PROSIDING / PROCEEDINGS OF PERSIDANGAN KEBANGSAAN EKONOMI MALAYSIA THE MALAYSIAN NATIONAL ECONOMIC CONFERENCE

Transcription

1

2 PROSIDING / PROCEEDINGS OF PERSIDANGAN KEBANGSAAN EKONOMI MALAYSIA THE MALAYSIAN NATIONAL ECONOMIC CONFERENCE ISSN: X 2017 Editor: Prof. Madya Dr. Mariani Abdul Majid Prof. Madya Dr. Shahida Shahimi Dr. Mohd Adib Ismail Dr. Roziana Baharin En. Liew Chei Siang DITERBITKAN OLEH / PUBLISHED BY PUSAT PENGAJIAN EKONOMI FAKULTI EKONOMI DAN PENGURUSAN UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA DICETAK OLEH / PRINTED BY PENERBIT UKM UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA i

3 Cetakan Pertama / First Printing 2017 Hak Cipta/ Copyright---Fakulti Ekonomi dan Pengurusan Universiti Kebangsaan Malaysia Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula, disimpan untuk pengeluaran atau ditukarkan ke dalam sebarang bentuk atau dengan sebarang alat juga pun, sama ada dengan cara elektronik, gambar serta rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada Fakulti Ekonomi dan Pengurusan UKM terlebih dahulu. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording, or any information storage and retrieval system, without permission in writing from the Faculty of Economics and Management UKM. Diterbitkan di Malaysia oleh / Published in Malaysia by PUSAT PENGAJIAN EKONOMI FAKULTI EKONOMI DAN PENGURUSAN UKM UKM BANGI, Selangor D.E, Malaysia e-mel: pppe@ukm.edu.my Dicetak di Malaysia oleh / Printed in Malaysia by PENERBIT UKM UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA UKM Bangi, Selangor D.E., Malaysia Perpustakaan Negara Malaysia Data-Pengkatalogan-dalam-Penerbitan Cataloguing-in-Publications Data Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke 12, Kelestarian Pembangunan Ekonomi: Ke arah Transformasi Dasar yang Holistik, Inklusif dan Futuristik ii

4 LATAR BELAKANG PERKEM / ABOUT PERKEM Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia (PERKEM) merupakan siri seminar tahunan anjuran Pusat Pengajian Ekonomi, Fakulti Ekonomi dan Pengurusan, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM). Persidangan ini menyediakan platform kepada para penyelidik, pembuat dasar dan mereka yang berminat untuk mengikuti dan mengetahui perkembangan ekonomi Malaysia secara lebih dekat melalui pembentangan hasil-hasil penyelidikan yang memberi tumpuan terhadap pelbagai persoalan berkaitan pertumbuhan, pembangunan ekonomi dan persekitaran perniagaan. Melalui persidangan ini, selain menambah khazanah ilmu dalam bidang ekonomi dan perniagaan, dapatan kajian yang dibentangkan dapat dijadikan panduan dan rujukan kepada mereka yang terlibat dalam menyediakan rancangan-rancangan pembangunan pada masa hadapan, khususnya yang melibatkan ekonomi Malaysia. The Malaysian National Economic Conference (PERKEM) is an annual seminar series organized by School of Economics, Faculty of Economics and Management, The National University of Malaysia (UKM). This conference provides a platform for researchers, policy makers and those who are interested to know and keep trail regarding Malaysia's economic development through the presentation of research findings that focus on various issues pertaining to economic development, growth and business environment. Through this conference, apart from adding to the body of knowledge in economics and business discipline, findings from presented papers are useful as reference point for those involved in preparing future development plans, especially with regards to the Malaysian economic. Prosiding PERKEM dan Jurnal Ekonomi Malaysia Kertas kerja persidangan akan diterbitkan di dalam prosiding PERKEM. Kertas kerja juga boleh dipertimbangkan untuk diterbitkan dalam Jurnal Ekonomi Malaysia. Jurnal Ekonomi Malaysia diterbitkan oleh Penerbit UKM dan diindeks oleh Scopus. Conference papers will be published in PERKEM proceedings. Papers may also be considered for publication in Jurnal Ekonomi Malaysia (the Malaysian Journal of Economics). Jurnal Ekonomi Malaysia is published by Penerbit UKM and indexed by Scopus. iii

5 Senarai Penilai / List of Reviewers PERKEM Ke Dr. Azrina Abdullah Al-Hadi Junaidah Hasan Dr. Ali Mohd Noor Dr. Hazrul Izuan Shahiri Dr. Hairunnizam Wahid Dr. Norshamliza Chamhuri Liew Chei Siang Prof. Madya Dr. Rubayah Yakob Mustazar Mansur Prof. Madya Dr. Mariani Abdul Majid Norain Mod Asri Dr. Mohd Adib Ismail Norlaila Abu Bakar Prof. Madya Dr. Shahida Shahimi Aminudin Mokhtar Dr. Suhaili Alma mun iv

6 Prosiding / Proceedings of PERSIDANGAN KEBANGSAAN EKONOMI MALAYSIA PERKEM KE THE MALAYSIAN NATIONAL ECONOMIC CONFERENCE 12th PERKEM September 2017 Hotel Bangi-Putrajaya, SELANGOR, MALAYSIA ISSN: X 2017 PERSIDANGAN / CONFERENCE Tema utama persidangan pada tahun 2017 ialah Kelestarian Pembangunan Ekonomi: Ke arah Transformasi Dasar yang Holistik, Inklusif dan Futuristik. Perkara yang akan menjadi fokus perbincangan persidangan merangkumi tiga aspek penting yang menjadi tunjang persidangan kali ini iaitu: pertumbuhan ekonomi yang holistik, pertumbuhan inklusif, dan kelestarian pembangunan. Bertunjangkan tiga aspek penting tersebut, PERKEM 12 meneruskan kelangsungan dengan menyediakan platform pertemuan kepada semua pihak termasuk para penyelidik, pentadbir, pelaksana dasar, pihak swasta dan semua pihak yang berminat untuk sama-sama berbincang dan berkongsi ilmu dalam memperkukuhkan lagi dasar dan program pembangunan negara. The main conference theme in year 2017 is Sustainable Economic Development: Towards Holistic, Inclusive and Futuristic Policy Transformation. The subject matter that will be the focus of the conference discussions will cover three important aspects that will be the cornerstone of the conference this time, namely: holistic economic growth, inclusive growth, and development sustainability. Given these three important aspects, PERKEM 12 continues to provide a platform for all parties including researchers, administrators, policymakers, the private sector and all interested parties to collaborate and share knowledge in strengthening national development policies and programs. v

7 SUB-TEMA / SUB-THEMES Program Transformasi Negara o Transformasi Nasional 50 o Program transformasi kerajaan o Program transformasi ekonomi o Program reformasi fiskal o Dasar Pencukaian dan Program Pembangunan Sosial National Tranformation Program o Transformasi Nasional 50 o Government Transformation Program o Economic Transformation Program o Fiscal Reformation Program o Taxation Policy and Social Development Program Ekonomi Holistik o Kos Sara Hidup dan Kualiti Hidup o Pendidikan dan Pembangunan Modal Insan o Agihan Pendapatan o Kesihatan dan Jaminan Sosial o Kesejahteraan Warga Emas, Kanak-kanak dan Wanita o Isu Gelandangan dan Orang Kelainan Upaya o Kelestarian Kualiti Alam Sekitar o Pembangunan Wilayah, Luar Bandar dan Komuniti o Pengurusan Zakat oleh Institusi zakat o Pengurusan Harta Waqaf o Crowdfunding o Objektif Pembangunan Mampan/ Sustainable Development Goal Holictic Economics o Cost of Living and Quality of Life o Education and Human Capital Development o Income Distribution o Health and Social Security o Well-being of Senior Citizen, Children and Women o Homeless and Disabilities o Sustainability of Enviromental Quality o Rural, Regional and Community Development o Zakat Management in Zakat Institutions o Waqf Management o Crowdfunding o Sustainable Development Goals Pertumbuhan Inklusif o pertumbuhan holistik dan mapan o agihan dan ketakseimbangan o pembangunan modal insan dan Pengurusan Sumber Manusia Berkualiti o produktiviti, inovasi, teknologi dan transformasi ekonomi vi

