BYBELKUNDE 1 SERTIFIKAAT IN CHRISTELIKE DIENS. Module 1 HOMILETIEK

Transcription

1 BYBELKUNDE 1 SERTIFIKAAT IN CHRISTELIKE DIENS. Module 1 HOMILETIEK 1

2 Inhoud Bladsy 1. Inleiding Die Naam Homiletiek Die Begrip Homiletiek Die Bediening van die Woord Die Doel van die Bediening van die Woord Die Opbouing van die Gemeente Die Bekering van die Ongelowiges Die Verheerliking van God Die Subjek van die Bediening van die Woord Psigiese Kwaliteite Religieus-etiese Kwaliteite Die Stof vir die Bediening van die Woord Verwysings Die Uitleg van n Preek Beswaar teen n Skets Waarde van n Skets Dit bou die Prediker se Selfvertroue Dit help die Prediker om te onthou Dit help die luisteraar om die preek te onthou Die Struktuur Die Tema Omskrywing van n Tema Die onderskeid tussen n Tema en n Onderwerp Die keuse van n Tema Die Gemeentelike Behoeftes Die Prediker se Temperament Die Prediker se Ondervinding Die Prediker se Konsep van die Woord Die Eienskappe van n goeie Tema. 18 2

3 3.5. Die metode van die daarstel van die Tema Die Logiese Metode Die Retoriese Metode Verwysings Die Teks Die noodsaaklikheid van n Teks Dit verleen Gesag aan die Preek Dit Beperk die Prediker tot sy Tema Dit bind die Preek tot n Eenheid Dit Werk Verskeidenheid in die Hand Dit maak die hoorder bekend met die Skrif Die keuse van die Teks Maak seker dat die sentiment van die Teks geïnspireerd is Kies n Teks wat die hele gedagte insluit Vermy Tekste waarvan die betekenis onduidelik is Kies Tekste wat jou aangryp Die Tipe gehoor sal ook in die keuse van die Teks beïnvloed Die Verklaring van die Teks Die Teks moet verklaar word in konteks Die Teks moet verklaar word in sy taal Die Teks moet verklaar word in die lig van die Kultuur, Geskiedenis en Geografie van daardie tyd Die Teks moet verklaar word in die Lig van die res van die Bybel Die Teks moet verklaar word in die lig van die spesifieke bedeling Verwysings Die Inleiding van die Preek Die Doel van die Inleiding Dit moet treffend wees. 26 3

4 Dit moet belangstelling uitlok Die voorbereiding van die Inleiding Die Verduidelikingsmetode Die Voorstellingsmetode Die Verklaringsmetode Die Verskeidenheid faktor Die Skrywe van die Inleiding Die Hoofindelings Die waarde van Indelings Dit verbeter die verstaanbaarheid van die gedagte Dit verhoog die waarde van die Preek vir die toehoorder Dit Help die toehoorder om te onthou Dit fassineer die toehoorder Die Konstruksie van die verskillende afdelings DIE OMVANG VAN DIE MENS SE SONDE DIE AARD VAN DIE MENS SE SONDE DIE GEVOLGE VAN DIE MENS SE SONDE DIE OMVANG VAN DIE MENS SE SONDE (9-12) DIE AARD VAN DIE MENS SE SONDE (13-18) DIE GEVOLGE VAN DIE MENS SE SONDE Die kenmerke van goeie Indelings Dit moet skakel met die Tema Dit moet n logiese ontwikkeling van Gedagte hê Dit moet kort en bondig aangebied wees Dit moet logies uiteengesit wees Die Aantal Indelings Die Tema bepaal die Aantal Die aantal in preke word gebaseer op teenstellings Preke gebaseer op verhale Preke gebaseer slegs op Teks. 34 4

5 7. Die Slot Die Behoefte aan n goed voorbereide Slot n Effektiewe Slot Rekapitulasie Illustrasie Geskikte Aanhalings Algemene opmerkings omtrent die Slot Die Voorbereiding van n Preek Indirekte Voorbereiding Die Prediker se daaglikse Gebedslewe Die Prediker se daaglikse Lewe Die Prediker se daaglikse Bybelstudie Direkte Voorbereiding Begin betyds met die Voorbereiding Lees die Skrifgedeelte herhaaldelik deur Maak gebruik van n konkordansie Raadpleeg ander skrywers se werk Maak notas Skryf die Preek volledig neer Vergewis jouself met die inhoud van die Preek Kry Heilige Gees inspraak in die Preek Die Kriteria van die toepaslike inligting Dit moet lewenskragtig wees Dit moet oorspronklik wees Verwysings Die Aanbieding Die gedrag van die prediker Nederig, maar nie slaafs Ernstig dog selfbeheers Hoflik en tog getrou in sy aanbieding. 44 5

6 Netjies voorkoms, maar nie pronkerig Die prediker se Taalgebruik Die Prediker se Stem Die prediker moet n verwagting koester Die verskillende soorte Preke Die Tekstuele Preek Die Onderwerp Preek Die Uitlegkundige Preek Die Versameling van preekmateriaal Die Groot Koevert Metode Die Groot Boek Metode Bibliografie Werksopdrag. 58 6

7 1. Inleiding. Die geïnspireerde boodskap van die Apostel Petrus in Hand 2 was die oorsprong van n nuwe veld van Evangelie Bediening by name: Preekkuns. Die sou in die eeue om te kom nie net n geweldige rol speel in die Kerk van Jesus Christus speel nie maar ook n magtige gereedskapstuk word om die ongeredde in die wêreld te bereik. Om hierdie juiste rede vermaan Paulus sy geestelike seun Timoteus so: verkondig die woord (2 Tim. 4:2). Alleen só sal die Groot Opdrag van Christus aan Sy Kerk: Gaan die hele wêreld in en verkondig die Evangelie aan die ganse mensdom (Mark. 16:15), in vervulling kan gaan. n Noukeurige beskouing van die prediking in die Bybel toon dat dit hoegenaamd nie gesetel is in die menslike idees omtrent God nie, maar in wat God vir die mens gedoen het. Daarom moet die prediking uit die Woord van God geneem word, wat die rekord is van wat God vir die mens gedoen het, eerder as n voortvloeiing van menslike spekulasies. Donald Miller stel dit so mooi vir ons as hy sê: True preaching is God s Word to man rather than man s word about God... Paulus beklemtoon hierdie waarheid as hy aan die Tessalonisense skryf: toe julle die Woord van God ontvang het wat deur ons verkondig is, julle dit aangeneem het nie as die woord van mense nie, maar, soos dit waarlik is, as die Woord van God wat ook werk in julle wat glo (2 Thess. 2:13). Dit is alleen wanneer die prediker die kontemporêre instrument word waardeur die Woord van God spreek, dat n preek n preek is. Anders is dit net n toespraak oor n godsdienstige onderwerp of n menslike rede oor God, en nie God wat oor Homself tot die mens spreek nie Die Naam Homiletiek. Die woord Homiletiek is afgelei van die Griekse woord homilia wat gesprek beteken. Vandaar ook die werkwoord homilein of om met mekaar te praat, wat in die Nuwe Testament eenmaal voor kom en wel in Hand. 20:11. Die betekenis is die verkondiging van die Woord in die midde van die gemeente. 7

