Volledige inhoudsopgawe

Transcription

1 Volledige inhoudsopgawe Voorwoord Bybelvertalings Die boodskap van die vier Evangelies oor Jesus Waaroor gaan dit in hierdie hoofstuk? Tye verander Lees die Nuwe Testament histories Lees die Bybel met n liniaal Ooreenkomste tussen die Evangelies Die gesamentlike boodskap van die Evangelies Jesus se betekenis Jesus se titels Jesus se gelykenisse Jesus se wonderwerke Die koninkryk van God Die duiwel en die bose magte Die betekenis van die koninkryk van God Jesus se neiging na onder sy nederigheid Nederigheid as lewenshouding Jesus op pad na die ondermense Jesus as omstrede figuur... 69

2 Die eintlike betekenis van die wet Jesus se toekomsverwagting Jesus se lyding en opwekking/ opstanding Jesus se lydensweg Die opwekking van Jesus Die leë graf Die balans tussen die Evangelies en die Briewe Kan ons dit alles nog glo? Die historiese betroubaarheid van die Evangelies Die selfgetuienis van die Bybel Vroue Dissipels Kruis Opwekking/Opstanding Die verskille tussen die Evangelies Jesus se woorde Gebeurtenisse Die geboorteverhale Die opstandingsverhale Wat beteken hierdie verskille? Is die Evangelies regtig histories betroubaar? Die aanvaarbaarheid van die boodskap self Die probleem Die selfgetuienis van die Bybel Die waarheid van die evangelie Is die evangelie as heilsboodskap geloofwaardig?

3 2. Markus Wie, waar, wanneer, vir wie? Die evangelie Geloof Die Messiasgeheim Jesus se lyding en sterwe Die slot van Markus Matteus Wie, waar, wanneer, vir wie? Die Evangelie vir Israel Jesus as Messias, Seun van Dawid Israel-heidene, heidene-israel Die Bergrede Jesus en Moses? Die Seënspreuke Jesus se eerbied vir die wet n Nuwe wet? Jesus se radikalisering van die wet Die Ons Vader-gebed Vorm en struktuur Die eerste drie bedes Die inhoud van die eerste drie bedes Ons behoeftes n Voëlvlug deur die Bergrede Die regterwang Een of twee kilometer Verskillende soorte vertalings Volmaak soos ons Vader? Vas Lewe sonder kommer Moenie oordeel nie Die Goue Reël Selfliefde?

4 3.4 Die slinkse plan teen Jesus Grepe uit Matteus Jesus se doop Selfs die hare op ons kop is getel! Baie geroep, min uitverkies Wanneer kom die Here weer? Gered net deur goeie werke? Die vervulling van profesieë Letterlike vervulling Die geboorte van Jesus in Betlehem Die baba Jesus se terugkeer uit Egipte Herodes se kindermoord Judas se loon vir sy verraad Die uitstorting van die Gees Die sending Herhaalde vervullings Lukas Die breedheid van hierdie Evangelie Wie, waar, wanneer, vir wie? Die heidene Israel Randfigure Mense Armes en rykes Die Samaritane Vroue Tollenaars Redding vir verlorenes Die verklaring van gelykenisse Die verlore seun Die oneerlike bestuurder Die doderyk en die hel Die doderyk Die hel die ryk man en Lasarus

5 4.6 Die sagte, menslike Lukas Die dissipels Lukas se verhale Die straatvrou Raakpunte tussen Lukas en Paulus Enkele opvallende uitsprake Profete en wonderwerke? Satan se val Dit kos iets om Jesus te volg Die maagdelike geboorte Lukas, die praise and worship -Evangelie Die Heilige Gees Gebed Verwondering, lof, dank en vreugde Wonderwerke? Johannes n Ander soort Evangelie! n Lys verskille Aanvullings n Ander kyk op Jesus Wie, waar, wanneer, vir wie? Die heerlike, verheerlikte, goddelike Jesus Die Logoslied Die eerste groep Ek is -uitsprake Die tweede groep Ek is -uitsprake Ek is die brood van die lewe Ek is die deur en die goeie herder Ek is die weg, die waarheid en die lewe Jesus se titels nogeens sy heerlikheid Die Lam van God Die Seun van die mens Die Messias (die Christus) Die Seun van God

6 5.3 Die verhouding tussen Jesus en die Vader Die Vader se verhouding met Jesus Jesus se verhouding met die Vader Die wederkerige verhouding: die Vader-Jesus n Verhouding binne die goddelike Drie-eenheid Die betekenis van hierdie verhouding Die verhouding tussen Jesus en ons Die mens as beeld van God Die skeppings-uitspraak Mensvormige spreke oor God God openbaar Homself in n Mens En die lyding van Jesus? n Lydensweg sonder lyding? Jesus se doop Jesus se kruisiging voor of tydens die Paasfees? Johannes en Paulus Hulle uitgangspunt Christus in ons, ons in Christus Die toekoms in die hede Die menswording Die Godheid en voorafbestaan van Jesus Weergeboorte redding die heilsweg Nog raakpunte Nog meer eie-goed van Johannes Nie Johannes die doper nie, maar Jesus Voetewas Hemel toe gaan? Johannes se Pinkster? Handelinge Wie, wanneer, waar, vir wie? Die doel van Handelinge

