BYBELKUNDE 1 SERTIFIKAAT IN CHRISTELIKE DIENS. Module 2 HERMENEUTIEK

Transcription

1 BYBELKUNDE 1 SERTIFIKAAT IN CHRISTELIKE DIENS. Module 2 HERMENEUTIEK

2 INHOUDSOPGAWE Bladsy No 1. INLEIDING DIE ETIMOLOGIE VAN DIE HERMENEUTIEK DIE NOODSAAKLIKHEID VAN HERMENEUTIEK DIE AARD VAN HERMENEUTIEK VERWYSINGS ALGEMENE BYBELSE HERMENEUTIEK LITERêRE STYL WOORD STUDIE LETTERLIKE EN GEESTELIKE INTERPRETASIES GRAMMATIKALE INTERPRETASIES VERWYSING SPESIALE BYBELSE HERMENEUTIEK DIE GEESTELIKE FAKTOR VAN DIE BYBEL DIE EENHEID VAN DIE BYBEL DIE PROGRESSIEWE OPENBARING VAN DIE BYBEL DIE SELF-INTERPRETERING VAN DIE BYBEL VERWYSINGS DIE VERKLARING VAN STYLFIGURE DIE FABEL DIE ENIGMA DIE METAFOOR DIE TIPE Karaktertrekke van n Tipe. 21

3 Klassifisering van Tipes Verklaring van Tipes DIE SIMBOOL Die Verklaring van Simbole Die Klassifisering van Simbole DIE ALLEGORIE DIE HIPERBOOL DIE IRONIE DIE SINEKDOGEE DIE PERSONIFIKASIE DIE PARADOKS VERWYSINGS DIE INTERPRETASIE VAN GELYKENISSE DIE AARD VAN GELYKENISSE DIE DOEL VAN GELYKENISSE DIE ELEMENTE VAN GELYKENISSE DIE INTERPRETASIE VAN GELYKENISSE DIE INTERPRETASIE VAN PROFESIEË DEFINISIE VAN PROFESIE DIE AARD VAN PROFESIEË DIE INTERPRETASIE VAN PROFESIEË VERWYSINGS SKOLE VAN BYBELSE INTERPRETASIE DIE JOODSE SKOLE. 33

4 Die Palestynse Jode Die Alexandrynse Jode Die Karaites Die Kabbaliste DIE ALEXANDRYNSE SKOOL DIE REFORMASIE-TYDPERK DIE PIËTISTE DIE RASIONALISTE Die Geleentheid-teorie (Accommodation Theory) Die Naturalistiese Teorie Die Mistiese Teorie DIE GRAMMATIKAAL-HISTORIESE METODE VERWYSING BIBLIOGRAFIE WERKSOPDRAG. 41

5 1. INLEIDING. Bybelse Hermeneutiek is die wetenskap wat hom besig hou met die bestudering van daardie beginsels wat met die verklaring van die Heilige Skrif in verband staan. Berkhof definieer hermeneutiek soos volg: Hermeneutics is the Science that teaches us the principles, laws, and methods of interpretation. (1) Dit is duidelik dat iedereen wat hom besig hou met die uitleg van die Bybel, vooraf helderheid moet verkry oor die vraag volgens welke beginsel hy die Bybel gaan interpreteer. Alhoewel die Bybel deur God gegee is vir lering, weerlegging, teregwysing en onderwysing in die geregtigheid (2 Tim. 3:16), is tog nie sommer enige begrip van die Skrif geldig nie. Dus moet daar van sekere prinsiepe en reëls gebruik gemaak word om die Skrif te kan verstaan en te kan uitlê. Enersyds wil ons nie daardeur te kenne gee dat n vaste metode vir die hermeneutiek neergelê moet word wat alle willekeur sal uitsluit nie. Ons moet in gedagte hou dat ons die Heilige Gees nie met n skema kan bind nie. Hy kan ook dáár wil spreek waar die skema nie vir Hom voorsiening maak nie (Joh. 16:13). Andersyds moet ons ook in gedagte hou dat vrye eksegese ook duidelike gevare inhou (2 Pet. 1:20). Dit blyk dus dat die hermeneutiek as taak het om sodanige reëls vir die verklaring op te stel, dat daar enersyds voldoende ruimte gelaat word vir verskil in interpretasie, maar andersyds tog weer so dat nie elke gril van enige interpreteerder as wettige eksegese erken word nie. In aansienlike mate hang die eksegese dan ook af van die persoon wat dit bedryf, d.w.s. van sy konfessionele agtergrond, sy gebondenheid aan die teks, sy geloofsgemeenskap en sy gesindheid. Kortom kan ons sê dat die Bybelse eksegeet n ware gelowige Christen moet wees Om die Skrif Christelik te verstaan (1 Kor. 2:14-16). Ons moet nie vergeet nie dat ons al ons Skrifkennis bekom uit twee bronne, naamlik n redelike ondersoek van die Skrifte en n persoonlike meedeling. In die geval van die Heilige Skrif word onder die persoonlike meedeling verstaan die ondervinding wat ons bekom deur openbaring daarvan

6 deur die Heilige Gees. Dit blyk dus dat die eksegeet uit homself alleen die teks nie kan verklaar nie, dog eers as hy gelei en verlig word deur die Gees, sal hy in staat wees om dit te verstaan en te verklaar. Geen persoon wie se hart deur enige opposisie teen God beïnvloed is, of wat Sy waarheid bevraagteken, of wat in enige sin bevooroordeeld staan teenoor dit wat aanspraak op Sy openbaring maak, kan ooit verwag om n suiwer uitlêer van die Skrif te wees nie. Geloof in God en in Sy Woord is fundamenteel en is die enigste gesindheid wat n persoon tot God kan hê. n Disposisie om God te soek en te ken sal met n reaksie van God ontmoet word; d.w.s. met die ontvouing van Sy weë (Matt. 5:6; 2 Kron. 15:2, 15; Jer. 29:13, 14) DIE ETIMOLOGIE VAN DIE HERMENEUTIEK. Die woord Hermeneutiek word afgelei van die Griekse woord Hermeneutieke wat weer herlei word van die Griekse god Hermes, die boodskapdraer of die openbaarder van die wil van die gode. Vandaar dan ook die woord hermeneuin wat verwys na: om te verklaar. Die filosoof Plato was die eerste persoon om die term in n tegniese sin te gebruik: he hermeneutieke ( die kuns om te verklaar). Hermeneutiek is tewens n kuns sowel as n wetenskap. Hierin is dit n wetenskap, dat dit Skrifverklaring tot die beperking van n stel reëls kan afbaken; dit is n kuns in soverre dat die elemente in die teks nie altyd deur die verklaring van reëls geskied nie. Hier speel die Heilige Gees sowel as die bekwaamheid en geskooldheid van die prediker n definitiewe en besliste rol DIE NOODSAAKLIKHEID VAN HERMENEUTIEK. Die noodsaaklikheid van die bestudering van die hermeneutiek spruit uit twee primêre oorwegings: In die Bybel het ons n boodskap uit die hemel aan ons, maar vanweë die sondigheid van die mens en asook die nadelige invloed daarvan op die

