PUSHTETI VENDOR NËN LENTEN E TË DREJTËS PËR INFORMIM

RAPORT KOMBËTAR MONITORIMI PUSHTETI VENDOR NËN LENTEN E TË DREJTËS PËR INFORMIM Një vlerësim krahasues i treguesve të transparencës në terren dhe online - Tiranë, LEVIZ Albania Local Democracy in Action

RAPORT KOMBËTAR MONITORIMI PUSHTETI VENDOR NËN LENTEN E TË DREJTËS PËR INFORMIM Një vlerësim krahasues i treguesve të transparencës në terren dhe online - Tiranë,

Publikuar nga: Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative, Shqipëri Blv. Gjergj Fishta, Nr. 5/22, Tiranë, Shqipëri http://birn.eu.com/ Përgjegjës: Kristina Voko Sonila Meçaj Monitorimi u krye nga: Anila Dushi, Bashkim Shala, Hysen Likdisha, Elvis Hila, Gëzim Kabashi, Lindita Cela, Fatbardha Nergjoni, Edmond Hoxhaj, Eriola Azizolli, Enrik Mehmeti, Raimond Kola, Dhorjela Cule dhe Shkëlqim Hajno. Grafika: Jurgena Tahiri Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative, Shqipëri Tiranë, Monitorimi dhe botimi i këtij raporti u realizuan me mbështetjen e LëvizAlbania dhe Rockfeller Brothers Fund. Mendimet dhe opinionet e shprehura në të i përkasin autorëve dhe nuk përkojnë domosdoshmërisht me qëndrimet e LëvizAlbania dhe Rockfeller Brothers Fund.

PËRMBAJTJA 7 Hyrja 9 Qëllimi dhe metodologjia e monitorimit 13 Gjetjet e monitorimit në terren 17 Renditja e secilës bashki 78 Gjetjet e monitorimit online 81 Renditja e secilës bashki 101 Rekomandimet 103 Aneksi I: Metodologjia e detajuar

1. Hyrje E drejta për informim, si një e drejtë kushtetuese dhe tanimë e parashikuar qartazi në një legjislacion të veçantë, është e drejtë themelore e çdo individi në një shoqëri demokratike. Ligji për të drejtën e informimit ka parashikuar detyrime të shumta ndaj Autoriteteve Publike, duke synuar rritjen e transparencës. Transparenca është kusht për mirëqeverisje dhe mund të arrihet nëpërmjet publikimit proaktiv në faqet e internetit ose në ambiente të caktuara të institucionit, informacione publike të prodhuara dhe administruara nga autoriteti publik. Gjithashtu transparenca dhe sidomos transparenca proaktive vlerësohet si një nga instrumentet më të rëndësishëm për të luftuar korrupsion. Në nenin 10 të Konventës së Këshillit të Evropës 1 Për aksesin në dokumenta zyrtare, është përcaktuar që: Autoritetet publike, me iniciativën e tyre, duhet të marrin masat e nevojshme për të bërë publike dokumentat zyrtare që mbajnë, duke synuar promovimin e transparencës dhe eficencës së administratës publike dhe duke inkurajuar pjesëmarrjen e publikut të informuar në çështjet e interesit të përgjithshëm publik. Në ligjin për të drejtën e informimit, transparenca proaktive është e përkufizuar me termin program transparence, në të cilin përcaktohen kategoritë e informacionit që duhen bërë publike, formati i regjistrit të kërkesave dhe përgjigjeve si dhe të dhënat e koordinatorit, informacione të cilat duhet të ishin hartuar nga institucionet që në Maj të vitit 2015. Programi i Transparencës përcakton një procedurë të caktuar, e cila gjeneron informacion lehtësisht të aksesueshëm nga publiku, garanton njohjen maksimale me informacionin publik si dhe vënien në dispozicion pa kërkesë të sa më shumë informacioneve, në mënyrë që të pakësohet nevoja për kërkesa individuale për informacion. Institucionet e vetqeverisjes vendore kanë detyrimin, të përcaktuar jo vetëm në Ligjin 119/2014 Për të drejtën e informimit por edhe në nenin 15 të Ligjit 139/2015 Për vetqeverisjen vendore, 1 https://rm.coe.int/coermpubliccommonsearchservices/displaydctmcontent?documentid=0900001680084826 7

për të publikuar në faqet e internetit dhe vende të caktuara në ambientet e Bashkive, çdo akt publik të administruar prej tyre. Ky parashikim ligjor vjen si një risi dhe sjell rritje të aksesit të qytetarëve në pushtetin vendor. Transparenca proaktive është e rëndësishme sepse informacioni mund të shpërndahet lehtësisht dhe nëpërmjet disa rrugëve të komunikimit si p.sh., nëpërmjet internetit, medias, afishimit në stenda, publikimit të buletineve informuese, etj. Në këtë mënyrë informacioni mund të aksesohet nga shumë njerëz njëkohësisht. Nëpërmjet publikimit online, institucionet mund të përditësojnë lehtësisht informacionin e publikuar. Transparenca proaktive i shërben institucioneve, për të reduktuar numrin e kërkesave për informacion si dhe për të fituar besimin e qytetarëve. Një element i rëndësishëm i programit të transparencës është dhe regjistri i kërkesave dhe përgjigjeve, i cili duhet të publikohet dhe përditësohet nga koordinatori i të drejtës për informim. Publikimi i këtij regjistri sjell që aksesi i dhënë një qytetari t i ofrohet dhe qytetarëve të tjerë, duke zbatuar parimin akses të barabartë për të gjithë. Megjithatë, për të krijuar një sistem efektiv të transparencës proaktive duhet të kesh të gjithë mekanizmat e nevojshëm duke filluar që nga pasja e një faqeje zyrtare në internet, staf të trajnuar jo vetëm për hartimin e programit të transparencës, përditësimin e tij duke marrë në konsideratë dhe parashikimet në nenin 17 të Ligjit për të drejtën e informimit, ndërgjegjësim të qytetarëve për të ushtruar këtë të drejtë, etj. 8

