AKADEMI PENGAJIAN ISLAM UNIVERSITI MALAYA KUALA LUMPUR

Similar documents
TINDAKAN PIHAK BERKUASA NEGERI DAN PIHAK BERKUASA TEMPATAN TERHADAP KES PELANGGARAN SYARAT GUNA TANAH

KECEKAPAN PEMBELAJARAN SEPANJANG HAYAT DALAM KALANGAN GURU KEMAHIRAN HIDUP NOOR SYAFIQAH BINTI MOHD YUSOF UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

MEROKOK DAN IMPLIKASINYA DALAM KALANGAN GURU-GURU SEKOLAH KEBANGSAAN DAERAH KULAIJAYA BAHROINI BIN BADRON UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

HUBUNGAN ANTARA GANJARAN DAN ETIKA KERJA ISLAM DENGAN KOMITMEN DALAM KALANGAN PEKERJA DI JABATAN PEMBANGUNAN PERSEKUTUAN KELANTAN

Abstrak. Kajian ini adalah satu penyelidikan yang dijalankan untuk mengenalpasti penggunaan

POLA NAFS DAN HUBUNGANNYA DENGAN SALAH LAKU REMAJA DI SEBUAH SEKOLAHMENENGAH NEGERI MELAKA MOHAMED AZRI BIN MOHAMED ZABIDI

AMALAN KEPIMPINAN ISLAM PENGETUA DAN PERKAITANNYA TERHADAP ATRIBUT KOMUNITI PEMBELAJARAN PROFESIONAL AHMAD MARZUKI MOHAMAD

PEMBANGUNAN APLIKASI CEPAT MEMBACA AL-QURAN UNTUK PLATFORM ANDROID (Mai IQra) YANTI MUNIRAH BINTI JUSOH

HUBUNGAN GAYA KEPIMPINAN TRANSFORMASIONAL PENGETUA DENGAN KEPUASAN KERJA GURU DI SEKOLAH MENENGAH DAERAH PASIR GUDANG

AMALAN KEPIMPINAN LESTARI PENGETUA SEKOLAH AGAMA BANTUAN KERAJAAN (SABK) DI DAERAH PONTIAN FAUZI BIN SULEHAN

ABSTRAK. menghidupkan syiar Islam di Brunei Darussalam. Oleh yang demikian, kajian ini

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA PENGGUNAAN LAMAN WEB ZAKAT LEMBAGA ZAKAT SELANGOR DAN PEMBAYARAN ZAKAT SECARA ATAS TALIAN

METAPHOR ANALYSIS OF DR. MAHATHIR S BUSINESS SPEECHES ALIAKBAR IMANI

PROCEEDING 2ND INTERNATIONAL CONFERENCE ON ISLAMIC EDUCATION AND LAW (2ND ICIEL)

MANAGEMENT OF VARIATION ORDER IN PUBLIC WORKS DEPARTMENT MALAYSIA CONSTRUCTION PROJECT SHARIL AMRAN BIN AMIR MOHAMED

EVALUATION USABILITY MEASUREMENT INDEX FOR HIGHER EDUCATION INSTITUTE MUHAMMAD ALIIF BIN AHMAD

SULIT P2115-EKONOMI DARI PERSPEKTIF ISLAM/JAN 08

PENGHARGAAN. selawat dan salam dikalungkan buat Khatim al-anbiya, ahli keluarga dan

UNIVERSITI MALAYA PERAKUAN KEASLIAN PENULISAN

vii KANDUNGAN PENGESAHAN PENGAKUAN PENGHARGAAN ABSTRAK ABSTRACT ISI KANDUNGAN SENARAI RAJAH SENARAI JADUAL SENARAI GAMBAR SENARAI LAMPIRAN

Proses Penyelidikan Tindakan. MTE3133: Penyelidikan Tindakan

FAKTOR INSANIAH DALAM PENGURUSAN KUALITI: KAJIAN DI MAJLIS AGAMA ISLAM SELANGOR

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

TERMINATION OF CONTRACT: ABANDONMENT OF WORK MOHD NUR IMAN AL HAFIZ BIN MOHD JAMIL

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

THE EFFECTS OF RISK MANAGEMENT PRACTICES, RISK BEHAVIOUR ON RESEARCH AND DEVELOPMENT PROJECT PERFORMANCE IN UTM NOR ALIAA BINTI ZAINAL ABIDIN

AMALAN KEPIMPINAN ISLAM MENURUT MODEL AL-GHAZALI DALAM KALANGAN GURU BESAR DAERAH KULAIJAYA, JOHOR

FACTORS THAT AFFECT KNOWLEDGE SHARING AMONG EMPLOYEES IN MULTINATIONAL ORGANIZATION YASER HASSAN HASSAN AL-QADHI UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