7 menslike denke, het ons nodig om te waak teen enige eiesinnige en moontlike foutiewe begrip en uitleg. Vandaar dan die hermeneutiese reëls om ons te help om die hemelse boodskap suiwer uit te dra. Omdat die Bybel n baie antieke asook n Oosterse boek is met n vreemde grammatikale konstruksie, vreemde idiomatiese uitdrukkings en met n vreemde kultuuragtergrond, en ons Bybels bloot net vertalings daarvan is, het ons vaste reëls nodig om dit te kan verklaar en die boodskap korrek te vertolk DIE AARD VAN HERMENEUTIEK. Die Protestantse bediening van die Woord is gegrond op die Kanon van die Ou - en Nuwe Testament. Gevolglik is die mees belangrike oorweging van die Christelike bediening die korrekte gebruik en aanwending van die Skrif. Paulus gee aan Timoteus dan ook opdrag om die Woord van die waarheid reg te sny (2 Tim. 2:15). In die Grieks orthotomeo om n reguitlyn te sny, dus om die Woord van die waarheid langs n reguitlyn te rig. n Kardinale misdryf van die valse leermeesters is dat hulle handeldryf ( kapeleuo, om n smous te wees ) met die Woord (2 Kor. 2:17); en dit aan te wend tot hulle eie tydelike voordeel. Die hoofsaak in die regte hantering van die Skrif is die korrekte uitleg daarvan. Of die prediking tekstueel, uitlegkundig en of dit om n spesifieke onderwerp gaan, dit bly nog die prediker se verantwoordelikheid om die Woord van God juis en korrek te interpreteer. Daarom moet die prediking gesentreer wees in die verklaring en toepassing van die Heilige Skrif. Dit beteken dat die boodskap vanaf die kansel, Bybels, Eksegeties en Uitlegkundig moet wees. Met ander woorde, die Skrif is die bron en norm van die prediking; eksegese is die wetenskaplike vasstelling en bepaling van die betekenis van die betrokke teks; die eksposisie of uitleg is die relevante proklamasie daarvan aan die gemeente. Bernard Ramm stel dieselfde feite só vir ons: The Scripture is the Word of God written; exegesis is the Word of God understood; and preaching is the Word of God made relevant to time and place.(2) Eksegese en eksposisie staan in n

8 besonderse verhouding tot mekaar. Eksposisie spruit en groei uit eksegese. In eksegese konsentreer die prediker op die betekenis van die teks. Hy is nie onmiddellik begaan oor die toepassing daarvan op die teenswoordige geslag nie, maar is meer begaan oor die historiese betekenis van die teks of Skrifgedeelte. As sodanig staan die eksegeet los van die moontlike sosiale, kerklike en politieke invloede wat moontlik sy soeke na waarheid en betekenis kan beïnvloed. In eksposisie hou die prediker hom hoofsaaklik besig met die toepassing en toepaslikheid van die teks op die kontemporêre geslag. Hieruit blyk dit enersyds dat eksegese sonder eksposisie bloot akademies is; eksposisie andersyds, wat nie in eksegese gegrond is nie, is oppervlakkig en misleidend. Uit wat ons sovêr gesê het is dit duidelik dat daar geen skeiding tussen eksegese (betekenis) en eksposisie (toepassing) kan wees nie. Om Bybelstudie te doen sonder die inagneming van die sosiale en politiese misdrywe is om die krag van die evangelie te vernietig. Die historiese betekenis van die teks (eksegese) moet op die hedendaagse lewe met al sy probleme toegepas (eksposisie) word, Anders is dit bloot akademies sonder veel kontemporêre waarde. As die Woord van God die kern van die bediening is dan moet die prediker sy teks eksegeties hanteer voordat hy dit homileties toepas. As hy enigsins n verantwoordelike eksegeet wil wees, moet hy n verantwoordelike toepaslike begrip van Bybelse hermeneutiek of Skrifverklaring hê VERWYSINGS. 1. Berkhof, L., Principles of Biblical Interpretation (Grand Rapids: Baker Book House, 1969), p Ramn, B. L., Hermeneutics (Grand Rapids: Baker Book House, 1967), p.12.

9 2. ALGEMENE BYBELSE HERMENEUTIEK. Die wetenskap van Skrifuitleg kan geklassifiseer word in algemene en spesiale hermeneutiek. Algemene hermeneutiek behels daardie fundamentele wette en prinsiepe van toeligting en uitleg van taal wat van toepassing is op die Bybel, sowel as op enige ander boek of geskrif. Spesiale hermeneutiek, aan die anderkant, gaan uitsluitlik om daardie wette en prinsiepe wat alleen op die Bybeluitleg van toepassing is, byvoorbeeld profesieë, gelykenisse, tipes, simbole, allegorieë, beeldspraak, fabels ens LITERêRE STYL. Met die interpretering van n literêre passasie is die eerste vereiste en saak wat bepaal moet word, die vasstelling van die literêre styl daarvan. Dit is die literêre styl van n passasie wat die raamwerk van verband bepaal waarin die woorde gebruik word. Derhalwe is die raamwerk van verband logies vóór die woorde. Daarom is dit noodsaaklik dat die literêre styl van n passasie of dit poëties, beeldspraak, geskiedenis of n gelykenis is eers vasgestel moet word, want dit sal beslis die eksegeet se wyse en trant van uitleg bepaal WOORD STUDIE. Nadat die literêre styl van n Skrifgedeelte vasgestel is, kan daar nou met die eksegese daarvan begin word. Die ontleding begin gewoonlik met die bestudering van woorde in die bepaalde Skrifgedeelte. Daar is etlike maniere hoe woorde bestudeer en ontleed kan word: Dit kan Etimologies bestudeer word. n Kennis van die komponente wat n woord uitmaak, mag instrumenteel wees in die ontsluiting van die woord se ware betekenis. Byvoorbeeld, die woord Kerk is van die Griekse woord ekklesia. Dié woord is n saamgestelde woord wat bestaan uit ek wat uit (Eng. out of) beteken en klesis wat n roeping beteken. Letterlik beteken die woord ekklesia dan n uit geroepe gemeenskap of gemeente.

10 Dit kan ook Vergelykend bestudeer word. Elke woord het net een betekenis in enige gegewe passasie, maar dieselfde woord mag in ander Skrif dele n ander betekenis hê. In hierdie verband skryf Du Plessis: Die korrekte manier om die betekenis van n woord na te vors, vereis dat al die plekke waarin daardie woord binne n gegewe stuk literatuur, bv. die Nuwe Testament, voorkom, nagelees moet word en dan uit te vind watter betekenis telkens binne n spesifieke konteks aan die woord opgedra word. Die betekenis van n woord lê dus nie as sodanig in die woord self opgesluit nie, maar in die konteks waarbinne daardie woord optree. (1) n Goeie voorbeeld hiervan is die woord doop. Die woord doop dui sestig keer op die Doop Sakrament en twee keer beskryf dieselfde woord egter wassing (Mark. 7:4; Luk. 11:38). So wys ook die woord ekklesia (gemeente Eng. Church) op verskillende groepe van mense: - n gepeupel (Hand. 19:32, 39, 40 ). - Israel (Hand. 7:38). - die Kerk universeel (Efes. 1:22; 5:25, 32). - na n lokale gemeente in n dorp (Hand. 11:22; 13:1; 1 Kor. 14:19). Dit kan Histories bestudeer word. Met die historiese bestudering van Bybel terme bedoel ons die navorsing en bepaling van die betekenis van daardie Skrif woorde soos gebruik deur die spesifieke skrywer. Met ander woorde, dit is die spesiale betekenis wat deur daardie betrokke skrywer aan dié spesifieke woord gegee word. Baie keer definieer en verduidelik die skrywer self die betekenis van die woord wat hy gebruik. Voorbeelde hiervan vind ons in: 2 Tim. 3:17 volkome beteken volkome toegerus ; Heb. 5:14 volwassenes beteken hier iemand wat geestesvermoëns besit deur die gewoonte geoefen om goed van kwaad te onderskei ; Efes. 1:22, 23 gemeente hier beteken Sy liggaam.

