PAPER-II POPULATION STUDIES. Roll No.

Transcription

1 Signature and Name of Invigilator 1. (Signature) (Name) 2. (Signature) (Name) 1 5 D 1 4 PAPER-II POPULATION STUDIES OMR Sheet No. :... (To be filled by the Candidate) Roll No. (In figures as per admission card) Roll No. (In words) Time : 1 1 / 4 hours] [Maximum Marks : 100 Number of Pages in this Booklet : 24 Number of Questions in this Booklet : 50 Instructions for the Candidates Ö üßõööù ÖµÖÖë Ûêú»Ö Ö ìü Ö 1. Write your roll number in the space provided on the top of 1. ÃÖ Öéšü Ûêú ú Ö ü ÖµÖŸÖ Ã ÖÖ Ö Ö ü Ö ÖÖ üöê»ö Ö ²Ö ü»ö ÜÖ this page. 2. ÃÖ ÖÏ Ö- Ö Ö Öë Ö ÖÖÃÖ ²ÖÆãü ¾ÖÛú» ÖßµÖ ÖÏ Ö Æïü 2. This paper consists of fifty multiple-choice type of questions. 3. Ö üßõöö ÖÏÖ ü ³Ö ÆüÖê Öê Ö ü, ÖÏ Ö- Öã ßÖÛúÖ Ö ÖÛúÖê êü üß ÖÖµÖêÝÖß ÖÆü»Öê 3. At the commencement of examination, the question booklet ÖÖÑ Ö Ö Ö ü Ö ÖÛúÖê ÖÏ Ö- Öã ßÖÛúÖ ÜÖÖê»Ö Öê ŸÖ ÖÖ ˆÃÖÛúß Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ will be given to you. In the first 5 minutes, you are requested ÖÖÑ Ö Ûêú»Ö üµöê ÖÖµÖëÝÖê, ÖÃÖÛúß ÖÖÑ Ö Ö ÖÛúÖê ¾Ö µö Ûú ü Öß Æîü : to open the booklet and compulsorily examine it as below : (i) ÖÏ Ö- Öã ßÖÛúÖ ÜÖÖê»Ö Öê Ûêú»Ö ˆÃÖÛêú Ûú¾Ö ü Öê Ö Ö ü»öýöß ÛúÖÝÖ Ö (i) To have access to the Question Booklet, tear off the Ûúß ÃÖᯙ ÛúÖê ±úö Ìü»Öë ÜÖã»Öß Æãü Ô µöö ²Ö ÖÖ Ã üßûú ü-ãöß»ö Ûúß paper seal on the edge of this cover page. Do not accept Öã ßÖÛúÖ Ã¾ÖßÛúÖ ü Ö Ûú ëü a booklet without sticker-seal and do not accept an open (ii) Ûú¾Ö ü Öéšü Ö ü û Öê Ö ìü ÖÖ ÖãÃÖÖ ü ÖÏ Ö- Öã ßÖÛúÖ Ûêú Öéšü ŸÖ ÖÖ booklet. ÖÏ ÖÖë Ûúß ÃÖÓܵÖÖ ÛúÖê ûß ŸÖ üæü ÖîÛú Ûú ü»öë Ûú µöê Öæ êü (ii) Tally the number of pages and number of questions Æïü üöêâö ÖæÞÖÔ Öã ßÖÛúÖ Ö Ö Öë Öéšü/ ÖÏ Ö Ûú Ö ÆüÖë µöö ãü²öö üö Ö in the booklet with the information printed on the ÝÖµÖê ÆüÖë µöö ÃÖß üµö»ö Öë Ö ÆüÖë ÖÖÔŸÖË ÛúÃÖß ³Öß ÖÏÛúÖ ü Ûúß cover page. Faulty booklets due to pages/questions Öã ü ÖæÞÖÔ Öã ßÖÛúÖ Ã¾ÖßÛúÖ ü Ö Ûú ëü ŸÖ ÖÖ ˆÃÖß ÃÖ ÖµÖ ˆÃÖê missing or duplicate or not in serial order or any»ööî üöûú ü ˆÃÖÛêú à ÖÖ Ö Ö ü æüãö üß ÃÖÆüß ÖÏ Ö- Öã ßÖÛúÖ»Öê»Öë other discrepancy should be got replaced immediately ÃÖÛêú»Ö Ö ÖÛúÖê ÖÖÑ Ö Ö Ö ü üµöê ÖÖµÖëÝÖê ˆÃÖÛêú ²ÖÖ ü Ö by a correct booklet from the invigilator within the ŸÖÖê Ö ÖÛúß ÖÏ Ö- Öã ßÖÛúÖ ¾ÖÖ ÖÃÖ»Öß ÖÖµÖêÝÖß Öî ü Ö Æüß Ö ÖÛúÖê period of 5 minutes. Afterwards, neither the Question ŸÖ üœÿö ÃÖ ÖµÖ üµöö ÖÖµÖêÝÖÖ Booklet will be replaced nor any extra time will be (iii) ÃÖ ÖÖÑ Ö Ûêú ²ÖÖ ü OMR Ö ÖÛú Ûúß ÛÎú Ö ÃÖÓܵÖÖ ÃÖ ÖÏ Ö- Öã ßÖÛúÖ given. Ö ü Ó ÛúŸÖ Ûú ü ëü (iii) After this verification is over, the OMR Sheet Number 4. ÖÏŸµÖêÛú ÖÏ Ö Ûêú»Ö ÖÖ ü ˆ Ö ü ¾ÖÛú» Ö (A), (B), (C) ŸÖ ÖÖ (D) üµöê should be entered on this Test Booklet. ÝÖµÖê Æïü Ö ÖÛúÖê ÃÖÆüß ˆ Ö ü Ûêú ¾Öé Ö ÛúÖê Öê Ö ÃÖê ³Ö üûú ü ÛúÖ»ÖÖ Ûú ü ÖÖ Æîü 4. Each item has four alternative responses marked (A), (B), (C) and (D). You have to darken the circle as indicated below on ÖîÃÖÖ Ûú Öß Öê üüööµöö ÝÖµÖÖ Æîü the correct response against each item. ˆ üöæü üþö : Example : Ö²Ö Ûúú(C) ÃÖÆüß ˆ Ö ü Æîü where (C) is the correct response. 5. ÖÏ ÖÖë Ûêú ˆ Ö ü Ûêú¾Ö»Ö ÖÏ Ö Ö Ö I Ûêú ü ü üµöê ÝÖµÖê OMR Ö ÖÛú Ö ü Æüß 5. Your responses to the items are to be indicated in the OMR Ó ÛúŸÖ Ûú ü Öê Æïü µö ü Ö Ö OMR Ö ÖÛú Ö ü üµöê ÝÖµÖê ¾Öé Ö Ûêú»ÖÖ¾ÖÖ Sheet given inside the Paper I Booklet only. If you mark ÛúÃÖß µö à ÖÖ Ö Ö ü ˆ Ö ü ÖÅ ÖÖÓ ÛúŸÖ Ûú üÿöê Æïü, ŸÖÖê ˆÃÖÛúÖ Ö滵ÖÖÓÛú Ö at any place other than in the circle in the OMR Sheet, it will ÖÆüà ÆüÖêÝÖÖ not be evaluated. 6. ü ü üµöê ÝÖµÖê Ö ìü ÖÖë ÛúÖê µöö Ö Öæ¾ÖÔÛú ÖœÌëü 6. Read instructions given inside carefully. 7. Ûú ÖÖ ÛúÖ Ö (Rough Work) ÃÖ Öã ßÖÛúÖ Ûêú ŸÖ Ö Öéšü Ö ü Ûú ëü 7. Rough Work is to be done in the end of this booklet. 8. µö ü Ö Ö OMR Ö ÖÛú Ö ü ÖµÖŸÖ Ã ÖÖ Ö Ûêú»ÖÖ¾ÖÖ Ö ÖÖ ÖÖ Ö, üöê»ö 8. If you write your Name, Roll Number, Phone Number or put Ö ²Ö ü, ±úöê Ö Ö ²Ö ü µöö ÛúÖê Ô ³Öß êãöö ÖÅ Ö ÖÃÖÃÖê Ö ÖÛúß ÖÆü ÖÖ Ö ÆüÖê any mark on any part of the OMR Sheet, except for the space ÃÖÛêú, Ó ÛúŸÖ Ûú üÿöê Æïü Ö¾ÖÖ ³Ö ü ³ÖÖÂÖÖ ÛúÖ ÖϵÖÖêÝÖ Ûú üÿöê Æïü, µöö ÛúÖê Ô allotted for the relevant entries, which may disclose your µö Öã ÖŸÖ ÃÖÖ Ö Ö ÛúÖ ÖϵÖÖêÝÖ Ûú üÿöê Æïü, ÖîÃÖê Ûú Ó ÛúŸÖ ÛúµÖê ÝÖµÖê identity, or use abusive language or employ any other unfair ˆ Ö ü ÛúÖê Ö üö ÖÖ µöö ÃÖ±êú ü õÖÖÆüß ÃÖê ²Ö ü»ö ÖÖ ŸÖÖê Ö üßõöö Ûêú»ÖµÖê means such as change of response by scratching or using µööêýµö ÖÖê ÂÖŸÖ ÛúµÖê ÖÖ ÃÖÛúŸÖê Æïü white fluid, you will render yourself liable to disqualification. 9. You have to return the test question booklet and Original 9. Ö ÖÛúÖê Ö üßõöö ÃÖ ÖÖ ŸÖ ÆüÖê Öê Ö ü ÖÏ Ö- Öã ßÖÛúÖ ¾ÖÓ Öæ»Ö OMR Ö ÖÛú OMR Sheet to the invigilators at the end of the examination Ö üßõöûú ÖÆüÖê üµö ÛúÖê»ÖÖî üö ÖÖ Ö¾Ö µöûú Æîü Öî ü Ö üßõöö ÃÖ ÖÖ ŸÖ Ûêú ²ÖÖ ü compulsorily and must not carry it with you outside the ˆÃÖê Ö Öê ÃÖÖ Ö Ö üßõöö ³Ö¾Ö Ö ÃÖê ²ÖÖÆü ü Ö»ÖêÛú ü ÖÖµÖë ÆüÖ»ÖÖÓ Ûú Ö Ö Examination Hall. You are, however, allowed to carry original Ö üßõöö ÃÖ ÖÖ ŸÖ Ö ü Öæ»Ö ÖÏ Ö- Öã ßÖÛúÖ ŸÖ ÖÖ OMR Ö ÖÛú Ûúß ãü»ößûêú ü question booklet and duplicate copy of OMR Sheet on ÖÏ ŸÖ Ö Öê ÃÖÖ Ö»Öê ÖÖ ÃÖÛúŸÖê Æïü conclusion of examination. 10. Ûêú¾Ö»Ö Öß»Öê/ÛúÖ»Öê ²ÖÖ»Ö ¾ÖÖ Õ ü Öê Ö ÛúÖ Æüß ÃŸÖê ÖÖ»Ö Ûú ëü 10. Use only Blue/Black Ball point pen. 11. ÛúÃÖß ³Öß ÖÏÛúÖ ü ÛúÖ ÃÖÓÝÖÞÖÛú (Ûîú»ÖÛãú»Öê ü ü) µöö»ööýö êü²ö»ö Ö ü ÛúÖ 11. Use of any calculator or log table etc., is prohibited. ÖϵÖÖêÝÖ ¾ÖÙ ÖŸÖ Æîü 12. There is no negative marks for incorrect answers. 12. ÝÖ»ÖŸÖ ˆ Ö üöë Ûêú»Ö ÛúÖê Ô ÖÛúÖ üöÿ ÖÛú ÓÛú ÖÆüà Æïü 13. In case of any discrepancy in the English and Hindi versions, 13. µö ü ÓÝÖÏê Öß µöö ØÆü üß ¾Ö¾Ö üþö Öë ÛúÖê Ô ¾ÖÃÖÓÝÖ ŸÖ ÆüÖê, ŸÖÖê ÓÝÖÏê Öß ¾Ö¾Ö üþö English version will be taken as final. Ó ŸÖ Ö ÖÖ ÖÖ ÖÖ ÝÖÖ D P.T.O.