RETORIK PEMBUJUKAN DAKWAH DALAM LAGU NASYID: KAJIAN TERHADAP LAGU OPICK DAN HAFIZ HAMIDUN ABSTRAK

THE EFFECTS OF INFLUENTIAL BEHAVIOURAL FACTORS ON INVESTORS DECISION MAKING IN STOCK MARKET OF PAKISTAN MISBAH SADIQ

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA FAKTOR YANG MEMPENGARUHI INTEGRASI KEFAHAMAN BERAGAMA DALAM AMALAN KAUNSELING PELBAGAI BUDAYA DI MALAYSIA

COMMON CONTRACTUAL ISSUES FACED BY MALAYSIAN CONTRACTORS OPERATING IN MIDDLE EAST USING FIDIC FORM OF CONTRACTS

PENGHARGAAN., para sahabat dan tabi`in. Bersyukur kepada Ilahi kerana dengan

PENGHARGAAN. Alhamdulillah, bersyukur ke hadrat Allah SWT kerana dengan. izinnya jua, akhirnya Pengkaji dapat juga menyiapkan disertasi.

FAKTOR YANG MEMPENGARUHI KEJAYAAN PENGGUNAAN SISTEM MAKLUMAT PELAJAR BERASASKAN KOMPUTER DI MAKTAB PERGURUAN. Oleh NIZAM BIN ABD LATIB

PERPUSTAKAAN KUi TTHO 3 OOOO

MOLECULAR PHYLOGENY OF SELECTED MANGO CULTIVARS BASED ON INTERNAL TRANSCRIBED SPACER (ITS) REGION SHAHKILA MOHD ARIF

PERKHIDMATAN UTAMA PRASISWAZAH

FEAR OF CRIME WITHIN NON-GATED RESIDENTIAL COMMUNITIES IN THE URBAN CONTEXT SITI AISHAH BINTI AHMAD KAMIL

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

ABSTRAK. pada suatu ketika dahulu contohnya di zaman kerajaan Uthmaniyyah. Kajian ini

Tahap Modul Bahasa Arab Masjid dan Hubungannya dengan Tahap Kemahiran Asas Berbahasa Arab dalam Kalangan Pelajar

UNIVERSITI MALAYA PERAKUAN KEASLIAN PENULISAN. Nama : Siti Nor Aisyah binti Ngadiran (No.K.P/Pasport : )

PELARASAN GARIS PANDUAN DALAM PROSEDUR PENYERAHAN LOMBONG KUARI NURUL IZZATI BINTI TARMIZI

SINOPSIS Kajian lepas mendedahkan bahawa pemahaman pelajar terhadap beberapa konsep sains adalah kurang sempurna. Kajian lepas juga menunjukkan

وظاي ف الدولة الا سلامية (The Duties And Function Of An Islamic State)

UTILITY CONSUMPTION PATTERN AMONG MALAYSIAN ELECTRICITY USERS NURHIDAYAH BT MAHUSIN UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

ISSN MALAYSIAN JOURNAL FOR ISLAMIC STUDIES JILID

PENGHARGAAN. Ucapan jutaan terima kasih yang tidak terhingga kepada Profesor Madya Dr Siti

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

M2-1: Proses Penyelidikan Tindakan MTE3113: PENYELIDIKAN TINDAKAN

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA PERBANDINGAN SAHSIAH MUSLIMAH DALAM NOVEL-NOVEL PILIHAN

(The Human Soul Based on the Opinion of Fakhr al-din al-razi) ELBAHLOUL MOHAMED HUSSEIN* MOHD NASIR OMAR AHMAD SUNAWARI BINLONG MUDASIR BIN ROSDER

PERBEZAAN BARIS I RĀB DAN KESANNYA DALAM QIRA AT: SATU KAJIAN DALAM SURAH AL-BAQARAH

ABSTRAK. Urf adalah sumber tambahan terhadap Masadir al-tasyrik (Sumber Utama Syarak), dan

BUTIRAN PERIBADI

BIMBINGAN OLEH GURU PEMBIMBING KEPADA GURU PELATIH UTM LIM WEE MEI UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA EFFECTS OF HIJAB AS ISLAMIC RELIGIOUS SYMBOL ON MUSLIM CONSUMER ATTITUDES TOWARDS ADVERTISEMENTS

THE MESSAGES BEYOND MUNĀSABAT AL-ĀYĀT IN SURAH AL-GHĀSHIYAH (A Comparative Study between Ibrāhīm bin Umar al- Biqā ī And Muĥammad Ţāhir Ibn Āshūr)

HUBUNGAN ANTARA AMALAN AGAMA ISLAM DENGAN GAYA KEPIMPINAN JURUTERA MUSLIM DI NEGERI MELAKA MUHD AKMAL BUANG BIN RAJIKON

بسم اهلل الرمحن الرحيم احلمداهلل رب العا ملني, والصالة والسالم على أشرف األنبياءواملرسلني, وعلى آله وأصحا به و من تبعه باحسان اىل يوم الدين...

