Penerimaan Masyarakat Terhadap Perlindungan Takaful

Penerimaan Masyarakat Terhadap Perlindungan Takaful Nurauliani Jamlus Rafdi Fakulti Pengurusan dan Muamalah Kolej Universiti Islam Antarabangsa Selangor (KUIS), Selangor nurauliani@kuis.edu.my Noor Aimi Mohamad Puad Fakulti Pengurusan dan Muamalah Kolej Universiti Islam Antarabangsa Selangor (KUIS), Selangor nooraimi@kuis.edu.my Sri Wahyu Sakina Ahmad Sanusi Fakulti Pengurusan dan Muamalah Kolej Universiti Islam Antarabangsa Selangor (KUIS), Selangor sriwahyu@kuis.edu.my Wan Shahdila Shah Shahar Fakulti Pengurusan dan Muamalah Kolej Universiti Islam Antarabangsa Selangor (KUIS), Selangor shahdila@kuis.edu.my ABSTRAK Tidak dapat dinafikan sehingga kini terdapat peningkatan permintaan dalam pasaran takaful namun maklumat membuktikan masih ramai tidak mempunyai perlindungan takaful. Justeru kajian ini bertujuan untuk mengkaji faktor-faktor penerimaan masyarakat terhadap perlindungan takaful di Malaysia. ini merupakan kajian kualitatif dimana penyelidik telah menjalankan kajian terhadap kajian lepas dan akhirnya satu analisis telah di buat bagi mengetahui faktor-faktor penerimaan masyarakat terhadap perlindungan takaful. Hasil kajian ini boleh digunakan oleh pengendali takaful dalam usaha untuk meningkatkan pasaran takaful seterusnya memartabatkan industri takaful di Malaysia. Kata kunci: Penerimaan, Takaful PENGENALAN Di dalam sistem kewangan konvensional, insurans merujuk kepada satu sistem perlindungan kewangan yang berperanan sebagai satu strategi pengurusan risiko atau alat untuk mengurangkan risiko ketidaktentuan. Insurans juga menyediakan teknik pembiayaan yang dirancang dalam mengurangkan kerugian. Manakala, sistem takaful (insurans Islam) dikenali sebagai konsep saling membantu (ta'awun) dan derma (tabarru'), di mana risiko adalah dikongsi secara kolektif dan secara sukarela oleh kumpulan peserta untuk menjamin perlindungan bersama ahli-ahli. (Dusuki, 2011; Redzuan et al., 2009). Menurut Ahmad Musadik, 2010 dan Yusof, 2009, istilah takaful berasal dari perkataan Arab iaitu kafala, yang bermaksud ' jaminan bersama' atau 'menjamin antara satu sama lain'. Konsep ini juga menjelaskan tanggungjawab ahli kumpulan sebagai satu kumpulan individu yang menjamin 479

antara satu sama lain terhadap potensi kerugian atau kerosakan yang dihadapi oleh sesiapa sahaja daripada kumpulan mereka. Menurut Billah (2003), konsep takaful adalah berdasarkan kerjasama di mana peserta-peserta yang terlibat memberi perlindungan kewangan antara satu sama lain. AAOIFI mentakrifkan insurans Islam sebagai suatu perjanjian di antara individu-individu yang terdedah kepada risiko untuk melindungi diri mereka terhadap kerugian yang disebabkan oleh risiko dengan membayar sumbangan berdasarkan "komitmen untuk menderma". Syarikat takaful pertama di Malaysia ditubuhkan setahun selepas penubuhan Bank lslam yang pertama pada tahun 1983 dan dinamakan Syarikat Takaful Malaysia Berhad (STMB). Pada dasarnya, takaful menawarkan dua jenis produk iaitu takaful am dan takaful keluarga. Di antara ciri-ciri penting takaful am adalah takaful yang berjangka pendek, caruman yang dibayar oleh peserta akan dikreditkan ke dalam dana takaful am, tabarru' sebagai elemen teras dan tiada unsur simpanan serta boleh di kategorikan kepada takaful motor dan takaful bukan motor. Manakala bagi takaful keluarga adalah berjangka panjang dan kebiasaanya peserta turut mensasarkan untuk menabung bagi keperluan jangka panjang mereka. Contohnya pendidikan anak-anak, pencen dan pampasan untuk waris yang layak sekiranya berlaku kematian dan hilang upaya. Terdapat dua dana yang dibahagikan dalam takaful keluarga iaitu dana tabungan (akaun peserta) dan dana pelaburan (akaun khas peserta). PENYATAAN MASALAH Sehingga kini, tidak dinafikan terdapat peningkatan