7 6.2.1 Die evangelie bereik die hele wêreld Die triomf-verhaal van die evangelie Die uitwerking van Jesus se program Jerusalem, Judea en Samaria Paulus op pad na die eindes van die aarde Die eerste sinode Verder na die uithoeke Paulus se sendingmetode Die evangelie in Handelinge die preke Inhoud Die kruis en die opwekking Die evangelie begin as opstandingsevangelie Die krag van die opstandingsboodskap Die negatiewe interpretasie van die kruis Bekering, vergifnis en redding Historiese betroubaarheid Die bekering van Kornelius Paulus, apostel of sendeling? Paulus, die wet en die opstanding Paulus se besoeke aan Jerusalem Die vergadering in Jerusalem Die preke Romeinse regeringsvorms Die Gees Nie so dikwels nie, en tog so belangrik Die uitstorting van die Gees Kornelius: n Herhaling van Pinkster? Insidentele Gees-ervarings Die werk van die Gees Die doop Die doopformule Gou gedoop Die skeiding van Jode en Christene Die aanvanklike verbondenheid

8 6.7.2 Die Joodse leiers se vyandigheid Die geleidelike vervreemding Die aanhalings uit die Ou Testament Handelinge 2: Handelinge 15: Die Septuagint Waar kom die Septuagint vandaan? Die gebruik van die Septuagint Die latere geskiedenis van die Septuagint Hemel, hemelvaart en wêreldbeeld Die hemel Hemelvaart Wêreldbeeld Die waarneembare kant Nog belangrike sake in Handelinge Wonderwerke Die Messias se lyding en Goddelike beskikking Christelike kommunisme? Paulus se roeping Die status van Israel Teksregister Onderwerpregister Literatuurlys

9 1 Die boodskap van die vier Evangelies oor Jesus 1.1 Waaroor gaan dit in hierdie hoofstuk? Tye verander Ons gaan in hierdie hoofstuk die evangelie vier en geniet. Maar dit gaan nie n aftrekseltjie van die waarheid wees nie, dit gaan die volle boodskap wees wat Jesus verkondig en uitgeleef het. Ons het nou vir jare in die openbare media genoeg vreemde dinge gelees en gesien. Nou terug na die basics. Wat het Jesus volgens die vier Evangelies gedoen en geleer? Wanneer ons aan die einde kom en alles versigtig oorweeg het, sal ons nie net glo en vier nie, maar ook verstaan. Ons sal weet ons glo nie met toe oë nie, ons het nie ons verstand en ons wetenskaplike insigte tydelik opgeskort toe ons gebid en gesing het nie. Ons sal sien die boodskap wat ons uit die Evangelies kry, is volkome geloofwaardig, ook dié aspekte wat vandag deur baie bevraagteken word, en deur ander selfs heftig verwerp word. Dit beteken nie dat daar geen vrae is nie. Daar was altyd vrae, en daar sal ook in die toekoms nuwes kom. Maar ons gaan die vrae in die oë kyk, en eerlike antwoorde daarop probeer gee. 23

10 As ons klaar is met hierdie heerlike ervaring om in hierdie hoofstuk die evangelie in sy volle omvang te vier en te verstaan, gaan ons in die vol gende hoofstukke kyk wat elke evangelis nog ekstra by die rykdom van die evangelie bygevoeg het. Dit beteken dat ons in hierdie hoofstuk gaan vra wat hulle al vier sáám geskryf het oor Jesus, en daarna gaan kyk wat hulle elkeen afsonderlik nog ekstra bygesit het. Dit sal ons beeld van Jesus net verder verryk. Soos die tye verander, verander n mens se benaderings tot die Bybel ook. Maar wat vas bly staan, is dat dit die Woord van God is waaruit ons die waarheid kry. In my eie lewe het n hele aantal veranderings plaasgevind. Die een wat nou hier van belang is, is dat ek nooit 40 jaar gelede met hier die opskrif vir hierdie hoofstuk sou begin het nie: Die gesamentlike boodskap... Die titel sou waarskynlik eerder iets gewees het soos: Die be sondere beklemtoning/bydrae van elk van die vier Evangelies. Waarom? My geslag gelowiges en teoloë het grootgeword met die nadruk op die eenheidsboodskap van die Bybel, en in besonder met die eenheid van die boodskap van die vier Evangelies. Die meeste van ons was nie eens bewus van verskillende beklemtonings tussen hulle nie. Eers gaandeweg het die vernuwingsteoloë onder ons bewus begin raak van hierdie verskille in beklemtoning. Aanvanklik was dit maklik om te sien dat Johannes natuurlik heeltemal n ander benadering as die ander drie het, die sogenaamde Sinoptiese Evangelies, trouens dat hy selfs groot liks ander stof oor Jesus aanbied as hulle. Maar later het ons ook al meer aandag begin gee aan die interessante verskille tussen Matteus, Markus en Lukas. Die meeste belangstellende lidmate het intussen ook iets hiervan besef. Dis darem duidelik dat Matteus geskryf is om die Jode te oortuig dat Jesus die Messias is, en daarom gekonsentreer het op die talle beloftes van die Ou Testament wat in Hom vervul is, terwyl Lukas vir die 24