2. Qëllimi dhe metodologjia e monitorimit Transparenca mund të përkufizohet si vënie në dispozicion të qytetarëve të informacioneve të prodhuara nga institucionet e shtetit shqiptar. Sa më shumë informacion të vihet në dispozicion të qytetarëve aq më shumë mundësi i jep atyre për të kuptuar si punojnë institucionet dhe pse kanë vendimmarrje të caktuar në situata të caktuara. Gjithashtu, transparenca shërben për të rritur besimin e qytetarëve në raport me institucionet, çka është shumë e rëndësishme për pushtetin vendor. Bazuar në sa më lart, ky monitorim ka për qëllim vlerësimin e transparencës së bashkive lidhur me kategoritë e informacionit që njësitë e pushtetit vendor bëjnë publike pranë ambienteve të tyre pa kërkesë. Gjetjet e këtij monitorimi synohet të shërbejnë për të nxitur më tej vullnetin dhe gatishmërinë e institucioneve të pushtetit vendor për të rritur nivelin e transparencës, duke shërbyer edhe si një studim bazë për vlerësime të mëtejshmë të ecurisë së këtij procesi. Për këtë arsye, të 61 bashkitë e vendit janë monitoruar lidhur me publikimin e 50 indikatorëve që rrjedhin nga Ligji për të Drejtën e Informimit dhe Ligji mbi Njoftimin dhe Konsultimin Publik. Faza e parë e monitorimit u realizua gjatë periudhës kohore 25 Maj 12 Qershor, ndërsa realizimi i monitorimit të dytë u realizua gjatë periudhës kohore 15 Mars 10 Prill Në mënyrë që informacioni dhe rezultatet e këtij monitorimi të jenë sa më lehtë të kuptueshme dhe të krahasueshme mes bashkive, të 50 indikatorët e identifikuar të nivelit të përgjithshëm të transparencës u ndanë në shtatë kategori kryesore: E drejta e informimit; Organizimi i brendshëm; Legjislacioni; Këshilli Bashkiak; Transparenca Financiare; Konsultimi Publik dhe Informacione të tjera. Listën e plotë të indikatorëve dhe ndarjen përkatëse në secilën kategori e gjeni në Tabelën 1. Tabela 1: Indikatorët përbërës së secilës kategori të nivelit të transparencës. E DREJTA E INFORMIMIT A ka institucioni një koordinator të të drejtës së informimit? A ka miratuar institucioni një program transparence? Ligji nr. 119/2014 Për të drejtën e informimit Të dhënat e koordinatorit për të drejtën e informimit (Emri, mbiemri, adresa e emailit, numër kontakti, orari i punës) Adresa postare dhe elektronike për depozitimin e kërkesave për informim Formati i kërkesës për informim Formati i ankimit të vendimit përkatës për informacionin e kërkuar Regjistri i kërkesave për të drejtën e informimit dhe përgjigjeve ndaj tyre 9

ORGANIZIMI I BRENDSHËM Struktura organizative/ organograma e bashkisë Funksionet dhe detyrat e bashkisë Shërbimet që ofron bashkia për qytetarët dhe bizneset Strukturat e pagave për nëpunësit e Bashkisë Kompetencat dhe detyrat e kryetarit të bashkisë Kompetencat dhe detyrat e nënkryetarëve të bashkisë Kompetencat dhe detyrat e administratorëve lokalë Kompetencat dhe detyrat e funksionarëve të lartë të bashkisë CV/ Biografitë e funksionarëve të lartë (Kryetarit, nënkryetarëve, administratorëve, drejtorëve të drejtorive) Rregullorja e administratës së bashkisë Ligji nr. 115/2014 Për ndarjen administrative-territoriale të njësive të qeverisjes vendore në Republikën e Shqipërisë Strategjia Kombëtare Ndërsektoriale për Decentralizimin dhe Qeverisjen Vendore 2015-2020 Ligji nr. 139/2015 Për vetëqeverisjen vendore Ligje të tjera KËSHILLI BASHKIAK Lista e anëtarëve të Këshillit Bashkiak Njoftimi për mbledhjen e ardhshme ose më të fundit të Këshillit Bashkiak Vendimi i fundit i Këshillit Bashkiak Rregullorja/Funksionet e Këshillit Bashkiak Komisionet e Këshillit Bashkiak TRANSPARENCA FINANCIARE Buxheti i vitit aktual Plani i shpenzimeve për vitin financiar aktual Raporti vjetor për zbatimin e buxhetit të vitit të kaluar Raporti i fundit i auditimit të brendshëm Raporti i auditimit nga Kontrolli i Lartë i Shtetit (nëse ka) Lista e kontratave të prokurimeve publike të lidhura momentalisht (nëse ka) Informacione mbi shumën e kontraktuar, palët kontraktuese, përshkrimi i mallrave ose shërbimeve të kontraktuara, plan zbatimi (afate kohore) dhe monitorimi të tyre 10

KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA A ka institucioni një koordinator të njoftimit dhe konsultimit publik? Ligji nr. 146/2014 Për Njoftimin dhe Konsultimin Publik Të dhënat e koordinatorit për njoftimin dhe konsultimin publik (Emri, mbiemri, adresa e emailit, numër kontakti, orari i punës) Planin vjetor për vitin aktual në lidhje me konsultimin publik në procesin e vendimmarrjes Procesverbali i të paktën një konsultimi publik të kryer gjatë vitit të fundit Raport vjetor i transparencës në procesin e vendimmarrjes për vitin e kaluar (vetëm në monitorimin online) Kopje e përmbledhjeve të hartuara për çdo akt që i është nënshtruar procedurës së njoftimit dhe konsultimit publik (vetëm në monitorimin online) A është publikuar orari i punës së bashkisë? A ka një stendë/vend të posaçëm për afishimin e njoftimeve /dokumenteve / vendimeve? (vetëm në monitorimin në terren) A është vendosur stenda e njoftimit në një vend që mund të aksesohet edhe jashtë orarit të punës? (vetëm në monitorimin në terren) Numër telefoni në dispozicion të ankesave nga ana e qytetarit Plani strategjik / zhvillimor i bashkisë Marrëveshje ose projekte të përbashkëta me organizata, donatorë ose institucione të tjera publike (nëse ka) Njoftime për vende të lira pune Paketa fiskale e vitit aktual (taksat dhe tarifat për bizneset) Informacion mbi lejet dhe licencat që jepen nga institucioni Lista e institucioneve në varësi (si p.sh. Ndërmarrja e shërbimeve publike/ Policia Bashkiake/ Çerdhet/ etj.) Të dhëna për vendndodhjen dhe kontaktet e institucioneve të varësisë Gjithashtu, gjetjet e këtij monitorimi prezantohen bazuar në përqindjen e përmbushjes së nivelit të transparencës në tërësi, por dhe për secilën kategori indikatorësh. Përqindjet janë përllogaritur në bazë në pikëzimit të marrë gjatë monitorimit nga secila bashki për indikatorin përkatës, si dhe peshës specifike të çdo indikatori. Për më shumë detaje rreth metodologjisë, si dhe hapave specifikë të ndjekur gjatë mbledhjes dhe analizimit të të dhënave, ju lutem referojuni Aneksit I të këtij raporti, Metodologjia e detajuar. 11

Për të lehtësuar vizualizimin e gjetjeve, përqindjet janë shoqëruar dhe me ngjyrimet përkatëse, sipas Inforgrafikës së mëposhtme: Niveli i Transparencës Niveli i Transparencës Niveli i Transparencës 0% - 40% 41% - 80% 81% - 100% 40% 80% 100% Gjetjet e kësaj faze të dytë monitorimi prezantohen të ndara në dy kapitujt e mëposhtëm Gjetjet e monitorimit në terren dhe Gjetjet e monitorimit online. Gjetjet e monitorimit në terren prezantohen në mënyrë krahasuese, duke theksuar jo vetëm rezultatet aktuale lidhur me nivelin e transparencës së secilës bashki, por dhe përmirësimin ose përkeqësimin e ndodhur në krahasim me fazën e parë të monitorimit të zhvilluar gjatë vitit. Gjetjet e monitorimit online nuk janë paraqitur në mënyrë krahasuese për arsye të ndryshimit të ndjeshëm të numrit të bashkive që zotërojnë një faqe interneti në krahasim me fazën e parë të monitorimit. Në mënyrë që gjetjet e këtij monitorimi të lexohen më lehtë, por dhe të shërbejnë si shtysë për rritjen e transparencës ndër njësitë e qeverisjes vendore, rezultatet e vlerësimit të nivelit të përgjithshëm të transparencës për çdo bashki në secilin nga aspektet e monitorimit prezantohen duke nisur nga bashkia që është më e hapur, deri tek bashkia që është më pak e hapur ndaj qytetarëve të saj. 12

GJETJET E MONITORIMIT NË TERREN 13

57% 41% 43% 38% 39% 48% 49% 36% 36% 39% 42% 3% 45% 49% 43% I 46% 14

3. Gjetjet e monitorimit në terren Gjetjet e monitorimit në terren lidhur me nivelin e transparencës së bashkive, tregojnë se shumica e bashkive të vendit kanë dështuar në përmbushjen e të paktën gjysmës së 50 indikatorëve të vrojtuar. Ashtu siç dallohet dhe nga Infografika e mësipërme, niveli mesatar i transparencës për të 61 bashkitë e vendit është 46%, vetëm 3% më lart se niveli i transparencës së monitoruar në vitin, duke shfaqur sërish dallime të ndjeshme mes kategorive të ndryshme të indikatorëve. Gjetjet tregojnë se bashkitë janë më transparente lidhur me dokumentacionet dhe informacionin nën kategorinë E drejta e Informimit dhe Këshilli Bashkiak, ndërsa kategoritë të cilat janë më pak transparente në nivel kombëtar janë Transparenca Financiare dhe Legjislacioni. Pavarësisht vlerësimeve mesatare të arritura në nivel vendi, rezultatet e detajuara për secilën bashki paraqesin një situatë akoma më kaotike. Ashtu siç tregojnë dhe rezultatet e paraqitura në Tabelën 2 më poshtë, përmbushja e kërkesave të kuadrit ligjor mbi dokumentet dhe informacionin që njësitë e qeverisjes vendore duhet të bëjnë publike pa kërkesë nuk mund të justifikohet nga madhësia e bashkisë në terma popullsie dhe fondesh, ose nga vendndodhja e tyre gjeografike. Gjithashtu, gatishmëria e publikimit të dokumentacioneve zyrtare pranë ambienteve të bashkive, nuk lidhet me të paturit ose jo të një faqeje elektronike nga ana e bashkisë dhe nivelit të transparencës në këto faqe. Gjithashtu, pavarësisht se vlerësimi mesatar i transparencës në tërësi dhe nënkategorive të saj është përmirësuar lehtshëm në nivel kombëtar, ky trend nuk reflektohet në mënyrë uniforme nga secila bashki. Ashtu siç tregojnë dhe rezultatet e paraqitura në Tabelën 2 më poshtë, 29 bashki nga 61 gjithsej kanë pasur një përmirësim të ndjeshëm të nivelit të transparencës (5% ose më shumë), ndërsa 13 bashki të tjera kanë pasur përkeqësim të ndjeshëm në këtë drejtim. Pavarësisht luhatjeve në nivelin e përgjithshëm të transparencës, është e rendësishme të theksohet se në të gjitha bashkitë vërehen ndryshime në rezultatet e arritura në kategoritë e ndryshme të vlerësuara. Në mënyrë që gjetjet e monitorimit të realizuar gjatë vitit të lexohen më lehtë, më poshtë prezantohen rezultatet e vlerësimit të nivelit të përgjithshëm të transparencës për çdo bashki duke nisur nga bashkia që është më e hapur-deri tek bashkia që është më pak e hapur ndaj qytetarëve të saj, si dhe ndryshimi i tij krahasuar me një vit më parë. Rezultatet e detajuara për secilën bashki mbi të gjitha kategoritë e përfshira në monitorim, prezantohen në seksionin në vazhdim. 15