11 Die Aard van die Onderwerp van Bespreking moet bestudeer word. Die aard van die onderwerp onder bespreking kan soms bydrae om tot die juiste betekenis van n woord te kom. Byvoorbeeld, Joh. 3:1-6. Die onderwerp van bespreking hier is geboorte. Dus, gebore... uit water in vers 5, is om uit die vlees gebore (vers 6) te wees, en wys op die natuurlike geboorte; Gebore... uit... Gees in vers 5, is om uit die Gees gebore (vers 6) te wees, en wys op die geestelike of wedergeboorte. So is die onderwerp van bespreking byvoorbeeld in Joh. 15:1-16 een van vereniging. Die betekenis van die wynstok, die landbouer en die lote wys op die gelowige se innige vereniging met Jesus. So verklaar ook 2 Kor. 5:1-4 vir ons die tentwoning en die gebou van God as ons aardse liggaam en ons geestelike of hemelse liggaam. Sinonieme Woorde moet bestudeer word. Die onderskeid van sinonieme woorde moet noukeurig op gelet word. Byvoorbeeld, om met die Heilige Gees gedoop te word (Hand. 1:5) is dieselfde as om vervul met die Heilige Gees te wees (Hand. 2:4). Christus se doop van die gelowige in die Heilige Gees krag was die handeling; die vervulling met die Heilige Gees krag die gevolg. In Gal. 6:2,5 is die woorde laste en pak van dieselfde Griekse woord lurden, maar in vers 2 is die gedagte gewig, terwyl dit in vers 5 verantwoordelikheid beteken LETTERLIKE EN GEESTELIKE INTERPRETASIES. Die vanselfsprekende sin van n Skrifgedeelte is die juiste betekenis daarvan. In ooreenstemming hiermee moet die duidelike letterlike betekenis gehandhaaf word as dit sin maak; anders moet dit figuurlik verstaan word. Byvoorbeeld, omdat die Opstanding in 1 Kor. 15 sin maak, moet ons dit letterlik vertolk en nie soos sommige wil voorgee dat Jesus wel fisies gesterf het, maar dat dit Christus was wat geestelik, dit wil sê, sonder n fisiese liggaam, opgestaan het. So n vertolking doen die Skrif baie duidelik oneer aan. Matt. 26:26 daarenteen maak weer nie letterlik sin nie, want hoe kan die brood letterlik Christus se liggaam

12 wees? Omdat dit nie letterlik sin maak nie, moet ons dit figuurlik interpreteer. Met ander woorde, Skrifgedeeltes wat oënskynlik n letterlike betekenis dra, moet nie vergeestelik word nie. So is dit dan ook foutief om God se belofte aan Israel te vergeestelik en dit dan op die Kerk toe te pas. Israel en haar uittog uit Egipte en haar intog in die Beloofde Land, kan wel die sondaar voorstel wat uit sonde slawerny deur die wedergeboorte in die rus van Christus gebring word. So n sekondêre geestelike toepassing op die Kerk is geoorloof, want dit maak nie die letterlike geskiedenis ongedaan nie en doen die Skrif ook geen geweld aan nie GRAMMATIKALE INTERPRETASIES. Dit is die grammatikale metode wat deurdring tot die ontleding en verklaring van die sin in al sy dele. Hierdie metode van Skrifuitleg, vereis n deeglike kennis van die grondtale Hebreeus en Grieks. Twee aspekte word in besonder hier deur die eksegeet in gedagte geneem: Die grammatikale eksegeet skenk streng aandag aan die konteks van die woord of passasie wat hy ontleed. Die konteks of die verband waarin die woord voorkom bepaal baie keer die betekenis van n woord of verklaring. Paulus gebruik bv. die woord wet ( nomos ) so algemeen dat die besonderse betekenis daarvan alleen vasgestel kan word deur na die konteks waarin die woord voorkom, te kyk. Die volgende stap in grammatikale eksegese is om te kyk na die kulturele elemente in die teks soos verwysings na persone, gebeurtenisse, sosiale praktyke, die aardrykskunde en flora en fauna. Dit gaan nie hier om meer van die genoemde dinge te wete te kom nie, maar dit betrek die poging om die sosiale en politieke wêreld van daardie tyd vas te stel. Die soort agtergrond sal help om sulke komplekse vrae te beantwoord soos: Waarom was die Galasiërs so n maklike prooi vir Judaïsme om hulle te laat verjoods? Ons moet egter toegee dat dit onmoontlik vir die prediker is om al hierdie dinge na te vors. Daarom is dit die beste bron vir die prediker om van

13 gebruik te maak van goeie kommentare VERWYSING. Van Eijk, R. K., In Sy Voetspore (Pretoria: Pro media Publikasies, 1977), p SPESIALE BYBELSE HERMENEUTIEK. Die grootste gedeelte van Algemene Hermeneutiek behels daardie fundamentele prinsiepe van die toeligting en uitleg van taal, wat die Bybel met alle ander boeke in gemeen het. Spesiale Hermeneutiek daarteenoor ondersoek daardie onderliggende prinsiepe van uitleg wat eie aan die Skrif alleen is. Die Heilige Skrif het sekere unieke kenmerke wat spesifieke prinsiepe vereis, as ons reg wil laat geskied aan die uitleg van die Bybel DIE GEESTELIKE FAKTOR VAN DIE BYBEL. Die Bybel is Goddelik geïnspireerd en is in wese geestelik van aard en kan dus alleen geestelik verstaan word (1 Kor. 2:14). Die Goddelike inspirasie van die Bybel is die een groot prinsiep wat die Bybelse Hermeneutiek kontroleer. Any theory of interpretation that disregards it, skryf Berkhof, is fundamentally deficient and will not be conducive to our understanding of the Bible as the Word of God. (1) Omdat die Bybel in wese geestelik van aard is, kan alleen geestelike mense, mense wat deur die Gees wederbaar en geestelik bevatlik is, deur die Gees verlig word en die getuienis van die Gees ontvang van die egtheid van die Goddelike werklikhede. Maar om bloot net op die Gees ook staat te maak is geen plaasvervanger vir Bybelse opvoeding nie. Jou afhanklikheid van die Gees moet altyd gepaard gaan met die beste moontlike prosedure in die eksegese. Daarom vermaan Paulus die jong Timoteus: Lê jou daarop toe (Eng. Study ) om jou beproef voor God te stel as n werker wat hom nie hoef te skaam nie, wat die woord van die waarheid reg sny (2 Tim. 2:15).