8 o kestabilan makroekonomi dan pendapatan o dasar fiskal dan monetari o perdagangan antarabangsa, kewangan antarabangsa dan pelaburan o muamalat dan kewangan Islam o ekonomi monetari, kewangan dan perbankan o Kewangan dan Perbankan Islam o pengukuhan peranan institusi- struktur pasaran, daya saing Inclusive Growth o Sustainable and Holistic Growth o Distribution and Inequilibrium o Human Capital Development and Quality Human Resource Management o Productivity, Innovation, Technology and Economic Transformation o Income and Macroeconomic Stability o Monetary and Fiscal Policies o International Trade, International Finance and Investment o Islamic Finance and Muamalat o Banking, Monetary and Financial Economics o Islamic Banking and Finance o Strengthening Institutional Role: Market Structure and Competitiveness Kelestarian pembangunan o teknologi hijau o kelestarian kualiti alam sekitar o resilient city dan Greater Kuala Lumpur o ekonomi alam sekitar o sektor komoditi utama o sektor perindustrian o sektor perkhidmatan- rekreasi, hospitaliti, pengangkutan, komunikasi o sektor minyak, gas, tenaga dan sumber Sustainable Development o Green Technology o Sustainability of Environmental Quality o Resilient City and Greater Kuala Lumpur o Environmental Economics o Main Commodity Sector o Industrial Sector o Services Sector - Recreation, Hospitality, Transportation, Communication o Oil and Gas, Energy and Resource Sectors Isu-Isu Terkini dan masa hadapan dalam Ekonomi o isu makroekonomi o isu golongan mudah terancam o dasar belanjawan o dasar monetari o kejutan luaran- harga minyak, krisis kewangan antarabangsa, krisis harga makanan vii

9 o dasar pembangunan ekonomi- model ekonomi baru, negara ekonomi berpendapatan tinggi o dasar perdagangan antarabangsa dan pelaburan o pembangunan keusahawanan Bumiputra dan kredit mikro o sektor swasta dan syarikat berkaitan kerajaan (GLC) Current and Future Issues in Economics o Macroeconomic Issues o Vulnerable Groups o Budgetary Policy o Monetary Policy o External Shocks: Oil Price, International Financial Crisis, Food Price Crisis o Economic Development Policy: New Economic Model, High Income Economy o Investment and International Trade Policies o Micro Credit and Bumiputra Entrepreneural Development o Private Sectors and Government-Linked Companies viii

10 KANDUNGAN Kandungan Prakata ix xviii TEMA 1 : EKONOMI ISLAM: ZAKAT & WAKAF 1 Kodifikasi Akta Zakat Nasional: Persepsi dan Implikasi Mohd Suffian Mohamed Esa, Mohd Ali Mohd Noor, Hairunnizam Wahid 2 Penentuan Had Kifayah Zakat: Satu Cadangan Dimensi Penentuan yang Baru Siti Norhidayah Hamzah, Hairunnizam Wahid 3 Hubungan Antara Uruf, Amalan Adat Perpatih Terhadap Pembayaran Zakat Harta: Kajian di Negeri Sembilan Mohamad Nurul Azwan Mohamad Taib, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor 4 Pendanaan Awam (Crowdfunding) dan Zakat: Satu Tinjauan Awal ke Atas Pendekatan yang Digunakan Suhaili Alma amun 5 Kontrak Wakalah dalam Agihan Zakat: Kajian di Majlis Agama Islam Wilayah Persekutuan Atiah Ahmad, Hairunnizam Wahid 6 Kesedaran Membayar Zakat Pendapatan di Kalangan Kakitangan Kolej Universiti Islam Pahang Sultan Ahmad Shah Nur Liana Aqilah Derus, Mohd Ali Mohd Noor 7 Pembayaran Zakat Pendapatan Melebihi Kadar Kewajipan Zakat: Kajian dalam Kalangan Kakitangan Kerajaan di Wilayah Persekutuan, Putrajaya Abdullah Khairi Mohd Asri, Hairunnizam Wahid 8 Pembayaran Zakat Pendapatan dan Tekanan Kos Sara Hidup: Kajian dalam Kalangan Pensyarah di Kolej Poly-Tech Mara (KPTM) Sharifah Nor Nadiah Syed Aluwi, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Nor 9 Persepsi Asnaf Zakat Al-Gharimin (Perubatan) terhadap Kaedah Agihan Zakat oleh Lembaga Zakat Selangor: Kajian di Gombak, Selangor Nur Aliah Mohd Sukeri, Zulaikha Mohd Hanafiah, Hairunnizam Wahid ix

11 10 Dana Zakat untuk Pembiayaan Pendidikan: Tinjauan Kecenderungan Pemilihan Aliran Pendidikan dalam Kalangan Asnaf Mualaf di Malaysia Muhammad Haffiz Muhamad Isa, Hairunnizam Wahid 11 Persepsi Masyarakat Islam Terhadap Agihan Zakat oleh Tabung Baitulmal Sarawak (TBS) dan Peranan Medium Promosi: Kajian di Bintulu, Sarawak Abdul Hayy Haziq Mohamad, Hairunnizam Wahid 12 Keberkesanan Bantuan Modal Zakat daripada Perspektif Penerima: Kajian di Daerah Kuala Terengganu dan Kuala Nerus, Terengganu Solehuddin Zulkifli, Nurmaizura Marzuki, Hairunnizam Wahid 13 Keberkesanan Bantuan Modal Perniagaan Terhadap Usahawan Asnaf dalam Konteks Maqasid Al-Syari ah: Kajian di Daerah Kuala Terengganu dan Kuala Nerus, Terengganu Nurmaizura Marzuki, Solehuddin Zulkifli, Hairunnizam Wahid 14 Analisis Kecekapan Kutipan dan Agihan oleh Institusi Zakat: Satu Kajian Semula terhadap Majlis Agama Islam Negeri Ummi Amirah Alias, Hairunnizam Wahid, Azrina Abdullah Al-Hadi 15 Kecekapan Pengurusan Agihan Zakat oleh Lembaga Amil Zakat Swadaya Ummah (LAZSU): Satu Kajian di Pekanbaru Riau, Indonesia Sri Hartati, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor 16 Prestasi Kutipan Serta Pematuhan Standard Prosedur Kutipan Zakat: Kajian di Malaysia Mohd Fisul Ismail, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Nor 17 Keberkesanan Pelaksanaan Ceramah Zakat Terhadap Kefahaman Serta Amalan Membayar Zakat Perniagaan: Kajian di Sepang, Selangor Siti Umairah Kamaruddin, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor, Abdul Halim Abu Bakar 18 Factors Affecting Disclosure Practices of Annual Report Zakat Institutions in Malaysia Raedah Sapingi, Sherliza Puat Nelson, Siti Normala Sheikh Obid 19 Brotherhood Concept, Islamic Accountability Concept and Agency Theory in Relation to Disclosure of Annual Report Zakat Institutions: A Proposed Framework Raedah Sapingi, Sherliza Puat Nelson, Siti Normala Sheikh Obid 20 Pembangunan Harta Aqar Zakat: Kajian Terhadap Model Pembangunan Harta Aqar Majlis Agama Islam Negeri Johor Mohd Azlan Bunasir, Hairunnizam Wahid x

