ALAT KITARAN PEMBAKAR SAMPAH

ALAT KITARAN PEMBAKAR SAMPAH Izman Bin Idrua TJ Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian 230. (Thknologi Senireka) 199 2006 2006

P.KHIDMAT MAKLUMAT AKADEMIK UNIMAS 1111111111111111 HIIIIIIIIII 1000166805 UNlVERSITI MALAYSJA SARAWAl' 04~()() l<ola Samarahart ALAT KITARAN PEMBAKAR SAMPAH Oleh IZMAN BIN IDRUS Projek ini merupakan salah satu keperjuan untuk Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Seni Reka Perindustrian) Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif Universiti Malaysia Sarawak

JUDUL: UNIVERSITI MALAYSIA SARA W AK BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS/LAPORAN ALATKITARANPEMBAKARSAMPAH SESI PENGAJIAN : 2005/2006 Saya IZMAN BIN IDRUS mengaku membenarkan tesis/laporan* ini disimpan di Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut: I. Tesis/Laporan adalah hakmilik Universiti Malaysia Sarawak 2. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja 3. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat pendigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan 4. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat salinan tesis/laporan ini sebagai pertukaran bahan antara institusi pengaj ian tinggi 5. *sila tandakand SULIT (mengandungi maklumat yang berdarjah D keselamatan atau kepentingan seperti termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972) D TERHAD (Mengandungi maklumat Terhad yang telah ditentukan oleh Organisasilbadan dimana di mana penyelidikan dijalankan) D TIDAK TERHAD Disahkan Tandatangan Penulis Tarikh: Tandatangan Penyelia Tarikh: Alamat Tetap: 147, KG. Kelibang, 07000 Kuah Langkawi, Kedah Darul Aman. Catatan: *Tesis/Laporan dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah, Sarjana dan Sarjana Muda *Jika Tesis/Laporan ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasal organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis/laporan ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD 11

Projek bertajuk Alat Kitaran Pembakar Sampab telah disediakan oleh Izman Bin Idrus dan telah disediakan kepada Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian Teknologi Seni Reka (Perindustrian). Oiterima untuk diperiksa oleh: (Dr. HJ. Khairul Aidil Azlin B HJ. Abd Rahman) Tarikh: iii

PENGESAHAN Adalah dengan ini diakui disetai bertajuk 'Alat Kitaran Pembakar Sampah' disediakan dan dikemukakan oleh Izman Bin Idrus sebagai sebahagian dari keperluan untuk Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan (kepujian) dalam Program Teknologi Seni Reka (Perindustrian) diterima. Disahkan oleh : (DR. HJ. KHAIRUL AIDfL AZLIN B HJ. ABD RAHMAN) Tarikh: Penyelia @ Pensyarah Reka Bentuk Perindustrian (DR. HJ. KHAIRUL AIDIL AZLIN B HJ. ABD RAHMAN) Ketua Program Teknologi Seni Reka, Tarikh : (PROF. MADYA FADHIL B. MOHD ABD. RAHMAN) Dekan Seni Gunaan dan Kreatif, Universiti Malaysia Sarawak. IV

PENGAKUAN Saya mengaku bahawa tiada bahagian daripada penyelidikan dalam disertai ini telah digunakan sebagai bahan sokongan untuk sesuatu ijazah atau kelulusan sarna ada kepada universiti ini atau institusi pengajian tinggi yang lain. ( Izman Bin Idrus ) No. Matrik : 8320.. v

