Perceptimi i qytetarëve për ofrimin e shërbimeve në Bashkinë Fier

Transcription

1 Perceptimi i qytetarëve për ofrimin e shërbimeve në Bashkinë Fier

2 Shkurtesat PQH - Partneriteti për Qeverisje të Hapur NJQV Njësitë e Qeverisjes Vendore IDM - Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim OJF Organizata Jo Fitimprurëse USAID Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar QSH - Qeverisa Shqiptare MMSR - Ministrisë së Mirëqenies Sociale dhe Rinisë Mirënjohje Institudi për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM) dhe ekipi kërkimor dëshirojnë të falënderojnë për bashkëpunimin: Bashkinë Fier, nënpunësit e kësaj bashkie, si dhe qytetarët pjesëmarrës në kërkim. Gjithashtu, realizimi i kërkimit nuk do të ishte i mundur pa kontributin e intervistuesve të terrenit dhe koordinimin efektiv të punës nga IDM. Autore: Dr. Veronika Duci Ky publikim është pjesë e projektit OpenALB: Partneriteti ndërmjet qeverisë dhe qytetarëve në luftën kundër korrupsionit dhe promovimit të qeverisjes së mirë financuar n Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Tiranë. Opinionet, gjetjet dhe përfundimet ose rekomandimet e shprehura në këtë studim janë vetëm të autorëve dhe nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht ato të Departamentit të Shtetit.

3 Tabela e përmbajtjes SHKURTESAT... 2 MIRËNJOHJE... 2 TABELA E PËRMBAJTJES... 3 LISTA E GRAFIKËVE/TABELAVE... 4 PËRMBLEDHJA EKZEKUTIVE HYRJE... 8 QËLLIMI ANALIZA E SITUATËS HISTORIK I SHKURTËR I PROCESIT TË PARTNERITETIT PËR QEVERISJE TË HAPUR (PQH) IMPAKTI I REFORMËS TERRITORIALE DHE ADMINISTRATIVE DHE STRATEGJISË SË DECENTRALIZIMIT PËRDORIMI I PERCEPTIMEVE TË PËRDORUESVE TË SHËRBIMEVE SI MJET PËR VLERËSIMIN E PERFORMANCËS SË SHËRBIMEVE PUBLIKE FIERI - PROFILI I BASHKISË METODOLOGJIA HARTIMI I KËRKIMIT KAMPIONIMI INSTRUMENTE KËRKIMORË MBLEDHJA DHE ANALIZA E TË DHËNAVE KONSIDERATA ETIKE KUFIZIMET E KËRKIMIT KARAKTERISTIKAT E PJESËMARRËSVE GJETJET VLERËSIMI I OFRIMIT TË SHËRBIMEVE PJESËMARRJA E QYTETARËVE PËRFUNDIME REFERENCAT SHTOJCË: PYETËSORI VLERËSIMI I OFRIMIT TË SHËRBIMEVE NË NIVEL VENDOR NË BASHKINË SHKODËR/FIER MIRATIMI I INFORMUAR... 46

4 Lista e grafikëve/tabelave Grafiku 1: Zonat e kërkimit.. Grafiku 2. Ndarja në zona të reja dhe tradicionale.. Grafiku 3: Ndarja në zona rurale dhe urbane Grafiku 4: Niveli arsimor Grafiku 5: Statusi civil.. Grafiku 6: Punësimi i pjesëmarrësve. Grafiku 7: Niveli i të ardhurave mujore Grafiku 8: Përfituesit e ndihmës ekonomike.. Grafiku 9: Vlerësimi i ofrimit të shërbimeve.. Grafiku 10: Pritshmëri për ujësjellësin dhe kanalizimet Grafiku 11: Pritshmëri në lidhje me ndërtimin, rehabilitimin dhe mirëmbajtjen e rrugëve vendore dhe trotuareve... Grafiku 12: Pritshmëri për menaxhimin e mbetjeve urbane. Grafiku 13: Pritshmëri për shërbimet sociale dhe të përkujdesit social. Grafiku 14: Pritshmëri për strehimin social Grafiku 15: Pritshmëri për ujitjen dhe kullimin.. Grafiku 16: Pritshmëri për ofrimin e shërbimeve turistike. Grafiku 17: Pritshmëri për planifikimin urban Grafiku 18: Pritshmëri për arsimin parauniversitar. Grafiku 19: Pritshmëri për kujdesin shëndetësor parësor Grafiku 20: Pritshmëri për zbatimin e ligjeve të qeverisjes vendore nga policia bashkiake.. Grafiku 21: Pritshmëri për mundësitë dhe hapësirat rekreative dhe argëtuese. Grafiku 22: Pritshmëri për pamjen dhe cilësinë e shesheve dhe hapësirave publike Grafiku 23: Pritshmëri për menaxhimin e trafikut dhe parkimit

5 Grafiku 24: Pritshmëri për taksat dhe tarifat vendore.. Grafiku 25: Anët pozitive dhe negative në ofrimin e shërbimit Grafiku 26. Shërbimet me performancë më të mirë dhe më pak të mirë. Grafiku 27: Burimet aktuale dhe të preferuara të informacionit Grafiku 28: Perceptimi i pjesëmarrjes së komunitetit Grafiku 29: Pritshmëri për të përmirësuar pjesëmarrjen e komunitetit Grafiku 30: Perceptimet mbi performancën e Bashkisë para dhe pas reformës administrative territoriale. Lista e tabelave Tabela 1: Kampioni i sondazhit të kërkimit

6 Përmbledhja ekzekutive Partneriteti për Qeverisje të Hapur (PQH) në Shqipëri është lançuar në shtator të vitit Që atëherë Shqipëria ka treguar angazhimin e saj përkundër parimeve dhe vlerave themelore të kësaj nisme. Disa nga angazhimet e qeverisë adresojnë parimet e qeverisjes së hapur si rritjen e integritetit publik, përmirësimin e shërbimeve publike dhe menaxhimin efektiv të burimeve publike. Strategjia e decentralizimit kërkon nga njësitë e qeverisjes vendore të qeverisin sipas vlerave të PQH. Strategjia premton të ngrejë një sistem të shërbimeve të integruara për qytetarët, që do të përmirësojë eficiencën e ofrimit të shërbimeve. Gjithashtu, planifikon aktivitete specifike të buxhetuara që do të mbështeten nga shteti dhe nga donatorët. Në këtë kuadër, perceptimet e qytetarëve për ofrimin e shërbimeve publike janë një instrument i domosdoshëm për ngritjen dhe përmirësimin e tyre. Përdorimi i këtyre perceptimeve është bërë shumë i shpeshtë në kërkimin në fushën e administrimit publik; vlerësimi i performancës së shërbimeve është një nga mënyrat e pakta të disponueshme për të parë sa mirë ofrohen shërbimet. Qëllimi i këtij raporti është të vlerësojë performancën e shërbimeve të ofruara nga Bashkia Fier dhe të sjellë në pah pritshmëritë e pjesëmarrësve për përmirësimin e këtyre shërbimeve. Specifikisht, objektivat e këtij raporti lidhen me vlerësimin e performancës së shërbimeve të ofruara nga Bashkia Fier, me evidentimin e komponentëve pozitivë dhe negativë të ofrimit të shërbimeve dhe me identifikimin e pritshmërive të pjesëmarrësve nga këto shërbime. Instrumenti i përdorur për vlerësimin e shërbimeve është pyetësori, me një metodologji sasiore. Numri i pjesëmarrësve që iu përgjigjën pyetësorëve është N = 399. Kampionimi është i i qëllimshëm me kuota, sipas zonave urbane dhe rurale dhe gjinisë. Gjetjet: Bashkia Fier ofron disa shërbime me performancë të mirë, mes të tjerash arsimin parauniversitar, shërbimin e kujdesit shëndetësor parësor dhe zbatimin e ligjeve vendore nga policia bashkiake; Nga ana tjetër, Bashkia Fier duhet të përmirësojë performancën për disa nga funksionet e saj, sidomos në sektorin e ujësjellësit dhe kanalizimeve, në menaxhimin e mbetjeve urbane dhe në ujitjen dhe kullimin; Më shumë se gjysma e pjesëmarrësve (57.3%) shprehen se sektori i ujësjellësit dhe kanalizimeve duhet të përmirësohen, duke e vendosur në 3 sektorët që kanë performancë jo të mirë, kurse vetëm 1 në 4 prej pjesëmarrësve mendojnë se performon mirë; Më shumë se gjysma e pjesëmarrësve shprehen se sektori i menaxhimit të mbetjeve urbane ka nevojë për përmirësim (55.8%), vetëm 1 në 4 prej tyre mendojnë se performon mirë;

7 Në fushën e ujitjes dhe kullimit 1 në 2 pjesëmarrës shprehen duhet të përmirësojë shërbimin e ofruar; Dy në tre pjesëmarrës mendojnë se shërbimi i arsimit parauniversitar performon mirë, duke e vendosur kështu në shërbimin me performancë më të mirë (67.2%), vetëm një përqindje e vogël e pjesëmarrësve mendojnë të kundërtën (17.9%); Mundësitë dhe hapësirat rekreative për qytetarët duhet të përmirësohen sipas mendimit të gjysmës së pjesëmarrësve; Thuajse dy të tretat e pjesëmarrësve raportojnë se shërbimi i kujdesit shëndetësor parësor performon mirë (64%), një përqindje më e ulët e tyre (20.4%) shprehet për të kundërtën; Thuajse gjysma e pjesëmarrësve (45.3%) shprehet se zbatimi i ligjeve vendore ka një performancë të mirë, vetëm 1 në 4 prej tyre mendojnë se duhet të përmirësohet; Sa i përket infrastrukturës rrugore rezultatet janë disi të paqarta, 1 në 2 pjesëmarrës (48.7%) raportojnë se infrastruktura rrugore vendore ka nevojë për përmirësim, por më shumë se 1 në 4 pjesëmarrës (32.6%) e konsiderojnë të mirë; Pamja dhe cilësia e shesheve dhe hapësirave publike nuk është e mirë sipas besimit të gjysmës së pjesëmarrësve (49.6%); Një përqindje e konsiderueshme e pjesëmarrësve (rreth 30% deri në 40%) shprehen se shërbimet sociale dhe të përkujdesit social, sektori i strehimit social, sektori i turizmit, i menaxhimit të trafikut dhe parkimit, mbledhja dhe niveli i taksave dhe tarifave vendore duhet të përmirësohen; Kërkesat më të shumta për ndryshim kanë ardhur nga banorët e zonave rurale, të cilët zakonisht ishin dhe banorë të zonave që i janë bashkuar Bashkisë Fier pas reformës administrative - territoriale; Sjellja dhe komunikimi i stafit rezultojnë komponentët më pozitivë në ofrimin e shërbimeve, ata më negativë janë vendet për t u ulur, koha e pritjes për të marrë shërbimin, oraret e pritjes për publikun etj.; Dy të tretat e pjesëmarrësve presin që qytetarët të marrin pjesë më shumë në vendimmarrje; Shumica e pjesëmarrësve mendojnë se performanca e bashkisë është më e mirë krahasuar me kohën para reformës administrativo territoriale.