11 heidene geskryf is, en Johannes weer n goed ontwikkelde ge loofsgemeen skap in die oog het. Maar die groot saak wat ons geboei het, was die één groot boodskap wat almal gedeel het. Maar intussen is die appelkarretjie nou omtrent heeltemal om gegooi. n Vloedgolf hiperkritiese teoloë het alles in hulle vermoë ge doen om ons te oortuig die Bybel is heeltemal onbetroubaar, elke evan ge lis het sommer net sy eie storie uitgedink, en die historiese Jesus, dit is die Jesus wat regtig daar in Palestina rondgeloop en met mense gepraat het, was eintlik iemand anders as wat ons in die Evangelies lees. Sommige probeer ons selfs oortuig dat daar ander ou geskrifte soos die Evangelie van Tomas is wat ons n beter prentjie van hierdie Jesus gee. Ons het waarskynlik al die kreet iewers gehoor: Jesus has to be de moted. Hulle gee voor dat die evangeliste glad te veel en te hoog van Jesus geskryf het. Hulle sou een voudig te veel goed oor Hom uitge dink het. Hy was maar net n ge wone Rabbi, of n gewone pro feet, of wysheidsleraar, en die evangeliste het al die ander goed oor Hom som mer self in hulle Evangelies ingeskryf om mense van Hom te probeer oortuig. Presies dit is die rede waarom ek nou n ander opskrif bo hierdie hoof stuk kies as die een van 40 jaar gelede. Natuurlik gaan ons later (hoof stuk 2-5) breedvoerig kyk na die besondere bydraes van die vier Evan gelies. Maar in hierdie eerste hoofstuk gaan dit nie in die eerste plek daar oor om lidmate te help om die interessante verskeidenheid in die Evan gelies oor Jesus te sien nie, maar om terug te kom by die groot prent wat hulle gesamentlik van Hom teken. Sommige Bybel wetenskaplikes het die Bybel so versnipper en so n arm prentjie van Jesus probeer opbou dat ons nou eers weer moet kyk na die merkwaardige ooreenkoms wat die vier Evangelies oor Jesus en sy boodskap bied. Ondanks hulle duidelike ver skil le in beklemtoning, is daar n massa in ligting wat hulle saam aanbied. Dit is hulle gesamentlike boodskap, en dit is waaroor dit in hierdie hoof stuk gaan. Daarna gaan ons afsonderlik na elkeen se eie beklemtoning kyk. 25

12 1.1.2 Lees die Nuwe Testament histories Normaalweg lees ons die Bybel plat. Ons vra glad nie wanneer iets gebeur het of wanneer dit geskryf is nie. Ons vra nie watter boeke eerste geskryf is, en watter invloed dit kan hê op die betekenis nie. Ons moet nou onderskei tussen twee sake: Die volgorde waarin die dinge gebeur het. Die volgorde waarin die boeke geskryf is. Dit lyk maklik, maar dit kos n bietjie konsentrasie. Die dinge het gebeur in die volgorde wat ons in die Nuwe Testament kry, maar die boeke is nie in hierdie volgorde geskryf nie. Die volgorde waarin die dinge gebeur het Aan die begin van die Nuwe Testament het ons die Evangelies wat ons vertel hoe alles begin het: Jesus se geboorte, lewe en sterwe en opstanding. Daarna het ons Handelinge wat vertel hoe die Gees uitgestort is en die evangelie oor die destyds bekende wêreld versprei het. En uiteindelik kry ons die Briewe waarin die evangelie verduidelik word aan die gemeentes wat gestig is op hierdie groot uitbreidingstog. Die volgorde waarin die boeke geskryf is Maar die boeke van die Nuwe Testament is nie in hierdie volgorde ge skryf nie. Die Briewe van Paulus is eerste geskryf. Daarna die Evangelies, en uiteindelik Handelinge. Die Briewe van Paulus is eerste geskryf omdat hy moes reageer op situasies in sy jong gemeentes. 1 Tessalonisense en Galasiërs is waarskynlik heel eerste van al die geskrifte in die Nuwe Testament geskryf, teen ongeveer nc. Die Evangelies en Handelinge is eers veel later geskryf, waarskynlik ná 65 nc toe al Paulus se Briewe al klaar geskryf was. n Mens kan dit maklik verstaan. Toe Paulus sy gemeentes gestig het, het die apostels nog geleef, en is die verhale oor Jesus nog oral 26

