përpara / gjatë / pas ndërtimit dhe diferenca ndërmjet këtyre rezultateve, përfshirë inspektimet për prerje të mundshme të paligjshme të drurëve në znën e Vithkuqit Ostrvicës dhe në Çrvdë. Të dhënat që knfirmjnë zbatimin e masave lehtësuese. punime, Studim përpara / gjatë / pas ndërtimit. Përpara, gjatë dhe pas ndërtimit. Mnitrimi i zbatimit të masave lehtësuese. Gjatë dhe pas ndërtimit.

15 Faqe 15 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP6 e BERZH-it Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve natyrre të gjalla, paragrafi 5; Në elementin 1 të Planit të menaxhimit të bidiversitetit; KP6 e BERZH-it Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve natyrre të gjalla, paragrafi 5; Në elementin 1 të Planit të menaxhimit të bidiversitetit ; Humbja / përkeqësimi i habitatit, cpëzimi; Seksinet dhe Tabela ; Kmpensimi i bidiversitetit; (masa të tjera specifike janë përfshirë në fazën e funksinimit); Humbja e znës së përcaktuar; Humbja e habitatit; Kmpensimi në frmën e ekuilibreve të bidiversitetit; Elementët specifikë d të përfshijnë zbatimin e prgramit të zhdëmtimit / kmpensimit të bidiversitetit (rigjenerimi i pyllit) në një përqindje, për të cilën është rënë dakrt, në znat e Vithkuq-Ostrvicës dhe Çrvdës dhe fillimin e punës mbi elementët specifikë të PVB në kët zna, plane që d të shtrihen deri në fazën e funksinimit. Habitati d të rikthehet në gjendjen e mëparshme sa më shumë të jetë e mundur brenda brezit të punimeve, për të ndihmuar në arritjen e bjektivit asnjë humbje net për bidiversitetin. Atje ku habitatet natyrre se gjysëm natyrre nuk mund të rikthehen në gjendjen e mëparshme, se janë brenda brezit të mbrjtur prej 8 m, kmpensimi për humbje të tilla d të duhet të kryhen në frmën e rivendsjes së ekuilibreve të bidiversitetit, që duhet të përfshihen në PVB në të gjithë znën e prjektit. Ndarja dhe studimi i znave të vgla të gjurmës përmes pyjeve që janë mnumente të natyrës në Markeza dhe Lirza, siç paraqitet në mënyrë të përmbledhur në Tabelën Zbatimi i kmpensimit për çd humbje të znës së MN si pjesë e skemës për rivendsjen e ekuilibrit të bidiversitetit. Përpara fillimit të prgramit dhe në mënyrë të përvitshme pas çd viti ripyllëzimi dhe praktike të lënë mënjanë, të vazhdjë të jetë në funksinim. Përpara fillimit të prgramit dhe më pas si pjesë e skemës kryesre të kmpensimit të diversitetit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Knventa e Bernës; Knventa për ruajtjen e flrës dhe faunës së egër dhe habitateve natyrre evrpiane; Legjislacini Natura 2000 i BE; SP6 i KFN; Ligji Nr. 9385, datë ; Ligji Nr. 9996, datë ; Direktiva e BE për habitatet; Direktiva e BE për zgjtë; Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Knventa e Bernës; Knventa për ruajtjen e flrës dhe faunës së egër dhe habitateve natyrre evrpiane; Legjislacini Natura 2000 i BE; SP6 i KFN; Ligji Nr. 9385, datë ; Ligji Nr. 9996, datë ; Direktiva e BE për habitatet; Direktiva e BE për zgjtë; Brenda znës të caktuar të kmpensimit treguesit d të përfshijnë znën që është ripyllëzuar në znat që kanë qenë bjektiv se atje ku është shtuar vlera e bidiversitetit të pyllit nga reduktimi i prerjeve të drurëve, siç është identifikuar nga studimi. Objektivi duhet të pranhet nga MMPAU. Rikthimi i brezit të punimeve në gjendjen e mëparshme d të mnitrhet gjatë të gjithë fazës së funksinimit edhe në znat shtesë ku kryhet zhdëmtimi / kmpensimi; ky prces d të mnitrhet përkundrejt znës që d të humbë. Ndarja dhe studimi i znave të vgla dhe kmpensimi për mnumentet e natyrës është i pranueshëm nga MMPAU. Është ruajtur integriteti i znës së mnumentit të natyrës. Të dhënat që knfirmjnë zbatimin e masave të kmpensimit.

16 Faqe 16 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP6 e BERZH-it Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve natyrre të gjalla, paragrafi 5. Në Planin për kalimin e rrjedhave të ujit dhe në elementin 1 të Planit për menaxhimin e bidiversitetit. Në elementin 2 të Planit të veprimit për bidiversitetin dhe në Planin për kalimin e rrjedhave të ujit (9.2.5); Seksini Tabela Humbja / përkeqësimi i gjëndjes së habitatit ujr, cpëzimi, humbja e drejtpërdrejtë, shqetësimi / zhvendsja; Plani i Veprimit për znën e lumit Osum, Seksini Zbatimi i Planit për Kalimin e Rrjedhave të Ujit (Seksini 9.2.5) Zbatimi i PVB për ndërtimin për të reduktuar ndikimet mbi eksistemet ujre në vendet e kalimit të lumit. Të harthet Plani i Veprimit për znën e lumit Osum dhe të përfshijë habitatet, speciet, statusin e mbrjtjes dhe palët e interesuara. Plani i Veprimit për Bidiversitetin (shik Seksinin 0) Përpara dhe gjatë ndërtimit; Për rikthimin e habitatit në gjendjen e mëparshme 1 vit pas ndërtimit se pas 1 sezni të rritjes; Zbatimi i mnitrimit të lumit përpara, gjatë dhe pas punimeve të ndërtimit d të kërkhet për të lejuar që të kupthen pltësisht ndikimet e mbeturinave dhe efektshmëria e masave lehtësuese/riparuese. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; Knventa e Bernës; Knventa për ruajtjen e flrës dhe faunës së egër dhe habitateve natyrre evrpiane; Legjislacini Natura 2000 i BE; SP i KFN; Ligji Nr. 9385, datë ; Ligji Nr. 9996, datë ; Direktiva e BE për habitatet; Direktiva e BE për zgjtë; Parametrat e mnitrimit duhet të jenë ekuivalentë në të gjitha fazat (përpara, gjatë dhe pas ndërtimit), pr duhen përshtatur sipas nevjave specifike të secilit lum (d.m.th. përzgjedhje e parametrave, frekuencës, etj. sipas znës së veçantë). Për çd vendkalim të treguar të lumenjve duhet të merren në knsideratë elementët fizikë, kimikë, bilgjikë dhe gjemrflgjikë si dhe një e dhënë e metdlgjisë së mnitrimit, frekuencës dhe vendnddhjes. Mnitrimi paraprak d të përfshijë: -turbullirën; OSh, ph -fitbents; -ppullatat e parruazrëve të mëdhenj (sasia e madhe dhe shumlljshmëria); -ppullatat e peshqve, praninë e specieve kryesre përpara dhe pas ndërtimit (duhet rënë dakrt për khën); - bimët ujre; -shpërndarja e habitatit të kanalit; -gjemrflgjinë - masat riparuese (si bimësia e brigjeve të lumit). Gjatë mnitrimit d të duhet të inspekthen masat për të kntrlluar ecurinë dhe zbatimin e PVB; Kritere pltësuese specifike për prcedurat e ndërtimit që janë përdrur, si për shembull, duhet të merret në knsideratë prania e naftës/grass se e baltës nga shpimi.

17 Faqe 17 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës Eknmia dhe punësimi KP2 Puna dhe kushtet e punës, paragrafi 10; KP10 Publikimi i infrmacineve dhe përfshirja e palëve të interesuara, KP7 banrët vendas; Punësimi i përkhshëm dhe ndikimi eknmik në nivel kmbëtar dhe lkal; Grupet e pambrjtura; Përmirësimi i aftësive dhe kapaciteteve (8.13.2); (shik gjithashtu VNDNJ, Tabela 7, rreshti 1 deri në 21, të Drejtat e punës për punnjësit e punësuar nga shqëria dhe për ata të punësuar nga kntraktrët); Të mirathet një prgram për ndërtimin e kapaciteteve me autritetet dhe rganizatat e tjera. Të rriten në maksimum mundësitë për kntrata për kmpanitë shqiptare. Prces i drejtë dhe transparent rekrutimi për të gjitha vendet e lira të punës. Të reklamhen vendet e punës në mënyrë që të arrihen me lehtësi nga banrët vendas. Përfshirja e kampeve të kmunitetit Rm dhe drejtuesve të kmunitetit. Analiza e kërkesës dhe fertës, strategjia e kapaciteteve vendre e TAP, bjektivat, pikësynimet dhe qëllimet; prgrami për ndërtimin e kapaciteteve, Strategjia e punësimit, Plani i kapaciteteve vendre (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.). Përpara ndërtimit. KP2, KP10 të BERZH. SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS. të harxhuara për mallrat dhe shërbimet shqiptare. Përqindja e punnjësve vendas pa përvjë. Përqindja e kntraktrëve të trajnuar mbi plitikat scieknmike. KP2 Puna dhe kushtet e punës, paragrafi 10; Ndikimi i përkhshëm Strategjia e prkurimeve që parashikn se si d të rritet në eknmik në nivel maksimum prkurimi i mallrave dhe shërbimeve kmbëtare kmbëtar dhe lkal (8.13.2); dhe lkale (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.). Gjatë prcesit të paraqitjes së fertave nga kntraktrët KP2 e BERZH-it. SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS. Objektivat për blerjen e mallrave lkale. Të sigurhet infrmacin për strukturat lkale (Dhmat e Tregtisë dhe Industrisë dhe shqatat e biznesit). Tka dhe mjetet e jetesës KP5 paragrafi 24-30; KP10 Publikimi i infrmacineve dhe përfshirja e palëve të interesuara; KP7 Banrët vendas; Humbja e përkhshme e mjeteve të jetesës dhe e të ardhurave ( ); shik gjithashtu VNDNJ, Tabela 7, reshti 33, të drejtat scieknmike dhe të drejtat e tkës); Plani për Rikthimin e Mjeteve të Jetesës (shik Seksinin 0): Përpara ndërtimit. identifikimi i të dhënave kadastrale të besueshme, identifikimi i prnarëve të tkave dhe i titujve të vërtetë të prnësisë mbi tkën, Asistencë shtesë për prnarët e prekur rëndë; Kmpensimi me vlerën e zëvendësimit. Gjatë ndërtimit dhe pas ndërtimit, si të jetë e përshtatshme. KP5, KP7, KP10 të BERZH. SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS. Të dhënat e kadastrës të përmirësuara dhe të azhurnuara brenda krridrit prej 2km, marrëveshja e nënshkruar me Zyrën Qëndrre të Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme në Tiranë; prcesverbali i diskutimeve; marrëveshje të nënshkruara për kmpensimim.

18 Faqe 18 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit, paragrafi 10; KP8 Trashëgimia kulturre, paragrafi; KP10 Publikimi i infrmacineve dhe përfshirja e palëve të interesuara, paragrafët 12-13; KP5 Përfitimi i tkës, risistemimi i pavullnetshëm dhe zhvendsja eknmike; Zhvendsja e strukturave fizike ( ); Shqetësimi për bletërritjen ( ); Shqetësimi për kafshët që kullsin ( ) ; Ndikimet mbi grumbullimin e prdukteve të pyllit ( ); Fushata infrmuese. Kmpensimi i prnarit/prnarëve të serave. Marrëveshje me bletërritësit për t i zhvendsur/kmpensuar. Knsultime për të ndërtuar vendkalime për kafshët në seksine të përshtatshme; të zbathen distancat si të jetë e përshtatshme (shik Seksinin 0). Të identifikhen znat alternative për të mbledhur dru zjarri; shpërndarja e infrmacinit për të infrmuar kmunitetet lkale mbi mundësinë e kufizuar të hyrjes. Përpara ndërtimit dhe mnitrimi peridik gjatë ndërtimit. KP4, KP5, KP8, KP10 të BERZH. SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS. Prezantimet dhe materialet e tjera infrmuese të jetë të dispnueshme dhe lehtësisht të përdrshme nga publiku. Prcesverbali i diskutimeve; marrëveshje të nënshkruara për kmpensimin; mnitrimi. Infrastruktura dhe shërbimet publike KP 4 Shëndeti, siguria Çrregullimi/dëmtimi i dhe mbrjtja e kmunitetit, infrastrukturës dhe paragrafët 7, 8, 10, 11, shërbimeve publike 15, 16, 18; ( ); KP5 Përfitimi i tkës, risistemimi i pavullnetshëm dhe zhvendsja eknmike, paragrafi 41; Plani për Menaxhimin e Infrastrukturës dhe të Shërbimeve Publike (shik Seksinin 0). Marrëveshje të dkumentuara dhe bashkëpunim me autritetet lkale dhe kmpanitë e shërbimeve publike. D të ketë divijime në vendin e duhur. Mnitrimi i trafikut (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.). Përpara ndërtimit. Gjatë ndërtimit. KP4, KP5 të BERZH. SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS. Numri i autmjeteve për kategri. Numri i aksidenteve dhe ngjarjeve të tjera. KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara, paragrafët 15, 16, 24, 25; KP 4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit, paragrafët 8, 9, 15, 16, Humbja e përkhshme e rrjedhës së ujit nga çrregullimet në kanalet kulluese dhe sistemet e ujitjes; ( ) Plani për Menaxhimin e Infrastrukturës dhe të Shërbimeve Publike. Mekanizmi i ankesave. Mnitrimi i tendencave të ankesave dhe efiçencës së reagimit ndaj tyre. Kmpensimi për palët e interesuara. Përpara dhe gjatë ndërtimit KP4, KP5, KP10 të BERZH. SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS. Përqindja e ankesave përkatëse, të cilave iu është dhënë përgjigje. Prcesverbalet e takimeve, marrëveshjet e kmpensimit të nënshkruara. Rishikimet mujre të angazhimeve me kmunitetet lkale. KP5 Përfitimi i tkës, risistemimi i pavullnetshëm dhe zhvendsja eknmike paragrafët 11, 12, 39-42; Bashkëpunimi me kmunitetin. Plani për kntrllin e përmbytjeve në bashkëpunim me autritetet lkale Kalime të planifikuara për ujitjen në bashkëpunim me kmunitetin lkal. Përqindja e kanaleve që janë rikthyer në gjendjen e mëparshme pas mbushjes së tyre. Rikthimi i kanaleve në gjendjen e mëparshme. Bashkëpunimi me kmunitetin Pas ndërtimit dhe pas punimeve restauruese pas fazës së ndërtimit.

19 Faqe 19 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës Çështjet sciale të punëtrëve të punësuar në prjekt menaxhimi i punëtrëve KP 2 paragrafët 7, 13, 15; Prcedurat dhe standartet e BERZH-it lidhur me strehimin e punëtrëve (Gusht 2009); Shëndeti dhe siguria e punëtrëve ( ); (shik gjithashtu VNDNJ, Seksini Kushte të përshtatshme pune dhe Të drejtat e punës për punëtrët që nuk janë të punësuar nga shqëria e prjektit, gjithashtu Tabela 3, rreshtat 4 dhe 6). (shik gjithashtu VNDNJ, Seksini 10.4 Të drejtat civile dhe plitike në lidhje me sigurinë dhe Tabelën 5) Të vlerëshet kryerja e detyrave nga kntraktrët në lidhje me SH&S. Në kntratat për strehimin e punëtrëve të përfshihet kërkesa për të ndjekur udhëzimet ndërkmbëtare. Të vendsen pengesa për të parandaluar aksidentet; autriteti për ndërprerjen e punës në rast aksidenti. Sistemi i menaxhimit të shendetit dhe sigurisë. Të zbathen standartet e SH&S në përputhje me ligjin dhe plitikën e shqërisë TAP. Plani për Menaxhimin e Punëtrëve. Plani për Menaxhimin e Shëndetit dhe Sigurisë (shik Seksinin ). Të kryhet vlerësimi i rrezikut (kujdesi i duhur) për kmpanitë që frjnë shërbimin e sigurisë teknike Plitikat e shqërisë TAP t i vihen në dispzicin të gjitha kmpanive që frjnë shërbimin e sigurisë teknike gjatë prezantimit zyrtar. Prgramet e mbikqyrjes së shëndetit. PMP: trajnim dhe mnitrim i rregullt. Mnitrimi dhe kntrllet e SH&S. Gjatë prcesit të përzgjedhjes së kntraktrëve dhe gjatë ndërtimit Përpara dhe gjatë ndërtimit Gjatë ndërtimit Punës i Republikës së Shqipërisë. KP2 e BERZH-it SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS Ttali i incidenteve të regjistruara, incidente që kanë shkaktuar humbje khe dhe tregues të tjerë të SH&S. Parametrat e kntrllit të shëndetit. PMP: trajnim dhe mnitrim i rregullt. Mnitrimi dhe kntrllet e SH&S. Vlerësimet e kryerjes së detyrave nga kntraktrët në lidhje me SH&S. Kntratat e aprvuara përmbajnë referencat e duhura me udhëzimet ndërkmbëtare mbi strehimin e punëtrëve. Është pltësuar vlerësimi i rrezikut për kmpanitë që frjnë shërbimin e sigurisë teknike. Dkumentacini i prezantimit për kmpanitë që frjnë shërbimin e sigurisë teknike të përfshijë të gjitha plitikat e TAP. KP2 Puna dhe kushtet e Të drejtat e punëtrëve punës, paragrafët 7, 8, 10, ( ); 13; Puna e fëmijëve, puna e detyruar, (8.16.2); KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara; (shik gjithashtu VNDNJ, Seksini 10.2 Të drejtat e punës së punnjësve të punësuar nga shqëria e prjektit dhe atyre të punësuar nga kntraktrët dhe Tabelën 3 të gjithë rreshtat) Të përfshihen kërkesat në lidhje me KP2 të BERZH në të gjitha dkumentet e tenderit dhe kmpanitë e kntraktuara për të fruar shërbimin teknik dhe kntraktrët. Plitika për burimet njerëzre (të përfshijë angazhimet për msdiskriminim dhe ndalimin e punës së detyruar dhe punës së fëmijëve). Të knfirmhet prcedura e ankimit të kntraktrëve se mekanizmi i ankesave që kanë të punësuarit nga shqëria e prjektit të sigurhet edhe për të punësuarit nga kntraktrët. Të përfshihen kërkesat lidhur me punën e detyruar dhe punën e fëmijëve në kntratat me furnizuesit. Gjatë përzgjedhjes së kntraktrëve Punës i Republikës së Shqipërisë. KP2, KP10 të BERZH. SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS. Tendencat e ankesave të punëtrëve, rezultat e studimeve të kryera për punëtrët e punësuar nga prjekti. TKP për të drejtat e punëtrëve, diskriminimin, ankesat e punëtrëve. Tendencat e ankesave të kmunitetit. Të dhënat e kursit të trajnimit (të kryhet kursi i caktuar). (shik gjithashtu VNDNJ, Seksini Liria e shprehjes dhe grumbullimit dhe Tabelën 5) Të vlerëshet kryerja e detyrave nga kntraktri lidhur me respektimin e të drejtave të punëtrëve. Të sigurhen kntrata të shkruara në mënyrë të qartë. Kntrata të sigurta me kntraktrët. Numri i herëve ku është shkelur Sjelljes i TAP. Kntratat e kmpanive furnizuese

20 Faqe 20 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Plitika e burimeve njerëzre të frhet për të gjithë punëtrët gjatë të gjithë khës që janë punësuar. Të harthet dhe tu frhet plitika për ngacmimet të gjithë punëtrëve. Plani për Menaxhimin e Punëtrëve (shik Seksinin 0) Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Përpara ndërtimit Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës të shprehen në mënyrë të qartë lidhur me punën e fëmijëve dhe punën e detyruar. Kntratat e kmpanive furnizuese të përfshijnë të dhëna mbi mundësinë e vlerësimeve për të verifikuar zbatimin e standarteve kryesre të ONP. Në raprtet vjetre të përfshihen një përmbledhje e ankesave të punëtrëve të punësuar nga shqëria e prjektit dhe atyre të punësuar nga kntraktrët. Asnjë plitikë diskriminuese. Aprvimi dhe zbatimi i plitikës për ngacmimet seksuale. Mnitrimi i zbatimit të standarteve sci-eknmike, përfshirë rishikimin e zbatimit të ligjeve kundër punës së detyruar dhe punës së fëmijëve. Të menaxhhen rët e punës dhe të aprvhen prcedurat e BNJ. Të aprvhen qëndrime të hapura ndaj lirisë së rganizimit. Kmunikim në lidhje me mekanizmin e ankesave të punëtrëve Përpara dhe gjatë ndërtimit Plitika e ngacmimit të përfshihet në dkumentacinin e prezantimit për të gjithë punëtrët. Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit KP2 Puna dhe kushtet e punës, paragrafët 5, 16; KP4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit, paragrafët 17, 18; KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara, paragrafët 24-26; Rritja e përhapjes së sëmundjeve ngjitëse ( ) Rritja e përhapjes së SST; ( ) (shik gjithashtu VNDNJ, Seksini 10.2 Të drejtat e punës së punnjësve të punësuar nga shqëria e prjektit dhe atyre të punësuar nga kntraktrët dhe Tabelën 3 të gjitha rreshtat) Kurs trajnimi për sëmundjet ngjitëse dhe SST. Udhëzime dhe kurs trajnimi mbi marrëdhëniet e punëtrëve me kmunitetin. Plani për Reagimin ndaj Emergjencave, duke përfshirë autritetet lkale dhe spitalet. Plitika e TAP. Teste vullnetare për SST. Plani për Menaxhimin e Shëndetit të Kmunitetit. Të zbathen udhëzimet e KFN/ BERZH në lidhje me ndërtimin dhe menaxhimin e ambienteve të strehimit të punëtrëve. Përpara ndërtimit Gjatë ndërtimit KP2, KP4, KP10 të BERZH. SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS. Raprtet e mnitrimit dhe kntrlleve. Të dhënat e kntrlleve përpara marrjes në punë. Kntrllet shëndetsre të zhvillhen për të gjithë punëtrët çd 6 muaj. Të dhënat e kurseve të trajnimit.

21 Faqe 21 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP2 Puna dhe kushtet e punës, paragrafi 16; KP4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit; Vështirësitë e qëndrave të kujdesit shëndetsr ( ) Marrëveshjet me spitalet lkale për të fruar kujdesin shëndetsr në rastet e emergjencave. Plani për Menaxhimin e Shëndetit të Kmunitetit (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.). Përpara ndërtimit Marrëveshjet me spitalet përpara ndërtimit. KP2, KP4 të BERZH. SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS. Raprtet mbi mntrimin e qëndrave mjekësre në znat ku janë strehuar punëtrët dhe kujdesi shëndetsr dhe shërbimi i ndihmës së shpejtë në znat ku nddhen kantieret. Kujdesi shëndetsr parësr dhe ndihma e shpejtë në znat ku Peridikisht gjatë ndërtimit janë kampet e punëtrëve. KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara; Ndryshimet mjedisre ( ); Hyrjet e paligjshme në kantier dhe plagsjet ( ); (shik gjithashtu VNDNJ: Seksini Pjesëmarrja dhe dispnimi i infrmacinit dhe Tabela 6, reshti 2. Kmunitetet që banjnë pranë të infrmhen përpara shpërthimeve. Kampet e rrethuara me gardh, magazinat dhe sheshet ku d të shtrihen tubat; të instalhet sinjalistika e përshtatshme për të paralajmëruar për rreziqet e hyrjeve të paligjshme (rreziqet e hyrjes në një kantier ndërtimi). Përpara dhe gjatë ndërtimit, si të jetë e nevjshme. KP10 E BERZH-IT. SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS Materiali për publikimin e infrmacinit, prcesverbalet e takimeve të përfshirjes së palëve, mnitrimi i tendencës së ankesave të kmunitetit dhe mënyra si funksinn kthimi i përgjigjeve. Khezini i kmunitetit KP2 Puna dhe kushtet e punës, paragrafi 10 KP4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit Pritshmëritë për përfitime, Tensinet brenda dhe ndërmjet kmuniteteve ( ) Strategjia e investimeve sciale dhe mjedisre të jetë në përputhje me bjektivat e plitikës së PSK. Diskutimi më kmunitetin në lidhje me strategjinë dhe publikin e saj. Përpara përfundimit të Strategjisë sci-eknmike dhe mjedisre. Gjatë ndërtimit KP2, KP4, KP10 të BERZH. SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS. TKP për të vlerësuar rezultatet e investimeve, të shpenzuara për investime; Prcesverbalet e diskutimeve. KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara, paragrafët 12, 15, 21, 24, 25 Trafiku dhe transprti (shik gjithashtu VNDNJ: Seksini Pjesëmarrja dhe dispnimi i infrmacinit dhe Seksini Mundësia për të marrë mjekim dhe Tabela 6, rreshti 1,2. (shik gjithashtu VNDNJ: Të bëhet i ditur publikisht Kuadri për rikthimin e mjeteve të jetesës. Mekanizmi i ankesave. Takime të veçanta me kmunitetin Rm brenda krridrit që është marrë në shqyrtim. Plani i Investimeve Sciale dhe Mjedisre (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.). Plitika e PSK. Mnitrimi për tu siguruar mbi ndërgjegjësimin e prcesit të dërgimit të ankesave, mnitrimi i tendencave të ankesave. Brshura azhrnuese për prjektin që d të publikn çd tre muaj mbi ecurinë e planit të investimeve dhe rikthimin e mjeteve të jetesës. Prcesverbali i diskutimeve dhe përfshirjes së palëve të interesuara. KP4, Shëndeti, siguria Seksini Përfshirja e masave lehtësuese (shik Shtjcën dhe në dhe mbrjtja e kmunitetit, Figurat dhe në Seksinin 8.15). nga paragrafi 7deri në Ndikimet mbi sigurinë e paragrafin 10; përdruesve të rrugës dhe të Ndërtimi i rrugëve të reja dhe përmirësimi i rrugëve të tjerëve; ekzistuese për të shmangur trafikun e dendur dhe dëmtimin e rrugëve (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte Dëmtimi i infrastrukturës së nicht gefunden werden. Plani i Menaxhimit të Trafikut). autstradës; Vnesat e përdruesve të rrugës; Rrugë të reja d të ndërthen dhe d të përmirëshen rrugët ekzistueset gjatë 12 muajve përpara fillimit të punimeve kryesre. Shik prgramin e prjektit në figurën KP4 e BERZH-it. SP4 i KFN dhe kërkesat 3 & 4 të Udhëzimeve të përgjithshme të KFN mbi MSHS për të garantuar sigurinë e kmunitetit dhe për të menaxhuar trafikun e mjeteve të ndërtimit. Përqindja e ttalit të rrugëve të reja që janë ndërtuar dhe rrugëve të përmirësuara, e krahasuar me at të planifikuara. Skicat e ndërtimit sigurhen nga kntraktri dhe çertifikatat e aprvimit nga shqëria TAP dhe autritetet lkale.