12 21 Zakat Contribution to National Income in Malaysia ( ) Nur Hidayah Anuar, Mohd. Ali Mohd Noor 22 Kawalan Dalaman Tadbir Urus Wakaf di Malaysia Rabiatul Hasanah Mahmood, S.Shahida, Latifa Bibi Musafar Hameed 23 Waqf World Growth Foundation (WWGF): Tinjauan Awal Penubuhan Hafizah Shamshuddin, Suhaili Alma`Amun TEMA 2 : PERBANKAN & KEWANGAN ISLAM 1 Faktor yang Mempengaruhi Penerimaan Perkhidmatan Perbankan Islam di Selatan Thailand Noorasikin Mohd Sidek, Shahida Shahimi, Latifa Bibi Musafar Hameed 2 Hubungan di Antara Kecenderungan Pengguna Perkhidmatan Perbankan Islam, Niat Penarikan dan Penarikan Deposit Siti Nor Asmath Wan Hassan, Aisyah Abdul Rahman, Azman Ismail 3 Risiko Tidak Patuh Syariah: Kajian di Hong Leong Islamic Bank Berhad Nur Maizatul Dina Mukhtar, S.Shahida, Aisyah Abdul Rahman 4 Insolvency Risk and Bankruptcy of Malaysian Islamic Banks: Full- Fledged vs Islamic Subsidiaries Nik Nurul Hidayah Nik Zainuddin, S.Shahida 5 Rebat Pembiayaan dalam Keseimbangan Kadar Fleksibeliti Keuntungan Jualan Bertangguh Muhamad Zuhaili Saiman, Ahmad Dahlan Salleh 6 Kajian Mengenai Tahap Persepsi Masyarakat Terhadap Pelan Takaful Fatin Nabilah Musanif, Hendon Redzuan 7 Takaful Berkaitan Pelaburan: Penerimaan Masyarakat di Kuala Terengganu Nur Dhia Marsya Muhammad Najib 8 Kesahan Konstruk dan Kebolehpercayaan dalaman Pengukuran Tahap Pengetahuan Takaful Mikro Maisarah Mohd Shahrain, Rubayah Yakob, Hendon Redzuan 9 Faktor Penentu kepada Pulangan Pelaburan Unit Amanah Islam - Satu Kajian Kes Terhadap Pelabur Dana Dali 1. Zool Fazlee Nordin, Mohd Ali Mohd Noor, Hairunnizam Wahid xi

13 10 Pelaburan Patuh Syariah di KWSP: Tular dan Persoalan yang Timbul Mohd Syafiq Mat Nor, Suhaili Al Ma amun 11 Factors Affecting Crowdfunding for Research in Islamic Finance and Banking Shofiyyah Moidin, Aisyah Abdul Rahman, Shifa Mohd Nor 12 Integrating Donation-Based Blockchain as Potential Source of Funds in Islamic Microfinance Nurusysyifa Datuk Haji Mohamad Nordin, Salina Hj. Kassim 13 Root Issues in Islamic Banking: Content Analysis of Reported Cases of High Court in Malaysia Nor Qathrunnada Kamarul Baharin, Mariani Abdul-Majid, Khairul Akmaliah Adham 14 Inclusion of Islamic Socio Financial Institutions for the Unbankable Hard Core Poor {A Model Worth Attention} Magda Ismail A. Mohsin, Shaikh Hamzah Abdul Razak, Syed Othman Alhabshi, Seyed Kazem Sadr TEMA 3 : EKONOMI FISKAL, MONETARI & ANTARABANGSA 1 Sistem Matawang Bersandarkan Emas: Tinjauan Menurut Perspektif Al Quran Sa diah Abdul Karim, Mohd Ali Mohd Noor 2 Reexamine of Twin Deficit Hypothesis: Malaysia Case Study Ahmed M. Saidam, Tamat Sarmidi 3 The Relationship Between Financial Development and Monetary Policy Effectiveness in Malaysia Danie Eirieswanty Kamal Basa, Zulkefly Abdul Karim, Mohd Azlan Shah Zaidi 4 Monetary Policy, Bank Ownership, and the Lending Channel: Evidence from Banks in ASEAN Countries Fazelina Sahul Hamid, Muhamed Zulkhibri 5 The Fragmentation in International Production, Financial Market Openness and Output Correlation: Panel Evidence of Oecd and Briic Economies Norrana Khidil, Mohd Azlan Shah Zaidi, Zulkefly Abdul Karim xii

14 6 The Southeast Asia Analysis on Trade Openness Towards Economic Growth Nur Lalua Rashidah Mohd Rahsiad, Yong Yoke Chuan, Nurul Shakira Zainal Abidin 7 Oil Price Shock and U.S. Dollar: Evidence from ASEAN and BRICS Hadrry Rony 8 The Impacts of Malaysian Free Trade Agreements on Margins of Trade Rashidi Said, Normaz Wana Ismail 9 A Nexus Between Intra-ASEAN FDI, Intra-ASEAN Exports and Economic Growth of ASEAN-10: Evidence Using Panel Causality Analysis Wong Koi Nyen, Tan Bee Wah, Goh Soo Khoon 10 Digital Trade Related in Selected Asian Countries Normaz Wana Ismail Economic Effects of Export Tax on Malaysia s Cessable Rubber Medical Devices Export: A Gravity Model Approach Lee Siu Ming, Radziah Adam, Ku Azam Tuan Lonik 12 Does Exchange Rate Important Determinant Affecting Export Demand? Sarah Nursyazmin Mohamad Kamal, Normaz Wana Ismail, Norazwa Mohamed Hariri 13 Do Sustainability Certifications Matter for Exporting Palm Oil Companies? S. Shahida, Hafizuddin-Syah B.A.M, Siti Hanisah Fuad 14 The Determinants of Foreign Direct Investment (FDI) Across Provinces in ChinaA Panel ARDL Study Ruan Meng Juan, Zulkefly Abdul Karim 15 Modelling The Volatility of International Tourism Demand and Macroeconomic Variables Kasmaroni Hj Makawi, Norlida Hanim Mohd Salleh, Sharmila Thinagar 16 The Influence of Inbound Tourism for Education on Economic Growth in Malaysia: A Macroeconomics Viewpoint Chor Foon Tang, Yong Kang Cheah, Soo Yean Chua 17 Does Country with Multi-Ethnic, Multi-Linguistic and Multi-Religious Society Induce Tourist Arrivals? Worldwide Evidence Muzafar Shah Habibullah, Badariah Haji Din, Siow-Hooi, Tan xiii

15 TEMA 4 : EKONOMI PEMBANGUNAN 1 Dilema Pengeluaran Makanan dengan Pemeliharaan Sumber Alam dalam Pembangunan Lestari Islam Nurul Suhada Ismail 2 Kesan Perbezaan Kadar Inflasi Terhadap Perbelanjaan Kumpulan Utama Masyarakat di Malaysia Mohd Khalid Ribuan, Mohd Ali Mohd Noor, Hairunnizam Wahid 3 The Sources of Cost of Living Pressure and an Expensive City to Live in Malaysia Capital Cities: A Descriptive Analysis of Basic Needs Budget for Middle Income Earners Rusli Latimaha, Zakaria Bahari, Nor Asmat Ismail 4 Kos Sara Hidup: Pendapatan Rendah atau Taraf Hidup Meningkat Mohd Aqmin Abdul Wahab, Hazrul Izuan Shahiri, Mustazar Mansur 5 Perceptions of Public University Students towards the Rising Cost of Living in Malaysia Zurina Kefeli 6 The Basic Needs Budget of Middle Income Earners in the Capital Cities with a High Cost of Living in Malaysia using OLS Regression Analysis Rusli Latimaha, Zakaria Bahari, Nor Asmat Ismail 7 Pengaruh Modal Sosial ke Atas Peningkatan Pendapatan Kumpulan Isi Rumah B40 di Malaysia Syahrin Suhaimee, Mohd Azlan Shah Zaidi, Mohd Adib Ismail 8 The Determinants of Housing Prices: An Empirical Study Based on Provincial Panel Data in China Yang Fan, Zulkefly Abdul Karim 9 Hubungan Antara Perubahan Harga Petrol dengan Jualan Kenderaan Persendirian di Malaysia Nizam Ahmat, Nor Ermawati Hussain 10 Kesan Cukai Korporat dan Zakat Perniagaan Terhadap Prestasi Kewangan Industri Kecil dan Sederhana (IKS) Sri Nooridayu Salleh, Rubayah Yakob, Aisyah Abdul Rahman 11 Explaining Poverty Persistence in Sabah: The Role of Economic Growth and Public Policy M. Niaz Asadullah, Jeron Joseph xiv

