Udhëzime për shkolla W RLD. Udhëzime për. #fëmijëtimarrinshkollatpërsipër. CHILDREN'S 20 Nëntor 2017 DAY

Transcription

1 Udhëzime për #fëmijëtimarrinshkollatpërsipër Udhëzime për shkolla W RLD CHILDREN'S 20 Nëntor 2017 DAY

2 #Fëmijët i marrin shkollat përsipër Është ditë zbavitëse që përçon porosi serioze, ku përveç njoftimit me të drejtat e fëmijëve, nëse është e përshtatshme, fëmijët mund të marrin rolin e të rriturve në shkolla dhe bashkësi, që në mënyrë zbavitëse t i hulumtojnë të drejtat e tyre për pjesëmarrje, që të krijojnë botëkuptim më të mirë sesi merren vendime, që kanë të bëjnë me ta, njashtu edhe për të vënë në pah sfidat më të mëdha, me të cilat përballet gjenerata e tyre. Parimet themelore Shumë është me rëndësi që iniciativa #fëmijëtmarrinpërsipër të kontribuojë drejt realizimit të të drejtave të fëmijëve, doke përfshirë edhe shumë zbavitje, por duke mos lënë pasoja negative të padëshiruara për fëmijët dhe të rriturit, të cilët drejtpërsëdrejti janë të përfshirë në të ose në mënyrë tjetër kanë të bëjnë me të. Duke e ditur këtë, iniciativa duhet të mbështetet në bazë të qasjes së bazuar në të drejtat e njeriut dhe duhet të jetë në përputhje me kërkesat ndërkombëtare për praktikë të mirë në lidhje me pjesëmarrjen e fëmijëve. Pikësëpari para se shkollat ose institucionet tjera në bashkësi të përkushtohen në #fëmijëtmarrinpërsipër (dhe të shmangen reagimet me pasoja negative), mendoni nëse kjo iniciativë mund të implementohet në kontekstin tuaj konkret në përputhje me qasjen e mbështetur në të drejtat e njeriut. Ndoshta do të jetë e dobishme nëse i shqyrtoni këto çështje: 1. A e thellon kjo iniciativë në mënyrë proaktive realizimin e të drejtave të fëmijës të përcaktuara në KDF dhe në instrumentet tjera ndërkombëtare për të drejtat e njeriut? 2. A ndihmon kjo iniciativë për të ndërtuar kapacitetet e autoriteteve kompetente për përmbushjen e detyrimeve të tyre? 3. A ndihmon kjo iniciativë për të ndërtuar kapacitetet e fëmijëve, që t i kërkojnë të drejtat si bartës të tyre? 4. A kontribuon pozitivisht kjo iniciativë dhe a shmanget me të shkelja e së drejtës së fëmijëve për jetë, mbijetesë dhe zhvillim? 5. A bën kjo iniciative diskriminim të grupeve të caktuara të fëmijëve? 6. A është kjo iniciativë në interes më të mirë të fëmijëve? 7. A janë të përfshira familjet dhe bashkësitë? 8. A mund të marrin pjesë të gjithë fëmijët në mënyrë etike dhe gjithëpërfshirëse? 9. A është mbështetur iniciativa autoritetet kompetente me mjete adekuate, të qëndrueshme dhe etike? Shikojeni UNICEF Child Rights Education Toolkit, Kapitulli 2 për më shumë detaje rreth secilës prej këtyre pyetjeve orientuese. Nëse konsideroni se konteksti juaj lokal ende nuk është përgatitur për iniciativën #fëmijëtmarrinpërsipër, për shkak të arsyeve politike, shoqërore ose kulturore, atëherë me siguri ia vlen të bisedohet me kolegët e programeve për përfaqësim dhe edukim, në lidhje me të drejtat e fëmijëve që të përgatiten në planin afatgjate, me qëllim që iniciativa të realizohet vitin e ardhshëm. Ndërkohë shikoni se cilat aktivitete të pakos për aktivizim do të jenë të përshtatshme për të shënuar Ditën botërore të fëmijës në vitin 2017.