14 3.2. DIE EENHEID VAN DIE BYBEL. Die Hermeneutiek was nog altyd vasgevang tussen die idees van die antieke verklaarders Origenes en Marcion. In Marcion het ons n onchristelike redusering van die Ou Testament, terwyl ons in Origenes weer die inflasie van die Ou Testament het. Die balans tussen die Ou en Nuwe Testament was een van die moeilikste Hermeneutiese strydvrae gedurende die Reformasie. Die stryd heers vandag nog tussen Bultman en Barth. Bultman is n voorstander van Marcion se metode van interpretasie van die Ou Testament, wat vir hom n blote voorwoord vir die Nuwe Testament is. Die Ou Testament dien vir hom slegs as bron vir Joodse godsdiens. Barth weer handhaaf n Christologiese eksegese van die Ou Testament. Insake hierdie tweestryd skryf prof. Eybers: In hierdie gees is soms ook verklaar dat die Ou Testament strydig is met die Nuwe Testament, en selfs meer onlangs is daar nog beweer dat die Ou Testament deur die Nuwe opgehef is en dus eintlik sy betekenis vir die Christen verloor het.... n Totaal ander siening van sake tref ons aan by A. A. van Ruler, wat die Ou Testament as die hoofsaak, as eintlike Woord van God beskou en die Nuwe Testament slegs as verklarende aantekeninge daarby sien. (2) Veral moet hier gelet word op die feit dat die eenheid en harmonie van die Skrif om Christus, Sy verlossingswerk (Heb. 9:24-26; Luk ; Joh. 5:39) en openbaring van God (Joh. 1:18; 14:9-11) gaan. Indien ons na Christus kyk, kan ons nooit besluit dat die Ou Testament belangriker as die Nuwe is nie. Daar is eerder alle rede om te verklaar dat die Ou en Nuwe Testament in hul diepste sin onverstaanbaar bly sonder mekaar; ja die een is byna nutteloos sonder die ander. Die Ou Testament wys direk heen na die Nuwe, die Nuwe Testament bou weer op die Oue. Augustinus stel dit só vir ons: The New Testament lies hidden in the Old, the Old lies open in the New. (3) Daar is dus n eenheid tussen die Ou en Nuwe Testament wat meer is as net n eenheid van idees; dit is n organiese sowel as n dinamiese eenheid. Met betrekking tot die organiese eenheid van die Bybel skryf Berkhof: The word organic should be stressed. This unity is not a mere mechanical one, consisting of different parts

15 that were prepared with a view to their mutual correlation, like the parts of a watch, and that were finally collected in one volume... The Bible was not made, but grew, and the composition of its several books marks the stages of its progressive development. It is, in the last analysis, the product of a single mind... (4) Al die Bybelboeke het Christus as middelpunt van belang, en wys op Sy verlossingswerk in the Patriarchs we have the promise of redemption; in the time of the Judges, the providence which was leading to redemption; in the period of the monarchy, the prophecies of redemption; in Christ the person. who brought redemption; and in Revelation the prediction which was the outcome of redemption. (5) Die Ou en Nuwe Testament getuig dus saam van dieselfde God en Here wat werksaam is in die ou en nuwe bedeling. Omdat die dokumente so spreek van één God wat Hom in hulle bekendmaak, daarom is daar ook n werklike eenheid tussen Ou en Nuwe Testament en geld beide saam as die één Woord van die één enige Here (Heb. 1:1). Alhoewel daar n onontkenbare eenheid tussen die Testamente bestaan, beteken hierdie eenheid nie identiteit nie, want waar die eenheid weer oorbeklemtoon word, word een van die twee Testamente onnodig gemaak. In n beskouing oor die verhouding tussen Ou en Nuwe Testament moet sowel die eenheid as die diversiteit gehandhaaf word. Daar bestaan dus n werklike verband, maar geen statiese eenvormigheid nie; net soos die kind en die volwassene steeds dieselfde mens is, maar nie dieselfde insig openbaar nie. Die verband wat tussen Ou en Nuwe Testament bestaan, word gewoonlik aangedui met die terme verwagting (of belofte) en vervulling ; en dit in inderdaad die enigste wetenskaplike verklaring van die verhouding, want dit is hoe die Nuwe Testament self die verhouding karakteriseer (Matt. 5:17; Mark. 1:15; Luk. 4:21). Die Ou Testament word in die Nuwe gesien as die voorbereiding, terwyl die Nuwe Testament self die vervulling wil wees. Dit kom daarop neer dat vervulling nie oorbodig making is bv. van die Wet deur die evangelie of van die beloftes deur die werklikheid nie, maar die volmaking met n nuwe inhoud is die

16 belofte self word nou die volkome. Vervulling beteken dus wel iets nuuts, maar iets wat direk verband het met die oue, soos die huwelik die vervulling van die verlowing is. Vervulling is dan beide vooruitgang en oorgang. So is die Nuwe Testament inderdaad die vervulling van die Ou Testament, want Jesus Christus bevestig die getuienis van die Ou Testament met en verleen tegelykertyd nuwe betekenis daaraan DIE PROGRESSIEWE OPENBARING VAN DIE BYBEL. Daar is n progressiwiteit in die Skrif en tensy die prinsiep van progressiwiteit erken word, kan daar geen sprake van duidelike eksegese van die Skrif wees nie. Progressiewe openbaring is die erkenning dat God se boodskap aan die mens nie in een enkel daad gegee is nie, maar dat dit n geleidelike reeks van opeenvolgende handelinge van God behels en wat tot ons gekom het deur die gedagtes en hande van baie persone met verskillende agtergrond. Die prinsiep van progressiewe openbaring word duidelik vir ons in die Skrif self voorgehou (Hand. 17:30; Heb. 1:1-2; Joh. 1:17). Hieromtrent skryf Terry: With each new series of generations some new promise is given, or some great purpose of God is brought to light. (6) God se waarheid was oënskynlik nie alles op een tydstip gegee nie, en die verskillende stadiums van openbaring toon dat Hy op verskillende maniere gewerk het op verskillende tye in die geskiedenis. Die eksegeet moet dan noukeurig daarop let om reg te laat geskied in sy uitleg van die Skrif. Hierdie onderskeibare stadiums van openbaring waarin God nuwe dinge vir die mens voorstel waarvoor die mens verantwoordelikheid moet aanvaar, noem ons bedelings of dispensasies. n Dispensasie uit God se oogpunt gesien is n ekonomie; van die mens se kant gesien is dit verantwoordelikheid; en in verhouding tot progressiewe openbaring, is dit n stadium in die openbaring. Dispensationalism, therefore recognizes both the unity of His purpose and the diversity in the unfolding of it. Covenant theology emphasizes the unity only to the point of forcing unwarranted, inconsistent and contradictory interpretation of