permintaan dalam pasaran industri takaful namun masih ramai tidak mempunyai perlindungan takaful (Rahman et al., 2008). yang dijalankan oleh Daljit (2011) juga merumuskan walaupun pasaran takaful telah ditubuhkan lebih daripada 25 tahun, namun terdapat ramai rakyat Malaysia yang tidak mempunyai perlindungan takaful. Menurut kenyataan yang diberikan oleh Ketua Pegawai Eksekutif Kumpulan Takaful Malaysia, Datuk Seri Mohamed Hassan Kamil (2015), beliau menjelaskan bahawa pasaran takaful berkembang pesat pada tahun kebelakangan ini. Statistik juga menunjukkan kira-kira 45 peratus penduduk Malaysia mempunyai satu produk insurans namun apa yang mengecewakan kurang daripada 15 peratus penduduk Malaysia mempunyai produk takaful. Justeru maklumat ini membuktikan bahawa industri takaful Malaysia masih jauh ketinggalan jika dibandingkan dari segi penembusan keseluruhan pasaran insurans dan saham konvesional. Rahman (2016) dalam kajian beliau menyatakan peratusan penembusan pasaran takaful keluarga dan insurans hayat yang berada pada 13.9% dan 38.9% masing-masing pada tahun 2013 merumuskan bahawa hanya 52.8% populasi di Malaysia yang mempunyai perlindungan takaful keluarga atau insurans hayat. Manakala bakinya iaitu 47.2% penduduk Malaysia tidak memiliki sebarang perlindungan takaful atau insurans. Hakikat ini jelas menunjukkan bahawa pasaran takaful berpotensi besar untuk dikembangkan dalam industri kewangan Islam serta belum diterokai secara meluas di Malaysia. Oleh yang demikian, satu kajian perlu dilakukan untuk mengenal pasti faktor penerimaan takaful dan penembusan pasaran takaful oleh masyarakat di Malaysia disamping meningkatkan kesedaran mengenai kepentingan takaful. Dapatan yang diperolehi daripada kajian boleh digunakan oleh pengendali syarikat takaful dalam usaha mempromosikan produk takaful kepada masyarakat seterusnya membantu meningkatkan pasaran takaful di Malaysia secara menyeluruh. 480

KAJIAN LEPAS Telah banyak kajian yang dijalankan oleh kajian lepas untuk mengetahui faktor-faktor penerimaan dan penembusan pasaran takaful di Malaysia. Antara kajian yang telah dijalankan adalah Yunus dan Rahim (2010) yang mengkaji pengetahuan dan persepsi terhadap perlindungan takaful keluarga ke atas penjawat awam beragama Islam di JAKIM, Putrajaya. Dapatan kajian membuktikan bahawa terdapat hubungan positif diantara tahap pengetahuan yang tinggi dan persepsi terhadap takaful keluarga. Disamping itu hasil kajian membuktikan pekerja JAKIM yang mempuyai polisi takaful keluarga mempunyai persepsi yang lebih positif terhadap takaful keluarga berbanding dengan pekerja yang tidak mempunyai pelan takaful keluarga. Namun tidak ada wujudnya perbezaan skor pengetahuan takaful keluarga bagi pekerja yang mempunyai takaful keluarga dengan yang tidak mempunyai takaful keluarga daripada hasil kajian yang dijalankan. Amin (2012) di dalam kajian beliau yang menilai faktor sikap, norma subjektif dan jumlah maklumat terhadap penyertaan insurans islams (takaful) di kalangan masyarakat Islam. Dapatan beliau membuktikan bahawa sikap, norma subjektif dan jumlah maklumat merupakan faktor terpenting dan mempunyai hubungan positif dalam menentukan hasrat menyertai insurans Islam. Hasil dapatan juga menunjukkan faktor norma subjektif merupakan faktor yang paling dominan di antara ketiga-tiga faktor yang dikaji. Seterusnya Ayinde dan Echchabi (2012) menjalankan kajian untuk mengkaji kesediaan pelanggan-pelanggan Malaysia mengamalkan perkhidmatan insurans islam serta faktor-faktor yang boleh mempengaruhi tingkah laku mereka. Terdapat lima faktor yang dikaji iaitu ketidakpastian, kelebihan yang relatif, keserasian, pengaruh sosial dan kesedaran. Kesimpulan daripada kajian tersebut mendapati hanya terdapat dua faktor yang signifikan ke atas penggunaan perkhidmatan insurans islam