2 POPULATION STUDIES Paper II Note : This paper contains fifty (50) objective type questions of two (2) marks each. All questions are compulsory. 1. Match items of List I with items in List II given below : List I List II a. United Nations i. The Sociology of Fertility b. Kingslay Davis ii. The Determinants and consequences of population trends. c. G.B. Saxena iii. Indian population in Transition d. Geoffrey Hawthorn iv. The theory of change and response (A) i iii iv ii (B) ii iv iii i (C) iii ii i ii (D) iv i ii iii 2. Which among the following promote urban growth? (A) High fertility and internal migration. (B) Low fertility and low internal migration. (C) Low fertility and high internal migration. (D) High fertility and high inter-state migration. 3. Match the following cities with the international conferences hosted by them : List I List II (Cities) (Conferences) a. Bucharest i. Earth Summit 1992 b. Rio de Janeiro ii. Social Development c. Durban iii. Population Conference 1984 d. Mexico iv. Population Conference 1974 (A) iii ii iii iv (B) iv i ii iii (C) i ii iii iv (D) iv ii iii i Paper-II 2 D-15-14

3 Ö ÖÃÖÓܵÖÖ µöµö Ö ÖÏ Ö Ö Ö II Ö ìü Ö : ÃÖ ÖÏ Ö Ö Ö Öë Ö ÖÖÃÖ (50) ²ÖÆãü- ¾ÖÛú» ÖßµÖ ÖÏ Ö Æïü ÖÏŸµÖêÛú ÖÏ Ö Ûêú üöê (2) ÓÛú Æïü ÃÖ³Öß ÖÏ Ö Ö¾ÖÖµÖÔ Æïü 1. ÃÖæ Öß I ÛúÖê ÃÖæ Öß II ÃÖê ÃÖã Öê»ÖŸÖ Ûúß Ö : ÃÖæ Öß I ÃÖæ Öß II a. ÃÖÓµÖãŒŸÖ üöâ Òü i. ÖÏ Ö Ö ÖŸÖÖ ÛúÖ ÃÖ ÖÖ Ö ÖÖÃ Ö b. ØÛúÝÃÖ»Öê êü ¾ÖÃÖ ii. Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ÖϾÖé ÖµÖÖë Ûêú Ö ÖÖÔ üûú ¾ÖÓ Ö üþöö Ö c. Öß.²Öß. ÃÖŒÃÖê ÖÖ iii. ÃÖÓÛÎú ÖÞÖ Öᯙ ³ÖÖ üÿößµö Ö ÖÃÖÓܵÖÖ d. Öî±ú üß ÆüÖò ÖÖê ÖÔ iv. Ö ü¾öÿöô Ö ¾ÖÓ Öã ÛÎúµÖÖ ÃÖ ²Ö Öß ÃÖ üö ŸÖ (A) i iii iv ii (B) ii iv iii i (C) iii ii i ii (D) iv i ii iii 2. Ö Ö Öë ÃÖê ÛúÖî Ö-ÃÖê ÖÆü üß ¾Öé ü ÛúÖê ²ÖœÌüÖ¾ÖÖ êüÿöê Æïü? (A) ˆ Ö ÖÏ Ö Ö ÖŸÖÖ ŸÖ ÖÖ ÖÓŸÖ üûú ÖϾÖÃÖ Ö (B) Ö Ö ÖÏ Ö Ö ÖŸÖÖ ŸÖ ÖÖ Ö Ö ÖÓŸÖ üûú ÖϾÖÃÖ Ö (C) Ö Ö ÖÏ Ö Ö ÖŸÖÖ ŸÖ ÖÖ ˆ Ö ÖÓŸÖ üûú ÖϾÖÃÖ Ö (D) ˆ Ö ÖÏ Ö Ö ÖŸÖÖ ŸÖ ÖÖ ˆ Ö ÓŸÖ üöô µößµö ÖϾÖÃÖ Ö 3. Öß Öê ü ÖÆü üöë ÛúÖê ˆ ÖÛêú «üö üö ÖµÖÖê ÖŸÖ ÃÖ Öê»Ö ÖÖë ÃÖê Ö»ÖÖ Ö Ûúß Ö : ÃÖæ Öß I ÃÖæ Öß II ( ÖÆü ü) (ÃÖ Öê»Ö Ö) a. ²ÖãÜÖÖ êüã ü i. ÖÔ ÃÖ Ö ü b. ü Öê üß Öê Öê üöê ii. ÃÖÖ ÖÖ ÖÛú ¾ÖÛúÖÃÖ c. ü²öô Ö iii. Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ÃÖ Öê»Ö Ö 1984 d. Öê ŒÃÖÛúÖê iv. Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ÃÖ Öê»Ö Ö 1974 (A) iii ii iii iv (B) iv i ii iii (C) i ii iii iv (D) iv ii iii i D Paper-II

4 4. Match List I with List II. List I List II a. Paul Ehrlich i. Population Problem of India in 1916 b. P.K. Wattle ii. Population of India and Pakistan c. Kingsley Davis iii. Population Bomb d. Malthus iv. Essay an the Principle of Population (A) i ii iii iv (B) ii iii iv i (C) iii i ii iv (D) iii iv i ii 5. Perinatal mortality is defined as (A) Number of deaths of infants under 1 week of age per 1000 births during the year. (B) (C) Number of deaths of infants under 1 week of age per 1000 population during the year. Number of deaths of infants under 4 week of age per 1000 population during the year. (D) Number of death of infants under 4 week of age per 1000 births during the year. 6. Which of the following factors that regulates population size? (A) Cold Conditions (B) Floods (C) Disease (D) Fire 7. Match the following items in List I with List II. List I List II a. Dispersion i. Analysis of variation b. Change in outcome variable ii. Regression analysis c. Association in variables iii. Standard deviation d. Measure in relationship iv. Chi-square test (A) iii ii iv i (B) iv iii ii i (C) i ii iii iv (D) ii i iv iii Paper-II 4 D-15-14