17 Scripture. Only dispensationalism can maintain the unity and diversity at the same time and offer a consistent, cohesive, and complementary system of interpretation. (7) 3.4. DIE SELF-INTERPRETERING VAN DIE BYBEL. Ten tye van die Reformasie het die Roomse Kerk sterk daarop aanspraak gemaak dat hy begaaf is met die genade van interpretasie en instinkmatig die bedoelinge van die Skrif geken het. Die Hervormers het sterk hierteen kapsie gemaak en tereg ook die aanmatiging van die Roomse Kerk verwerp. As teenvoeter hiervoor het die Hervormers van die standpunt uitgegaan dat die Heilige Skrif sy eie vertolker is. Hiermee bedoel ons dat die hele Skrif n deel van die Skrif verklaar en dat geen deel van die Bybel so geïnterpreteer moet word dat dit die leer van die hele Skrif skade aandoen nie VERWYSINGS. 1. Berkhof, L., Principles of Biblical Interpretation (Grand Rapids: Baker Book House, 1969), p Eybers, I. H., Hermeneutiese Beginsels vir die Ou Testament in die lig van die Verhouding Ou Testament Nuwe Testament (Pretoria: Unisa, 1963), p Berkhof, L., op. cit, p Ibid, p Thomas, W. H. G., How We Got Our Bible (Chicago: Moody Press, 1926), p Terry, M. S., Biblical Hermeneutics (Grand Rapids: Zondervan Publishing House, g.d.), p Ryrie, C. C., Dispensationalism Today (Chicago: Moody Press, 1975), p DIE VERKLARING VAN STYLFIGURE. Dit word van die student verwag dat hy n deeglike kennis van die verskillende stylfigure en die gebruik van figuurlike taal in die Bybel sal hê, indien hy as eksegeet n eerlike en korrekte uitleg van die betrokke Skrifgedeelte waar dit voorkom, wil gee.

18 4.1. DIE FABEL. Definisie. n Fabel is n storie waarin die natuur en die dier met rede toebedeel word en maak dat dit praat en handel in teenstelling met die aard van hulle wese. Byvoorbeeld Aesopus se fabels Die haas en die Skilpad. Die Aard van Fabels Die aard van n fabel is drievoudig: o - Dit behels n element van onwerklikheid; o - Dit het ten doel n sedelike les; o - Die waarheid wat bedoel word is maklik waarneembaar. Die Gees van Fabels Die gees waarin n fabel geskryf word is gewoonlik ironies en sarkasties. Die Doel van Fabels Die doel van fabels is om die onsedelikheid en dwaasheid van die mens bloot te lê. Bybelse Fabels Rigters 9:7-15; 2 Kon. 14:9,10; fabels, bv. Spr. 6:6; 30:15. 2 Kron. 25:18. Baie spreuke is maar net kort fabels. Die Interpretasie van Fabels Die verklaring van fabels vereis geen besonderse reëls van interpretasie nie, omdat dit gewoonlik selfverklarend is. Daar moet egter gewaak word dat die detail van n fabel nie te ver gerek word nie. Die hooftrekke van n fabel word alleen bedoel om die veronderstelde sedeles in te prent.

19 4.2. DIE ENIGMA. Die woord kom net eenmaal in die Bybel voor en wel in 1 Kor. 13:12, waar dit as raaisel vertaal word in die Afrikaanse Bybel. Definisie. In die gebruik is n enigma dieselfde as n raaisel, maar n raaisel (riddle) verwys altyd na aardse dinge, terwyl n enigma na hemelse dinge verwys. Bybelse Enigmas. Joh. 2:19; 18:36; 21:18. Enigmatiese Passasies. Joh. 3:1-13; 4:10-15; In Eseg. 17:1-10 het ons beide n fabel sowel as n enigma DIE METAFOOR. Die woord metafoor kom van meta (oor), en pharo (om te dra), met ander woorde, om oor te dra. Ons kan dus n metafoor soos volg definieer: n Metafoor is n beeldspraak waardeur n woord wat op n spesifieke objek wys, verplaas word tot n ander, en wel op so n manier dat n vergelyking geïmpliseer word. Berkhof gee die volgende definisie: It is a figure of speech in which one object is likened to another by asserting it to be that other, or by speaking of it as if it were that other. (1) Byvoorbeeld as ek sou sê: Die man is n jakkals of Jan is n pampoen, dan is dit n metafoor. Sou ek egter sê: Die man is soos n jakkals, is dit n vergelyking (Eng. simile ). In n vergelyking word die twee onderwerpe man en jakkals duidelik onderskei in die uitdrukking sowel as in die gedagte. In n metafoor word hulle duidelik onderskei in die gedagte, maar nie in die uitdrukking nie. Die volgende Bybelse beeldsprake is voorbeelde van n metafoor: Gaan vertel daardie jakkals (Luk. 13:32); Breek hierdie tempel af (Joh. 2:19); Dit is my liggaam (1 Kor. 11:24); Ek is die deur (Joh. 10:9); Ek is die ware wynstok (Joh. 15:1). Dit dien op gelet te word dat daar twee soorte metafore in

20 die Bybel voorkom wat na God verwys en wat ons spesiale aandag moet geniet: (a) Daar is die antropopatismes wat menslike emosies, drange en begeertes aan God toeskryf (Gen. 6:6; Deut. 13:17; Efes. 4:30). (b) Dan is daar die antropomorfismes wat liggaamlike ledemate en fisiese aktiwiteite aan God toeskryf (Ex. 15:16; Klaagl. 3:56; Sag. 14:4; Jak. 5:4) DIE TIPE. Die woord tipe kom van die Griekse woord tupos wat herlei word van die werkwoord tupto, wat letterlik beteken n merk of impressie wat deur n harde hou gemaak is (Joh. 20:25). n Tipe is dus n afbeelding van iets anders en skadu altyd n toekomstige werklikheid af. So was die Tabernakel se patroon en ontwerp n afbeeldsel en skaduwee van die ware Tabernakel in die hemel (Heb. 8:51). Net so is Adam n voorbeeld of tipe van Christus (die tweede Adam) wat sou kom (Rom. 5:14) Karaktertrekke van n Tipe. Daar is basies drie karaktertrekke wat ons aan n tipe toeskryf: Daar moet n merkbare punt of punte van ooreenkoms en oorstemming wees tussen die tipe en die anti-tipe. Watter verskille daar ook al mag wees, die tipe moet altyd n ware en juiste prent van die anti-tipe in n sekere besonderse punt wees. Meer as net ooreenkoms is nodig om iets as n tipe te konstitueer. Daar moet bewys wees dat die tipe Goddelik bestem en bedoel is om die persoon of ding te tipeer. Toevallige ooreenstemmings tussen n Ou en Nuwe-Testamentiese persone of gebeurlikheid maak nie die een n tipe van die ander nie. Daar moet Skriftuurlike bewyse wees dat dit deur God so bedoel word (Heb. 7:1-3). Die tipe moet altyd iets in die toekoms afskadu. Dit is hierdie eienskap wat aan n tipe profetiese karakter gee en wat dit skaduwees maak van die dinge wat nog gaan gebeur (Kol. 2:17; Heb. 10:1).

