UNIVERSITETI I PRISHTINËS Prishtinë Të dhëna bazike të lëndës Njësia akademike: Titulli i lëndës: SYLLABUS i Lëndës Departamenti i Shkencave Politik, Fakulteti Filozofik Studimet e Paqes dhe Konfliktit Bachelor Zgjedhore Viti i tretë (III-te), Semestri i gjashtë (VI-të) Niveli: Statusi lëndës: Viti i studimeve: Numri i orëve në javë: 2+2 Vlera në kredi ECTS: 6 Koha / lokacioni: E merkurë : 13;30-15;00 Salla nr... Mësimëdhënësi i lëndës: Prof. Asc. Dr. Haxhi FERATI Detajet kontaktuese: Tel: 044 620-552/ E-mail : haxhiferati@yahoo.com/ Përshkrimi i lëndës Studimet e Paqes shpesh janë kuptuar edhe si studime të zgjidhjes së konflikteve me mjete paqësore. Këto gjerësisht shprehin, dhe konsistojnë kah studimi sistematik dhe ndërdisiplinor i shkaqeve të konfliktit dhe kushteve të paqes me theks të vacantë në ndërtimin e paqes dhe pajtimit. Studimet e Paqes dhe Konflikteve në një masë i adresohen edhe burimeve të luftës, shtypjes dhe dhunës sociale, por edhe sfidave në promovime të paqes dhe drejtësisë. Studimi trajton edhe strategjitë - aplikimin e metodave, identifikimin e veprimeve për transformimin e situatave violente, apo të dhunshme, gjithashtu shqyrton edhe procedurat, të tilla si ndërmjetësimin, të përdorë për të promovuar korrigjim të ankesave. Studimet e Paqes dhe Konflikteve kushtimisht duhet pare edhe si një kartë ndërdikasteriale e hartuar për të prezantuar një si përmbledhje të strategjive paqësore për zgjidhjen e konfliktit të para nga perspektiva gjenerale e tyre. Kjo, sidomos, atëherë kur gjatë studimit diskutohen shumë çështje të 1
diskutueshme dhe kur studentët janë të inkurajuar për t u pajtuar ose jo me njëri-tjetrin etj., me çka edhe bëhen përpjekje për të inkurajuar të menduarit kritik tek studentët. Qëllimet e lëndës: Qëllimet dhe objektivat të cilat synohen të arrihen me realizimin e këtij programi studimor, janë ato që studentët të arrijnë : - Të njohin nga afër veten me konceptet e paqes pozitive dhe negative, të kuptojnë rrënjët e konfliktit; - Edhe praktikisht të përvetësojnë mësojnë parimet e një kulture të paqes; - Të angazhohen për reflektim të kujdesshëm dhe të qëndrueshme mbi disa nga problemet kryesore me të cilat përballet njerëzimi sot; - Të njihen nga afër vetë me çështjet e menaxhimit të konfliktit, dhunës, drejtësisë sociale, dhe zgjidhjen e konflikteve dhe - Të shqyrtojnë historinë, politikat, dimensionet ekonomike, sociale dhe shoqërore të paqes dhe konflikteve. Rezultatet e pritura të nxënies: Deri në fund të kursit studentët duhet të jenë në gjendje : - Të kuptojnë Politikat e paqes dhe të konflikteve (studenti duhet të jetë në gjendje të njoh rëndësinë dhe ndikimin e këtyre politikave sidomos të BE-së, brenda shteteve anëtare, vendeve kandidate dhe pjesët tje tëra të botës) - Të kuptojnë historinë, evoluimin dhe zhvillimin e Politikave tëpaqes dhe të konflikteve në të kaluarën dhe të sotmën. - Të zbatojnë konceptet, teoritë dhe metodat e përdorura në studimin e marrëdhënieve ndërkombëtare në analizën e Politikave të paqes dhe të konflikteve 2