8 1.2. Die Begrip Homiletiek. Homiletiek is die Teologiese Wetenskap wat tot studieobjek het die bediening van die Woord van God in die vergadering van die gemeente van Christus. Ons het hier te doen met n wetenskap, wat wel dien as n kuns en vir die praktiese uitoefening van die Pastorale amp van die grootste belang is. Homiletiek is die wetenskap of geklassifiseerde kennis wat die agtergrond en die onderliggende basis vorm; terwyl preek die kuns of die toepassing en aanwending is van daardie kennis. Die volle nadruk moet bly val op die feit dat die Homiletiek tot objek van ondersoek het die bediening van die Woord in die vergadering van die gemeente van Jesus Christus. Ons moet nie uit die oog verloor dat die prediking nie net gaan om die vergadering van die gemeente van Christus nie, maar ook om die ongelowiges. Die onderskeid gaan ten eerste om die doel: By die prediking tot die gemeente is die doel die vervolmaking van die gemeente; maar by sending en evangelisasie is dit om die ongelowige tot bekering te bring. n Verdere onderskeid is in die stof; nie wat die hoof inhoud betref nie, want albei verkondig Christus; maar in die sin dat die bediening van die Woord vir die gemeente sig van die middelpunt van die evangelie na die periferie wend om die hele lewe deur die Woord te laat deurdring; terwyl by die evangelisasie hoofsaaklik die sentrale stukke van die leer van verlossing behandel word Die Bediening van die Woord. Vir die mededeling van wat die Here deur sy diensknegte tot ons saligheid wil bekend maak, word in die Heilige Skrif verskeie woorde gebruik. Kerusso en Euaggelizo is die twee belangrikste terme wat die hoof aspekte van ons prediking aandui. Die woord Kerussein in die Nuwe Testament is nie uitsluitend gebruik vir missie prediking nie. Dit dui aan dat die heilsboodskap van God gebring word op gesag wat ontleen is aan die outoriteit van die Koning van die Ryk. Verder lê in Kerussein nog opgesluit dat die prediking publiek is (Matt. 10:27). Die woord Kerussein dui die publieke prediking van Gods weë hieruit 8

9 aan. Euaggelizo is n terminus tegnikus vir nuus van oorwinning. Donald Miller gee die volgende toeligting omtrent die woord: Originally it was used by the Greeks to announce any joyous event, but finally it came to be used more exclusively in the sense of reporting a victory on the field of battle. It was appropriately selected by the Christians to describe their preaching. It consisted mainly in the announcement of the victory of Christ over sin and death, and what that entailed for human life here and hereafter. Die werkwoord euaggelizesthai gee te kenne n blye boodskap wat die hart verheug te midde van die ellende van die wêreld. Waar Kerussein die publieke prediking van God se Woord aandui, daar dui euaggelizesthai die inhoud van die verkondiging aan, naamlik n boodskap van heil. Die evangelie is van n bepaalde sy besien ook te neem in die sin van onderrig, want dit bring kennis vir die onwetendes, vandaar die gebruik van die woord Didaskein in die Nuwe Testament. As dit trag om op die wil van die mens in te werk, dan verkry dit n vermanende karakter en word Parakalein genoem, byvoorbeeld Luk. 8:18; 2 Kor. 5:20. Ook die vertroostende karakter lê in die Parakalein opgesluit (ook omdat die Heilige Gees hier bygebring word) Die Doel van die Bediening van die Woord. Die gesproke Woord is n krag van God tot redding vir elkeen wat glo (Rom. 1:16). Die invloed van die Heilige Gees deur die prediking van die Woord werk selfontdekking, beskaming, neerwerping, opbeuring, vertroosting, verootmoediging, onderwysing, vermaning en versterking. Die inwerking van die Heilige Gees deur die Woord in die lewens van mense, kan nie psigologies verklaar word nie, want die Heilige Gees se werking in die verborge diepte van die siel is onsigbaar en bly vir die mens n misterie; slegs die uitwerking daarvan is sigbaar. Die prediker sien weliswaar nie altyd die vrug van die verkondigde Woord nie; dikwels maai ander waar deur die voorganger gesaai is. Die doel van die prediking is drieledig van aard: 9

10 Die Opbouing van die Gemeente. Die doel van die prediking moet wees dat dit seggenskap in die hart en in die lewe van die gemeente moet verkry. Volgens die Heilige Skrif is die doel van die prediking die Oikodomé (opbouing, stigting) van die gemeente. Stigting nie in die sin dat die gemoed gestreel moet word nie, daarom moet dit gesien word in die sin van die geestelike wasdom van die gemeente, die ontplooiing van alle gawes en kragte wat in die gemeente aanwesig is, totdat dit gekom het tot die mate van die volle grootte van die volheid van Christus (Ef. 4:13). Die gemeente is n liggaam wat deur geestelike voeding van die Woord deur die amp tot volle ontwikkeling moet kom Die Bekering van die Ongelowiges. Die doel van die prediking moet ook wees om in die gemeente tot bekering te bring die wat nog buite Christus staan Die Verheerliking van God. Die oikodomé of die opbouing en stigting van die gemeente is weer ondergeskik aan die verheerliking van God wat die einddoel van alles is. Die hoogste doel van die bediening van die Woord gaan dus om die eer en verheerliking van die Here Die Subjek van die Bediening van die Woord. In geheel en in n enige sin is Christus die Subjek van die bediening van die Woord. Voor Sy vleeswording is die profete deur die Gees bekwaam gemaak om van Hom te spreek (1 Pet. 1:11); tydens Sy omwandeling op aarde het Hy self die Woord verkondig en na Sy hemelvaart gebruik Hy mense wat Hyself geroep het om die taak te vervul. In verband met die psigiese disposisie en religieus-etiese kwaliteite van die leraars kan ons nogal een en ander in Gods Woord vind. 10