3 W RLD CHILDREN'S 20 November DAY 2017 Nëse konsideroni se #fëmijëtmarrinpërsipër mund të implementohet në kontekstin tuaj përmes qasjes së mbështetur në të drejtat e fëmijëve, atëherë ajo duhet të jetë në përputhje me kërkesat më konkrete ndërkombëtare për praktika të mira lidhur me pjesëmarrjen e fëmijëve. Me fjalë tjera, pjesëmarrja e fëmijëve duhet të jetë: 1. Transparente dhe informative 2. Vullnetare 3. Me respekt 4. Relevante 5. E lehtësuar me mjedise dhe metoda të punës, të përshtatshme për fëmijët 6. Inkluzive 7. E mbështetur me trajnim 8. E sigurt dhe e ndjeshme ndaj rrezikut 9. Përgjegjëse Që të mund të dëgjohet zëri i fëmijëve, iniciativa #fëmijëtmarrinpërsipër duhet të mbajë llogari për: Hapësirën: Duhet dhënë hapësirë të sigurt dhe inkluzive, në të cilën do t i formojnë dhe do t i shprehin qëndrimet e tyre. Duhet përpjekur që të depërtohet deri te të gjithë fëmijët, duke përfshirë edhe grupet më të margjinalizuara. Zëri: Fëmijët duhet të mbështeten dhe ndihmohen t i shprehin qëndrimet e tyre. Ata kanë nevojë për mundësi, kohë dhe informacione, përmes të cilave do t i formojnë qëndrimet e tyre. Ata kanë të drejtë të shprehin mendim jo vetëm për çështjet e njohura gjithandej lidhur me kujdesin për fëmijët, mbrojtjen e fëmijëve, shkollën, lojën dhe shëndetin, por edhe për shembuj lidhur me planifikimin publik, transportin, mbrojtjen sociale, drejtësinë, mjedisin jetësor dhe shëndetin, akomodimin dhe inkluzionin social. Publiku: Kur fëmijët i shprehin qëndrimet e tyre, patjetër duhet të dëgjohen me respekt. Ata duhet të jenë të sigurt se të rriturit janë të gatshëm që t i kuptojnë seriozisht. Ndikimi: Patjetër duhet të veprohet ndaj qëndrimeve të fëmijëve. Kjo nuk do të thotë se patjetër duhet të ndodh gjithçka që propozojnë, por ajo duhet të shqyrtohet seriozisht. Shikoni UNICEF Child Friendly Cities and Communities Initiative Toolkit for National Committees, Kapitulli 5 dhe Vegla 13, për më shumë detaje lidhur me secilin aspekt të pjesëmarrjes etike, atë të sigurisë si dhe pjesëmarrjes gjithëpërfshirëse të fëmijëve. #fëmijëtmarrinpërsipër paraqet iniciativë zbavitëse, mirëpo ajo duhet të kontribuojë që fëmijët të ndjehen të fuqishëm dhe të motivuar për përfshirje të mëtejme me UNICEF-in dhe të drejtat e tyre, pa mos ndjerë se janë shfrytëzuar vetëm për publicitet dhe se qëndrimet e tyre do të injorohen pasi të përfundojë dita e 20 Nëntorit. Po ashtu të rriturit duhet të jenë plotësisht të përgatitur, që t i dëgjojnë dhe seriozisht t i shqyrtojnë qëndrimet e fëmijëve të shprehura gjatë marrjes përsipër: ta përjetojnë pjesëmarrjen e fëmijëve si pozitive, si partneritet jokërcënues që ofron rezultate të dobishme të fëmijëve, edhe pas përfundimit të 24 orëve të Ditës botërore të fëmijëve... për shkak se nëse e bëjmë si duhet, çdo ditë do të jetë Dita botërore e fëmijës.