di Malaysia iaitu keserasian dan kesedaran. Manakala faktor ketidakpastian, kelebihan yang relatif dan pengaruh sosial tidak mempunyai hubungan yang signifikan ke atas penggunaan perkhidmatan insurans islam di Malaysia. Razak, et al., (2013) pula telah menjalankan kajian untuk menentukan faktor-faktor yang mempengaruhi penerimaan terhadap takaful di kalangan orang Malaysia di mana faktorfaktor yang terlibat adalah persepsi, ciri-ciri produk, promosi serta faedah dan perkhidmatan yang berkualiti. Hasil kajian menunjukkan bahawa terdapat hubungan positif diantara faktorfaktor yang dipilih kecuali faktor promosi. Hasil dapatan merumuskan tiada hubungan yang signifikan di antara faktor promosi dengan penerimaan pelanggan terhadap takaful. Manakala faktor yang paling dominan pula dalam mempengaruhi penerimaan pelanggan terhadap takaful adalah kualiti perkhidmatan. Diikuti pada tahun 2014 oleh Kamila and Norb yang menjalankan kajian melalui temubual bersama empat orang respondent dan merumuskan terdapat empat faktor yang mempengaruhi pemilihan takaful berbanding insurans konvensional di kalangan masyarakat Malaysia. Faktor pertama adalah kefahaman konsep yang jelas berkaitan takaful dan syarat-syarat pematuhan syariah oleh pelanggan mempunyai hubungan diantara pemilihan takaful di kalangan masyarakat Malaysia. Selain itu faktor ajaran Islam juga mempunyai hubungan positif terhadap pemilihan takaful di kalangan masyarakat. Faktor ejen takaful yang berperanan menjelaskan konsep takaful dan manfaat yang boleh dianggap sebagai aspekaspek ibadah juga boleh mempengaruhi pemilihan takaful di kalangan masyarakat. Manakala faktor terakhir adalah pertumbuhan syarikat takaful yang banyak dan kepelbagaian produk takaful turut mempengaruhi pemilihan takaful di kalangan masyarakat. 481

yang dijalankan oleh Mansor, et al., (2015) pula bertujuan untuk menyiasat hubungan di antara faktor keagamaan, persepsi dan kesedaran pengguna yang mempengaruhi keutamaan pengguna Islam terhadap produk takaful di Malaysia. Hasil kajian mendapati hanya dua daripada tiga pemboleh ubah yang di pilih menjadi penyumbang besar yang mempengaruhi keutamaan pengguna Islam terhadap produk takaful di Malaysia iaitu persepsi dan faktor agama. Menurut kajian tersebut walaupun kesedaran merupakan faktor yang tidak ketara, tetapi syarikat takaful digalakkan untuk bekerja dengan gigih bagi meningkatkan kesedaran tentang takaful seterusnya mencapai potensi yang memberansangkan. Seterusnya Hassanuddin, et al., (2016) menjalankan kajian untuk mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi niat pelanggan menyertai dalam takaful keluarga dimana faktor yang dikaji adalah produk dan perkhidmatan, ekonomi serta pengetahuan. Daripada analisis tersebut, keputusan kajian merumuskan bahawa ketiga-tiga faktor tersebut menyumbang ke arah penyertaan pekerja kepada takaful keluarga. Selain itu, hasil kajian ini mencadangkan bahawa syarikat takaful harus menumpukan perhatian dalam pemasaran dan promosi. Keputusan juga menunjukkan bahawa faktor produk dan perkhidmatan adalah faktor yang paling dominan yang menyumbang kepada penglibatan pekerja terhadap takaful keluarga berdasarkan nilai beta 0.494, diikuti oleh pengetahuan (0.288) dan faktor ekonomi (0.135). Berlainan dengan kajian yang dijalankan oleh Ngah, et al., (2016) dimana kajian mereka adalah mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi kepuasan pelanggan dalam memilih perkhidmatan dan produk takaful. Faktor yang terlibat adalah komitmen pekerja, penggunaan teknologi, memahami konsep Islam dan keadilan pengagihan kepada pelanggan. Hasil kajian mendapati bahawa kesemua faktor mempengaruhi kepuasan pelanggan dalam memilih perkhidmatan dan produk takaful. Keputusan untuk faktor yang paling dominan pula adalah komitmen pekerja; diikuti