16 12 Penganggaran Kecekapan Teknikal dan Faktor Penentu Kecekapan pada Perusahaan Kecil Sederhana Sektor Perdagangan dalam Penggunaan Kredit Usaha Rakyat untuk Pengurangan Kemiskinan di Jawa Timur Atik Purmiyati 13 Measuring Genuine Progress of Malaysia s Economic Growth, Muhamad Azhan Mohd Nor, Jamal Othman 14 Analisis Impak Output Pengganda dan Rantaian Sektor Dalam NKEA Malaysia Florand Anak Jacob, Noorasiah Sulaiman 15 Privatization, An Alternative to Economic Growth in The Difficulties of The State Budget; Indonesian Case Syanti Dewi 16 The Impact of IQ on Globalization-Income Inequality Relationship A.R Mazlina, Saifuzzaman Ibrahim, W.N.W Azman-Saini Impak Modal Manusia dan Inovasi Terhadap Produktiviti Faktor Keseluruhan (TFP) Industri Pembuatan Minyak Sawit di Malaysia Naiimah Mohd Sofi, Noorasiah Sulaiman, Rahmah Ismail 18 Relative Social Standing An Adaptation of Social Comparison Theory in Explaining Economic Behaviour of Saving and Wealth Accumulation Poh Boon Lian, Nor Ghani Md. Nor, Jamal Othman 19 Kemeruapan Kadar Pertukaran dan Pertumbuhan Ekonomi di Malaysia: Analisis NARDL Nur Idayu Ibrahim, Tamat Sarmidi, Roziana Baharin 20 The effect of islamic and conventional banking efficiency on economic growth Mohd Shawal Sidek, Mariani Abdul Majid, Azrina Abdullah Al-Hadi TEMA 5 : EKONOMI BURUH & SUMBER MANUSIA 1 Education Level and Economic Growth: Study on High-Income Nations in East Asia Lai Wei Sieng, Ishak Yusoff 2 Economic Returns to Schooling in Malaysia: A Gender Analysis Norlin Khalid, Rahmah Ismail, Wye Chung Khain, Hakimah Nur Ahmad Hamidi, Nur Fakhzan Marwan xv

17 3 Unjuran Keperluan Tenaga Manusia dalam Sektor Perkhidmatan Terpilih: Analisis Input-Output Bawani Lelchumanan, Rahmah Ismail, Noorasiah Sulaiman 4 Potensi Tenaga Kerja dalam Sektor Hijau Malaysia: Analisis Input- Output Saidatul Akma Zakaria, Noorasiah Sulaiman 5 Keperluan Tenaga Kerja dan Rantaian Guna Tenaga dalam Sektor Pertanian di Malaysia Nur Syairah Ismail, Noorasiah Sulaiman, Rahmah Ismail 6 Penentu Kemampuan Pekerja dalam Sektor Pembuatan di Malaysia Farisha Nadiah Mohd Shah, Rahmah Ismail, Wye Chung Khain 7 Penentu Kemampuan Pekerja dalam Sektor Perkhidmatan di Malaysia Rabiatul Adawiyah Ismail, Wye Chung Khain, Rahmah Ismail 8 Ketaksamaan Pencapaian dalam Firma Bola Sepak: Analisis Keseimbangan Bersaing Liga Super Malaysia dengan Kehadiran Buruh Berkemahiran Tinggi Zanareyah Salim, Hazrul Izuan Shahiri, Mustazar Mansur 9 Kaedah Penghargaan Sebagai Kaedah Pengurusan Motivasi Pekerja: Analisis dari Perspektif Islam Noor Hidayah Samsudin 10 Input-Output Analysis of Manpower Skills Requirement and Job Generating Industries in Malaysia Services Sector Mohd Shaiful Hizam Bin Johan, Noorasiah Sulaiman TEMA 6 : EKONOMI PENGURUSAN & KEUSAHAWANAN 1 Entrepreneurial Marketing and Characteristics of Animation Technopreneurs: The Mediating Role of Self-Efficacy Hanis Syazwani Kamarudin, Mohar Yusof 2 Faktor Penglibatan Usahawan dalam Perusahaan Runcit di Sepang Muhammad Fazli Razali, Suhaili Alma amun 3 Small Medium Enterprises (SMEs) Harmony Culture in Indonesia Syanti Dewi, Ishak Ramli 4 A Study on Role of Leadership and Green Technology towards Malaysian Economy Growth Selvi Narayanan, Soorianarayanan xvi

18 5 Elemen-Elemen Persekitaran IPTA yang Menyumbang Kepada Pemikiran Keusahawanan Pelajar Armanurah Mohamad, Norashidah Hashim, Awanis Ku Ishak 6 Amalan Pengurusan Kewangan dalam Kalangan Usahawan PKS Bumiputera Anwar Nabi Alam, Halimah Harun 7 Peranan Aktiviti Integrasi Pertanian dalam Meningkatkan Produktiviti Pekebun Kecil Kelapa Sawit Nurul Atiqah Shahril, Mohd Adib Ismail, Muhammad Hakimi Mohd Shafiai 8 Kejayaan Perniagaan dan Pencapaian Maqasid Al-Syariah dalam Kalangan Usahawan Penerima Pembiayaan atau Geran Usahawan MARA (GUM): Kajian di Negeri Sembilan Shahzihan Mohd Noor, Hairunnizam Wahid 9 Hubungan Antara Latarbelakang Pentadbir Masjid, Pengurusan Kewangan dan Keaktifan Aktiviti Masjid : Kajian di Hulu Terengganu, Terengganu Huzaifah Sulong, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor 10 Perusahaan Sosial dalam Pendidikan: Kajian Terhadap Kompleks Pendidikan Islam Bangi, Selangor Zirwatul 'Isyqi Mohd Nazri, Hairunnizam Wahid 11 Faktor Penentu Kejayaan Perniagaan dalam Kalangan Usahawan Orang Asli: Kajian Perbandingan Antara Negeri Selangor dan Negeri Sembilan Mohd Naim Abd Karim, Mohd Fadzli Che Rus, Hairunnizam Wahid 12 Keberkesanan Bantuan Geran Bimbingan Usahawan Orang Asli: Kajian di Negeri Sembilan & Selangor Mohd Fadzli Che Rus, Mohd Naim Abd Karim, Hairunnizam Wahid 13 Challenges to Sustainable Safeguarding Halal Food Raw Materials Integrity Mohd Helmi Ali, Norhidayah Suleiman TEMA 7 : EKONOMI KEWANGAN & PERBANKAN 1 The Effect of Oil Price and US Factors Volatility on Metal Market Volatility Chan Weng, Zulkefly Abdul Karim, Norlin Khalid xvii