13 vertel. Daar was dus nog nie behoefte aan geskrewe Evangelies in die tyd toe Paulus al sy briewe moes skryf om te reageer op probleme in sy nuutgestigte gemeentes nie. Daar is n paar belangrike redes waarom n mens hierdie verskillende volgordes helder voor oë moet hou. Teen die tyd toe die verhale oor Jesus in die Evangelies opgeteken is (meer as 30 jaar nadat Jesus geleef en gesterf het; dus teen die middel sestigs), was daar al interessante ont wikkelings in die kerk en in die geloof. Die heidene het in die kerk in ge kom, die Christelike doop is oral bedien, die hele tempel-, priesteren offer sisteem en die besnydenis wat nog in Jesus se tyd gegeld het (Matt 5:23; Luk 2:21), het vir die Christene verval, en skynbaar is die Sab bat al van vroeg af ook nie meer in die meeste gemeentes gevier nie. Trouens, die dissipels het van Jesus die belofte ontvang dat die Gees hulle in die hele waarheid sou lei (Joh 16:13). Dit was dus glad nie vreemd dat daar nuwe dinge na vore gekom het en oues verdwyn het nie. Maar dit is ook n lekker manier om die betroubaarheid van die Evangelies te toets. Die evangelieskrywers skryf in die tyd toe al hierdie veranderings al gemeengoed was. Veral Paulus het al die betekenis van die kruis en die opstanding geweldig ontwikkel. Het die evangelieskrywers dit mooi onthou en nie dalk dinge in die Evangelies ingeskryf wat nie regtig al tydens hulle omwandelings met Jesus gebeur het of gesê is nie? Dis n uiters belangrike saak hierdie. As ons by die betekenis van die kruis en die opstanding kom, sal ons sien dat daar in die tyd van die vroeë kerk groot veranderings gekom het in die manier waarop so wel die kruis as die opstanding verstaan is. Sal ons nie dalk vind dat die evangelieskrywers hierdie latere betekenisse wat die kruis en die opstanding ontwikkel het, in die Evangelies gaan inskryf het asof dit al in Jesus se tyd gegeld het nie? Dit gaan n belangrike toets wees vir die historiese betroubaarheid van die Evangelies en van Handelinge (1.3.1, 6.4) Lees die Bybel met n liniaal Daar is dele in die Bybel wat baie duideliker word as jy hulle meet. 27

14 Letterlik met n liniaal meet. As jy God se agt skeppingsdade in Genesis 1 elkeen afsonderlik meet, word hulle al langer van die eerste een na die laaste een toe. En die laaste skeppingsdaad is natuurlik die mense. Die beskrywing van die skepping van die mense is omtrent twee keer so lank as enige ander een. Dit beteken tog seker dat die skrywer bedoel het dat die mens die toppunt of kroon van God se skeppingswerk is. As jy Job met n liniaal lees, kry jy ook n interessante perspektief. Behalwe die inleidende twee hoofstukke, kan jy die boek in twee groot dele verdeel, die eerste is die lang gesprekke van Job en sy vier vriende (hoofstuk 3-37), en die tweede die gesprek tussen Job en die Here (hoof stuk 38-42). As jy begin meet, vind jy uit dat net Job alleen in die eerste deel meer as twee keer soveel praat soos sy vier vriende sáám, maar dat Job prakties stil raak as die Here met hom begin praat. Wat sou dit beteken? Seker dat Job baie kon praat, en in hierdie verband baie te sê gehad het oor God. Maar toe hy regtig voor die Here te staan kom, het sy slimheid en sy woordvloed opgedroog. Dit kan ook in ons eie lewe gebeur, dat ons stil raak voor die grootheid en heerlikheid van God. Miskien moet ons onsself ook nie altyd te slim hou nie. En nou die Evangelies. Kom ons lees hulle ook met n liniaal. Ons kry so ongeveer die volgende gegewens. Die getalle is die persentasie ooreenkoms tussen die betrokke Evangelies. Ons neem Matteus as uitgangspunt, met ander woorde 42% (byna die helfte) van Matteus het dieselfde stof as Markus en Lukas. Matt Mark Luk Matt Luk Matt alleen Matt Mark Luk Joh Matt Mark Matt Mark Joh Matt Luk Joh 42% 17% 16% 14% 8% 2% 1% n Paar dinge is dadelik duidelik. 1. Daar is dus baie groot ooreenkoms tussen die Sinoptiese (eerste drie) Evangelies. Byna die helfte van Matteus bevat dieselfde stof as 28

15 Markus en Lukas. Voeg daarby die 17% wat hy met Lukas alleen in gemeen het, en die 8% met Markus alleen, dan het Matteus 67% met die ander twee in gemeen. 2. Die ooreenkoms vertoon nog baie sterker as ons Markus as uitgangspunt neem. Omtrent 97% van Markus is deur Matteus gebruik, en omtrent 87% deur Lukas. n Mens sou dus kon sê Matteus en Lukas het vir alle praktiese doeleindes dieselfde stof as Markus gebruik. 3. Natuurlik sê dit nie alles nie. Dit is waar dat elke Evangelie soms die gesamentlike stof op sy eie manier gebruik, maar die blote feit van hierdie oorweldigende ooreenkoms tussen die Sinoptiese Evangelies sê duidelik dat dit oor dieselfde Jesus gaan en dat elkeen net sy eie beklemtonings ingebou het. 4. Dis uit die tabel duidelik dat Johannes vir verreweg die grootste deel sy eie stof gebruik het. In hoofstuk 5 sal ons kyk na hierdie vreemdheid van Johannes. Daar is min ooreenkoms tussen hom en die ander. Maar juis daarom is dit so interessant dat hy omtrent die hele lydensweg (verhoor, kruisiging, opstanding) met die Sinop tiese Evangelies deel, al het hy natuurlik ook hier soms sy eie beklemtonings Ooreenkomste tussen die Evangelies Maar dit alles is nog baie formeel. Kom ons kyk na die inhoud wat hulle met mekaar deel. Ook hier is opvallende ooreenkomste. Ons gaan eers later hierdie inhoud in besonderhede uitwerk (1.2). Hier gaan dit net kortliks om die sake wat hulle in gemeen het. Die titels vir Jesus Alle Evangelies gebruik dieselfde sentrale titels vir Jesus: Christus/ Messias, Seun van God, Seun van die mens, profeet. Hulle het ook al vier dieselfde interessante neiging om oor te skakel van Christus na die Seun van die mens, selfs Johannes ook (Joh 1:49-51; 9:22, 35). Jo han nes gee ook net soos die Sinoptici voorkeur aan die Seun van die mens selfs waar die verband nie noodwendig daarvoor vra nie (Joh 3:13; 6:62). Verder is daar by Johannes n interessante ontwikke ling oor 29