Tabela 2: Renditja e bashkive sipas nivelit të transparencës, duke filluar nga rezultati më pozitiv në atë më negativ dhe ndryshimi krahasuar me një vit më parë. # Bashkia Niveli i Transparencës 16 Ndryshimi vs 1 Vau Dejës 81% 21% 2 Shkodër 78% 21% 3 Malësi e Madhe 72% 17% 4 Gjirokastër 63% 16% 5 Përmet 59% 8% 6 Delvinë 59% 13% 7 Durrës 58% -5% 8 Konispol 58% 6% 9 Pukë 57% 10% 10 Pustec 55% 2% 11 Gramsh 55% -10% 12 Korçë 54% 13% 13 Maliq 54% 10% 14 Libohovë 54% 9% 15 Tepelenë 53% -1% 16 Lezhë 51% 2% 17 Këlcyrë 51% 5% 18 Sarandë 51% -3% 19 Dibër 4% 20 Tiranë 49% 26% 21 Cërrik 49% 6% 22 Poliçan 49% 5% 23 Devoll 48% 0% 24 Krujë 48% -6% 25 Kurbin 47% 5% 26 Elbasan 47% 2% 27 Finiq 47% 0% 28 Roskovec 46% -4% 29 Pogradec 46% -10% 30 Librazhd 45% 1% # Bashkia Niveli i Transparencës Ndryshimi vs 31 Mirditë 45% 9% 32 Kolonjë 44% -1% 33 Patos 44% -13% 34 Memaliaj 44% 5% 35 Kukës 43% 2% 36 Lushnjë 42% -9% 37 Rrogozhinë 42% 24% 38 Shijak 42% -3% 39 Fier 42% -18% 40 Belsh 42% 9% 41 Tropojë 41% 11% 42 Klos 41% 7% 43 Peqin 41% -12% 44 Dropull 40% 0% 45 Kamëz 40% 20% 46 Kuçovë 40% 8% 47 Divjakë 40% -8% 48 Ura Vajgurore 39% -12% 49 Prrenjas 38% -3% 50 Skrapar 38% 17% 51 Vorë 38% 10% 52 Mat 37% 1% 53 Berat 34% -19% 54 Mallakastër 34% -11% 55 Bulqizë 34% 5% 56 Himarë 33% 3% 57 Has 31% 7% 58 Fushë-Arrëz 31% 7% 59 Vlorë 31% 0% 60 Kavajë 20% -16% 61 Selenicë 13% -5%