4 #Fëmijët i marrin shkollat përsipër Pyetje të cilat do të ndihmojnë në planifikimin e #fëmijëtmarrinpërsipër nëpër shkolla dhe institucione të bashkësisë. 1. Si mund vetë fëmijët të përfshihen në mënyrë etike, me siguri dhe me qasje gjithëpërfshirëse në planifikim? 2. Cilat role dhe institucione do të ishte e përshtatshme ti marrin përsipër fëmijët gjatë ditës dhe sa? Në shkolla mund të marrin rolin e kujdestarit të klasës, drejtorit, anëtarit të personelit joarsimor, kryetarit të Këshillit të prindërve etj. Në bashkësi mund të marrin rolin e kryetarit të komunës, anëtarit të këshillit, zëdhënësit për media, biznes-liderit, drejtorit të ndonjë organizate në bashkësi etj. 3. Si mund të avancohet kjo iniciativë dhe të fuqizohen iniciativat ekzistuese për komunikim dhe përfaqësim, të mbështeten programet ose platformat si p.sh. Shkollat, të cilat i respektojnë të drejtat e fëmijëve, Shkollat mike për fëmijët si dhe Qytetet dhe bashkësitë mike për fëmijët? 4. A kanë shkollat dhe institucionet përvojë për pjesëmarrje të mbështetur në të drejtat e fëmijëve? Nëse kanë, p.sh. nëse ka shkolla mike për fëmijët ose këshilla dhe parlamente për fëmijë, atëherë implementimi do të jetë më i lehtë, për shkak se do të mund të mbështetet në përvojat paraprake dhe në shkëmbimin dhe bashkëpunimin me shkolla dhe institucione tjera. 5. Kush do të sigurojë mbështetjen kryesore të shkollave dhe institucioneve UNICEF-i drejtpërsëdrejti, ose OJQ-të dhe partner(ët) tjerë? Nëse janë të përfshirë partnerë, çfarë përvojë kanë në këtë sferë dhe çfarë procedura për mbrojtje të fëmijëve do të zbatohen? 6. Çfarë përgatitje dhe mbështetje nevojitet për fëmijët e përfshirë? Kjo mund të përfshijë: shkëmbim të informacioneve me dhe ndërmjet shkollave dhe institucioneve (mundësisht duke e përfshirë edhe rrjetin lokal për mbështetje #fëmijëtmarrinpërsipër); marrëveshja e ndërsjellë për parametra lidhur me atë që do të jetë dhe çka nuk do të jetë e mundshme; kritere për zgjedhje dhe procedura për fëmijët e përfshirë konkretisht (për shkak se të gjithë fëmijët nuk mund të bëhen drejtorë ose kryetarë komunash në atë ditë); sigurimi i procedurave për mbrojtje të fëmijëve përmes kontaktit të drejtpërdrejtë (sy më sy), reklamat dhe komunikimet; trajnimi/ndërtimi i kapaciteteve për pjesëmarrje të mbështetur në të drejtat e fëmijëve; sigurimi i materialit komunikues etj. 7. Çfarë aktivitete do të përfshijë marrja përsipër? Për shembull: Fëmijët e përcaktojnë rendin e ditës dhe i drejtojnë mbledhjet Fëmijët e zhvillojnë mësimin Fëmijët mbështeten të shkruajnë komunikata për shtyp dhe porosi për media Fëmijët e planifikojnë orarin e orëve të mësimit për atë ditë Fëmijët zgjidhin konflikte në shkollë/në vendin e punës Fëmijët bëjnë filma për marrjen përsipër Fëmijët e zgjedhin menynë e drekës Fëmijët punojnë së bashku me të rriturit në rolet e përditshme të këshillave të qytetit etj., që të përvetësojnë më shumë njohuri për organizimin e punës Arsimtarët iu drejtohen fëmijëve me titullin zotëri/zonjë

5 W RLD CHILDREN'S 20 November DAY Cilat janë rreziqet potenciale (për fëmijët, të rriturit dhe UNICEF-in) dhe si mund ato të zvogëlohen dhe të përballen me kujdes? 9. Çka ndodh me idetë dhe propozimet e iniciuara nga fëmijët gjatë ditës #fëmijëtmarrinpërsipër? Si do të merren ato parasysh, a do të veprohet ndaj tyre, si do të ndjeken dhe si të njoftohen për to fëmijët e përfshirë? 10. Si mund kjo iniciative të shpie në zhvillim dhe fuqizim të strukturave të vazhdueshme dhe mekanizmave të pjesëmarrjes të mbështetur në të drejtat e fëmijëve, në shkolla dhe institucione në planin afatmesëm dhe atë afatgjatë? 11. Si mund që vitin ardhshëm mësimet e marra të mbahen mend dhe ndahen me të tjerët?

6 #Fëmijët i marrin shkollat përsipër