16 Jesus as Profeet. Ook die Sinoptiese Evangelies noem Hom n Pro feet, maar by Johannes is Hy dié Profeet ; dus die een wat sou kom (Joh 6:14; 7:40; Deut 18:17 ev). Die gelykenisse Die Sinoptiese Evangelies het baie gelykenisse van Jesus. In al drie is dit n belangrike deel van Jesus se onderrig. Hy het eenvoudige verhale uit die gewone lewe vertel en daarmee waarhede oor die koninkryk van God verduidelik. Al drie het sommige van die bekende gelykenisse soos die saaier, maar daar is ook gelykenisse wat net een van hulle het, soos die verlore seun (Luk 15). Trouens, ons sal later daarop let dat Lukas n hele aantal gelykenisse het wat die ander twee nie het nie. Johannes het nie gelykenisse soos die Sinoptici nie. Hy het wel n paar vergelykings wat beelde of beeldspraak genoem word, en wat self ook be sonder populêr is, soos die goeie herder en die druiwestok (Joh 10, 15). Die wonderwerke Al vier Evangelies gee prominente aandag aan die wonderwerke van Jesus, en al vier gee ook dieselfde betekenis daaraan, veral dat dit baie aandag getrek het en mense tot geloof in Jesus gebring het. Johannes se beklemtonings verskil van die ander drie s n. Hy vertel van baie minder wonderwerke, hy noem hulle tekens, en hy vergeestelik die betekenis van sommige. So genees Jesus n man wat blind gebore was, en dan praat Hy van die geestelike blindheid van die Joodse leiers (Joh 9:39-41). Dit is iets wat ons nie by die Sinoptici kry nie. Maar intussen lê Johannes net soveel nadruk daarop dat die wonderwerke letterlik plaasgevind het en mense tot geloof gebring het. Hy gee selfs die doel van sy Evangelie aan as: Hierdie wondertekens is beskrywe sodat julle kan glo dat Jesus die Christus is (Joh 20:31). Dit beteken dat die wonderwerke by hom net so belangrik is as by die Sinoptici, al beskryf hy baie minder. Jesus as n bonatuurlike Persoon Drie van die vier Evangelies is dit eens dat Jesus n bonatuurlike Per- 30

17 soon was. Matteus en Lukas vertel van sy bonatuurlike geboorte, en Johannes ontwikkel sy bonatuurlike verhouding met sy Vader baie sterk. Jesus verklaar dat Hy een is met die Vader, en die Jode lei daaruit af dat Hy Homself aan God gelykstel, iets wat Jesus dan nie ontken nie, en wat Johannes self bevestig! (Joh 1:1, 18; 5:18; 10:31-33; 1 Joh 5:20) In tussen kry ons die sterkste beklemtoning van sy bonatuurlikheid by Pau lus (Fil 2:6; Rom 9:5). Dis interessant dat Markus nie so eksplisiet is oor Jesus se bonatuurlikheid nie. Maar hy vermeld heelwat insidente uit Jesus se lewe waaruit mense inderdaad kon aflei dat Hy in n unieke ver houding met God staan (Mark 2:6, 7, 10, 27; 4:41; 6:51). Natuur lik noem Markus dikwels vir Jesus die Seun van God, maar ons sal later sien dat hierdie titel nie altyd n bonatuurlike betekenis het nie, maar soms net na Jesus as Messias, as die Seun van Dawid kan verwys. Jesus se offer vir ons sonde Al vier die Evangelies stel dit duidelik dat Jesus sy lewe terwille van ons as n offer aan God aangebied het (Matt 20:28; 26:28; Mark 10:45; 14:24; Luk 22:20; Joh 6:47-56; 10:11; 11:49-51). Maar dit is nie n deurlopende tema in die Evangelies nie, al kom dit veel sterker by Johannes voor as by die ander drie. Die lydensverhaal Dit is interessant dat die vier Evangelies die grootste ooreenkoms het in die breë trekke van Jesus se lydensverhaal. Selfs Johannes, wat gewoonlik sy eie stof aanbied, stem grootliks met die ander drie saam oor die breë trekke, al verskil sy besonderhede nogal baie. Ons sal onder verder hierna kyk. Aan die einde kom dan die opstanding en die leë graf waaroor daar ook in breë trekke ooreenstemming is. Daar is heelwat meer punte van ooreenkoms tussen die Evangelies, maar hierdie is genoeg as getuienis dat daar in beginsel n oorweldigende oor eenkoms tussen die Evangelies is oor die groot sake in Jesus se bood skap en optrede. Dit beteken dat dit nie oortuigend is om te beweer dat elke evangelis maar sy eie storie geskryf het nie. Hulle het baie, baie meer in gemeen as hulle individuele bydraes. Kom ons kyk nou in 31