VAU DEJËS #1 86% 94% 64% 86% 38% 77% 92% 44% 59% 9% 86% 21% 69% 84% 60% 81% 17

SHKODËR #2 94% 94% 45% 88% 31% 92% 92% 9% 55% 100% 21% 61% 68% 57% 78% 18

MALËSI E MADHE #3 78% 92% 55% 55% 69% 85% 35% 53% 23% 100% 17% 62% 74% 55% 72% 19

GJIROKASTËR #4 11% 69% 35% 35% 59% 100% 16% 72% 82% 47% 63% I 20

PËRMET #5 40% 70% 56% 45% 8% 63% 74% 51% 59% 21

DELVINË #6 53% 67% 45% 44% 44% 82% 13% 35% 65% 46% 59% 22

DURRËS #7 74% 67% 33% 48% 29% 79% 77% 68% 63% 48% 68% 59% 5% 81% 53% 63% 58% 23

KONISPOL #8 58% 81% 44% 60% 54% 55% 45% 6% 44% 65% 52% 58% 24

PUKË #9 78% 78% 55% 38% 63% 35% 35% 24% 38% 36% 77% 10% 54% 54% 47% 57% 25

PUSTEC #10 61% 67% 38% 40% 56% 44% 73% 85% 35% 41% 68% 2% 55% 57% 53% 55% 26

GRAMSH #11 56% 100% 90% 75% 56% 33% 100% 37% 35% 33% 44% 36% 10% 67% 47% 65% 55% 27

KORÇË #12 44% 59% 37% 57% 31% 44% 46% 58% 44% 0% 32% 13% 55% 66% 41% 54% 28

MALIQ #13 42% 72% 45% 31% 31% 42% 41% 44% 9% 41% 10% 57% 74% 44% 54% 29

LIBOHOVË #14 44% 58% 34% 41% 41% 9% 44% 65% 45% 54% 30

TEPELENË #15 67% 67% 34% 41% 41% 1% 58% 66% 54% 53% 31

LEZHË #16 64% 64% 48% 57% 38% 52% 38% 49% 41% 64% 2% 49% 40% 49% 51% 32

KËLCYRË #17 36% 44% 26% 26% 5% 57% 74% 46% 51% 33

SARANDË #18 60% 61% 52% 13% 83% 38% 64% 56% 3% 53% 45% 54% 51% 34

DIBËR #19 42% 44% 24% 55% 58% 58% 41% 4% 56% 46% 35

TIRANË #20 26% 56% 21% 0% 44% 15% 69% 0% 26% 36% 45% 26% 41% 52% 23% 49% 36

CËRRIK #21 61% 67% 24% 45% 31% 44% 54% 42% 41% 44% 55% 6% 39% 47% 43% 49% 37

POLIÇAN #22 46% 67% 32% 44% 0% 31% 62% 42% 53% 62% 73% 58% 5% 38% 36% 44% 49% 38

DEVOLL #23 48% 60% 60% 47% 44% 38% 62% 54% 53% 9% 0% 48% 39% 48% 48% 39

KRUJË #24 85% 67% 40% 38% 44% 59% 44% 24% 59% 36% 6% 49% 54% 54% 48% 40

KURBIN #25 58% 58% 45% 31% 44% 32% 32% 64% 36% 5% 24% 42% 47% 41

ELBASAN #26 58% 56% 32% 33% 38% 33% 49% 28% 29% 41% 59% 59% 2% 53% 64% 45% 47% 42

FINIQ #27 56% 51% 43% 51% 31% 42% 47% 77% 0% 30% 43% 47% 47% 43

ROSKOVEC #28 63% 45% 40% 38% 37% 44% 45% 55% 27% 4% 62% 46% 44

POGRADEC #29 64% 56% 40% 56% 29% 62% 37% 45% 55% 32% 10% 56% 63% 56% 46% 45

LIBRAZHD #30 67% 67% 45% 31% 31% 9% 9% 1% 41% 41% 44% 45% 46

MIRDITË #31 54% 31% 38% 33% 35% 22% 24% 23% 55% 9% 38% 56% 36% 45% 47

KOLONJË #32 18% 43% 45% 44% 44% 41% 41% 55% 37% 1% 45% 44% 48

PATOS #33 72% 81% 43% 31% 62% 35% 59% 9% 13% 62% 33% 57% 44% 49

MEMALIAJ #34 31% 44% 34% 32% 27% 27% 5% 33% 47% 39% 44% 50

KUKËS #35 53% 56% 31% 27% 44% 37% 74% 32% 35% 47% 30% 2% 43% 41% 41% 43% 51

LUSHNJË #36 48% 63% 45% 21% 33% 35% 64% 6% 59% 48% 9% 51% 42% 52

RROGOZHINË #37 26% 47% 24% 26% 0% 33% 23% 59% 0% 33% 0% 33% 24% 30% 55% 18% 42% 53

SHIJAK #38 70% 32% 33% 33% 56% 33% 46% 74% 25% 23% 26% 41% 62% 3% 45% 42% 54

FIER #39 92% 69% 36% 27% 46% 33% 47% 19% 64% 44% 18% 64% 51% 60% 42% 55

BELSH #40 14% 60% 55% 47% 31% 31% 44% 29% 44% 9% 9% 9% 32% 41% 33% 42% 56

TROPOJË #41 31% 36% 19% 38% 44% 38% 85% 18% 12% 41% 45% 11% 30% 42% 30% 41% 57

KLOS #42 11% 6% 10% 62% 42% 41% 23% 7% 46% 49% 34% 41% 58

PEQIN #43 67% 54% 48% 56% 44% 62% 42% 38% 41% 9% 12% 47% 38% 53% 41% 59

DROPULL #44 31% 44% 32% 27% 27% 0% 33% 33% 40% 40% 60

KAMËZ #45 33% 54% 21% 30% 0% 38% 21% 40% 0% 22% 27% 41% 20% 32% 20% 40% 61

KUÇOVË #46 57% 54% 14% 24% 25% 48% 60% 45% 6% 21% 42% 64% 8% 29% 40% 32% 40% 62

DIVJAKË #47 59% 48% 37% 27% 62% 46% 44% 38% 32% 36% 8% 49% 30% 48% 40% 63

URA VAJGURORE #48 41% 67% 80% 26% 0% 0% 68% 38% 54% 26% 55% 12% 41% 44% 51% 39% 64

PRRENJAS #49 31% 36% 44% 44% 62% 26% 9% 9% 38% 44% 3% 41% 38% 65

SKRAPAR #50 31% 59% 24% 31% 0% 31% 27% 27% 13% 42% 18% 17% 13% 30% 21% 38% 66

VORË #51 66% 39% 33% 0% 33% 8% 19% 0% 33% 30% 35% 10% 39% 40% 28% 38% 67

MAT #52 43% 37% 24% 27% 44% 38% 38% 41% 41% 41% 36% 1% 34% 39% 36% 37% 68

BERAT #53 54% 62% 23% 71% 31% 33% 15% 59% 32% 65% 39% 38% 19% 53% 34% 69

MALLAKASTËR #54 31% 39% 38% 38% 54% 23% 21% 26% 41% 9% 11% 55% 53% 45% 34% 70

BULQIZË #55 6% 61% 21% 20% 21% 26% 9% 39% 5% 28% 30% 29% 34% 71

HIMARË #56 52% 52% 22% 29% 21% 4% 21% 49% 18% 12% 30% 36% 3% 41% 39% 31% 33% 72

HAS #57 36% 36% 19% 43% 52% 19% 27% 21% 35% 41% 36% 7% 6% 10% 24% 31% 73

FUSHË-ARRËZ #58 31% 22% 17% 24% 44% 44% 38% 38% 21% 35% 41% 41% 7% 6% 28% 24% 31% 74

VLORË #59 56% 30% 22% 21% 8% 23% 40% 0% 0% 33% 33% 0% 46% 43% 31% 31% 75

KAVAJË #60 64% 51% 31% 17% 13% 8% 33% 21% 42% 10% 6% 0% 16% 36% 19% 36% 20% 76

SELENICË #61 43% 0% 12% 17% 0% 0% 23% 32% 0% 0% 27% 0% 5% 15% 29% 18% 13% 77

78 GJETJET E MONITORIMIT ONLINE