Kontributi nё ngarkesёn e studentit ( gjё qё duhet tё korrespondoj me rezultatet e tё nxёnit tё studentit) Aktiviteti Orë Ditë/javë Gjithësej Ligjërata Ushtrime teorike/laboratorike Punë praktike Kontaktet me mësimdhënësin/konsultimet Ushtrime në teren Kollokfiume,seminare Detyra të shtëpisë Koha e studimit vetanak të studentit (në bibliotekë ose në shtëpi) Përgaditja përfundimtare për provim Koha e kaluar në vlerësim (teste,kuiz,provim final) Projektet,prezentimet,etj Totali Metodologjia e mësimëdhënies: Ligjerate e cila do te mbeshtetet ne materialet e paraparw si dhete zgjoj kurreshtjen e rasteve te vecanta si qasjes krahasuese. Diskutim interaktiv me student. Prezantimet e studenteve dhe debatet rreth tyre. Metodat e vlerësimit: Literatura Literatura bazë: 1 Vijueshmëria e rregullt ne ligjërata dhe pjesëmarrje aktive ne debate (10%) 2 Punim seminarik, ne grupe dhe prezantimi i tyre (30% ) 3 Testi perfundimtar (60% e notes) 1. Joshua S. Goldstein : Marrëdhëniet Ndërkombëtare ; Dituria, Tiranë, 2003 2. Zbigniew Brzezinski; Strategic Vision_ America and the Crisis of Global Power; Basik Books,New York. 3. Dr.sc. Bejtush Gashi; Prof.Dr. Pjeter Hidri;Konfliktet Ndërkombëtare dhe Ndëretnike; Pr. 2008 4. Lisen Bashkurti; Krizat Ndërkombëtare; Tiranë, 3
2008. Literatura shtesë: Plani i dizejnuar i mësimit: 5. Friedrich Glasl: Menaxhimi i konflikteve. Një manual për udhëheqës dhe këshilltarë. Bot. 2, Bern/Stuttgart 1992 6. Henry Kissinger; Diplomacia; Tiranë 1999 7. Walter Isard : Understanding Conflict and the Science of Peace, Blacwley Publichers, Cambridge 1996 8. Menaxhimi i Konfliktit dhe Negociatat- (Manual)- Përkthim nga Qendra e Trajnimeve dhe Burimeve për Avokim- ATRC 9. Donald L. Horewitz : Ethnic Groups in Conflict, University of California, London 2000 10. Johan Galtung: Paqe me mjete paqësore, Universiteti me korrespondencë Hagën 1997, 11. Manual për Ndërmjetësimin dhe Pajtimin ne Rastet e Konflikteve te krijuara nga Trafikimi i Qenieve Njerëzore; Përgatitur nga Fondacioni Shqiptar për Zgjidhjen e Konflikteve; Tirane 2006 12. Fernand de Varennes : Sfidat e shpeshta ne implementimin e Marrëveshjeve paqësore Brenda shtetit. Java Ligjerata që do të zhvillohet Java e parë: - Prezantim i Syllabusit, menyën e realizimit dhe organizimit. - Njohja me përgjegjësit dhe obligimet lidhur me lëndën. - Studimet mbi paqen dhe konfliktin si nevojë dhe domosdo e kohës ; Java e dytë: Paqja si nocion dhe përmbajtje: Çfarë do të thotë paqe? - Koncepti dhe gjeneza Java e tretë: - Strategjitë e paqes - Heksagoni i paqes 4
Java e katërt: Dhuna si koncept dhe përmbajtje : - Tipologjia e dhunës - Ndalimi i dhunës Java e pestë: Konflitkti si nocioni dhe përmbajtje : - Konflikti si nocion - Dinamika e konfliktit Java e gjashtë: Analiza e konfliktit dhe përpunimi konstruktiv i tij Java e shtatë: Konfliktet shoqërore Java e tetë: Teoria e konfliktit : - Pse luftërat ndodhin - Rrënjët politike të konflikteve Java e nëntë: Lufta si formë më ekstreme e konfliktit - Origjina e konfliktit të armatosur - Faktorët determinues të luftës Java e dhjetë: Teoritë bashkëkohore të luftës dhe paqes Java e njëmbedhjetë: Roli i fuqise në rrjedhat dhe proceset bashkëkohore Java e dymbëdhjetë: Ushtria bashkëkohore dhe dimensionet Civile Java e trembëdhjetë: Hyrje ne teori dhe praktike: Intervenimi civil per paqen: Metodologjia e studimit dhe prezantimi i rasteve Java e katërmbëdhjetë: Prezantimi i disa rasteve studiuese. Java e pesëmbëdhjetë: Prezantimi i disa rasteve studiuese. Evoluimi dhe analiza e kursit Politikat akademike dhe rregullat e mirësjelljes: Realizimi i këtij Syllabusi domosdoshmërësht do te realizohet konform Ligjit mbi arsimin e Lartë të Republikës së Kosovës, politikave akademike te Universitetit të Prishtinës sikurse edhe atyre qe e rregullojnë punën dhe veprimtarin në kuadër të Fakultetit Filozofik, sikurse edhe të Kodit etik të mësimdhënësit. 5