22 Faqe 22 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP4, Shëndeti, siguria Dëmtimi i infrastrukturës së dhe mbrjtja e kmunitetit, paragrafi 10; autstradës; (Seksini ); Masat paraprake për të shmangur dëmtimin e autstradave publike. Atje ku d të përdren makineri me zinxhirë, d të shtrhen pllaka prej druri, gme se çeliku, si të jetë e nevjshme (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden. Plani i Menaxhimit të Trafikut). Çd dëmtim i rrugës d të riparhet në khë në një standart të njëjtë se më të mirë. Gjatë ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH Të dhënat që ruhen mbi incidentet e dëmtimit të rrugëve dhe ftgrafitë që paraqesin rrugën e riparuar. KP4, Shëndeti, siguria Ndikimet mbi sigurinë e Bashkëpunimi me autritetet rregullatre për të marrë dhe mbrjtja e kmunitetit, paragrafi 7, 8 dhe 9; përdruesve të rrugës dhe të të tjerëve; aprvimin për të përdrur dhe inspektuar rregullisht infrastrukturën rrugre. Bashkëpunim për të aprvuar të gjitha sinjalet e përdrura dhe përpara lëvizjes së çd ngarkese të jashtëzaknshme. Vnesat e përdruesve të rrugës; Seksini ; Njftimi paraprak për çd devijim se mbyllje të rrugës që prpzhet (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden. Plani i Menaxhimit të Trafikut). Gjatë ndërtimit. KP4 e BERZH-it SP4 i KFN dhe kërkesat 3 & 4 të Udhëzimeve të përgjithshme të KFN mbi MSHS për të garantuar sigurinë e kmunitetit dhe për të menaxhuar trafikun e mjeteve të ndërtimit. Shkresat, PT dhe regjistri i të gjitha kmunikimeve. KP4, Shëndeti, siguria Ndikimet mbi sigurinë e D të sigurhen vendkalimet për këmbësrët. Asnjë devijim dhe mbrjtja e kmunitetit, paragrafi 7, 8 dhe 9; përdruesve të rrugës dhe të të tjerëve; nuk d të pengjë ndnjë shërbim të transprtit publik se nuk d të kërkjë devijim të rrugës prej më shumë se 1 km për autmjetet se më shumë se 500 m për këmbësrët. Vnesat e përdruesve të rrugës Seksini ; Të zbathen periudhat e njftimit për devijimet e rrugës. (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden. Plani i Menaxhimit të Trafikut); Gjatë ndërtimit, përpara mbylljes se devijimeve të trafikut. Të dhënat që tregjnë zbatimin e periudhave të njftimit për mbylljen e rrugëve si më pshtë: njftim minimumi dy javë përpara për mbylljen e rrugës deri në 28 ditë; njftim minimumi një muaj përpara për mbylljen e rrugës nga 28 ditë deri në tre muaj; njftim tre muaj përpara për mbylljën e rrugës mbi tre muaj se për mbylljen e përhershme. Regjistri i datave dhe i të gjitha njftimeve. Numri i ditëve dhe i kilmetrave të rrugëve të prekura (janë mbyllur për shkak të aktiviteteve të prjektit). KP4, Shëndeti, siguria Ndikimet mbi sigurinë e Të lejhet hyrja në ambientet ku zhvillhet aktivitet tregtar dhe Gjatë ndërtimit dhe mbrjtja e kmunitetit, përdruesve të rrugës dhe të në znat e banimit. paragrafi 7, 8 dhe 9; të tjerëve (Seksini ); Të zbathen kufijtë e shpejtësisë. Të zbathen të gjithë kufijtë e lejuar të shpejtësisë (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden. Plani i Menaxhimit të Trafikut). KP4, Shëndeti, siguria Ndikimet mbi sigurinë e Të trajnhen shferët e autmjeteve të prjektit për të drejtuar Gjatë ndërtimit dhe në fillim të aktiviteteve dhe mbrjtja e kmunitetit, përdruesve të rrugës dhe të autmjetet në mënyrë të sigurtë. paragrafi 7, 8 dhe 9; të tjerëve (Seksini ); Të zhvillhen kurse për të shmangur emetimet e panevjshme dhe shqetësimin e publikut. (Shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden. Plani i Menaxhimit të Trafikut). Të kntrllhet zbatimi i kufijve të shpejtësisë. Të kntrllhet zbatimi i kufijve të lejuar të shpejtësisë. Regjistri i rëve dhe i pjesëmarrësve në trajnim. Të kntrllhet zbatimi i kërkesave të trajnimit

23 Faqe 23 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP4, Shëndeti, siguria Ndikimet mbi sigurinë e Kurset e trajnimit mbi sigurinë në rrugë d të frhen nga dhe mbrjtja e kmunitetit, paragrafët 7, 8, dhe 9; përdruesve të rrugës dhe të të tjerëve (Seksini ); punnjësit e kmunikimit me kmunitetin (PKK) për kmunitetet, të cilat zaknisht nuk janë të ekspzuara ndaj trafikut të rënduar (Shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden. Plani i Menaxhimit të Trafikut). Trashëgimia kulturre Përpara ndërtimit. Regjistri i rëve dhe i pjesëmarrësve në trajnim. KP 8 Trashëgimia Ndikime të drejtpërdrejta kulturre, paragrafët 10 & fizike ( ) 13; Studim i mëtejshëm i znës. Përshkrimi arkelgjik dhe vendsja e shenjave në kufijtë e znës; (shik Seksinin Plani i menaxhimit dhe i mnitrimit të trashëgimisë kulturre). Përpara ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH Legjislacini shqiptar SP 8 i KFN Përqindja që është trajtuar në listën e verifikimit për mbrjtjen e trashëgimisë arkelgjike. KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafët 10 & 17; KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 15; Diskutimi me autritetet përkatëse shqiptare. Përpara ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; SP 8 i KFN; Vendsja e shenjave dhe mbrjtja e burimeve. Përpara ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; SP 8 i KFN; Shkresat, PT; përqindja që është trajtuar në listën e verifikimit për mbrjtjen e trashëgimisë arkelgjike. Të rrethuar dhe të shënuar; përqindja që është trajtuar në listën e verifikimit për mbrjtjen e trashëgimisë arkelgjike. KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 15; Trajnimi i punnjësve për të reaguar ndaj gjetjeve të rastit. Trajnimi i EMP të brendshëm dhe i punëtrëve të ndërtimit. Përpara ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; Përqindja e persnelit të duhur që është trajnuar. SP 8 i KFN; KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 16; Prcedurat e gjetjeve të rastit dhe mnitrimi arkelgjik. Gjatë ndërtimit në frntet e ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; SP 8 i KFN; Regjistrat ditrë të mnitrimit arkelgjik; frmularët e të dhënave të gjetjeve të rastit; përqindja e gjetjeve të rastit të shënuara në frmularë dhe të përshkruara në regjistrat ditrë. KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 15; Ndikime të drejtpërdrejta fizike ( ), lëkundja dhe ndtja ( ); Shmania (nëse është e mundur), vlerësimi, vendsja e shenjave dhe mbrjtja. Regjistrimi strukturr & prgrami i mnitrimit (Tabela ). Përpara ndërtimit dhe në mënyrë peridike gjatë ndërtimit. Përqindja e ndërtesave të vlerësuara për ndikime në listën e verifikimit për mbrjtjen e trashëgimisë së ndërtuar. Studime të përshtatshme të plta (d.m.th, strukturre dhe analiza e materialeve); mnitrimi i lëkundjes dhe i ndtjes. KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 15; Ndikime të drejtpërdrejta fizike ( ), lëkundja dhe ndtja ( ); Efektet negative mbi znën se atmsferën ( ); Kufizimet në khë dhe vende të aktiviteteve të prjektit. Shik Seksinin (Plani i Menaxhimit dhe i Mnitrimit të Trashëgimisë Kulturre). Përpara ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; SP 8 i KFN; Përqindja e herëve kur është zbatuar plani i kufizimit të ndërtimit në znën e trashëgimisë kulturre. KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 15; Ndikime të drejtpërdrejta fizike ( ) Efektet negative mbi znën se atmsferën ( ); Udhëzimet në Kdin e Sjelljes së punnjësve. Përpara ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; SP 8 i KFN; Përqindja e shpërndarjes së Kdit të Sjelljes tek ekipi menaxhues i prjektit dhe punëtrët e ndërtimit.

24 Faqe 24 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 12; Ndikimet e drejtpërdrejta fizike ( ), lëkundja dhe ndtja ( ). Shmangia e burimeve nëpërmjet skicës së prjektit; Përpara ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; Përqindja e shmangies së aseteve të trashëgimisë kulturre, atje ku është e mundur. KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafët 11& 17; Bllkimi i hyrjes së përdruesit ( ). Efektet negative mbi znën se atmsferën ( ). Diskutimi me palët e interesuara nga kmuniteti; Përpara ndërtimit, në mënyrë peridike gjatë ndërtimit. SP 8 i KFN; Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; Prezantimet dhe statistikat mbi dkumentet e publikuara, PT. SP 8 i KFN; KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 15; Bllkimi i hyrjes së përdruesit ( ). Rrugë alternative dhe njftimi i publikut për planin e bllkimit; Shik Seksinin Plani i Menaxhimit dhe i Mnitrimit të Trashëgimisë Kulturre; Përpara dhe gjatë ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; SP 8 i KFN; Përqindja e përgjigjeve ndaj ankesave përkatëse. KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 15; Efektet negative mbi znën se atmsferën ( ). Plani i menaxhimit të znave me vlera të veçanta histrike/piktreske; Përpara ndërtimit. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; SP 8 i KFN; KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 15; Mnitrimi i zhurmës dhe lëkundjeve në znat e trashëgimisë kulturre që krrespndjnë me përdrimin (shik Seksinin Plani i Menaxhimit dhe i Mnitrimit të Trashëgimisë Kulturre); Gjatë ndërtimit në bazë të një vlerësimi të rrezikut. Kërkesat e perfrmancës të BERZH; Legjislacini shqiptar; SP 8 i KFN; Regjistrat e mnitrimit, nivelet e regjistruara të zhurmës.

25 Faqe 25 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP të BERZH Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Masat për të trajtuar ndikimin / rrezikun Krnlgjia e zbatimit / Etapat e rëndësishme të perfrmancës Kërkesa: Praktika më e mirë ligjre dhe/se ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës Ngjarjet e pazaknshme (e vlefshme për të treja fazat) SP 3 i KFN (Efekshmëria e burimeve dhe parandalimi i ndtjes), SP4 i KFN (Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit) dhe Udhëzimet e përgjithshme 3 & 4 të KFN mbi MSHS; Seksini 8.21 paraqet detaje të rreziqeve të mundshme që mund shkakthen nga ngjarjet e pazaknshme. Ndikimet mbi ujërat sipërfaqësre. Ndikimet mbi ujërat nëntkësre. Ndikimet mbi habitatet eklgjike. Përfshirja e masave lehtësuese në përshkrimin e prjektit (Seksini ) dhe në Seksinin Renditja e masave të sigurisë sipas rëndësisë së tyre. Eliminimi: kud që është e mundur, rreziqet prjekthen për tu eliminuar. Parandalimi: masat janë marrë për të siguruar që rreziku nuk mund të nddhë. Zbulimi: nëse nddh një ngjarje e rrezikshme, prjekti sigurn që aj d të zbulhet shpejt. Kntrlli: masat d të jenë aprvuar për të kntrlluar një ngjarje të rrezikshme Zbutja: masa të përshtatshme d të përfshihen në prjekt për të zbutur efektin e një ngjarje të rrezikshme. Gjatë prjektimit, ndërtimit, vënies në punë dhe funksinimit. SP3 i KFN, SP4 i KFN dhe kërkesat 3 & 4 të Udhëzimeve të përgjithshme të KFN mbi MSHS për të garantuar sigurinë e kmunitetit dhe për të menaxhuar ngjarjet e pazaknshme. Praktika më e mirë ndërkmbëtare. Kdet, standartet dhe rregullret kmbëtare dhe ndërkmbëtare të sigurisë, rregullret kmbëtare dhe ligjet e vendeve tranzit. Skicat e ndërtimit të siguruara nga kntraktri dhe çertifikatat e aprvimit nga shqëria TAP dhe autritetet lkale. SP3 i KFN (Efekshmëria e burimeve dhe parandalimi i ndtjes), SP4 i KFN (Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit) dhe Udhëzimet e përgjithshme 3 & 4 të KFN mbi MSHS Ndikimet mbi ujërat sipërfaqësre. Ndikimet mbi ujërat nëntkësre. Ndikimet mbi habitatet eklgjike (shik Seksinin 8.21); Plani i Reagimit ndaj Emergjencave, shik Seksinin PBM duhet të dërghet për aprvim nga kntraktrët e përzgjedhur tek TAP dhe autritetet lkale 6 muaj përpara fillimit të punimeve paraprake, d.m.th. 18 muaj përpara fillimit të punimeve kryesre. Shik prgramin e prjektit në figurën SP3 i KFN, SP4 i KFN dhe kërkesat 3 & 4 të Udhëzimeve të përgjithshme të KFN mbi MSHS për të garantuar sigurinë e kmunitetit dhe për të menaxhuar trafikun e mjeteve të ndërtimit. Praktika më e mirë ndërkmbëtare. Kntraktrit të përzgjedhur nga shqëria TAP d t i kërkhet që të kryejë inspektime të rregullta për tu siguruar për zbatimin e Planit të reagimit ndaj emergjencave. Shënimi 1: Kj tabelë paraqet masat lehtësuese më të përshtatshme që janë identifikuar për fazën e ndërtimit, pr aj nuk paraqet një listë të pltë të të gjitha masave të rekmanduara. Referencat me Seksinin e Vlerësimit të ndikimit janë dhënë kur ka qenë e nevjshme, në mënyrë që lexuesi të mund të gjejë listat e plta të masave lehtësuese për çd ndikim. Shënimi 2: Rubrika me titull Përgjegjësia: Burimet / Kst" është lënë bsh duke qenë se kët përgjegjësi nuk janë përcaktuar akma. Shqëria e gazsjellësit Trans Adriatik d të përcaktjë përgjegjësitë specifike në një fazë të mëvnshme të prjektit.

26 Faqe 26 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Tabela Faza e funksinimit Plani menaxhimit mjedisr dhe scial Referenca e KP Mjedisi fizik-bilgjik në pjesën detare Çështja / Reziku (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Përshkrimi i aktiviteteve / masave Afati i zbatimit / Objektivat e perfrmancës Kërkesa: Ligjre dhe/se praktika më e mirë ndërkmbëtare Treguesi kryesr i perfrmancës KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, (Paragrafët 5 dhe 7); KP6 Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve natyrre të gjalla (Paragrafët 6,7,8); Ndikimet nga ngjarjet e pazaknshme. Çlirimi i gazit nga një çarje e tubacinit; (Seksini 8.21.) Prjektimi dhe ndërtimi i prjektit TAP të përfshijë kërkesat e kdeve, standarteve dhe rregullreve evrpiane, kmbëtare dhe ndërkmbëtare, për të siguruar integritetin dhe ndërtimin e sigurtë të gazsjellësit dhe infrastrukturës së tij; Planifikimi i mnitrimit & mirëmbajtjes; Gjatë prjektimit, ndërtimit dhe funksinimit KP1 dhe KP6 të BERZH; Rezultatet e testit të mirëmbajtjes; Zbatimi i Planit të mnitrimit të mjedisit; Hartimi i një plani për mnitrimin e mjedisit; Mjedisi sci-eknmik dhe i trashëgimisë kulturre në pjesën detare KP4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit; KP5 Përfitimi i tkës, risistemimi i pavullnetshëm dhe zhvendsja eknmike; KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara. Ndikimi i përdrimit të rrjetave fundre (Seksini ). Diskutim dhe përfshirje në vijimësi e Gjatë funksinimit. peshkatarëve dhe shqatave të peshkatarëve nga Durrësi dhe Vlra, si palë kryesre të interesuara; Zbatimi i prcedurave të menaxhimit të shëndetit, sigurisë dhe mjedisit në përputhje me rregullret ndërkmbëtare (MARPOL). KP4, KP5, KP10 të BERZH; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Prcesverbali i diskutimeve; Regjistri i incidenteve; Mnitrimi i ankesave. Klima dhe cilësia e ajrit të ambientit KP 3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes (Paragrafët 10 dhe 11); KP 4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit (Paragrafët 16 dhe 17); Stacinet e kmpresrëve (SK02 SK03) Ndikimet e funksinimit; Kj fazë d të ndikjë kryesisht në përqëndrimet në atmsferë të NO 2 dhe CO ( & ); Mirëmbajtja e pajisjeve dhe mnitrimi; Mnitrimi i emetimeve në ajër d të kryhet nëpërmjet një sistemi të MVE për të mnitruar burimet e emetimit (xhakët) gjatë të gjithë fazës së funksinimit. Mnitrimi i cilësisë së ajrit në znat përreth SK gjatë një periudhe prej 1-2 vitesh për të siguruar që të ms ketë asnjë ndikim (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden. Mnitrimi mjedisr, sci-eknmik dhe kulturr); Përpara funksinimit (përzgjedhja e pajisjeve të përshtatshme gjatë paraqitjes së prjektit më të favrshëm të SK); Mnitrimi i emetimeve në ajër d të kryhet kur SK d të jenë pltësisht funksinalë, gjatë të gjithë fazës së funksinimit. Mnitrimi i cilësisë së ajrit gjatë një periudhe prej 1-2 vitesh pasi janë vënë në punë. BERZH Udhëzimet e KFN (Udhëzimet mjedisre, të shëndetit dhe sigurisë Paragrafi 1.1); VKM Nr.803, datë ; Direktiva 2008/50/KE; Skica dhe menaxhimi i prjektit MVE: Temperatura, shpejtësia e rrjedhjes, CO, NO x, %O2 Respektimi i kufijve përkatës të emetimeve Të dhënat e cilësisë së ajrit të ambientit në lidhje me CO dhe NO x dhe respektimi i kufijve të vlerave përkatëse të cilësisë së ajrit Vendnddhja e stacinit të kmpresrëve d të jetë larg nga receptrët e ndjeshëm Përpara funksinimit Skica e prjektit

27 Faqe 27 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP Çështja / Reziku Përshkrimi i aktiviteteve / masave Afati i zbatimit / Objektivat e perfrmancës Kërkesa: Treguesi kryesr i perfrmancës (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Ligjre dhe/se praktika më e mirë ndërkmbëtare Mjedisi akustik KP3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes (paragrafët 10 dhe 11); KP 4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit (Paragrafët 16 dhe 17); Ndikimi i drejtpërdrejtë mbi shëndetin e njerëzve (pakënaqësitë e mundshme në ndërtesat e banimit që nddhen më pranë kantiereve të punës dhe SK; çrregullimi i gjumit; stresi i mundshëm) - (Seksinet & ); Ndikimi i drejtpërdrejtë mbi faunën (mundësia e shqetësimit dhe/se e zhvendsjes, reduktimi i habitatit të përdrshëm) (Seksinet & ); Të përmirëshet sa më shumë të jetë e Përpara funksinimit mundur skica e prjektit dhe makineritë në përdrim (përzgjedhja e pajisjeve të përshtatshme gjatë paraqitjes së prjektit më të favrshëm të SK). Mnitrimi i zhurmave në kufijtë e secilit prej SK dhe tek receptrët (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden. Mnitrimi mjedisr, sci-eknmik dhe kulturr) Gjatë funksinimit BERZH; KFN (Udhëzimet mjedisre, të shëndetit dhe sigurisë Paragrafi 1.7); Udhëzimi i përbashkët Nr.8, datë i Ministrit të Shëndetsisë dhe Ministrit të Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave; Nivelet e zhurmave; Respektimi i kufijve rregullatrë që zbathen; Burimet ujre, sipërfaqja e tkës dhe dherat KP3 Parandalimi dhe pakësimi i Ndtja aksidentale e burimeve të ndtjes, paragrafët 10, 12 dhe 13; ujërave të ëmbla me mbetje të ngurta dhe të lëngshme; (Seksini ); Plani për menaxhimin e mbetjeve Prcedura e Menaxhimit të Materialeve të Rrezikshme (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.) Përpara funksinimit; Gjatë funksinimit; Përpara funksinimit; Gjatë funksinimit; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; Referencat ligjre; Direktiva kuadër për ujin (DKU); Direktiva për cilësinë e ujit për të mbështetur jetën e peshqve (Direktiva 78/659 e BE); Mnitrimi peridik i zbatimit të Planit të menaxhimit të mbetjeve; Mnitrimi peridik i zbatimit të Prcedurës për menaxhimin e materialeve të rrezikshme; Direktiva për cilësinë e ujit për larje (Direktiva 76/160 e BE); KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, paragrafët 5 dhe 7; Knsumi i burimeve të ujërave të ëmbla; (Seksini ); Të shmanget çd rrjedhje e ujit Gjatë funksinimit Praktika më e mirë ndërkmbëtare; Mnitrimi i përdrimit të ujit, ekzaminimi dhe regjistrimi i derdhjeve të ujit. Referencat ligjre; Të minimizhet knsumi i ujit duke trajnuar punëtrët Përpara funksinimit Direktiva kuadër për ujin (DKU); Të dhënat e kurseve të trajnimit që paraqesin rët dhe ndihmën e fruar; KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, paragrafi 5; Përvetësimi i përhershëm dhe përdrimi i tkës (Seksini ); KP3 Parandalimi dhe pakësimi i Ndtja e tkës nga derdhjet ndtjes, paragrafët 10, 12 dhe 13; aksidentale (Seksini ); Të kufizhet hyrja për në rrugët që të çjnë në znë dhe në brezin e mbrjtur të gazsjellësit vetëm për persnelin e autrizuar Parandalimi i dëmtimit të tkës nga autmjetet: trajnimi duhet të frhet për të gjitha palët e interesuara (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.) Plani për menaxhimin e mbetjeve (shik Seksinin 9.2.2) Gjatë funksinimit Përpara funksinimit Gjatë funksinimit Praktika më e mirë ndërkmbëtare; Udhëzimet mbi cilësinë e tkës Vlerësimi në lidhje me planifikimin e mbrjtjes së burimeve natyrre (Departamenti i Bujqësisë i Shteteve të Bashkuara 2001): Rregullre e Ministrisë së Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrjtjes së Knsumatrit të Shqipërisë (MBUMK) mbi klasifikimin e ptencialeve të tkave; Mnitrimi peridik 100 % e drejtuesve të mjeteve d të trajnhen mbi Planin e menaxhimit të mjedisit Mnitrimi peridik i zbatimit të Planit të menaxhimit të mbetjeve; Prcedura e Menaxhimit të Materialeve të Rrezikshme (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.) Përpara funksinimit Gjatë funksinimit; Mnitrimi peridik i zbatimit të Prcedurës për menaxhimin e materialeve të rrezikshme;