8 1. HYRJE Në Korrik të vitit 2014 Kuvendi shqiptar ka miratuar ligjin për reformën administrative - territoriale, duke e ndarë vendin në 61 njësi. Reforma administrative territoriale 1 u planifikua dhe po zbatohet në bazë të tre objektivave strategjikë: i) përmirësimi i shërbimeve për qytetarët në nivel vendor, ii) rritja e efiçiencës dhe mirëqeverisjes në nivel vendor, iii) fuqizimi i qeverisjes vendore, qytetarëve dhe komuniteteve 2. Qeverisja vendore ngrihet në bazë të parimit të decentralizimit të pushtetit dhe ushtrohet sipas parimit të autonomisë vendore 3. Decentralizmi është një proces, ku autoriteti dhe përgjegjësia për funksione të caktuara transferohet nga pushteti qendror në njësitë e qeverisjes vendore. Decentralizimi ka përmasat e veta, politike, administrative dhe financiare, të cilat ndërveprojnë midis tyre dhe përfaqësojnë në thelb tre komponentët e pushtetit. Decentralizmi është politik dhe përfshin transferimin e autoritetit politik në nivelin vendor nëpërmjet një sistemi përfaqësimi të bazuar në zgjedhjet politike vendore 4. Nëpërmjet decentralizmit administrativ transferohet përgjegjësia për çështjet e administrimit të disa funksioneve publike qendrore te njësitë vendore, ndërsa decentralizimi financiar i referohet zhvendosjes së pushtetit financiar pranë nivelit vendor, me qëllim pajisjen e tij me autoritet më të madh në administrimin e të ardhurave dhe shpenzimeve 5. Sipas ligjit të ri për vetëqeverisjen vendore 6 një bashki ka disa funksione (përveç atyre të deleguara). Këto funksione i referohen 7 fushave: infrastrukturës dhe shërbimeve publike; shërbimeve sociale; kulturës, sportit dhe shërbimeve argëtuese; mbrojtjes së mjedisit; bujqësisë, zhvillimit rural, pyjeve dhe kullotave publike, natyrës dhe biodiversitetit; zhvillimit ekonomik vendor dhe sigurisë publike. Tradicionalisht, shërbimet publike në vende të ndryshme të botës janë organizuar në formë të tillë që e bëjnë publikun pasiv, si një marrës i një shërbimi të standardizuar. Qeveritë e këtyre vendeve po eksperimentojnë me riprojektimin e sistemit, në mënyrë që qytetarët të kenë mundësi të luajnë një rol 1 Miratuar me ligjin nr. 115/2014, datë Për ndarjen administrativo-territoriale të njësive të qeverisjes vendore në Republikën e Shqiperisë 2 Bruka, Sh., Dauti, M., Gega, K. dhe Ymeri, S. (2015). Monitoring report on drafting the national crosscutting strategy for decentralization and local governance ( ). Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim 3 Neni 13 i Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë 4 Bruka, Sh., Dauti, M., Gega, K. dhe Ymeri, S. (2015). Monitoring report on drafting the national crosscutting strategy for decentralization and local governance ( ). Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim 5 Vendim i Gjukatës Kushtetuese nr. 29, datë Ligji nr 139/2015 Për vetëqeverisjen vendore

9 aktiv si komunitet përdoruesish i shërbimeve publike. Këto ndryshime mund të lidhen me procese pjesëmarrëse dhe forume, me monitorimin nga komuniteti dhe buxhetimin pjesëmarrës ose me forma të reja të financimit. Teknologjia e informacionit dhe të dhënat e hapura mundësojnë një mënyrë ndryshe për pjesëmarrjen. Në këtë kuadër Partneriteti për Qeverisjen e Hapur (PQH) është një domosdoshmëri për rritjen e integritetit publik, përmirësimin e shërbimeve publike dhe menaxhimin efiçient të pasurive kombëtare. Të dhënat për Qeverisje të Hapur i lejojnë çdokujt të aksesojë dhe të përdorë të dhënat e qeverisë, duke krijuar kështu mundësi të reja pjesëmarrjeje 7. Raportet e performancës publike janë një pjesë e strategjive për përmirësimin e shërbimeve të ofruara te publiku 8. Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM) në kuadrin e zbatimit të projektit OpenALB: Partneriteti ndërmjet qeverisë dhe qytetarëve në luftën kundër korrupsionit dhe promovimit të qeverisjes së mirë dhe në bashkëpunim me Bashkinë Fieri ka ndërmarrë këtë kërkim, i cili konsiston në vlerësimin e performancës së shërbimeve të ofruara në nivel vendor. Qëllimi Qëllimi i këtij sondazhi është të vlerësojë performancën e shërbimeve të ofruara nga Bashkia Fier dhe të sjellë në pah pritshmëritë e pjesëmarrësve për përmirësimin e tyre. Objektivat e kërkimit janë: Të vlerësohet performanca e shërbimeve të ofruara nga Bashkia Fier; Të analizohen komponentët pozitivë dhe negativë të ofrimit të shërbimeve; Të evidentohen pritshmëritë e pjesëmarrësve për shërbimet e ofruara. 7 Lathrop, D. and Laurel, R. (2010). Open Government, Collaboration, Transparency and Participation in Practice, O Reilly Media. E marrë nga e aksesuar në 20 Maj In Sweden the government publishes performance reports on social services, health and medical care. E marrë nga e aksesuar në 19 maj 2016.

10 2. ANALIZA E SITUATËS 2.1 Historik i shkurtër i procesit të Partneritetit për Qeverisje të Hapur (PQH) Partneriteti për Qeverisje të Hapur në Shqipëri është lançuar në shtator të vitit ; që atëherë Shqipëria ka treguar angazhimin e saj përkundër parimeve dhe vlerave themelore të kësaj nisme. Në fund të vitit 2011 u krijua një grup ndërministror për të ndërtuar Planin e Veprimit për qeverisjen e hapur, në përputhje me Strategjinë Kombëtare për Zhvillim dhe Integrim dhe Strategjinë Anti Korrupsion. Ky grup drejtohet nga Ministri i Teknologjisë dhe Inovacionit, anëtarët e tij janë zyrtarë të lartë në ministritë e e tjera si dhe në institucione të tjera të pushtetit qendror 10. Disa nga angazhimet e qeverisë adresojnë parimet e qeverisjes së hapur: rritja e integritetit publik, përmirësimi i shërbimeve publike dhe menaxhimi më efektiv i burimeve publike 11. Plani i parë i veprimit u paraqit nga grupi ndërministror, pas një konsultimi me organizata të shoqërisë civile. Ai reflektonte mjaftueshëm axhendën e qeverisjes së hapur, 60% e 30 angazhimeve të përcaktuara fokusoheshin në inovacionet për transparencën dhe llogaridhënien (p.sh. kërkesa për të përmirësuar ofrimin e shërbimeve publike) duke krijuar portale online dhe një platformë elektronike online për prokurimet publike. 50% e angazhimeve adresonin dhe aksesin në informacion ndërsa të tjerat integritetin publik në një formë apo në një tjetër 12. Angazhimet e qeverisjes së hapur strukturohen rreth një tërësie me pesë sfida të mëdha me të cilat përballet qeveria përkatëse. Vendet zgjedhin të paktën një nga këto sfida dhe ndërmarrin angazhime konkrete rreth qeverisjes së hapur për ta adresuar atë. Ato mund të fokusojnë angazhimet e tyre në nivel kombëtar, lokal dhe/ose rajonal: atje ku ato mendojnë se qeverisja e hapur do të ketë më shumë impakt. Sfidat e Qeverisjes së Hapur grupohen në 5 fusha të mëdha 13 : 9 Në nivel ndërkombëtar, në vitin 2015 Partneriteti për Qeverisjen e Hapur u zgjerua dhe arriti në 69 vende anëtare, që kanë zhvilluar kolektivisht më shumë se 2,250 angazhime për t i bërë qeveritë në të hapura, më transparente dhe më përgjegjëse ndaj qytetarëve. Sipas Open Government Partnership (2015) Annual report: from commitment to action. E marrë nga e aksesuar në 20 qershor Raporti i vetëvlerësimit të Partneritetit për Qeverisjen e Hapur (2015). E marrë nga e aksesuar në 20 qershor Po aty 12 Plaku, A. dhe Gjylameti, D. (2016). Opening Government? The Case of Albania in the Open Government Partnership. Global Integrity Transparency and Açountability Initiative (T/AI) 13 IDM (2016). Open Government Partnership project PASOS. Mapping of Open Government Partnership in South East Europe. E marrë nga e aksesuar në 20 qershor 2016

11 Përmirësimi i shërbimeve publike përmban spektrin e plotë të shërbimeve për qytetarët duke përfshirë shëndetin, edukimin, drejtësinë penale, ujin, energjinë elektrike, telekomunikacionin dhe çdo fushë tjetër relevante të ofrimit të shërbimit, duke synuar përmirësimin e shërbimeve publike ose inovacionin e sektorit privat. Rritja e integritetit politik përmban nisma të lidhura me luftën ndaj korrupsionit dhe etikën publike, rritjen e aksesit në informacion, fushata për reforma në financim, lirinë e medias dhe e shoqërisë civile; Menaxhimi më efektiv i burimeve publike përmban nisma në lidhje me (mes të tjerash) menaxhimin efektiv të buxheteve, prokurimet, burimet natyrore dhe ndihmën e huaj. Krijimi i komuniteteve më të sigurta përmban nisma për adresimin e sigurisë publike, sektorin e sigurisë, katastrofave, reagimin në situatë krize dhe kërcënimet mjedisore. Rritja e përgjegjësisë së korporatave përmban nisma që i referohen përgjegjësisë sociale të korporatave në çështje si mjedisi, anti korrupsioni, mbrojtja e konsumatorit dhe angazhimi i komunitetit. Shoqëria civile dhe roli i saj Roli i shoqërisë civile në Partneritetin për Qeverisje të Hapur është i padiskutueshëm; përcjellja e zërave të qytetarëve përbën një nga detyrat dhe fokuset e shumë OJF - ve. Edhe pse zhvillimi i shoqërisë civile në Shqipëri po evoluon 14 sërish roli i saj duhet të përmirësohet duke qenë se grupet e saj vazhdojnë të jenë të fragmentuara dhe të varura nga financimi i donatorëve të huaj 15. Qytetarët në përgjithësi janë të papërfshirë në jetën civile 16, por ata do të ishin të gatshëm të angazhoheshin për një çështje që i interesonte ose i shqetësonte 17. Një raport i fundit nga organizata Partners Albania (2014), për shembull, deklaron se pavarësisht përmirësimeve të fundit në mënyrën sesi Agjencia për Mbështetjen e Shoqërisë Civile angazhohet me OSHC, ende ka çështje të pazgjidhura në këtë fushë USAID CSO sustainability report E marrë nga e aksesuar në 19 qershor Rezultati i Shqipërisë tregon se qëndrueshmëria është në zhvillim. 15 Albania Progress Report (2014). European Commission. E marrë nga e aksesuar në 16 qershor Nations in Transition (2011). Freedom House Report. E marrë nga e aksesuar në 18 qershor Duci, V. dhe Dhëmbo, E. (2016). Analizimi i angazhimit politik në Shqipëri. E marrë nga e aksesuar në 19 qershor Plaku, A. dhe Gjylameti, D. (2016). Opening Government? The Case of Albania in the Open Government Partnership. Global Integrity Transparency and Accountability Initiative (T/AI)