PENGHARGAAN Pertama sekali dipanjatkan kesyukuran kehadrat I1ahi dengan limpah kurnia dan hidayahnya, maka penyelidikan dapat juga disiapkan dengan jayanya. Projek penyelidikan Seni Reka lndustri yang bertajuk Alat Kitaran Pembakar Sampah ini adalah sebagai sebahagian dari keperluan syarat kelulusan Ijazah Sarjana Muda (Kepujian). Terlebih dahulu saya ingin mengucapkan jutaan terima kasih kepada Dr. Hj. Khairul Aidil Azlin B HJ. Abd Rahman, En. Musdi B Hl Shanat, En. Firdaus B Embong dan para pensyarah Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif diatas segala sokongan dan tunjuk ajar yang diberikan dan seterusnya menjadi barisan pembaca utama bagi kajian ilmiah penyelidikan ini. Seterusnya, penghargaan yang teramat tinggi kepada emak dan ayah diatas segal a pengorbanan yang tidak dapat dibalas sehingga ke akhir hayat. Terima kasih juga diucapkan kepada rakan-rakan yang telah banyak membantu dalam penghasilan penulisan ilmiah ini. Terima kasih sekali lagi diucapkan kepada semua yang menjadi pendorong kepada saya. Izman Bin Idrus VI

Abstrak Pencemaran udara merupakan masalah yang tiada penamatnya. Keadaan ini bertambah serius dari semasa ke semasa walaupun pelbagai langkah mengatasi telah diambil. Penghasilan Alat Kitaran Pembakar Sampah yang berkonsepkan mesra alam mampu mengurangkan masalah pencemaran udara. Asap yang terhasil dari aktiviti pembakaran menggunakan produk ini akan ditapis dalam satu kitaran sebelum dilepaskan ke udara. Reka bentuk produk ini juga diterapkan dengan unsur-unsur moden yang menepati citarasa pengguna masa kini. Dengan terhasilnya produk ini, diharap mampu memelihara kualiti udara dan memberikan kesejahteraan kepada masyarakat dan Negara. VII

lsi KANDUNGAN lsi KANDUNGAN MUKASURAT Halaman Tajuk Borang Pengesahan Status Dokumentasi Tandatangan Penyelia Pengesahan Pengakuan Penghargaan Abstak VIII viii VIII VIII viii VIII VIII BABI 1.0 Latar Belakang Kajian 1.1 Permasalahan 3 1.2 Objektif 5 1.3 Hipotesis 7 BAB2 2.0 Metodologi Penyelidikan 8 2.1 Temu bual 9 2.2 Borang kaji selidik 10 2.3 Eksperimen 12 2.4 Kaedah lapangan 20 2.5 Sumber rujukan 21 VIII

BAB3 3.0 Dapatan Kajian 3.1 Analisa data 22 BAB4 4.0 Perkembangan Idea 4.1 Lakaran Idea A wal 4.2 Lakaran Idea Pertengahan 4.3 Lakaran Idea Akhir 28 30 32 33 BAB5 Rumusan 38 BIBLIOGRAFI 40 IX

BAB 1 1.0 Latar Belakang Kajian Pengenalan Pencemaran (pollution) merupakan kehadiran atau penambahan sesuatu bahan semulajadi atau bukan semulajadi ke dalam sekitaran sehingga merosakkan sebahagian atau keseluruhan ekosistem. (OBP, 1993). Terdapat pelbagai jenis pencemaran seperti pencemaran air, udara, tanah, bunyi, sinaran dan haba. Permasalahan ini sering diwarwarkan dalam media massa sarna ada melalui media cetak mahupun media elektronik. Pengkaji memilih masalah pencemaran udara sebagai subjek kajian beliau. Pencemaran udara sering dikaitkan dengan aktiviti pembakaran terbuka, asap yang dilepaskan oleh industri, pembakaran bahan organik dan sebagainya. Aktiviti-aktiviti ini akan menyebabkan pelbagai jenis gas beracun dilepaskan ke udara dan boleh mengancam keselamatan manusia. Oleh itu, pengkaji telah memilih untuk menyelesaikan masalah pembakaran terbuka, dalam skop yang lebih kecil pengkaji menumpukan untuk kawasankawasan taman perumahan. Tujuannya adalah untuk memudahkan pengkaji dalam menjalankan kajian. Seperti yang diketahui, aktiviti pembakaran sampah yang dilakukan di kawasankawasan taman peru mahan akan menyebabkan ketidakselesaan dan akan menjejaskan kesihatan penduduk sekitarnya. Keadaan ini perlu dipandang serius memandangkan keadaan pembangunan di Negara ini yang kian berkembang pesat selain suhu iklim dunia yang semakin meningkat.