5 4. ÃÖæ Öß I ÛúÖê ÃÖæ Öß II ÃÖê ÃÖã Öê»ÖŸÖ Ûúß Ö : ÃÖæ Öß I ÃÖæ Öß II a. ÖÖò»Ö êæü ü»ö Ö i Öë ³ÖÖ üÿö Ûúß Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ÃÖ ÖõÖÖ Ñ b. Öß.Ûêú. ¾Öê ü»ö ii. ÖÖ ÛúßÖÖ Ö ¾ÖÓ ³ÖÖ üÿö Ûúß Ö ÖÃÖÓܵÖÖ c. ØÛúÝÃÖ»Öê êü ¾ÖÃÖ iii. Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ²Ö Ö d. ÖÖ» ÖÃÖ iv. Ö ÖÃÖÓܵÖÖ Ûêú ÃÖ üö ŸÖ ÃÖ ²Ö Öß Ö²Ö Ö (A) i ii iii iv (B) ii iii iv i (C) iii i ii iv (D) iii iv i ii 5. Ö韵Öã ü ü ÛúÖê Ö ü³öö ÂÖŸÖ ÛúµÖÖ ÖÖŸÖÖ Æîü : (A) ¾ÖÂÖÔ Ûêú üöî üö Ö ÖÏ ŸÖ 1000 Ö ÖÖë Ö ü 1 ÃÖ ŸÖÖÆü ÃÖê Ûú Ö ˆ ÖÏ Ûêú Ö Öã Öë Ûúß Ö韵Öã ÃÖÓܵÖÖ (B) ¾ÖÂÖÔ Ûêú üöî üö Ö ÖÏ ŸÖ 1000 Ö ÖÃÖÓܵÖÖ Ö ü 1 ÃÖ ŸÖÖÆü Ûúß ˆ ÖÏ ÃÖê ûöê êü Ö Öã Öë Ûúß Ö韵Öã ÃÖÓܵÖÖ (C) ¾ÖÂÖÔ Ûêú üöî üö Ö ÖÏ ŸÖ 1000 Ö ÖÃÖÓܵÖÖ Ö ü 4 ÃÖ ŸÖÖÆü Ûêú Öß Öê ¾ÖÖ»Öê Ö Öã Öë Ûúß Ö韵Öã ÃÖÓܵÖÖ (D) ¾ÖÂÖÔ Ûêú üöî üö Ö ÖÏ ŸÖ 1000 Ö ÖÖë Ö ü 4 ÃÖ ŸÖÖÆü ÃÖê ûöê êü Ö Öã Öë Ûúß Ö韵Öã ÃÖÓܵÖÖ 6. Ö Ö Öë ÃÖê ÛúÖî Ö ÃÖÖ ÛúÖ üûú Ö ÖÃÖÓܵÖÖ Ûêú ÖÛúÖ ü ÛúÖ ÖµÖ Ö Ö Ûú üÿöö Æîü? (A) ÖßŸÖ ü ÖÖ Ñ (B) ²ÖÖœÌü (C) ²Öß ÖÖ üß (D) ÖÝÖ 7. ÃÖæ Öß I ÛúÖê ÃÖæ Öß II Ûêú ÃÖÖ Ö ÃÖã Öê»ÖŸÖ Ûúß Ö : ÃÖæ Öß I ÃÖæ Öß II a. ¾ÖÃÖ ÖÔ Ö i. ¾Öî ³Ö µö ÛúÖ ¾Ö»ÖêÂÖÞÖ b. Ö üþöö Ö Ö ü Öë Ö ü¾öÿöô Ö ii. ÃÖ ÖÖÁÖµÖÞÖ ¾Ö»ÖêÂÖÞÖ c. Ö üöë Öë ÃÖÓ²ÖÓ Ö iii. ÖÖ ÖÛú ¾Ö Ö»Ö Ö d. ÃÖÓ²ÖÓ Ö ÛúÖ ÖÖ ÖÛú iv. ÛúÖ Ô-ÃÛúÖ¾ÖµÖ ü Ö üßõöþö (A) iii ii iv i (B) iv iii ii i (C) i ii iii iv (D) ii i iv iii D Paper-II

6 8. Coale (1986) has divided the effects of below replacement level fertility into the following categories : I. Demographic effects II. III. IV. Social effects Family planning effects Political effects (A) I, II and III are correct (B) (C) I, II and IV are correct II, III and IV are correct (D) II and III are correct 9. Match items of List I of with the items of List II given below. List I List II a. q x i. Number of persons living between ages x and x + 1 b. l x ii. Number of deaths between ages x and x + 1 c. d x iii. Survivors at exact age x d. L x iv. Probability of dying between ages x and x + 1 (A) iii i iv ii (B) iv iii ii i (C) i iv ii iii (D) ii iii iv ii 10. Among the following Indian cities, which is the fastest growing? (A) Jaipur (B) Surat (C) Bangalore (D) Indore 11. What below denotes the Physiological-ability of a woman to conceive children? (A) Fertility (B) Fecundity (C) Total fertility (D) Gross fertility Paper-II 6 D-15-14

7 8. ÛúÖê»Öê (1986) Öê Ö Ö Ã ÖÖ ÖÖ Ö Ö ÃŸÖ ü ÖÏ Ö Ö ÖŸÖÖ ÛúÖê Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ ÁÖê ÞÖµÖÖë Öë ¾Ö³ÖÖ ÖŸÖ ÛúµÖÖ Æîü : I. Ö ÖÃÖÖÓ ÜµÖÛúßµÖ ÖϳÖÖ¾Ö II. III. IV. ÃÖÖ ÖÖ ÖÛú ÖϳÖÖ¾Ö Ö ü¾öö ü ÖµÖÖê Ö Ö ÖϳÖÖ¾Ö üö Ö Öß ŸÖÛú ÖϳÖÖ¾Ö (A) I, II, III ÃÖÆüß Æïü (B) I, II Öî ü IV ÃÖÆüß Æïü (C) II, III Öî ü IV ÃÖÆüß Æïü (D) II Öî ü III ÃÖÆüß Æïü 9. ÃÖæ Öß I ÛúÖê ÃÖæ Öß II ÃÖê ÃÖã Öê»ÖŸÖ Ûúß Ö : ÃÖæ Öß I ÃÖæ Öß II a. q x i. x Öî ü x + 1 ÖµÖã Ûêú Ö µö Ûêú ¾µÖ ŒŸÖ Ûúß ÃÖÓܵÖÖ b. l x ii. x Öî ü x + 1 ÖµÖã Ûêú ²Öß Ö Ö韵Öã Ûúß ÃÖÓܵÖÖ c. d x iii. µö ÖÖ ÖÔ ÖµÖã x ŸÖÛú Öß Öê ¾ÖÖ»Öê d. L x iv. x Öî ü x + 1 ÖµÖã Ûêú ²Öß Ö Ö韵Öã Ûúß ÃÖ ³ÖÖ¾Ö ÖÖ (A) iii i iv ii (B) iv iii ii i (C) i iv ii iii (D) ii iii iv ii 10. ³ÖÖ üÿö Ûêú Ö Ö ÖÆü üöë Öë ÃÖê ÛúÖî Ö ÃÖê ÖÆü ü ÛúÖ ¾ÖÛúÖÃÖ ÃÖ¾ÖÖÔ ÖÛú ŸÖß¾ÖΟÖÖ ÃÖê ÆüÖê üæüö Æîü? (A) ÖµÖ Öã ü (B) ÃÖæ üÿö (C) ²ÖïÝÖ»ÖÖî ü (D) üöî ü 11. Ö Ö Öë ÃÖê ŒµÖÖ Ö Æü»ÖÖ Ûúß ÝÖ³ÖÔ ÖÖ üþö ÖÖ üß üûú õö ÖŸÖÖ ü ÖÖÔŸÖÖ Æîü? (A) ÖÏ Ö Ö Ö (B) ÖÏ Ö Ö Ö õö ÖŸÖÖ (C) Ûãú»Ö ÖÏ Ö Ö Ö (D) ÃÖÛú»Ö ÖÏ Ö Ö Ö D Paper-II

8 12. Match items in List I with those in List II : a. Curate expectation of life. List I i. List II 1 P(t) = 1 + ea + bt k b. Modified IMR for given seperation factor ii. e x = e 0 x 1 2 c. Adjusted (standardised) death rate of a given population d. Logistic curve fitting (A) i ii iii iv (B) ii iii iv i (C) iv iii ii i (D) iii ii i iv iii. iv. f dx (1 f) dx b + x 1 b x M A x PS x P S x 13. Match the items List I with items in List II. List I List II a. Bhore Committee Report i b. National Health Policy ii c. Launching of FP Programme iii d. National Population Policy iv (A) ii i iii iv (B) i ii iii iv (C) iii iv ii i (D) iv iii ii i Paper-II 8 D-15-14