12 2.2. Impakti i reformës territoriale dhe administrative dhe strategjisë së decentralizimit Në Korrik të vitit 2014 Kuvendi shqiptar ka miratuar ligjin për reformën administrativo - territoriale, duke e ndarë vendin në 61 njësi. Në kontekstin e zgjedhjeve vendore në vitin 2015 zbatimi i ligjit të ri përbënte një nevojë të menjëhershme. Njësitë e vetëqeverisjes vendore (në vijim NJQV) në Shqipëri kanë hyrë në një epokë të re zhvillimi. Një sërë reformash synojnë t i transformojnë në qendra politike, ekonomike dhe sociale. Instrumenti i Qeverisë Shqiptare (QSH) për ta arritur këtë qëllim është Strategjia Kombëtare Ndërsektoriale për Decentralizimin dhe Qeverisjen Vendore ( ) 19. Strategjia përballet me dy sfida të mëdha: 1) adresimin e problemeve që kanë karakterizuar deri tani decentralizimin në Shqipëri përgjatë 15 vitëve të fundit, dhe b) prezantimin e mënyrave përmes të cilave NJQV do të fuqizohen vërtetë 20. Një nga qëllimet strategjike të strategjisë së decentralizimit 21 është forcimi i qeverisjes së mirë në nivel vendor me dy objektiva strategjikë (i) zhvillimin e kapaciteteve të njësive të qeverisjes vendore dhe (ii) integrimin evropian dhe qeverisjen vendore. Në përfundim të vitit 2020, në përmbushje të vizionit dhe objektivave strategjikë, qeverisja vendore në Shqipëri do të kontribuojë në nivelin e mirëqenies dhe zhvillimit të vendit dhe procesit të integrimit evropian, nëpërmjet ofrimit të shërbimeve cilësore publike për qytetarët, me standarde të përafruara evropiane. Në vitin 2020 njësitë e qeverisjes vendore do të garantojnë qeverisje të hapur dhe transparente, me përfshirje të qytetarëve dhe komuniteteve, si dhe llogaridhënie bazuar në sisteme të besueshme të performancës. Strategjia e decentralizimit kërkon nga njësitë e qeverisjes vendore të qeverisin sipas vlerave të PQH. Strategjia premton të ngrejë një sistem të shërbimeve të integruara për qytetarët, që do të përmirësojë efiçiencën e ofrimit të shërbimeve. Gjithashtu, planifikon aktivitete specifike të lidhura me buxhetin që do të mbështeten nga shteti dhe nga donatorët. Strategjia thekson rëndësinë e fuziqimit të pushtetit vendor, siç detyrohet nga procesi i integrimit në BE dhe parimet e BE - së për praktikat më të mira. Në këtë kontekst, përfshirja e PQH në planin e veprimit mund të rritë ndikimin në burime të tjera financiare, vetëm nëse partnerët ndërkombëtarë e vlerësojnë këtë komponent në programet strategjike të vendit Strategjia Kombëtare Ndërsektoriale për Decentralizimin dhe Qeverisjen Vendore ( ). E marrë nga e aksesuar në 19 qershor Bruka, Sh., Dauti, M., Gega, K. and Ymeri, S. (2015). Monitoring report on drafting the national crosscutting strategy for decentralization and local governance ( ). Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim 21 Miratuar me Vendim të KM nr. 691, datë Për miratimin e strategjisë ndërsektoriale për decentralizimin dhe qeverisjen vendore Albania EU progress report E marrë nga e aksesuar në 21 qershor 2016

13 Raport progresi i fundit për integrimin në BE tregon se qeveria ka ruajtur fokusin e saj në adresimin e prioriteteve kyçe për të hapur procesin e negociimit, duke synuar një tërësi reformash për të përparuar më shpejt në rrugën drejt BE së. Është bërë një farë progresi në nivelin vendor me fillimin e zbatimit të reformës administrative dhe territoriale dhe me miratimin e strategjisë së decentralizimit. Megjithatë, sipas raportit, duhet shumë punë për të bërë të qarta funksionet dhe përgjegjësitë e njësive të qeverisjes vendore të krijuara rishtazi, si dhe për të rritur kapacitetet e tyre financiare dhe administrative 23. NJQV kanë nevojë për më shumë kapacitete për të ofruar shërbimet ndaj publikut, duke përfshirë këtu zyra me një ndalesë (one stop shops) për të gjitha shërbimet publike. Më shumë përpjekje janë të nevojshme për të zhvilluar kapacitetet për të projektuar dhe zbatuar planet e zhvillimit vendor. Kjo mund të arrihet përmes trajnimeve të stafit të NJQV Përdorimi i perceptimeve të përdoruesve të shërbimeve si mjet për vlerësimin e performancës së shërbimeve publike Individët, grupet dhe komunitetet mund të përfshihen në kërkime dhe vlerësime si: Përdorues të shërbimeve në lidhje me eksperiencën e tyre dhe nevojat për zhvillimin e shërbimeve që përdorin ose jo; Taksapagues në lidhje me shpërndarjen e burimeve ose balancën mes cilësisë dhe sasisë së shërbimeve që ofrohen dhe kostove që kanë; Qytetarë në lidhje me çështje që mund t i ndikojnë drejtpërdrejtë si p.sh. zhvillimet që ndodhin në komunitetin ose lagjen e tyre. Gjithashtu, mund të lidhen dhe me aspekte të ndryshëm të zhvillimeve të politikave, të cilat mund të kenë një ndikim në popullatën më të gjerë në fusha si shëndetësia, edukimi dhe politikat e mirëqenies 25. Përdorimi i perceptimeve të qytetarëve për të vlerësuar efektet e reformave Efektet e reformave në sektorin publik mund të analizohen në forma të ndryshme. Sipas studimeve, një numër i madh reformash bazohen në mendimet e zyrtarëve publikë dhe vlerësimet e përgjegjësve për 23 Albania EU progress report E marrë nga e aksesuar në 21 qershor Po aty 25 Evaluating community programmes and initiatives, Participatory evaluation (2016). E marrë nga e aksesuar në 22 qershor 2016

14 reformat 26. Logjika prapa përdorimit të një vetë vlerësimi të tillë lidhej me faktin se zyrtarët, politikanët dhe përgjegjësit mund të konsiderohen ekspertë dhe të kenë eksperiencë të madhe në këtë drejtim. Aktualisht, përdorimi i perceptimeve të qytetarëve po bëhet shumë i shpeshtë në kërkimin në administrimin publik kryesisht për të vlerësuar performancën e shërbimeve publike 27. Kërkimi në fushën politike ka qenë ambivalent në lidhje me përdorimin e mendimeve të qytetarëve për qeverisjen, pasi jo gjithmonë qytetarët janë të mirë informuar 28, ndërsa marrëdhënia mes performancës së përmirësuar të qeverisjes dhe perceptimeve publike më pozitive nuk është aspak e drejtë. Ekziston një debat aktiv për ndryshimet mes përdorimit të vlerësimeve objektive apo subjektive ose ndërmjet të dhënave të gjeneruara nga agjencitë apo nga qytetarët 29, si dhe për faktorët e përmbajtjes dhe të metodologjisë që përcaktojnë këto perceptime. Megjithatë, vlerësimet e qytetarëve kanë qenë shumë të dobishme dhe të besueshme kur janë përdorur për të vlerësuar shërbimet publike 30. Një avantazh tjetër është se përdorimi i perceptimeve të qytetarëve shpeshherë është një nga mënyrat e pakta të disponueshme për të vlerësuar rezultatet e shërbimeve. Ai ndihmon gjithashtu për të kapërcyer kriticizmin për zgjedhjen artificiale të një tërësie objektivash dhe indikatorësh nga vetë institucionet përgjegjëse. Nga ana tjetër, nuk duhen përdorur vetëm perceptimet e qytetarëve si mënyra e vetme e vlerësimit të performancës, pasi qytetarët nuk e vlerësojnë shërbimin bazuar në një tërësi informacionesh, ata bazohen më shumë në përvojën personale ose në ato që dëgjojnë FIERI - PROFILI I BASHKISË 32 Bashkia Fier shtrihet në zonën qendrore-perëndimore të përfshirë në konturin jugor të krahinës me dalje në detin Adriatik dhe karakterizohet nga nje terren fushor me lartësi mesatare prej 20 metrash mbi nivelin e detit e kufizohet me bashkitë: Divjakë, Lushnje, Roskovec, Patos, Mallakastër, Selenicë dhe 26 Lægreid, P., Roness, P.G. dhe Rubecksen, K. (2006). Performance Management in Practice: The Norëegian Ëay. Financial Accountability and Management, 22(3): Kelly, J.M. dhe Swindell, D. (2003). The case for the inexperienced user: Rethinking filter questions in citizen satisfaction surveys. The American Review of Public Administration, 33(1): Banducci, S.A., Karp, J.A., Thrasher, M. dhe Rallings, C. (2008). Ballot Photographs as Cues in Loë-Information Elections. Political Psychology, 29(6): Lauer Schachter, K. (2010). Objective and Subjective Performance Measures: A Note on Terminology. Administration & Society, 42(5): Charbonneau, E. & Van Ryzin, G. (2011). Performance Measures and Parental Satisfaction with New York City Schools. American Revieë of Public Administration, 42(1): Andrews, R. dhe van de Wall, S. (2012). New public management and citizens perceptions of local service efficiency, responsiveness, equity and effectiveness. COCOPS Working Paper No Ky profil është marrë nga burimet zyrtare të Bashkisë Fier