Key Words: Lexical materials - Malay Dictionaries - Evaluation - Dictionary Progress - Influence of Dictionaries

IMPROVING ENERGY SAVING EVALUATION IN LIGHTING USING DAYLIGHT UTILIZATION WITH AREA SEGREGATION TECHNIQUE MOHAMMAD ASIF UL HAQ

A ROBUST ESTIMATION METHOD OF LOCATION AND SCALE WITH APPLICATION IN MONITORING PROCESS VARIABILITY ROHAYU BT MOHD SALLEH

Keywords : The Khawarij Religious Views- Purposes of poem Traces of the Quran Characteristics

AN INVESTIGATION ON VEHICLE OVERLOADING IN MUAR MELAKA ROAD HAZLINA BINTI MARWAN

ABSTRACT Muslim youth face many challenges today due to the huge scientific development. New information technologies can be considered one of the mos

Pengamalan Ajaran Islam dalam Kalangan Pelajar Politeknik Ungku Omar, Ipoh

SEKOLAH TAHFIZ SWASTA DI SELANGOR: SATU KAJIAN RINTIS TERHADAP PENGUASAAN ILMU TAJWID

PERLANTIKAN PENTADBIR HARTA PUSAKA SEBAGAI PENYELESAIAN PEMBAHAGIAN HARTA PUSAKA MUHAMMAD MUHAIZAN BIN ABDULLAH UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

Manual Pengguna. Disediakan Untuk : Audit Korporat

M I M M M M M TERHADAP SARIS PANDUAN LAMAN WEB P & P M S S M BAG? PEHSYARAH - PENSYARAH DI JABATAN KEJURUTERAAN EUKTRIK. POLITEKNIK JOHOR BAHRU.

Bab 2. Polisi e-pembelajaran di IPT Malaysia. Hanafi Atan Mohamed Amin Embi Supyan Hussin. Pengenalan

PELAKSANAAN KEM BESTARI SOLAT (KBS) PROGRAM j-qaf DI SEKOLAH-SEKOLAH RENDAH ZON PENGERANG, JOHOR

Latihan MyMesyuarat -PENGERUSI- DibentangkanOleh

Welcome to ALI 440: Topical Tafsir of Quran Family Relationships

PERSEPSI PELAJAR BUKAN ISLAM UTM TERHADAP MATAPELAJARAN ISLAM DAN ISU-ISU SEMASA (ULT 2132) NOOR AINI BINTI RAMLI UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA WESTERN EXISTENTIALISM IN SELECTED TRANSLATED MALAY ABSURD PLAYS FROM AN ISLAMIC PERSPECTIVE COPYRIGHT UPM

FLOW IN A PIPELINE WITH LEAKAGE SITI NUR HASEELA BINTI IZANI

PERSEPSI KAKITANGAN UNIT PEMBANGUNAN MAJLIS AGAMA ISLAM ADAT DAN ISTIADAT MELAYU KELANTAN TERHADAP PENGAGIHAN ZAKAT

WACANA CERITA DALAM AL-QUR AN: SATU KAJIAN DALAM SURAH AL-KAHF

ABSTRAK. Kajian ini menfokuskan terhadap analisis pandangan MB Hooker tentang adat di Tanah

MOSAICKING OF TORN IMAGE USING GRAPH ALGORITHM AND COLOR PIXEL MATCHING IBRAHIM THORIG

SCHOOL OF PHYSICS LOGO DESIGN CONTEST

THE PRINCIPLES OF ISLAMIC PREACHING ACCORDING TO AL-QUR AN

PERSEPSI MAHASISWA PUSAT ASASI KUIS TERHADAP KEUPAYAAN MEMBACA SURAH AL-FATIHAH

(The Peaceful Coexistence Amongst Religions In Islam)

KONSEP KOSHER DALAM AGAMA YAHUDI : ANALISIS MENURUT PERSPEKTIF PEMIKIRAN HUKUM ISLAM MUHAMAD NORDIN BIN KASMON

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA QURANIC ONTOLOGY FOR RESOLVING QUERY TRANSLATION DISAMBIGUATION IN ENGLISH-MALAY CROSS-LANGUAGE INFORMATION RETRIEVAL

MESHFREE FORMULATION FOR BUCKLING OF COMPOSITE BEAM WITH SLIP MOHD HAMIDI BIN HARUN UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

KAJIAN ORNAMENTASI DALAM MUZIK MELAYU ASLI : PERMAINAN VIOLIN GAYA HAMZAH DOLMAT NIK SHAREENA ROSNY BINTI MOHD ROSLY

THE CONCEPT OF DHIKR ACCORDING TO AL- GHAZALI AND ITS PSYCHOLOGYCAL BENEFIT

PERSEPSI PELAJAR LELAKI SPI TERHADAP TABARRUJ DALAM KALANGAN SISWI UTM NORSAFAR BTE MD. KAMARZAMAN UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

ABSTRAK. kontrak kerjasama yang mempunyai persamaan dengan konsep al-mushārakah. Justeru

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA APPLICATION OF HUMAN GOVERNANCE BY SYARIAH COMMITTEE IN DETERMINING THE ISLAMICITY OF BANKING PRODUCTS