9 12. ÃÖæ Öß I ÛúÖê ÃÖæ Öß II ÃÖê ÃÖã Öê»ÖŸÖ Ûúß Ö : ÃÖæ Öß I a. Öß¾Ö Ö- ÖÏŸµÖÖ ÖÖ ÛúÖê ŒµÖæ êü ü Ûú ü ÖÖ b. ü Æãü ÃÖê Öê êü Ö Ö ±îúœ ü ü ÆêüŸÖã Ö ü¾öùÿöÿö Ö Ô. Ö. Ö ü. i. ÃÖæ Öß II 1 P(t) = 1 + ea + bt k ii. e x = e 0 x 1 2 c. üß Æãü Ô Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ÛúÖ ( ÖÖ ÖÛúßÛéúŸÖ) Ö韵Öã ü ü d.»ööò Ö Ã üûú ¾ÖÛÎú ±úø üýö (A) i ii iii iv (B) ii iii iv i (C) iv iii ii i (D) iii ii i iv iii. iv. f dx (1 f) dx b + x 1 b x M A x PS x P S x 13. ÃÖæ Öß I ÛúÖê ÃÖæ Öß II ÃÖê ÃÖã Öê»ÖŸÖ Ûúß Ö : ÃÖæ Öß I ÃÖæ Öß II a. ³ÖÖê êü ÃÖ Ö ŸÖ Ûúß ü ÖÖê Ôü i b. üöâ ÒüßµÖ Ã¾ÖÖà µö µööê Ö ÖÖ ii c. FP ÛúÖµÖÔÛÎú Ö ÛúÖê»ÖÖÝÖæ Ûú ü ÖÖ iii d. üöâ ÒüßµÖ Ö ÖÃÖÓܵÖÖ µööê Ö ÖÖ iv (A) ii i iii iv (B) i ii iii iv (C) iii iv ii i (D) iv iii ii i D Paper-II

10 14. Match different mathematical models of population projection in List I with their respective formula in List II. List I List II a. Arithmetic growth model. k i. P t = 1 + e a + bt b. Geometric growth model. ii. P t = P 0 e rt c. Exponential growth model. iii. P t = P 0 (1 + r) t d. Logistic growth model. iv. P t = P 0 (1 + rt) (A) iv iii ii i (B) iii iv iii ii (C) ii i iv iii (D) i ii i iv 15. Assertion (A) : The higher the job opportunities for female population in the paid labour market, the higher the acceptance of family planning. Reason (R) : Job opportunity and cost of a child is directly proportional to the employment status of mother. (A) (A) is true, (R) is true, (R) is the correct explanation of (A). (B) (A) is true, (R) is true, (R) is not the correct explanation of (A). (C) (A) is true, (R) is false. (D) (A) is false, (R) is true. 16. According to the Economist, Leibenstein, couples produced children because : I. Consumption utility II. Old age security utility III. Work-income utility IV. Contribution to extended family utility (A) I, II, III and IV are correct. (B) I, II and III are correct. (C) II and III are correct. (D) I and II are correct. 17. The condition that supports maximum population size is called (A) Population density (B) Maximum Growth Rate (C) Carrying Capacity (D) Biotic potential 18. Which one of the following has window period? (A) T.B. (B) STD (C) RTI (D) HIV Paper-II 10 D-15-14

11 14. ÃÖæ Öß I Ö ÖÃÖÓܵÖÖ Öã ÖÖ Ö Ûêú ¾Ö ³Ö Ö ÝÖ ÞÖŸÖßµÖ ÖÖò ü»ööë ÛúÖê ˆ ÖÛêú ÃÖÖ ÖêõÖ ±úö ÖæÔ»ÖÖë ÃÖæ Öß II Ûêú ÃÖÖ Ö ÃÖã Öê»ÖŸÖ Ûúß Ö : ÃÖæ Öß I ÃÖæ Öß II a. ÓÛúÝÖ ÞÖŸÖßµÖ ¾Öé ü ÖÖò ü»ö i. P t = k 1 + e a + bt b. µöö ÖŸÖßµÖ ¾Öé ü ÖÖò ü»ö ii. P t = P 0 e rt c. ¾ÖßÖÖ üöÿ ÖÛú ¾Öé ü ÖÖò ü»ö iii. P t = P 0 (1 + r) t d.»ööê Ö Ã üûú ¾Öé ü ÖÖò ü»ö iv. P t = P 0 (1 + rt) (A) iv iii ii i (B) iii iv iii ii (C) ii i iv iii (D) i ii i iv 15. ³ÖÛú Ö Ö (A) : ÖÏ ü Ö ÁÖ Ö ²ÖÖ ÖÌÖ ü Öë Ö Æü»ÖÖ Ö ÖÃÖÓܵÖÖ Ûêú»ÖµÖê ÛúÖ Ö Ûú ü Öê Ûêú ¾ÖÃÖ ü ÖŸÖ Öê ÖÛú ÆüÖëÝÖê Ö ü¾öö ü ÖµÖÖê Ö Ö Ûúß Ã¾ÖßÛúÖµÖÔŸÖÖ ³Öß ÖÛú ÆüÖêÝÖß ŸÖÛÔú (R) : üöê ÖÝÖÖ ü Ûêú ¾ÖÃÖ ü Öî ü ²Ö Öê Ûêú»ÖÖ»Ö Ö- ÖÖ»Ö Ö Ûúß»ÖÖÝÖŸÖ ÃÖß Öê ºþ Ö Öë ÖÖÑ Ûêú ÖÖîÛú üß Ûêú ÃŸÖ ü Ûêú Öã ÖÖŸÖ Öë Æîü (A) (A) Öî ü (R) üöê ÖÖë ÃÖÆüß Æïü Öî ü (A) ÛúÖ (R) ÃÖÆüß Ã Ö üßûú üþö Æîü (B) (A) Öî ü (R) üöê ÖÖë ÃÖÆüß Æïü, Ö ü ŸÖã (A) ÛúÖ (R) ÃÖÆüß Ã Ö üßûú üþö ÖÆüà Æîü (C) (A) ÃÖÆüß Æîü, Ö ü ŸÖã (R) ÝÖ»ÖŸÖ Æîü (D) (A) ÝÖ»ÖŸÖ Æîü, Ö ü ŸÖã (R) ÃÖÆüß Æîü 16. ÖÔ ÖÖà Öß»Öß²Öêà üö Ö Ûêú ÖãÃÖÖ ü Óü Ö ŸÖ ²Ö Öê Öî üö Ûú üÿöê Æïü ŒµÖÖë Ûú : I. ˆ Ö³ÖÖꌟÖÖ ˆ ÖµÖÖê ÝÖŸÖÖ II. ¾Öé üö¾öã ÖÖ ÃÖã üõöö ˆ ÖµÖÖê ÝÖŸÖÖ III. ÛúÖµÖÔ- ÖµÖ ˆ ÖµÖÖê ÝÖŸÖÖ IV. Ö ü¾öö ü ¾ÖßÖÖ ü ˆ ÖµÖÖê ÝÖŸÖÖ Öë µööêýö üö Ö (A) I, II, III Öî ü IV ÃÖÆüß Æïü (B) I, II Öî ü III ÃÖÆüß Æïü (C) II Öî ü III ÃÖÆüß Æïü (D) I Öî ü II ÃÖÆüß Æïü 17. ÖÛúŸÖ Ö Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ÖÛúÖ ü ÛúÖê ÃÖ ÖÙ ÖŸÖ Ûú ü Öê ¾ÖÖ»Öß Ã Ö ŸÖ ÛúÖê ÛúÆüŸÖê Æïü (A) Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ÃÖ Ö ÖŸÖÖ (B) ÖÛúŸÖ Ö ¾Öé ü ü ü (C) ¾ÖÆü Ö õö ÖŸÖÖ (D) Öî ¾ÖÛú ÃÖÓ³ÖÖ ¾ÖŸÖ (Biotic Potential) 18. Ö Ö Öë ÃÖê ÛúÃÖ Öë Ø¾Ö üöê Öß üµö ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü? (A) üß.²öß. (B) ÃÖ üß üß (C) Ö ü üß Ö Ô (D) Ö Ö Ô ¾Öß D Paper-II

12 19. Which of the following is not a conventional classification of household? (A) Non family household (B) One-family household (C) Two family household (D) Multi-family household 20. The Government of India set up a population data Committee in which among the following year? (A) 1934 (B) 1944 (C) 1954 (D) Match items of List I with the items in List II given below : List I List II a. Warren Thompson i. Population Dynamics b. Henry Shryock ii. Population Problems c. Ralph Thomlinson iii. Methods and Materials of Demography d. George W. Berclay iv. The Techniques of Population Analysis (A) ii i iii iv (B) i ii iii iv (C) iii iv ii i (D) iv ii iii i 22. Which of the following scheme is not run by the Jansankhya Sthirta Kosh? (A) Prerna Scheme (B) Santushti Scheme (C) National Toll free helpline (D) Sanjeevani Scheme 23. Who proposed the concept of Intervening Obstacles in the filed of migration theories? (A) Ravenstein (B) Lee (C) Todaro (D) Zipf 24. According to 2011 census, the number of (census & statutory) towns is close to which of the following? (A) 5000 (B) 6000 (C) 7000 (D) Arrange natural growth rate of the following states in ascending order according to the SRS Bulletin, September I. Andhra Pradesh II. Gujarat III. Karnataka IV. Madhya Pradesh (A) IV, III, II, I (B) III, II, I, IV (C) II, I, III, IV (D) IV, III, I, II Paper-II 12 D-15-14