11 Psigiese Kwaliteite. Na aanleiding van 1 Tim. 3:2 en 2 Tim. 4:5 moet die bedienaar van die Woord voldoen aan die volgende psigiese disposisie: (a) Hy moet bekwaam wees om te onderrig. D.w.s. om kennis en wysheid wat verwerf is, in bevatte en duidelike taal aan ander oor te dra. (b) Hy moet selfbeheersing hê. D.w.s. waar hy hom beweeg moet besonnenheid sy wandel versier; verder sluit dit ook in n aangebore takt om hom as n welopgevoede mens te gedra. (c) Hy moet vriendelik wees jeens almal en met sagmoedigheid diegene wat teenstand bied onderrig (2 Tim. 2:24, 25) Religieus-etiese Kwaliteite. Wat die religieus-etiese kwaliteite van die leraar aangaan, word dit van hom verwag om: (a) n Skrifgeleerde te wees. Saam met Paulus moet hy kan sê: Ons glo daarom spreek ons (2 Kor. 4:13). Om self te kan leer moet daar tyd gevind word vir studie en hierdie studie moet die liefde vir die Woord verdiep en dit dan weer met opregtheid verkondig. (b) In die sfeer van die religieus-etiese lewe stel die Skrif aan die ampsdraer hoë eise: Hy moet n voorbeeld wees in godsvrug en daarom homself oefen tot godsaligheid. Hy moet onbesproke en onberispelik wees. (c) Die religieus-etiese kwaliteite wat in die Skrif gevra word van die leraar, veronderstel almal dat hy n wedergebore mens van God moet wees; n herder van die kudde van die Here moet self n skaap van die Goeie Herder wees Die Stof vir die Bediening van die Woord. Op die gebied van die gewone redeneerkuns is die keuse van die stof vir die rede van die grootste belang. Des te meer in die prediking van die Woord. Die stof vir die preek moet geput word uit die Skrif alleen. Dit wil nie nou sê dat die preek n aaneenryging van Bybeltekste moet wees nie; inteendeel, terwyl die preek n verklaring en toepassing van die Woord moet wees, is dit juis n waarborg daarteen, want sodanige gepredikte Woord moet deur die bewussyn van die prediker opgeneem en deur die toepassing in verband gebring word met die lewe 11

12 van die gemeente. Die prediker mag egter ook nie die stof vir sy preke put uit die religieuse bewussyn nie, want sodoende sou die prediking antroposentries en nie teologies wees nie. Om die Woord te kan preek, moet die dienaar dit in sy bewussyn opgeneem het, sodat dit sy lewe geheel-en-al deurdring en eers dan kan hy dit verkondig as hy dit gelowig in sy lewe opgeneem het. Naas die Skrif mag geen ander boek gestel word as stof bron vir die prediking nie Verwysings. 1. Turnbull, R. G., Baker s Dictionary of Practical Theology (London: Marshall, Morgan & Scott, 1968) p Ibid, p Die Uitleg van n Preek. n Preek wat nie volgens n vaste sketspatroon gebou is nie, neem dikwels die vorm van n sameflansing van onsamehangende en losstaande gedagtes aan. In stede dat dit die gehoor sal bybly en daartoe meewerk dat die hoorder die preek sal onthou, lank nadat hy dit gehoor het, vergeet hy dit byna onmiddellik nadat hy dit gehoor het. Dit is nou so dat hoe meer metodies en ordelik n saak gestel word, hoe makliker verstaan en onthou die gehoor dit. Dit is immers die gedagte agter dit alles, dat die preek solank as moontlik onthou moet word Beswaar teen n Skets. Hier en daar sal nog persone gevind word wat beswaar het teen n skets omdat na hulle mening die prediker uit die Gees moet preek, daarom moet hy wag totdat die Gees oor hom vaardig word, en alleen dan kan hy n lewende getuie vir God wees. Daar bestaan geen twyfel omtrent hierdie opvatting dat dit op n valse veronderstelling berus nie. Die voorstanders van hierdie rigting verwar inspirasie en illuminasie met mekaar. God het inspirasie in besondere mate geskenk aan die buitengewone amp van profete, terwyl illuminasie geskenk word aan diegene wat 12

13 Sy gekodifiseerde Woord moet verkondig en verklaar. Uit die woorde van Paulus, Lê jou daarop toe (Engels: Study ) om jou beproef voor God te stel as n werker wat hom nie hoef te skaam nie, wat die woord van die waarheid reg sny (2 Tim. 2:15), blyk dit dat hy hom voorberei het vir die verkondiging van die Woord. Die wêreld se grootste predikers tel onder diegene wie se raamwerk van versugtinge en weldeurdagte voorbereiding getuig. n Goeie raamwerk kan nooit die oorsaak van mislukking van n preek wees nie. Oorsake soos die fisiese toestand van die prediker ten tye van die aflewering van sy preek; sy houding teenoor sy onderwerp, soos sy oortuiging, sy helderheid van sy gedagtes; die atmosfeer van die diens, is alles faktore wat kan meewerk dat die preek n mislukking kan wees. Terwyl ons nie die moontlikheid van mislukking kan uitskakel nie, kan ons dit egter tot die minimum beperk deur n goeie raamwerk en skets te hê waarop ons die rede kan uitbou Waarde van n Skets. Die waarde van n goeie raamwerk kan nooit oorbeklemtoon word nie, want: Dit bou die Prediker se Selfvertroue. n Goeie raamwerk getuig van weldeurdagtheid en gee aan die prediker die nodige selfvertroue om sy beste te lewer. Dit gee ook aan hom beslistheid van uitspraak en helderheid van doel. Hy weet presies wat hy wil sê, hoe hy dit wil sê en waarheen hy mik Dit help die Prediker om te onthou. n Duidelike skets onthef die prediker van die nodigheid om die baie en fyner detail van sy preek te onthou, want die einde van een gedagte of besprekingspunt veronderstel en lei die volgende gedagte in. Sulke prediking laat meer verstandelike krag aan die prediker toe vir die benadrukking van elke besprekingspunt en verleen konsentrasie en lewenskragtigheid aan die aflewering van die preek. 13

14 Dit help die luisteraar om die preek te onthou. Gedagtes wat logies gerangskik en onder kort en eenvoudige opskrifte ingedeel en gegroepeer is, dien as middele waardeur die hoorder die preek sal onthou. Deur die opskrifte van die indelings van die preek te onthou, kan die hoorder alles wat gesê is met hom saam huistoe neem. n Duidelike raamwerk dien as n mandjie waarin die hoorder die geestelike voedsel met hom kan saam neem Die Struktuur. Na alles wat ons gesê het ten opsigte van die waarde van n goeie raamwerk, kom die vraag tot ons: Moet die skets aan n sekere vorm of patroon voldoen, indien dit die geval is, wat behels daardie sketsplan? Die eksponente van homiletiek is dit almal eens dat daar n logiese begin, ontwikkeling of liggaam en n slot moet wees. Die onderstaande patroon is die aanbevole een wat ons deurgaans by sal bly en gebruik in die konstruksie van preke. DIE EVANGELIE. Lesing: 2 Tim. 2:1-13 Teks: Rom. 1:16 Want ek skaam my nie oor die evangelie van Christus nie, want dit is n krag van God tot redding vir elkeen wat glo n.. Inleiding: Die doel van die preek is om n saamgestelde oorsig van die evangelie te gee om te sien of daar enigiets in die evangelie is waaroor ons, ons moet skaam. 14