PROCEEDING 2ND INTERNATIONAL CONFERENCE ON ISLAMIC EDUCATION AND LAW (2ND ICIEL)

HUBUNGAN MODUL (KPPI) DENGAN PENINGKATAN ILMU RUMAH TANGGA DALAM KALANGAN BAKAL PENGANTIN: KAJIAN DI PEJABAT AGAMA DAERAH KUALA TERENGGANU, TERENGGANU

Tahap Pengetahuan dan Persepsi Pelajar terhadap Pengajian Hadith di Universiti Sultan Zainal Abidin

MATROID STRUCTURE OF DYNAMIC GRAPH MODEL OF EVAPORATION PROCESS IN A BOILER SYSTEM NUR SYAHIDAH BINTI KHAMIS UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

ZAMRI MAHAMOD, NIK MOHD RAHIMI NIK YUSOFF, MOHD MAHZAN AWANG & CHEW FONG PENG

Transcription:

ELEMEN TAZKIYAH AL-NAFS DALAM GAGASAN NEGARA ZIKIR BRUNEI DARUSSALAM: KAJIAN TERHADAP AMALAN KEROHANIAN SEBAGAI ASAS PEMBANGUNAN KEROHANIAN GOLONGAN BELIA PERLU PERHATIAN (BPP) HAJAH MASURIYATI BT HAJI YAHYA TESIS INI DISERAHKAN SEBAGAI MEMENUHI KEPERLUAN IJAZAH DOKTOR FALSAFAH AKADEMI PENGAJIAN ISLAM UNIVERSITI MALAYA KUALA LUMPUR 2017 i

ii

ABSTRAK Golongan belia adalah pemimpin generasi hari ini dan juga pelapis generasi pemimpin di masa hadapan. Mereka merupakan subjek penting dalam perencanaan pembangunan sesebuah negara. Hal ini bertepatan dengan gagasan Negara Zikir Brunei Darussalam yang berhasrat membentuk sahsiah cemerlang golongan belia menerusi amalan kerohanian sebagai metode rohaniah agar belia sentiasa ingat dan taat kepada Allah SWT. Golongan Belia Perlu Perhatian yang menjadi fokus kajian ini sangat memerlukan pemulihan dan bimbingan rohani yang menekankan amalan kerohanian sebagai elemen tazkiyah al-nafs untuk membentuk peribadi insan yang soleh, beriman dan bertaqwa. Kajian ini bertujuan mengkaji konsep tazkiyah al-nafs, gagasan Negara Zikir Brunei Darussalam, bentuk program pengukuhan gagasan Negara Zikir menerusi amalan kerohanian terhadap Belia Perlu Perhatian, khususnya amalan zikrullah sebagai metode tazkiyah al-nafs. Kajian ini mengaplikasikan reka bentuk konvensional yang menggabungkan kaedah kualitatif (perpustakaan dan etnografi) dan kuantitatif (tinjauan soal selidik). Sampel kajian dipilih secara rawak yang terdiri daripada golongan Belia Perlu Perhatian. Jenis kajian ini adalah kajian korelasi dan dianalisis dengan menggunakan Statistical Package for the Social Science (SPSS). Analisis kajian mendapati bahawa skor min bagi setiap komponen amalan kerohanian yang menjadi asas kepada program dan aktiviti kerohanian golongan Belia Perlu Perhatian berada pada tahap rendah. Manakala aras kekuatan hubungan di antara kesemua komponen amalan kerohanian yang dianalisis melalui ujian Nilai Pekali Korelasi (r) menunjukkan terdapatnya ketidakseimbangan dalam komponen amalan kerohanian tersebut. Kajian ini membuktikan bahawa program dan aktiviti kerohanian sedia ada dalam program pengukuhan Negara Zikir menerusi amalan kerohanian terhadap Belia Perlu Perhatian khususnya amalan zikrullah sebagai metode tazkiyah al-nafs tidak mampu mempertingkatkan pembangunan rohani sampel kajian terutama dari aspek mempertingkatkan kawalan diri dalaman dan ia juga kurang berkesan dalam memberikan perubahan akhlak belia tersebut secara maksimum. Justeru, kajian telah mencadangkan penambahbaikan untuk dirujuk oleh para pelaksana, penyelaras dan penyusun program dan aktiviti kerohanian yang terlibat dalam pengukuhan gagasan Negara Zikir tersebut untuk menambahbaik program dan aktiviti kerohanian sedia ada dengan memperkukuhkan elemen tazkiyah al-nafs khususnya amalan zikrullah. Hal ini adalah penting agar setiap program dan aktiviti kerohanian yang dijalankan selaras dan seiring dengan matlamat gagasan Negara Zikir Brunei Darussalam. iii