28 Faqe 28 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP Çështja / Reziku Përshkrimi i aktiviteteve / masave Afati i zbatimit / Objektivat e perfrmancës Kërkesa: Treguesi kryesr i perfrmancës (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Ligjre dhe/se praktika më e mirë ndërkmbëtare Kënaqësia e peizazhit dhe vizuale KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, paragrafi 5; Ndikimet nga tubacini i prpzuar D të kryhen punime për rikthimin e tkës që d të vendset nëntkë, rrugët bujqësre në gjendjen e mëparshme. dhe stacinet e valvulave të bllkimit; (Seksini ); Pemët d të rimbillen deri aq larg sa të jetë praktikisht e mundur. Kj nuk d të zbathet brenda Sektrit të Mbrjtur në mëyrë të Përhershme prej 8 m të gjerë. (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden. Plani i Menaxhimit të Peizazhit) D të duhen deri në 5 vjet që tka bujqësre të rikthehet në gjendjen e mëparshme. Praktika më e mirë në Udhëzimet për vlerësimin e ndikimit mbi peizazhin dhe pamjen, IEMA Treguesit d të përfshijnë rikthimin e tkës bujqësre, e cila eventualisht nuk d të dallhet me sy nga tkat e tjera bujqësre në një znë më të gjerë. Kj d të zbathet me përjashtim të znave pyjre përgjatë gjurmës së gazsjellësit. KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, paragrafi 5; Ndikimet nga tubacini i prpzuar Bimët d të mbillen për të integruar stacinet që d të vendset nëntkë, rrugët e valvulave të bllkimit, rrugët dhe perden dhe stacinet e valvulave të vizuale; të njëjtat masa d të merren në bllkimit, ndikimet nga ndryshimet peizazhin ku d të vendsen. (shik e prpzuara të kreshtës. Seksini Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte and nicht gefunden werden. Plani i Menaxhimit të Peizazhit) D të duhen vjet që që bimët e mbjella të rriten pltësisht si masë lehtësuese. Praktika më e mirë në Udhëzimet për vlerësimin e ndikimit mbi peizazhin dhe pamjen, IEMA Mbjellja dhe rritja e bimëve zëvendësuese. KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, paragrafi 5; Ndikimet nga stacinet e prpzuara të kmpresrëve. (Seksini ); Të harthet skica e peizazhit për stacinet e kmpresrëve. Skica e peizazhit d të përfshijë mbjelljen e bimëve që kanë si qëllim të sigurjnë një perde vizuale për stacinin e kmpresrëve nga shikuesit pranë dhe për të integruar të njëjtën gjë në peizazhin ku at vendsen. (shik Seksinin Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden. Plani i Menaxhimit të Peizazhit); D të duhen deri në 15 vjet që zna pyjre të arrijë një lartësi, e cila d të sigurjë perden vizuale të kërkuar nga stacinet e kmpresrëve. Praktika më e mirë në Udhëzimet për vlerësimin e ndikimit mbi peizazhin dhe pamjen, IEMA Mbjellja dhe rritja e bimëve zëvendësuese si pjesë e skicës për përmirësimin e peizazhit për stacinet e kmpresrëve. Eklgjia tkësre dhe e ujërave të ëmbla KP6 e BERZH-it Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve natyrre të gjalla, paragrafi 5; Në elementin 2 të Planit të menaxhimit të bidiversitetit; Tabela Ndikimet afatgjata nga dëmtimi, cpëzimi dhe humbja e mëtejshme indirekte. Receptrët kryesrë; kafshët e mëdha mishngrënëse, habitatet e ndjeshme, znat e caktuara. (Seksinet and ); Zbatimi i Planit të veprimit të bidiversitetit (shik Seksinin 0), duke përfshirë të gjithë elementët e përmirësimit të funksinimit që paraqiten në mënyrë të përmbledhur në Tabelën ; (Masat nuk jepen të detajuara këtu për të kufizuar gjatësinë e kësaj tabele mbi PMMS); Gjatë funksinimit. BERZH, Legjislacini shqiptar, Knventa e Bernës Legjislacini Natura i BE Praktika më e mirë ndërkmbëtare SP6 i KFN Raprti vjetr i të gjitha përfundimeve dhe bjektivave / qëllimeve të PVB d të jetë i dispnueshëm për palët që nuk janë pjesë e prjektit. D të punëshen drejtues që janë të aftë të përshtaten atje ku nuk janë përmbushur bjektivat. Direktiva e BE për habitatet; Direktiva e BE për zgjtë.

29 Faqe 29 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP Çështja / Reziku Përshkrimi i aktiviteteve / masave Afati i zbatimit / Objektivat e perfrmancës Kërkesa: Treguesi kryesr i perfrmancës (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Ligjre dhe/se praktika më e mirë ndërkmbëtare KP6 e BERZH-it Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve natyrre të gjalla, paragrafi 5; Në elementin 2 të Planit të veprimit të bidiversitetit; Zna e Vithkuq Ostrvicës, interesi për të. VNM Seksini: ndikimet si më sipër, pr gjithashtu edhe në mënyrë indirekte nga përmirësimi i rrugës për sharrëxhinjtë, për gjueti, argëtim dhe nga përdrimi i përhershëm i rrugës që mundësn hyrjen në znë; (Seksini ). Të harthet Plani specifik i veprimit për znën Vithkuq-Ostrvicë, duke përfshirë habitatet, speciet, statusin e mbrjtjes, rivendsjen e ekuilibrave të bidiversitetit dhe palët e interesuara. Plani i veprimit të bidiversitetit (shik Seksinin 0); Zbatimi i Planit të Ndërveprimit me Ariun Gjatë ndërtimit dhe më pas për së paku 5 vjet d të përqëndrhet gjatë fazës së funksinimit. Pas 5 viteve ky element i PVB d të shndërrhet në në një pjesë më të vgël të një PVB peracinal më të gjerë. BERZH, Legjislacini shqiptar, Knventa e Bernës Legjislacini Natura i BE Praktika më e mirë ndërkmbëtare SP6 i KFN Direktiva e BE për habitatet Direktiva e BE për zgjtë Studim mbi znën pyjre të rigjeneruar me rivendsjen e ekuilibrave të bidiversitetit dhe znën e kmpensimit për mnumentet e natyrës, speciet kryesre dhe habitatet, aktivitetin e prerjes së drurëve dhe statusin e mbrjtjes. Ky studim të frhet si pjesë e raprtit vjetr të mësipërm i të gjitha përfundimeve të PVB për fazën e funksinimit. KP6 e BERZH-it Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve natyrre të gjalla, paragrafi 5; Në elementin 2 të Planit të veprimit të bidiversitetit; Zna pyjre e Çrvdës, Seksini ; Ndikimet direkte (ndërtimi) dhe indirekte (funksinimi) siç përmenden më sipër (Seksini ); Një plan veprimi d të harthet për znën Shik më sipër për znën Vithkuq- Ostrvicë. Çrvdës, duke e kmbinuar me znën e Vithkuq Ostrvicës. Aktivitetet d të jenë të njëjta me at të paraqitura në mënyrë të përmbledhur më sipër për znën e Vithkuq Ostrvicës. Plani i Veprimit për Bidiversitetin (shik Seksinin 0); BERZH, Legjislacini shqiptar, Knventa e Bernës; Legjislacini Natura i BE; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; SP6 i KFN; Direktiva e BE për habitatet; Direktiva e BE për zgjtë; Treguesit d të jenë të ngjashëm me at të përmendur në mënyrë të përmbledhur më sipër për znën Vithkuq Ostrvicë, përfshirë znën ku d të rivendsen ekuilibrat e bidiversitetit. Studimi për pyjet d të kryhet si një bjektiv për të identifikuar prerjet e paligjshme të drurëve. KP6 e BERZH-it Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve natyrre të gjalla, paragrafi 5; Në elementin 2 të Planit të veprimit të bidiversitetit dhe Planin për kalimin e rrjedhave të ujit (9.2.5); Plani i veprimit të znës së lumit Osum, Seksini Ndikimet nga degradimi, zhvendsja e habitatit, ndikimet indirekte nga përmirësimi i rrugëve për të hyrë në znë; Seksini dhe Seksini ; Të harthet Plani i veprimit për znën e lumit Osum dhe të përfshijë habitatet, speciet, statusin e mbrjtjes dhe palët e interesuara. Plani i Veprimit të Bidiversitetit (shik Seksinin 0) PVB për lumin Osum d të filljë përpara se të nisin punimet e ndërtimit dhe më pas d të zbathet gjatë fazës së ndërtimit si pjesë e Planit për kalimin e rrjedhave të ujit. Ky plan d të vazhdjë të zbathet për 2 vitet e para pas ndërtimit. Më pas ky plan d të përfshihet nga Plani më i gjerë peracinal i veprimit për bidiversitetin dhe nga Plani i përgjithshëm për menaxhimin e bidiversitetit. Duke u zbatuar për mnitrimin e lumit përpara, gjatë dhe pas punimeve të ndërtimit d të mundësjë që të kupthen pltësisht ndikimet e mbetjeve dhe efektshmërinë e masave lehtësuese/rinvuese. BERZH; Legjislacini shqiptar, Knventa e Bernës; Legjislacini Natura i BE; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; SP6 i KFN; Direktiva e BE për habitatet; Direktiva e BE për zgjtë; Parametrat e mnitrimit duhet të zbathen për fazën e ndërtimit siç përmenden në mënyrë të përmbledhur më sipër. Masat d të përshtaten sipas nevjave specifike të çd lumi (d.m.th. përzgjedhje e parametrave, shpeshtësisë, etj. sipas znës specifike). Elementët fizikë, kimikë, bilgjikë dhe gjemrflgjikë d të knsiderhen si një tregues i metdlgjisë së mnitrimit, shpeshtësisë dhe vendnddhjes së çd lumi që është treguar. Masat mnitruese d të përfshijnë at masa që janë renditur më parë në listë për ndërtim. Eknmia dhe punësimi

30 Faqe 30 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP Çështja / Reziku Përshkrimi i aktiviteteve / masave Afati i zbatimit / Objektivat e perfrmancës Kërkesa: Treguesi kryesr i perfrmancës (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Ligjre dhe/se praktika më e mirë ndërkmbëtare KP2 Puna dhe kushtet e punës, paragrafi 10; KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara, paragrafi 12; Mundësi për punësim të përhershëm në nivel kmbëtar dhe lkal (8.13.3); Analiza e kërkesës dhe fertës; prgrami i ndërtimit të kapaciteteve; kurse trajnimi me bjektiva të përcaktuara; Strategjia e punësimit prces rekrutimi i drejtë, transparent, i qartë dhe i dispnueshëm për të gjitha vendet e lira; (shik Seksinin 0 dhe Fehler! Verweisquelle knnte nicht gefunden werden.); Gjatë ndërtimit, përpara fillimit të fazës së funksinimit; KP2, KP10 të BERZH; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; Analiza e kërkesës dhe fertës, strategjia e kapaciteteve vendre e TAP, bjektivat, qëllimet dhe rezultatet; prgrami i ndërtimit të kapaciteteve; e shpenzuara për mallrat dhe shërbimet shqiptare; Strategjia e punësimit, materialet infrmuese për vendet e punës; Tka dhe mjetet e jetesës KP5 Përfitimi i tkës, risistemimi i pavullnetshëm dhe zhvendsja eknmike, paragrafët 24, KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara Humbja e përhershme e mjeteve të jetesës dhe e të ardhurave të familjeve për shkak të ndryshimeve në përdrimin e tkës në znat me prdhime të përhershme ( ). (shik gjithashtu VNDNJ, Tabela 7, rreshti 33, Të drejtat scieknmike dhe të drejtat mbi tkën). Plani i rikthimit të mjeteve të jetesës (Seksini 0) të kmpenshen palët e interesuara që janë prekur me vlerën e zëvendësimit për tkën e humbur dhe për të ardhurat nga prdhimet e përhershme. Të frhet ndihmë shtesë për prnarët që janë prekur më shumë. Përpara funksinimit KP5, KP10 të BERZH SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS Praktika më e mirë ndërkmbëtare Plani për Rikthimin e Mjeteve të Jetesës; prcesverbalet e diskutimeve; marrëveshjet e nënshkruara për kmpensimin. Infrastruktura dhe shërbimet publike KP4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit; KP5 Përfitimi i tkës, risistemimi i pavullnetshëm dhe zhvendsja eknmike; Përfitimet për kmunitetet lkale për shkak të përmirësimeve të infrastrukturës dhe të shërbimeve ( ). Plani i Menaxhimit të Infrastrukturës dhe Shërbimeve Publike (shik Seksinin 0). Përpara funksinimit KP4, KP5, KP10 të BERZH; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; Plani për përmirësimin e infrastrukturës; marrëveshje të nënshkruara me autritetet. KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara; Çështjet sciale të fuqisë punëtre Menaxhimi i punëtrëve KP2 Puna dhe kushtet e punës; Shëndeti, siguria dhe të drejtat e Të njëjtat masa lehtësuese që janë zbatuar punëtrëve, puna e fëmijëve, puna e detyruar (8.16.2). gjatë fazës së ndërtimit duhet të zbathen gjatë fazës së funksinimit. Gjatë funksinimit KP2 e BERZH-it; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Shik TKP, etj. siç zbathen në fazën e ndërtimit. Praktika më e mirë ndërkmbëtare, Punës së Republikës së Shqipërisë Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit

31 Faqe 31 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP Çështja / Reziku Përshkrimi i aktiviteteve / masave Afati i zbatimit / Objektivat e perfrmancës Kërkesa: Treguesi kryesr i perfrmancës (Referenca e seksinit të ndikimit të VNMS) Ligjre dhe/se praktika më e mirë ndërkmbëtare KP4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit,paragrafi 10 KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara, paragrafët 12, Siguria e gazsjellësit ( ). Kushtet e përgjithshme mjedisre ( ). (shik gjithashtu VNDNJ, Tabela 7, rreshti 26, Të drejtat civile dhe plitike në lidhje me sigurinë). Mekanizmi i ankesave të kmunitetit dhe prgrami i edukimit për sigurinë. Përfshirja e palëve të interesuara në ndikimet afatgjata të stacinit të kmpresrëve dhe ndryshimet e kreshtës. Përpara funksinimit, në mënyrë peridike gjatë funksinimit. KP4, KP10 të BERZH; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; Mnitrimi për tu siguruar që kmuniteti e ka kuptuar/është ndërgjegjësuar për prcesin e dërgimit të ankesave, mnitrimi i tendencave të ankesave, mënyra e kthimit të përgjigjeve ndaj ankesave. Prezantime, materialet që publikhen. Masat e marra në lidhje me sigurinë të publikhen vazhdimisht në raprte. Khezini i kmunitetit KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial; KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara, paragrafi 12; Tensinet brenda dhe ndërmjet kmuniteteve ( ). Menaxhimi i persnelit të kmunikimit me kmunitetin. Plani i Përfshirjes së Palëve të Interesuara (shik Seksinin ) për fazën e funksinimit; përfshirje e vazhdueshme. Plani i Përfshirjes së Palëve të Interesuara duhet të harthet 6 muaj përpara fazës së funksinimit Rishikimi i përvitshëm i infrmacinit të palëve të interesuara dhe i mekanizmave të kmunikimit. KP1, KP10 të BERZH; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; Sistemet dhe funksinet e menaxhimit të fazës së funksinimit. T i jepet frma përfundimtare Planit të përfshirjes së palëve të interesuara dhe të afishhet në faqen e Prjektit në Internet. KP10 Publikimi i infrmacinit dhe Khezini i kmunitetit (8.18). përfshirja e palëve të interesuara; Raprti vjetr Mekanizmi i ankesave të kmunitetit. Çd vit. Gjatë funksinimit KP10 E BERZH-IT; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; Raprti vjetr. Përqindja e përgjigjeve ndaj ankesave përkatëse; mnitrimi in tendencave të ankesave dhe mënyrës së kthimit të përgjigjeve. Trashëgimia kulturre KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 15; KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafët 11& 17; Efektet negative mbi znën përreth se atmsferën brenda distancës 50 m nga një SVB ( ). Kufizimet mbi khën dhe vendin e kryerjes së aktiviteteve të mirëmbajtjes të prjektit. Shmangia, vlerësimi dhe diskutimi me palët e interesuara nga kmuniteti. Këshilla në lidhje me Kdin e Sjelljes. Gjatë funksinimit shik Seksinin Plani i Menaxhimit dhe i Mnitrimit të Trashëgimisë Kulturre. Shënimi 1: Kj tabelë paraqet masat lehtësuese më të përshtatshme që janë identifikuar për fazën e ndërtimit, pr aj nuk paraqet një listë të pltë të të gjitha masave të rekmanduara. Referencat me Seksinin e Vlerësimit të ndikimit janë dhënë kur ka qenë e nevjshme, në BERZH; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; SP 8 i KFN; mënyrë që lexuesi të mund të gjejë listat e plta të masave lehtësuese për çd ndikim. Shënimi 2: Rubrika me titull Përgjegjësia: Burimet / Kst" është lënë bsh. Shqëria e gazsjellësit Trans Adriatik d të përcaktjë përgjegjësitë specifike në një fazë të mëvnshme të prjektit. Shënimi 3: Për seksinin detar nuk janë identifikuar masa lehtësuese për fazën e nxjerrjes nga përdrimi, për shkak të filzfisë së nxjerrjes nga përdrimi të gazsjellësit në pjesën detare (braktisje duke e lënë në vend). Kalendari i kufizimeve të aktiviteteve të prjektit; përqindja e herëve kur është zbatuar prgrami i kufizimit të ndërtimeve në znat e trashëgimisë kulturre. Prezantimet, dkumentet që publikhen, PT.

32 Faqe 32 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Tabela Faza e nxjerrjes nga përdrimi Plani i menaxhimit mjedisr dhe scial Referenca e KP Klima dhe cilësia e ajrit të ambientit KP 3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes (Paragrafët 10 dhe 11); Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit (Paragrafët 16 dhe 17); Eklgjia tkësre dhe e ujërave të ëmbla KP6 e BERZH-it Ruajtja e bidiversitetit dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve natyrre të gjalla, paragrafi 5; Në elementin 3 të Planit të menaxhimit të bidiversitetit; Mjedisi akustik KP 3 Parandalimi dhe pakësimi i ndtjes (Paragrafët 10 dhe 11); KP 4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit (Paragrafët 16 dhe 17); Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit në VNMS) Ndikimet e përkshme mbi cilësinë e ajrit në znë për shkak të shkarkimeve në atmsferë gjatë nxjerrjes së gazsjellësit nga përdrimi (8.6.1 & 8.6.4). Seksini Humbje të vgla specifike të specieve dhe habitateve brenda znave të stacineve të kmpresrëve dhe nga zhvendsja e infrastrukturës përgjatë gjurmës së gazsjellësit. Ndikimi i drejtpërdrejtë mbi shëndetin e njerëzve (shqetësimet e përkhshme në ndërtesat e banimit që nddhen më afër kantiereve të punës dhe SK; çrregullimi i gjumit; stresi i mundshëm) (8.7.4). Ndikimi i drejtpërdrejtë mbi faunën (shqetësimi i mundshëm i përkhshëm dhe/se zhvendsja, reduktimi i habitatit të përdrshëm) (8.7.4). Përshkrimi i aktiviteteve / masave Brezi i punimeve të vendset sa më larg të jetë e mundur nga vendbanimet (në shumicën e rasteve >200 m). Punimet të kryhen duke respektuar në mënyrë rigrze prcedurat dhe afatin e nxjerrjes nga përdrimi. Zbatimi i prgramit të aktiviteteve / bjektivit të perfrmancës Përpara nxjerrjes nga përdrimi. Përpara dhe gjatë nxjerrjes nga përdrimi. Njftimi paraprak për aktivitetet që shkaktjnë Përpara nxjerrjes nga përdrimi. nivele të rrezikshme pluhuri. Praktikat më të mira në menaxhimin e kantiereve të ndërtimit. Kaminë që transprtjnë veshjet e tubacinit. Zbatimi i Planit të veprimit të bidiversitetit (shik Seksinin 0), duke përfshirë të gjithë elementët e masave lehtësuese për nxjerrjen nga përdrimi, të cilat paraqiten në mënyrë të përmbledhur në Seksinin (Masat nuk paraqiten në detaje këtu për të kufizuar gjatësinë e kësaj tabelë mbi PMMS). Pajisjet d të shuhen kur nuk janë në përdrim. Të prmvhet përdrimi i autmjeteve/pajisjeve që shkaktjnë nivel të ulët zhurme. Aktivitetet që shkaktjnë zhurmë të planifikhen në mënyrë që të kryhen në të njëjtën khë. Të kufizhen aktivitetet e nxjerrjes nga përdrimi që shkaktjnë zhurmë gjatë rëve të ditës kur ndikjnë më pak tek receptrët. Makineritë e palëvizshme të vendsen sa më larg të jetë e mundur nga receptrët që nddhen pranë. Përpara dhe gjatë nxjerrjes nga përdrimi. Përpara nxjerrjes nga përdrimi. Gjatë dhe pas nxjerrjes nga përdrimi. Gjatë nxjerrjes nga përdrimi. Përpara nxjerrjes nga përdrimi. Gjatë nxjerrjes nga përdrimi. Gjatë nxjerrjes nga përdrimi. Përpara nxjerrjes nga përdrimi. Kërkesa: Ligjre dhe/se praktika më e mirë ndërkmbëtare BERZH; Udhëzimet e KFN (Udhëzimet mbi mjedisin, shëndetin dhe sigurinë Paragrafi 1.1); VKM Nr.803, datë ; Direktiva 2008/50/KE; BERZH, Legjislacini shqiptar, Knventa e Bernës; Legjislacini Natura i BE; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; SP 6 i KFN; Direktiva e BE për habitatet; Direktiva e BE për zgjtë; BERZH; Udhëzimet e KFN (Udhëzimet mbi mjedisin, shëndetin dhe sigurinë Paragrafi 1.7); Udhëzimi i përbashkët Nr.8, datë i Ministrit të Shëndetsisë dhe Ministrit të Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave; Kntrlli / Mnitrimi / Treguesi kryesr i perfrmancës Skica e prjektit; Skica e prjektit; Skica & menaxhimi i prjektit; Skica e prjektit & kalendari i kufizimeve të aktiviteteve të prjektit; Skica e prjektit; Raprti mbi të gjitha bjektivat / qëllimet dhe gjetjet përfundimtare të fazës së nxjerrjes nga përdrimi d të vihen në dispzicin të palëve që nuk janë përfshirë në prjekt. D të punëshen drejtues që janë të aftë të përshtaten me situatën atje ku nuk realizhen bjektivat; Me të dhënat që d të vihen në dispzicin d të kryhet kntrlli përfundimtar për të gjithë znën e prjektit dhe d të harthet dkumenti përmbledhës për të gjitha aktivitetet, bjektivat dhe arritjet e PVB dhe PMB gjatë të gjithë khëzgjatjes së prjektit. Skica e prjektit Skica e prjektit Kalendari i kufizimeve të aktiviteteve të prjektit Kalendari i kufizimeve të aktiviteteve të prjektit Skica e prjektit