21 Klassifisering van Tipes. Tipes word in vyf klasse gegroepeer: Tipiese persone. Persone kan tipes wees, nie sodanig as persone nie, maar vanweë sekere karaktertrekke of verhoudings wat hulle in die geskiedenis van verlossing handhaaf. Byvoorbeeld, Adam, die Hoof van die menseras, tipeer Christus as die Hoof van n nuwe ras; Melgisédek se priesterskap wys op Christus se ewige priesterskap; Josef se lyding en triomf is n mooi afskaduwing van Christus se lyding en oorwinning oor die sonde en die dood; Joshua se inlei van die volk in die beloofde land, spreek van Jesus se inlei van die sondaarmens in die ewige rus. Tipiese instellings Hier dink ons aan die Levitiese offer stelsel wat n duidelike afbeelding van Christus se versoeningswerk aan die kruis is; die Sabbat spreek van die gelowige se rus; die pasga-lam wys na Christus as die Lam van God; die Huttefees wys vorentoe na die duisendjarige vrederyk. Tipiese ampte Die Ou Testamentiese profeet, priester en koning is tipes van Christus as Priester, Profeet en Koning (Deut. 18:15; Heb. 4:14; 9:12; 7:2). Tipiese gebeure Gebeure soos die sondvloed, die Exodus uit Egipte, die woestyn omswerwinge, die rots wat Moses geslaan het, die koperslang in die woestyn, is almal gebeure wat Nuwe Testamentiese waarhede tipeer. Tipiese handelinge Soos byvoorbeeld, Jeremia wat sy gordel by die Eufraatrivier versteek het (Jer. 13:1-11). Hy gaan na die pottebakker se huis (Jer. 18:1-6). Die juk wat hy op sy nek geplaas het (Jer. 27:1-14). Hierdie tipes neem ook die karakter van simbole aan en mag as simbool-tipes beskryf word.

22 Verklaring van Tipes. Die prinsiepe wat gevolg moet word om tipes te interpreteer is soortgelyk aan die wat ons gebruik om simbole en gelykenisse te verklaar. Die uitlêer van die Skrif moet waak dat hy nie iets wat in sigself sondig is as n tipe van goed en rein sien nie. Daar moet altyd n kongruensie wees. n Aasvoël byvoorbeeld, kan nooit n tipe van die Heilige Gees wees nie, maar n duif kan wel. Vir die juiste waarheid van tipes wat in die Ou Testament voorgehou word, moet die eksegeet na die Nuwe Testament gaan vir n ware insig en begrip van die waarheid wat getipeer word. Met ander woorde, tipes kan alleen verstaan en geïnterpreteer word in die lig van die anti-tipe. Let byvoorbeeld op hoeveel bykomende lig werp die Sendbrief aan die Hebreërs nie net op die waarhede vervat in die Tabernakel en sy ameublement nie. Vergelyk ook Num. 21:4-9 met Joh. 3:14,15. Dit is nodig asook van belang om op die verskille tussen die tipe en die anti-tipe te let. Hier verwys ons byvoorbeeld na Moses en Christus (Heb. 3:1-6); Adam en Christus (Rom. 5:12-21). Ons kan dit dan so stel dat die tipe n waarheid op n laer vlak verteenwoordig, terwyl die anti-tipe waarheid op n hoër stadium verteenwoordig. Ten opsigte van die feit skryf Berkhof: To pass from the type to the antitype is to ascend from that in which the carnal preponderates to that which is purely spiritual, from the external to the internal, from the present to the future, from the earthly to the heavenly. (2) Op hierdie basis gesien vat die Roomse Kerk mis as hulle die Ou-Testamentiese offers in hulle mis tot vervulling wil bring; dit is in Christus volbring! So is hulle ook verkeerd om die anti-tipe van die Ou-Testamentiese hoëpriesterskap in hulle pous te laat kulmineer. Dit is in Christus gerealiseer!

23 4.5. DIE SIMBOOL. Alhoewel beide n tipe sowel as n simbool op iets anders as wat dit self is wys, is daar tog sekere punte van onderskeid: Soos n tipe n beeld (image) van iets anders is, so is n simbool n teken (sign) van iets anders. Tipe is n feit wat n sedelike waarheid leer en n werklike realisering van daardie waarheid voorspel. Met ander woorde, n tipe is n voorafskaduwing van n toekomstige werklikheid. n Simbool daarenteen is n feit wat n tydlose sedelike waarheid leer en verteenwoordig dus iets wat verlede, teenwoordig en toekomend is. Tipe word uitsluitlik aangewend in die sfeer van die godsdiens, terwyl n simbool gebruik word in beide die gebied van die godsdiens en die samelewing. Byvoorbeeld, Melgisédek is n tipe of n beeld van Christus (Heb. 7), maar van die eeue outyd af is die olyf takkie die simbool of teken van vrede Die Verklaring van Simbole. Die name van simbole moet letterlik verstaan word brood en wyn beteken niks anders as brood en wyn nie. n Simbool wys altyd op iets anders as wat dit self is brood en wyn wys op die liggaam en bloed van Christus. Die ooreenkoms, klein of groot, tussen die simbool en dit wat gesimboliseer word, kan altyd Bybels verantwoord word (Matt. 26:26-29) Die Klassifisering van Simbole. Breed gesproke word Bybelse simbole in drie kategorieë gegroepeer, naamlik die bonatuurlike soos die brandende bos (Ex. 3:2) en die voeding van die 5000 (Joh. 6:1-13); die natuurlike soos die bloed van die Ou-Testamentiese offers en die brood en die wyn van die Nagmaal; die visioenêre soos die van Johannes in Openbaring.

24 Ons kan ook Bybelse simbole in meer besonderse klasse indeel: Die Tabernakel. Die Tabernakel met sy wonderlike konstruksie, struktuur en seremonies, was n baie mooi simbool eerstens van Christus, dan van die Kerk en die gelowige in Christus. Name. o Sodom en Egipte (Open. 1:8). o Babilon en Jerusalem (Open. 14:8; 21:9,10) o Dawid en Elia (Eseg. 34:23,24; Mal. 4:5; Matt. 11:14; 17:10-13). o Leviatan, die slang (Jes. 27:1). Kleure. o Blou (Ex. 28:31) hemels, heilig en goddelik. o Purper en skarlaken (Ex. 26:1) Koninklik en majesteit. o Wit (Ex. 26:1) reinheid en geregtigheid. o Swart en rooi (Jer. 14:2; Open. 6:5,6; Jes. 9:5) boosheid en oorlog. Algemeen. o Blindheid onkunde en vooroordeel. o Kandelaar Kerk. o Kroon oorwinning en beloning. o Beker lot en destinasie. o Duisternis ellende en wanhoop. o Deur geleentheid en diens. o Gordel krag. o Honger en dors onversadigde begeerte.