19 2 Performance of Malaysian General Insurance Industry; From the Firm s Perspective Nisaparma Anestya, Mustazar Mansur, Hazrul Izuan Shahiri 3 Prestasi Unit Amanah di Malaysia Yasmin Azuddin, Hawati Janor, Hairunnizam Wahid 4 Perjanjian Perkongsian Trans-Pasifik (TPPA): Peluang dan Cabaran Ke Atas Syarikat Unit Amanah Dd Malaysia Sahudin Ma Saat, Aisyah Abdul Rahman, Rosmah Mat Isa 5 Gelombang Penggabungan dan Pengambilalihan di Dunia dan Malaysia Ria Amaliena Azamuddin, Mohd Hasimi Yaacob 6 The Impact of Bank Competition on Liquidity Risk: Comparison between Conventional and Islamic Banking in Malaysia Nur Aqilah Abdul Rahman, Aisyah Abdul Rahman, Nafisah Muhammed 7 Penentuan Kadar Faedah di Malaysia Menggunakan Pendekatan Persamaan Peraturan Taylor Abdul Karim Mhd Sarif, Norlin Khalid 8 Pengaruh Norma Subjektif dan Manfaat Tanggapan Kepada Niat Melanggan Mikro Kredit: Sikap Sebagai Perantaraan (Mediator) Muhammad Hakimi Mohd. Shafiai, Salmy Edawati Yaacob, Syahrul Anuar Ali 9 Pembiayaan Kos Rawatan Pesakit Kanser Melalui Dana Sadaqah Crowdfunding: Kajian Kes di Terengganu Siti Nur Fatin Atirah Rosli, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Nor 10 Portfolio Returns Characteristics in Indonesia During The Global Crisis Ishak Ramli 11 The Functional Expense Reporting Practice Among Non-Profit Organisations Noor Raudhiah Abu Bakar, Teh Suhaila Tajuddin, Norlia Abdul Karim, Ridzwana Mohd Said TEMA 8 : ISU-ISU LAIN DALAM EKONOMI 1 Kesedaran Masyarakat Islam Terhadap Penggunaan e-fidyah dalam Urusan Pembayaran Fidyah di MAINJ: Kajian di Muar, Johor Muhammad Shukri Ab Ghani, Hairunnizam Wahid, Mohd Ali Mohd Noor xviii

20 2 Pindaan Akta GSA (2002) dan Cadangan Model Pembahagian Harta Pusaka Tanah Rancangan Felda Noorizan Mohamed Hasnan, Hairunnizam Wahid, Mohd Zamro Muda, Mohd Yassin Mohd Yusuf 3 Perbelanjaan Kesihatan dan Penuaan Populasi: Analisis Empirik menggunakan Pendekatan Autoregresi Susulan Teragih Suhaila Saad, Roziana Baharin 4 Multi-Factor Crime Activities in Malaysia: Further Evidence from Bounds Testing of Level Relationships and Granger Non-Causality Dullah Mulok, Mori Kogid, Rozilee Asid, Jaratin Lily 5 Gelagat Tabungan dan Tahap Pengetahuan Pembeli Rumah Terhadap Proses Kelayakan Pembiayaan Perumahan: Kajian di Lembah Klang Eh Run Eh Noi, Hairunnizam Wahid 6 The Economic Valuation of Environmental Resources in Malaysia: A Case Study of Taman Tasik Cempaka in Bandar Baru Bangi Mohd Syauqi Nazmi, Muhammad Taufiqurrahman Ramli, Nik Nor Rahimah Nik Ab Rahim 7 Prospects, Demand-Supply Mismatch of Green or Sustainable Investing in Malaysia Raymond Ling Leh Bin, Aye Aye Khin 8 Kajian Impak Pembangunan Semula Tebingan Sungai di Malaysia Azlina Md. Yassin, Haryati Shafii 9 Pembangunan Penunjuk dan Indeks Kualiti Hidup Masyarakat Luar Bandar untuk Kesejahteraan Hidup dan Kelestarian Alam Sekitar Haryati Shafii, Azlina Md Yasin, Nursyikin Miskam xix

21 KATA PENGANTAR / PREFACE Dengan Nama Allah S.W.T. yang Maha Pengasih lagi Maha Penyayang. Segala Puja dan puji hanya Bagi-Nya Tuhan sekalian alam. Selawat dan salam buat junjungan Nabi Muhammad S.A.W., Rasul akhir zaman. Alhamdulillah, rasa syukur dirafakkan kepada Allah S.W.T. kerana dengan keizinan-nya jua Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia dapat disempurnakan penerbitannya bersempena PERKEM Ke yang berlangsung di Universiti Kebangsaan Malaysia dan Hotel Bangi-Putrajaya, Selangor. Tujuan penerbitan prosiding ini adalah sebagai bahan bacaan dan rujukan kepada peserta PERKEM Ke dan juga kepada yang tidak berkesempatan untuk menghadiri persidangan kali ini. Persidangan ini merupakan acara tahunan Pusat Pengajian Ekonomi, Fakulti Ekonomi dan Pengurusan, UKM. Ia memberi ruang kepada para penyelidik, pembuat dasar dan individu membentangkan hasil penyelidikan masing-masing dan berbincang mengenai isu semasa berkaitan ekonomi Malaysia secara khususnya. Tema PERKEM kali ini adalah Kelestarian Pembangunan Ekonomi: Ke arah Transformasi Dasar yang Holistik, Inklusif dan Futuristik. Tema ini menyokong usaha dalam merealisasikan Malaysia sebagai sebuah negara ekonomi berpendapatan tinggi melangkaui wawasan 2020 dan ke arah TN Bagi mencapai sasaran tersebut, perkembangan ekonomi dan transformasi dasar yang digariskan perlu berlaku secara holistik, keterangkuman kekayaan dan keterangkuman pertumbuhan tanpa mengabaikan semua golongan sasaran serta transformasi dasar yang bersifat futuristik yang mengetengahkan peranan belia dan golongan muda sebagai pelapis di masa akan datang. Sebanyak 122 kertas kerja telah dikumpulkan dan 105 daripadanya dimuatkan dalam prosiding ini yang disusun berdasarkan sesi pembentangan dan tema-tema yang ditentukan. Tema-tema tersebut disusun dalam beberapa tema umum berasaskan bidang kajian. Ia meliputi i) Ekonomi Islam: Zakat & Wakaf, ii) Perbankan & Kewangan Islam, iii) Ekonomi Fiskal, Monetari & Antarabangsa, iv) Ekonomi Pembangunan, v) Ekonomi Buruh & Sumber Manusia, vi) Ekonomi Pengurusan & Keusahawanan, vii) Ekonomi Kewangan & Perbankan viii) Isu-isu Lain Dalam Ekonomi. Kepelbagaian tema dan bidang ekonomi yang dibincangkan dapat memberi peluang yang seluasnya kepada peserta persidangan dan pembaca untuk menatapi pelbagai hasil penyelidikan dan penemuan baharu. Dapatan ini amat bermanfaat kepada penggubal dasar dan pengkaji akan datang. Semoga prosiding ini dapat memberi manfaat kepada negara dan bangsa. Sekian,terima kasih xx