4. Gjetjet e monitorimit online Gjetjet e monitorimit online lidhur me nivelin e transparencës së bashkive tregojnë se pavarësisht se numri i bashkive që zotërojnë një faqe zyrtare interneti në vitin është dyfishuar në krahasim me vitin, sërish një e treta e bashkive ende nuk administrojnë një të tillë. Kështu, ndërsa gjatë monitorimit të vitit vetëm 22 bashki kishin një faqe interneti, në vitin ky numër është rritur në 40 bashki. Pavarësisht se monitorimi i indikatorëve të transparencës u realizua dhe gjatë fazës së parë të monitorimit, gjetjet mbi nivelin e transparencës së bashkive gjatë vitit nuk mund të krahasohen me ato të një vitit më parë për shkak të ndryshimit të madh në numrin e faqeve të monitoruara në secilën periudhë. Ashtu siç dallohet dhe nga Infografika e mëposhtme, niveli mesatar i transparencës për të 40 bashkitë e vendit që zotërojnë një faqe interneti në vitin është vetëm 41%, duke shfaqur dallime të ndjeshme mes kategorive të ndryshme të indikatorëve të monitoruar. Megjithatë, fakti që 21 bashki ende nuk kanë ose nuk administrojnë një faqe zyrtare interneti, ngre shqetësime të mëdha lidhur me nivelin e informacionit në të cilin qytetarët mund të kenë akses, duke luajtur një rol aktiv në vendimmarrjen e njësive të qeverisjes vendore. E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 41% 65% 32% 43% 52% 33% 26% 41% Gjetjet tregojnë se bashkitë janë më transparente lidhur me dokumentacionet dhe informacionin e publikuar online lidhur me kategorinë E drejta e Informimit dhe Këshilli Bashkiak, ndërsa 79

kategoritë të cilat janë ndjeshëm më pak transparente në nivel kombëtar janë Konsultimi Publik, Transparenca Financiare dhe Organizimi i Brendshëm. Pavarësisht vlerësimeve mesatare të arritura në nivel vendi, rezultatet e detajuara për secilën bashki paraqesin një situatë shumë më diverse, duke shfaqur luhatje të mëdha në nivelin e transparencës mes bashkive të ndryshme. Ashtu siç tregojnë dhe rezultatet e paraqitura në Tabelën 3 më poshtë, përmbushja e kërkesave të kuadrit ligjor mbi dokumentet dhe informacionin që njësitë e qeverisjes vendore duhet të bëjnë publike pa kërkesë nuk korrelon me nivelin e transparencës së tyre të monitoruar në terren. Në mënyrë që gjetjet e këtij monitorimi të lexohen më lehtë, por dhe të shërbejnë si shtysë për rritjen e transparencës ndër njësitë e qeverisjes vendore, më poshtë prezantohen rezultatet e vlerësimit të nivelit të përgjithshëm të transparencës për secilën nga 40 bashkitë që zotërojnë një faqe interneti, duke nisur nga bashkia që është më e hapur, deri tek bashkia që është më pak e hapur ndaj qytetarëve të saj. Rezultatet e detajuara për secilën bashki mbi të gjitha kategoritë e përfshira në monitorim, prezantohen në seksionin në vazhdim. Tabela 3: Renditja e bashkive sipas nivelit të transparencës, duke filluar nga rezultati më pozitiv në atë më negativ. (Tabela) # Bashkia Niveli i Transparencës 1 Korçë 69% 2 Tiranë 59% 3 Shkodër 54% 4 Vlorë 53% 5 Dropull 44% 6 Himarë 41% 7 Skrapar 41% 8 Lushnje 40% 9 Gramsh 39% 10 Roskovec 39% 11 Vorë 39% 12 Kavajë 36% 13 Durrës 35% 80 # Bashkia Niveli i Transparencës 14 Kamëz 34% 15 Krujë 34% 16 Lezhë 33% 17 Devoll 32% 18 Kuçovë 32% 19 Bulqizë 30% 20 Fier 29% 21 Pogradec 28% 22 Elbasan 28% 23 Berat 26% 24 Kukës 25% 25 Librazhd 24% 26 Malësi e Madhe 24% # Bashkia Niveli i Transparencës 27 Sarandë 23% 28 Puke 23% 29 Mat 22% 30 Patos 20% 31 Belsh 19% 32 Vau Dejës 16% 33 Mirditë 15% 34 Kolonjë 14% 35 Poliçan 14% 36 Selenicë 13% 37 Kurbin 12% 38 Klos 10% 39 Divjakë 9% 40 Përmet 7%

KORÇË #1 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 69% 83% 59% 67% 92% 88% 35% 65% TIRANË #2 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 59% 78% 48% 88% 59% 47% 63% 48% 81

SHKODËR #3 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 54% 94% 33% 38% 67% 53% 31% 57% VLORË #4 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 53% 87% 33% 63% 79% 47% 31% 43% 82

DROPULL #5 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 44% 54% 70% 88% 31% 24% 31% 28% HIMARË #6 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 41% 76% 13% 74% 20% 23% 47% 83

SKRAPAR #7 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 41% 72% 29% 25% 36% 24% 43% LUSHNJË #8 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 40% 94% 17% 100% 46% 4% 6% 42% 84

GRAMSH #9 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 39% 56% 27% 67% 41% 43% 31% 28% ROSKOVEC #10 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 39% 65% 38% 67% 67% 43% 0% 15% 85

VORË #11 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 39% 67% 30% 67% 56% 24% 27% 23% KAVAJË #12 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 36% 54% 37% 25% 51% 14% 29% 38% 86