15 I. FEITE WAT GEGLO MOET WORD i) Dood ii) Begrafnis 1 Kor. 15:1-3 iii) Opstanding II. KONDISIES WAT GEHOORSAAM MOET WORD i) Geloof (Hand. 16:31) ii) Bekering (Hand. 2:38) iii) Belydenis (Rom. 10:9,10) iv) Doop (Hand. 2:38) III. BELOFTES WAT GENIET MOET WORD i) Vergifnis van sonde (Hand. 2:38) ii) Gawe van die Heilige Gees (Hand. 2:38i) iii) Ewige lewe (Joh. 3:16; Mark. 16:16) Slot: Glo u die feite? Sal u die kondisies gehoorsaam? Indien wel, sal u die beloftes geniet. Dit dien om op gelet te word dat die Tema en die hoof indelings altyd in hoofletters geskryf moet word, terwyl die Lesing, Teks, Inleiding en Slot altyd in klein letters geskryf moet word. Alle opskrifte moet met rooi onderstreep word. Alle direkte aanhalings uit die Skrif moet ook in rooi geskryf word. Dit alles help en dra daartoe by om die prediker te dissiplineer om te hou by n vasgestelde patroon. Na voltooiing van die skets gaan die prediker daartoe oor om die preek uit te skryf. Volgens die sketsplan word die huis gebou en so ook met die preek. 15

16 Volgens die sketsplan word die preek saamgestel. Om te gou aan die preek te begin skrywe, is nie goed nie, want die hele konstruksie moet eers skematies gereed lê anders kan die skrywe van die preek nie vlot nie. Dit is sekerlik goed as die hele preek uitgeskrywe word om sodoende die hele omlyning te kry. Die volgende voordele verbonde aan die uitskrywe van die preek kan hier opgesom word: By die skrywe van die preek kristalliseer die gedagtes beter. Die onderlinge verhouding van die dele kom beter tot hulle reg. Taal en styl kan beter versorg word. Die Aanbieding van die beheerste stof sal lewendiger en meer benadruk wees. Om aan hierdie eise te voldoen, sal nie maklik gaan vir n prediker veral as ervaring nog ontbreek. Om twee preke elke week behoorlik uit te werk en uit te skrywe nie is tog nie gerade om die eise te verswak nie, want gaandeweg word dit makliker. Later sal ons meer oor hierdie onderwerp uitbrei as ons die voorbereiding van die preek bespreek. 3. Die Tema. Die eerste aspek van die preek noem ons die tema. Die tema is vir die preek noodsaaklik en wel om die volgende redes: Die preek moet n organisme wees en gevolglik is daar een sentrale gedagte nodig wat die hele rede beheers. n Preek mag geen samevoeging van onsamehangende gedagtes wee nie. Die tema is nodig vir die gemeente wat onder die indruk moet kom van die een groot heilsgedagte en daarmee geestelik gevoed word. Los gedagtes verhinder die gemeente om te konsentreer, terwyl n sentrale gedagte dit vergemaklik. Die tema is nodig ter wille van die prediker wat slegs dan n goeie rede kan opbou as daar een groot gedagte is wat hom van begin tot end beheers. 16

17 3.1. Omskrywing van n Tema. Die wese van die tema kan ons soos volg aandui: Dit is die noukeurige uiteensetting of verklaring van die hoofgedagte van die teks. Met ander woorde, dit is die kort begrip van die teks. Alfred Gibbs stel dit baie mooi vir ons: Thus the theme is the sermon condensed, and the sermon is the theme expanded. (1) Hieruit volg dat n teks net een tema kan hê. Oor die formulering van die sentrale gedagte is verskil moontlik en dit is selfs moontlik dat in dieselfde teks deur verskillende predikers verskillende temas gesien kan word. Maar in abstraktum geredeneer, is daar vir elke teks net een tema moontlik. n Goed gekose teks kan gewoonlik deur geen prediker in een preek uitgeput word nie, daarvoor is Gods Woord te ryk Die onderskeid tussen n Tema en n Onderwerp. Daar is n wesenlike verskil tussen n Onderwerp en n Tema. n Onderwerp dek n veel breër veld as n tema. Byvoorbeeld liefde, geloof, opstanding en die wederkoms is nie temas sonder meer nie, aangesien dit slegs begrippe is en daaroor kan nie net een preek gemaak word nie. Sou ons die begrip Geloof beperk tot Die Krag van Geloof en die algemene begrip Liefde beperk tot Die Offervaardigheid van Liefde, dan het ons die onderwerp tot n tema verander. Die verskil tussen n onderwerp en n tema lê dus daarin dat n onderwerp net n algemene begrip kan wees, terwyl n tema n spesifieke aspek van die onderwerp bespreek Die keuse van n Tema. Daar is etlike faktore wat die keuse van n tema kan beïnvloed: Die Gemeentelike Behoeftes. Die prediker wat die sedelike en geestelike welstand van sy gemeente op die hart dra, sal eerstens in sy prediking die soort boodskap bring wat sy gemeente sal help en rig in hul probleme, sowel as om hulle te sterk en te stimuleer in hul eerbare aspirasies. 17

18 Die Prediker se Temperament. Die optimistiese prediker sal streef om sy mense te bemoedig om in die weë van geregtigheid te wandel ten spyte van die materialistiese druk en invloede om hulle. Selfs hulle in die gemeente wat onverskillig staan ten opsigte van hulle verpligtinge, sal hy met liefde aanmoedig. Andersyds sal die pessimistiese prediker toelaat dat die omstandighede hom mismoedig en negatief stem. Hy sal klaend en ontmoedigend sy gemeente gedurig op die sondige karakter van ons mens wys en sy preke sal meer na sonde en wêreldsgesindheid verwys as wat hy hulle sal bemoedig en aanspoor tot n oorwinnende lewe in Christus Die Prediker se Ondervinding. Predikers is soms geneig om te veel na hul ondervindings van die verlede te verwys. Alhoewel ons vorige ondervindings die basis is vir die vertolking van die teenswoordige, moet ons versigtig wees om die elemente wat ons hoop en blydskap afplat, te onderdruk Die Prediker se Konsep van die Woord. As n prediker se siening van die Bybel sodanig is dat hy dit as gesaghebbend en as die Woord van God beskou, sal sy temas gloei met vertroue, versekering en hoop. Hy sal sy temas met n positiewe eerder as n filosofiese uitkyk kies. Hy sal sy tema met beslistheid en oortuiging bring sonder om enige verskonings aan te voer. As n prediker nie weet wat hy glo nie, sal hy temas soek vir bespreking wat nie direk in verband met die Skrif staan nie Die Eienskappe van n goeie Tema. Is daar enige prinsiepe wat ons kan toepas om te bepaal of n tema aanvaarbaar sal wees? Die eienskappe van n goeie tema kan ons soos volg kortliks aandui: Dit moet n lewendige belangstelling inhou. Met ander woorde, dit moet noue verwantskap met die lewe hê. Alle ernstige oorwegings van die mens se verhouding tot die heelal waarin hy hom bevind, is verwant aan die 18