13 19. Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ Öë ÃÖê ÛúÖî Ö-ÃÖÖ Ö êü»öæ ÃÖÖ ÖÖ Ö ÛúÖ ¾ÖÝÖáÛú üþö ÖÆüà Æîü? (A) ÝÖî ü- ÖÖ ü¾öö üûú Ö êü»öæ ÃÖÖ ÖÖ Ö (B) Ûú- Ö ü¾öö üß Ö êü»öæ ÃÖÖ ÖÖ Ö (C) «ü- Ö ü¾öö üß Ö êü»öæ ÃÖÖ ÖÖ Ö (D) ²ÖÆãü Ö ü¾öö üß Ö êü»öæ ÃÖÖ ÖÖ Ö 20. ³ÖÖ üÿö ÃÖ üûúö ü Öê Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ÖÓÛú ÌüÖ ÃÖ Ö ŸÖ Ûúß Ã ÖÖ Ö ÖÖ Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ Öë ÃÖê ÛúÃÖ ¾ÖÂÖÔ Öë Ûúß? (A) 1934 (B) 1944 (C) 1954 (D) ÃÖæ Öß I Ûúß Ö üöë ÛúÖê ÃÖæ Öß II ÃÖê ÃÖã Öê»ÖŸÖ Ûúß Ö : ÃÖæ Öß I ÃÖæ Öß II a. ¾ÖÖ êü Ö ÖÖò ÖÃÖ Ö i. Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ÝÖ ŸÖÛúß b. Æêü Ö üß ÁÖµÖÖòÛú ii. Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ÃÖ ÖõÖÖ Ñ c. üöò»±ú ÖÖò ÖØ»ÖÃÖ Ö iii. Ö ÖÃÖÖÓ ÜµÖÛúß Ûúß ÃÖÖ ÖÝÖÏß ¾ÖÓ ÖÏÞÖÖ»ÖµÖÖÑ d. ÖÖò ÖÔ ü²»µöæ. ²ÖÖÛÔú»Öê iv. Ö ÖÃÖÓܵÖÖ ¾Ö»ÖêÂÖÞÖ Ûúß ŸÖÛú ÖßÛú (A) ii i iii iv (B) i ii iii iv (C) iii iv ii i (D) iv ii iii i 22. Ö Ö Öë ÃÖê ÛúÖî Ö ÃÖß µööê Ö ÖÖ Ö ÖÃÖÓܵÖÖ Ã Ö üÿöö ÛúÖêÂÖ «üö üö ÖÆüà Ö»ÖÖµÖß ÖÖŸÖß Æîü? (A) ÖÏê üþöö µööê Ö ÖÖ (B) ÃÖ ŸÖã  ü µööê Ö ÖÖ (C) üöâ ÒüßµÖ Ö: Öã»Ûú ±úöê Ö ÃÖã ¾Ö ÖÖ (D) ÃÖÓ Öß¾Ö Öß µööê Ö ÖÖ 23. ÖϾÖÃÖ Ö ÃÖ üöóÿööë Ûêú õöê Ö Öë Ö µö¾öÿöá ¾µÖ¾Ö ÖÖ ÖÖë Ûúß ¾Ö ÖÖ üþöö ÛúÖ ÖÏ ŸÖ ÖÖ ü Ö ÛúÃÖ Öê ÛúµÖÖ? (A) êü¾öê à üß Ö (Ravenstein) (B)»Öß (Lee) (C) üöê üö üöê (Todaro) (D) Ö ±ú (Zipf) Ûúß Ö ÖÝÖÞÖ ÖÖ Ûêú ÖãÃÖÖ ü ( Ö ÖÝÖÖ ÞÖÛú Öî ü ÃÖÖÓ ¾Ö ÖÛú) ÖÆü üöë Ûúß ÃÖÓܵÖÖ Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ Öë ÛúÃÖÛêú ÖÃÖ ÖÖÃÖ Æîü? (A) 5000 (B) 6000 (C) 7000 (D) SRS ²Öã»Öê ü Ö ÃÖŸÖÓ²Ö ü, 2013 Ûêú ÖãÃÖÖ ü Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ üö µööë Ûúß Ã¾ÖÖ³ÖÖ ¾ÖÛú ¾Öé ü ü ü ÛúÖê Ö üöêæüß ÛÎú Ö Öë ¾µÖ¾Ö Ã ÖŸÖ Ûúß Ö : I. ÖÓ Ö ÖÏ êü Ö II. ÝÖã Ö üöÿö III. Ûú ÖÖÔ üûú IV. Ö µö ÖÏ êü Ö (A) IV, III, II, I (B) III, II, I, IV (C) II, I, III, IV (D) IV, III, I, II D Paper-II

14 26. Which among the following country conducts census at every 3 years interval? (A) United Kingdom (B) Canada (C) United States (D) Australia 27. Which of the following factors might push someone to migrate? i. Poverty ii. Political persecution iii. Natural calamities (A) i (B) i, ii (C) i, ii, iii (D) ii 28. Assertion (A) : Crude Death Rate (CDR) should not be considered for purpose of comparison. Reason (R) : CDR is affected by the age-composition of the population. (A) (A) is incorrect, (R) is correct. (B) (A) is incorrect, (R) is incorrect. (C) (A) is correct, (R) is correct and (R) is correct explanation of (A). (D) (A) is correct, (R) is in correct and (R) is explanation of (A). 29. Arrange natural growth rate of the following states in descending order according to the SRS Bulletin September, I. Goa II. Manipur III. Meghalaya IV. Nagaland (A) I, II, III, IV (B) II, I, III, IV (C) III, IV, II, I (D) IV, II, I, III 30. Match List I with List II : List I List II a. Mayer s Index i. Age structure b. Population Pyramid ii. Population projection c. Chiangs Method iii. Digit preference d. Exponential growth model iv. Constructing of life table (A) ii iii iv i (B) iii i iv ii (C) iv ii iii i (D) i ii iii iv Paper-II 14 D-15-14

15 26. Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ Öë ÃÖê ÛúÖî Ö-ÃÖÖ êü Ö ÖÏ ŸÖ 3 ¾ÖÂÖÔ Ûêú ÓŸÖ üö»ö Ûêú ²ÖÖ ü Ö ÖÝÖÞÖ ÖÖ Ûú ü¾ööÿöö Æîü? (A) µöæ ÖÖ êü ü ØÛúÝÖË ü Ö (B) Ûú ÖÖ üö (C) ÃÖÓµÖãŒŸÖ üö µö (D) Öà Òêü»ÖµÖÖ 27. Ö Ö Öë ÃÖê ÛúÖî Ö-ÃÖê ÛúÖ üûú ÛúÃÖß ÛúÖê ÖϾÖÃÖ Ö Ûêú»Ö ²ÖÖ µö Ûú ü ÃÖÛúŸÖê Æïü? i. ÝÖ üß²öß ii. üö Ö Öß ŸÖÛú ˆŸ Öß Ìü Ö iii. ÖÏÖÛéú ŸÖÛú Ö Ö üö Ñ (A) i (B) i, ii (C) i, ii, iii (D) ii 28. ³ÖÛú Ö Ö (A) : ŸÖã»Ö ÖÖ Ûêú»Ö ÖÖê ÖŸÖ Ö韵Öã ü ü (CDR) Ö ü ¾Ö ÖÖ ü ÖÆüà Ûú ü ÖÖ ÖÖ Æü ŸÖÛÔú (R) : CDR Ö ÖÃÖÓܵÖÖ Ûêú ÖµÖã-ÃÖÓ Ö ü Ö ÃÖê ÖϳÖÖ ¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü (A) (A) ÝÖ»ÖŸÖ Æîü, (R) ÃÖÆüß Æîü (B) (A) ÝÖ»ÖŸÖ Æîü, (R) ÝÖ»ÖŸÖ Æîü (C) (A) ÃÖÆüß Æîü, (R) ÃÖÆüß Æîü Öî ü (R), (A) Ûúß ÃÖÆüß ¾µÖÖܵÖÖ Æîü (D) (A) ÃÖÆüß Æîü, (R) ÃÖÆüß Æîü, Ö ÓüŸÖã (R), (A) Ûúß ÃÖÆüß ¾µÖÖܵÖÖ ÖÆüà Æîü 29. SRS ²Öã»Öê üß Ö ÃÖŸÖÓ²Ö ü, 2013 Ûêú ÖãÃÖÖ ü Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ üö µööë Ûúß Ã¾ÖÖ³ÖÖ ¾ÖÛú ¾Öé ü ü ü ÛúÖê ¾Ö üöêæüß ÛÎú Ö Öë ¾µÖ¾Ö Ã ÖŸÖ Ûúß Ö : I. ÝÖÖê¾ÖÖ II. Ö ÞÖ Öã ü III. Öê ÖÖ»ÖµÖ IV. ÖÖÝÖÖ»Öï ü (A) I, II, III, IV (B) II, I, III, IV (C) III, IV, II, I (D) IV, II, I, III 30. ÃÖæ Öß I ÛúÖ ÃÖæ Öß II Ûêú ÃÖÖ Ö Ö»ÖÖ Ö Ûúß Ö : ÃÖæ Öß I ÃÖæ Öß II a. ÖêµÖÃÖÔ Ó êüœãö i. ÖµÖã ÃÖÓ ü Ö ÖÖ b. Ö ÖÃÖÓܵÖÖ Ö üö Ö ü ii. Ö ÖÃÖÓܵÖÖ Öã ÖÖ Ö c. ÖµÖÖÓÝÖ ÖÏÞÖÖ»Öß iii. ü Ö ü ¾Ö üßµöÿöö d. ¾µÖÖܵÖÖŸ ÖÛú ¾Öé ü ÖÖò ü»ö iv. Öß¾Ö Ö ÃÖÖ üþöß ÛúÖ Ö ÖÖÔÞÖ (A) ii iii iv i (B) iii i iv ii (C) iv ii iii i (D) i ii iii iv D Paper-II