oleh keadilan pengagihan kepada pelanggan dan penggunaan teknologi yang berdasarkan nilai beta 0.317, 0.290 dan 0.186 masing-masing. Jadual 1 merupakan analisis yang diperolehi melalui kajian lepas dalam menentukan faktorfaktor penerimaan dan pemilihan takaful oleh masyarakat seterusnya boleh dijadikan sebagai kajian lanjutan di masa akan datang. Jadual 1 : Analisis Terdahulu Pengkaji Metodologi Sampel kajian Pemboleh ubah kajian dan hasil dapatan Yussyafiqah Yunus Penjawat awam ini mengkaji pengetahuan dan persepsi & Husniyah Abdul beragama Islam terhadap perlindungan takaful keluarga ke atas Rahim (2010) di JAKIM, penjawat awam. Putrajaya Dapatan kajian : Terdapat hubungan positif diantara tahap pengetahuan yang tinggi dan persepsi terhadap takaful keluarga. Keputusan kajian beliau telah membuktikan pekerja JAKIM yang sudah mempuyai polisi takaful keluarga mempunyai persepsi yang lebih positif terhadap takaful keluarga berbanding dengan pekerja yang tidak mempunyai pelan takaful keluarga. Fithriah Ab. Rahim & Hanudin Amin (2011) Pelanggan di Labuan bank ini bertujuan untuk menyiasat faktorfaktor yang mempengaruhi penerimaan insurans Islam di kalangan pelanggan bank di Malaysia. Faktor yang dikaji adalah sikap, norma subjektif dan jumlah maklumat yang diperolehi. 482

Hasil kajian : sikap, norma subjektif dan jumlah maklumat yang diperolehi mempengaruhi penerimaan insurans Islam di kalangan pelanggan bank. Hanudin (2012) Amin Pelajar di Labuan Sabah ini bertujuan untuk menilai faktor sikap, norma subjektif dan jumlah maklumat yang diperolehi terhadap penyertaan insurans islam (takaful) di kalangan masyarakat Islam. Dapatan kajian : Terdapat hubungan positif diantara sikap, norma subjektif dan jumlah maklumat yang diperolehi dalam menentukan hasrat menyertai insurans islam. Manakala faktor norma subjektif merupakan faktor yang paling dominan. Lukman Olorogun Ayinde dan Abdelghani Echchabi (2012) Masyarakat Malaysia untuk mengkaji kesediaan pelangganpelanggan Malaysia mengamalkan perkhidmatan insurans islam serta faktor-faktor yang boleh mempengaruhi tingkah laku mereka. Faktor yang dikaji ialah ketidakpastian kelebihan yang relative, keserasian, pengaruh sosial dan kesedaran. Hasil kajian : Hanya dua faktor yang signifikan ke atas penggunaan perkhidmatan insurans islam di Malaysia iaitu keserasian dan kesedaran. Manakala faktor ketidakpastian, kelebihan yang relatif dan pengaruh sosial tidak mempunyai hubungan yang signifikan ke atas penggunaan perkhidmatan takaful di Malaysia. Mohamad Idham Md Razak, Rafidah Idris, Mimihayu Md Yusof, Wan Efa Jaapar & Mohammad Nazri Ali (2013) Masyarakat Shah Alam di untuk menentukan faktor-faktor yang mempengaruhi penerimaan terhadap takaful di kalangan orang Malaysia. Faktor-faktor yang terlibat adalah persepsi, ciri-ciri produk, promosi serta faedah dan perkhidmatan yang berkualiti. Hasil kajian : Terdapat hubungan positif diantara persepsi, ciri-ciri produk, dan perkhidmatan yang berkualiti. Hasil dapatan merumuskan tiada hubungan yang signifikan di antara faktor promosi dengan penerimaan pelanggan terhadap takaful. Manakala faktor yang paling dominan pula adalah kualiti perkhidmatan. Maizaitulaidawati Md Husin dan Asmak Ab Rahman (2013) Soroton kajian secara komprehensif - bertujuan untuk meneliti asas penentu niat pengguna untuk menyertai skim takaful keluarga yang menggunakan teori tingkah laku terancang dan mengenal pasti faktor-faktor lain yang mungkin berkaitan ke atas penentu niat pengguna. 483 Hasil kajian : Keputusan mendapati bahawa niat ke arah menyertai skim takaful keluarga adalah tidak hanya dipengaruhi oleh sikap, norma subjektif dan kawalan tingkah laku tetapi juga dipengaruhi oleh faktor-faktor lain seperti demografi, pengetahuan pengguna, faktor-faktor situasi dan faktor agama.