DURRËS #13 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 35% 48% 29% 0% 38% 39% 19% KAMËZ #14 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 34% 24% 17% 46% 35% 27% 48% 87

KRUJË #15 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 34% 44% 30% 8% 46% 43% 6% 43% LEZHË #16 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 33% 56% 43% 0% 26% 16% 19% 45% 88

DEVOLL #17 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 32% 65% 22% 17% 31% 24% 23% 33% KUÇOVË #18 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 32% 39% 27% 0% 51% 35% 19% 37% 89

BULQIZË #19 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 30% 80% 10% 0% 54% 0% 19% 38% FIER #20 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 29% 48% 29% 8% 46% 38% 19% 13% 90

POGRADEC #21 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 28% 89% 10% 13% 31% 12% 19% 20% ELBASAN #22 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 28% 56% 37% 17% 56% 0% 27% 5% 91

BERAT #23 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 26% 41% 25% 0% 21% 35% 19% 27% KUKËS #24 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 25% 63% 17% 8% 44% 0% 19% 20% 92

LIBRAZHD #25 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 24% 83% 0% 0% 56% 27% 0% 2% MALËSI E MADHE #26 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 24% 67% 16% 0% 15% 0% 19% 35% 93

SARANDË #27 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 23% 17% 25% 0% 41% 24% 19% 27% PUKË #28 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 23% 24% 5% 31% 24% 27% 20% 94

MAT #29 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 22% 59% 21% 38% 0% 0% 25% 15% PATOS #30 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 20% 65% 19% 0% 10% 24% 0% 10% 95

BELSH #31 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 31% 22% 0% 36% 0% 0% 33% 19% VAU DEJËS #32 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 16% 17% 8% 0% 31% 24% 19% 12% 96

MIRDITË #33 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 15% 17% 10% 0% 31% 20% 19% 10% KOLONJË #34 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 14% 35% 0% 0% 0% 19% 13% 97

POLIÇAN #35 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 17% 0% 0% 26% 24% 19% 10% 14% SELENICË #36 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 13% 0% 27% 0% 26% 0% 0% 27% 98

KURBIN #37 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 12% 28% 19% 0% 15% 0% 0% 13% KLOS #38 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 10% 0% 0% 0% 46% 0% 19% 13% 99

DIVJAKË #39 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 9% 17% 0% 0% 0% 24% 19% 0% PËRMET #40 E DREJTA E INFORMIMIT ORGANIZIMI I BRENDSHËM KËSHILLI BASHKIAK TRANSPARENCA FINANCIARE KONSULTIMI PUBLIK INFORMACIONE TË TJERA 7% 17% 0% 0% 0% 0% 19% 10% 100

5. Rekomandime në kuadër të nxitjes së transparencës Mbështetur në gjetjet e këtij monitorimi në terren të 61 bashkive dhe në synim të përmirësimit të nivelit të transparencës dhe nxitjes së konsultimit publik në nivel vendor, rekomandohet që njësitë e pushtetit vendor të mbajnë parasysh hapat e mëposhtëm: - Hartimi i programit të transparencës nga të gjitha bashkitë do të bënte të mundur lehtësimin e publikimit të dokumentacioneve që sipas ligjit duhet të bëhen publike pa kërkese. Bashkitë të cilët nuk e kanë hartuar ende një program të tillë, mund t i referohen modelit që gjendet në adresën http://idp.al/index.php/sq/programi-model-i-transparences-per-autoritetet-publike. Po kështu, formate të gatshme të kërkesës dhe ankesës gjenden në faqen www.idp.al ose në portalin www.pyetshtetin.al, të cilat mund të përdoren si të tilla në versionin elektronik/online ose mund të përshtaten në një format hardcopy. - Rishikimi i formatit të programit të transparencës për njësitë e qeverisjes vendore nga ana e Komisionerit për të Drejtën e Informimit dhe Mbrojtjen e të Dhënave Personale, si një nga pushtetet më afër qytetarit dhe i orientuar në ofrimin e shërbimeve. - Lista e 50 indikatorëve mbi bazën e të cilëve u krye ky monitorim mund të shërbejë si një listë kontrolli / udhëzuese për secilën bashki, lidhur me dokumentet që secila bashki duhet të publikojë pa kërkesë, si në faqen elektronike të saj (nëse ka), ashtu dhe pranë ambienteve të njësisë së pushtetit vendor. Megjithatë, kjo listë nuk mund të konsiderohet ezauruese por vetëm si një hap i parë dhe i domosdoshëm drejt llogaridhënies dhe përfshirjes së qytetarëve në proceset vendimmarrëse. - Përzgjedhja e duhur e stafit për pozicionin e koordinatorit për të drejtën e informimit dhe koordinatorit për njoftimin dhe konsultimin publik. Këto pozicione nuk janë detyrimisht pozicione të reja ose shtesë në organikën ekzistuese, por në shumicën e institucioneve publike janë pozicione ekzistuese që ngarkohen dhe me këto përgjegjësi shtesë. - Përzgjedhja e koordinatorit për të drejtën e informimit dhe koordinatorit për njoftimin dhe konsultimin publik ndër pjesëtarët e stafit që kanë statusin e nënpunësit civil, pra të mos jetë post politik. Kjo përzgjedhje do të kufizonte nga njëra anë vendimmarrjen politike lidhur me publikimin ose jo të dokumentacionit, si dhe do të mundësonte nga ana tjetër qendrueshmërinë e individëve të emëruar dhe eksperiencës së përfituar. - Njohja e koordinatorëve me detyrat përkatëse, si dhe monitorimi i vazhdueshëm i punës së tyre, ashtu si përcaktohet në tre ligjet kryesore që garantojnë transparencën e pushtetit vendor: Ligji 101