16 31. There are nine specific objectives of the policy for the empowerment of women. Which of the following is not one them? (A) Enjoyment of all human rights and fundamental freedom. (B) (C) Equal access to participation and decision making. Enabling environment for disabled. (D) Strengthening legal systems aimed at elimination of all forms of discrimination against women. 32. Assertion (A) : Gender gap is reducing in India in all spheres of activity. Reason (R) : More and more girls are attending schools and colleges in India. (A) Both (A) and (R) are true, (R) is the correct explanation of (A). (B) Both (A) and (R) are true, (R) is not correct explanation of (A). (C) (A) is true and (R) is false. (D) (A) is false and (R) is true. 33. Death rates are standardized for which of the following purpose? (A) To eliminate the differential influence of one or more variables. (B) To obtain an estimate of the ideal rates. (C) To correct for under registration of the phenomenon in question. (D) To obtain a correct statement of the actual rates. 34. In the life table, which one is not correct? (A) q x = 2m x (B) 2 + m n q x = 2n ( n m x ) x 2 + n( n m x ) (C) e x = T x l x (D) T x = L x + l x 35. Surat was affected by which of the following diseases in early 1990s. (A) Tuberculosis (B) Plague (C) Malaria (D) Dengue 36. Rank the following states in Descending order of sex ratio according 2011 census India. (A) Tamil Nadu, Chattisgarh, Andhra Pradesh. (B) Andhra Pradesh, Tamil Nadu, Chattisgarh. (C) Tamil Nadu, Andhra Pradesh, Chattisgarh. (D) Chattisgarh, Tamil Nadu, Andhra Pradesh. Paper-II 16 D-15-14

17 31. Ö Æü»ÖÖ Öë Ûêú ÃÖ Ö ŒŸÖÛú üþö Ûúß Öß ŸÖ Ûêú 9 ¾Ö Ö ü»öõµö Æïü Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ Öë ÃÖê ÛúÖî Ö ÃÖÖ Ûú ÖÆüà Æîü? (A) ÃÖ ÖÃŸÖ ÖÖ Ö¾Ö ÖÛúÖ üöë Öî ü ÖÖî»ÖÛú ÖÛúÖ üöë ÛúÖ ˆ Ö³ÖÖêÝÖ (B) ÖÞÖÔµÖ»Öê Öê Öî ü ³ÖÖÝÖß üö üß ÛúÖ ÃÖ ÖÖ Ö ÖÛúÖ ü (C) ¾ÖÛú»ÖÖÓÝÖÖë Ûêú»Ö ÖãÛæú»Ö ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö üþö (D) Ö Æü»ÖÖ Öë Ûêú ÃÖÖ Ö ³Öê ü³öö¾ö Ûú ü Öê ¾ÖÖ»Öê ÃÖ³Öß ºþ ÖÖë ÛúÖê ÃÖ ÖÖ ŸÖ Ûú ü Öê Ûêú ˆ êü µö ÃÖê ÛúÖ Öæ Öß ÖÏÞÖÖ»ÖµÖÖë ÛúÖê Ö Ö²ÖæŸÖ Ûú ü ÖÖ 32. ³ÖÛú Ö Ö (A) : ³ÖÖ üÿö Öë ÝÖ ŸÖ ¾Ö Ö Ûêú ÃÖ³Öß õöê ÖÖë Öë Ø»ÖÝÖ ÓŸÖ üö»ö Ûú Ö ÆüÖê üæüö Æîü ŸÖÛÔú (R) : ³ÖÖ üÿö Öë»Ö Ìü ÛúµÖÖÑ ÖÛúÖ ÖÛú ÃÖÓܵÖÖ Öë ¾ÖªÖ»ÖµÖÖë Öë ÖÖ üæüß Æïü (A) (A) Öî ü (R) üöê ÖÖë ÃÖÆüß Æïü Öî ü (A) ÛúÖ (R) ÃÖÆüß Ã Ö üßûú üþö Æîü (B) (A) Öî ü (R) üöê ÖÖë ÃÖÆüß Æïü, Ö ü ŸÖã (A) ÛúÖ (R) ÃÖÆüß Ã Ö üßûú üþö ÖÆüà Æîü (C) (A) ÃÖÆüß Æîü, Ö ü ŸÖã (R) ÝÖ»ÖŸÖ Æîü (D) (A) ÝÖ»ÖŸÖ Æîü, Ö ü ŸÖã (R) ÃÖÆüß Æîü 33. Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ Öë ÃÖê ÛúÃÖ ˆ êü µö Ûêú»Ö Ö韵Öã ü üöë ÛúÖê ÖÖ ÖÛúßÛéúŸÖ Ûú ü üµöö ÝÖµÖÖ Æîü? (A) Ûú Ö¾ÖÖ ÖÛú ¾Ö³Öê üûú ÖϳÖÖ¾Ö ÛúÖê»ÖÝÖÖ ÖÖ (B) Ö ü ÖÔ ü ü Ûêú ÖÛú»Ö Ö ÛúÖê ÖÏÖ ŸÖ Ûú ü ÖÖ (C) ¾Ö ÖÖ üþößµö Ö ü ÖÖ Ûêú Ûú Ö ÖÓ ÖßÛú üþö ÛúÖê šüßûú Ûú ü ÖÖ (D) ¾ÖÖÃŸÖ ¾ÖÛú ü ü Ûêú ÃÖÆüß ¾Ö¾Ö üþö ÛúÖê ÖÏÖ ŸÖ Ûú ü ÖÖ 34. Öß¾Ö Ö ÃÖÖ üþöß Öë ÛúÖî Ö-ÃÖÖ ÃÖÆüß ÖÆüà Æîü? (A) q x = 2m x 2 + m (B) n q x = 2n ( n m x ) x 2 + n( n m x ) (C) e x = T x l x (D) T x = L x + l x Ûêú Ö Óü³Ö Öë ÃÖæ üÿö Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ Öë ÃÖê ÛúÃÖ ²Öß ÖÖ üß ÃÖê ÖϳÖÖ ¾ÖŸÖ Æãü Ö ÖÖ? (A) ŸÖ Öê üûú (B)»ÖêÝÖ (C) Ö»Öê üµöö (D) ëüýöã 36. Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ üö µööë ÛúÖê ³ÖÖ üÿö Ûúß 2011 Ûúß Ö ÖÝÖÞÖ ÖÖ Ûêú ÖãÃÖÖ ü Ø»ÖÝÖÖ Öã ÖÖŸÖ Ûêú ¾Ö üöêæüß ÛÎú Ö Öë ÁÖêÞÖß²Ö ü Ûúß Ö : (A) ŸÖ Ö»Ö ÖÖ ãü, û ÖßÃÖÝÖœÌü, Ö ÖÐ ÖÏ êü Ö (B) Ö ÖÐ ÖÏ êü Ö, ŸÖ Ö»Ö ÖÖ ãü, û ÖßÃÖÝÖœÌü (C) ŸÖ Ö»Ö ÖÖ ãü, Ö ÖÐ ÖÏ êü Ö, û ÖßÃÖÝÖœÌü (D) û ÖßÃÖÝÖœÌü, ŸÖ Ö»Ö ÖÖ ãü, Ö ÖÐ ÖÏ êü Ö D Paper-II

18 37. Assertion (A) : HIV awareness is substantially lower for the lower wealth quantities. Reason (R) : Awareness is lower for women and for rural households. (A) Both (A) and (R) are true and (R) is the correct explanation of (A). (B) Both (A) and (R) are true, but (R) is not the correct explanation of (A). (C) (A) is true and (R) is false. (D) (A) is false and (R) is true. 38. Assertion (A) : Social Scientists distinguish between sex and gender. Sex refers to biological differences between male and female bodies, while gender concerns the psychological social and cultural differences between men and women. Reason (R) : Differences between male and female are genetically determined. (A) Both (A) and (R) are true and (R) is the correct explanation of (A). (B) (C) Both (A) and (R) are true, but (R) is not the correct explanation of (A). (A) is true, but (R) is false. (D) (A) is false, but (R) is true. 39. Assertion (A) : Women in India, today enjoy equal opportunities with men in all fields of work. Reason (R) : The constitution of India prohibits any kind of discrimination against women. (A) (A) is true, (R) is true, (R) is the correct explanation of (A). (B) (C) (A) is true, (R) is true, (R) is not the correct explanation of (A). (A) is true, (R) is false. (D) (A) is false, (R) is true. 40. Gender inequality refers to (A) Differences in status, power and prestige enjoyed by women and men in various context. (B) (C) Differences in salaries in public and private sector for men and women workers. Unequal distribution of property among sons and daughters. (D) Division of labour based on sex. Paper-II 18 D-15-14