ABSTRACT The youths are the leaders of today's generation and as backup for future leaders. They are an important subject in the development plan of a country. This coincided with the idea of National Remembrance of Brunei Darussalam to build an excellent personalities of youths through spiritual practice as a spiritual method that youths always remember and obey Allah the Almighty. The Youths Need Attention who became a focus of this study are in need of restoration and spiritual guidance that emphasizes spiritual practice as an element of tazkiyah al-nafs to form a righteous man, faithful and devoted. This study aimed to examine the concept of tazkiyah al-nafs, the idea of National Remembrance of Brunei Darussalam, the modes of programs in strengthening the idea of National Remembrance through spiritual practices towards Youths Need Attention, especially the zikrullah practices as a method of tazkiyah al-nafs. This study applied the conventional design that combines qualitative methods (library and ethnographic) as well as quantitative method (survey questionnaire). The samples were randomly selected from the group of Youths Need Attention. Type of this research is a correlation study and analyzed using software the Statistical Package for the Social Science (SPSS). The analysis showed that the mean scores for each component of the spiritual practices that form the basis of spiritual programs and activities of the Youths Need Attention in low level. While the level of strength of the relationship between all components of spiritual practices analyzed through the Test of Correlation Coefficient (r) indicating the imbalance in the components of spiritual practices. This study proved that the existing spiritual programs and activities in the strengthening programs of the idea of National Remembrance through spiritual practices towards the Youths Needs Attention particularly the zikrullah practices as a method of tazkiyah al-nafs unable to enhance the spiritual development of the samples, particularly in terms of enhancing self-control internally and it is also less effective in changing the characters of those youths to the maximum level. Thus, the study suggested improvement to be referred by the initiators, administrators and compilers of the spiritual programs and activities who are involved in strengthening the idea of National Remembrance in improving the existing spiritual programs and activities by intensifying the elements of tazkiyah al-nafs especially the practices of zikrullah. It is important that all spiritual programs and activities conducted pursuant and in line with the objectives of the idea of National Remembrance of Brunei Darussalam.

PENGHARGAAN Dengan nama Allah, Yang Maha Pemurah, lagi Maha Mengasihani. Segala puji-pujian hanya bagi Allah, Tuhan sekalian alam. Selawat dan salam ke atas junjungan besar nabi Muhammad SAW juga kepada ahli keluarga dan keturunan baginda sekaliannya. Alhamdulillah syukur ke hadrat Allah SWT kerana atas limpah rahmat dan izinnya jua telah mengurniakan kesihatan sempurna, kesabaran dan kecekalan sehingga akhirnya penulisan ini berjaya diselesaikan. Ucapan setinggi-tinggi penghargaan dan berbanyak terima kasih khusus kepada Yang Mulia Prof Madya Dr Che Zarrina binti Sa ari selaku penyelia yang banyak memberi segala tunjuk ajar dan bimbingan tulus ikhlas serta penuh kesabaran sepanjang tempoh menyempurnakan kajian ini. Berbanyak terima kasih juga diucapkan kepada pensyarah di Jabatan Akidah dan Pemikiran Islam yang memberikan pandangan dan pembaikan dalam pembentangan Laporan Kemajuan Penyelidikan dan juga Pembentangan Hasil. Berbanyak terima kasih juga ditujukan kepada semua pihak terlibat dalam memberikan maklum balas dan kerjasama untuk menyempurnakan kajian ini terutama kepada pihak Kompleks Rumah Kebajikan Belimbing Subok, Jabatan Penjara Jerudong, Pusat Al-Islah Kerakas Payau dan Biro Kawalan Narkotik, Negara Brunei Darussalam. Jutaan terima kasih ini juga khusus ditujukan kepada pihak Kerajaan KDYMM dan Yang DiPertuan Negara Brunei Darussalam atas segala bentuk sumbangan dan pembiayaan yang dikurniakan sepanjang tempoh menjalani pengajian di Universiti Malaya, Kuala Lumpur, Malaysia. Akhirnya berbanyak terima kasih ini diucapkan buat ayahanda Haji Yahya bin Md Tahir dan bonda Hajah Misnah binti Haji Abang, ayah saudara Haji Suhaimi bin Haji Abang serta suami Abdul Aziz bin Abdul Razak dan Ali Yahya yang lainnya, atas doa restu kalian semua yang sentiasa mengiringi saya dan juga sokongan moral yang sentiasa diberikan sepanjang tempoh menyelesaikan penulisan ini demi perkembangan ilmu penyuluh masa depan. Semoga Allah SWT mengurniakan ganjaran terbaik untuk kalian semuanya di dunia dan di akhirat. HAJAH MASURIYATI BT HAJI YAHYA No. 22 Spg 286-30-55-3-16-8 RPN Kg Lumut Jalan Seria-Kuala Belait KC5135 Negara Brunei Darussalam