15 Vlorë. Bashkia e Fierit gëzon nje pozicion strategjik në territorin Shqipëtar i mundësuar nga disa avantazhe ndërsektoriale. Ajo përbën 5.7 %i të tokës bujqësore shqiptare; kufizohet nga dy lumenj kryesorë shqiptarë, Semani në veri dhe Vjosa në jug, të cilët kanë sipërfaqe të mbrojtura natyrore pranë grykëderdhjeve të tyre; zotëron parkun arkeologjik kombëtar të Apolonisë; si dhe trashëgon zona industriale dhe naftëmbajtëse. Në ndryshim nga 373 bashkitë e komunat përpara reformës administrative - territoriale, aktualisht ka 61 bashki, të cilat përbëhen nga njësi administrative, të organizuara në qytete dhe fshate. Ndarja në qarqe (12) mbetet në fuqi, ku çdo qark ka mesatarisht 5 bashki. Ndërsa funksionet dhe përgjegjësitë e bashkive janë rishikuar në kuadër të Strategjisë Ndërsektoriale të Decentralizimit dhe Qeverisjes Vendore, roli i qarkut mbetet ende i paqartë. Reforma Administrative Territoriale e ndikoi Bashkinë e Fierit duke i ndryshuar shtrirjen dhe kufijtë territorialë, duke i shtuar në përbërje të saj edhe njësi të reja administrative. Para reformës administrative - territoriale Bashkia e Fierit, e cila kishte në përbërje të saj vetëm qytetin e Fierit dhe 17 lagjet e tij, kishte një sipërfaqe prej 800 Ha dhe nje popullsi prej banorë ( Plani i Përgjithshëm Rregullues i qytetit të Fierit, 2006). Pas reformës administrative territoriale, Bashkia e re e Fierit tashmë ka një sipërfaqe prej 620 km 2 si dhe një popullsi prej 122,475 banorësh. Ajo përbëhet nga 10 njësi administrative të cilat janë: Fier, Mbrostar, Topojë, Dërmenas, Levan, Frakull, Cakran, Libofshë, Portëz dhe Qendër. Bazuar po në ligjin Nr. 115/2014 Për ndarjen administrativo territoriale të njësive të qeverisjes vendore në Republikën e Shqipërisë, Fieri ngelet qendra e Qarkut të Fierit, ndërsa qarku vetë ka në përbërje të tij bashkitë e reja të Mallakastrës, Patosit, Fierit, Lushnjes, Roskovecit dhe Divjakës. Sipas INSTAT, popullata rezidente e bashkisë Fier, si rrjedhojë e ndarjes së re administrative territoriale, tashmë është më shumë se e dyfishuar, duke shënuar një numër popullsie në fillim të vitit 2015 në 122 mijë banorë. Ndërkohë të dhënat e gjendjes civile të bashkisë reflektojnë një popullsi rreth 200,000 banorë. Numri total i popullsisë për këtë qark, ka pësuar rënie nga viti në vit, sikundër rënia e popullsisë totale por edhe rënia e popullsisë në pjesën me te madhe te qarqeve te tjera te vendit (me përjashtim te qarqeve,tiranë dhe Durrës). Treguesi demografik lidhur me raportin gjinor të popullatës për qarkun Fier, paraqitet me vlerë më të lartë se vlera mesatare e këtij raporti në nivel kombëtar, duke demonstruar në këtë mënyrë një përparësi te lehtë te popullatës së burrave ndaj asaj të grave për këto qarqe. Qarku Popullsia në hyrje Popullsia në dalje Bilanci i lëvizjeve migrator e Popullsia 2001 Popullsi a 2011 Popullsia 2015 Ndryshimi Impakti i lëvizjes migrator e Fier 16,037 25,660 (9,623) 377, , ,012 62,845-15%

16 Në një vlerësim të përafërt të shpenzimeve totale mujore të familjeve, në nivel qarku, për vitin 2013, vërehet se Qarku Fier ka shpenzimet më të ulëta totale dhe për frymë, në raport me qarqe të ngjashme. Gjithsesi, në nivel bashkie, nuk ka të dhëna që të vërtetojnë këtë tendencë disfavorizuese ndaj mirëqënies ekonomike të familjeve. Sa i takon nivelit të varfërisë së përgjithshme, nga Studimi për Matjen e Standardit të Jetesës, LSMS (INSTAT, 2012) rezulton se në raport me qarqet e ngjashme, situata e Fierit paraqitet relativisht e mirë sa i përket varfërisë ekstreme dhe problematike në lidhje me varfërinë relative, më të lartë se të gjithë qarqet. Sa i takon kushteve të pamjaftueshme, problematika kryesore për Qarkun Fier është arsimi i pakët i kryefamiljarëve (rreth 59% e tyre me arsim fillor). Nga pikëpamja e shërbimeve sociale, Qarku Fier ka një numër krahasimisht të lartë insititucionesh sociale (19).Në nivel qarku janë në funksionim 2 qendra për të moshuar (1 publike e 1 private), 9 qendra sociale për fëmijë (jo publike), 3 shërbime sociale private, për familjet dhe komunitetet, 3 shërbime sociale për personat me aftësi të kufizuar, dhe një qendër sociale për të rinj. Niveli i përgjithshëm arsimor i popullsisë është jo i favorshëm, 60-70% të popullsisë në njësitë administrative rurale ka përfunduar vetëm arsimin fillor, dhe shkalla e analfabetizmit ështe e lartë në njësitë ku kemi prezencë popullsie rome, si Qendër dhe Levan. Mbulimi me kopshte është mjaft i dobët, ku mbi 50% e territorit nuk mbulohet me këtë shërbim, ndërkohë që shkollat 9-vjeçare mbulojnë 89% të territorit urban dhe ato të mesëm 82%. Bashkia Fier ofron disa shërbime publike si: 1. Zhvillimin e pjesës urbanistike dhe territorit; 2. Bashkëpunimin me ujësjellësin për kanalizimet e ujërave të zeza dhe të bardha (KUB-KUZ);

17 3. Pastrim, ndriçim, gjelbërim; 4. Mirëmbajtjen e institucioneve shtetërore si shkolla, kopshte, etj.; 5. Ndërtimi i terreneve sportive; 6. Ofrimi i shërbimeve sociale; 7. Promovimi i artit dhe kulturës në qytet. 4. METODOLOGJIA 4.1. Hartimi i kërkimit Ky kërkim është bazuar në një metodologji sasiore. Është përdorur kampionimi me shtresa duke vendosur kuota, bazuar në kritere të parapërcaktuara, atë të gjinisë dhe të zonës rurale/urbane. Sondazhi është realizuar në 6 zona të ndryshme të Bashkisë Fier, të ndara në zona rurale dhe urbane, atë të qytetit të Fierit (50%), Zhupanit (14%), Pojanit (13%), Topojës (12%), Semanit (7%) dhe Dërrmenasit (4%) (Grafiku 1) 33. Edhe pse mbulimi gjeografik i sondazhit është Bashkia Fier, duke marrë parasysh se nuk është përdorur një kampionim probabilitar, të dhënat nuk mund të përgjithësohen në të gjithë popullatën në Bashkinë Fier; ato tregojnë prirjet e pjesëmarrësve të këtij sondazhi. Zonat e sondazhit, Fier Topoje 12% Seman 7% Zhupan 14% Dermenas 4% Pojan 13% Fier qytet 50% Grafiku 1: Zonat e sondazhit 33 Është përdorur si referencë ndarja administrative

18 4.2. Kampionimi Kuadri i kampionit përfshinte individët mbi moshën 18 vjeç, të cilët nuk ishin vetë punonjës në bashkinë Fier ose nuk kishin të afërm në familjen bazë të punësuar aty. Kampioni përfundimtar konsistonte në N = 399 pjesëmarrës. Një kampion i tillë ofronte një nivel më të lartë saktësie në sondazh. Kampionimi i përzgjedhur ishte i qëllimshëm dhe i shtresëzuar, për shkak të mungesës së një kuadri të saktë të kampionimit. Në mënyrë specifike, kampioni u nda në 2 zona të mëdha të Fierit, një që ishte qyteti i Fierit dhe pesë të tjera që konsiderohen zona rurale, disa prej të cilave ishin tradicionale (i përkisnin Bashkisë Fier para reformës administrative) dhe disa ishin të reja (ishin bashkuar me Bashkinë Fier pas reformës) (shih Grafikun 2) 34. Në total 71 % e pjesëmarrësve i përkisnin zonave tradicionale dhe 29% atyre të reja. A është zonë e re apo tradicionale e Bashkisë? Tradicionale 71% E re 29% Grafiku 2: Ndarja në zona të reja dhe tradicionale Intervistuesit kanë përdorur një kampionim të qëllimshëm për individët dhe janë udhëzuar që të jenë të vëmendshëm në mënyrë që të përfshijnë sa më shumë që të jetë e mundur pjesëmarrës të grupeve të ndryshme moshore. Në mënyrë që të përfshiheshin më shumë qytetarë që kanë patur kontakte me shërbime,t intervistuesit u udhëzuan që të qëndrojnë afër këtyre shërbimeve, si p.sh. afër zyrave të Bashkisë, zyrave të informacionit turistik (atje ku kishte), zyrave të menaxhimit të mbetjeve urbane ose të planifikimit urban, drejtorive rajonale arsimore etj. 34 Në vazhdim do të përdoret termi banorët e zonave tradicionale ose banorët e zonave të reja për t iu referuar zonave dhe banorëve që merrnin shërbimet para reformës administrativo territoriale nga Bashkia Fier dhe atyre që kanë filluar rishtaz t i marrin pas kësaj.

19 Në mënyrë të përmbledhur kampioni i kërkimit shihet në tabelën e mëposhtme. Tabela 1 Kampioni i kërkimit Zona/Kategoria Gra Burra Urbane Rurale Totali Instrumente kërkimorë Instrumenti kërkimor i përdorur u zhvillua nga kërkuesit duke u bazuar në literaturën bashkëkohore vendase dhe ndërkombëtare, si dhe në praktikën dhe feedback un e ekspertëve të fushës. Pyetësori përmbante pyetje të mbyllura, të cilat ishin ndarë në 3 seksione të ndryshme: seksioni demografik, seksioni i vlerësimit të ofrimit të shërbimeve dhe seksioni i pjesëmarrjes dhe konsultimit me qytetarët. Versioni final i pyetësorit u konsultua sërish me ekspertët e fushës. (Shih Shtojcën: Pyetësori) Mbledhja dhe analiza e të dhënave Intervistuesit e terrenit u trajnuan për administrimin e pyetësorit, i cili qershorit të vitit ka zgjatur tre javë, gjatë Të dhënat sasiore u analizuan duke përdorur programin statistikor për shkencat sociale, SPSS 20. Të dhënat u kontrolluan për vlera që mungonin ose ekstreme dhe u pastruan. Më pas, janë përdorur frekuencat dhe kryqëzimi i të dhënave si raportime kryesore të kërkimit Konsiderata etike Të gjithë pjesëmarrësit e këtij kërkimi duhet të jepnin miratimin e tyre të informuar për pjesëmarrjen në të. Pjesëmarrja ishte vullnetare. Të gjitha të dhënat janë trajtuar në mënyrë konfidenciale dhe janë përdorur vetëm për efekte kërkimi Kufizimet e kërkimit Edhe pse kampionimi me probabilitet mund të ofronte mundësinë për përgjithësimin e të dhënave për të gjithë popullatën, ai nuk ishte i mundur për shkak të kufizimeve kohore dhe financiare dhe për shkak të mungesës së një kuadri të qartë kampionimi.