Pengkaji menumpukan kepada kawasan taman perumahan kerana kawasan ini merupakan kawasan yang mempunyai kepadatan penduduk yang tinggi berbanding kawasan-kawasan lain seperti di pedalaman atau kampung-kampung. Selain itu, di kawasan ini juga mempunyai masalah dalam melupuskan sampah sarap yang berbentuk organik dan mudah reput seperti daun kering, rumput dan lalang. Oleh itu, jalan pintas yang diambil oleh mereka adalah dengan membakar sampah terse but. Dengan ini, pengkaji telah mendapat ilham bagi mengatasi masalah terse but dengan menghasilkan produk yang mampu memberikan manfaat kepada pengguna selain mengurangkan masalah pencemaran udara. 2

1.1 Permasalahan Kajian Pencemaran udara boleh memberi kesan terhadap kesihatan, keselamatan, dan keselesaan manusia ataupun harta benda. Bahan pencemar udara seperti karbon monoksida, sulfur dioksida, nitrogen dioksida dan hidrokarbon. Bahan pencemar ini berpunca daripada kenderaan dan janakuasa, industri perkilangan, industri pertanian, industri perkapalan, pembakaran terbuka dan kesan rumah hijau. Walaupun punca yang mengakibatkan pencemaran dapat dikenalpasti, namun cara mengatasi yang berkesan masih belum ditemui. Kaedah sedia ada ialah melalui pendidikan alam sekitar merentasi kurikulum di institusi pendidikan, penggubalan dan penguatkuasaan undang-undang oleh pihak berkuasa, amalan harian di rumah dengan tidak melakukan pembakaran terbuka dan mengamalkan kitar semula. Petani pula digalakkan menggunakan kaedah penanaman dalam kelambu atau kawalan biologi. Kerajaan j uga menggalakkan penggunaan kenderaan yang tidak menggunakan minyak berplumbu m atau menggunakan tenaga solar. Oi Semenanjung Malaysia, dianggarkan 50 hingga 2,500 tan sampah dihasilkan dalam sehari iaitu melebihi 7 juta tan setahun. Pelbagai masalah timbul akibat peningkatan jumlah bah an buangan dari segi pengurusan yang kurang cekap, sistem perancangan yang tidak sempurna dan masalah pengendalian sisa pepejal yang tidak teratur. Sebanyak 54% tapak pembuangan mengamalkan pembakaran secara terbuka, 31% mengamalkan penimbusan terkawal, dan kurang 1% membuang ke dalam sungai, 3

manakala selebihnya sarna ada pernbakaran secara terbuka atau penimbusan terkawal. Dewan Bahasa Dan Pustaka, Kementerian Pendidikan Malaysia 2002. Kerajaan juga telah rnenggubal akta undang-undang bagi rnereka yang rnelakukan kesalahan pernbakaran secara terbuka. Pesalah boleh dikenakan tindakan rnengikut Seksyen 29(A)(2) Akta Kualiti Alarn Sekeliling 1974 (Pindaan 200 I) yang memperuntukkan denda sehingga RM500,000 atau lima tahun penjara atau keduaduanya j ika sabit kesalahan. Jabatan Alam Sekitar (JAS) Selangor, 2001 4

1.2 Objektif Kajian Pengkajian rnengenai produk-produk penapisan udara sedia ada dilakukan bagi rnengenalpasti kaedah-kaedah yang sesuai untuk rnenapis rnolekul-rnolekul asap dan ditukarkan kepada udara bersih. Pengkaji juga rnengkaji tentang struktur dalarnan produk tersebut bagi rnengetahui tentang cara aliran udara dalarn proses penapisan tersebut. Selain itu, kornponen-kornponen dalarnan dan cara ia berfungsi juga telah dikaji bagi rnendapatkan kaedah dan bahan yang sesuai untuk digunakan dalarn penghasilan produk rekaan pengkaji. Dua contoh produk penapisan udara sedia ada adalah seperti di bawah:- Gambar rajah 1: Penapis udara sedia ada (VisionAir I dan Trion Air Boss T-5200 Electronic Air Cleaner: BPA. Air Qualify Solution) 5