33 Faqe 33 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP Eknmia dhe punësimi KP2 Puna dhe kushtet e punës, paragrafi 10; KP10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara, paragrafi 12; Përdrimi i tkës dhe mjetet e jetesës KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, paragrafi 7; KP 10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara, paragrafët 12-13, 15; Infrastruktura dhe shërbimet publike KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial, paragrafi 7; KP 10 Publikimi i infrmacinit dhe përfshirja e palëve të interesuara; Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit në VNMS) Ndikimi i përkhshëm eknmik dhe mundësitë e punësimit (8.13.4). Tka dhe mjetet e jetesës përdrimi i përkhshëm i tkës gjatë fazës së nxjerrjes nga përdrimi, rikthimi i tkës në gjendjen e mëparshme dhe përdrimi i saj. Shik ; Shërbimet publike dhe infrastruktura Çrregullimi / dëmtimi i infrastrukturës dhe i shërbimeve publike. Shik Çështjet sciale të fuqisë punëtre Menaxhimi i punëtrëve Të vazhdjë zbatimi i plitikave të burimeve njerëzre për punnjësit ekzistues dhe për punnjësit e rinj; të harthet dhe të zbathet një plan për shkurtimin e shpenzimeve; Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit KP2 Puna dhe kushtet e punës, paragrafi 16; KP4 Shëndeti, siguria dhe mbrjtja e kmunitetit, paragrafi 17; Khezini i kmunitetit Shëndeti, siguria dhe të drejtat e punëtrëve, puna e fëmijëve, puna e detyruar (8.16.4). Rritja e transmetimit të sëmundjeve ngjitëse dhe SST. E drejta për të përdrur qëndrat e kujdesit shëndetsr. Hyrja e paligjshme në kantier dhe plagsjet, ndryshimet në mjedis (8.17.4). Përshkrimi i aktiviteteve / masave Strategji punësimi që e bën të detyrueshme një prces rekrutimi të drejtë dhe transparent për të gjitha vendet e punës. Publikimi i mundësive për punësim. Masa të tjera lehtësuese siç janë zbatuar më parë gjatë fazës së ndërtimit (strategjia e prkurimit, etj.) Diskutim me kmunitetet brenda rrezes prej 10 km nga ndërtesat e përhershme. Bashkëpunimi me kmunitetin. Plani për Përfshirjen e Palëve të Interesuara (shik Seksinin ). Vlerësimi i ndikimit të nxjerrjes nga përdrimi dhe plani i menaxhimit. Të njëjtat masa lehtësuese që janë zbatuar gjatë fazës së ndërtimit d të vazhdjnë të zbathen gjatë fazës së funksinimit. Të njëjta masa lehtësuese d të zbathen si gjatë fazës së ndërtimit, duke përfituar nga mësimet që janë nxjerrë. Zbatimi i prgramit të aktiviteteve / bjektivit të perfrmancës Përpara nxjerrjes nga përdrimi. Përpara dhe gjatë nxjerrjes nga përdrimi. Përpara përfundimit të aktiviteteve. Gjatë nxjerrjes nga përdrimi. Shik fazën e ndërtimit për këtë çështje/rrezik Kërkesa: Ligjre dhe/se praktika më e mirë ndërkmbëtare KP2, KP10 të BERZH; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; KP1, KP10 të BERZH; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; KP1, KP10 të BERZH; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; KP2 e BERZH-it SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS Praktika më e mirë ndërkmbëtare, Punës së Republikës së Shqipërisë KP2, KP4 të BERZH; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Shik fazën e ndërtimit për këtë çështje/rrezik; Kntrlli / Mnitrimi / Treguesi kryesr i perfrmancës Strategjia e punësimit, përqindja e punëtrëve të pakualifikuar nga brenda vendit dhe përqëndrimi i vëmendjes tek rekrutimi i punëtrëve nga kmunat ku kaln gazsjellësi. Rishikime mujre (se më të shpeshta, si të jetë e përshtatshme) të takimeve të planifikuara dhe të paplanifikuara me kmunitetet lkale. Vlerësimi i ndikimit të nxjerrjes nga përdrimi dhe plani i menaxhimit. Shik TKP, etj. siç janë zbatuar gjatë fazës së ndërtimit. Shik fazën e ndërtimit për këtë çështje/rrezik. KP1 Vlerësimi dhe Menaxhimi Mjedisr dhe Scial; Pakënaqësitë ndërmjet kmuniteteve në lidhje me përfitimet e izluara nga nxjerrja nga përdrimi; ( ). Vlerësimi i ndikimit të nxjerrjes nga përdrimi. Përpara përfundimit. KP1 e BERZH-it; SP të KFN dhe Udhëzimet e përgjithshme të KFN mbi MSHS; Vlerësimi i ndikimit të nxjerrjes nga përdrimi. Praktika më e mirë ndërkmbëtare;

34 Faqe 34 nga 95 znës kmpanisë disiplinës Llji i dk. Titulli i Prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr Referenca e KP Çështja / Rreziku (Referenca e seksinit të ndikimit në VNMS) Përshkrimi i aktiviteteve / masave Zbatimi i prgramit të aktiviteteve / bjektivit të perfrmancës Kërkesa: Ligjre dhe/se praktika më e mirë ndërkmbëtare Kntrlli / Mnitrimi / Treguesi kryesr i perfrmancës Trashëgimia kulturre KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 15; Dridhja dhe ndtja; ( ). Prgrami i regjistrimit & mnitrimit strukturr. Përpara dhe pas nxjerrjes nga përdrimi. BERZH; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; Mnitrimi i dridhjeve dhe ndtjes; përqindja e ndërtesave në listën e verifikimit që janë vlerësuar për ndikimet në znat e mbrjtura të trashëgimisë kulturre. KP 8 Trashëgimia kulturre, paragrafi 15; Kufizimet mbi khën dhe vendin e aktiviteteve Gjatë nxjerrjes nga përdrimi. të prjektit. BERZH; Praktika më e mirë ndërkmbëtare; SP 8 i KFN; Kalendari i kufizimeve të aktiviteteve të prjektit; përqindja e herëve kur është zbatuar prgrami i kufizimit të ndërtimeve në znën e trashëgimisë kulturre. Shënimi 1: Kj tabelë paraqet masat lehtësuese më të përshtatshme që janë identifikuar për fazën e nxjerrjes nga përdrimi, pr aj nuk paraqet një listë të pltë të të gjitha masave të rekmanduara. Referencat me Seksinin e Vlerësimit të ndikimit janë dhënë kur ka qenë e nevjshme, në mënyrë që lexuesi të mund të gjejë listën e pltë të masave lehtësuese për çd ndikim. Shënimi 2: Rubrika me titull Përgjegjësia: Burimet / Kst" është lënë bsh. Shqëria e gazsjellësit Trans Adriatik d të përcaktjë përgjegjësitë specifike në një fazë të mëvnshme të prjektit.

35 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 35 nga 95 Llji i dk Planet e menaxhimit sipas çështjeve specifike Hyrje Plani i mësipërm i Menaxhimit Mjedisr dhe Scial së bashku me Planet e Veprimit dhe masat e paraqitura i referhet disa planeve për çështje specifike, të cilët d të duhet të harthen nga shqëria e gazsjellësit TAP AG dhe prjektuesit dhe kntraktrët e saj për të trajtuar në detaje fushat kryesre të ndikimeve dhe rreziqeve të mundshme mjedisre dhe sci-eknmike. Plane shtesë se nënplane mund të paraqiten gjatë zhvillimit të prjektit për të ndihmuar në menaxhimin e ndikimeve të reja të identifikuara se receptrëve të ndjeshëm se ndryshimeve që mund të nddhin gjatë zbatimit të prjektit. Kët plane d të duhet të azhurnhen nga shqëria e gazsjellësit TAP AG dhe kntraktrët e saj me sigurimin e më shumë të dhënave dhe gjatë zhvillimit të prjektit. Lista e mëpshtme paraqet planet specifike të menaxhimit që janë parashikuar për fazën e ndërtimit dhe funksinimit, në bazë të rezultateve të vlerësimit të ndikimit dhe plitikave të shqërisë së gazsjellësit TAP AG. Tabela Planet specifike të menaxhimit 1 1 Plani i Menaxhimit të Mbetjeve 2 Plani i Reagimit ndaj Emergjencave 3 Plani për Kalimin e Rrjedhave të Ujit 4 Plani i Menaxhimit të Ujit 5 Plani i Menaxhimit të Trafikut 6 Plani i Menaxhimit të Trashëgimisë Kulturre 7 Plani i Parandalimit të Ndtjes 8 Plani i Menaxhimit të Substancave Kimike 9 Plani i Menaxhimit të Shëndetit dhe Sigurisë 10 Plani i Përfshirjes së Palëve të Interesuara 11 Plani i Investimeve Sciale dhe Mjedisre 12 Plani i Rikthimit të Mjeteve të Jetesës 13 Plani i Kapaciteteve Vendre 14 Plani i Menaxhimit të Punëtrëve 15 Plani i Menaxhimit të Infrastrukturës dhe Shërbimeve Publike 16 Plani i Menaxhimit të Shëndetit të Kmunitetit 17 Plani i Veprimit të Bidiversitetit 18 Plani i Menaxhimit të Peizazhit 1 Kj nuk është listë e pltë dhe plane shtesë mund të prezanthen me zhvillimin e prjektit për të ndihmuar në menaxhimin e çd receptri të ndjeshëm se të identifikuar rishtas.

36 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 36 nga 95 Llji i dk.- 19 Plani i Kntrllit të Erzinit dhe Sedimenteve 20 Plani i Emergjencës për Derdhjet e Naftës në det (PEDN) 21 Plani i Parandalimit dhe Reagimit ndaj Derdhjeve 22 Plani i Menaxhimit të Materialeve Inerte 23 Plani i Ndërveprimit të Njerëzve me Ariun Seksini i gazsjellësit në det d të menaxhhet nëpërmjet zbatimit të të njëjtave planeve sipas çështjeve specifike për seksinin e gazsjellësit në tkë. Si rrjedhim, planet sipas çështjeve specifike duhet të përfshijnë të gjithë kmpnentët e gazsjellësit, si në tkë ashtu edhe në det. Plani i vetëm për çështje specifike në det është Plani i Emergjencës për Derdhjet e Naftës (PEDN) Plani i Menaxhimit të Mbetjeve Ky plan është hartuar për të menaxhuar mbetjet e ngurta dhe të lëngshme dhe për të shmangur çd shkarkim në tkë se në ujë. Ai përcaktn prcedurat për magazinimin, grumbullimin dhe asgjësimin e mbetjeve, përfshirë mbetjet e lëngshme dhe të ngurta dhe mbetjet e rrezikshme dhe të parrezikshme. Plani i Menaxhimit të Mbetjeve (PMM) parashikn detajet e mëpshtme: Zbatimin e strategjisë shqiptare në lidhje me mbetjet 1 ; Përmbledhje e karakteristikave të mbetjeve dhe kapacitetet e mjaftueshme për menaxhimin e mbetjeve: rrjedhjet dhe sasitë e mbetjeve që duhen menaxhuar. PMM d të harthet duke zbatuar plitikat e TAP dhe d të marrë parasysh KP3 të BERZH. Gjithashtu ai d të kntribujë për të siguruar që kapaciteti dhe llji i sistemeve të mbledhjes dhe trajtimit janë në përputhje me mbetjet që duhen menaxhuar. Objektivi i përgjithshëm është që të minimizhet ndikimi i mbetjeve që prdhhen gjatë fazës së ndërtimit nëpërmjet masave të mëpshtme: të minimizhet sasia e mbetjeve që prdhhen; të rritet në maksimum sasia e mbetjeve që përdren për riciklim përfshirë veçimin e mbetjeve të riciklueshme në burim; të minimizhet sasia e mbetjeve që depzithet në vendin për grpsjen e mbetjeve; të garanthet që çd mbetje e rrezikshme (p.sh. vajra të përdrura, bateri plumbi-acidi) janë magazinuar në mënyrë të sigurtë dhe janë transferuar në ambientet e përshtatshme; 1 Ligji shqiptar Nr mbi Administrimin mjedisr të mbetjeve të ngurta, datë

37 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 37 nga 95 Llji i dk.- të shmangen ndikimet e pluhurit nga trajtimi i mbetjeve të ndërtimit të garanthet që të gjitha mbetjet mbahen, etikethen dhe asgjëshen si duhet, në përputhje me rregullret lkale; dhe të garanthet që mbetjet asgjëshen në përputhje me hierarkinë e menaxhimit të mbetjeve. PMM d të frjë një ndarje të qartë ndërmjet fazave të ndërtimit, funksinimit dhe nxjerrjes nga përdrimi. Lljet e mundshme të mbetjeve, vlumet që shpreshen dhe alternativat e trajtimit janë paraqitur në Seksinin 4 të Përshkrimit të Prjektit, Tabelat dhe Çështjet e mëpshtme janë pjesë përbërëse e PMM dhe bazhen në praktikat më të mira ndërkmbëtare për menaxhimin e mbetjeve dhe në përputhje me direktivën e BE dhe legjislacinin shqiptar. Parimet e minimizimit të mbetjeve Sistemet e menaxhimit të inventarit d të azhurnhen për të përcaktuar knsumin e prdukteve, për të siguruar të dhëna të dkumentuara për çd fazë të prcesit zinxhir të mbetjeve dhe për të identifikuar humbjet e mundshme dhe knsumin e tepërt. D të ruhet një inventar për të gjitha mbetjet që janë prdhuar dhe asgjësuar (llji dhe vlumi) dhe TAP d të hartjë bjektiva për të reduktuar sasitë e mbetjeve që prdhhen, në bazë të inventarit të rishikimit peridik. Ndarja e mbetjeve të ngurta sipas klasifikimit të përcaktuar Mbetjet që prdhhen gjatë fazës së ndërtimit kanë mundësi që të klasifikhen në katër kategri për tu asgjësuar: inerte (dhe, mbetje ndërtimi, materiale ndërtimi të papërdrura, etj.), të shtëpive, me vaj & të rrezikshme dhe të lëngshme. Knteinerët/kshat metalikë d të kmbinhen me lljet e mbetjeve (kartn, plastik, cpa metalesh, me vaj, të rrezikshme nëse ka, etj.), me qëllim që të mundëshet ndarja/veçimi. Mbeturinat d të ndahen nga punnjësit e kampit dhe punnjësit që d të trajtjnë mbetjet d të trajnhen. Nëpërmjet prcedurave d të instrukthen punnjësit për trajtimin e mbetjeve në kantieret e ndërtimit dhe në kampe. Kmpanitë që frjnë shërbime d të kaljnë përmes një prcesi kualifikimi dhe d të kntrllhen gjatë periudhës që frjnë shërbim. Dept e mbetjeve të ngurta Në kantierin e ndërtimit d të krijhet një hapësirë për ruajtjen e mbetjeve ditre, e përbërë nga knteinerë/ksha metalikë. Në fund të ditës së punës mbeturinat në kshat metalikë d të transprthen në znën e kampit dhe d të futen në dep. Depja d të jetë në kamp dhe e mbuluar pjesërisht me çati. Kshat metalikë për mbetjet me vaj se mbetje të tjera të rrezikshme d të jenë të papërshkueshëm nga uji. Prcedurat për

38 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 38 nga 95 Llji i dk.- mbushjen e serbatrëve të makinave dhe trajtimin e mbetjeve/materialeve të rrezikshme d të përcakthen përpara fillimit të ndërtimit. Ripërdrimi i mbetjeve/mundësitë e riciklimit Mbetjet d të ndahen sipas rregullreve lkale dhe materialeve ricikluese që përpunhen në Shqipëri. Materialet ricikluese d të grumbullhen rregullisht nga kmpanitë lkale, të çertifikuara nga autritetet përkatëse (Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave). Pjesa më e madhe e dheut të gërmuar d të përdret për të rimbushur kanalet. Ekzistn mundësia që dheu i tepërt të shpërndahet dhe knturhet përgjatë gjurmës së gazsjellësit. Argjila bentnite e përdrur në metdën e kalimit pa gërmuar kanal (GDH) d të riciklhet. Transferimi i mbetjeve Trasferimi i mbetjeve d të kryhet nga kmpani të çertifikuara; autmjetet d të kenë të gjitha pajisjet, duke marrë parasysh lljin e mbetjeve që d të transprthen. Nuk është parashikuar eksprti i mbetjeve. Asgjësimi përfundimtar i mbetjeve Vetëm kmpanitë e çertifikuara nga autritetet përkatëse (Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave) d të përdren për asgjësimin e mbetjeve; është siguruar një listë e kmpanive të çertifikuara për menaxhimin e mbetjeve nga Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave, e cila knfirmn se d të jetë e mundur që të menaxhhen dhe asgjëshen të gjitha mbetjet e mundshme të ndërtimit dhe funksinimit në ambientet brenda Shqipërisë. Shqëria TAP është duke identifikuar dhe vlerësuar aktualisht kmpanitë e trajtimit të mbetjeve në Shqipëri. Ky prces d të krdinhet pltësisht me autritetet përgjegjëse. Mbetjet inerte, të cilat nuk paraqesin rrezik për ndtje, d të asgjëshen në një znë të kntrlluar për asgjësimin. Mbetjet prej shtëpive d të transprthen në një znë të caktuar nga bashkia për asgjësimin e mbetjeve. Mbetjet me vaj dhe at të rrezikshme d të asgjëshen nga firma kntraktre të specializuara në hapësira që janë pajisur dhe aprvuar për mbetje të tilla. Mbetjet e lëngshme të shtëpive d të grumbullhen nëpërmjet një sistemi të veçantë shkarkimi të ujërave të zeza në znat e kampeve dhe d të drejthen për në makineritë ekzistuese për trajtimin e ujërave të përdrura, duke e lidhur me sistemin publik të ujërave të zeza. Nëse nuk ka sistem publik (se nëse kapaciteti nuk është aq i madh sa nevjitet), ujërat e zeza nga znat e kampeve d të trajthen se në pellgjet me sedimente (që nddhen në afërsi të znës së kampit, rreth m), që d të pashet nga avullimi dhe më pas grpsjen e pjesëve të ngurta të mbetjeve që precipitjnë gjatë trajtimit (jashtë znës, në një vend të çertifikuar për grpsjen e

39 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 39 nga 95 Llji i dk.- plehrave) se nëpërmjet grpave septike, të cilat d të zbrazen në mënyrë peridike nga kmpani të çertifikuara. Specifikat e menaxhimit të mbetjeve të rrezikshme Me qëllim që të sigurhet mbrjtje për mjedisin dhe shëndetin e njerëzve, grumbullimi, transprtimi dhe magazinimi i mbetjeve të rrezikshme d të përfshijë masa për të siguruar të dhëna të dkumentuar për çd fazë të prcesit zinxhir të mbetjeve që nga zna ku prdhhen (kryesisht në kantierin e ndërtimit) deri në znën përfundimtare ku d të asgjëshen. Transprti i mbetjeve të rrezikshme duhet të kryhet vetëm me autmjete që 1) kanë pajisjet e përshtatshme për lljin dhe sasinë e mbetjeve të rrezikshme që duhet të transprthen 2) janë të sigurta për tu përdrur në rrugë dhe 3) janë rregjistruar më parë për këtë qëllim tek autritetet përkatëse. Prcesi i regjistrimit të mbetjeve Të gjitha mbetjet d të regjistrhen pas çd faze të këtij plani të menaxhimit: ndarjes/veçimit, magazinimit, transferimit dhe pranimit në znën e asgjësimit. Ky inventr d të krijjë mundësi që sigurjë të dhëna të dkumentuara për çd fazë të prcesit zinxhir, sidms për mbetjet e rrezikshme. D të rritet në maksimum menaxhimi i mbetjeve në një prces të vazhdueshëm dhe ky plan d të rishikhet në mënyrë peridike gjatë të gjithë fazës së ndërtimit. Përfundimisht, plani d të përfshijë dispzita për trajnimin e të gjithë punnjësve se si ta përdrin PMM dhe d të përfshijë prcedura në lidhje me kmunikimin me palët e interesuara dhe mundësi për përmirësimin e kushteve të kmunitetit. Seksini në det i prjektit TAP d të respektjë Knventat ndërkmbëtare që zbathen për parandalimin e ndtjes nga anijet (MARPOL), të cilat jepen të detajuara në Shtjcat e mëpshtme: Shtjca I Rregullret për parandalimin e ndtjes nga nafta (ka hyrë në fuqi në datë 2 tetr 1983) Kj shtjcë përfshin parandalimin e ndtjes nga nafta nga masat peracinale që merren si dhe nga shkarkimet aksidentale. Shtjca II Rregullret për kntrllin e ndtjes nga substancat e lëngshme të dëmshme që transprthen të papaketuara (ka hyrë në fuqi në datë 2 tetr 1983) Kj shtjcë paraqet në detaje kriteret e shkarkimit dhe të masave për kntrllin e ndtjes nga substancat e lëngshme të dëmshme që transprthen të papaketuara.

40 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 40 nga 95 Llji i dk.- Shtjca III Parandalimi i ndtjes nga substancat e rrezikshme që transprthen në frmë të paketuar nëpërmjet detit (ka hyrë në fuqi në datë 1 krrik 1992) Kj shtjcë përmban kërkesat e përgjithshme për publikimin e standarteve të detajuara në lidhje me paketimin, vendsjen e shenjave, etiketimin, dkumentacinin, ngarkesën, kufizimet në sasi, përjashtimet dhe njftimet. Shtjca IV Parandalimi i ndtjes nga ujërat e zeza që shkarkhen nga anijet (ka hyrë në fuqi në datë 27 shtatr 2003) Kj shtjcë përmban kërkesat për kntrllin e ndtjes së detit nga ujërat e zeza. Shtjca V Parandalimi i ndtjes nga mbeturinat e anijeve (ka hyrë në fuqi në datë 31 dhjetr 1988) Kj shtjcë trajtn lljet e ndryshme të mbeturinave dhe specifikn distancat nga tka dhe mënyrën, sipas së cilës at mund të asgjëshen Plani i Reagimit ndaj Emergjencave Plani i Reagimit ndaj Emergjencave (PRE) përshkruan në një dkument veprimet dhe prcedurat sipas znës specifike, të cilat duhet të ndërmerren në situata emergjence që nddhin gjatë ndërtimit dhe funksinimit. Objektivi i PRE është për të qenë të përgatitur për të reaguar ndaj çrregullimeve, situatave aksidentale dhe të emergjencës në një mënyrë të përshtatshme për rreziqet peracinale dhe për të parandaluar pasjat e tyre të mundshme negative. Shqëria e gazsjellësit TAP d të zbatjë kërkesat e strategjisë së BERZH-it (paragrafët të KP4) për të identifikuar rreziqet e aksidenteve të mëdha, për të parandaluar aksidente të mëdha dhe për të kufizuar pasjat e tyre mbi njerëzit dhe mjedisin, me synimin për të garantuar nivele të larta të mbrjtjes në një mënyrë knstante dhe efektive. PRE d të paraqesë në mënyrë të qartë dallimin ndërmjet të gjitha fazave të prjektit, duke qenë se masat që duhet të ndërmerren d të jenë të ndryshme gjatë ndërtimit, funksinimit dhe mirëmbajtjes (nxjerrja nga përdrimi d të kryhet shumë vite më pas dhe për këtë arsye d të harthet një PRE i veçantë, në përputhje me kërkesat përkatëse në atë periudhë). PRE d të trajtjë incidentet në tkë dhe në det dhe skenarët përkatës të reagimit ndaj tyre. Përmbajtja e PRE mund të përmblidhet si vijn: Dispzitat e legjislacinit shqiptar për emergjencat civile; Zbulimi i rreziqeve përkatëse (d.m.th. fatkeqësive natyrre, trazirave civile, shkarjeve të tkës, zjarrit se shpërthimeve, keqfunksinimit të pajisjeve gjatë prceseve, prblemet e presinit, etj.) në lidhje me gazsjellësin e gazit natyrr dhe infrastrukturën e instalimit dhe funksinimit si dhe ndikimin e mundshëm mbi mjedisin dhe shëndetin;

41 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 41 nga 95 Llji i dk.- Identifikimin e autriteteve qeveritare, medias dhe palëve të tjera përkatëse të interesuara që duhen njftuar dhe prcedurat e kmunikimit me ta; Masat e nevjshme për të kufizuar pasjat mbi njerëzit dhe mjedisin që kanë lidhje me aksidentet e gazsjellësit; bashkëpunimi ndërmjet shqërisë TAP, autriteteve vendre dhe qëndrre, si dhe strukturave rajnale dhe kmuniteteve lkale, siç përshkruhet në Ligjin për emergjencat civile si dhe mbështetur në praktikat më të mira ndërkmbëtare; mundësitë për të përfshirë aktivitetet ndërkufitare në rastin e ndnjë incidenti pranë kufirit (incident i mundshëm i gazsjellësit pranë kufirit dhe SK02 gjatë fazës së funksinimit); Të përshkruhen masat e sigurisë teknike si dhe masat e përshtatshme për të mbrjtur publikun se pasurinë nga rreziqet e mundshme; metdat e mësimeve të nxjerra nga aksidentet e gazsjellësit; Përshkrimi paraprak i strukturës rganizative dhe të shpjeghet ndërveprimi me prjektin dhe prcedurat peracinale; Identifikimi paraprak i dhe prcedurave për të fruar strehim në një vend të sigurtë, evakuimin, shpëtimin, trajtimin mjekësr dhe riatdhesimin e persnelit; dhe Përshkrimi paraprak i aktiviteteve të trajnimit dhe i masave për trajnimin e ekipeve të reagimit dhe për të testuar sistemet dhe prcedurat e emergjencave. Përfundimisht, plani duhet të përfshijë dispzita për trajnimin e punëtrëve mbi prcedurat e reagimit ndaj emergjencave dhe d të sigurjë infrmacin në lidhje me ndërlidhjen e brendshme dhe të jashtme gjatë reagimit ndaj një emergjence Plani i Menaxhimit të Ujit Plani i menaxhimit të ujit (PM të ujit) d të ketë bjektivat e mëpshtme: Të mnitrjë përdrimin e ujit: Plani d të përcaktjë prcedurat për të përllgaritur ujin e përdrur nga prjekti, për të identifikuar aktivitetet që përdrin këtë burim dhe respektimin e një prcedure raprtimi për regjistrimin e vlumeve të ujit të përdrur. Të minimizhet përdrimi i ujit: Plani d të sigurjë një seri me masa që duhet të merren në knsideratë për të minimizuar përdrimin e ujit. Të dkumenthen burimet e ujit dhe vendet e nxjerrjes: burimet e ujit që d të përdren d të aprvhen më përpara në bashkëpunim me autritetet lkale. Burimet e ujit d të identifikhen dhe regjistrhen në plan, së bashku me krdinatat e GPS dhe vlumet maksimale të ujit, të lejuara nga burimi. Të regjistrhen të gjitha kmunikimet me autritetet e ujit. Menaxhimi i ndërprerjeve të sistemeve të ujitjes.