19 probleme van lewe, dood, onsedelikheid, sonde en heiligheid. Hierdie is almal onderwerpe wat nooit verouderd raak nie; dit moet net weer in n nuwe en lewendige manier gestel word, sodat dit die hoorder kan interesseer. n Goeie tema moet ook n duidelike doel voor oë hê; daar moet n duidelike verklaring wees van die besondere waarheid wat die prediker wil tuisbring. Die doel van elke preek behoort in een sin gestel te kan word. As dit nie gedoen kan word nie, praat die prediker of in die algemeen of dit is n teken dat hy nie sy onderwerp goed deurdink het nie. Dit maak nie saak wat die okkasie of die onderwerp van bespreking is nie, die prediker moet altyd n duidelike doel voor oë hê wat hy wil bereik, of hy dit aan die gemeente stel of nie. n Verdere karaktertrek van n goeie tema is dat dit positief moet wees. Deur die tema van jou preek aan te kondig as, Bestaan God, Het Jesus uit die Dood opgestaan?, Is die Bybel Geïnspireerd? of Het die Kerk Gefaal?, skep die prediker duidelik n atmosfeer van twyfel by sy gehoor. Die mense verwag dat die Christelike waarhede in die kansel verdedig sal word. Derhalwe sou dit baie beter wees om n positiewe verklaring oor die onderwerp te maak deur byvoorbeeld te sê, Redes Waarom ons in God Glo, Bewyse vir die Opstanding, Hoekom Ek in die Bybel Glo of Die Triomf van die Kerk. Die wêreld verlang n positiewe boodskap van uit die kansel; mense het genoeg vertwyfelings van hul eie. Die tema moet kort en bondig wees, sodat dit maklik in die geheue van die hoorders kan bly voortleef. Die tema moet helder en duidelik wees, sodat die gemeente dit kan verstaan en geestelik absorbeer. Die tema behoort aan die gemeente meegedeel te word met die aanvang van die rede, sodat die prediker en die hoorders weet wat die hoofgedagte is en waarom dit alles gaan. 19

20 3.5. Die metode van die daarstel van die Tema. Daar is twee maniere hoe om n tema aan die gemeente mee te deel, naamlik die logiese en die retoriese metodes Die Logiese Metode. Met die logiese metode bedoel ons die uitdrukking van n volledige gedagte, wat beteken dat n werkwoord in die sin vervat is. Byvoorbeeld, Die Nuwe Geboorte is Essensieel om die Koninkryk van God te Beërwe. In die logiese verklaring van die tema word die volledige gedagte van die teks beknop gestel. Die voordeel van hierdie metode is dat dit die prediker help om nie van een tema na n ander af te dwaal nie en dat die hoorders presies weet waarom die preek gaan Die Retoriese Metode. Met hierdie metode bedoel ons meedeel van die tema aan die gehoor in die vorm van n sinsdeel of frase. Dit is n groep wat nie n volledige gedagte uitdruk nie. Byvoorbeeld, Gods Gawe, Die Wedergeboorte ens. Die voordeel van hierdie metode is dat dit kort en bondig is, en maklik deur die gehoor onthou kan word. Beide die metodes om die tema aan te kondig, is goed. Tog sou dit beter vir die prediker se verstandelike dissipline wees, as hy die tema in sy logiese vorm in sy studeerkamer stel, terwyl dit vir die gehoor beter is om dit retories te hoor Verwysings. 1. Gibbs, A. P., Preach the Word, Emmaus Correspondence School, p. 6/1. 4. Die Teks. Die gedeelte van die Heilige Skrif wat in die preek verklaar en toegepas word, heet die teks. Die woord teks is afgelei van die Latynse woord textus wat weer afgelei word van texere ( om te weef, en dit dui n samehangende geheel aan of te wel n gedagte kompleks wat n eenheid vorm waarvan die een deel met die ander saamgeweef is. 20

21 Die teks kan n enkele vers, n gedeelte van n vers of n gedeelte van die Skrif bestaande uit etlike verse, wees. Die teks dien dan as die fondament waarop ons die preek bou. Die primêre doel van prediking is om die Woord van God te verklaar wat weer die hoorder indoktrineer Die noodsaaklikheid van n Teks. Die redes en voordele waarom ons n teks uit die Skrif gebruik, kan ons soos volg stel: Dit verleen Gesag aan die Preek. Die Bybel word erken as die bron van waarheid, en gee n aanhaling uit die Skrif dan gesag aan die preek. Wanneer n prediker sy eie verduidelikings van waarheid gee, sonder n Skrif basis, voel ons geregverdig om dit aan te neem of om dit te verwerp, soos ons met enige ander spreker sou doen Dit Beperk die Prediker tot sy Tema. Die keuse van n teks is nodig om te voorkom dat n prediker oor sy eie ervaring of iets dergeliks preek. Dit wil sê, die prediker preek die Christen en nie die Christus nie Dit bind die Preek tot n Eenheid. Gevolglik is dit te verstaan dat n teks eenheid aan n preek verleen. Die teks se hoofgedagte is en bly die tema van die hele preek. Die prediker moet sorg dra dat die waarheid van die teks in elke indeling van die preek gehoor word Dit Werk Verskeidenheid in die Hand. Omdat daar soveel tekste is en elkeen met sy eie hoofgedagte, verleen dit n groot keuse van temas aan die prediker om van te kies Dit maak die hoorder bekend met die Skrif Een van die grootste voordele van almal is dat die gebruik van n teks die hoorders vertroud met die Skrif maak. Namate ons die gehoor met die Woord van 21