Naail Mohammed Kamil dan Norsham Mat Norb (2014) temubual Empat orang respondent yang merupakan pelanggan takaful. ini adalah utuk mengetahui faktor yang mendorong pemilihan takaful berbanding insurans konvensional di kalangan org islam. Hasil kajian: Terdapat empat faktor yang mempengaruhi pemilihan takaful berbanding insurans konvensional di kalangan masyarakat islam di Malaysia. Faktor-faktor tersebut adalah kefahaman konsep yang jelas berkaitan takaful oleh pengguna, faktor ajaran Islam, faktor ejen takaful yang berperanan menjelaskan konsep takaful dengan terperinci dan faktor terakhir adalah pertumbuhan syarikat takaful yang banyak seiring dengan kepelbagaian produk takaful turut mempengaruhi pemilihan takaful di kalangan masyarakat Kamarul Ariffifin Mansor, Raden Mohd Ngisomuddin Masduki, Masilah Mohamad, Nursidrah Zulkarnain & Nor Atikah Aziz (2015) Masyarakat islam Malaysia ini bertujuan untuk menyiasat hubungan di antara faktor keagamaan, persepsi dan kesedaran pengguna yang mempengaruhi keutamaan pengguna Islam terhadap produk takaful di Malaysia. Hasil kajian : Hanya dua daripada tiga pemboleh ubah yang mempengaruhi keutamaan pengguna Islam terhadap produk takaful di Malaysia iaitu persepsi dan faktor agama. Nor Aini Hassanuddin, Nazuha Muda @ Yusof & Zokree Abdul Karim (2016) Pekerja organisasi adalah untuk mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi niat pelanggan menyertai dalam takaful keluarga dimana faktor yang dikaji adalah produk dan perkhidmatan, ekonomi serta pengetahuan. Hasil kajian: Merumuskan bahawa ketiga-tiga faktor tersebut menyumbang ke arah penyertaan pekerja terhadap takaful keluarga. Shahab Aziz, Maizaitulaidawati Md Husin & Nazimah Hussin (2017) Soroton kajian secara komprehensif - ini menggunapakai model sedia ada iaitu Decomposed Theory of Planned Behavior (DTPB) dari perspektif takaful keluarga. ini bukan sahaja meneroka sikap, norma subjektif dan kawalan tingkah laku dilihat tetapi juga menggabungkan pembolehubah lain termasuk pengetahuan, kesedaran, keagamaan, keyakinan dan demografi. RUMUSAN ini membentangkan pelbagai kajian terdahulu bagi menentukan faktor penerimaan masyarakat terhadap takaful. Analisis yang di buat oleh penyelidik jelas membuktikan terdapat banyak faktor yang perlu di ambil perhatian terhadap pemilihan takaful oleh masyarakat dan seterusnya ini boleh menyumbang kepada kajian terkini. Pengendali syarikat takaful juga seharusnya mengambil manfaat daripada hasil analisis kajian ini dan diharapkan boleh digunakan dalam usaha meningkatkan pasaran takaful sekaligus memartabatkan industri takaful di Malaysia. 484

Rujukan Ahmad Musadik, S. H. S. (2010). Factors Influencing the Tendency to Subscribe with Takaful Among Martial Arts Practitioners. (Unpublished Master Thesis). Universiti Utara Malaysia. Ayinde, L. O., & Echchabi, A. (2012). Perception and Adoption of Islamic Insurance in Malaysia: An Empirical Study. World Applied Sciences Journal 20, Vol. 3, 407-415. Aziz, S., Husin, M. M., & Hussin, N. (2017). Conceptual Framework Of Factors Determining Intentions Towards The Adoption Of Family Takaful- An Extension Of Decomposed Theory Of Planned Behaviour. International Journal Of Organizational Leadership 6, 385-399. Billah, M. M. (2003). Islamic