19 37. ³ÖÛú Ö Ö (A) : Ö Ö ÃÖÓ Ö Ö ÖÓ Ö ÖÖÓ Ö (lower wealth quantities) Ûêú»Ö HIV ÖÖÝÖºþÛúŸÖÖ ²ÖÆãüŸÖ ÃÖß ÖÖ ŸÖÛú Ûú Ö Æîü ŸÖÛÔú (R) : ÝÖÏÖ ÖßÞÖ Ö ü¾öö üöë Öî ü Ö Æü»ÖÖ Öë Ûêú»Ö ÖÖÝÖºþÛúŸÖÖ Ûú Ö Æîü (A) (A) Öî ü (R) üöê ÖÖë ÃÖŸµÖ Æïü Öî ü (R), (A) Ûúß ÃÖÆüß ¾µÖÖܵÖÖ Æîü (B) (A) Öî ü (R) üöê ÖÖë ÃÖŸµÖ Æïü, Ö ü ŸÖã (R), (A) Ûúß ÃÖÆüß ¾µÖÖܵÖÖ ÖÆüà Æîü (C) (A) ÃÖŸµÖ Æîü, Ö ü ŸÖã (R) ÃÖŸµÖ Æîü (D) (A) ÃÖŸµÖ Æîü, Ö ü ŸÖã (R) ÃÖŸµÖ Æîü 38. ³ÖÛú Ö Ö (A) : ÃÖ ÖÖ Ö ¾Öî ÖÖ ÖÛú ÃÖêŒÃÖ Öî ü Ø»ÖÝÖ Öë ³Öê ü Ûú üÿöê Æïü ÃÖêŒÃÖ ÛúÖ ³Ö ÖÏÖµÖ Æîü à Öß Öî ü Öã¹ýÂÖ Ö üß üöë Ûêú ²Öß Ö Öî ¾ÖÛú Ö ÖÖ ü Ö ü ÓŸÖ ü Ûú ü ÖÖ, Ö²Ö Ûú Ø»ÖÝÖ Ã Öß- Öã¹ýÂÖ Ûêú ²Öß Ö Ö ÖÖê¾Öî ÖÖ ÖÛú, ÃÖÖ ÖÖ ÖÛú Öî ü ÃÖÖÓÃÛéú ŸÖÛú ¾Ö ³Ö ÖŸÖÖ ÃÖê ŸÖÛÔú (R) : à Öß Öî ü Öã¹ýÂÖ Ûêú ²Öß Ö ÓŸÖ ü Ö Öã¾ÖÓ ÖÛú ºþ Ö ÃÖê Ö ÖÖÔ üÿö Æîü (A) (A) Öî ü (R) üöê ÖÖë ÃÖÆüß Æïü Öî ü (A) ÛúÖ (R) ÃÖÆüß Ã Ö üßûú üþö Æîü (B) (A) Öî ü (R) üöê ÖÖë ÃÖÆüß Æïü, Ö ü ŸÖã (A) ÛúÖ (R) ÃÖÆüß Ã Ö üßûú üþö ÖÆüà Æîü (C) (A) ÃÖÆüß Æîü, Ö ü ŸÖã (R) ÝÖ»ÖŸÖ Æîü (D) (A) ÝÖ»ÖŸÖ Æîü, Ö ü ŸÖã (R) ÃÖÆüß Æîü 39. ³ÖÛú Ö Ö (A) : ³ÖÖ üÿö Öë Ö Ö Ö Æü»ÖÖ Öë ÛúÖê ÃÖ³Öß õöê ÖÖë Öë Öã¹ýÂÖ Ûêú ÃÖ ÖÖ Ö ¾ÖÃÖ ü ÖÏÖ ŸÖ Æïü ŸÖÛÔú (R) : ³ÖÖ üÿö ÛúÖ ÃÖÓ ¾Ö ÖÖ Ö Ö Æü»ÖÖ Öë Ûêú ¾Ö¹ý ü ÛúÃÖß ³Öß ÖÏÛúÖ ü Ûêú ³Öê ü³öö¾ö ÛúÖê ÖÏ ŸÖ²ÖÓ ÖŸÖ Ûú üÿöö Æîü (A) (A) Öî ü (R) üöê ÖÖë ÃÖÆüß Æïü Öî ü (R), (A) Ûúß ÃÖÆüß ¾µÖÖܵÖÖ Æîü (B) (A) Öî ü (R) üöê ÖÖë ÃÖÆüß Æïü Ö ü (R), (A) Ûúß ÃÖÆüß ¾µÖÖܵÖÖ ÖÆüà Æîü (C) (A) ÃÖÆüß Æîü Ö ü (R) ÝÖ»ÖŸÖ Æîü (D) (A) ÝÖ»ÖŸÖ Æîü Ö ü (R) ÃÖÆüß Æîü 40. Öë ü ü ÃÖ ÖÖ ÖŸÖÖ ÛúÖ Ö ÖµÖ Æîü (A) ¾Ö ³Ö Ö ÃÖ ü³ööí Öë Ö Æü»ÖÖ Öë ¾ÖÓ Öã¹ýÂÖÖë ÛúÖê ÖÏÖ ŸÖ ü ÖÖÔ, Ö ŒŸÖ ¾ÖÓ ÖÏ ŸÖšüÖ Öë ŸÖ ü (B) Öã¹ýÂÖ ¾ÖÓ Ö Æü»ÖÖ ÁÖ ÖÛúÖë ÆêüŸÖã Ö ²»ÖÛú ŸÖ ÖÖ ÖÏÖ ¾Öê ü ÃÖîŒ ü ü Öë ¾ÖêŸÖ ÖÖë Öë ŸÖ ü (C) ²Öê üöë ¾ÖÓ ²Öê üµööë Öë ÃÖ Ö Ö ÛúÖ ÃÖ ÖÖ Ö ¾ÖŸÖ üþö (D) Ø»ÖÝÖ Ö ü Ö ÖÖ üÿö ÁÖ Ö ¾Ö³ÖÖ Ö Ö D Paper-II

20 41. In intermediate variables framework developed by Davis and Blake which among the following is not a conception variable? (A) Fecundity or infecundity as affected by involuntary causes. (B) (C) Use or non-use of contraception. Fecundity or infecundity as affected by voluntary causes. (D) Voluntary abstinence. 42. Which state has compact settlements most found due to scarcity of water? (A) Rajasthan (B) Gujarat (C) Tamil Nadu (D) Andhra Pradesh 43. Which Indian states have lowest density of population according to census 2011? (A) Rajasthan (B) Andhra Pradesh (C) Assam (D) Arunachal Pradesh 44. The National Nutrition Policy of India was adopted in which of the following years? (A) 1990 (B) 1993 (C) 1996 (D) 1999 Answer questions (45 to 50) based on the following table : State TFR Districts with Districts with Maximum Minimum TFR TFR Bihar (Kamrup) 3.7 (Hailakandi) Madhya Pradesh (Bhopal) 4.1 (Panna) Uttar Pradesh (Kanpur Nagar) 5.4 (Shrawasti) Rajasthan (Kota) 4.4 (Barmer) Odisha (Jharsuguda) 3.5 (Bauddh) Source : Annual Health Survey Fact Sheet second up-gradation round ( ) key finding Dr. C. Chandramouly, R G C and Census Commissioner of India, PPT 2011 Slide Which state has the highest TFR? (A) Bihar (B) Rajasthan (C) Uttar Pradesh (D) Odisha Paper-II 20 D-15-14