22 God voed, word die woord van die kruis die krag van God (2 Kor. 1:18) in hul lewens Die keuse van die Teks. Daar is verskeie beginsels wat die keuse van n teks bepaal: Maak seker dat die sentiment van die Teks geïnspireerd is. Nie elke willekeurig gekose gedeelte uit die Skrif kan as teks diens doen nie. Die prediker mag slegs n sodanige gedeelte van die Skrif tot teks neem, dat sy verklaring en toepassing inderdaad n bediening van die Woord van God is. Die hele Skrif is in formaat wel die Woord van God, maar dit wil sê nie dat elke volsin kan deurgaan as Woord van God nie. Daar kom woorde van mense voor (Pred. 9:1-6) en selfs van duiwels en hulle kan nie los van alle verband geneem word en as Woorde van God bestempel word nie. Daarom is die eis dat die teks gekies moet word in die verband met die hele Skrif en in die regte perspektief besien word. Byvoorbeeld n teks soos Gen. 3:15, jy sal soos God wees, sonder enige verband is ongeoorloof. Alhoewel die rekord van dié woorde (Satan se woorde) geïnspireerd is, is die sentiment of inhoud daarvan beslis n leuen Kies n Teks wat die hele gedagte insluit. So n teks is een wat noodwendig oor n werkwoord beskik. So sal n gedagte soos byvoorbeeld Die liefde van God wel as n tema gebruik kan word, maar beslis nie as n teks nie, omdat dit n blote frase sonder n gedagte of boodskap is Vermy Tekste waarvan die betekenis onduidelik is. Tekste waarvan die inhoud te moeilik is vir die prediker om aan die gehoor oor te dra, moet liefs vermy word. Geen prediker kan n sukses van sy preek maak as hy self nie weet waarom dit nou eintlik gaan nie. 22

23 Kies Tekste wat jou aangryp. Die prediker moet alleen die tekste kies wat hom aangryp. Na gelang die prediker die Skrif navors, sal sekere tekste hom meer beïndruk as ander, dit is dié tekste waarop hy moet konsentreer Die Tipe gehoor sal ook in die keuse van die Teks beïnvloed. Die aard van die gehoor is ook n bydraende faktor in die teks keuse. Die objek van die bediening van die Woord moet altyd die gemeente wees; sy geestelike peil en behoeftes asook die omstandighede wat daar in die gemeente heers. n Teks mag nooit gekies word met die doel om n enkel persoon uit te trap nie. Bepaalde geleenthede soos in evangelistiese diens, kinderdiens, begrafnisdiens en so meer moet noodwendig die teks keuse beïnvloed Die Verklaring van die Teks. Die verklaring van die teks is ongetwyfeld die mees belangrikste aspek van die preek. Sou die teks verkeerdelik geïnterpreteer word, sal die hele preek nie net n mislukking wees nie, maar n geestelike bedreiging vir die gehoor inhou. Die interpretasie van die teks is n proses waardeur die prediker die gedagte van die skrywer bepaal. Met ander woorde, wat het die skrywer bedoel om mee te deel toe hy onder inspirasie die woorde neergepen het? As die juiste bedoeling van die skrywer vasgestel is, het ons die verklaring en betekenis ontdek. Dit is so dat n preek se konstruksie korrek kan wees, maar dat die verklaring van die teks verkeerd kan wees. Daarom is die eksegese en eksposisie van die Skrif so belangrik. Eksegese verwys na die ontdekking van die materiaal, terwyl eksposisie die uitstalling is van die ontdekte materiaal. Exegesis draws out the hidden meaning; exposition places that meaning out in logical, appropriate and effective order. Exegesis is the task of the commentator; exposition is the task of the preacher (1) Daar is dan ook etlike beginsels wat gehandhaaf moet word om die prediker in staat te stel om die teks korrek en juis te verklaar in sy preek: 23

24 Die Teks moet verklaar word in konteks Dit wil sê, die Skrifgedeeltes wat die teks voorafgaan en wat op die teks volg, moet goed bestudeer en in gedagte geneem word. In die lig hiervan kan die ware betekenis van die teks bepaal word Die Teks moet verklaar word in sy taal. Die Skrifte kan nie teologies begryp word, tensy dit nie grammatikaal verstaan word nie. Daar moet op die naamwoorde, selfstandige naamwoorde, werkwoorde, byvoeglike naamwoorde, ens., sowel as op die tye soos die verlede tyd, teenwoordige tyd en toekomende tyd gelet word. Die sin konstruksie moet bestudeer word en die woordbetekenisse moet bepaal word. Hier kan van Young se Konkordansie en van V.E. Vine se Expository Dictionary of New Testament Words gebruik gemaak word Die Teks moet verklaar word in die lig van die Kultuur, Geskiedenis en Geografie van daardie tyd. Die verklaring van die teks moet saamval met die Bybelse geskiedenis, gewoontes en geografiese omstandighede. Byvoorbeeld: Here, laat my toe om eers my vader te gaan begrawe... (Luk. 9:59). Hierdie was n algemene gesegde in die tyd van Christus. Dit het nie beteken dat die persoon se vader oorlede of sterwend is nie, maar dat hy Christus se roeping om Hom te volg, wou afstel vir n later dag na sy vader se afsterwe Die Teks moet verklaar word in die Lig van die res van die Bybel. Geen leerstelling kan op n enkele teks gebaseer word nie. Dit moet die ondersteuning van al die ander tekste wat op die onderwerp betrekking het, berus. Dit is presies wat Petrus bedoel het toe hy geskrywe het: dat geen profesie van die Skrif n saak van eie uitlegging is nie (2 Pet. 1:20). Byna al die valse leerstellings het so tot stand gekom. Alhoewel hulle almal skynbaar Skriftuurlike ondersteuning vir hulle leerstellings het, kan die egtheid alleen getoets word deur dit met al die aanverwante tekste te vergelyk. 24

25 Die geestelike moet met die geestelike vergelyk word (1 Kor. 2:12-14). Die Bybel is nie n samestelling van geïsoleerde tekste nie, maar is n organiese eenheid. Daarom is die beste kommentaar oor die Bybel, die Bybel self. Die vermaarde Campbell Morgan het eenkeer gesê: More and more, as I get older, and go on preaching, I find that if I take a text, I need the whole Bible to explain it (2) Die Teks moet verklaar word in die lig van die spesifieke bedeling. Met die begrip Bedeling of Dispensasie word bedoel die basis waarop God met die mensdom of n deel daarvan in die verskillende periodes van die geskiedenis gedeel het. Dr. Schofield definer n bedeling as A period of time during which man is tested in respect of obedience to some specific revelation of the will of God (3) Die prediker moet die woord van die waarheid reg sny (2 Tim. 2:15), of anders is algehele verwarring die gevolg. Hy moet kan weet waar hy staan in verhouding met die huidige program van God, wat nie een is om die wêreld te red nie, maar om vir Hom n volk uit die heidene vir Sy naam te versamel (Hand. 15:14; Joh. 10:14-16) Die prediker moet kan onderskei tussen wet en genade (Joh. 1:17; Gal. 2:16); tussen Jood, Heiden en die Kerk van God (1 Kor. 10:32); tussen die gawe van saligheid en die werke (Ef. 2:8, 9; 1 Kor. 3:10-15) en tussen al die verskillende opstandings en oordele Verwysings. 1. Gibbs, A. P., The Preacher and His Preaching (Kansas City: Walterick Publishers, 1964) p Ibid p Ibid p