25 o Reukwerk lof en gebed. o Sleutels gesag en kennis. o Psalm oorwinning. o Rots waarheid en toevlug. o Straf regering en korreksie. o Sout goeie invloed. o Horing sterkte. o Juk- dwang en swaar werk DIE ALLEGORIE. n Allegorie (van die Grieks allos en agoreno wat beteken om anders te noem) is n vertelling waarvan die betekenis iets anders voorstel as wat die woorde ons meedeel. Met ander woorde, dit sê een ding, maar bedoel n ander. Ten opsigte van n metafoor is n allegorie bloot n verlengde metafoor (Ps. 80:9-16; Jes. 5:1-7). John Bunyan se Pelgrim se Reis na die Ewigheid is n goeie voorbeeld van allegorie. Die Verskil tussen n Allegorie en n Gelykenis Beide word aangewend om n geestelike waarheid te leer. Gelykenis is beperk tot werklike en moontlike voorvalle en gebeurtenisse in die sfeer van die lewe; terwyl n allegorie soms die sfeer van die lewelose insluit. Die persone in n gelykenis is verteenwoordigend; terwyl dié van n allegorie simbolies is. Dit wil sê, nie persone nie, maar eienskappe van karakter. Die betekenis van n gelykenis moet nie gesoek word in die beeldspraak van die verhaal nie; terwyl die betekenis van n allegorie wel te kenne gegee en geïmpliseer word in die beeldspraak.

26 Die Verklaring van n Allegorie Die interpretasie van n allegorie is in prinsiep dieselfde as die van n gelykenis, behalwe dat in n allegorie die beeldspraak en die geestelike betekenis so ineensmelt dat die geestelike betekenis gesoek moet word in die figuurlike betekenis van die taal. Bybelse Allegorie. Die Here as ons Herder Ps. 23 Die wingerdstok uit Egipte Ps. 80:9-16. Die Here se wingerd Jes. 5:1-7. Die Ouderdom Pred. 12:17. Die leeu se welpies Eseg. 19:1-9. Die Goeie Herder Joh. 10:1-18. Die wynstok en die landbouer Joh. 15:1-16. Die ou en die nuwe verbonde Gal. 4: Die gelowige se wapenrusting Efes. 6: DIE HIPERBOOL. n Hiperbool is n stylfiguur wat baie meer of baie minder sê as die waarheid. Dit is om iets in die oordrywende of versterkte vorm te sê. Byvoorbeeld, Julle wat die muggie uitsif, maar die kameel insluk (Matt. 23:23) DIE IRONIE. Ironie is n subtiele vorm van sarkasme, waarin skynbare lof of werklike afkeuring meegedeel word. Voorbeelde hiervan lees ons in 1 Kor. 4:8-10 en 2 Kor. 11: DIE SINEKDOGEE. Die stylfiguur beteken om n deel vir n geheel te sê. Byvoorbeeld in Luk. 2:1. Die begrip hier van hele wêreld beteken net die omvang van die Romeinse Ryk of wêreld en nie die ganse aarde nie. Dieselfde geld ook vir Open. 13:3, 7, want ons weet uit die uitsprake van die Skrif dat die Antichris nét oor die herleefde 10

27 koninkryke van die Romeinse ryk sal regeer DIE PERSONIFIKASIE. Personifikasie is wanneer lewelose dinge as lewendig gesien word. n Mooi voorbeeld hiervan vind ons in Gen. 4:10: Die stem van die bloed van jou broer roep na My van die aarde af DIE PARADOKS. Hiermee word eenvoudig n skynbare weerspreking bedoel. Ons vind n aantal hiervan in 2 Kor. 6: VERWYSINGS. 1. Berkhof, L., Principles of Biblical Interpretation (Grand Rapids: Baker Book House, 1969), p Ibid, p DIE INTERPRETASIE VAN GELYKENISSE. Die gemiddelde gelowige is die mening toegedaan dat gelykenisse nie van veel belang is nie. Ons hoor dat dit dikwels gesê word dat dit maar net n gelykenis is, net asof gelykenisse wegdoen met die waarheid in stede van om dit te leer DIE AARD VAN GELYKENISSE. n Gelykenis (van die Griekse werkwoord paraballo, wat beteken om langs mekaar te sit met die doel om te vergelyk) is n verhaal waarin n vergelyking gemaak word tussen sekere sedelike, geestelike en letterlike waarheid aan die een kant en sekere algemene gebeure aan die ander kant. Anders gestel: It is a story or comparison taken from real life and from nature to illustrate some truth in another form than the literal statement of the truth. (1) Die werklike aard van n gelykenis is dat dit tot die sfeer van die werklike beperk word. Die verhaal moet getrou wees aan die feite en ondervindinge van menslike lewe wat ware illustrasies en vergelykings maak van die gedagtes wat oorgedra word. Die

28 gelykenis is sigself is nie die voorgenome waarheid nie, maar n blote illustrasie daarvan. Die gelykenis of illustrasie is een ding en die waarheid wat daardeur geïllustreer word, is n ander ding. Wanneer n gelykenis sy doel gedien het, om die waarheid geïllustreerd duidelik te maak, het dit geen verdere gebruik in die onderrig van leerstelling nie DIE DOEL VAN GELYKENISSE. Die doel van gelykenisse is viervoudig van aard: Om sedelike en geestelike waarhede in n aantreklike vorm aan te bied. Om belangstelling by die hoorders te wek (Matt. 13:10-17, 35; 2 Sam. 12:1-14). Om te bestraf sonder om te krenk of te grief (2 Sam. 12:1-14; Luk. 7:36-50). Om waarheid aan die ernstige luisteraar oor te dra en om dit te weerhou van onverskillige hoorders en om die karakter en gesindheid van die luisteraars te toets (Matt. 13:10-17; 34, 35) DIE ELEMENTE VAN GELYKENISSE. n Gelykenis behels drie elemente of aspekte, naamlik: Daar is die geleentheid toe dit uitgespreek is. Met ander woorde, dit wat aanleiding tot die vertel van die gelykenis gegee het. Dan is daar die vergelyking wat gebruik word. Dit wil sê die onderskeid tussen die illustrasie en dit wat geïllustreer word. Die derde aspek waarop gelet moet word is die sedelike of geestelike les wat dit oordra DIE INTERPRETASIE VAN GELYKENISSE. Om n gelykenis te verklaar, is daar sekere faktore wat die eksegeet in ag moet neem: Let op die historiese agtergrond van die gelykenis, soos byvoorbeeld, wie die vraag gevra het wat aanleiding tot die verhaal van die gelykenis gegee