and modern insurance: Principles and practices. Malaysia: Ilmiah Publishers. Daljit, D. (2011), More M&As seen in insurance and takaful, The Star, 14 May, available at: http://biz.thestar.com.my/news/story.asp?file¼/2011/5/14/business/ 8662170andsec¼business (dicapai pada 25 November 2017). Dusuki, A. W. (2011). Islamic Financial System - Principles & Operations. International Shari ah Research Academic for Islamic Finance (ISRA): Kuala Lumpur. Hanudin, A. (2012). An Analysis on Islamic Insurance Participation (Satu Analisis Penyertaan Insurans Islam). Jurnal Pengurusan 34, 11 20. Hassanuddin, N.A., Yusof, N. M., & Karim, Z. A. (2016). Employees Intentions to Participate in Family Takaful Plan. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 64-68. Husin, M.M., & Rahman, A. A. (2013). What Drives Consumers To Participate Into Family Takaful Schemes? A Literature Review. Journal of Islamic Marketing Vol 4 No3, 264-280. Kamila, N. M., & Norb, N.M. (2014). Factors Influencing the Choice of Takaful Over Conventional Insurance: The Case of Malaysia. Journal of Islamic Finance, Vol. 3 No. 2, 001 014. Kamil, M.H. (2015) http://www.sinarharian.com.my/bisnes/45-peratus-penduduk-malaysiaada-insurans-1.430774 (dicapai pada 20 November 2017) Mansor, K. A., Masduki, R. M. N., Mohamad. M., Zulkarnain, N., & Aziz, N.A. (2015). A Study on Factors Infl uencing Muslim s Consumers Preferences Towards Takaful Products In Malaysia. Romanian Statistical Review nr. 2, 78-89. Ngah, H.C., Rashid, K. M., & Mansor, N. (2016). Determinants of Customer Satisfaction in Takaful Products and Services. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 7-15. 485

Rahim, F. A., & Amin, H. (2011). Determinants Of Islamic Insurance Acceptance: An Empirical Analysis. International Journal of Business and Society, Vol. 12 No. 2, 37 54. Rahman, N.H.A. (2016). Demographic Factors And Group Socio-Economies B40 In Family Takaful / Life Insurance Ownership. Proceeding of the 2nd International Conference on Economics & Banking 2016, 22-29. Rahman, Z.A., Yusof, R.M. and Bakar, F.A. (2008), Family takaful: it s role in social economic development and as a savings and investment instrument in Malaysia an extension, Syariah Journal, Vol. 16 No. 1, 89-105 Razak, M.I.M., Idris, R., Yusof, M.M., Jaapar, W.J., & Ali, M.N. (2013). Acceptance Determinants towards Takaful Products in Malaysia. International Journal of Humanities and Social Science Vol. 3, 243-252. Redzuan, H., Rahman, Z. A., & Aidid, S. S. H. (2009). Economic Determinants of Family Takaful Consumption: Evidence from Malaysia. International Review of Business Research Papers, 5(5), 193-211. Yazid, A.H., Arifin, J., Hussin, M.R. and Daud, W.N.W. (2012), Determinants of family takaful (Islamic life insurance) demand: a conceptual framework for a Malaysian study, International Journal of Business and Management, Vol. 7 No. 6, 115-127. Yunus, Y., & Rahim, H.A. (2010). Pengetahuan Dan Persepsi Terhadap Perlindungan Takaful Keluarga. Jurnal Pengguna Malaysia, 65-76. Yusof, T. O., Gbadamosi, A., & Hamadu, D. (2009). Attitudes of Nigerians towards Insurance Services: An Empirical Study. African Journal of Accounting, Economics, Finance, and Banking Research, 4(4), 34-46. 486