26 5. Die Inleiding van die Preek. By die bediening van die Woord in die vorm van n rede is n inleiding noodsaaklik. Die inleiding met die tema voorstel en die gehoor so voorberei dat hulle na die hoofgedagte van die preek sal luister Die Doel van die Inleiding. Daar is twee doelstellings voor oë met die inleiding: Dit moet treffend wees. In die inleiding moet uitgegaan word van die meer bekende tot die minder bekende en dus so die hoorders voor te berei vir wat moet kom. Dit is makliker om die aandag van die gehoor aan die begin van die preek te kry as in enige ander stadium van die preek. Sielkundig moet dit so wees, want die gedagtes van die gehoor is op die stadium nog nie deur enigiets geabsorbeer of in enige bepeinsing vasgevang nie. As die prediker kan slaag om in die eerste vyf minute die aandag van sy gehoor te verseker, is hy redelik verseker dat sy gehoor met hom verder sal gaan. Daar is n tegniek wat sommige predikers met groot effek aanwend. Sodra hy moet begin praat, kyk hy eers oor die gemeente, kalm en doelgerig, sonder om hulle aan te staar. Dit skep n oomblik van afwagting by die gehoor, Wanneer gaan hy nou begin? Dit is die sielkundige oomblik om dan ook te begin Dit moet belangstelling uitlok. In die ware sin van die woord is die doel van die inleiding om die tema voor te stel en in te lei. Die eerste stap hiertoe is om die gehoor geïnteresseerd te kry in wat gesê gaan word. Die prediker moet seker maak dat sy aanvangs woorde die gedagtes van die gehoor aangryp. Hulle moet in hulle hart kan sê, Gaan aan! Gaan aan! Figgis het eenmaal oor die teks gepreek: The Lord sitteth upon the flood; yea, the Lord sitteth King for ever (Ps. 29:10) en begin met een intense vraag: Does He? Does He? Dit was genoeg om die belangstelling van die gehoor te prikkel. Sparhawk 26

27 Jones het eenkeer oor 2 Kon. 8:13 gepreek: Is thy servant a dog, that he should do this thing? Na oomblik se pouse het hy kragtig begin: Dog or no dog, he did it! Die gehoor moet voel dat jy iets belangrik het om aan hulle mee te deel, derhalwe kan jy nie n woord vermors nie Die voorbereiding van die Inleiding. Daar is drie metodes wat ons kan aanwend om n inleiding voor te berei Die Verduidelikingsmetode. Ons kan gewoonlik n beginpunt kry deur die teks in sy verband met die konteks te toon en te verduidelik. Dit mag gedoen word deur die verhouding van die teks met die boek of hoofstuk waarin dit voorkom, aan te dui. n Teks mag ook verduidelik word sonder vermelding van die verband met die boek of hoofstuk. Sulke tekste vind ons gewoonlik in die Psalms en die Spreuke waar n aantal grondstellings versamel is, sonder dat dit enige verwantskap met mekaar het. Hierdie tekste kan uitgelig word en afsonderlik van die verband verduidelik word. Die soort tekste gryp gewoonlik aan as gevolg van die inherente waarheid of vanweë die besondere sentiment wat ons graag wil aksentueer Die Voorstellingsmetode Met die metode bedoel ons om die voorgestelde onderwerp in die teks in verband te bring met die belange van die gehoor as n geheel. Met ander woorde, ons toon die betekenis van die teks as van toepassing op ons eie lewens. Mense is altyd geïnteresseerd in kontemporêre gebeure en hul verhouding tot daardie situasies Die Verklaringsmetode. Die derde metode is om die doel voor oë met die preek aan die gehoor te stel. Elke preek moet n doelstelling hê. Die doelstelling behoort altyd duidelik aan die gehoor gestel word, sodat beide die spreker sowel as die gehoor presies sal weet waarom die preek nou eintlik gaan. Die ontwikkeling van die preek sal dan die verklaring as waar bewys. 27

28 5.3. Die Verskeidenheid faktor. Daar is sekere middele wat aangewend kan word om variëteit aan die inleiding te gee. Wanneer n prediker week na week voor sy gemeente staan, word hulle gou gewoond aan sy persoonlikheid en algemene siening van die lewe. Dit in sigself maak dit baie moeiliker vir die pastoor om die aandag van sy gehoor te kry en te hou, tensy hy nie variëteit in sy Inleiding aanbring nie. Sonder om sensasioneel te wees, behoort die eerste of inleidende sinne, so ver moontlik, n verrassing in te hou. Geen deel van die preek verleen hom tot groter veld van oorspronklikheid as juis die Inleiding nie. Persoonlike wedervarings kan gebruik word; dit is altyd interessant, maar dan moet daar beslis teen gewaak word dat dit nie die spreker verheerlik nie. Onmiddellike gebeure om ons kan met groot sukses aangewend word as n inleiding tot eie preek, want almal het moontlik daarvan in die koerante gelees en is onmiddellik geïnteresseerd om meer daarvan te hoor. n Kort illustrasie, verhaaltjie of n aanhaling uit n gedig, is almal dinge wat met groot sukses aangewend kan word as die Inleiding Die Skrywe van die Inleiding. Onwillekeurig kom die vraag tot ons of ons die Inleiding voor die ontwikkeling van die tema of daarna moet skryf. Met die Inleiding van die preek kan eers n begin gemaak word as die eksegetiese arbeid klaar is, die tema vasgestel, en die verdeling gevind is en as die preek, verklaring sowel as die toepassing deurdink is. Dan eers kan n toepaslike Inleiding en Slot oorweeg word. 6. Die Hoofindelings. Die verdeling van die preek vloei voort uit die beginsel van orde wat in die bediening van die Woord sy toepassing moet vind (1 Kor. 14:33, 40). In n preek mag geen verwarring heers nie, veral aangesien Gods Woord ons daarin voorgaan dat alles ordelik moet geskied, omdat God n God van orde is. As n preek waarlik n organiese geheel moet wees, moet die teks gedagtes so 28