18 meer besonderhede na hierdie gemeenskaplike evangelie. 1.2 Die gesamentlike boodskap van die Evangelies Nou is ons terug by die begin van die hoofstuk. Omtrent 40 jaar ge lede sou hierdie hoofstuk se titel eerder gewees het: Die besondere be klemtoning/bydrae van elk van die vier Evangelies. Maar ná die versnippering van die Evangelies deur n aantal hiperkritiese teoloë, is dit nou nodig om eers te beklemtoon dat daar n geweldige stuk gemeen skaplik heid tussen die Evangelies is, dat hulle in n baie groot mate saamstem oor wie Jesus was, en oor wat Hy gesê en gedoen het Jesus se betekenis Die Evangelies vertel ons oor die lewe van Jesus, wie Hy was, wat Hy gedoen en gesê het. Maar dis nie biografieë nie, en dis belangrik om dit te onthou. Heelwat van wat in n biografie staan, ontbreek eenvou dig in die Evangelies. Daar is geen sprake nie van hoe Jesus gelyk het, hoe sy persoonlikheid was, wat Hy in sy vrye tyd gedoen het, of Hy iewers n vaste adres gehad het, en nog baie meer. Die Evangelies is n unieke soort literatuur. Daar is dan ook geen ander geskrifte wat Evangelies genoem word nie. Dis n woord wat spesifiek gebruik word vir hierdie vier geskrifte. Evangelie sê heelwat oor presies wat die Evangelies beoog: om die goeie nuus ( evangelie ) te bring oor wie Jesus was, en oor wat Hy gesê en gedoen het tot heil van die mensdom. Dit is byna iets soos n geskrif oor Mandela wat glad nie aandag gee aan al die interessante beson derhede oor sy lewe gee nie, maar net konsentreer op die betekenis wat hy gehad het om van Suid-Afrika n beter plek te maak Jesus se titels Dis merkwaardig hoeveel titels die Evangelies vir Jesus gebruik. Hierdie verskeidenheid titels sê iets oor die rykdom van sy betekenis. Die mees te hiervan kom uit die Ou Testament. n Mens kan hulle in twee groepe verdeel. 32

19 Teksregister Swartdruk beteken belangrike bespreking Genesis , 378 1: : : : , 377 2: : : ev 12: : : : , : : : : Eksodus 3: : , : : : : ev 20: : : : : : Levitikus :29 ev : : : , 176 Numeri 9: :10 ev : : Deuteronomium 4: : : : :15 ev... 30, 33, 34, : : : : : Josua 2: Samuel 7: : : : Samuel 5: : , : , 452, : : ev 1 Konings 3: , : Konings

20 , 99, : Kronieke 21: ev 29: Nehemia 9: Job ev, 303 2: : : , : , 456 Psalms 2: , 39, 111, 145, 311, 361 8: : : : : : : : : , : : : : , 160, : : : : :6, , 353, : : : : : : : : : : Spreuke 28: Hooglied 3: Jesaja 1: : , : : : ev, 145, 161, 309, : ev, 145, 161, 514, : : : ev, 285, 353, : ev, 145, 158, 160, 399, : , : , : : : : : : : : : Jeremia : : : : : : : :25 ev

21 27: : : : : : Esegiël 16:26, : : : Daniël 7:13 ev... 38, 39 ev, 66, , 501, : : : Hosea 11: , 192, 242, 311, : , Joël 2: Amos 1: : ev 9: , Jona 3: : : ev Miga 4: : ev, 238, , 244 7: Sagaria :19 ev : : : ev Maleagi 3: : , 530 4: , Makkabeërs 1:51-2: Makkabeërs 15: Matteus Algemeen : : : ev, 256, 275, 356, 515 1: : : , 116, 240 2: ev 2: , 159, 242 2: , 159, : : , 51, 61, 163 3: : : , 165, 256, 490 3: , 416 4: : , 210 4: : : :12 ev ev, 171, 416 4: , 62, 163, 171, 197 4: , 171, 276, 304 4: , 62, 68, 69, , 168 ev 5: , 171 5: , 171 5: , 110 5: :

22 5: , 171 5: : , 388 5: , 166, 171, 174, 175, 177, 178 ev, 181, 215 5: , 77, 356 5: : : , 209 ev, 388 5: ev 5: ev 5: ev, 216 5: ev 6: , 213 6: : , 152, 182, 200, 530 6: : , 211, 213 6: : ev 6: , 62, 194 7: ev 7: : : , 215 ev 7: : : : , 72 8: , 62, 166 8: , :9 ev ev, 69, 71, 304 9: : : : , : : , 162 ev, 214, 257, : , : : : : : , : , : :11 ev : : : : : , 175 ev 12: , : : , 56, 57, 133, 202 ev, : :41, : : ev 13: ev, : ev, 61, 64 13: : , : : , 64 14: : ev 15: , 163, : : : ev 16: , 145, 334, : , : , : : : : : : : : : : ev, 61, : : : , : : : , : , 61 20: : :

