Latin Poetry Selection. Carmina : A Boat Tells Its Story Gaius Valerius CATULLUS. 1 Phaselus ille, quem videtis, hospites,

Transcription

1 Carmina : A Boat Tells Its Story Gaius Valerius CATULLUS 1 Phaselus ille, quem videtis, hospites, 2 ait fuisse navium celerrimus, 3 neque ullius natantis impetum trabis 4 nequisse praeterire, sive palmulis 5 opus foret volare sive linteo. 6 et hoc negat minacis Hadriatici 7 negare litus insulasve Cycladas 8 Rhodumque nobilem horridamque Thraciam 9 Propontida trucemve Ponticum sinum, 10 ubi iste post phaselus antea fuit 11 comata silva; nam Cytorio in iugo 12 loquente saepe sibilum edidit coma. 13 Amastri Pontica et Cytore buxifer, 14 tibi haec fuisse et esse cognitissima 15 ait phaselus: ultima ex origine 16 tuo stetisse dicit in cacumine, 17 tuo imbuisse palmulas in aequore, 18 et inde tot per impotentia freta 19 erum tulisse, laeva sive dextera 20 vocaret aura, sive utrumque Iuppiter 21 simul secundus incidisset in pedem; 22 neque ulla vota litoralibus deis 23 sibi esse facta, cum veniret a mari 24 novissimo hunc ad usque limpidum lacum.

2 Odes 1.9: Soracte Quintus HORATIUS Flaccus 1 Vides ut alta stet nive candidum 2 Soracte nec iam sustineant onus 3 silvae laborantes geluque 4 flumina constiterint acuto? 5 Dissolve frigus ligna super foco 6 large reponens atque benignius 7 deprome quadrimum Sabina, 8 o Thaliarche, merum diota. 9 Permitte divis cetera, qui simul 10 stravere ventos aequore fervido 11 deproeliantis, nec cupressi 12 nec veteres agitantur orni. 13 Quid sit futurum cras, fuge quaerere, et 14 quem fors dierum cumque dabit, lucro 15 adpone nec dulcis amores 16 sperne, puer, neque tu choreas, 17 donec virenti canities abest 18 morosa. Nunc et Campus et areae 19 lenesque sub noctem susurri 20 composita repetantur hora, 21 nunc et latentis proditor intumo 22 gratus puellae risus ab angulo 23 pignusque dereptum lacertis 24 aut digito male pertinaci.

3 Satires : Even Hannibal's Glory Fades Decimus Iunius IUVENALIS 1 expende Hannibalem: quot libras in duce summo 2 invenies? hic est quem non capit Africa Mauro 3 percussa oceano Niloque admota tepenti 4 rursus ad Aethiopum populos aliosque elephantos. (150) 5 additur imperiis Hispania, Pyrenaeum 6 transilit. opposuit natura Alpemque nivemque: 7 diducit scopulos et montem rumpit aceto. 8 iam tenet Italiam, tamen ultra pergere tendit. 9 "acti" inquit "nihil est, nisi Poeno milite portas (155) 10 frangimus et media vexillum pono Subura." 11 o qualis facies et quali digna tabella, 12 cum Gaetula ducem portaret belua luscum! 13 exitus ergo quis est? o gloria! vincitur idem 14 nempe et in exilium praeceps fugit atque ibi magnus (160) 15 mirandusque cliens sedet ad praetoria regis, 16 donec Bithyno libeat vigilare tyranno. 17 finem animae, quae res humanas miscuit olim, 18 non gladii, non saxa dabunt nec tela, sed ille 19 Cannarum vindex et tanti sanguinis ultor (165) 20 anulus. i, demens, et saevas curre per Alpes 21 ut pueris placeas et declamatio fias.