... c._ DIrty AIr _... '-ellen _ -..FI... a.- AIr I I I I I I I~~ -- -_.- I ~::.-- Gambar rajah 2: Pergerakan udara dan cara penapisan Namun begitu pengkaji juga mendapati konsep semulajadi juga boleh digunakan iaitu "bagaimana hujan dapat meneutralkan jerebu di Negara kita". Berdasarkan dari persoalan ini, pengkaj i mendapati bahawa air juga mampu untuk meneutralkan asap. Oleh itu, pengkaji akan melakukan kajian yang lebih terperinci menggunakan konsep ini untuk diaplikasikan kepada produk pengkaji. Objektif seterusnya ialah pengkaji akan menghasilkan produk pembakaran sampah untuk kegunaan di luar rumah selain mampu memejihara kebersihan udara. 6

1.3 Hipotesis Pengkaji mengandaikan bahawa penghasilan produk ini mampu mengurangkan kadar pencemaran udara yang semakin hari semakin meruncing. Penghasilan produk ini merupakan altematif baru dalam usaha mengurangkan aktiviti pembakaran terbuka yang mendorong kepada berlakunya pencemaran udara. Seperti yang diketahui, masalah pencemaran udara sering diwarwarkan dalam media massa antaranya disebabkan oleh pembakaran terbuka. Aktiviti ini sukar dibendung kerana pilihan terhad yang boleh diambil oleh masyarakat bagi melupuskan sampah berbentuk organik. Keadaan ini amat membimbangkan kerana pencemaran udara yang berlaku akan menyebabkan peningkatan suhu dunia serta kesan rumah hijau. Dengan ini, penghasilan prod uk yang mampu memelihara kualiti udara di Negara ini perlu dihasilkan dan berketepatan dengan seruan kerajaan untuk memelihara alam sekitar dari segalajenis pencemaran. Selain itu, pengguna juga dapat melakukan aktiviti pembakaran sampah secara bebas dan terkawal tanpa melanggari undang-undang Negara ini. Penghasilan produk ini pastinya dapat mengurangkan belanjawan Negara ke atas aktiviti pelupusan sampah masa kini dan memberikan pulangan kepada ekonomi Negara. 7

DAD 2 2.0 Metodologi Penyelidikan Pengenalan Pelbagai kaedah yang dapat dilakukan oleh pengkaji bagi mendapatkan pendapat responden mengenai permasalahan yang timbul akibat aktiviti pembakaran sampah di kawasan taman peru mahan. Melalui kaedah ini, pengkaji akan menafsirkan data dan mendapat jawapan tentang pennasalahan kaj ian dengan lebih jelas dan tepat. Sumber primer diperoleh melalui kaedah temu bual dan pengedaran borang soal selidik kepada penduduk tempatan di kawasan-kawasan taman peru mahan sekitar Kuching dan Samarahan. Pengkaji juga melakukan eksperimentasi bagi mendapatkan kaedah yang sesuai untuk menutralkan asap. Selain itu, pengkaji juga membuat penilaian melalui kaedah sumber sekunder iaitu melalui pemerhatian yang dijalankan di kawasan-kawasan taman peru mahan dan tinjauan di tapak pelupusan sampah. Pengkajian juga dilakukan berdasarkan maklumatmaklumat.yang diperolehi dari akhbar-akhbar, majalah, televisyen dan pengkajian terdahulu. Sumber lain diperolehi dengan mejayari internet bagi mendapatkan maklumat yang lebih terperinci dan tepat. 8