23 20: , 66, :29 ev : : , :6 ev... 65, : : :12 ev : : : , 42 ev, 61, 62, 78, 232, 270, : : : ev, 61, 64, 78, 166, :37 ev : : :1 ev... 75, : : : : , 167, 384, ev, : : , : , 62, 79, , :15 ev : : , 83 24: , 81 ev, , : : ev, 233, : : , 82, , 287, : : : ev 26:17 ev : : : , : : : : : , : : : , : , : : : : , : , 88, : , 88, 176, : : ev 27: : , 88 27: : , : : : : : , 92 27: : : : , : : : , 107, 167, 214, 223, : , 529 Markus Algemeen :1-3: :1 ev... 33, 150 1: : , 223, 394 1: :10, 12, 18, 20, 21, 23, 28, 29, 30, 42, : :14, , 62, 140, 141 1: : : :28, 33, : , 143 1: : , 143 1: :

24 2: :6, , 74 2: : : , 155 2: : , 73, 175 3: , 146 3: : , 143, 145, 150 3: : , 117 4: :35-5: : , 149 5:6 ev : : : : : : : , 70 6:3-7, , 163 6: , 35 6: : , 461 6: : : : : , 75 7: : : , 143 7: : :11, : : , 90, 101, 111, 143, 146, 358, 533 8: : , 305 9: : : : , 146 9: : , 90, 144 9: : , : : :29 ev , : , 90, : , 144, : : , 38, 65, 94, 106, 107, 133, 358, 454, :46 ev : : : : :27-12: : : : ev, : : : : : : : , 233, : ev 14: : , 343, : , : :32 ev , : : , : : , 39, : : : : , : : : : : , 93 16:8 (Markus se slot) ev 16: , 184

25 Lukas 1: : , 261, 425 1: : : : :26 ev : , 309 ev, 312, 313 1: : , 266 1: , 313 2: : : :10, : : : : , 266 2: , 297 2:36 ev , 269 2: : ev 2: : : : : : : : , 416, 490 3: : : ev, 259 ev 4: : , 313 4: : , 262 4:32, : : , 317 5: : : , 155 5: : : : , 267 6: : , 388 7: , 301 7: , 35, 50, 317 7: , 270 7: , 71, 265, 268, 275 ev, 277, 294 ev, 417 8: , 100, 268, 269, 305 8: : : : : , 163, 257, 259, 301, 532 9: : , 314 9: , 111 9: :28 ev : : ev 9: : : , 261, 267, 301 9: : , 257 ev 10: : : , 302 ev 10: : : , 265, 267, 280 ev 10: : , 183, : , : ev, : : : : : , 280, : : , 262, : : : , : :

26 14: : : ev, 305 ev , 265, 278 ev, : , 71 15: , : ev 16: ev, 282 ev 16: : : , 266, 287 ev, : ev 17: , : : : , : : , 63 17: : , 268, 281, 294, : , 77, 265, 270 ev, 281, 294, : : , 267, : , : : : : : , 71, 262, 267, 270, 273 ev, 276, 278, 294, : : : : : , ev 21: : ev 21: : , : : : , : : : , : , 87, : : : , : , : : : , : : : : : : , 107, 108, 118, : : : , 91, 268, 297, : , 529, : , 317 Johannes , 406 1: , 332, 335, 369, 408 1: , 336, 339 1: , 337, 339, 416 1: : , 337 1: , 361 1: , 332, 335, 337 ev, 339, 351, 400 1: , 338, 351, 400 1: , 332, 338, 339, 359, 361 1: , 423 1: : : : , 333, , 394, 395, 399, 408, 409, 416, 490 1: : , 335 1: : , 39, 333, 335, 359, 360

27 2: : : , 333 2: , 77 2: : , 324 3: , 62, 408, 409 3: : : , 333, 359, 393, 394, 530 3: : , 359, 361 3: : , 361 3: : : : : : : : , 333, 354, : : : ev 4: : : : : , 357 4:48, , 531 5: : : , 77 5: , 184 5: , 400 5: , 74, 176, 324, 361, 392, 400, 407, 501 5: , 359, : , 404 5: :2, 14, : , 33, 35, 323, 331 6: : : : : : : : : : , 334, 351, 359, 375, 401 6: , 359 6: : :1 ev , 400 7: : , 77 7: : , 400 7: : : , 484 7: : : , 72, 152, 184, 447 8: , 336, 342 8: , 396 8: ev 8: , 92, 340, 359, 393, 394, 423 8: , 414 8: , 447 8: , 338 8: : , 369 8: : :13 ev : , 49 9: : , 49 9: : : : , 375, : , 400, 415, : , : : , : : : :

28 10: , : , 176, 311, 392, : : : : : , : : , 324, : : : : : : , 359, : : , 391, 394, : , 57, 404, : , 393, : , : : , 343, : , 396, 397, : , : : : : , : , , : , 218, 375, : , : : : , 359, : , 342, 375, : : : , , 342, : , 376, 389, : : , : , : : : , 404, : : , : : : , 359, 369, 396, : : : : : , 375, : : : : : , 221, 331, 393, : : : : : : : : , 328, : , : : : : : , : : , : : , 404, : : : : , : : : , 39, 48, 335, : : : , 328 Handelinge 1: : : , 488, 490