42 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 42 nga 95 Llji i dk.- PM të ujit d të harthet duke ndjekur plitikat e shqërisë TAP dhe d të marrë në knsideratë të gjitha KP përkatëse të BERZH-it. Përfundimisht, plani d të përfshijë dispzitat për trajnimin e të gjithë punëtrëve se si të minimizjnë përdrimin e ujit dhe si të reagjnë në rastin e derdhjeve dhe d të përfshijë prcedura që sigurjnë infrmacin në lidhje me kmunikimet e brendshme dhe të jashtme gjatë reagimit ndaj një emergjence Plani për Kalimin e Rrjedhave të Ujit Plani për Kalimin e Rrjedhave të Ujit (PKRRU) d të harthet për të përshkruar metdat dhe teknikat e planifikuara, për të parashikuar ndikimet mjedisre, për të paraqitur në mënyrë të përmbledhur se çfarë mnitrimi d të kryhet dhe për të specifikuar se si shqëria TAP dhe kntraktrët e saj d të zbatjnë kalimet e rrjedhave të ujit. Plani d të përshkruajë karakteristikat lumre dhe eklgjike dhe metdën e aprvuar për kalimin e rrjedhave të ujit përgjatë gjatësisë së gazsjellësit; ai d të zbathet gjithashtu së bashku me Planin e Veprimit të Bidiversitetit (PVB) (0) si dhe me një plan më specifik që duhet të harthet për lumin Osum, ku është përqëndruar pjesa më e madhe e interesave kryesre (0). Matricat e pemës së vendimeve për kalimin e lumenjve Plani d të përdrë matricat e pemës së vendimeve për kalimin e lumenjve (shik Shtjcën 8, Seksinin 8.6.2), në mënyrë që të përcakthet ndjeshmëria e rrjedhës së ujit dhe të zbathet teknika e përshtatshme sipas znës specifike. Kët matrica d të kenë rëndësi të veçantë për rrjedhat e ujit të identifikuara me një rëndësi mesatare se të vgël, për të cilat nuk janë kryer studime të mëparshme në znë. Duke shfrytëzuar kët matrica mund të përshtatet menaxhimi për të minimizuar ndikimet në znat e ndjeshme. Matricat d të përssen si pjesë e prcesit të diskutimit në lidhje me planin e kalimit të rrjedhave të ujit, në bashkëpunim me MMPAU, OJQ, ekspertët vendas dhe ekipin e inxhinierëve, në mënyrë që të krijhet një prcedurë e lehtë për tu përdrur, strikte dhe infrmuese, për tu përdrur në znë përpara se të filljnë punimet.

43 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 43 nga 95 Llji i dk.- Teknikat e gërmimit deri në thellësinë që kërkhet PKRRU d të përshkruajë masat që d të aprvhen me qëllim që të garantjnë që rrjedhat e ujit d të kalhen duke përdrur metdat e hapjes së kanalit kur lumi ka ujë dhe d të ndërthen në përputhje me praktikën më të mirë ndërkmbëtare. Një gamë masash lehtësuese d të përdren për të siguruar që të minimizhen materialet e sedimenteve që hyjnë në një lumë gjatë dhe pas ndërtimit. Kët masa lehtësuese janë caktuar për grupe specifike lumenjsh mbi bazën e vlerësimeve të ndjeshmërisë eklgjike të lumenjve dhe ekspzimit ndaj ndryshimit hidrgjemrflgjik, duke marrë parasysh ndikimin e mundshëm të kalimeve që kryhen nëpërmjet degëve të lumenjve në këta lumenj të ndjeshëm (shik Seksinin ). Zbatimi i masave lehtësuese të prpzuara (siç paraqiten në mënyrë të përmbledhur në Seksinin ) nuk d ta eliminjë pltësisht futjen e sedimenteve në rrjedhat e ujit dhe është pranuar se jeta ujre në afërsi të kalimeve mund të ndikhet për shkak të një rritjeje të niveleve të përqëndrimit të sedimenteve që qëndrjnë pezull. Atje ku znat kanë vlera të larta eklgjike d të përdren masa të veçanta, pas përdrimit të matricave të pemës së vendimeve (Shtjca 8, Seksini 8.6.2), përfshirë kryerjen e punimeve gjatë kushteve me rrjedhë të ulët dhe përdrimit të teknikave të hapjes së kanalit kur rrjedha është tharë, atje ku është e përshtatshme. Teknikat pa hapur kanal Atje ku është e mundur nga pikpamja teknike për zna me ndjeshmëri të lartë eklgjike, përfshirë 10 kalimet përgjatë lumenjve Osum, Vkpla dhe Vurtp, teknika e Gërmimit hrizntal të drejtuar (GHD) d të jetë alternativa e preferuar nga pikpamja eklgjike. GHD përfshin gërmimin nën rrjedhën e ujit, që d të thtë se d të ketë ndikime të vgla mbi eksistemin ujr. Për znat e identifikuara për teknikën GHD dhe për znat e tjera të identifikuara tashmë, ku dihet tashmë se teknikat pa hapur kanal janë të pamundura se të papërshtatshme, d të përdren teknikat e hapjes së kanalit kur rrjedha është tharë (në varësi të realizimit nga pikpamja teknike). Plani i menaxhimit PKRRU d të specifikjë detajet e teknikave të ndërtimit së bashku me masat e planifikuara lehtësuese dhe metdat e mbikqyrjes që duhen përdrur për çd kalim lumi dhe në bazë të të dhënave nga znat specifike. Plani d të përbëhet nga një vlerësim i veçantë për kalimin e të gjithë lumenjtë. Vlerësimi për çd kalim lumi d të sigurjë një tabll përmbledhëse të infrmacinit përkatës bazë, një përshkrim të ndikimeve të mundshme si dhe d të përcaktjë masat lehtësuese dhe kërkesat e mnitrimit. Një PKRRU tipik d të përbëhet nga kmpnentët e mëpshtëm: HYRJE OBJEKTIVAT Të frhet një tabll përmbledhëse e teknikave të kalimit të lumit dhe përshkrimin e tyre të hllësishëm;

44 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 44 nga 95 Llji i dk.- Të identifikhen receptrët kryesrë mjedisrë dhe eklgjikë që ndikhen nga kalimet e lumit; Të analizhet ndikimi i mundshëm mbi këta receptrë kryesrë; Të përshkruhen masat e prpzuara lehtësuese dhe të rikthimit në gjendjen e mëparshme. METODA Ky seksin d të parashtrjë metdën për ndërtimin e kalimeve të lumenjve. Ai d të specifikjë për çd kalim lumi dhe në bazë të të dhënave të znave specifike detajet e teknikave të ndërtimit së bashku me masat lehtësuese të planifikuara dhe me metdat e mbikqyrjes dhe të mnitrimit që d të përdren. PËRSHKRIMI I PUNIMEVE Ky seksin d të sigurjë një tabll përmbledhëse të aktiviteteve të parashikuara për kalimin e lumenjve. LICENSA DHE LEJET Ky seksin d të përshkruajë me hllësi kërkesat ligjre për ndërtimin e kalimeve të rrjedhave të ujit, të cilat mund të ndryshjnë brenda çd juridiksini dhe mund të përfshijnë prcedura aprvimi në nivel kmbëtar, qarku se lkal. TEKNIKA E NDËRTIMIT TË KALIMIT Si një parim bazë i praktikës së mirë ky seksin d të përshkruajë alternativat e përshtatshme që d të merren në knsideratë për prblemin se nevjën inxhinierike të kalimit të lumit. Ky seksin d të përshkruajë alternativat e mundshme inxhinierike dhe d të frjë kriteret për të përzgjedhur lljin e zgjidhjes më të përshtatshme dhe më të qëndrueshme për kalimin. NDIKIMET E MUNDSHME Përshkrimi i kritereve për ndjeshmërinë eklgjike, sciale dhe të trashëgimisë kulturre Përshkrimi i ndikimeve mbi eklgjinë Përshkrimi i ndikimeve mbi mjedisin sci-eknmik Përshkrimi i ndikimeve mbi trashëgiminë kulturre Përshkrimi i prcesit të ndikimit hidrmrflgjik MASAT LEHTËSUESE

45 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 45 nga 95 Llji i dk.- Përshkrimi i masave lehtësuese Ky seksin d të sigurjë të gjitha referencat e tërthrta me pjesët përkatëse të VNMS dhe PMMS, të cilët përfshijnë standartet dhe udhëzimet e praktikës më të mirë ndërkmbëtare në lidhje me masat lehtësuese për kalimin e lumenjve. RIKTHIMI NË GJENDJEN E MËPARSHME Specifikimi i kërkesave për rikthimin në gjendjen e mëparshme, Specifikimi i ekuipazheve, pajisjeve dhe materialeve që duhen përdrur Aspektet lgjistike MONITORIMI Përshkrimi i bjektivave, gamës dhe metdave/raprtimit në lidhje me mnitrimin Specifikimi i kërkesave të mnitrimit, Mnitrimi d të jetë mekanizmi kryesr, nëpërmjet të cilit shqëria TAP AG d të sigurjë që kntraktrët e saj d të zbatjnë masat lehtësuese që kërkhen dhe gjithashtu për të garantuar që kët masa janë efektive. Mnitrimi d të kryhet në nivele të ndryshme dhe d të planifikhet sipas lljit të kalimit të lumit, teknikës së ndërtimit dhe planit specifik për rikthimin në gjendjen e mëparshme. VËZHGUES TË JASHTËM Shqëria TAP AG d të marrë masa dhe d të angazhhet për t i mundësuar palëve të interesuara që të mnitrjnë znat dhe aktivitetet në lidhje me kalimet e lumenjve. Në varësi të diskutimit dhe marrëveshjes paraprake, përfaqësues të palëve të interesuara d të jenë në gjendje të vizitjnë dhe inspektjnë znat e kalimit të lumenjve gjatë fazës së ndërtimit. ORGANIZIMI, BURIMET DHE LOGJISTIKA Përmbledhje e rganizimit të kntraktrëve/nënkntraktrëve Specifikimi i ekuipazheve, pajisjeve dhe materialeve që duhen përdrur Aspektet lgjistike PALËT E TRETA Përshkrimi i kanaleve, mdaliteteve dhe persnave të kntaktit që kërkhen për kmunikimin me autritetet përkatëse Përshkrimi i kanaleve, mdaliteteve dhe persnave të kntaktit që kërkhen për kmunikimin me vëzhguesit e jashtëm

46 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 46 nga 95 Llji i dk.- KALENDARI I KALIMEVE Metdlgjia e khës dhe rendit Plani i Menaxhimit të Trafikut Një Plan i Menaxhimit të Trafikut (PMT) d të harthet për të menaxhuar trafikun që gjenerhet gjatë fazës së ndërtimit të prjektit, për të minimizuar çrregullimet në trafik dhe vnesat e përdruesve të rrugës dhe për të fruar një siguri të vazhdueshme për përdruesit e rrugës, përfshirë këmbësrët dhe çiklistët. Të gjitha ndikimet në lidhje me trafikun që janë përshkruar më parë mund të zbuten në mënyrë shumë efektive duke zbatuar praktikat më të mira standarte në lidhje me kntrllet mjedisre dhe praktikat e menaxhimit gjatë ndërtimit. Kët masa d të paraqiten të detajuara në PMT, i cili d të përshkruajë në detaje masat që d të zbatjë kntraktri gjatë fazës së ndërtimit të prjektit. Çështjet kryesre që d të trajthen nga PMT në lidhje me masat lehtësuese përfshijnë: E drejta për të hyrë në znat e ndërtimit; Përcaktimi i itinerarit të trafikut të mjeteve të ndërtimit; Parandalimin e vnesave të përdruesve të rrugës; Kntrllin dhe menaxhimin e përkhshëm të trafikut; Reduktimin e mundësisë për aksidente në trafik dhe përmirësimi i sigurisë për përdruesit e rrugës dhe për të tjerët; Parandalimi i dëmtimit të autstradës dhe rregullimi i saj; Kalimet e rrugës; dhe Ambientet e parkimit. Kntraktri duhet të azhurnjë rregullisht Panin e tij për Menaxhimin e Trafikut, ndërkhë që hartn metdën e ndërtimit dhe identifikn në detaje kërkesat për lëvizjen e autmjeteve. Kntraktri duhet të knsulthet me agjencitë përkatëse qeveritare për të identifikuar znat ku planet e prjektit mund të harmnizhen me planet ekzistuese për përmirësimin e rrugëve në nivel rrethi dhe qarku. Kntraktri d të knsulthet gjithashtu me përfaqësuesin kryesr të çd kmuniteti që d të përballet me një rritje të ndjeshme të trafikut, me qëllim që të rritet ndërgjegjësimi për masat lehtësuese brenda PMT. Një PMT është i rëndësishëm për të garantuar sigurinë e persnelit të ndërtimit dhe të kmuniteteve lkale. Synimi është që PMT të jetë një dkument i gjallë dhe parimet e tij të menaxhimit të trafikut d të përbëjnë bazën për masat e detajuara që d të merren në vijim ndërmjet kntraktrit dhe autriteteve që menaxhjnë autstradën për menaxhimin e trafikut të mjeteve të ndërtimit, sipas dhe kur të cakthet kntrata për kantierin e ndërtimit.

47 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 47 nga 95 Llji i dk.- PMT d të përfshijë kërkesat minimale të mëpshtme: Nivelet e zhvillimit në lidhje me mjetet e ndërtimit që d të përdrin rrjetin rrugr. Masat në znë për të hyrë në krridrin e punimeve dhe brenda krridrit të punimeve. Identifikimin e elementëve kryesrë të ndjeshëm përgjatë rrugëve të prpzuara që të çjnë në znë. Identifikimin, caktimin e kufijve dhe ndërtimin e të gjitha rrugëve që të çjnë në kantierin e ndërtimit. Masat për të minimizuar rrëmujën gjatë ndërtimit të infrastrukturës së re se të ndryshuar rrugre (p.sh. kha kur d të kryhen, punimet në një krsi, tërësia e tabelave në rrugë, devijimet e rrugës dhe publikimi i njftimeve paraprake për devijimin e rrugës). Masat për të fruar siguri të vazhdueshme për përdruesit e rrugës, përfshirë këmbësrët dhe çiklistët. Kërkesat e trajnimit për shferët e autmjeteve të prjektit në lidhje me sigurinë në rrugë dhe mjedisin. Kalendari i aktiviteteve të Prjektit. Rlet dhe përgjegjësitë për zbatimin e PMT. Masat për të ndaluar drejtimin e mjeteve në rrugë të pashtruara. Kufizimet e shpejtësisë dhe metdat e zbatimit të tyre. Mjetet për të infrmuar kmunitetin mbi rreziqet e trafikut. Pajisjet e autmjeteve. Mirëmbajtja e autmjeteve dhe vendet për furnizimin me karburant. Inspektimi, kntrlli dhe raprtimi. Aftësitë e drejtuesve të autmjeteve. Për të përmbushur kërkesat minimale të PMT kntraktri d: Të caktjë mjetet e rënda të ndërtimit që të lëvizin në rrugë të përshtatshme për në dhe nga zna ku kryhen punime. Të kntrlljë dhe mbikqyrë mbërritjen dhe nisjen e mjeteve të ndërtimit nga hyrja e kantierit. Të identifikjë persnat e ngarkuar për kryerjen dhe menaxhimin e prcedurave.

48 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 48 nga 95 Llji i dk.- Të përcaktjë prgramin e masave për riparimin e rrugëve që mund të kërkhen pas fazës së ndërtimit. Të trajtjë se si kntraktri mund të reduktjë ekspzimin e drejtuesve të autmjeteve, pasagjerëve të tyre dhe përdruesve të tjerë të rrugës nga rreziqet e aksidenteve që kanë lidhje me rrugët. Kufizimet mbi lëvizjet e mjeteve të ndërtimit gjatë periudhave me trafik të rënduar në rrjetin rrugr, nëse është e nevjshme. Marrëveshja për rrugët që duhet të përdren nga mjetet që transprtjnë ngarkesa të pazaknshme (d.m.th. ngarkesa që transprthen me ngadalë, që janë shumë të larta, të rënda se të gjera) dhe përcaktimi i khës për transprtin e tyre në bashkëpunim me autritetin që menaxhn autstradën (dhe plicinë); d të jepen njftime paraprake për rrugët dhe raret e transprtit të ngarkesave të pazaknshme. Mbylljet e përkshme të rrugëve (gjatë punimeve për rrugë të reja se të ndryshuara) d të planifikhen sa më shumë të jetë e mundur nga pikpamja praktike gjatë periudhave, në të cilat d të minimizhet rrëmuja për përdruesit e rrugës (dhe d të planifikhen në bashkëpunimin me autritetin që menaxhn autstradën). Publiku d të njfthet paraprakisht mbi mbylljet dhe devijimet e prpzuara të përkshme të rrugëve (p.sh. tërësia e tabelave dhe infrmacinit të përshtatshëm në shtyp); Të gjitha autmjetet e prjektit d të mirëmbahen rregullisht dhe shferët d të trajnhen mbi metdat e drejtimit të tyre, të cilat janë planifikuar për të shmangur emetimet e panevjshme (p.sh. shuarjen e mtrëve kur janë në pritje për të hyrë në kantier se kur qëndrjnë pa lëvizur në kantier, duke shmangur stresin që shkaktjnë mtrët e autmjeteve dhe duke reduktuar shpejtësinë e autmjeteve në dhe pranë znave ku jetjnë kmunitetet). Drejtuesit e autmjeteve të prjektit d të trajnhen/instrukthen për drejtimin në mënyrë të sigurtë të autmjeteve në lidhje me drejtuesit e tjerë të autmjeteve, këmbësrët dhe çiklistët; Autmjetet e prjektit d të jenë të identifikueshme (p.sh. një shenjë se simbl që lexhet/shihet me lehtësi, i cili tregn se at kanë lidhje me prjektin TAP). Kntraktrit të përzgjedhur nga shqëria TAP d t i kërkhet që të kryejë inspektime të rregullta për të siguruar zbatimin e Planit të menaxhimit të trafikut. Plani d të përfshijë dispzita për trajnimin e të gjithë punëtrëve dhe prcedura në lidhje me kmunikimin me palët e interesuara dhe mundësitë për përmirësimin e jetës së kmuniteteve.

49 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 49 nga 95 Llji i dk Plani për Menaxhimin dhe Mnitrimin e Trashëgimisë Kulturre Plani për Menaxhimin dhe Mnitrimin e Trashëgimisë Kulturre (PMMTK) d të ketë si bjektiv që të shmangë dëmet e mundshme ndaj bjekteve kulturre. Plani d të harthet duke zbatuar plitikat e shqërisë TAP dhe d të marrë në knsideratë të gjitha kërkesat përkatëse të perfrmancës të BERZH. Plani d të përfshijë: Përmbledhje të legjislacinit që zbathet në këtë fushë, përfshirë legjislacinin shqiptar, ndërkmbëtar, angazhimet në kuadër të VNMS dhe plitikën e shqërisë TAP; Trashëgiminë e njhur kulturre, duke paraqitur të gjitha bjektet e identifikuara; Mbrjtjen e trashëgimisë së njhur kulturre, përfshirë rekmandimet dhe masat për menaxhimin që përshkruhen më pshtë; Detaje të prcedurave të licensimit që kërkhen për çd punim arkelgjik dhe se si d të merret licensa; Infrmacin mbi prcedurat e arkivimit të materialeve studimre dhe ruajtjen e të dhënave; Verifikim dhe mnitrim, përfshirë prcedurat për identifikimin e bjekteve shtesë që nuk janë identifikuar në fillim; dhe Rlet dhe përgjegjësitë, përfshirë detaje të linjave të kmunikimit ndërmjet menaxherëve të trashëgimisë kulturre që janë në znë, ekipit të ndërtimit dhe institucineve lkale dhe kmbëtare për ruajtjen e trashëgimisë kulturre. Shmangia e bjekteve të trashëgimisë kulturre është metda e preferuar e zbutjes së ndikimit. Rekmandhet vendsja e shenjave dhe mbrjtja e znave të trashëgimisë kulturre me pengesa të përkhshme, si për shembull, një gardh me material plastik me ngjyra të ndezura se me rrjetë teli me flamuj se shirita që janë shumë të dukshëm. Rekmandhet gjithashtu që të shmangen znat me ptencial të madh arkelgjik në kushtet e mtit me rreshje. Menaxhimi i bjekteve të trashëgimisë kulturre që d të merret në knsideratë në PMMTK d të përfshijë aspektet e mëpshtme: Strategjia e përfshirjes së qeverisë për të përfshirë autritetet e duhura shqiptare në: 1) vlerësimin e mëtejshëm të znave dhe përdrimin e metdave me ndërhyrje dhe pa ndërhyrje, 2) hartimin e një prcedure për gjetjet e rastësishme, 3) hartimin e metdave lehtësuese sipas kantierëve të veçantë për znat arkelgjike, dhe 4) në veprimet për shpëtimin e znave arkelgjike. Strategjia e knsultimit me kmunitetin për 1) të infrmuar palët e interesuara lkale mbi aktivitetet e prjektit, 2) të kuptuar kufijtë e znës, të drejtën e përdruesve për të hyrë në znë, khën e përdrimit dhe prgramin e aktiviteteve të veçanta, 3) të marrë në knsideratë zhvendsjen se zëvendësimin e mnumenteve se znave të

50 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 50 nga 95 Llji i dk.- pashmangshme me vlera për TKP, 4) t i sigurjë prjektit infrmacine të vlefshme mbi shqetësimet e kmunitetit, 5) të planifikjë rrugë alternative për të hyrë nëse është e nevjshme, dhe 6) të hartjë metda lehtësuese sipas znave specifike. Prgrami i regjistrimit dhe mnitrimit strukturr, përfshirë: 1) studimin dhe regjistrimin e kushteve dhe stabilitetit strukturr të znave me kmpnentë mbi sipërfaqen e tkës që nddhen brenda distancës prej 50 m të gjurmës së prjektit, përpara fazës së ndërtimit, 2) mbrjtjen në vijimësi se përfrcimin arkitekturr në znat që knstathen se janë në rrezik nga ndtja se dridhjet, 3) zbatimin e teknikave të minimizimit të dridhjeve dhe teknikave të ndërtimit me ndikim të ulët përgjatë rrugëve që nddhen pranë znave të rrezikuara nga dridhjet, 4) trajnimin e restauruesve të këtyre bjekteve përpara fazës së ndërtimit, në rast se d të ketë ndnjë dëmtim, 5) mnitrim peridik i kushteve të znës gjatë të gjithë periudhës së prjektit. Kufizimet khre të aktiviteteve të prjektit në situatat e mëpshtme: 1) në kushte mti me shumë rreshje në zna me ptencial të madh arkelgjik se pranë znave të ndjeshme ndaj dridhjeve, 2) pas një gjetjeje të rastësishme dhe 3) përreth znave të trashëgimisë kulturre gjatë periudhave kryesre të përdrimit se aktiviteteve të veçanta kulturre se fetare. Prcedura e gjetjeve të rastësishme të zbathet në frntet e ndërtimit. Kj përfshin: 1) marrjen e masave për të patur në dispzicin arkelgë që janë në gadishmëri përpara nënshkrimit të kntratës, për të mbikqyrur masat për shpëtimin e një zne arkelgjike nëse kërkhet në një gjetje të rastësishme, 2) mnitrimin e aktiviteteve të ndërtimit nga një arkelg prfesinist, 3) ndërprerjen e punës në afërsi të një zbulimi të ri arkelgjik, dhe 4) knsultimin me autritetet përkatëse. Përfundimisht, rekmandhet që të harthet skica e një rruge alternative për të hyrë në znë si dhe njftimi publik i planit të bllkimit, së bashku me mnitrimin e zhurmave dhe dridhjeve në znat e trashëgimisë kulturre që presin vizitrë. Plani d të përfshijë dispzita për trajnimin e të gjithë punëtrëve si dhe prcedurat në lidhje me kmunikimin me palët e interesuara dhe mundësitë për përmirësimin e kushteve të jetesës së kmunitetit. Një prgram i strukturuar regjistrimi dhe mnitrimi d të ekzistjë për kmpnentin në det në lidhje me trashëgiminë kulturre. Ky d të përfshijë 1) studimin përpara ndërtimit si pjesë e studimit të detajuar të gjurmës duke përdrur pajisjen hidrlkatr për të siguruar imazhe nga fundi i detit, magnetmetër dhe 2) regjistrimet në vide dhe ndryshimin e drejtimit kur është e përshtatshme.