ISI KANDUNGAN ABSTRAK ABSTRACT PENGHARGAAN ISI KANDUNGAN TRANSLITERASI SENARAI RAJAH SENARAI JADUAL SENARAI KEPENDEKAN SENARAI LAMPIRAN iii iv v vi xi xiv xv xvii xviii BAB 1 PENDAHULUAN 1-50 1.1 Pengenalan 1 1.2 Latar Belakang Masalah Kajian 1 1.3 Permasalahan Kajian 3 1.4 Persoalan Kajian 7 1.5 Objektif Kajian 8 1.6 Definisi Tajuk Kajian 8 1.7 Skop Dan Batasan Kajian 13 1.8 Justifikasi Kajian 14 1.9 Kepentingan Kajian 15 1.10 Ulasan Kajian Lepas 17 1.11 Metodologi Kajian 37 1.11.1 Pengumpulan Data 40 1.11.2 Penganalisisan Data 48 1.12 Organisasi Kajian 49 BAB 2 TAZKIYAH AL-NAFS 51-92 2.1 Pengenalan 51 2.2 Peringkat Perkembangan Amalan Kerohanian Islam 51 2.3 Definisi Tazkiyah al-nafs 56

2.3.1 Tazkiyah al-nafs menurut al-quran dan al-sunnah 57 2.3.2 Tazkiyah al-nafs menurut pandangan Ulama Tasawuf 60 2.4 Mengenal al-nafs 65 2.4.1 Penciptaan al-nafs 65 2.4.2 Sifat al-nafs 68 2.4.3 Peringkat sifat al-nafs 69 2.5 Metode Tazkiyah al-nafs 73 2.6 Proses Tazkiyah al-nafs 84 2.7 Martabat Tazkiyah al-nafs 87 2.8 Tujuan dan Matlamat Tazkiyah al-nafs 89 2.9 Kesimpulan 92 BAB 3 GAGASAN NEGARA ZIKIR BRUNEI DARUSSALAM DAN AMALAN KEROHANIAN DI NEGARA BRUNEI DARUSSALAM 93-167 3.1 Pengenalan 93 3.2 Definisi Zikir 93 3.3 Zikir Menurut al-quran 96 3.4 Zikir Menurut al-sunnah 101 3.5 Hukum Memperbanyakkan Zikir 103 3.6 Kategori Zikir 104 3.7 Perlaksanaan Zikir 107 3.8 Titah Negara Zikir 111 3.8.1 Definisi Negara Zikir 112 3.8.2 Istilah Negara Zikir 114 3.8.3 Teori Gagasan Negara Zikir 116 i. Hari Kebesaran Islam 118 ii. Tradisi Pengajian Ilmu Agama 118 iii. Tradisi Zikir 119 3.8.4 Kerangka Gagasan Negara Zikir 120 i. Zikrullah 122 ii. Khayr Ummah 131 iii. Mardatillah 136 iv Baldah Tayyibah Wa Rabb Ghafūr 137

3.9 Merealisasikan Gagasan Negara Zikir 145 3.9.1 Penerbitan 147 3.9.2 Seminar dan Program 147 3.9.3 Peraturan dan Undang-Undang 149 3.10 Amalan Kerohanian di Alam Melayu 151 3.11 Amalan Kerohanian di Brunei Darussalam 153 3.11.1 Amalan Zikir Tarekat Tasawwuf 156 3.11.2 Amalan Rātib 163 3.11.3 Amalan Zikir Mawlid Sharaf al-anām 166 3.12 Kesimpulan 167 BAB 4 PROGRAM PENGUKUHAN NEGARA ZIKIR MENERUSI AMALAN KEROHANIAN DALAM KALANGAN GOLONGAN BELIA PERLU PERHATIAN (BPP) 168-201 4.1 Pengenalan 168 4.2 Definisi Belia 168 4.2.1 Perbezaan Antara Belia dan Remaja 173 4.2.2 Martabat dan Kualiti Belia Islam 174 4.2.3 Ciri-Ciri Belia Islam 178 4.3 Dasar Belia Negara Brunei dan Matlamat 180 4.4 Profile Golongan Belia Perlu Perhatian (BPP) 182 4.5 Program Negara Zikir dan Aktiviti Kerohanian Golongan Belia Perlu Perhatian (BPP) 4.5.1 Program dan Aktiviti Kerohanian Kompleks Rumah Kebajikan (KRK) Belimbing, Subok 184 185 4.5.2 Program dan Aktiviti Jabatan Penjara Jerudong 191 4.5.3 Program dan Aktiviti Kerohanian Pusat Pemulihan Al-Islah 4.5.4 Program dan Aktiviti Kerohanian Biro Kawalan Narkotik (BKN) 4.6 Isu dan Cabaran Program Pembangunan Rohani 198 4.7 Kesimpulan 201 195 197