22 PROSIDING PERKEM 12, (2017) ISSN: X Keberkesanan Bantuan Modal Zakat daripada Perspektif Penerima: Kajian di Daerah Kuala Terengganu dan Kuala Nerus, Terengganu SOLEHUDDIN ZULKIFLI 1 Fakulti Ekonomi dan Pengurusan Universiti Kebangsaan Malaysia NURMAIZURA MARZUKI 2 Fakulti Ekonomi dan Pengurusan Universiti Kebangsaan Malaysia HAIRUNNIZAM WAHID 3 Pusat Pengajian Ekonomi Fakulti Ekonomi dan Pengurusan Universiti Kebangsaan Malaysia ABSTRAK Kajian ini dijalankan untuk menilai keberkesanan bantuan modal zakat ke atas sosioekonomi dilihat daripada perspektif penerima. Penilaian dilakukan ke atas kesemua aspek keperluan kehidupan sebagaimana digariskan oleh maqasid alsyariah. Kajian dilakukan ke atas asnaf penerima bantuan modal zakat di daerah Kuala Terengganu dan Kuala Nerus serta data dianalisis menggunakan analisis CAST. Dapatan kajian menunjukkan bahawa 80 dan 60 responden bagi Kuala Terengganu dan Kuala Nerus penerima bantuan modal zakat masing-masing umumnya merasakan bahawa bantuan modal yang mereka terima telah memberi impak positif ke atas taraf sosioekonomi mereka. Mengikut kriteria Maqasid Al- Syariah, mereka merasa bahawa bantuan telah dapat meningkatan aspek keselamatan (nyawa), kasih sayang dan sosial (aqal), kehormatan diri (keturunan) dan fisiologi (harta) secara sederhana. Peningkatan yang signifikan (berjaya) telah dirasakan pada aspek kesempurnaan diri (agama). Dapatan jelas membuktikan bahawa bantuan modal zakat yang diamalkan oleh pusat zakat boleh dikatakan telah berjaya meningkatkan taraf sosioekonomi asnaf dalam skala sederhana dan oleh itu perlu diteruskan.namun bagi mendapatkan impak yang signifikan bagi semua aspek keperluan kehidupan maka penambahbaikan dalam agihan zakat masih diperlukan. Kata Kunci: Bantuan modal zakat, keberkesanan perspektif penerima, Maqasid Al-Syariah, ABSTRACT This study attempts to evaluate the effectiveness of zakat capital contribution on socioeconomic from receivers perspective. The evaluation will be done based on all elements required for living as outlined by maqasid al-syariah. The study was conducted on 80 and 60 zakat capital receivers in Kuala Terengganu and Kuala Nerus district respectively and the data was analyzed using CAST analysis. The study shows that generally zakat capital receivers felt that capital that they received has had positive impact on their socioeconomic level. According to the criteria Maqasid Al-Shariah, they feel that there has been increasing over the aspect of self-perfection (religion), safety (life), love and social (aqal), dignity (descent) and physiology (the property). Significant improvement (success) has been felt in the aspect of selfperfection (religion). The findings clearly prove that a given zakat capital practiced by zakat authority has succeeded in raising the socioeconomic status of receiver s in a moderat scale and thefore should be continued.however for obtaining singnificant impact on all required elements, improvement on zakat distribution is still needed. Key Words: Zakat capital contribution, effectiveness from receivers perspective, maqasid al-syariah. 1 Pelajar Sarjana Ekonomi Islam, FEP, UKM muhamadsolehuddinzulkifli@gmail.com 2 Pelajar Sarjana Ekonomi Islam, FEP, UKM nurmaizuramarzuki@gmail.com 3 Pensyarah Kanan di Pusat Pengajian Ekonomi, FEP, UKM. hairun@ukm.edu.my Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia ke-12 (PERKEM 12) "Kelestarian Pembangunan Ekonomi: Ke arah Transformasi Dasar yang Holistik, Inklusif dan Futuristik" Hotel Bangi-Putrajaya, Bandar Baru Bangi, Selangor, September 2017

23 120 Solehuddin Zulkifli, Nurmaizura Marzuki, Hairunnizam Wahid PENGENALAN Objektif utama pihak berkuasa dan agensi yang mengendalikan urusan pengagihan zakat adalah supaya agihan yang diberikan kepada penerima bantuan dapat mengubah dan meningkatkan taraf kehidupan mereka ke arah yang lebih baik. Justeru keberkesanan agihan zakat kepada golongan fakir dan miskin oleh pusat zakat Maidam Terengganu akan dianggap sebagai penanda aras oleh masyarakat bahawa pusat zakat menjaga kebajikan kedua golongan ini dengan sewajarnya. Sekiranya golongan asnaf fakir dan miskin berjaya meningkatkan tahap ekonomi (pendapatan) mereka setelah menerima bantuan zakat, maka agihan zakat oleh pusat zakat akan dinilai sebagai berjaya mencapai objektifnya membantu golongan berkenaan. Sebaliknya jika tingkat pendapatan gagal dinaikkan maka program bantuan dikatakan sebagai gagal. Akan tetapi penilaian yang dilakukan dalam menilai keberkesanan bantuan zakat tersebut adalah tertumpu kepada penilaian berasaskan faktor ekonomi sahaja terutama daripada aspek peningkatan pendapatan. Penilaian yang dilakukan berdasarkan aspek ekonomi semata-mata sebagai satu-satunya tanda aras menilai kejayaan atau kegagalan bantuan zakat adalah kurang tepat (Rosbi et. al, 2010). Malahan adalah tidak wajar untuk melabelkan bahawa pihak berkuasa khususnya pusat zakat dan Maidam Terengganu sebagai gagal memainkan peranan, dan tentunya tidak sesuai untuk juga menganggap golongan fakir dan miskin sebagai golongan yang tidak mahukan tranformasi kemajuan diri. Untuk itu penilaian yang lebih komprehensif merangkumi aspek fizikal dan kerohanian amat diperlukan diperlukan bagi memberi gambaran yang lebih adil serta komprehensif. Berdasarkan ajaran Islam yang murni kehidupan manusia memerlukan lima perkara asas yang disebut sebagai maqasid alsyariah 4 yang terdiri daripada agama, nyawa, akal, keturunan dan harta (Rosbi et.al, 2010). Maqasid al-syariah itu jugalah yang menjadi tujuan syariah diturunkan kepada manusia maka tentunya bantuan zakat juga mempunyai maksud untuk memenuhi maqosi d al-syariah tersebut (Sanep & Rosbi, 2010). Maka penilaian kegagalan atau kejayaan sesuatu tindakan perlulah didasarkan kepada kegagalan atau kejayaan dalam memenuhi maqasid as-syariah tersebut (Rosbi &Sanep,2010). Penilaian akan dilakukan oleh penerima bantuan modal zakat sendiri untuk mengukur impak dan kesan yang dirasai mereka daripada aspek memenuhi keperluan yang digariskan menerusi pendekatan maqasid as syariah tersebut. Penilaian keberkesanan agihan zakat tidak boleh hanya dinilai daripada sudut ekonomi terutama penilaian yang diukur semata-mata berdasarkan tingkat pendapatan. Ini kerana sungguhpun penilaian berdasarkan tingkat pendapatan telah diterima umum sebagai kaedah untuk mengukur taraf sosiekonomi seseorang dimata masyarakat, namun pada hakikatnya masih terdapat banyak faktor lain lagi yang sepatutnya dipertimbangkan. Malahan kemungkinan juga berlaku bantuan modal zakat mungkin gagal meningkatkan pendapatan asnaf secara signifikan atau gagal mengeluarkan mereka daripada belenggu kemiskinan, namun kemungkinan terjadinya peningkatan atau penambahbaikan daripada aspek sosio-ekonomi yang lain. Lantaran itu satu kaedah ukuran yang menyeluruh perlu diterokai dan dicadangkan bagi tujuan mengukur keberkesanan agihan zakat secara komprehensif dan adil. Justeru objektif kajian ini adalah untuk membina satu kaedah penilaian keberkesanan bantuan modal zakat yang lebih komprehensif. Penilaian akan dilakukan dengan mengambil kira kesemua prinsip yang dinyatakan di dalam maqasid al-syariah iaitu agama, nyawa, akal, keturunan dan harta. Dalam erti kata lain objektif kajian akan ditajamkan yang membabitkan pendekatan ini adalah untuk membina satu kaedah penilaian keberkesanan bantuan modal zakat yang lebih komprehensif yang membabitkan semua elemen dalam maqasid al-syariah. iaitu agama, nyawa, akal, keturunan dan harta yang membabitkan pihak penerima bantuan modal perniagaan. Di samping itu perspepsi berkenaan keberkesanan agihan zakat yang dinyatakan kebanyakannya adalah daripada perspektif pihak luar iaitu sama ada pihak pembayar atau masyarakat umum. Penilaian sebegini adalah sematamata berdasarkan pemerhatian. Penilaian juga sepatutnya dilihat daripada perspektif penerima sebagai pihak yang sebenarnya merasakan kesan bantuan yang diterima. Pandangan dan perasaan mereka tentang bantuan yang diberikan sama ada berkesan atau tidak adalah lebih releven. Berdasarkan kaedah penilaian ini maka keberkesanan atau kegagalan agihan zakat perlu dinilai daripada persepktif penerima samada mereka merasa sebarang perubahan daripada aspek kehidupan khususnya dalam memenuhi kesemua keperluan yang digariskan dalam prinsip maqasid al-syariah tersebut. Lantaran itu objektif kajian ini adalah untuk menilai keberkesanan bantuan modal zakat ke atas taraf sosioekonomi dilihat daripada perspektif penerima. Penilaian akan dilakukan ke atas kesemua aspek kehidupan sebagaimana digariskan oleh maqasid al-syariah. KAJIAN LEPAS Didapati bahawa kajian-kajian lepas apabila membincangkan kejayaan atau kegagalan sesuatu program pembangunan terutama untuk golongan fakir dan miskin mengambil kira pelbagai faktor samada aspek ekonomi mahupun aspek sosial mengikut presepktif barat semata -mata dan agak sukar ditemui kajian yang menjurus kepada presepktif kajian daripada sudut pandangan Islam. Emil (1992) mengambil kira semua maklumat sosioekonomi komuniti, Ahmad Mahdzan (1998) pula mengambilkira semua petunjuk ekonomi dan sosial, manakala Zainal Abidin (1992) mangambilkira perubahan pandangan dan gaya hidup. Sesetengah pengkaji menggunakan beberapa petunjuk dalam peningkatan 4 Maqasid Syariah secara la-teralnya boleh diterjemah sebagai tujuan syariah. Dalam erti kata yang lain merujuk kepada tujuan pensyariatan yang berupaya menghasilkan maslahah (kebaikan) kepada umat dan mencegah kemudaratan yang mampu membawa risiko mengugat kepentingan umat Islam secara amnya.