29 gegroepeer word dat hulle in goeie orde ten opsigte van mekaar en van die tema te staan kom. Verder is die verdeling nodig vir die hoorders om daardeur die inhoud makliker te kan verstaan en in die geheue op te neem. Die verdeling of bespreking van die preek is natuurlik die belangrikste deel van die preek, want dit bring die waarheid vervat in die teks na vore. Derhalwe is dit die mees belangrikste deel van die preek Die waarde van Indelings. Deur te begin werk aan enige besondere tema, is die eerste stap wat geneem moet word, om eers al die materiaal bymekaar te kry. Skryf die gedagtes soos dit by jou opkom neer; nadat jy genoegsame feite bymekaar gemaak het, kan jy tot die groepering daarvan oorgaan. Die klassifisering en groepering daarvan moet wees tot die uitbouing van die tema. Die waarde van logies gegroepeerde indelings is dat: Dit verbeter die verstaanbaarheid van die gedagte. Ordelike rangskikking van gedagtes verwant aan mekaar en aan die tema maak n duidelike eenheid uit. Dit help die prediker om nie rond te dwaal in sy gedagtes nie Dit verhoog die waarde van die Preek vir die toehoorder. Vir dit wat gesê is om van blywende waarde vir die hoorder te wees, moet die indelings spesifiek en duidelik genoem word. Dit is ook van belang om, wanneer n nuwe indeling van die preek begin word, dit met die vorige een te koppel, sodat die progressiewe aard van die rede duidelik kan wees Dit Help die toehoorder om te onthou. Die menslike denke vereis instinkmatiglik orde en verwerp chaos. n Ordelik gerangskikte preek kan baie makliker en ook veel langer onthou word as een wat uit los saamgeflanste gedagtes bestaan. Die hele gedagte is tog dat die hoorder die waarheid so lank as moontlik moet onthou om dit in sy lewe te kan toepas. 29

30 Dit fassineer die toehoorder. Die metodiese en sistematiese redenaar sal sy gehoor nie alleen boei nie, maar ook beïndruk en beïnvloed om weer na hom te kom luister. Dié mense word dan ook die prediker se beste adverteerders wat ander mense nooi en saam te neem om na hom te luister. So n prediker sal altyd n goeie gehoor hê om voor te preek Die konstruksie van verskillende Afdelings. Neem Rom. 3:9-20 as n voorbeeld. Lees dit ten minste ses keer deur. Let nou op in verse 9-12 is die gedagte dat almal gesondig het; in verse is die tema hoe almal gesondig het; en in verse 19 en 20 gaan dit om die gevolge van sonde DIE OMVANG VAN DIE MENS SE SONDE. Rom. 3: DIE AARD VAN DIE MENS SE SONDE. Rom. 3: DIE GEVOLGE VAN DIE MENS SE SONDE. Rom. 3:19,20 Nou moet ons hierdie drie hoof indelings ontwikkel. In verse 9-10 verneem ons dat niemand regverdig is nie in vers 11 dat daar niemand is wat verstandig is nie en dat daar niemand is wat God soek nie. Vers 12 stel dit dat daar niemand is wat goed doen nie DIE OMVANG VAN DIE MENS SE SONDE (9-12). 1. Die Sondige Mens is Ongeregtig (9-10) 2. Die Sondige Mens is Onverstandig (11) 3. Die Sondige Mens is Onverskillig (11) 4. Die Sondige Mens is Onvrugbaar (12) Neem nou die tweede hoof indeling en doen dieselfde as in die eerste een. n Noukeurige bestudering van verse toon dat verse van slegte 30

31 woorde praat vers 13 stel dit dat die sondaar se spraak die gemeenheid van die graf en die giftigheid van n adder het. Vers 14 gee te kenne dat dit woorde van vervloeking en bitterheid is. Verse het te make met die sondaar se goddelose weë. Kyk ons na die vier verse, merk ons dat die sondaar se weë gekenmerk word deur moord (15); ellende (16,17) en muitery (18) DIE AARD VAN DIE MENS SE SONDE (13-18). 1. Die Sondige Mens se Woorde (13-14) i) Word Gekenmerk deur die Gemeenheid van die Graf (13) ii) Word Gekenmerk deur die Giftigheid van n Adder (13) iii) Word Gekenmerk deur die Bitterheid en Vervloeking (14) 2. Die Sondige Mens se Weë (15-18) i) Word Gekenmerk deur Moord (15) ii) Word Gekenmerk deur Ellende (16,17) iii) Word Gekenmerk deur Muitery (18) Die laaste hoof indeling bevat verse 19 en 20 en het as onderwerp die gevolge van die mens se sonde. n Beskouing van die twee tekste bring ten eerste aan die lig die sondaar se hulpeloosheid (19) asook sy hopeloosheid (20) DIE GEVOLGE VAN DIE MENS SE SONDE. 1. Die Sondige Mens se Hulpelose Toestand (19) 2. Die Sondige Mens se Hopelose Toestand (20) Deur eers die passasie as n geheel te neem en dan n seksie op n keer, kom ons tot n sinvolle en metodiese analise en raamwerk. n Belangrike vraag is, sal ons, nadat daar besluit is oor die tema, begin met die 31

32 konstruksie van die sketsplan of moet ons eers die materiaal versamel en dan die raamwerk opstel? Somtyds, as ons genoegsame kennis van die onderwerp het wat ons wil ontwikkel, kanons begin om die raamwerk op te stel. Daarna, soos ons in ons voorbeeld hierbo gedoen het, kan ons die stof soek om die gedagtes uit te bou. Die ander metode is om eers die materiaal te versamel alvorens n poging tot die konstruksie van die raamwerk aangewend word Die kenmerke van goeie Indelings. Nadat oor die tema besluit is, die doel bepaal en die stof versamel is, is daar sekere prinsiepe wat in ag geneem moet word met die rangskikking en daarstelling van die indelings Dit moet skakel met die Tema. Elke indeling moet n direkte verwante aspek van die tema en doel bekendstel. Met ander woorde elke hoof indeling van die preek moet een trap wees in die bepaling en bekendmaking van die waarheid van die doel van die preek Dit moet n logiese ontwikkeling van Gedagte hê. Die eerste indeling moet die bespreking begin en voer tot waar die besondere fase van die tema onder hierdie hoof indeling gedek is. Waar die eerste hoof indeling eindig, daar moet die tweede hoof indeling weer begin en die gedagte verder ontplooi sonder om iets onder die vorige indeling hier te herhaal. So moet elke hoof indeling die gedagte nader aan die voorgenome doel bring Dit moet kort en bondig aangebied wees. Eenvoud in styl is altyd n retoriese deug, en in geen vorm van literatuur of spraak is dit van groter waarde as juis in die konstruksie van n raamwerk nie. Ons doel is tog immers dat die gehoor die preek se ontplooiing moet volg en boalles dat hulle die preek sal onthou. Kort retoriese indelings kan veel makliker onthou word as die langer logiese stel daarvan. 32