29 het; wat die vraag is; en waarom die vraag gestel is. Of watter gebeurtenis het aanleiding gegee tot die vertelling van die gelykenis. Neem die illustrasie self in ag en definieer die letterlike betekenis van die belangrike woorde. Bepaal die hoof gedagte of waarheid, dit wil sê die sedelike en geestelike les wat die gelykenis wil illustreer. So lank as wat die eksegeet dit nog nie bepaal het nie, kan hy nie hoop om die gelykenis te verklaar nie. Elke gelykenis sê Jülicher, teaches one central point, all elements of a parable being secondary and subordinate to that one point.(2) Derhalwe moet detail nie onnodiglik beklemtoon en vergeestelik word nie. Uit die voorafgaande feit is dit dan duidelik dat leerstelling nie uit die detail van die gelykenis geformuleer moet word nie. Besonderhede is alleen nodig om die verhaal saam te stel, sodat dit n spesifieke gedagte kan oordra. Die sentrale boodskap van n gelykenis word altyd duidelik vir ons gestel in: o Die begin of inleiding tot die gelykenis (Luk. 18:9, 11:11). o Die slot van die gelykenis (Matt. 25:13; Luk. 16:9). o Beide die inleiding en die slot (Matt. 18:21-35; 20:1-16; Luk. 12:15-21). o Parallelle gedeeltes (Luk. 15:3-7 met Matt. 18:11-14). o Die algemene omvang of konteks (Luk. 15:3-7 met Matt. 18:11-14). 6. DIE INTERPRETASIE VAN PROFESIEË. Die verklaring van Bybelse profesie vra om n spesifieke soort Bybelse interpretasie. Dit is gedeeltelik vanweë die aard van die profesie as sodanig en deels as gevolg van die vorm waarin dit soms gegee word. Daarom moet ons, voor ons na die Hermeneutiek van die profesieë kyk, eers sekere algemene waarnemings aangaande die aard en vorm van die profetiese taal maak.

30 6.1. DEFINISIE VAN PROFESIE. Louis Berkhof definieer profesie soos volg: Prophecy may simply be defined as the proclamation of that which God revealed. (3) Die profeet ontvang spesiale openbarings van God deur middel van drome, gesigte, innerlike ingewings en mondelinge kommunikasie, en op hulle beurt dra hulle dit weer mondelings of deur simboliese aksies aan die volk of persoon oor DIE AARD VAN PROFESIEË. Daar is etlike elemente in profesieë wat in ag geneem moet word voordat n poging aangewend word om dit te verklaar. Profesie is nou verwant aan Geskiedenis. Om profesie te verstaan, moet dit gesien word teen sy historiese agtergrond. Die profete van ouds se profesieë was ten eerste n boodskap vir hulle tydgenote. Daarom is dit foutief om die profete as abstrakte persoonlikhede te sien wat geen kontak met hulle kontemporêre samelewing het nie. Profesie het sy eie besonderse perspektief. Die profeet sien soms verskillende dinge gelyktydig en tesame as een gebeurtenis wat in werklikheid ver uitmekaar in vervulling gaan. Profesieë van dié aard noem ons die Profetiese perspektief of die wet van dubbele verwysing. Dit was so omdat die profeet eerstens n boodskap vir sy eie dag gehad het, sowel as vir die toekoms. Profesie is dikwels voorwaardelik. Hiermee bedoel ons dat hulle vervulling in baie gevalle afhang van die etiese voorwaardelike optrede van mense. Dit moet in gedagte gehou word dat n profesie voorwaardelik kan wees, alhoewel die voorwaardes nie noodwendig genoem word nie (Jer. 26:17-19; 1 Kon. 21:29; Jona 3:4, 10). Dit sê vir ons dat sulke profesieë noodwendig alleen na die nabye toekoms kan verwys. Kan ons nou sê dat alle profesieë voorwaardelik is?beslis nie. Daar is sekere dinge wat die Here gesweer het en wat Hom nie sal berou

31 nie (Ps. 110:4). In hierdie verband skryf Girdlestone: These irreversible promises do not depend on man s goodness, but one God s. They are absolute in their fulfillment, even though they may be conditional as to the time and place of their fulfillment n.. (4) Ons kan dus sê dat n profesie wat van die menslike bewerking afhang, voorwaardelik magwees, tensy dit uitdruklik so gestel word. Profesieë word simbolies uitgedruk, maar letterlik vertolk. Alhoewel die profete hulle baie maal simbolies uitdruk, is dit verkeerd om te aanvaar dat hulle taal regdeur simbolies vertolk moet word. Wanneer Joël dan praat van sprinkane, dan bedoel hy letterlik sprinkane en nie mense nie (Joël 2:25). Wanneer hy sê dat die son sal verander word in duisternis en die maan in bloed (Joël 2:31), dan bedoel hy die letterlike son en maan. Dus, wanneer die profete hulle wel simbolies uitspreek, sal die konteks ons dit sê (Dan. 8 en Open. 17). As n reël dan moet die taal van die profete letterlik verstaan word. Die uitsonderings op die reël moet deur die Skrif self bevestig word. Profesieë word deur simboliese aksies meegedeel. Die profeet Jesaja het drie jaar lank kaalvoet deur die strate van Jerusalem geloop as n sinnebeeld van Egipte en Kus se ballingskap deur die Assiriërs (Jes. 20). Jeremia het sy linnegordel by die Eufraatrivier in n klip skeur versteek as n beeld van die volk se afvalligheid van God en die Here se verwerping van Israel (Jer. 13). Esegiël het 390 dae op sy linkersy en 40 dae op sy regtersy gelê en simbolies die volk se ongeregtigheid so gedra (Es. 4:5,6). Die profeet Hosea trou met n straatvrou om Israel se afvalligheid en ontrou aan die Here uit te beeld (Hos. 1).

32 6.3. DIE INTERPRETASIE VAN PROFESIEË. Op grond van die bogenoemde aard en karakter van profesieë, kan ons die volgende paar reëls van interpretasie byvoeg. Die woorde van die profete moet altyd in hulle gewone letterlike sin geneem word, tensy die konteks of die manier hoe dit in vervulling gaan, dit duidelik as simbolies verklaar. n Letterlike interpretasie aanvaar die beelde van figuurlike taal as beelde. Byvoorbeeld die son sal verander word in duisternis en die maan in bloed n.. (Joël 2:31). Letterlik verklaar, beteken dit dat die son sy glans sal verloor en dat die maan se kleur na n bloedrooi kleur sal verander. Dit beteken hoegenaamd nie dat die maan werklik in bloed sal verander nie. So bedoel die Here ook nie met die woorde in Jer. 1:18 dat Jeremia werklik n versterkte stad en n yster pilaar en koper mure word nie. Die letterlike interpretasie beteken bloot die begrip waartoe enige normale intelligente persoon kom as hy die woorde van die profeet lees. Met ander woorde, die uitlêer moet hom ten doel stel om die fundamentele betekenis te ontdek. In die interpretasie van die profeet se simboliese aksies, moet die eksegeet van die standpunt uitgaan dat die aksies werklik was. Sommige kommentators wil dit as aksies in n visioen sien. Sulke interpretasies doen beslis die Skrif skade aan. Sommige van die meer belangrike profesieë word progressief vervul. Elke vervulling is die belofte en waarborg van dit wat nog moet vervul word. n Voorbeeld hiervan vind ons in Joël (2:28-32) se profesie. Dit is duidelik dat as ons Joël se profesie met die vervulling daarvan in Hand. 2 vergelyk, ons tot die slotsom kom dat dit nie volkome in vervulling gegaan het nie, maar net gedeeltelik vervul is. Die gedeeltelike vervulling is die waarborg en belofte dat die res van die profesie in die toekoms nog in vervulling sal gaan. In baie gevalle het ons profesieë waar die Here meer bedoel in die profesie as wat die profeet self met sy profesie bedoel. Hierdie dieper of voller betekenis van die profesie noem ons die sensus plenior van die profesie.