51 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 51 nga 95 Llji i dk.- Prcedura e gjetjeve të rastësishme d të zbathet në frntet e ndërtimit. Kj prcedurë d të përfshijë aktivitetet kryesre të mëpshtme: 1) përfshirjen e një arkelgu prfesinist në brdin e dragave për të mnitruar aktivitetet e ndërtimit dhe për të mbikqyrur çd veprim për shpëtimin e znave arkelgjike, nëse kërkhet, 2) ndërprerjen e punës nëse karakteristikat e bjektit të gjetur e kërkjnë këtë, dhe 3) knsultimin me autritetet përkatëse.

52 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 52 nga 95 Llji i dk Plani për Parandalimin e Ndtjes Plani për Parandalimin e Ndtjes (PPN) d të përfshijë gjashtë element kryesrë, të cilët paraqiten në mënyrë të detajuar më pshtë. Masat e përgjithshme që duhet të ndiqen në kantier gjatë fazës së ndërtimit. Masat e përgjithshme d të përfshijnë mbajtjen e kantierit të pastër, praktika të mira në trajtimin e materialeve dhe prcedurat e inspektimit. Parandalimi i derdhjeve aksidentale d të arrihet nëpërmjet zbatimit të një sërë veprimesh dhe masash për të parandaluar rrjedhjet dhe derdhjet dhe për të mundësuar një reagim efektiv ndaj shkarkimeve të paplanifikuara të lëngjeve, si karburantet, vajrat dhe substancat kimike. Praktika sipas prdukteve specifike d të zbathen për prduktet e mëpshtme: Prduktet e naftës: autmjetet dhe pajisjet e ndërtimit d të mnitrhen për rrjedhje dhe d të mirëmbahen rregullisht për të reduktuar mundësinë për rrjedhje. Prduktet e naftës d të ruhen në fuçi të mbyllura hermetikisht, të cilat janë të etiketuara në mënyrë të qartë; Plehrat: gjatë punimeve për rimbjelljen e bimëve në znë plehrat d të përdren në sasi minimale që rekmandhen nga prdhuesit. Pjesa e mbetur e çd qeseje me plehra që është përdrur pjesërisht d të transferhet në një ksh plastik të mbyllur frt për të shmangur derdhjet; Bjërat: kutitë d të izlhen hermetikisht dhe d të ruhen në mënyrën e duhur kur nuk kërkhen për përdrim. Të gjitha materialet e tepërta të bjës d të asgjëshen në mënyrën e duhur, në përputhje me udhëzimet e prdhuesit. Izlimi i materialeve që mund të jenë të rrezikshme: Një sasi fuçish d të jetë e dispnueshme për tu përdrur në rast të derdhjeve se nëse gjatë fazës së ndërtimit të prjektit gjenden materiale që mund të jenë të rrezikshme. Materiali i ndtur d të vendset në fuçi metalike, d të izlhet dhe vendset në dep, në pritje të klasifikimit të duhur dhe asgjësimit. Në rast se nevjitet të izlhet një sasi më e madhe materiali, ai d të vendset drejtpërdrejt në një knteiner që shkarkhet nga një kmpani e licensuar për transprtin e mbetjeve të rrezikshme. Knteineri që shkarkhet d të vendset jashtë rrjedhës së trafikut të autmjeteve dhe pajisjeve të ndërtimit, në një znë të ngritur për ta mbajtur dhe për ta izluar nga rrjedhjet e mundshme dhe uji i shiut. Zëvendësimi i prdukteve: d të aprvhet një plitikë për të përdrur prdukte që nuk janë të dëmshme për mjedisin. Në mënyrë të veçantë, kur është e mundur d të përdren tretësa pa klr, bjëra me përmbajtje rganike që avulln pak dhe bjëra që nuk janë me bazë plumbi. Nëse është e mundur substancat kimike rganike d të zëvendësjnë klrin

53 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 53 nga 95 Llji i dk.- në sistemet e fthjes së ujit dhe d të harthet vlerësimi për të përcaktuar mundësinë e sigurimit të substancave më pak të dëmshme. Materialet e ndaluara: materialet se substancat kimike të mëpshtme ndalhen të blihen për shkak të natyrës së tyre shumë të rrezikshme se tksike: bifenilet e pliklrinuara, bjëra me plumb, substanca kimike me bazë krmin për trajtimin e ujit në sistemet e fthjes dhe kntatrë të mbushur me zhivë. Plani d të harthet duke zbatuar plitikat e shqërisë TAP dhe d të marrë në knsideratë kërkesat përkatëse të perfrmancës së BERZH dhe d të përfshijë dispzita për trajnimin e të gjithë punëtrëve si dhe prcedurat në lidhje me kmunikimin me palët e interesuara dhe mundësitë për përmirësimin e kushteve të jetesës së kmunitetit, si planet ndërgjegjësuese për punëtrët dhe publikun në lidhje me parandalimin e ndtjes dhe mbrjtjen e ambientit Prcedura e Menaxhimit të Materialeve të Rrezikshme Substancat kimike d të nevjiten për disa aktivitete në prjektin TAP. Shumë prej këtyre substancave kimike nuk janë të dëmshme për mjedisin se shëndetin e njeriut. Sidqftë, disa prej tyre kanë mundësi të shkaktjnë dëme në dza të caktuara dhe duhet të përdren vetëm kur rreziqet menaxhhen si duhet. Qëllimi i një Prcedure të menaxhimit të materialeve të rrezikshme (PMMRR) është që të përcaktjë se si shqëria TAP dhe kntraktrët d t i përzgjedhin, trajtjnë, ruajnë dhe asgjësjnë substancat kimike me qëllim që të parandalhen dëmet në njerëz dhe në mjedis. Plani d të harthet duke zbatuar plitikat e shqërisë TAP dhe d të marrë në knsideratë kërkesat përkatëse të perfrmancës të BERZH-it. Të gjithë punnjësit e TAP dhe kntraktrët mbajnë përgjegjësi për trajtimin e substancave kimike në një mënyrë të përshtatshme. Përzgjedhja e substancave kimike d të jetë në varësi të një vlerësimi të rrezikut për të përcaktuar rreziqet, zbutur rreziqet e mundshme dhe për të përzgjedhur atë substancë që ka më pak cilësi të dëmshme/që zgjasin; Të gjitha substancat kimike d të mnitrhen dhe inventarizhen nëpërmjet ruajtjes në magazinë, përdrimit dhe asgjësimit përfundimtar; Mbetjet kimike: masa specifike janë siguruar për knteinerët e mbetjeve të rrezikshme (në PMM); I gjithë persneli duhet të trajnhet dhe punnjësit, të cilët mund të ekspzhen ndaj substancave kimike të rrezikshme duhet patjetër të ndjekin një kurs të veçantë për menaxhimin e substancave kimike; Substancat kimike d të magazinhen në zna të sigurta;

54 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 54 nga 95 Llji i dk.- D të përgatiten prcedurat për kntrllin e derdhjeve dhe d të trajnhet persneli; Substancat kimike d të magazinhen dhe trajthen sipas kërkesave të standarteve ndërkmbëtare; Substancat kimike d të magazinhen në zna të rrethuara, larg nga rrjedhat e ujit; Dkumentet me të dhëna për sigurinë e substancave kimike d të jenë të dispnueshme në kantier; Lëndë thithëse dhe frenuese d të jenë të dispnueshme atje ku përdren dhe ruhen materialet e rrezikshme dhe persneli d të trajnhet për përdrimin e tyre në mënyrë krrekte; D të sigurhen veshje mbrjtëse, të përshtatshme për materialet që janë në përdrim; Inspektime të rregullta për tu siguruar që ambientet e magazinimit të substancave kimike vazhdjnë të përmbushin kriteret e Prcedurës për menaxhimin e materialeve të rrezikshme. Plani d të përfshijë prcedura në lidhje me kmunikimin me palët e interesuara dhe mundësitë për përmirësimin e kushteve të jetesës së kmunitetit Plani i Menaxhimit të Shëndetit dhe Sigurisë Plani i Menaxhimit të Shëndetit dhe Sigurisë (Plani i SH&S) d të jetë një mjet, i cili d të sigurjë një kuadër për pikat e mëpshtme: Planifikimi për shëndetin dhe sigurinë; Hetimi i aksidenteve dhe incidenteve; dhe Kntrlli për shëndetin dhe sigurinë. Plani i SH&S d të harthet sipas të gjitha KP të BERZH-it. Plitika e shëndetit, sigurisë dhe mjedisit (SHSM) të shqërisë TAP përcaktn bjektivat e TAP në lidhje me menaxhimin e shëndetit dhe sigurisë; aj knfirmn se shqëria TAP është e angazhuar për të integruar çështjet e SHSM në të gjitha nivelet e aktivitetit nëpërmjet drejtimit dhe sjelljes praktike dhe theksn bjektivin që garantn veprimeve të sigurta, të cilat mbrjnë njerëzit, mjedisin, kmunitetet dhe asetet. Shqëria TAP përqëndrhet vazhdimisht në përmirësimin e perfrmancës së SHSM. Plani i SH&S minimalisht d të përfshijë elementët e mëpshtëm: Plitika e SHSM e shqërisë TAP; Organizimi i SH&S: rganigrama e detajuar dhe përshkrimi i funksineve dhe përgjegjësive të lidhura me menaxhimin e SH&S brenda TAP. Organizimi i prpzuar në plan d të marrë parasysh kmpetencën e prfesinistëve të prpzuar dhe d të sigurjë

55 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 55 nga 95 Llji i dk.- mekanizma për të garantuar bashkëpunim dhe kmunikim ndërmjet anëtarëve të ekipit të menaxhimit të SH&S. Standartet e SH&S, përfshirë pikat e mëpshtme: Udhëzime mbi sigurinë në kantier Identifikimi i rreziqeve dhe vlerësimi i rrezikut, përfshirë analizat e detyrës dhe rreziqet e ndërtimit Objektivat e SH&S, dhe një prcedurë për vlerësimin dhe shqyrtimin e perfrmancës së sigurisë Prcedurat e emergjencës Prcedurat e takimeve në lidhje me sigurinë Regjistrat e vizitave në vend Regjistri i të dhënave mbi sigurinë e materialeve Aksidentet dhe incidentet, përfshirë pikat e mëpshtme: Përkufizimet Prcedurat e raprtimit dhe regjistrimit Analiza e shkaqeve Kntrlli i SH&S, përfshirë pikat e mëpshtme: Plani i kntrllit Përcaktimi i bjektivave të kntrllit dhe matja e perfrmancës së SH&S Listat e plta të inspektimit të sigurisë në vend dhe lista e pltë e pajisjeve të ndihmës së shpejtë Plani d të përfshijë dispzita për trajnimin e të gjithë punnjësve dhe d të përfshijë prcedurat në lidhje me kmunikimin me palët e interesuara dhe mundësitë e përmirësimit të kushteve të jetesës së kmunitetit Plani i Përfshirjes së Palëve të Interesuara Shqëria TAP është përfshirë me palët e interesuara që prej vitit 2005, kur Prjekti TAP u prezantua në nivel kmbëtar dhe rajnal. Përfshirja ka vazhduar në përputhje me kërkesat e mëpshtme kmbëtare dhe ndërkmëtare nëpërmjet prcesit VNMS. Strategjia për përfshirjen e palëve të interesuara e TAP (TAP-SHSM-ST-0009), e cila paraqet në vija të përgjithshme prcedurat e shqërisë TAP për krijimin e një përfshirje dhe dialgu knstruktiv me palët e interesuara, u hartua përpara fillimit të prcesit të vlerësimit të gjurmës në

56 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 56 nga 95 Llji i dk.- vitin Përveç siç përshkruhet më sipër, një Plan për përfshirjen e palëve të interesuara (PPPI) (TAP-FEED-AL-VNM/EIA-REP-7009) u hartua për pjesën e Shqipërisë në lidhje me gjurmën e prjektit (shikni detajet shtesë në pjesën 7, Përfshirja e palëve të interesuara). Duke patur parasysh natyrën dinamike të përfshirjes së palëve të interesuara, prjektin dhe lidhjet me njëra tjetrën, PPPI d të rishikhet dhe përditëshet sipas nevjave të paktën për çd vit. Në këtë drejtim, një PPPI d të harthet për secilën fazë të prjektit në mënyrë të tillë që aktivitetet e përfshirjes së palëve të interesuara të jenë të përshtatura me planifikimin e prjektit, aktivitetet në lidhje me ndërtimin, funksinimin se nxjerrjes nga përdrimi. PPPI për ndërtimin dhe funksinimin d të vazhdjë të udhëhiqet nga Strategjia e përfshirjes së palëve të interesit të shqërisë TAP (TAP-SHSM-ST-0009), e cila përshkruan në vija të përgjithshme parimet dhe metdat, të cilat drejtjnë përfshirjen e shqërisë TAP me të gjithë palët e interesuara ekzistuese si edhe atyre të mundshme në secilën fazë të prjektit. Përfshirja e palëve të interesuara d të jetë e rëndësishme gjatë prcesit të ndërtimit dhe funksinimit si një mënyrë për të lejuar palët e interesuara të ndërveprjnë në prcesin e vendimmarrjes, të shprehin pikëpamjet e tyre dhe të ndikjnë në menaxhimin e prcesit të punimeve ndërtimre dhe funksinimit. Veç kësaj, prjekti duhet të mundësjë gjithashtu që të përgjigjet ndaj shqetësimeve të ngritura nga palët e interesuara gjatë ndërtimit të gazsjellësit. Objektivat kryesre të përfshirjes së palëve të interesuara gjatë fazës së ndërtimit dhe funksinimit d të jenë: i) të sigurjnë që infrmacini i përshtatshëm dhe në khë t u jepet palëve të prekura nga prjekti; ii) të sigurjnë për kët grupe mundësi të mjaftueshme për të shprehur pininet dhe shqetësimet e tyre; dhe iii) të sigurjnë që kmentet të merren në khë me qëllim që të knsiderhen në vendimet e prjektit. PPPI në lidhje me ndërtimin dhe punimet d të strukturhet si më pshtë: Metdlgjia e përfshirjes dhe rezultatet e fazave të mëparshme; Aktivitetet kryesre të përfshirjes në fazën e ndërtimit/funksinimit; Rezultatet e fazës së ndërtimit dhe funksinimit; Vlerësimi i efikasitetit të përfshirjes; Mekanizmat e ankimimit; dhe Hapat e tjerë Plani i Investimit Scial dhe Mjedisr Plani i Investimit Scial dhe Mjedisr (PISM) d të harthet nga shqëria TAP AG me qëllim përmirësimin e kushteve të jetesës në kmunitetet fqinje dhe bidiversitetin në dhe përreth habitateve kryesre. Plani përcaktn se si identifikhen, vlerëshen, përzgjidhen, planifikhen, zbathen dhe mbështeten mundësitë e investimit gjatë gjithë jetëgjatësisë të të gazsjellësit si një angazhim afatgjatë.

57 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 57 nga 95 Llji i dk.- PISM d të harthet në përputhje me strategjinë e investimeve sciale dhe mjedisre të shqërisë TAP (TAP-SHSM-ST-0006) dhe me plitikën e përgjegjësisë sciale të krpratës (PSK) të TAP. Me qëllim që të sigurhet që ISM (Investimi Scial dhe Mjedisr) garantn përfitime të qëndrueshme, të dy dkumentet si Strategjia e ISM (TAP-HSE-ST-0006) dhe Plitika e PSK (TAP-HSE-PO-0002) janë hartuar në bazë të parimeve të KNF (Krprata Financiare Ndërkmbëtare) për ISM (2010). Strategjia e ISM e shqërisë TAP përshtat në mënyrë të qartë parimet e praktikës së mirë të KNF për investimet strategjike në kmunitet (ISK) në një grup parimesh udhëzuese të qarta dhe përfshin pikat e mëpshtme: Strategjike: Aktivitetet rrjedhin nga plitika e PSK nëpërmjet strategjisë në të gjithë zinxhirin e fertës; një përzierje strategjike që trajtn bjektivat afatshkurtra dhe afatgjata; përqendrhet në fusha kryesre ku TAP mund të ushtrjë ndikimin në mënyrë efikase mbi funksinin/kmpetencat e tij dhe zhvilln qasjet e ndryshme përgjatë ciklit të prjektit. Përshtatshmëria: E përshtat ISM me kmunitetet, shqërinë civile dhe qeverinë për të krijuar vlerë të përbashkët, krdinn ISM me VNMS, kmpensimin për të drejtat e servitutit, angazhimin e palëve të interesuara dhe zhvillimin e kapacitetit vendr dhe nxit krdinimin dhe përgjegjësitë ndër-funksinale. E udhëhequr nga shumë palë të interesuara: E pzicinn kmpaninë TAP si një partner në një prces që përfshin shumë palë të interesuara dhe mbështet partnerët në përcaktimin dhe përmbushjen e bjektivave dhe aspiratave të tyre të zhvillimit. E qëndrueshme: Shmang varësinë dhe nxit pavarësinë dhe krijimin e përfitimeve afatgjata; të gjitha aktivitetet kërkjnë një dalje praktike se një strategji drëzimi dhe përfrcn, në vend që të zëvendësjë institucinet vendre dhe prceset, kur është e mundshme. E matshme: Mat përfitimet e TAP, të kmuniteteve vendre dhe mjedisit, përdr treguesit e rezultatit/ndikimit për të matur sasinë dhe cilësinë e ndryshimit, ndjek ndryshimet, përdr metda me pjesëmarrje për të krijuar besimin dhe prnësinë vendre dhe në mënyrë praktive kmunikn vlerën e përftuar te audiencat e brendshme dhe të jashtme. ISM d të harthet në përputhje me kët parime të praktikave më të mira të investimit të kmunitetit. Objektivi i ISM është që të kntribujë në përparimin e kmuniteteve fqinje, të nxisë menaxhimin e qëndrueshëm të burimeve natyrre dhe të përmirësjë marrëdhënien ndërmjet shqërisë TAP dhe palëve kryesre të interesuara. Si i tillë, është e rëndësishme që kët aktivitete investimi të jenë të mbështetura nga përfshirja e mirë e palëve të interesuara. Pikat e mëpshtme frmjnë PISM: Knteksti vendr - Knstatimet kryesre nga mbledhja e të dhënave nga VNMS, analiza dhe përfshirja e palëve të interesuara d të përmblidhen për të siguruar që planifikimi i investimit të

58 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 58 nga 95 Llji i dk.- kmunitetit të mdelhet brenda kntekstit vendr. Kj d të përfshijë një vlerësim të kmunikimit vendr dhe prceset e vendimmarrjes, sfidat dhe mundësitë e parashtruara nga knteksti vendr, bjektivat e zhvillimit të qeverisë, identifikimin dhe analizimin e institucineve për të identifikuar këshilltarët dhe partnerët e mundshëm. Caktimi i punnjësve të kntaktit me kmunitetin dhe krijimi i kmisineve të ISM ISM d të identifikhet, planifikhet, vihet në zbatim dhe mbështetet nëpërmjet një metde me pjesëmarrje, e cila i përgjigjet kërkesave vendre, është përfshirëse dhe më shumë eknmike krahasur me ISM e drejtuar nga qendra. Punnjësit e kntaktit me kmunitetin të shqërisë TAP d të duhet të cakthen përpara se të vazhdjë planifikimi i detajuar i ISM, përderisa ata d të funksinjnë si instrumenti kryesr për të ndihmuar rganet e qeverisjes vendre, kmunitetet, agjencitë dhe OJF për të identifikuar, vënë në zbatim dhe ndjekur ISM. Krijimi i një kmisini të ISM që përfshin shumë palë të interesuara d të administrjë dhe d të përmirësjë mundësitë e palëve të interesuara në planifikimin e ISM. Përfshirja dhe planifikimi Planifikimi dhe përfshirja e përqendruar në ISM d të bazhet në çështjet dhe nevjat kryesre të identifikuara gjatë përfshirjes së palëve të interesuara në VNMS për të hartuar një renditje paraprake të pririteteve vendre. Shqëria TAP nuk d të planifikjë ISM e saj nga zyra qendrre ap zyra vendre, pr d të ndihmjë autritetet lkale, kmunitetet, agjencitë mjedisre dhe OJF të hartjnë kërkesa investimi, t i ftjë ata të marrin pjesë në vendimmarrje, t i kërkjë atyre të bashkhen gjatë zbatimit si edhe t i inkurajjë të marrin pjesë në mbikëqyrje, mnitrim dhe vlerësim. PISM d të përshkruajë në vija të përgjithshme raret dhe palët e interesuara të cilat d përfshihen në angazhimin shumë-palësh në ISM. Objektivat e ISM dhe kriteret e përzgjedhjes Mundësitë e ISM d të frhen nëpërmjet një prcesi planifikimi gjithëpërfshirës që përqendrhet në bjektiva, të cilat i përgjigjen nevjave dhe qëllimeve të të gjithë palëve të interesuara (kmuniteti, prjekti, qeveria) dhe parimeve të vendsura për investime të suksesshme. Me qëllim sigurimin e një prcesi vendimmarrës të balancuar mirë dhe kherent, secila kërkesë për investim d të vlerëshet në lidhje me faktin nëse i trajtn në mënyrë të kënaqshme bjektivat kryesre dhe nëse përmbush kriteret e përzgjedhjes të miratuara bashkarisht nga një kmisin rajnal, i cili përfshin autritetet vendre, sipërmarrjet vendre, përfaqësuesit e kmunitetit, agjencitë vendre mjedisre, dhe OJF si edhe përfaqësues të zyrës vendre të TAP dhe të ekipit të TAP për SHSM-PSK. PISM d të përcaktjë bjektivat dhe kriteret e përzgjedhjes së ISM, të cilat d të harthen në knsultim me kmisinet e ISM për të shqyrtuar dhe përzgjedhur ISM. Përmirësimi i infrastrukturës me qëllim përfshirjen e kmunitetit Për të mbështetur ndërtimin e prjektit si dhe për të kmpensuar ndikimet e përbashkëta dhe për të ndarë përfitimet, shqëria TAP d të ndërtjë infrastrukturën (rrugët hyrëse, ujësjellësa, vende për grpsjen e plehrave, sistemet e kanalizimeve të ujërave të zeza etj.). Në rast se autritetet vendre dhe kmunitetet dëshirjnë të marrin përgjegjësinë dhe të përdrin kët lehtësira pas ndërtimit, atëherë shqëria TAP d të përpiqet të bashkëpunjë në një mënyrë të tillë që lejn

59 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 59 nga 95 Llji i dk.- kmunitetet fqinje të përfitjnë nga lehtësirat edhe pasi TAP të jetë larguar. PISM d të detajjë investimet në lidhje me infrastrukturën. Kmpetencat dhe burimet Për të siguruar rezultate të qëndrueshme dhe të kënaqshme, shqëria TAP kuptn që investime të tilla duhet të zhvillhen si një angazhim i vazhdueshëm afatgjatë në bashkëpunim të ngushtë me palët kryesre të interesuara (rganet e qeverisjes vendre vendre, kmunitetet etj.). Instrumentat kryesre për të identifikuar, zbatuar dhe ndjekur ISM janë punnjësit e kntaktit me kmunitetin. PISM d të përshkruajë qartë përgjegjesitë e shqërive që frjnë shërbime teknike dhe shqërisë TAP dhe kmunikimet në lidhje me aktivitetet e ISM, si edhe gjithashtu d të përshkruajë mënyrat me të cilat shqëria TAP dhe shqëritë që frjnë shërbime teknike d të mund të menaxhjnë asetet, burimet dhe ekspertizën për të mbështetur fushat e fkusimit të ISM. Zbatimi i prjektit të ISM Ndërsa përzgjidhen mundësitë e ISM, një plan zbatimi specifik d të harthet duke detajuar arsyetimin për përzgjedhjen, partnerët e mundshëm, funksinet dhe përgjegjësitë dhe prgramin e zbatimit. Këtu d të përfshihen detaje mbi përzgjedhjen e kntraktrit për zbatimin e ISM, mnitrimin e vazhdueshëm, si edhe strategjinë dhe afatin khr për reduktimin e mbështetjes nga shqëria dhe ndërtimin e kapaciteteve vendre për të menaxhuar në mënyrë të pavarur Plani i Rikthimit të Mjeteve të Jetesës Plani i rikthimit të mjeteve të jetesës (PRMJ) d të harthet nga shqëria TAP AG për të trajtuar zhvendsjet e mundshme eknmike (humbjen e aseteve se mundësisë për të përdrur asetet, që çn në humbjen e të ardhurave se mjeteve të jetesës) dhe zhvendsja fizike (zhvendsja në lidhje me banimin se humbja e banesës) e palëve të interesuara nga tka e prjektit dhe sigurimin e servituteve. Plani përcaktn të drejtat e persnave se kmuniteteve të prekura dhe garantn që kmpensimi sigurhet në një mënyrë transparente, knsistente dhe të drejtë në përputhje me kërkesat e BERZH-it. Shqëria TAP është angazhuar në mënyrë që të gjitha rreziqet e mundshme të zhvendsjes d të trajthen në përputhje të pltë me KP 5 të BERZH-it dhe bjektivin e saj. Strategjia e shqërisë TAP për sigurimin e tkës dhe servituteve (TAP-SHSM-ST ) bën që shqëria TAP të angazhhet për të lehtësuar ndikimet e pafavrshme sci-eknmike nga përvetësimi i tkës se kufizimet mbi persnat e prekur në lidhje me përdrimin se të drejtën e përdrimit të tkës. Ekzistjnë disa elementë kryesrë për këtë qasje lehtësuese përfshirë si më pshtë: Të sigurhet kmpensimi për humbjet e aseteve me kstn e zhvendsjes; Të sigurhet që aktivitetet e risistemimit të zbathen duke publikuar si duhet infrmacinin, knsultimi dhe pjesëmarrje të infrmuar të persnave të prekur.