21 41. êü ¾ÖÃÖ ŸÖ ÖÖ ²»ÖêÛú «üö üö ¾ÖÛú ÃÖŸÖ ÖÖ µö ÖÛú Ö üöë Ûêú ±Ïêú Ö¾ÖÛÔú Öë Ö Ö Öë ÃÖê ÛúÖî Ö ÃÖÖ ÃÖÓÛú» Ö ÖÖ Ö ü ÖÆüà Æîü? (A) Öî ûûú ÛúÖ üûúöë ÃÖê ÖϳÖÖ ¾ÖŸÖ ÖÏ Ö Ö Ö õö ÖŸÖÖ Ö¾ÖÖ ÖÏ Ö Ö Ö Æüß ÖŸÖÖ (B) Ö üöê ÖÛú ÛúÖ ÖϵÖÖêÝÖ µöö ÖϵÖÖêÝÖ (C) þÖî ûûú ÛúÖ üûúöë ÃÖê ÖϳÖÖ ¾ÖŸÖ ÖÏ Ö Ö Ö õö ÖŸÖÖ Ö¾ÖÖ ÖÏ Ö Ö Ö Æüß ÖŸÖÖ (D) þÖî ûûú ÃÖÓµÖ Ö 42. ÖÖ Öß Ûúß Ûú Öß Ûêú ÛúÖ üþö ÛúÃÖ üö µö Öë Ö ÖÖ Æãü Ö ²ÖÓ üöê²öãÿö Æïü? (A) üö Öà ÖÖ Ö (B) ÝÖã Ö üöÿö (C) ŸÖ Ö»Ö ÖÖ ãü (D) ÖÓ ÖÐ ÖÏ êü Ö 43. ³ÖÖ üÿö Ûúß 2011 Ûúß Ö ÖÝÖÞÖ ÖÖ Ûêú ÖãÃÖÖ ü Ö Ö ÃÖê ÛúÃÖ üö µö ÛúÖ Ö ÖÃÖÓܵÖÖ Ö ÖŸ¾Ö ÃÖ²ÖÃÖê Ûú Ö Æîü? (A) üö Öà ÖÖ Ö (B) ÖÓ ÖÐ ÖÏ êü Ö (C) ÃÖ Ö (D) ¹ýÞÖÖÓ Ö»Ö ÖÏ êü Ö 44. Ö Ö Öë ÃÖê ÛúÃÖ ¾ÖÂÖÔ Öë üöâ ÒüßµÖ ÖÖêÂÖÞÖ Öß ŸÖ þÖßÛúÖ ü Ûúß ÝÖµÖß? (A) 1990 (B) 1993 (C) 1996 (D) 1999 Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ ŸÖÖ»ÖÛúÖ Ûêú Ö ÖÖ ü Ö ü ( ÖÏ Ö ÃÖÓܵÖÖ 45 ÃÖê 50) ÖÏ ÖÖë Ûêú ˆ Ö ü üß ÖµÖê : üö µö TFR Ö»Öê ( µöæ ÖŸÖ Ö TFR) Ö»Öê ( ÖÛúŸÖ Ö TFR) ²ÖÆüÖ ü (ÛúÖ Öºþ Ö) 3.7 (ÆüÖµÖ»ÖÖÛúÖ üß) Ö µö ÖÏ êü Ö (³ÖÖê ÖÖ»Ö) ˆ Ö ü ÖÏ êü Ö ÛúÖ Ö Öã ü ÖÝÖ ü üö Öà ÖÖ Ö (ÛúÖê üö) ˆ ÌüßÃÖÖ ( ÖÖ üãöãýö ÌüüÖ) 4.1 ( Ö ÖÖ) 5.4 (ÁÖÖ¾ÖßÖß) 4.4 (²ÖÖ Ìü Öê ü) 3.5 (²ÖÖî ü) ÄÖÖêŸÖ : ¾ÖÖÙÂÖÛú þÖÖà µö ÃÖ¾ÖìõÖÞÖ ŸÖ µö ÃÖß ü «üÿößµö ÖÝÖÏê êü Ö Ö üöˆó ü ( ) ÖÏ ÖãÜÖ ÖÂÛúÂÖÔ üöò. ÃÖß. ÖÓ ü ÖÖî»Öß Ö ü. Öß.ÃÖß. Öî ü ³ÖÖ üÿößµö ÃÖ¾ÖìõÖÞÖ ÖµÖãŒŸÖ PPT 2011 ûÖÖ ü ÛúÃÖ üö µö ÛúÖ ÖÛúŸÖ Ö TFR Æïü? (A) ²ÖÆüÖ ü (B) üö Öà ÖÖ Ö (C) ˆ Ö ü ÖÏ êü Ö (D) ˆ ÌüßÃÖÖ D Paper-II

22 46. Arrange the following states in ascending order (from low to high) according to levels of TFR. (a) Rajasthan (b) Madhya Pradesh (c) Odisha (d) Bihar (A) Madhya Pradesh, Rajasthan, Odisha, Bihar. (B) Rajasthan, Madhya Pradesh, Bihar, Odisha. (C) Madhya Pradesh, Rajasthan, Bihar, Odisha. (D) Bihar, Rajasthan, Odisha, Madhya Pradesh. 47. Arrange the following districts in descending order (from high to low) according to districts with minimum TFR? (a) Bhopal (b) Kanpur Nagar (c) Jharsuguda (d) Kota (A) Kota, Kanpur Nagar, Bhopal, Jharsuguda. (B) Bhopal, Kota, Kanpur Nagar, Jharsuguda. (C) Kota, Bhopal, Jharsuguda, Kanpur Nagar. (D) Kanpur Nagar, Kota, Bhopal, Jharsuguda. 48. Arrange the following districts with maximum TFR in ascending order (from low to high). (a) Shrawasti (b) Barmer (c) Bauddh (d) Panna (A) Bauddh, Panna, Shrawasti, Barmer. (B) Bauddh, Panna, Barmer, Shrawasti. (C) Bauddh, Barmer, Panna, Shrawasti. (D) Bauddh, Shrawasti, Panna, Barmer. 49. Which district has the lowest TFR in the Category of maximum TFR? (A) Panna (B) Bauddh (C) Hailakandi (D) Barmer 50. Which state has showed largest difference between maximum and minimum TFR of districts? (A) Uttar Pradesh (B) Rajasthan (C) Madhya Pradesh (D) Odisha Paper-II 22 D-15-14

23 46. TFR Ûêú ÃŸÖ üöë Ûêú ÖãÃÖÖ ü Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ üö µööë ÛúÖê Ö üöêæüß ( Ö Ö ÃÖê ˆ Ö) ÛÎú Ö Öë ¾µÖ¾Ö Ã ÖŸÖ Ûúß Ö : (a) üö Öà ÖÖ Ö (b) Ö µö ÖÏ êü Ö (c) ˆ ÌüßÃÖÖ (d) ²ÖÆüÖ ü (A) Ö µö ÖÏ êü Ö, üö Öà ÖÖ Ö, ˆ ÌüßÃÖÖ, ²ÖÆüÖ ü (B) üö Öà ÖÖ Ö, Ö µö ÖÏ êü Ö, ²ÖÆüÖ ü, ˆ ÌüßÃÖÖ (C) Ö µö ÖÏ êü Ö, üö Öà ÖÖ Ö, ²ÖÆüÖ ü, ˆ ÌüßÃÖÖ (D) ²ÖÆüÖ ü, üö Öà ÖÖ Ö, ˆ ÌüßÃÖÖ, Ö µö ÖÏ êü Ö 47. TFR Ûêú ÃŸÖ üöë Ûêú ÖãÃÖÖ ü Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ Ö»ÖÖë ÛúÖê ¾Ö üöêæüß (ˆ Ö ÃÖê Ö Ö) ÛÎú Ö Öë ¾µÖ¾Ö Ã ÖŸÖ Ûúß Ö : (a) ³ÖÖê ÖÖ»Ö (b) ÛúÖ Ö Öã ü ÖÝÖ ü (c) ÖÖ üãöãýöã ÌüÖ (d) ÛúÖê üö (A) ÛúÖê üö, ÛúÖ Ö Öã ü ÖÝÖ ü, ³ÖÖê ÖÖ»Ö, ÖÖ üãöãýöã ÌüÖ (B) ³ÖÖê ÖÖ»Ö, ÛúÖê üö, ÛúÖ Ö Öã ü ÖÝÖ ü, ÖÖ üãöãýöã ÌüÖ (C) ÛúÖê üö, ³ÖÖê ÖÖ»Ö, ÖÖ üãöãýöã ÌüÖ, ÛúÖ Ö Öã ü ÖÝÖ ü (D) ÛúÖ Ö Öã ü ÖÝÖ ü, ÛúÖê üö, ³ÖÖê ÖÖ»Ö, ÖÖ üãöãýöã ÌüÖ 48. Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ Ö»ÖÖë ÛúÖê ÖÛúŸÖ Ö TFR Ûêú ÖãÃÖÖ ü Ö üöêæüß ÛÎú Ö ( Ö Ö ÃÖê ˆ Ö) Öë ¾µÖ¾Ö Ã ÖŸÖ Ûúß ÖµÖê : (a) ÁÖÖ¾ÖßÖß (b) ²ÖÖ Ìü Öê ü (c) ²ÖÖî ü (d) Ö ÖÖ (A) ²ÖÖî ü, Ö ÖÖ, ÁÖÖ¾ÖßÖß, ²ÖÖ Ìü Öê ü (B) ²ÖÖî ü, Ö ÖÖ, ²ÖÖ Ìü Öê ü, ÁÖÖ¾ÖßÖß (C) ²ÖÖî ü, ²ÖÖ Ìü Öê ü, Ö ÖÖ, ÁÖÖ¾ÖßÖß (D) ²ÖÖî ü, ÁÖÖ¾ÖßÖß, Ö ÖÖ, ²ÖÖ Ìü Öê ü 49. ÛúÃÖ Ö»Öê ÛúÖ TFR ÖÛúŸÖ Ö TFR ÁÖêÞÖß Öë µöæ ÖŸÖ Ö Æîü? (A) Ö ÖÖ (B) ²ÖÖî ü (C) ÆüÖµÖ»ÖÖÛúÖ üß (D) ²ÖÖ Ìü Öê ü 50. Ö Ö»Ö ÜÖŸÖ Öë ÃÖê ÛúÃÖ üö µö Öê Ö»Öê Ûúß ÖÛúŸÖ Ö Öî ü µöæ ÖŸÖ Ö üß. ±ú. Ö ü. Ûêú ÖÛúŸÖ Ö ŸÖ ü ÛúÖê ü ÖÖÔµÖÖ Æîü? (A) ˆ Ö ü ÖÏ êü Ö (B) üö Öà ÖÖ Ö (C) Ö µö ÖÏ êü Ö (D) ˆ ÌüßÃÖÖ D Paper-II

24 Space For Rough Work Paper-II 24 D-15-14