BAB 5 ANALISIS AMALAN KEROHANIAN SEBAGAI METODE TAZKIYAH AL-NAFS DALAM PEMBANGUNAN KEROHANIAN GOLONGAN BELIA PERLU PERHATIAN (BPP) 202-256 5.1 Pengenalan 202 5.2 Pembinaan Item Soal Selidik 202 5.3 Populasi dan Persampelan Kajian 204 5.4 Instrumen Kajian 205 5.4.1 Kesahan Kandungan Instrumen 205 5.4.2 Kebolehpercayaan Instrumen 209 5.4.3 Taburan Data 211 5.5 Maklumat Demografi Responden 212 5.5.1 Taburan Responden Mengikut Jantina 213 5.5.2 Taburan Responden Mengikut Umur dan Ugama 213 5.5.3 Taburan Responden Mengikut Bangsa/ Puak dan Daerah 214 5.5.4 Taburan Responden Mengikut Taraf Perkahwinan 215 5.5.5 Taburan Responden Berdasarkan Pendidikan Formal 215 5.5.6 Taburan Responden Berdasarkan Pendidikan Ugama 216 5.6 Program Pengukuhan Negara Zikir Menerusi Amalan Kerohanian Dalam Kalangan Golongan Belia Perlu Perhatian (BPP) Di Brunei Darusalam 217 5.6.1 Analisis Komponen Amalan Kerohanian 220 5.6.2 Kekerapan Penyertaan Golongan Belia Perlu Perhatian (BPP) dalam Program dan Aktiviti Kerohanian 224 5.6.3 Analisis Hubungan Program dan Aktiviti Kerohanian 226 5.7 Analisis Amalan Kerohanian Sebagai Elemen Tazkiyah al- Nafs Dalam Pembangunan Kerohanian Golongan Belia Perlu Perhatian (BPP) 227 5.7.1 Amalan Solat 227 5.7.2 Amalan Puasa 229 5.7.3 Amalan Zakat 231 5.7.4 Amalan Membaca al-quran 234 5.7.5 Amalan Wirid, Zikir dan Istighfar 237 5.7.6 Amalan Doa 239

5.7.7 Muhasabah Diri 241 i. Penyesalan dan Taubat 244 ii. Akhlak Terpuji 246 5.8 Analisis Kesan Amalan Kerohanian Sebagai Program Pengukuhan Negara Zikir Dalam Kalangan Golongan Belia Perlu Perhatian (BPP) 250 5.8.1 Kesan Amalan Rātib al- Attās Dalam Program Pengukuhan Negara Zikir 5.8.2 Kesan Amalan Zikir Mawlid Sharaf al-anām Sokongan Program Pengukuhan Negara Zikir 5.8.3 Kesan Amalan Utama Dalam Pengukuhan Negara Zikir 5.9 Perbincangan dan Cadangan Penambahbaikan 253 BAB 6 PENUTUP 257-264 6.1 Pengenalan 257 6.2 Rumusan 257 6.3 Implikasi Kajian 260 6.4 Penutup 264 BIBLIOGRAFI 266-287 LAMPIRAN 250 251 252

SENARAI TRANSLITERASI I. Konsonan Arab Roman Contoh Transliterasi ا ء a, أتليف Ta lif Beirut بريوت B ب Ta lim تعليم T ت Thawrah ثورة th ث Jama ah مجاعة j ج Hadith حديث h ح Khaldun خلدون kh خ Dar دار d د Dhiyad داير dh ذ Risalah ىسالة r ر Ziyarah زايرة z ز Sirah سرية s س Sharif شريف sh ش Saf صف s ص Dabit ضابط d ض Tariq طارق t ط

ظ z ظالل Zilal ع عهد Ahd غ gh غاية Ghayah ف f فكر Fikr ق q قصور Qusur ك k كتاب Kuttab ل l لسان Lisan م m مسجد Masjid ن n نظرية Nazariyyah و w وصل Wasala ه h هدف Hadaf ي y ميني Yamin II. Vokal Pendek Huruf Arab Huruf Latin Contoh Transliterasi --- --- a قنت qanata --- --- i س ل م salima --- --- u ج ع ل ju ila

III. Vokal Panjang Huruf Arab Huruf Latin Contoh Transliterasi ا ى a ك ر بى ب ب bab, kubra ك ي i وك ي ر ل wakil و u س ر ور ة surah IV. Diftong Huruf Arab Huruf Latin Contoh Transliterasi _ ر و aw ق ر ول Qawl _ ر ي ay خ ر ري khayr quwwah قوة _ uww و arabiy/i عر ب _ iy, i ي

SENARAI RAJAH Rajah 1.11 (a) Proses Kesahan dan Kebolehpercayaan Instrumen Rajah 1.11 (b) Aliran Metodologi Kajian Rajah 1.11.1 (a) Proses Pengumpulan dan Penganalisisan Data Rajah 3.8.4 (a) Kerangka Negara Zikir Rajah 4.5 Komponen Amalan Kerohanian Golongan Belia Perlu Perhatian (BPP)