29 1: , 485 1: , 523, 529 1: , 470, 471 1: , , 422 2: , 486 2: : , 498 2: : : : , 498, 531 2: : : : , 508, 540 2: , 508 2: , 484, 485, 521, 522 2: , 500 2: , 540 2: , 463, 464, 482, 485, 496 2: : , 433, 454, 495 2: : : , 522 3: , 433, 498 3: , 532 3: , 455, 498 3: , 354, 417, 450, 451, 452, 478, 499 3: : , 478, 533 3: : , 452, 462, 464, 482 3: , 499, 500 3: :22 ev... 33, 34 3: , 455, 478, 498, 540 3: : : : , 134, 452, 476, 499 4: , 538 4: , 454 4: : , 489 4: : , 349, 427, 464 4: , 58, 183, 446, 485, 531, 532, 534 4: , 452 5: : , 434, 498, 531 5: : : , 499, 500, 538 5: : , 478 5: , 450, , 482, 522 5: , 484 5: : , 500 6: , 454 6: , 489 6: , 434, 498 6: , 531 6: : , 503 7: : : , 540 7: , , 504, 538 8: , 538 8: , 538 8: , 531 8: : , 489 8: , 489 8: : :35 ev : : : : : : : , 435, 536, 537 9: , 495, 531 9: ,

30 478, 500 9: , 500, 537, 541 9: , 454 9: , 434, 463, 464 9: , 531 9: , : : : : , : : , 450, : , 451, 452, 461, : : , 464, : , , 468, 485, 488, : : : : : , : , 488, : , : : : , 454, : , 436, 479, : , : : : : , 427, :12, , : , 437, 471, : : : : , 485, : : , : , , 478, 533, : : : : : : : , : , 438, : : : , 435, 437, 501, : , : , 437, 454, : : : : , 463, : : , 480, : , 438, : , : , 464, 472, : , 472, : : : : : ev 15: : : : , : : , 444, : , : : : , 455, : , :16 ev : , 501, : , : , : , : , 499, 500, : , 445, 454, 502

31 17: , : : : : : : ev, , 464, : , : : , : , 435, 445, 454, 478, 500, 502, 505, : : : , : : : , 223, 417, 485, 489, : : : : : : : , : : , : : , 475, 476, : : , 475, : , : : : : , 433, 435, 496, : :6 ev , 474, 475, : : , : : : , 435, 464, 471, : , : , : : : : : : : , : : Romeine 1: , 435, 505 2: : : : : , 204, 224 ev, 389 6: : : , 414 6: : : : : : : : : , , :1, , 436, : : : : : : Korintiërs 1: : : , 481 5: : : : : : : , : :

32 10: , : : : : : : ev 14: , : : : : : Korintiërs 4: , 387 5: : , 192, 224, 356, 394, : : : : Galasiërs 1: : , 476 2: : : : , 472 2: , 268, 298, 435, 492 2: , 401, , 410 3: : : ev 3: : : : : : , 371, 389 6: , 168 Efesiërs 1: : : : , : , 523 4:25-5: : : , 386, 388 5: :10 ev Filippense 2: , , 535 2: , 219, 388, 406, 407, 418 2: , 522 3: , 538 3: : Kolossense 1: , 429 1: : : : , : , 107, 200, 203, 396, : , 389, 522 3: : : , 388 4: : , 294 4: Tessalonisense 1: : : : : , Tessalonisense 1: , Timoteus 1: : : , 521 6: :

33 2 Timoteus 1: : : : , 253 4: , 429 4: Titus 1: : Filemon : Hebreërs 1: : : : : : : : : , 101 7: : : : : , 523 9:23 ev , 523, : , : Jakobus 5:1 ev : Petrus 1: : : : : , 533 5: , Petrus 1: Johannes 1: , 388 3: , 388 3: : : : : : : : : , 354, 407 Judas : Openbaring 1: : : ev 15: : , ev 21: : :

34 Onderwerpregister Abraham , 263 ev, Afgodsoffervleis Antropomorfismes Apokaliptiese wêreldbeeld 59-61, , Apokriewe Boeke 54 ev Arbeiders in die wingerd 42 Armes Baie geroep, min uitverkies Barmhartige Samaritaan 280 Beeld van God Bekering , 299, , , Bekommernis Belydenis , 412 Bergrede Berou 276 Berou God se berou Beskeidenheid 281 Besnydenis 504 Betroubaarheid kyk by Bybel betroubaarheid Boere en die wingerd 42, 293 Bonatuurlike wêreldbeeld, kyk Apokaliptiese wêreldbeeld Bose magte kyk by Duiwel Brood die breking van die brood Brood Jesus as die brood van die lewe Bruilof 43 Bybel Betroubaarheid , 151 ev, , , Bybel Veranderings kyk by Veranderings in die Bybel Bybel Vertalings kyk by Vertalings van die Bybel/Vertalings in die Bybel Bybellees Historiese Bybellees Bybellees Ontledende Bybellees Christus kyk by Jesus sy Goddelikheid Christus kyk by Jesus sy voorafbestaan Deur Jesus Dienaar Jesus Dissipels , , Doderyk , Dood , Doop die Christelike doop 491, Doop die doop met die Gees 485, Doop die doop van Johannes die doper , ,