20 4.7. Karakteristikat e pjesëmarrësve Një numër total prej N= 399 pjesëmarrësish është bërë pjesë e sondazhit. Gjysma prej tyre ishin nga zonat urbane (50%) dhe gjysma tjetër nga zonat rurale (50%) (Grafiku 3). Gjithashtu, 49% ishin femra dhe 51% meshkuj. Çfarë zone është? 50% 50% Rurale Urbane Grafiku 3: Ndarja në zona rurale dhe urbane Pjesa më e madhe e pjesëmarrësve ishin me arsim të mesëm (47.2 %), me arsim të lartë (22.8%) ose me arsim 8/9 vjeçar (24.4%) (Grafiku 4) Arsimi Pa arsim 8/9 - vjeçar I mesëm I lartë Pasuniversitar Tjetër, ju lutem specifikoni Grafiku 4: Niveli arsimor Shumica e pjesëmarrësve në këtë kërkim ishin të martuar (67%) ose beqarë (28%). Me përqindje më të ulëta ishin ata të ve (1.8%) dhe që bashkëjetonin (3.3%) (Grafiku 5).

21 Statusi civil Beqar/e Bashkëjetesë I/e martuar I/e ve Grafiku 5: Statusi civil Përsa i përket punësimit pjesëmarrësit raportuan se nuk ishin të punësuar për momentin (27.8%), se ishin të punësuar në sektorin privat (23.1%), publik (8.5%) ose të vetëpunësuar (13.3%). Një pjesë e tyre nuk kanë qenë asnjëherë të punësuar (9.5%) ose ishin studentë (3.3%) apo pensionistë (12.5%) (Grafiku 6). Punësimi Jo, nuk kam qenë ndonjëherë Jo për momentin Po, i/e punësuar në sektorin privat Po, i/e punësuar në shtet (sektorin publik) Po, i/e vetëpunësuar Student/e Pensionist/e Tjetër, ju lutem specifikojeni Grafiku 6: Punësimi i pjesëmarrësve Niveli i të ardhurave mujore në familjet e pjesëmarrësve ishte i ulët. 2 në 3 pjesëmarrës kishin të ardhura nën 50,000 lek në muaj. Një përqindje e konsiderueshme e tyre rezulton me të ardhura më te ulta se 10,000 lek në muaj (11.3%). Vetëm 1 në 10 individë kishte të ardhura më të larta se 50,000 lek në muaj. (Grafiku 7).

22 Sa është niveli i të ardhurave mujore në familjen tuaj? Më pak se lek Nuk e di/refuzoj 4.0 Grafiku 7: Niveli i të ardhurave mujore Pjesëmarrësit që përfitonin ndihmë ekonomike ishin vetëm 7% ndërsa pjesa dërrmuese e pjesëmarrësve nuk ishin pjesë e kësaj skeme (93%) (Grafiku 8). Së fundmi, mosha mesatare e pjesëmarrësve ishte m m = 42 vjeç, rreth 2 në 3 prej tyre kishin fëmijë (70%), me një mesatare prej m f =1.59 fëmijë për familje. Mesatarisht numri i anëtarëve të familjes ishte m f = A jeni përfitues i ndihmës ekonomike? Jo 93% Po 7% Grafiku 8: Përfituesit e ndihmës ekonomike

23 5. GJETJET 5.1 Vlerësimi i ofrimit të shërbimeve Në këtë seksion do të paraqiten gjetjet e sondazhit për vlerësimin e shërbimeve nga qytetarët përdorues të tyre. Për pjesëmarrësit që mendonin se një shërbim/sektor ka nevojë për shumë përmirësim (1) ose ka nevojë për pak përmirësim (2) është bërë dhe një pyetje tjetër që kërkonte sugjerime nga ata vetë për përmirësimin e këtij shërbimi/sektori. Pyetja që lidhej me sugjerimet për përmirësimin e shërbimeve përfshinte disa alternativa, të cilat nuk i lexoheshin paraprakisht pjesëmarrësve. Atyre u kërkohej që të thonin mendimin e tyre dhe më pas intervistuesit/et, që ishin trajnuar paraprakisht, klasifikonin përgjigjet në alternativat respektive. Çdo përgjigje që nuk ishte pjesë e alternativave të paracaktuara vendosej në përgjigjen tjetër. Siç mund të shihet nga grafiku më poshtë 3 shërbimet ose sektorët që pjesëmarrësit kanë raportuar se kanë një performancë të mirë janë ato të arsimit parauniversitar (67.2%), kujdesit shëndetësor parësor (64%) dhe zbatimit i ligjeve nga policia bashkiake (45.3%). Nga ana tjetër, 3 shërbime apo sektorë që rezultojnë se duhet të përmirësohen janë ujësjellësi dhe kanalizimet (57.3%), menaxhimi i mbetjeve urbane (55.8%) dhe ujitja dhe kullimi (52.2%) (Grafiku 9). Pyetjet në vazhdim lidhen me sugjerimet konkrete të pjesëmarrësve për përmirësimin e shërbimeve, dhe siç u tha dhe më lartë, vetëm një pjesë e tyre i janë përgjigjur. Këto pyetje synonin të eksploronin pritshmëritë e pjesëmarrësve për shërbimet që marrin. ujësjellësin dhe kanalizimet? ndërtimin, rehabilitimin dhe mirëmbajtjen e rrugëve me karakter Sipas mendimit tuaj, si është ofrimi i shërbimit në Bashkinë tuaj në menaxhimin e mbetjeve urbane? shërbimet sociale dhe të përkujdesit social? strehimin social? ujitjen dhe kullimin? ofrimin e shërbimeve turistike? planifikimin urban? arsimin parauniversitar (çerdhe/kopshte/shkolla 9 shërbimin e kujdesit shëndetësor parësor? zbatimin e ligjeve të qeverisjes vendore nga policia bashkiake(për mundësitë dhe hapësirat rekreative/argëtuese? pamja/cilësia e shesheve dhe hapësirave publike? menaxhimi i trafikut dhe parkimi në Bashkinë tuaj? (financiar) taksat dhe tarifat vendore? 57.3% 27.6% 48.7% 32.6% 55.8% 27.2% 38.5% 17.0% 33.9% 12.9% 52.2% 18.4% 33.2% 12.6% 26.5% 26.5% 16.9% 67.2% 20.7% 64.0% 25.6% 45.3% 52.4% 29.4% 49.6% 30.3% 39.2% 30.9% 34.8% 20.2% Jo mirë Neutral (standard i pranueshëm) Mirë Nuk e di/refuzoj Grafiku 9: Vlerësimi i ofrimit të shërbimeve Sektori i t dhe kanalizimeve kryen një funksion shumë të rëndësishëm, megjithatë në Shqipëri shpeshherë ka patur problematika në këtë sektor. Pjesëmarrësit e sondazhit sugjerojnë që të përmirësohet cilësia e ujit që vjen nga rrjeti (40.8%), të ketë furnizim me ujë gjatë gjithë ditës (39.9%)

24 ose furnizim me ujë të pijshëm (35.2%). Më shumë se 1 në 3 pjesëmarrës kërkojnë që të ketë investime në infrastrukturë sepse tubacionet janë të vjetëruara (36.1%) (Grafiku 10). Individët me arsim pasuniversitar kërkojnë më shumë përmirësime krahasuar me ata me arsim të ulët/mesëm. Të njëjtën kërkesë kanë shprehur dhe banorët e zonave rurale dhe të reja. Çfarë do të rekomandonit në lidhje me ujësjellësin dhe kanalizimet? Të investohet më shumë në tubacione se janë të vjetëruara 36.1% Të ketë reagim më të shpejtë në rastet kur ka probleme me tubacionet 16.7% Të ketë ujë nga rrjeti (për më shumë orë/sasi apo thjesht të ketë) Uji që vjen nga rrjeti të jetë më i pastër/të plotësojë standardet e cilësisë Të ketë ujë të pijshëm 24 orë 35.2% 39.9% 40.8% Tjetër, ju lutem specifikojeni Nuk e di/nuk mund ta them me siguri 9.4% 2.6% Grafiku 10: Pritshmëri për ujësjellësin dhe kanalizimet Për mirëmbajtjen e rrugëve vendore dhe trotuareve sugjerimi më i shpeshtë ishte përmirësimi dhe rregullimi i rrugëve dhe shtigjeve (40.8%). Gjithashtu, pjesëmarrësit kërkojnë që bashkia të reagojë më shpejtë kur prishen rrugët (33.8%), të rregullojë seksionet e rrezikshme të rrugëve (32.3%) dhe të shtojë ndriçimin (32.8%) (Grafiku 11). Kryesisht banorët e zonave të reja, rurale (me një diferencë prej 30% krahasuar me ata të zonave urbane), personat me arsim pasuniversitar mendonin se është e nevojshme te ketë përmirësim.

25 Çfarë do të rekomandonit në lidhje me ndërtimin, rehabilitimin dhe mirëmbajtjen e rrugëve vendore dhe trotuareve? Përmirësimi/rregullimi i rrugëve/shtigjeve (kryesisht sipërfaqes së rrugëve) Rregullimi/përmirësimi i seksioneve të rrezikshme në rrugë Reagim më i shpejtë nga Bashkia kur prishen rrugët Përmirësimi i mirëmbajtjes/pastrimit të rrugëve dhe pjesëve anësore të tyre Sinjalistikë më e mirë/më shumë (përfshirë pozicionin dhe vizibilitetin) Më shumë ndriçim Këshilli favorizon më shumë disa zona dhe jo disa të tjera, të ketë një shpërndarje më të drejtë të fondeve/investimeve në të gjitha zonat e Tjetër, ju lutem specifikoni Nuk e di/nuk mund ta them me siguri Refuzoj të përgjigjem 5.5% 8.0%.5% 2.5% 19.9% 22.9% 40.8% 32.3% 33.8% 32.8% Grafiku 11: Pritshmëri në lidhje me ndërtimin, rehabilitimin dhe mirëmbajtjen e rrugëve vendore dhe trotuareve Për sektorin e menaxhimit të mbetjeve urbane, i cili pati dhe një performancë të ulët krahasuar me sektorë të tjerë, kishte dhe sugjerime më të shumta dhe me përqindje më të larta. Kështu pjesëmarrësit kërkojnë që të vendosen më shumë kontenitorë/kazanë për mbetjet urbane (65.5%), rritjen e shpeshtësisë së mbledhjes së tyre (50.2%) dhe dezinfektim/pastrim të rregullt (36.3%) (Grafiku 12). Po ashtu, pjesëmarrësit shprehën dëshirën e tyre për t i ndarë koshat e mbetjeve urbane dhe/ose kazanët sipas natyrës në burim (në plastike, letër etj.). Duhet përmendur se vetëm 1 në 10 pjesëmarrës kërkuan më shumë konsultim me komunitetin për planifikimin e ndërhyrjeve të mundshme (Grafiku 12). Janë banorët e zonave të reja dhe zonave rurale (me një diferencë 40% nga ata të zonave urbane) që kërkojnë më shumë përmirësim.