24 Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia Ke sosial, dan petunjuk sosial politik manakala Mikkelsen (2005) mengambilkira petunjuk perbelanjaan pendapatan, petunjuk deskriptif 5, petunjuk livehood 6, petunjuk sumber dan petunjuk pengetahuan. Koirala (2005) menggunakan juga faktor lain selain pendapatan seperti kemudahan pendidikan, elektrik, dan jalanraya manakala Jaya S.Anand (2005) mengguna tiga aspek untuk dinilai iaitu aspek ekonomi, aspek politik dan aspek sosial. Ahsan & Routray (2007) menilai daripada aspek pendapatan, aspek aset produktif dan aset bukan produktif dan Majabean R (2008) pula menggabungkan petunjuk ekonomi dan sosial dalam penilaian. Manakala kajian-kajian mengenai keberkesanan agihan zakat juga didapati hanya mengambil kira sesetengah aspek sahaja. Hairunnizam et al. (2004) hanya menilai aspek kualiti hidup, Fuadah Johari (2004) melihat kesan daripada aspek agihan pendapatan, dan Patmawati (2005) menilai daripada aspek kesaksamaan agihan pendapatan. Mujani (2005) juga menilai kesan daripada aspek pendapatan tetapi ke arah pengurusan yang profesional, manakala Ahmad Fuad (2006) pula menilai hanya daripada aspek pendapatan sahaja. Maka dapat dirumuskan bahawa kebanyakan kajian yang lepas menangani kesan agihan zakat hanya menilai kejayaan atau kegagalan berdasarkan faktor-faktor tertentu secara terpisah. Ia sepatutnya mengambil kira beberapa faktor lain sebagaimana dilakukan dalam membuat penlaian keberkesanan sesuatu program pembangunan ekonomi. Maka kajian ini akan menilai keberkesanan bantuan modal zakat daripada sudut penerima bantuan yang akan menilai samada ianya berupaya memberikan impak yang positif dan mampu memenuhi kesemua apsek yang digariskan oleh maqasid al-syariah. Ini bertujuan untuk memastikan penilaian yang dilakukan menjadi lebih komprehensif dan menepati keperluan kehidupan berlandaskan garis panduan Islam. METODOLOGI KAJIAN Kaedah penilaian ukuran keberkesanan yang digunakan adalah penggabungan prinsip maqasid alsyariah (Rosbi et. al, 2010). Metodologi yang dicadangkan adalah menggunakan ukuran keberkesanan yang dinilai menerusi kaedah Kaedah `Change Assessment And Scoring Tool (CAST). Kaedah CAST ini pada asalnya digunapakai oleh pengkaji dari Denmark Mikkelsen (2005) dalam kajian mengenai keberkesanan program-program pembasmian kemiskinan di bawah program DANIDA. Menerusi kaedah CAST ini ukuran keberkesanan diperolehi apabila melihat kepada perubahan yang berlaku kepada responden apabila sesuatu program dilaksanakan., menerusi kaedah ini ukuran keberkesanan ditentukan oleh mereka yang terlibat dalam sesuatu program yang dilaksanakan. Pilihan jawapan yang dinyatakan oleh responden akan dikodkan dalam bentuk Change Assessment And Scoring Tool (CAST). Perubahan ini akan diukur dalam 5 skala iaitu perubahan daripada yang paling positif (nilai 5), perubahan positif(nilai 4), tiada perubahan (nilai 3), perubahan tidak positif (nilai 4) dan kepada perubahan yang paling negatif iaitu perubahan sangat tidak positif (nilai 1). Keberkesanan atau pencapaian golongan asnaf dalam memenuhi setiap kategori ini akan dikategorikan semula kepada 3 keadaan pencapaian sama ada berjaya, sederhana dan kurang berjaya. HASIL KAJIAN Latar belakang responden: Bagi menilai keberkesanan bantuan modal zakat ini, maka satu kajian telah dijalankan keatas penerima bantuan modal zakat. Maka seramai 80 penerima bantuan modal perniagaan di Negeri Terengganu iaitu membabitkan daerah Kuala Terengganu dan 60 penerima bantuan modal perniagaan di Kuala Nerus telah dikaji secara rawak berdasarkan senarai bantuan modal zakat.kajian ini mengambil masa sekitar lebih 1 bulan pada iaitu hujung September 2016 hingga Oktober Ukuran keberkesanan bantuan modal zakat menggunakan kaedah penilaian komprehensif berlandaskan prinsip maqasid alsyariah. Selaras dengan prinsip Maqasid Al-Syariah yang menetapkan bahawa seseorang Muslim sewajarnya menjaga lima perkara utama iaitu agama, nyawa, akal, keturunan dan harta bagi memastikan keperluan kehidupan dapat dipenuhi, maka sewajarnya keberkesanan bantuan modal ini perlu dinilai daripada aspek keupayaannya memenuhi 5 keperluan berkenaan untuk melihat keberkesanan bantuan modal zakat dalam perspektif yang lebih tepat. a) Keberkesanan bantuan modal dalam memenuhi prinsip pertama maqasid-keperluan menjaga agama (ad-din) Keperluan menjaga kepentingan agama (ad-din) dalam Islam diletakkan sebagai tunggak paling utama yang perlu diutamakan. Kegagalan memenuhi keperluan paling utama ini akan menunjukkan bahawa seseorang Muslim tidak dianggap berjaya dalam kehidupannya. Berdasarkan Jadual 1, bagi mengukur keberkesanan bantuan modal zakat dalam memenuhi keperluan menjaga agama, terdapat tujuh item dan soalan yang dibentuk untuk menilai skor yang diperoleh bagi setiap elemen berkenaan. Maka hasil kajian di dapati bahawa skor yang diperoleh adalah pada gabungan tahap pencapaian sederhana dan berjaya. 5 Petunjuk deskriptif ialah salah satu cara penelitian dengan menggambarkan serta menginterpretasi suatu objek sesuai dengan kenyataan yang ada, tanpa dilebih-lebihkan. 6 Livehood merujuk kepada nafkah, mata pencarian atau pekerjaan.