60 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 60 nga 95 Llji i dk.- Të përmirëshet se, minimalisht, të rivendsen mjetet e jetesës dhe standartet e jetesës të persnave të zhvendsur në nivelet e para-prjektit, me qëllim për të lehtësuar përmirësime të qëndrueshme të gjendjes sci-eknmike; dhe T i kushthet vëmendje e veçantë nevjave të grupeve të pambrjtura. Me qëllim që të realizhen kët bjektiva, prjekti d të krijjë një Kuadër Rehabilitimi të Jetesës (KRJ) në përputhje me kërkesat e perfrmancës së BERZH-it nga fundi i Pikat e mëpshtme përfrcjnë planin e rehabilitimit të jetesës: Përshkrimi i prjektit përshkrim i detajuar dhe gjithëpërfshirës i prjektit dhe i të gjitha kmpnentëve dhe lehtësirave shqëruese të tij, përfshirë tkën/servitutet për tu siguruar. Kuadri ligjr përshkrimi i kuadrit ligjr dhe prcedurat ligjre dhe zaknre për përfitimin e tkës/servituteve private. Masat e marra për të minimizuar zhvendsjen Përshkrimi i masave të marra për të shmangur dhe minimizuar zhvendsjet fizike dhe eknmike. Zhvendsja eknmike Vlerësim gjithëpërfshirës i ndikimeve të zhvendsjes eknmike. Matrica e të drejtave Matrica e të drejtave, e cila identifikn lljin e ndikimit nga përfitimi i tkës dhe i servituteve për secilin aktivitet të prjektit dhe sigurn udhëzim të detajuar se si duhen kmpensuar palët e interesuara, për të siguruar që jetesa dhe standartet e jetesës të të gjithë persnave të prekur të rehabilithen në nivele, të cilat ata d t i kishin arrirë në një situatë të ms-ekzistencës së TAP, dhe për të siguruar që të përmirëshet jeta e grupeve të pambrjtuara. Përgjegjësitë për sistemimin e negciuar Përshkrim në vija të përgjithshme i përgjegjësive rganizative për sistemimin e negciuar si dhe për prcesin e shprnësimit. Plani i Përfshirjes së Palëve të Interesuara të KRJ-së PPPI, e cili përshkruan në vija të përgjithshme se si parimet e knsultimit falas, paraprak dhe të infrmuar d të zbathet gjatë negcimeve të blerjes si edhe gjatë prcesit të shprnësimit. Publikimi i planit të rikthimit të mjeteve të jetesës përshkruan në vija të përgjithshme prcedurat dhe prgramin e publikimit të prjekt planeve dhe at përfundimtare të rikthimit të mjeteve të jetesës si dhe raprtet e mnitrimit në nivel vendr në një mënyrë, e cila është e dispnueshme, e kuptueshme dhe e përshtatshme nga ana kulturre për të siguruar që palët e interesuara të prekura i kuptjnë prcedurat e kmpensimit dhe dinë se çfarë të presin në faza të ndryshme të prjektit. Mekanizmi i ankimimit Përshkrim i mekanizmave për të trajtuar ankimimet, ankesat dhe apelimet duke patur parasysh dispnueshmërinë e alternativave gjyqësre si edhe

61 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 61 nga 95 Llji i dk.- mekanizmat tradicinale të zgjidhjes së knfliktit për të zgjidhur ankimime dhe për të trajtuar ankesat në khë, me paanshmëri dhe transparencë. Raprtet e përfundimit të PRMJ Vlerësimi i cilësisë, rezultateve dhe përmbushjes së aktiviteteve të PRMJ të palëve të interesuara. Raprtet e përfundimit d të përfshijnë një vlerësim të shkallës së pjesëmarrjes së palëve të interesuara në prcesin e vendimmarrjes, numrin e prnarëve të banesave, të cilët ranë dakrt me fertën e blerjes nga shqëria TAP dhe numrin e prnarëve të banesave të cilët janë shprnësuar, mjetet e jetesës së persnave të prekur në lidhje me gjendjen bazë dhe kushtet e jetesës të ppullsisë së ngjashme në afërsi, nëse bjektivat e plitikës janë arritur dhe nëse është e nevjshme kryerja e veprimeve krrektuese për të trajtuar çështjet e diskutueshme. Mnitrimi i PRMJ Përshkrim në vija të përgjithshme i mnitrimit, i cili d të kryhet nga shqëria TAP si edhe nga vlerësues të pavarur për të siguruar që infrmacin i pltë dhe bjektiv d të jetë i dispnueshëm për sistemin e mnitrimit të perfrmancës me përfshirje. Kstt e zhvendsjes Një vlerësim i detajuar i ksts për të gjithë artikujt e identifikuar bazuar në parimin e kstve të zhvendsjes. Një seksin që përqëndrhet tek peshkatarët d të përfshihet në PRMJ Plani i Kapaciteteve Vendre Si pjesë e strategjisë të TAP për kapacitetet vendre, Shqëria TAP dhe nënkntraktrët e saj d të rekrutjnë dhe d të shfrytëzjnë burimet vendre, d të punjnë me bizneset vendre dhe d t i japin përparësi të dyja palëve. Në përputhje me standartet më të larta të shëndetit, sigurisë, sci-eknmike dhe mjedisre, ndërtimi dhe funksinimi i prjektit TAP kërkn që të gjithë punnjësit, kntraktrët dhe furnitrët të zbatjnw praktikat dhe kërkesat e perfrmancës të përshkruara në dkumentet administrative të shqërisë TAP. Fuqia punëtre vendre, kntraktrët dhe furnitrët aktualisht nuk i pltësjnë gjithmnë kët standarde dhe kërkesa strikte. Për këtë arsye, shqëria TAP angazhhet për të kntribuar në zhvillimin e kapaciteteve vendre nëpërmjet një Plani të zhvillimit të kapaciteteve vendre (PZHKV). Plani i Zhvillimit të Kapaciteteve Vendre (PZHKV) d të harthet për të kntribuar në knkurrencën e mundësive të punësimit vendr dhe prkurimit dhe d të rrisë mundësitë për të përmirësuar kstt, cilësinë, fleksibilitetin, rrjetet, njhuritë vendre dhe faktrë të tjerë në zinxhirin e vlerave. Plani përcaktn prcedura për të nxitur blerjen e mallrave dhe shërbimeve sa më afër vendnddhjes ku përdret malli dhe shërbimi, ndërkhë është në përputhje me udhëzimet e prkurimit. Objektivi i PZHKV është që të përmirësjë kapacitetet e partnerëve kmbëtarë dhe të nxisë mundësitë eknmike nëpërmjet përfrcimit të trajnimit vendr prfesinal dhe teknik në lidhje

62 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 62 nga 95 Llji i dk.- me gazin dhe frmimin në lidhje me gazsjellësin. Në Shqipëri, qendra e vëmendjes është që të bëhet e mundur që sipërmarrjet vendre të knkurjnë me sukses me kmpanitë ndërkmbëtare në prcesin e tenderimit. Shqëria TAP dhe shqëritë që frjnë shërbime teknike e saj d të mbështesin në mënyrë aktive iniciativat e frmimit të kapaciteteve, d të punjnë me kmpanitë që frjnë shërbime dhe institucinet trajnuese për të mbështetur aftësitë dhe kapacitetet përkatëse dhe d të investjnë në sipërmarrjet vendre për të siguruar aftësitë dhe ekspertizën, standartet dhe çertifikatat e kërkuara për të punuar për prjektin e TAP. Pikat e mëpshtme përbëjnë PZHKV, i cili d të zbathet kryesisht nga shqëritë që frjnë shërbime teknike. Ekipi i zhvillimit të kapaciteteve vendre Përshkrimi i ekipit të ZHKV përfshirë përzgjedhjen e nënkntraktrëve. Knstatimet e analizës kërkesë-fertë - Përmbledhje e knstatimeve nga analiza gjithëpërfshirëse e TAP për kërkesë-fertën d të kryhet në 2012, për të identifikuar mundësitë për punësim dhe sigurimin e shërbimeve dhe mallrave bazuar në paketat dhe në nën-paketat PPN, planet e pltësimit me persnel si dhe infrmacin tjetër përkatës. Furnitrët e mundshëm për secilën nga kët mundësi u identifikuan nëpërmjet studimeve të tregut duke u përqëndruar në një znë sa më të afërt të mundshme me vendnddhjen aktuale për secilën mundësi (d.m.th tubacinin, stacinin, kampin, sheshin e tubave, rrugët hyrëse, etj). Knstatimet nga analiza e vitit 2012 d të kntribujnë në krijimin e një prgrami të zhvillimit të furnitrëve. Shtjellimi i prgramit të zhvillimit të furnitrit Metdlgjia dhe plani i aktiviteteve për një prgram zhvillimi të furnitrit d të përkjnë me kërkesat e miratimit të prjektit dhe prgramit të ndërtimit dhe funksinimit dhe dmsdshmëritë e lidhura me planifikimet kntraktuale ndërmjet shqërisë TAP dhe kntraktrëve kryesrë. Bazuar në knstatimet e analizës kërkesë fertë, seksinet dhe servitutet d të identifikhen dhe gruphen me qëllim për të krijuar prgrame përmirësimi të kapaciteteve dhe të aftësive të synuara dhe të nevjshme për secilën fazë. Kj pjesë e planit të ZHVK d të përfshijë: Metdlgjinë e ndërhyrjes (si p.sh trajnim në klasë, instruktazhin, trajnim në shërbim, mundësi knsultimi dhe drejtimi për kualifikime dhe çertifikime) dhe trajnim/mbështetje e ekspertizës e zhvilluar në bashkëpunim të ngushtë me teknlgjinë e shqërisë TAP dhe kntraktrët kryesrë të mundshëm (nëse njihen) për të siguruar përputhshmëri dhe për të ulur çështjet e garancisë. Planifikim për një zbatim të aktiviteteve të prgramit me faza (seksin pas seksini) për të bërë të mundur që kmpanitë vendre të arrijnë në khë marrjen e kualifikimeve dhe

63 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 63 nga 95 Llji i dk.- çertifikimeve të mundshme në përputhje me standartet dhe kërkesat përkatëse me qëllim pjesëmarrjen në prcesin e tenderimit. Marrëveshjet mbi mnitrimin dhe raprtimin si edhe identifikimi e seksineve me ndikim të lartë të menjëhershëm dhe hartimi dhe zbatimi i strukturave të menaxhimit dhe mbikëqyrjes, si kmitetet drejtuese etj. Sigurimi i kapaciteteve vendre dhe zhvillimi i furnitrëve për përfshirje në dkumentacinin teknik për kntraktrët kryesrë. Kualifikimi dhe trajnimi i sipërmarrjeve vendre nga shqëria TAP Metdlgjia, përmbledhja e trajnimeve dhe plani i aktiviteteve për kualifikimin dhe trajnimin e sipërmarrjeve vendre nga shqëria TAP. Kntratat PPN për ZHKV Dhënia e detajeve se si kntratat e PPN përshtaten për zhvillimin e kapaciteteve vendre. Përputhshëmria e ZHKV gjatë prcesit të tenderit të PPN- Metdlgjia dhe aktivitetet për të siguruar përputhshmëri me zhvillimin vendr të kapaciteteve gjatë prcesit të tenderit të PPN. Mnitrimi i ZHKV Metdlgjia dhe zbatimi i një sistemi mnitrimi dhe vlerësimi, i cili infrmn palët e interesuara rreth ecurisë dhe për të identifikuar sfidat që dalin dhe një sistem transparent të prcesit të fertave dhe përzgjedhjes për punësim, mallra dhe për të dkumentuar përputhshmëri me angazhimin e TAP në lidhje me kapacitetet vendre. Rli i shqërisë TAP d të jetë të angazhhet me qeveritë, institucinet financiare dhe kmpanitë e tjera për financimin dhe zbatimin e një prgrami të përbashkët të zhvillimit të kapaciteteve vendre, përmirësimin e cilësisë së mallrave të lëvruar, sigurimin e përputhshmërisë dhe pajtueshmërisë me standartet e miratuara në bashkëpunim të ngushtë me qeveritë, institucinet financiare dhe kmpanitë e tjera Plani i Menaxhimit të Punëtrëve Plani i Menaxhimit të Punëtrëve (PM të punëtrëve) d të harthet për të trajtuar rreziqet e mundshme ndaj të drejtave të punëtrëve, standartet e punës dhe shëndetit dhe sigurisë, duke përmbledhur pritshmëritë dhe prcedurat për të ruajtur kushte cilësre të punës, aktiviteteve dhe sjelljes. Pikat e mëpshtme përfrcjnë PM të punnjësve: Kuadri ligjr, KP 2 të BERZH-it dhe plitikat dhe strategjitë e TAP të lidhura me SH&S dhe të drejtat e punnjësit Përshkrim i përgjithshëm i Kdit të Sjelljes së TAP, plitikës së SHSM, menaxhimit të rrezikut të SHSM, Strategjisë së kapaciteteve vendre, plitika për

64 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 64 nga 95 Llji i dk.- PSK, Strategjinë për zbatimin e PSK sipas mdelit të shqërive që frjnë shërbime teknike, KP 2 të BERZH-it, legjislacini përkatës shqiptar dhe standartet e tjera ndërkmbëtare, si për shembull standartet e punës të ONP. Sistemet e menaxhimit të TAP të lidhura me SH&S dhe të drejtat e punnjësve - Përshkrim i përgjithshëm i Sistemit të menaxhimit të shëndetit dhe sigurisë të shqërisë TAP përfshirë trajnim dhe mnitrim peridik si edhe kntrlle të vazhdueshme të sigurisë dhe auditime për sigurinë; përshkrim i përgjithshëm i të menaxhimit scial dhe mjedisr të shqërisë TAP, përfshirë TKP të zhvilluara për të drejtat e punnjësve, diskriminimin, mekanizmin e menaxhimit të ankesave të fuqisë punëtre dhe mnitrimi; një përshkrim i përgjithshëm i çështjeve të lidhura me punën që mund të ngrihen bazuar në vlerësimin e aktiviteteve të përfshirjes së palëve të interesuara, ankesat e kmunitetit dhe trajtimi në media. Menaxhimi i kntraktrit Sigurn një përshkrim të përgjithshëm se si shqëria TAP e knsidern perfrmancën e SH&S si pjesë të prcesit të përzgjedhjes së kntraktrit dhe furnitrit, si i mbështet kntraktrët dhe nënkntraktrët shqëria TAP për të siguruar që kushtet e fuqisë punëtre dhe të punës të jenë në përputhje me legjislacinin shqiptar, standartet ndërkmbëtare dhe plitikat e TAP; qasja dhe aktivitetet për të mnitruar dhe kntrlluar të gjithë kntraktrët dhe nënkntraktrët; prcesi i pasjave/përshkallëzimit nëse kntraktrët shkelin legjislacinin shqiptar, standartet ndërkmbëtare, plitikat e shqërisë TAP se dispzitat e kntratës. Mekanizmi i ankesave të punnjësve Metdlgjia dhe prcedurat për mekanizmin e ankimimit të punnjësve, i cili është i dispnueshëm për të gjithë punnjësit (përfshirë punnjësit e kntraktuar dhe të nënkntraktuar); përfshirja e vendeve ku punnjësit mund të drëzjnë ankesat, mënyrën se si të paraqiten ankesat, prcesi për shqyrtimin dhe përgjigja ndaj ankesave, veprimet krrektuese, prcedurat ankimuese dhe dkumentimi dhe mnitrimi i ankesave. Mnitrimi Metdlgjia për të mnitruar perfrmancën e SH&S dhe të drejtat e punnjësve (në përputhje me mnitrimin e pajtueshmërisë sci-eknmike) dhe tendencat e ankesave të punnjësve dhe perfrmanca e përgjigjes për të vlerësuar dhe përmirësuar vazhdimisht aktivitetet e menaxhimit.

65 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 65 nga 95 Llji i dk Plani i Menaxhimit të Infrastrukturës dhe Shërbimeve Publike Plani i Infrastrukturës dhe Shërbimeve Publike (PISHP) d të harthet për të detajuar veprime që minimizjnë ndërprerjen e shërbimeve publike dhe frjnë përfitime nëpërmjet investimit të prjektit në infrastrukturë. Objektivat e Planit të Menaxhimit të Infrastrukturës dhe Shërbimeve Publike janë si më pshtë: minimizimi i dëmeve ndaj vendbanimeve dhe aseteve të prnarëve të banesave nga prcesi i ndërtimit; të sigurhet që nuk ka humbje të përkhshme të knsiderueshme se mundësi për përdrimin e infrastrukturës dhe shërbimeve; të ms ketë reduktim të shërbimeve të dispnueshme për kmunitetet vendre; dhe të sigurhet që përfitimet e prjektit që rrjedhin nga infrastrukturat e reja (rrugët hyrëse, furnizimi me energji elektrike dhe ujë, vendet për grpsjen e plehrave, sistemet e kanalizimit të ujërave të zeza etj) d të kntribujnë në zhvillimin fizik dhe eknmik të kmuniteteve vendre në znën e studimit. Pikat e mëpshtme përbëjnë PISHP: Plitikat dhe strategjitë përkatëse të shqërisë TAP Një përshkrim i përgjithshëm i plitikës së shqërisë TAP për PSK, ISM dhe strategjisë për përfshirjen e palëve të interesuara. Njftimi dhe përfshirja e palëve të interesuara Metdlgjia dhe aktivitetet për të njftuar dhe t u knsultuar me palët e interesuara për zhvillimin e infrastrukturës dhe të shërbimeve publike; përfshirja e përshkrimit të sndazheve të planifikuara para dhe pas ndërtimit dhe aprvimi i palëve të interesuara; funksini dhe përgjegjësitë e punnjësit të kntaktit me kmunitetin; prcesi i ankesave me afate përgjigjeje të caktuara, veçanërisht për ankesat në lidhje me infrastrukturën dhe/se për shërbimet publike; sigurimi i metdlgjisë dhe prcedurave (përfshirë aktivitetet kmpensuese) në rast se ndërpriten papritur shërbimet publike nga aktivitetet e lidhura me prjektin. Vlerësimi i shërbimive publike Përshkruan në detaje gamën dhe knkluzinet e vlerësimit të shërbimeve publike, i cili d të vlerësjë: pikat e hyrjes se të lidhjes me rrjetin, sistemin se rrjetin e kanalizimeve të ujërave të zeza në nivel qarku, bashkie/kmune; furnitri i dispnueshëm i energjisë elektrike/ujit dhe prdhimi ttal i tyre si edhe shërbimet dhe kapacitetet e kanalizimeve të ujërave të zeza; furnizimi me energji/ujë se sistemi i shkarkimit të ujërave të zeza; ttali i knsumimit të energjisë/ujit në ditët e stme dhe tendencat e njhura (pa TAP), nevjat në lidhje me kapacitetin e ujërave të zeza për TAP; nevjat furnizuese të përgjithshme për prjektin e TAP; (për qark, bashki/kmunë, siç është

66 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 66 nga 95 Llji i dk.- e zbatueshme). Masat kërkjnë përditësimin e planeve të menaxhimit dhe aktivitetet e shqërisë TAP dhe të kntraktrit bazuar në knstatimet e këtij vlerësimi. Vlerësimi d të përfshijë gjithashtu veprimet e planifikuara për menaxhimin e ndërprerjeve të pritura dhe të mundshme të dispnueshmërisë së sistemeve të ujërave të zeza, energjisë elektrike dhe telekmunikacinit. Mbyllja e rrugës dhe ndërtimi - Kërkesat për mbylljen e rrugës për aktivitet ndërtimi/përmirësimi dhe masat për të minimizuar ndërprerjen, si për shembull, detaje për devijimin dhe mënyrën se si publiku d të njfthet për devijimet; identifikimi i planeve të përmirësimit të rrugëve dhe mënyrën se si shqëria TAP d të drëzjë rrugët e reja dhe të përmirësuara te autritetet vendre. Plani i kntrllit të përmbytjeve - Qëllimi dhe masat e detajuara brenda planit të kntrllit të përmbytjeve d të harthen dhe mirathen me autritetet vendre. Plani i përmirësimit të infrastrukturës Metdlgjia për përzgjedhjen e aktiviteteve të përmirësimit të infrastrukturës; përmirësimet e planifikuara të infrastrukturës (rrugët hyrëse, furnizimi me energji/ujë, vendet për grpsjen e plehrave, sistemi i kanalizimeve të ujërave të zeza etj.) dhe mënyrën se si d të kntribujnë në zhvillimin fizik dhe eknmik të kmuniteteve vendre ne fushën e studimit; qasja për kalimin në infrastruktura të reja/të përmirësuara të zhvilluara nga prjekti për kmunitetet vendre për të siguruar qëndrueshmërinë afatgjatë të këtyre mundësive të investimit. Mnitrimi Metdlgjia për mnitrimin e përmirësimeve të infrastrukturës dhe çd ndërprerjeje të shërbimeve publike, përfshirë tendencat e ankesave të kmunitetit dhe perfrmancën e përgjigjes për të vlerësuar dhe përmirësuar vazhdimisht aktivitetet e menaxhimit të lidhura me zhvillimin e infrastrukturës dhe ndërprerjet e shërbimit publik Plani i Menaxhimit të Shëndetit të Kmunitetit Plani i Menaxhimit të Shëndetit të Kmunitetit (PM të shëndetit të kmunitetit) d të harthet për të shmangur se minimizuar rreziqet dhe ndikimet a pafavrshme ndaj shëndetit të kmunitetit (përfshirë sigurinë dhe mbrjtjen), të cilat mund të shkakthen nga aktivitetet e prjektit dhe për të siguruar funksinim të sigurtë që të mbrhet kmuniteti. Prjekti mund të rrisë mundësinë e ekspzimit të kmunitetit ndaj rreziqeve dhe ndikimeve që krijhen nga ndryshimet e përkhshme dhe të përhershme në ppullsi nga punnjësit e prjektit si dhe aktivitetet e prjektit (të planifikuara dhe të paplanifikuara). Për këtë arsye, menaxhimi i shëndetit të kmunitetit lidhet ngushtë me shëndetin e punëtrëve, sjelljen e punëtrëve dhe masat e sigurisë të prjektit. Objektivat e PM të shëndetit të kmunitetit janë shmangia se minimizimi i rreziqeve ndaj shëndetit dhe i ndikimit te shëndeti dhe siguria e kmunitetit vendr gjatë prjektit dhe të

67 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 67 nga 95 Llji i dk.- sigurhet që mbrjtja e prjektit, në lidhje me persnelin dhe prnën kryhet në një mënyrë legjitime, e cila shmang se minimizn rreziqet ndaj sigurisë dhe mbrjtjes së kmunitetit. Pikat e mëpshtme përfrcjnë PM të shëndetit të kmunitetit: Kuadri ligjr, KP 4 të BERZH-it dhe plitikat dhe strategjitë e shqërisë TAP në lidhje me SH&S dhe të drejtat e kmunitetit Një vështrim i përgjithshëm i Kdit të Sjelljes së TAP, plitikës së SHSM, Menaxhimit të rrezikut të SHSM, Strategjia e kapaciteteve vendre, plitika për PSK, Strategjia për zbatimin e plitikës së PSK sipas mdelit të shqërive që frjnë shërbime teknike. Sistemet e menaxhimit të shqërisë TAP në lidhje me SH&S dhe të drejtat e kmunitetit Një përshkrim i përgjithshëm i të menaxhimit të shëndetit dhe sigurisë së shqërisë TAP, përfshirë trajnime dhe mnitrime peridike si edhe kntrlle dhe audite të vazhdueshme të sigurisë; një përshkrim i përgjithshëm i të menaxhimit scial dhe mjedisr i TAP, përfshirë mnitrimin për përputhshmërinë sciale dhe marrja në knsideratë e rreziqeve të trafikimit të qënieve njerëzre; përshkrim i çështjeve të lidhura me fuqinë punëtre, të cilat mund të ngrihen bazuar në vlerësimin e aktiviteteve të përfshirjes së palëve të interesuara, ankesave të kmunitetit dhe trajtimit në media. Kntrllet e prjektit për SH&S në lidhje me kmunitetin të sigurjnë një përshkrim të kntrlleve të prjektit për SH&S, përfshirë rrethimin me gardh (dhe mnitrimin) e prjektit, masat e sigurisë së prjektit në lidhje me drejtimin e autmjeteve dhe parkimin si dhe planifikimi i gjurmës së transprtit dhe mekanizmat e ankesave, të dispnueshme në pikat e ndalimit dhe në pikat e strehimit të punnjësve; sigurimi i përshkrimit për menaxhimin e SH&S dhe kërkesave të shqërisë TAP për prjektin dhe kntraktrin (përfshirë kmpaninë e transprtit), përfshirë kntrlli i shëndetit, trajnimi për kdin e sjelljes, ndërgjegjësimi për sëmundjet dhe trajnimi për SH&S. Vlerësimi i kapacitetit/nevjave për pajisje dhe të persnelit të spitalit ky plan d të përfshijë një vlerësim të pajisjeve dhe persnelit të spitalit gjatë gjurmës si edhe në Tiranë, për të përcaktuar nëse institucini ka burime të mjaftueshme për të trajtuar emergjencat; përfshirja e prcesit për të nënshkruar marrëveshje me spitale të përshtatshme, për të siguruar kujdes shëndetësre ne raste emergjente.