26 Grafiku 12: Pritshmëri për menaxhimin e mbetjeve urbane Shërbimet sociale dhe të përkujdesit shoqëror të ofruara nga Bashkia lidhen kryesisht me shpërndarjen e ndihmës ekonomike, me ofrimin e disa lehtësive financiare për grupet vulnerable (p.sh. ulja e çmimit në disa shërbime si transporti publik), me administrimin e qendrave të natyrës sociale ose me hapjen e qendrave të reja dhe me ofrimin e shërbimeve për personat me aftësi të kufizuara, përfshirë këtu dhe ndihmën ekonomike. Pjesëmarrësit e sondazhit kërkuan kryesisht hapjen e më shumë qendrave për të moshuarit (34.2%) dhe më shumë lehtësi në pagesa për njerëzit në nevojë (31.6%). Në grafikun më poshtë (grafiku 14) vihet re se pjesëmarrësit sugjerojnë fuqishëm rritjen e ndihmës ekonomike (32.9%), megjithatë pagesa e ndihmës ekonomike nuk është kompetencë e pushtetit vendor, por është e atij qendror.këto kërkesa u shprehën njëlloj nga pjesëmarrësit e zonave tradicionale dhe nga ata të zonave të reja. Pjesëmarrësit e zonave rurale, burrat, personat me arsim të ulët, si dhe individët e pamartuar mendonin se ka më shumë nevojë për ndryshim krahasuar me grupet e tjera.

27 Çfarë do të rekomandonit në lidhje me shërbimet sociale dhe të përkujdesit social? Të rritet ndihma ekonomike Të ketë më shumë qendra për të moshuarit Të përmirësohen shërbimet që ofrohen ndaj personave Të përmirësohen shërbimet që ofrohen ndaj fëmijëve Të ketë lehtësime në pagesa për të Të mos ketë vonesa në dhënien e ndihmës ekonomike Të përmirësohet perfomanca e punonjësve për të Të përmirësohet reagimi i Bashkisë në këtë fushë Stafi duhet të përmirësojë cilësinë e ofrimit të shërbimit Tjetër, ju lutem specifikoni Nuk e di/nuk di ta them me siguri 11.0% 12.9% 6.5% 8.4% 1.3% 22.6% 17.4% 21.3% 32.9% 34.2% 31.6% Grafiku 13: Pritshmëri për shërbimet sociale dhe të përkujdesit social Shërbimi i strehimit social është vlerësuar më vete në sondazh dhe jo së bashku me atë të shërbimeve sociale, duke qenë se ka natyrë tjetër si shërbim dhe përfituesit mund të jenë më të larmishëm, edhe pse i drejtohet përsëri grupeve vulnerable. Në këtë kuadër, pjesëmarrësit dëshirojnë rritjen e nivelit të informimit për procedurat e strehimit social (44.1%) dhe të transparencës për mënyrat e përfitimit të banesave sociale (25%). Disa të tjerë kërkojnë zbutjen e kritereve për përfitimin e banesave për strehim social (40.4%). (Grafiku 14). Ishin kryesisht banorët e zonave tradicionale, burrat, personat me arsim të lartë si dhe individët e pamartuar ata që kërkonin më shumë përmirësime të këtij shërbimi. Ndërkohë, nuk u vërejtën ndryshime mes zonave rurale dhe urbane.

28 Çfarë do të rekomandonit në lidhje me strehimin social? 22.8% 44.1% 40.4% 25.0% 16.2% 11.0% 7.4% 1.5% Të rritet numri i përfituesve nga strehimi social Të zbuten/lehtësohen kriteret për të përfituar një strehim social Të rritet niveli i informimit të qytetarëve për procedurat për strehimin social Të bëhen transparente/ë procedurat/përfituesit e strehimit social Stafi duhet të përmirësojë cilësinë e ofrimit të shërbimit Tjetër, ju lutem specifikoni Nuk e di/nuk mund ta them me siguri Refuzoj të përgjigjem Grafiku 14: Pritshmëri për strehimin social Në lidhje me shërbimin e ujitjes dhe kullimit pjesëmarrësit presin që të sigurohet kullimi (50%), të përmirësohet sistemi i ujitjes (38.4%) si dhe të plotësohen nevojat për ujitje në mënyrë të qëndrueshme (36.3%) (Grafiku 15). Kryesisht, banorët e zonave të reja (me një diferencë rreth 30%), zonave rurale, burrat, si dhe individët e martuar mendonin se është i nevojshëm përmirësimi. Çfarë do të rekomandonit në lidhje me ujitjen dhe kullimin? 50.0% Përmirësimi i sistemit të ujitjes 38.4% 36.3% 30.5% 14.2% 11.6% 2.1%.5% Plotësim i qëndrueshëm i nevojave për ujitje Garantimi i kullimit Të zvogëlohet rreziku nga përmbytjet e lumenjve Stafi duhet të përmirësojë cilësinë e ofrimit të shërbimit. Tjetër, ju lutem specifikoni Nuk e di/nuk mund ta them me siguri Refuzoj të përgjigjem Grafiku 15: Pritshmëri për ujitjen dhe kullimin Fieri është një ndër qytetet turistike të Shqipërisë për shkak të pikave turistike atraktive. Pritshmëritë e e pjesëmarrësve për fushën e turizmit lidheshin me promovimin e qytetit në përgjithësi (49.6%) promovimin e pikave turistike (39.2%) si dhe përmirësimin e vetë atraktivitetit të qytetit (28%). Dëshirat e tjera anonin nga shërbimet që duhet t i ofrohen turistëve në kuadër të transportit të tyre si p.sh.

29 shtrimi i rrugëve me karakter vendor, përmirësimi i linjave për transportin e turistëve dhe rregullimi i orareve etj. (21.6%), të kujdesit shëndetësor më të mirë (21.6%) dhe shërbimeve bankare (16.8%) (Grafiku 16). Megjithatë, dy sugjerimet e fundit nuk janë në kompetencat e Bashkisë për t i adresuar (përveç infrastrukturës së qendrave shëndetësore), dhe kjo tregon sërish se pjesëmarrësit kanë paqartësi në kërkesat e tyre rreth kompetencave të pushtetit qendror kundrejt pushtetit vendor. Kërkesat më të shumta për përmirësim në fushën e turizmit ishin nga nga banorët e zonave të reja, zonave urbane, nga personat me arsim të lartë dhe nga individët e pamartuar. Çfarë do të rekomandonit në lidhje me ofrimin e shërbimeve turistike? Përmirësimi i promovimit të qytetit tek turistët e mundshëm (guida, zyra informimi etj) Ofrimi i mundësive të ndryshme për transportin e turistëve si për ardhjen ashtu dhe për lëvizjen e tyre gjatë qëndrimit në Ofrimi/përmirësimi i shërbimeve bankare për transaksionet e mundshme Ofrimi/përmirësimi i kujdesit shëndetësor Promovimi i pikave turistike të qytetit Përmirësimi i atraktivitetit të qytetit për turistët Tjetër, ju lutem specifikoni Nuk e di/nuk mund ta them me siguri Rezufoj të përgjigjem 21.6% 16.8% 21.6% 28.0% 11.2% 1.6% 2.4% 39.2% 49.6% Grafiku 16: Pritshmëri për ofrimin e shërbimeve turistike Planifikimi urban apo rajonal mund të përcaktohet si një përpjekje e bashkërenduar e autoriteteve publike për të orientuar zhvlllimin e tokës në interes të mirëqënies së përbashkët dhe eficencës ekonomike. Me këtë logjikë, thuajse 1 në 2 pjesëmarrës kërkojnë më shumë zhvillim urban (44.6%), ose projektimin më të mirë qytetit sepse ka zona të pahijshme dhe të paplanifikuara (27.7%) dhe informimin më të mirë të publikut për mundësitë e ndërtimit (27.7%) (Grafiku 17). Kryesisht, personat që mendojnë se është më i nevojshëm përmirësimi i këtij sektori janë banorët zonave të reja (me një diferencë rreth 20%), zonave rurale dhe personat me arsim të lartë.

30 Çfarë do të rekomandonit në lidhje me planifikimin urban? Të ketë më shumë zhvillim urban Të sigurohet më shumë informacion në lidhje me mundësitë e ndërtimit (p.sh. lejet) Të merret parasysh impakti që kanë ndërhyrjet në territorin në jetën e lagjeve Proceset janë shumë burokratike, ka shumë rregulla, duhet të jenë më fleksible Të përmirësohet projektimi i qytetit, ka zona të shëmtuara, pa planifikim Të merren parasysh rregullat për zonat e mbrojtura dhe trashëgiminë kulturore Të ketë më shumë konsultim me komunitetin Këshilli duhet të përmirësojë aftësitë e veta për planifikimin urban Stafi duhet të përmirësojë cilësinë e ofrimit të shërbimit. Tjetër, ju lutem specifikoni Nuk e di/ Nuk mund ta them me siguri Refuzoj të përgjigjem 27.7% 24.1% 18.8% 27.7% 18.8% 12.5% 6.3% 6.3% 8.0%.9%.9% 44.6% Grafiku 17: Pritshmëri për planifikimin urban Ligji për vetëqeverisjen vendore përcakton se NJQV si pjesë të funksioneve të tyre kanë ndërtimin, rehabilitimin dhe mirëmbajtjen e ndërtesave arsimore të sistemit shkollor parauniversitar, me përjashtim të shkollave profesionale; dhe administrimin dhe rregullimin e sistemit arsimor parashkollor në kopshte dhe çerdhe. Gjithashtu, një nga kompetencat dhe detyrat e kryetarit të bashkisë është që të marrë masa për kualifikimin dhe trajnimin e personelit të administratës, të institucioneve arsimore, sociale, kulturore e sportive 35. Për këtë arsye, një zë të rëndësishëm në ofrimin e shërbimeve në nivel vendor kanë edhe shërbimet që lidhen me fëmijët dhe arsimimin e tyre. Gjysma e pjesëmarrësve (49.4%) kërkojnë hapjen e më shumë institucioneve arsimore dhe shtrirjen më të madhe në zonat rurale, veçanërisht për kopshtet dhe çerdhet. Po ashtu, me një përqindje më të ulët, ata dëshirojnë përmirësimin e infrastrukturës së institucioneve arsimore (35.1%) dhe informimin më të mirë të prindërve për procedurat e lidhura me shkollën (27.3%). (Grafiku 18). Edhe pse kjo fushë është vlerësuar pozitivisht krahasuar me të tjerat nga shumica e pjesëmarrësve, sërish disa kanë kërkuar përmirësimin e saj. Kryesisht, ata që dëshirojnë më shumë përmirësim janë banorët e zonave të reja, zonave urbane, pjesëmarrësit me arsim të lartë dhe individët e pamartuar. 35 Ligji nr 139/2015 Për vetëqeverisjen vendore