SENARAI JADUAL Jadual 4.5.1 (a) Jadual 4.5.1 (b) Jadual 4.5.1 (c) Jadual 4.5.2 (a) Jadual 4.5.2 (b) Jadual 5.4.1 (a) Jadual 5.4.1 (b) Jadual 5.4.2 (a) Jadual 5.4.2 (b) Jadual 5.4.3 Jadual 5.5 Jadual 5.5.6 (a) Jadual 5.5.6 (b) Jadual 5.6.1 (a) Jadual 5.6.1 (b) Jadual 5.6.1 (c) Jadual 5.6.1 (d) Jadual 5.6.2 (a) Jadual 5.6.2 (b) Jadual 5.6.3 Jadual 5.7.1 Rumah dan Penempatan Kompleks Rumah Kebajikan (KRK) Belimbing Subok Program dan Aktiviti Kerohanian KRK Jadual Kelas Penghuni dan Residen KRK Program Bimbingan Banduan Penjara Jerudong Aktiviti Kerohanian Banduan Penjara Jerudong Pakar Semak Kandungan Instrumen Kajian Komentar dan Saranan Panel Pakar Terhadap Instrumen Kajian Instrumen Kajian Berdasarkan Nilai Kebolehpercayaan Alfa Cronbach Interpretasi Nilai Kebolehpercayaan Alfa Cronbach Taburan Data berdasarkan Skewness dan Kurtosis Profil Golongan Belia Perlu Perhatian (BPP) Keperihatinan Golongan Belia Yang Tidak Bersekolah Ugama Dalam Hal Keagamaan Alasan Bersekolah Ugama bagi Golongan Belia Yang Tidak Bersekolah Ugama Skor Min Komponen Amalan Zikrullah Interpretasi Nilai Min Skala Likert Mengikut Lima Tahap Nilai Korelasi Pearson Interpretasi Aras Kekuatan Nilai Pekali Korelasi r Penyertaan Program Kerohanian Berdasarkan Jantina Penyertaan Aktiviti Kerohanian Berdasarkan Jantina Korelasi antara Program Kerohanian dan Aktiviti Kerohanian Amalan Solat Sebelum dan Selepas Menyertai Program dan Aktiviti Kerohanian

Jadual 5.7.2 Jadual 5.7.3 Jadual 5.7.4 Jadual 5.7.5 Jadual 5.7.6 Jadual 5.7.7 Jadual 5.7.7 (i) Jadual 5.7.7 (ii) Jadual 5.7.7 (a) Jadual 5.8.1 Jadual 5.8.2 Jadual 5.8.3 Amalan Puasa Sebelum dan Selepas Menyertai Program dan Aktiviti Kerohanian Amalan Zakat Sebelum dan Selepas Menyertai Program dan Aktiviti Kerohanian Amalan Membaca Al-Quran Sebelum dan Selepas Menyertai Program dan Aktiviti Kerohanian Amalan Wirid, Zikir dan Istighfar Sebelum dan Selepas Menyertai Program dan Aktiviti Kerohanian Amalan Berdoa Sebelum dan Selepas Menyertai Program dan Aktiviti Kerohanian Muhasabah Diri Sebelum dan Selepas Menyertai Program dan Aktiviti Kerohanian Penyesalan dan Taubat Sebelum dan Selepas Menyertai Program dan Aktiviti Kerohanian Peningkatan Akhlak Sebelum dan Selepas Menyertai Program dan Aktiviti Kerohanian Hasil Analisis Ujian-t Program Dan Aktiviti Kerohanian Golongan Belia Perlu Perhatian (BPP) Kesan Amalan Rātib al- Attās dalam Pengukuhan Negara Zikir Kesan Amalan Zikir Mawlid Sharaf al-anām dalam Pengukuhan Negara Zikir Kesan Amalan Utama (Fadail al- Amāl) sebagai Pengukuhan Negara Zikir

SENARAI KEPENDEKAN AS - Alayh al-salam BKN - Biro Kawalan Narkotik BPP - Belia Perlu Perhatian DBN - Dasar Belia Negara JAPEM - Jabatan Pembangunan Masyarakat JPM - Jabatan Perdana Menteri KDYMM - Kebawah Duli Yang Maha Mulia KRK - Kompleks Rumah Kebajikan MOAS - Masjid Omar Ali Saifuddien NDP - Parti Pembangunan Kebangsaan OYDP - Orang Yang Dalam Pengawasan PMQ - Pembudayaan Membaca al-quran RA - Radhiallahu An SAW - Sallahu Alaihi Wassalam SRRB - Silsilah Raja-Raja Berunai SWT - Subhanahu Wata ala TAI - Tarekat Ahmadiyah Idrisiyah TQN - Tarekat Qadiriyah Naqsyabandiyah

SENARAI LAMPIRAN LAMPIRAN A Titah Negara Zikir LAMPIRAN B Silsilah Tariqat Qadiriyah LAMPIRAN C Sukatan Pelajaran Pusat Pemulihan LAMPIRAN D Program Pembelajaran Ugama Bahagian Kerohanian dan Akhlak Penjara Jerudong LAMPIRAN E Soal Selidik LAMPIRAN F - Surat Kebenaran Temubual Kompleks Rumah Kebajikan (KRK) - Surat Kebenaran Membuat Tinjauan Jabatan Penjara Jerudong dan Temu Bual - Aturan 336 Aturan aturan Penjara Penggal 51

BIBLIOGRAFI