4 De Rerum Natura : The Character of Atoms Titus LUCRETIUS Carus 1 Corpora sunt porro partim primordia rerum, 2 partim concilio quae constant principiorum. 3 sed quae sunt rerum primordia, nulla potest vis (485) 4 stinguere; nam solido vincunt ea corpore demum. 5 etsi difficile esse videtur credere quicquam 6 in rebus solido reperiri corpore posse. 7 transit enim fulmen caeli per saepta domorum 8 clamor ut ac voces, ferrum candescit in igni (490) 9 dissiliuntque fero ferventi saxa vapore; 10 cum labefactatus rigor auri solvitur aestu, 11 tum glacies aeris flamma devicta liquescit; 12 permanat calor argentum penetraleque frigus, 13 quando utrumque manu retinentes pocula rite (495) 14 sensimus infuso lympharum rore superne. 15 usque adeo in rebus solidi nihil esse videtur. 16 sed quia vera tamen ratio naturaque rerum 17 cogit, ades, paucis dum versibus expediamus 18 esse ea quae solido atque aeterno corpore constent, (500) 19 semina quae rerum primordiaque esse docemus, 20 unde omnis rerum nunc constet summa creata.

5 Metamorphoses : Orpheus and Eurydice Publius OVIDIUS Naso 1 tunc primum lacrimis victarum carmine fama est (45) 2 Eumenidum maduisse genas, nec regia coniunx 3 sustinet oranti nec, qui regit ima, negare, 4 Eurydicenque vocant: umbras erat illa recentes 5 inter et incessit passu de vulnere tardo. 6 hanc simul et legem Rhodopeius accipit heros, (50) 7 ne flectat retro sua lumina, donec Avernas 8 exierit valles; aut inrita dona futura. 9 carpitur adclivis per muta silentia trames, 10 arduus, obscurus, caligine densus opaca, 11 nec procul afuerunt telluris margine summae: (55) 12 hic, ne deficeret, metuens avidusque videndi 13 flexit amans oculos, et protinus illa relapsa est, 14 bracchiaque intendens prendique et prendere certans 15 nil nisi cedentes infelix arripit auras. 16 iamque iterum moriens non est de coniuge quicquam (60) 17 questa suo (quid enim nisi se quereretur amatam?) 18 supremumque 'vale,' quod iam vix auribus ille 19 acciperet, dixit revolutaque rursus eodem est. 20 Non aliter stupuit gemina nece coniugis Orpheus, 21 quam tria qui timidus, medio portante catenas, (65) 22 colla canis vidit, quem non pavor ante reliquit, 23 quam natura prior saxo per corpus oborto, 24 quique in se crimen traxit voluitque videri

6 25 Olenos esse nocens, tuque, o confisa figurae, 26 infelix Lethaea, tuae, iunctissima quondam (70) 27 pectora, nunc lapides, quos umida sustinet Ide.

7 Aeneid Publius VERGILIUS Maro 1 Namque videbat, uti bellantes Pergama circum 2 hac fugerent Graii, premeret Troiana iuventus, 3 hac Phryges, instaret curru cristatus Achilles. 4 Nec procul hinc Rhesi niveis tentoria velis 5 adgnoscit lacrimans, primo quae prodita somno (470) 6 Tydides multa vastabat caede cruentus, 7 ardentisque avertit equos in castra, prius quam 8 pabula gustassent Troiae Xanthumque bibissent. 9 Parte alia fugiens amissis Troilus armis, 10 infelix puer atque impar congressus Achilli, (475) 11 fertur equis, curruque haeret resupinus inani, 12 lora tenens tamen; huic cervixque comaeque trahuntur 13 per terram, et versa pulvis inscribitur hasta. 14 Interea ad templum non aequae Palladis ibant 15 crinibus Iliades passis peplumque ferebant, (480) 16 suppliciter tristes et tunsae pectora palmis; 17 diva solo fixos oculos aversa tenebat. 18 Ter circum Iliacos raptaverat Hectora muros, 19 exanimumque auro corpus vendebat Achilles. 20 Tum vero ingentem gemitum dat pectore ab imo, (485) 21 ut spolia, ut currus, utque ipsum corpus amici, 22 tendentemque manus Priamum conspexit inermis. 23 Se quoque principibus permixtum adgnovit Achivis, 24 Eoasque acies et nigri Memnonis arma.

8 25 Ducit Amazonidum lunatis agmina peltis (490) 26 Penthesilea furens, mediisque in milibus ardet, 27 aurea subnectens exsertae cingula mammae, 28 bellatrix, audetque viris concurrere virgo.