31 Çfarë do të rekomandonit në lidhje me arsimin parauniversitar? Të hapen më shumë institucione/objekte arsimore Të ofrohet/përmirësohet shërbimi në të gjitha nivelet dhe në zona rurale Të përmirësohet infrastruktura e objekteve arsimore Të informohen prindërit në kohë për të gjitha procedurat e duhura shkollore (p.sh. regjistrimi) 224E. Stafi duhet të përmirësojë cilësinë e ofrimit të shërbimit (disponueshmëria, ndihma dhe komunikimi) Të ofrohet/rimbursohet transporti atje ku është i nevojshëm Të ketë më shumë konsultim me komunitetin/të funksionojnë bordet e prindërve Tjetër, ju lutem specifikoni Nuk e di/nuk mund ta them me siguri Refuzoj të përgjigjem 49.4% 41.6% 35.1% 27.3% 18.2% 15.6% 19.5% 9.1% 1.3% 1.3% Grafiku 18: Pritshmëri për arsimin parauniversitar Sipas ligjit për vetëqeverisjen vendore NJQV kanë në kompetencat dhe detyrimet e tyre: ndërtimin, rehabilitimin dhe mirëmbajtjen e ndërtesave të shërbimit parësor shëndetësor dhe zhvillimin e aktiviteteve edukuese e promovuese në nivel vendor, të cilat lidhen me mbrojtjen e shëndetit, si dhe administrimin e qendrave e të shërbimeve të tjera në fushën e shëndetit publik, sipas mënyrës së përcaktuar me ligj 36. Në këtë kuadër, pjesëmarrësit kërkojnë më shumë shërbime shëndetësore cilësore për grupet vulnerable (35.7%), përmirësimin e shërbimit shëndetësor në banesë (33.3) dhe përmirësimin e infrastrukturës për institucionet shëndetësore (23.8%) (Grafiku 19). Këtu duhet të theksohet se lloji i shërbimeve që ofrohet në kujdesin shëndetësor parësor nuk është përgjegjësi e pushtetit vendor, kështu që sërish del nevoja për informim më të madh të qytetarëve mbi funksionet e pushtetit vendor. Banorët e zonave të reja dhe individët me arsim të lartë kërkonin më shumë përmirësime krahasuar me banorët e zonave tradicionale dhe atyre më arsim të ulët. 36 Ligji nr 139/2015 Për vetëqeverisjen vendore

32 Çfarë do të rekomandonit në lidhje me shërbimin e kujdesit shëndetësor parësor? Më shumë shërbime/burime (në sasi ose cilësi) për grupet vulnerable Ofrimi/përmirësimi i shërbimit shëndetësor në banesë 35.7% 33.3% Më shumë informacion ose burime për vaksinimin Ofrimi i më shumë shërbimeve (në sasi dhe cilësi) për fëmijët/personat me aftësi të kufizuara Infrastrukturë më e mirë e institucioneve që e ofrojnë shërbimin 20.2% 20.2% 23.8% Më shumë informacion për publikun në lidhje me të gjitha shërbimet shëndetësore primare Shërbimet duhet të përmirësohen në të gjitha drejtimet/këshilli bashkiak duhet të bëjë më shumë Tjetër, ju lutem specifikoni Nuk e di/nuk mund ta them me siguri Refuzoj të përgjigjem 11.9% 8.3% 6.0% 1.2% 1.2% Grafiku 19: Pritshmëri për kujdesin shëndetësor parësor Siguria publike është një nga përgjegjësitë e bashkisë në nivel vendor, e cila duhet të ndahet nga ajo që ofrohet nga policia e shtetit. Bashkitë janë përgjegjëse për garantimin e këtyre funksioneve: (1) mbrojtjen civile, në nivel vendor, dhe administrimin e strukturave përkatëse (2) garantimin e shërbimit të zjarrfikësve, në nivel vendor, dhe administrimin e strukturave përkatëse (3) garantimin e mbarëvajtjes së marrëdhënieve në komunitet, parandalimin dhe ndërmjetësimin për zgjidhjen e konflikteve në komunitet (4) parandalimin e kundërvajtjeve administrative, forcimin, inspektimin dhe monitorimin e zbatimit të rregulloreve e të akteve të njësive të vetëqeverisjes vendore brenda juridiksionit të tyre vendor dhe në përputhje me përcaktimet ligjore. Gjithashtu, në aspektin e ruajtjes së mjedisit është përgjegjëse për sigurimin, në nivel vendor, të masave për mbrojtjen nga ndotja akustike 37. Pjesëmarrësit e këtij sondazhi kanë kërkuar kryesisht zbatim më të mirë të ligjeve për zhurmën (48.4%), të ligjeve për ushqimin dhe shëndetin (28.8%) (të cilat sërish nuk janë kompetencë e pushtetit vendor) dhe reagim më të shpejtë në rastet e shkeljes së ligjit (26.9%) (Grafiku 20). Nga kryqëzimi i të dhënave nuk u gjetën ndryshime mes zonave të reja dhe atyre tradicionale. Nga ana tjetër, pjesëmarrësit me arsim të lartë kërkojnë më shumë përmirësime krahasuar me ata me arsim të ulët ose të mesëm. 37 Ligji nr 139/2015 Për vetëqeverisjen vendore

33 Çfarë do të rekomandonit në lidhje me zbatimin e ligjeve të qeverisjes vendore nga policia bashkiake? Të përmirësohet komunikimi/qëndrimet e punonjësve me Më shumë zbatim të ligjeve për zhurmën Më shumë zbatim të ligjeve për ushqimin dhe shëndetin Më shumë zbatim të kufizimeve për parkimin Më pak zbatim të kufizimeve për parkim Reagim më të shpejtë në rastet e shkeljes së ligjeve/kufizimeve Më shumë informacion për ligjet/kufizimet për qytetarët Zbatim i njëjtë për të gjithë i ligjeve/kufizimeve Tjetër, ju lutem specifikoni Nuk e di/nuk mund ta them me siguri Refuzoj të përgjigjem 21.2% 28.8% 24.0% 14.4% 26.9% 10.6% 8.7% 3.8% 1.0% 1.0% 48.1% Grafiku 20: Pritshmëri për zbatimin e ligjeve të qeverisjes vendore nga policia bashkiake Në fushën e organizimit të aktiviteteve çlodhëse, rikrijuese dhe argëtuese në nenin 25 të ligjit thuhet se funksionet e bashkisë janë: organizimi i aktiviteteve sportive, çlodhëse e argëtuese dhe zhvillimi dhe administrimi i institucioneve e objekteve që lidhen me ushtrimin e këtyre funksioneve. Gjithashtu, funksione të tjera në këtë fushë lidhen me organizimin e aktiviteteve kulturore dhe promovimin e identitetit kombëtar e lokal, si dhe administrimin e objekteve që lidhen me ushtrimin e këtyre funksioneve 38. Kërkesa më e fortë e pjesëmarrësve të sondazhit është shtimi i parqeve të lodrave dhe i cilësisë së vetë lodrave (44.1%). Gjithashtu, presin që të ketë më shumë hapësira dhe aktivitete për adoleshentët dhe të rinjtë por edhe komplekse sportive (Grafiku 21). Kryesisht, banorët e zonave të reja, zonave rurale (me një diferencë 40%) dhe pjesëmarrësit arsim të lartë kërkonin më shumë përmirësime në këtë fushë. 38 Ligji nr 139/2015 Për vetëqeverisjen vendore

34 Çfarë do të rekomandonit në lidhje me mundësitë dhe hapësirat rekreative/argëtuese? Komplekse sportive më shumë (në sasi dhe në cilësi) Më shumë hapësira/aktivitete për të rinjtë dhe Më shumë parqe lodrash dhe më të sigurta/pajisje më të Më shumë komplekse sportive ose fasilitete dhe në zona Më shumë programe/aktivitete krijuese Më shumë biblioteka dhe mirëmbajtje e tyre Më shumë evente kulturore ose artistike Këshilli të favorizojë njëlloj të gjitha zonat Më shumë investim në këtë sektor Më shumë konsultim me publikun Tjetër, ju lutem specifikoni Nuk e di/nuk mund ta them me siguri Refuzoj të përgjigjem 20.2% 18.1% 11.2% 4.3% 4.3% 3.2% 4.3%.5% 2.1% 30.3% 32.4% 42.0% 44.1% Grafiku 21: Pritshmëri për mundësitë dhe hapësirat rekreative dhe argëtuese Hapësirat publike janë ato me të cilat qytetarët përballen përditë. Në nenin 23 të ligjit përkatës 39 NJQV janë përgjegjëse për parqet, lulishtet dhe hapësirat e gjelbra publike që janë në territorin e juridiksionit të tyre. Për këtë fushë gjysma e pjesëmarrësve kërkojnë më shumë gjelbërim, parqe dhe hapësira për publikun (50.5%), pastrim më të mirë dhe më të shpeshtë të rrugëve (47.5%) dhe kujdes më të madh për pemët dhe lulet e parqeve (32.7%) (Grafiku 22). Janë banorët e zonave të reja dhe ata që banojnë në zona rurale (me një diferencë 30%) atatë cilët mendojnë se ka më shumë nevojë për përmirësim. 39 Ligji nr 139/2015 Për vetëqeverisjen vendore

35 Çfarë do të rekomandonit në lidhje me pamjen/cilësinë e shesheve dhe hapësirave publike? Mirëmbajtje më e mirë e parqeve dhe kopshteve 31.7% Pastrimi më i shpeshtë dhe më i mirë i rrugëve Kujdes më i madh për pemët e rrugëve/parqeve (ujitje, krasitje etj.) Më shumë gjelbërim, parqe, kopshte dhe hapësira për publikun Pastrim më i mirë dhe më i shpeshtë i parqeve 14.4% 32.7% 47.5% 50.5% Disa zona janë të favorizuara disa neglizhohen Projektim më i mirë i hapësirave publike (ngjyra, pemë etj.) Reagim më i shpejtë në rastet e dëmtimeve të hapësirave publike Tjetër, ju lutem specifikoni 11.4% 9.4% 6.4% 4.0% Nuk e di/nuk mund ta them me siguri.5% Refuzoj të përgjigjem.5% Grafiku 22: Pritshmëri për pamjen dhe cilësinë e shesheve dhe hapësirave publike Në fushën e trafikut rrugor dhe parkimit pjesëmarrësit theksuan rëndësinë e pasjes së më shumë mundësish parkimi në përgjithësi (45.5%), të rregullimit më të mirë të trafikut në disa seksione të rrugës (35.7%) dhe të mundësive të parkimit në zonat e populluara (33.8%) (Grafiku 23). Nuk kishte ndryshim në këtë fushë mes banorëve të zonave të reja dhe atyre tradicionale. Banorët me arsim të lartë mendonin më shumë se ata me arsim të ulët dhe të mesëm se ka nevojë për ndryshim. Çfarë do të rekomandonit në lidhje me menaxhimin e trafikut dhe parkimin në Bashkinë tuaj? Më shumë mundësi parkimi në zonat e populluara 33.8% Më shumë mundësi parkimi në përgjithësi 45.5% Rregullim më i mirë i trafikut në disa seksione të rrugës 35.7% Më shumë kohëzgjatje në parkimet me pagesë 16.9% Pagesa më te ulëta për parkimin 12.3% Më shumë vende parkimi enkas për banorët e 20.1% Zbatim më i madh i kufizimeve për shpejtësinë 13.0% Më shumë vende kalimi (vija të bardha) për 13.0% Tjetër, ju lutem specifikoni 4.5% Nuk e di/nuk mund ta them me siguri 1.3% Grafiku 23: Pritshmëri për menaxhimin e trafikut dhe parkimit