68 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 68 nga 95 Llji i dk.- PRE bazuar në knstatimet e vlerësimit të kapaciteteve dhe nevjave të spitaleve, të sigurhet qasja dhe plani për të zhvilluar PRE në knsultim me shërbimin shqiptar të emergjencës dhe qendrat shëndetsre vendre për të krdinuar aktivitetet e emergjencës, me qëllim për të përfshirë kmunitetin vendr, punnjësit dhe kntraktrin/nënkntraktrin. Përfshirja dhe ndërgjegjësimi i palëve të interesuara për SH&S sigurimi i metdlgjisë, aktiviteteve dhe përshkrimit të materialeve për përfshirjen dhe knsultimin e palëve të interesuara, për të infrmuar kmunitetet vendre mbi rreziqet e kalimit pa leje në vendet ku punhet, kuptimin e sinjalistikës, rreziqet kur luhet mbi se pranë pajisjeve se kur hyhet në znat e rrethuara; përfshirë prezantimin e gjurmës së gazsjellësit në çd shkllë 9- vjeçare dhe të mesme në kmunitetet; përfshirë prcedurat për dkumentimin e takimeve dhe hedhjes së infrmacinit në bazën e të dhënave e knsultimit të palëve të interesuara. Prezantimet e ndërgjegjësimit për SH&S në shklla d të përfshijnë gjithashtu aspekte të tjera të prjektit si metdat e ndërtimit, tubacinet e gazsjellësit dhe aftësitë e kërkuara për të punuar në ndërtim, për të përmirësuar njhuritë e të rinjve për aspektet e prjektit dhe të SH&S. Sjellja dhe masat e sigurisë së prjektit aktivitetet për të parandaluar hyrjen pa leje në frntet e punës dhe të pajisjeve dhe menaxhimi i sjelljes së persnelit të sigurisë; përfshirja e gamës dhe frekuencës së trajnimit të persnelit të sigurisë në përputhje me parimet vullnetare të Kmbeve të Bashkuara mbi sigurinë dhe të drejtat njerëzre. Mekanizmat e ankesave të kmunitetit dhe punnjësve sigurimi i përshkrimit të mekanizmave të ankesave të kmunitetit dhe mekanizmi i veçantë i ankimimit të punnjësve si mjete të rëndësishme për të ruajtur ndërgjegjësimin dhe për të vlerësuar rreziqet dhe ndikimet e mundshme ndaj shëndetit, sigurisë dhe mbrjtjes së kmunitetit. Mnitrimi përmbledhje e metdlgjisë për mnitrimin e perfrmancës së SH&S dhe të drejtave të punnjësve si dhe tendencat dhe përgjigjet ndaj ankesave të punnjësve dhe kmunitetit, dhe për mënyrën si ky infrmacin d të përdret për rregullime/përmirësime të aktiviteteve të menaxhimit të shëndetit të kmunitetit; sigurimi i metdlgjisë së mnitrimit të emergjencave të pandemive të mëdha (nëpërmjet Organizatës Btërre të Shëndetsisë paralajmërimet e OBSH); përfshirja e mënyrës se si niveli 4 i alarmit pandemik të OBSH d të shkaktjë zbatimin e PRE përkatëse.

69 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 69 nga 95 Llji i dk Plani i Veprimit për Bidiversitetin Plani i Veprimit për Bidiversitetin (PVB) i shqërisë TAP d të përfshijë një numër elementësh të ndryshëm që d të mbuljnë të gjitha fazat e ndërtimit, funksinimit dhe nxjerrjes nga përdrimi të prjektit (shik Tabela 9.1-1). Për hartimin e PVB duhet të përcakthen elementët e mëpshtëm: Kushtet paraprake: Përfshirja dhe knsultimi me palët e interesuara; Vlerësimi i partneriteteve; Integrimin e PVB në prjektin VNMS, dhe PMM; Marrja në knsideratë e pririteteve të bidiversitetit, dispnueshmërisë së burimeve/stafit, dhe çështjet e khës dhe kstve; Rivendsjen e ekuilibrave/kmpesimin e bidiversitetit (duke përfshirë dhe kmpensimin për dëmet e mundshme në mnumentet e natyrës); Një studim bazë/referues i bidiversitetit dhe përzgjedhja e treguesve; dhe Objektivi asnjë humbje net për bidiversitetin. Si pjesë e këtij ushtrimi, një prces knsultimi d të ndërmerret me palët kryesre të interesuara (përfshirë MMPAU, IRNSH, SHRMMNSH, OJF Pyjet e Çrvdës dhe përfaqësues nga kmuniteti vendr) për të knfirmuar elementet kryesrë të PVB dhe gjithashtu për të filluar pjesëmarrjen në planifikimin dhe zbatimin e PVB nga palët e interesuara (i cili mund të përfshijë gjithashtu mbështetje ptenciale të shqërisë TAP për rganizata OJF se iniciativa nga znat e krridrit të gazsjellësit se rajnet e përshkruara). Të gjitha elementet e kërkuara d të shqyrthen në një prces përsëritës dhe mmentalisht mendhet që për të trajtuar në mënyrë adekuate flrën, faunën dhe znat e përcaktuara gjatë ndërtimit, funksinimit dhe nxjerrjes nga përdrimi të PVB d të përfshijë 3 elementë: 1. PVB për ndërtimin 2. PVB për funksinimin 3. PVB për nxjerrjen nga përdrimi Duhet të vihet në dukje që planet për zna të caktuara knsiderhen të nevjshme për vende kyçe, përfshirë Vithkuq Ostrvicë, Çrvdë dhe lumi Osum sepse gjatë funksinimit janë identifikuar ndikime afatgjata j të drejtpërdrejta dhe që d të kenë nevjë për përpjekje të dedikuara për të ulur ndikimet në nivele të pranueshme. Gjithashtu, në znën e Vithkuq Ostrvicës dhe znat e Çrvdës ndikime të knsiderueshme të mbetjeve janë identifikuar nga faza e ndërtimit dhe që vazhdn dhe në fazën e funksinimit, dhe zëvendësimi/kmpensimi i bidiversitetit d të duhet të bëhet në frma si rigjenerimi i pyjeve dhe për këtë arsye d të

70 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 70 nga 95 Llji i dk.- përfshihen në PVB. Për më tepër, në PVB d të harthet dhe një Plan ndërveprimi njeri-ari për të përfshirë dhe trajnimin për ndërgjegjësimin për arinjtë, j thjesht për të ndihmuar për ruajtjen e kësaj specie, pr gjithashtu edhe si masë sigurie dhe shëndeti për prjektin: Shqëria TAP AG d të përgatisë dhe zbatjë një Plan ndërveprimi njeri-ari përpara ndnjë veprimi në znat, të cilat janë habitat të ariut (ndërmjet PK 51 t PK 121) për të menaxhuar dhe ulur knfliktet ndërmjet arinjve dhe njerëzve. Në kuadër të Planit të ndërveprimit njeri-ari dhe me qëllim të menaxhimit të prezencës së ppullatës së arinjve përgjatë pjesëve përkatëse të gazsjellësit d të zbathen aktivitetet e mëpshtme: Trajnim ndërgjegjësimi për arinjtë: Shqëria TAP AG se kntraktrët e saj d të frjnë trajnim ndërgjegjësimi për arinjtë për të gjithë stafin që punn në terren në znat e njhura për aktivitetin e arinjve. Studim për arinjtë para-ndërtimit: Shqëria TAP AG d të kryejë studime gjatë nëntrit dhe prillit përpara çd etape të ndërtimit, përgjatë seksine të rrugës së gazsjellësit dhe rrugëve hyrëse në habitatet e mundshme të arinjve për të specifikuar gamën, strfullat dhe znat e mbarështimit. Plani lehtësues: Pas përfundimit të studimeve të para-ndërtimit, rezultatet d të diskuthen ndërmjet shqërisë TAP AG dhe autriteteve ligjre (MMPAU). Kj d të mundësjë që të harthen plane knkrete në lidhje me interesta e identifikuara (siç janë strfulla aktive) në mënyrë që të merren masat e duhura lehtësuese përpara fillimit të punimeve. Ekip i specializuar për arinjtë në terren: Shqëria TAP AG d të punësjë eklg terreni me khë të pltë, të trajnuar në mënyrën e duhur (se një ekip) për të mnitruar aktivitetin e arinjve në znat e ndjeshme, të prekura nga gjurma e prjektit (përfshirë dhe rrugët hyrëse) përpara dhe gjatë aktiviteteve të ndërtimit.

71 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 71 nga 95 Llji i dk.- Kmpensimi në frmën e zëvendësimit të bidiversitetit d të kërkhet kud që mbesin mbetje me ndikim të knsiderueshëm. Shtrirja dhe vendnddhja e zëvendësimit d të kërkjë llgaritje të detajuar të interesave që d humbin (si për shembull zna, llji i habitatit) dhe raprti që kërkhet për të zëvendësuar se kmpensuar kët humbje dhe për të arritur në përgjithësi asnjë humbje net për këtë plan. Një punë e tillë d të ndjekë udhëzimet më të mira praktike (Prgrami i zëvendësimit të biznesit dhe bidiversitetit (PZBB), 2012) (1) dhe d të fkushet në znat kryesre natyrale dhe gjysëm-natyrale të habitateve. Kj d të përfshijë dhe knsultime të detajuara me MMPAU si dhe me aktrë të tjerë të përshkruar më lart. Me rëndësi d të jetë humbja e pyjeve të një cilësie të lartë dhe znave të përcaktuara përfshirë, dhe at brenda znës me interes për tu mbrjtur të Vithkuq Ostrvicës dhe humbja e mnumentit të natyrës të pyjeve të Lirzës. Gjithashtu edhe zëvendësimi i bidiversitetit në znat e Vithkuq Ostrvice dhe Çrvdë d të përfshijë masa specifike për të reduktuar mundësinë për të hyrë në znë kud që është e mundshme (pasi rruga hyrëse kryesre që d të ndërthet d të jetë e përhershme), mnitrim të prerjeve të paligjshme dhe kryerje e prgrameve të plta mnitruese për speciet dhe habitatet përpara, gjatë dhe mbas ndërtimit. Për më tepër PVB për znën e Vithkuq Ostrvicës d të përshtatet për të ndihmuar mbrjtjen afatgjatë dhe e përfundimtare të znës kështu, që fkusimi i këtij PVB d të jetë specifik për sa i takn mnitrimit, përfshirjes së palëve të interesuara, aktiviteteve vlerësuese dhe raprtuese. Zbatimi i planeve: Sap të përfundjë prcesi i prjektimit, hapi tjetër d te jetë hartimi i një prgrami për menaxhimin e zbatimit. Ky prces d të sigurjë që PVB i prjektit TAP të harthet me qëllim për të arritur bjektivat dhe priritetet e caktuara. Faza e zbatimit mund të identifikjë mundësi të tjera për të lidhur çështjet e mjedisit me çështjet sci-eknmike dhe për të trajtuar aspektet sci-eknmike të mbrjtjes së bidiversitetit (siç është prerja e pyjeve për dru zjarri, e identifikuar gjatë knsultimeve). Ky rast lidhet sidms me menaxhimin e ndikimit dytësr se j të drejtpërdrejtë veçanërisht në znat Vithkuq Ostrvicë dhe Çrvdë. Mnitrimi, kmunikimi dhe verifikimi i përfrmancës: Ky prçes verifikimi dhe përmirësimi duhet të jetë në përputhje me Sistemet e menaxhimit mjedisr të shqërisë (SMM). Veprimet e nevjshme për zbatimin e këtyre aktiviteteve janë: (1) Prgrami për zëvendësimin e biznesit dhe bidiversitetit (PZBB) Dkumenti referues: Asnjë humbje net dhe përllgaritjet humbje-fitim në rivendsjen e ekuilibrave të bidiversitetit. Zëvendësimet e bidiversitetit përkufizhen zyrtarisht në këtë dkument si rezultate të matshme të ruajtjes, të cilat rezultjnë nga veprime të kryera për të kmpensuar ndikimet e rëndësishme të pafavrshme të mbetjeve që krijhen nga zhvillimi i prjektit pas marrjes së masave të duhura parandaluese dhe lehtësuese. Qëllimi i zëvendësimit të bidiversitetit është që të arrijë të ms ketë humbje net, dhe mundësisht preferhet një përfitim net i bidiversitetit në terren në lidhje me përbërjen e lljeve, strukturën e habitatit, funksinimin e ek dhe shfrytëzimin nga njerëzit dhe vlerat kulturre të shqëruara me bidiversitetin.

72 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 72 nga 95 Llji i dk.- Mnitrimi: Identifikimi i rganizatës/rganizatave që kanë përgjegjësi për menaxhimin e aktiviteteve mnitruese dhe raprtimin e ecurisë në lidhje me veprime të veçanta. Shqëria TAP d të caktjë një ekip të dedikuar për të zbatuar PVB i përbërë nga anëtarë stafi të punësuar, knsulentë të pavarur dhe ente shkencre se OJF, nëse janë fndet e nevjshme për zbatimin e punimeve. Shqëria TAP d të ndjekë zbatimin e PVB (mnitrimi se si PVB i shqërisë TAP është duke u zbatuar). Mnitrimi ka si qëllim për të përcaktuar ndikimet e mundshme në bidiversitet si rezultat i ndryshimeve të bëra nga prjekti në krahasim me studimin referues. Prgrami mnitrues duhet të zbathet sipas kërkesave specifike të seksineve të gazsjellësit dhe të pririteteve të përcaktuara për ruatjen, me qëllim që të sigurhet që masat lehtësuese të ndërmarra dhe punët rehabilituese janë efektive dhe me qëllim për të identifikuar veprime krrigjuese në rast se identifikhen mangësi. Vlerësimi: PVB i shqërisë TAP d të rishikjë treguesit dhe përfrmancën kundrejt bjektivave, synimeve dhe pritshmërive të palëve të interesuara për të matur se sa mirë është zbatuar PVB dhe se sa i suksesshëm ka qënë ai. Kj d të përfshijë vlerësimin e efikasitetit të kmpensimeve në frmën e prgrameve për zëvendësimin e bidiversitetit si dhe efikasitetin e mbrjtjes së habitatit të mbetur. Shqëria TAP d të ruajë kmunikimin me palët e interesuara dhe partnerët për të përshtatur përfrmancën kundrejt pritshmërive me përqendrim të veçantë në specie kryesre (mishngrënës të mëdhenj), habitate (zna pyjre, kullta alpine) dhe për znat e përcatuara kur kërkhet mbrjtje e pltë (Vithkuq Ostrvicë). Rishikimi i bjektivave dhe synimeve d të kryhet në mënyrë peridike me qëllim për të përcaktuar arritjen e tyre se j dhe për të përcaktuar nëse është e nevjshme për të paraqitur përmirësime në planin e veprimit.

73 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 73 nga 95 Llji i dk.- Raprtimi: Kmunikimi dhe verifikimi i prgresit dhe rezultateve të PVB të TAP tek të gjitha palët e interesuara d të ndihmjë për sigurimin e mbështetjes dhe rritjen e mundësisë së suksesit për aktivitete që lidhen me bidiversitetin aktual se në të ardhmen. Pjesëmarrja e kmunitetit vendr d të jetë burimi kryesr për vlerësimin e ndikimit të tërthrtë nga prerja e pyjeve, gjuetisë, peshkimit, se e të krrurave të tepërta. Për këtë arsye, përfshirja e këtyre njerëzve në grupet e angazhimit të palëve të interesuara d të jetë thelbësre në suksesin e të gjithë elementeve të PVB dhe gjithashtu d të ndihmjë për menaxhimin e pritshmërive, të prmvjë përqasjen e partneritetit dhe shmangien e knflikteve. Raprtimi d të kryhet nëpërmjet zhvillimit të një mekanizmi alternativ, të pavarur siç është një faqe interneti me aktivitetet e bidiversitetit, e cila d të përfshijë zhvillimin e mjeteve për raprtimin e brendshëm të të dhënave, vënien në dispzicin të të dhënave për referencë dhe vendimmarje te prfesinistët, strukturat drejtuese dhe OJF vendre dhe strukturat qeveritare për të dhënat për speciet dhe habitatet. Një seksin në lidhje me elementet e bidiversitetit detar (rganizmat bentike, nektn, zvarranikët detarë, zgjtë dhe gjitarët) d të përfshihet në PVB Plani i Menaxhimit të Peizazhit Ky plan menaxhimi është një udhëzues i shkurtër me qëllim për të siguruar që puna për rikthimin e peizazhit pas ndërtimit të gazsjellësit dhe punimet e reja për gjelbërim rreth strukturave të mëdha, siç janë stacinët e kmpresrëve, d të kryhen dhe d të sigurjnë masat lehtësuese të përshkuara në Seksinin 8 të VNMS. Për efiçensë teknike dhe funksinale, Plani i Menaxhimit të Peizazhit (PMP) d të zbathet në bashkërendim të ngushtë me të gjitha masat e përfshira në Planin e Kntrllit të Erzinit dhe Sedimentimit (shik Seksinin 0). Faza e ndërtimit: Bimësia d të ruhet (pranë kantierit të ndërtimit të TAP), d të mbrhet duke instaluar gardhe mbrjtëse për khën e punimeve. Udhëzimet për këtë masë lehtësuese ndërtimi gjenden në Standardin britanik 5837, pemët në lidhje me ndërtimet, Shtresa e punueshme d të depzithet afër vendit nga është marrë dhe kur është e mundur d të kthehet në vendin e mëparshëm. Shtresat sipërfaqësre d të mbahen të ndara nga shtresat nëntkësre dhe d të ruhen në grumbuj që nuk i kaljnë 2 metra lartësi, me qëllim që të ruhet struktura e tkës për përdrim në të ardhmen.

74 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 74 nga 95 Llji i dk.- Përpara se të rivendsen shtresat sipërfaqësre në vende kreshtre të mdifikuara, d të ndërmerret një vlerësim i stabilitetit të pjerrësisë dhe masat e nevjshme d zbathen për të kntrlluar erzinin e shtresave nëntkësre. PMP d të përfshijë të gjitha prcedurat që d të ndiqen gjatë punimeve për rikthimin në gjendjen e mëparshme, përfshirë dhe prcedurat e mnitrimit të këtyre punimeve. Faza e funksinimit: Tkat bujqësre të rikthyera në gjendjen e mëparshme pas punimeve për gazsjellësin d të mnitrhen për praninë e barërave të këqija. Një PMP i detajuar d të harthet në vitet e para të krijimit (vitet 1-5 të funksinimit) për punimet e peizazhit të TAP, përfshirë dhe kërkesat për mirëmbajtje për një gamë të trajtimit të peizazhit, përfshirë mbjelljen e barit, mbjellja e pemëve të ulëta për të frmuar gardhin, shkurreve tipike vendre që rriten pshtë pemëve dhe e znave pyjre. Punimet e mirëmbajtjes d të përfshijnë kntrllin e barërave të këqija, vendsjen e vaditës, prerjen e barit, mirëmbajtjen e gardhit me pemë dhe prerjen dhe mbrjtjen e mbjelljeve nga dëmi i shkaktuar nga bagëtia. Një PMP i detajuar afatgjatë d të harthet për gjithë khëzgjatjen e TAP. Plani afatgjatë i menaxhimit d të vazhdjë të trajtjë çështje që lidhen me mbajtjen nën kntrll të barërave të këqija, prerjen e barit, mirëmbajtjen e brdurave me pemë (përfshirë mbajtjen nën kntrll dhe prerjen e barërave të këqija). Gjithashtu, nga ana e shqërisë TAP d të harthet një strategji për mirëmbajtjen afatgjatë të pyjeve dhe shkurreve që rriten nën pemë. Aj d të përqëndrhet në peracine për reduktimin e bimësisë që d të kërkhen të ndërmerren ndërkhë që rriten pyjet dhe shkurret nën t. Së fundmi, të gjithë PMP d të harthen në përputhje me PVB dhe Planin e kntrllit të erzinit dhe sedimenteve. Plani i Prjektimit të Peizazhit Për stacinet e kmpresrëve shqëria TAP AG d të hartjë plane prjektimi të peizazhit për secilin prej tyre, krahas prjekteve më të detajuara të stacineve. Siç thekshet në Seksinin 8.10, qëllimi është që të sigurhet një mburjë e gjelbër për të zbutur efektin teknik për ata që e shhin nga fusha më afër stacinit, pra njerëzit që jetjnë në fshatrat përreth. Ka shembuj të ndryshëm në Evrpë të stacineve të ngjashëm të kmpresrëve, ku bimësia e tillë është shfrytëzuar për të zbutur ndikimin mbi znën që ka vlerë për peizazhin. Prjekt-prpzimet paraprake paraqiten në Figura dhe Figure për të dy stacinet e kmpresrëve, SK02 dhe SK03.

75 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 75 nga 95 Llji i dk.- Figura Shembull i masave për të zbutur ndikimin mbi peizazhin në vendnddhjen e SK2 - Trestenik Masat për të zbutur ndikimin mbi peizazhin në SK02 Trestenik Bimësia ekzistuese lineare d të ruhet. Të merret në knsideratë përmirësimi i saj duke mbjellë bimësi shtesë jashtë znës. Bimësi në frmën e pyjeve dhe brdurave me pemë d të mbillen për të siguruar një mbrjtje pamre të vendnddhjes. Pemë dhe grupe pemësh mbillen për të thyer nga ana pamre shkallën e vendnddhjes dhe për të krijuar një mbulim të pjesshëm të strukturave të mëdha

76 Titulli i prjektit: Titulli i dkumentit: ESIA Shqipëri, Seksini 9 Menaxhimi dhe mnitrimi ambiental, scial dhe kulturr znës kmp. Faqe 76 nga 95 Llji i dk.- Figure Shembull i masave për të zbutur ndikimin mbi peizazhin në vendnddhjen e SK3 - Fier Masat për të zbutur ndikimin mbi peizazhin në SK03. Mbjellja e pemëve d të përfshijë bimësi që përdret për krijimin e brdurave me pemë, të mbjella për të krijuar një mburjë lineare të gjelbër. Mbjellja e pemëve në frmë lineare rekmandhet sepse përshtatet me strukturën e bimësisë aktuale në terrenin e sheshtë përreth me tka bujqësre. Pemë dhe grupe pemësh mbillen për të thyer nga ana pamre shkallën e vendnddhjes dhe për të krijuar një mburjë të pjesshme të strukturave të mëdha. Kj kërkhet veçanërisht në vijën kufizuese lindre, në interes të nrmalitetit pamr të banrëve në fshatrat: Seman, Gjkalli and Sheq Marinas Kët d tu nënshtrhen bashkërendimeve të mëtejshme me aspekte të prjekteve teknike dhe të sigurisë. Gjithashtu, pjesë e prjektit d të jetë marrja në knsideratë e elementeve që lidhen me prjektimin e ngjyrave të strukturave. Shqëria TAP AG d t i përgatisë kët plane të prjektimit të peizazhit me ndihmën e arkitektëve prfesinistë të peizazhit. Bimësia që d të mbillet d të jetë bimësi e rajnit.