2.1 Temu Bual Kaedah utama yang dilakukan oleh pengkaji iajah melalui kaedah temu bual. Dengan kaedah ini, pengkaji dapat mengetahui secara langsung pendapat dan pandangan responden tentang permasajahan yang dikaji. Pengalaman-pengalaman dan pandangan mereka pastinya bo leh diterima pakai dan amat berguna dajam penghasijan idea-idea dan memikirkan kaedah-kaedah baru untuk mereka bentuk produk dan kaedah sesuai yang boleh digunakan oleh pengkaji. 9

2.2 Borang Kaji Selidik Kajian oal selidik turut digunakan bagi mendapatkan statistik mengenai maklumat-maklumat yang dikehendaki oleh pengkaji. Melalui kaedah ini juga, pengkaji dapat mengetahui mengenai pendapat dan sokongan masyarakat mengenai kesesuaian kaedah dan produk yang akan dihasilkan. Pengkaji telah membahagikan soalan kepada tiga bahagian bagi mengenalpasti data yang diperlukan. 2.2.1 Borang Soal Selidik Sahagian A : Latar belakang responden Umur Status Pekerjaan Corak hidup responden Silangan individu yang tinggal bersama responden Kuantiti sampah dihasilkan dalam sehari Kaedah yang digunakan bagi mejupuskan sampah Pendapat responden mengenai aktiviti pembakaran sampah secara terbuka 10

Sahagian S Persetujuan responden mengenai permasalahan yang dikaitkan oleh pengkaji. Permasalahan akibat dari aktiviti pembakaran sampah secara terbuka Tindakan yang diambil terhadap jiran yang melakukan pembakaran terbuka Kaedah yang bersesuaian bagi melupuskan sampah Ciri-ciri pada reka bentuk produk pengkaji Sahagian C : Pandangan respond en Pengasingan sampah mengikutjenis yang boleh dibakar Produk yang bersesuaian untuk pembakaran pelbagai jenis sampah Pendapat responden terhadap penghasilan produk tersebut I J

2.3 Eksperimen Bahagian ini akan menerangkan tentang ekperimen yang dilakukan oleh pengkaji. Terdapat dua kaedah yang telah dilakukan oleh pengkaji bagi menutralkan asap yang terhasil dari proses pembakaran. Pengkaji memilih untuk menggunakan air sebagai bahan untuk menutralkan asap. Ini kerana pengkaji mengandaikan bahawa air mampu menutralkan asap berdasarkan kaedah semulajadi dimana hujan mampu untuk menutralkan jerebu. Dengan eksperimen yang dilakukan ini, pengkaji dapat mengukuhkan lagi teori yang digunakan bagi menghasilkan produk yang mampu memelihara kualiti udara di negara ini. 12

2.3.1 Kaedah Manual Kaedah pertama ialah menggunakan kaedah manual bagi menutralkan asap dengan menggunakan air. Berdasarkan kaedah ini, asap dimasukkan ke dalam bekas yang mempunyai air dan kedap udara. Seterusnya, bekas tersebut digoncang bagi menggabungkan molekul-molekul gas (asap) dan air. Jangka masa yang diambil bagi menutralkan asap tersebut adalah selama 15 hingga 20 minit. Walau bagaimanapun, asap masih lagi kelihatan dan tidak dapat dinutralkan sepenuhnya. Oleh itu, kaedah ini diklasifikasikan sebagai kurang berjaya kerana asap tidak dapat dinutralkan sepenuhnya dan kurang prakti kal. Gambar rajah di bawah menunjukkan kaedah yang dilakukan oleh pengkaji. t I-.------ Gambar rajah 3: A. ap dimasukkan ke dalam bekas yang berisi air dan kedap udara. Berdasarkan gambar rajah ini, sukatan bagi isipadu air adalah 1/3 daripada saiz bekas tersebut. 13

Gambar rajah 4: Air yang telah digoncang selama 10 minit. Gambar rajah ini menunjukkan bahawa asap masih belum dapat dinutralkan sepenuhnya selepas digoncang selama 10 min it. Gambar rajah 5: Air yang telah digoncang selama 20 minit. lepas 20 minit, didapati bahawa asap di dalam bekas tersebut semakin berkurangan tetapi tidak dapat dinutralkan sepenuhnya. 14