25 122 Solehuddin Zulkifli, Nurmaizura Marzuki, Hairunnizam Wahid Rajah 1 menunjukkan carta CAST yang menggambarkan kedudukan setiap elemen yang telah dinilai keberkesanannya oleh responden bagi memenuhi keperluan menjaga agama (ad-din)/ keperluan kesempurnaan diri. Seperti yang ditunjukkan dalam carta CAST, kebanyakan elemen adalah pada kategori berjaya kecuali dua item berada pada kategori sederhana iaitu kemampuan berdikari (D5) dan kemampuan membayar zakat (D6). Ini menunjukkan golongan asnaf masih tidak begitu yakin dapat berdikari sepenuhnya dan menjadi pembayar zakat pada masa akan datang. Maka golongan ini perlu diberi pengawasan dan bimbingan yang sewajarnya untuk membolehkan mereka lebih yakin untuk berdikari tanpa bergantung kepada pihak lain dan pada akhirnya mampu mentransformasikan diri daripada status penerima kepada pembayar zakat menjaga agama bermakna mematuhi segala perintahnya dan kewajiban membayar zakat adalah satu tuntutan rukun Islam yang wajib ke atas umat Islam yang berkemampuan. Sekiranya mereka mampu menjadi pembayar zakat ini bermakna telah menunaikan keperluan rukun Islam yang menjadi tuntutan ajaran Islam. Didapati Jadual 6, juga daripada 80 responden di Kuala Terengganu (KT), seramai 47 orang iaitu 58.8 peratus berada pada kedudukan tahap CAST pada kategori berjaya, seramai 26 orang (32.5%) pada tahap sederhana dan hanya 7 orang (8.8%) tidak berjaya. Manakala berdasarkan Jadual 7, untuk responden di Kuala Nerus (KN), seramai 35 orang iaitu 58.3 peratus berada pada kedudukan tahap CAST pada kategori berjaya, seramai 19 orang (31%) pada tahap sederhana dan hanya 6 orang (10%) tidak berjaya. Maka sebagai kesimpulan, dapatlah dirumuskan bahawa lebih daripada separuh responden menyatakan bahawa mereka mengalami perubahan yang sangat positif daripada aspek memenuhi keperluan hidup yang digariskan berlandaskan prinsip Maqasid al-syariah. Menerusi bantuan modal zakat yang diperolehi, mereka telah berjaya membina jati diri dan keyakinan daripada aspek memenuhi tuntutan agama (ad-din) yang merupakan keperluan paling penting dalam Maqasid alsyariah. b) Keberkesanan bantuan modal dalam memenuhi prinsip kedua maqasid-keperluan menjaga nyawa (al-nafs). Bagi prinsip menjaga keperluan nyawa (al-nafs) atau keperluan keselamatan, sebanyak 5 item perlu diberi pandangan dan penilaian oleh responden. Berdasarkan Jadual 2 didapati kebanyakan penilaian adalah pada tahap sederhana berjaya. Rajah 1 menunjukkan carta CAST daerah KT yang menggambarkan kedudukan setiap elemen yang telah dinilai keberkesanannya oleh responden bagi memenuhi setiap keperluan Menjaga Nyawa (al-nafs). Seperti yang ditunjukkan dalam carta CAST, daripada 5 item yang dinilai, sebanyak 3 item telah mencapai tahap kesederhanaan iaitu ketenteraman dalam kehidupan (B2.3), tenang dalam menjalankan pekerjaan (B2.4) dan bebas daripada merasa ketakutan untuk harungi masa depan (B2.5). Bagi yang memberikan skor berjaya hanya membabitkan dua elemen iaitu aspek penyediaan tempat tinggal (B2.1), keselesaan dan keselamatan persekitaran (B2.2). Bagi Rajah 1 untuk KN menunjukkan carta CAST yang menggambarkan kedudukan setiap elemen yang telah dinilai keberkesanannya oleh responden bagi memenuhi setiap keperluan menjaga nyawa (an-nafs). Seperti yang ditunjukkan dalam carta CAST, daripada lima yang dinilai, sebanyak empat item telah mencapai tahap kesederhanaan iaitu daripada aspek menyediakan tempat tinggal yang terjamin keselamatan (B2.1), ketenteraman dalam kehidupan (B2.3), jaminan masa hadapan (B2.4) dan kebebasan dalam menjalani kehidupan (B2.5). Hanya satu item sahaja iaitu daripada aspek keselesaan dan keselamatan persekitaran (B2.2) yang memberikan skor berjaya. Maka, secara puratanya bagi prinsip menjaga keperluan nyawa (an-nafs) masih berada pada tahap sederhana berjaya. Maka secara puratanya bagi prinsip menjaga keperluan nyawa (al-nafs) atau keperluan keselamatan masih berada pada tahap sederhana berjaya. Berdasarkan hasil kajian terhadap 80 responden KT, Jadual 6 menunjukkan untuk kategori maqasid elemen ke-2 adalah sebanyak 29 orang atau 36.3 peratus mencatatkan kejayaan,manakala 36 orang (45%) adalah sederhana dan 15 orang 18.8% adalah gagal mencapai piawai minima maqasid ke-2 itu. Bagi KN berdasarkan Jadual 7 menunjukkan bahawa daripada 60 responden, seramai 25 orang iaitu 41.7 peratus berada pada kedudukan tahap CAST pada kategori berjaya, manakala seramai 28 orang (46.7%) pada tahap sederhana dan hanya 7 orang (11.7%) tidak berjaya. Sebagai rumusan dapat dinyatakan bahawa walaupun tahap berjaya tidaklah terlalu tinggi iaitu hanya 41.7 peratus sahaja, tapi, sekurangkurangnya ia memberikan petunjuk bahawa bantuan modal perniagaan ini telah memberikan harapan baru dan memberikan mereka keyakinan dapat memastikan kehidupan mereka berada pada tahap yang lebih selamat. Keadaan ini akan dapat diubah dan diperbaiki di masa hadapan asalkan mereka sanggup untuk berubah secara fizikal dan minda demi memastikan pada akhirnya nanti akan berjaya memenuhi prinsip Maqasid al-syari ah. Sebagai rumusan dapat dinyatakan bahawa walaupun tahap berjaya tidaklah terlalu tinggi iaitu hanya bawah 50 peratus sahaja, tapi sekurang -kurangnya ia memberikan petunjuk bahawa bantuan modal zakat ini telah memberikan harapan baru dalam meneukusri ranjau kehidupan. c) Keberkesanan bantuan modal dalam memenuhi prinsip ketiga maqasid-keperluan menjaga akal & fikiran (al-aqal) Prinsip Maqasid al-syariah berikutnya adalah keperluan menjaga akal dan fikiran (al-aqal). Berdasarkan Jadual 3, terdapat lima item atau soalan yang dibentuk untuk menilai skor yang diperolehi bagi setiap elemen berkenaan. Maka hasil kajian didapati bahawa skor yang diperolehi kebanyakan pada tahap pencapaian sederhana. Rajah 1 untuk KT menunjukkan carta CAST yang menggambarkan kedudukan setiap elemen yang dinilai dalam konteks maqasid syariah iaitu keperluan menjaga akal. Berdasarkan rajah tersebut, hanya dua item beradan dalam kedudukan yang berjaya iaitu kasih sayang ahli keluarga (B3.1), keperihatinan terhadap jiran (B3.2). Selebihnya penyertaan aktiviti masyarakat (B3.3), kenyakinan berinteraksi (B3.4), kemampuan bersuara dan pandangan idea (B3.5) adalah dalam skala yang sangat sederhana.pencapaian daerah KN Rajah 1 menunjukkan carta CAST yang menggambarkan kedudukan setiap