36 Pyetja e fundit që lidhej me pritshmëritë konkrete të pjesëmarrësve për përmirësimin e ofrimit të shërbimeve i referohej taksave dhe tarifave vendore. Duke qenë se NJQV, sipas ligjit, financohen nga të ardhurat që sigurohen nga taksat, tarifat dhe të ardhurat e tjera vendore, nga fondet e transferuara nga qeverisja qendrore dhe fondet që përftojnë drejtpërdrejt nga ndarja e taksave dhe tatimeve kombëtare, huamarrja vendore, donacione, si dhe burime të tjera, të parashikuara në ligj, përcaktimi dhe mbledhja e tyre është një komponent i rëndësishëm për financimin e vazhdueshëm të tyre. Është për t u theksuar fakti se në këtë pyetje me një përqindje të lartë pjesëmarrësit presin uljen e taksave (71.5%) dhe konsultim më të madh me publikun (34.3%) (Grafiku 24). Sigurisht, nuk mungojnë dhe kërkesa të tjera si mbledhje më e mirë dhe pa favorizime e taksave (19%). Çfarë do të rekomandonit në lidhje me taksat dhe tarifat vendore? Duhet të ulen çmimet e tyre Ka nevojë për më shumë konsultim me publikun Stafi duhet të përmirësojë komunikimin/qëndrimet Duhet të përmirësohet mbledhja e taksave vendore Mbledhja e taksave duhet të jetë e njëjtë për të gjithë, Tjetër, ju lutem specifikoni Refuzoj të përgjigjem 34.3% 17.5% 18.2% 19.0% 2.9%.7% 71.5% Grafiku 24: Pritshmëri për taksat dhe tarifat vendore Në mënyrë që të vlerësoheshin anët pozitive dhe negative gjatë procesit të marrjes së një shërbimi pjesëmarrësit janë pyetur fillimisht nëse ata kanë patur kontakt gjatë 12 muajve të fundit me Bashkinë ose nëse kanë marrë një shërbim të ofruar nga pushteti vendor. Në këtë pyetje 36.6% të pjesëmarrësve u përgjigjën Po dhe 63.1% Jo. Vetëm ata që kishin patur kontakt iu përgjigjën pyetjes në vazhdim për anët pozitive dhe negative të shërbimit. Vlen për t u theksuar se një ndër komponentët e vlerësuar më pozitivisht ishte vetë stafi: komunikimi i stafit dhe sjellja e përgjithshme pozitive e tij. Gjithashtu, vendndodhja ishte komponenti i tretë më pozitiv. Anët negative konsistonin në mungesën e vendeve për t u ulur, kohën e pritjes dhe oraret e pritjes së publikut (Grafiku 25).

37 Çfarë do të vlerësonit si pozitive dhe çfarë si negative në ofrimin e shërbimit? Pozitive Negative Aksesi Parkimi Vendndodhja Kushtet higjienike Kushtet e të ngrohtit/të ftohtit në mjedisin e institucionit Vendet për t u ulur Koha e pritjes Komunikimi i stafit Pritja/mirësjellja e stafit Përkushtimi i stafit në bërjen e punës Profesionalizmi i stafit Privatësia Paraqitja e jashtme dhe veshja e stafit Sjellja e përgjithshme pozitive/negative Lehtësia/vështirësia në marrjen e shërbimit Oraret e pritjes/shërbimit për publikun 23.4% 5.9% 8.5% 15.6% 25.5% 6.7% 21.3% 17.8% 15.6% 25.9% 14.9% 28.4% 20.0% 13.3% 12.6% 7.4% 9.2% 5.9% 6.7% 14.1% 4.3% 2.1% 20.6% 19.1% 21.3% 19.9% 29.8% 30.4% 43.0% 40.7% 41.8% 36.3% Grafiku 25: Anët pozitive dhe negative në ofrimin e shërbimit Në përpjekje për të dalluar qartë se cilat ishin shërbimet që performonin më mirë dhe cilat më dobët është bërë një pyetje tjetër e drejtëpërdrejtë, e cila i kërkonte pjesëmarrësve që të përmendnin shërbimet që vlerësonin pozitivisht dhe ato që kanë nevojë për përmirësim. Në këtë pyetje konfirmohet se arsimi parauniversitar, shërbimi i kujdesit shëndetësor parësor dhe zbatimi i ligjeve të qeverisjes vendore janë 3 sektorët që performojnë më mirë. Po ashtu, 3 sektorët që kanë nevojë për përmirësim janë ujësjellësi dhe kanalizimet, menaxhimi i mbetjeve urbane dhe ujitja dhe kullimi. Edhe pse kjo pyetje ishte formuluar ndryshe sërish duket qartë se ka një nivel dakordësie me pyetjen e realizuar në fillim të seksionit për performancën e shërbimeve të ofruara dhe të sektorëve përkatës.

38 Cilat janë 3 shërbimet që ofrohen nga bashkia të cilat ju i vlerësoni pozitivisht dhe cilat janë 3 shërbimet qe ju mendoni se duhen përmirësuar Pozitive Kanë nevojë për përmirësim ujësjellësi dhe kanalizimet ndërtimi, rehabilitimi dhe mirëmbajtja e rrugëve me karakter vendor (lokale), trotuareve dhe shesheve publike menaxhimi i mbetjeve urbane shërbimet sociale dhe të përkujdesit social strehimi social ujitja dhe kullimi ofrimi i shërbimeve turistike planifikimi urban arsimi parauniversitar (çerdhe/kopshte/shkolla 9 vjeçare/gjimnaze/shkolla profesionale) shërbimi i kujdesit shëndetësor parësor zbatimi e ligjeve të qeverisjes vendore nga policia bashkiake (për zhurmën, parkimin, ushqimin ose shëndetin) (financiar) taksat dhe tarifat vendore shërbimi i zjarrfikësit shërbimi i varrezave publike dhe i varrimit publik shërbimi i transportit publik 22.4% 46.0% 20.3% 28.3% 17.9% 37.7% 8.7% 20.5% 9.5% 18.2% 10.3% 33.5% 11.9% 18.4% 13.7% 14.5% 9.4% 40.4% 7.3% 29.6% 15.8% 4.7% 14.3% 2.4% 3.6% 1.8% 4.7% 10.8% 25.5% 60.2% Grafiku 26: Shërbimet me performancë më të mirë dhe më pak të mirë Studimet kanë treguar se qytetarët jo gjithmonë kanë një tërësi informacionesh për shërbimet që marrin 40. Për këtë arsye, është e nevojshme që ata të informohen për ndryshimet në lidhje me ofrimin e shërbimeve. Aktualisht, pjesëmarrësit e sondazhit raportojnë se ata informohen kryesisht përmes televizionit dhe radios (50.8%), miqve dhe njohjeve (46.2%) dhe gazetave lokale (39.4%). Televizioni dhe radioja,shtypi i shkruar dhe gazetat lokale janë mënyrat e tyre më të preferuara të komunikimit. Megjithatë, ata theksojnë se do të donin të informoheshin dhe përmes broshurave. 40 Banducci, S.A., Karp, J.A., Thrasher, M. dhe Rallings, C. (2008). Ballot Photographs as Cues in Low-Information Elections. Political Psychology, 29(6):

39 Burime informacioni aktuale dhe të preferuara Aktuale Të preferuara Televizioni dhe Radio Shtypi i shkruar/gazetat lokale Faqet në internet të televizioneve dhe shtypit të shkruar/gazetat (lokale) Media të tjera në internet (Facebook, blogs, portale online dhe të tjera) Kanalet e informacionit të Bashkive (deklaratat zyrtare, njoftime të shpallura në zyrat e institutioneve, Miqtë dhe njohjet Broshura Të tjera Asnjë prej tyre 25.4% 17.3% 10.2% 28.4% 14.3% 11.8% 22.0% 19.4% 7.8% 1.0% 5.4% 6.8% 6.4% 34.3% 50.8% 39.4% 46.2% 65.2% Grafiku 27: Burimet aktuale dhe të preferuara të informacionit 5.2. Pjesëmarrja e qytetarëve Në një shoqëri me një demokraci të shëndetshme pjesëmarrja e qytetarëve në procese të rëndësishme të vendimmarrjes është e domosdoshme. Një ndër synimet e reformës administrative - territoriale dhe strategjisë së decentralizimit ka qenë dhe rritja e nivelit të pjesëmarrjes së qytetarëve në nivel vendor, e cila është në përputhje dhe me parimet për Qeverisjen e Hapur Nga grafiku më poshtë (28) duket se shumica e pjesëmarrësve mendojnë se në këtë drejtim ka nevojë për përmirësime (65.7%).

40 Si e vlerësoni performancën e Bashkisë suaj në raport me pjesëmarrjen e komunitetit në diskutime dhe në vendimmarrje të rëndësishme? Grafiku 28: Perceptimi i pjesëmarrjes së komunitetit Në mënyrë që të rritet pjesëmarrja e qytetarëve në proceset vendimmarrëse përgjigjdhënësit kërkojnë që komuniteti të informohet më shumë (52.3%), që bashkia të jetë më proaktive në konsultimin me komunitetin (34.6%) dhe të merren parasysh më shumë dëshirat dhe mendimet e komunitetit (32.5%) (Grafiku 29). Çfarë do të rekomandonit për të rritur performancën e Bashkisë suaj në raport me pjesëmarrjen e komunitetit? Komuniteti duhet të mbahet më i informuar dhe i përfshirë Ata nuk konsultohen mjaftueshëm me të gjithë komunitetin në mënyrë efektive, duhet të jenë më proaktivë në këtë Të komunikojnë rregullisht nëpërmjet gazetave lokale, TV ose radio, rrjeteve sociale etj. Ata nuk dëgjojnë, duhet të marrin parasysh më shumë dëshirat dhe mendimet e komunitetit Favorizojnë disa zona, duhet të konsultohen me të gjitha zonat e bashkisë Në përgjithësi nuk ka performancë të mirë Këshilli Bashkiak Tjetër, ju lutem specifikoni Nuk e di/nuk mund ta them me siguri Refuzoj të përgjigjem 7.4% 2.8% 6.0% 1.4% 1.1% 34.6% 30.4% 32.5% 52.3% Grafiku 29: Pritshmëri për të përmirësuar pjesëmarrjen e komunitetit