nr. 139/2015 Për Vetëqeverisjen Vendore ; Ligji nr.119/2014 Për të Drejtën e Informimit dhe Ligji nr.146/2014 Për Njoftimin dhe Konsultimin Publik. - Bashkitë, të cilat kanë një faqe interneti, duhet të përpiqen maksimalisht ta venë këtë hapësirë në funksion të përditësimit të qytetarëve me informacionin/dokumentacionin ashtu si i korrespondon secilit indikator të transparencës, duke nisur nga njoftimet për mbledhjet e Këshillit Bashkiak, vendimet e tij, konsultimet publike deri te lista e kontratave të lidhura, shuma e kontraktuar, palët kontraktuese si dhe informacion për procedurat e prokurimit publik. - Gjithashtu, është e rëndësishme që koordinatorët të kenë akses të drejtpërdrejtë në faqet e internetit, si dhe këto të fundit të administrohen nga vetë stafi i bashkisë, në mënyrë që të sigurohet përditësimi sa më i shpeshtë i informacionit të publikuar. - Bashkitë, të cilat nuk kanë ende një faqe interneti, por jo vetëm, duhet të sigurohen që t i bëjnë publike materialet e nevojshme në një stendë të vendosur në një vend të aksesueshëm lehtësisht nga qytetarët. Për dokumentacionin i cili nuk mund të vendoset në stendë, një numër i mjaftueshëm kopjesh të tij duhet të jenë gati për t u vënë në dispozicion në çdo rast kërkese nga qytetarët në zyrën e pritjes për qytetarët ose zyrën e koordinatorit për të drejtën e informimit. - Lidhur me njoftimin dhe konsultimin publik, njësitë e pushtetit vendor duhet të fillojnë sa më parë përpjekjet për të publikuar njoftimet e tyre jo vetëm në faqet e tyre elektronike ose ambientet përkatëse, por dhe në portalin http://www.konsultimipublik.gov.al/, sipas kërkesave të VKM Nr. 828, datë 7.10.2015 Për miratimin e rregullave të krijimit dhe administrimit të regjistrit elektronik për njoftimet dhe konsultimet publike. - Koordinatorët e secilës bashki duhet të konsultojnë në mënyrë të vazhdueshme portalin www. pyetshtetin.al dhe të kërkojnë përditësimin e informacionit të publikuar në të lidhur me secilën bashki në rastet e emërimit ose ndryshimit të koordinatorit ose kontakteve të tij, hartimit të programit të transparencës, si dhe hartimit të regjistrit të kërkesave për të drejtë informimi dhe përgjigjeve. 102

ANEKSI I Metodologjia e detajuar Ky monitorim ka për qëllim vlerësimin e transparencës së bashkive lidhur me kategoritë e informacionit që njësitë e pushtetit vendor bëjnë publike pranë ambienteve të tyre dhe në faqet e internetit pa kërkesë. Për këtë arsye, të 61 bashkitë e vendit janë monitoruar lidhur me publikimin e 50 indikatorëve që rrjedhin nga Ligji për të Drejtën e Informimit dhe Ligji mbi Njoftimin dhe Konsultimin Publik. Monitorimi në terren u realizua nga 12 gazetarë lokalë të trajnuar dhe u zhvillua gjatë periudhës kohore 15 Mars 4 Prill. Monitorimi i transparencës në faqet e internetit u realizua nga stafi i BIRN Albania gjatë periudhës kohore 15 Mars 10 Prill. Gjatë kësaj faze të monitorimit, hapat e ndjekur për mbledhjen dhe analizimin e të dhënave janë të ngjashëm me ato të përdorur gjatë vitit, në mënyrë që të mundësonin krahasimin e gjetjeve mes dy periudhave të ndryshme kohore. Hapat e ndjekur për hartimin e metodologjisë së këtij monitorimi janë: Identifikimi i Indikatorëve: Gjatë fazës së parë të këtij monitorimi, ekipit të ekspertëve të përfshirë në këtë vlerësim i lindi detyra që të detajonin dhe përshtatnin detyrimet që rrjedhin për publikim informacioni pa kërkesë nga Ligji për të Drejtën e Informimit dhe Ligji mbi Njoftimin dhe Konsultimin Publik për njësitë e qeverisjes lokale, duke qenë se dy ligjet e lartpërmendur i referohen detyrimeve të të gjithë autoriteteve publike. Në mënyrë më të detajuar, 45 indikatorë u identifikuan duke u analizuar neni 7 i Ligjit 119/2014 Për të Drejtën e Informimit mbi kategoritë e informacionit që bëhet publik pa kërkesë, ndërsa 5 indikatorë i referohen detyrimeve që rrjedhin nga Ligji 146/2014 Për Njoftimin dhe Konsultimin Publik. Indikatorët e identifikuar u konsultuan me një grup më të gjerë ekspertësh dhe përfaqësuesish të institucioneve të përfshira në monitorim. Kategorizimi i Indikatorëve: Në mënyrë që informacioni dhe rezultatet e këtij monitorimi të jenë sa më lehtë të kuptueshme dhe të krahasueshme mes bashkive, të 50 indikatorët e identifikuar të nivelit të transparencës u ndanë në shtatë kategori kryesore: E drejta e informimit; Organizimi i brendshëm; Legjislacioni; Këshilli Bashkiak; Transparenca Financiare; Konsultimi Publik dhe Informacione të tjera. Listën e plotë të indikatorëve dhe ndarjen përkatëse në secilën kategori e gjeni në Tabelën 6. Vlerësimi i Indikatorëve në terren: Vlerësimi i indikatorëve u realizua në terren pranë secilës nga 61 bashkitë e vendit nga 12 gazetarë të trajnuar për qëllimet e këtij monitorimi. Procedura e vlerësimit dhe pikëzimit në terren përmban disa hapa: 103

104 1. Përmes vëzhgimit, monitoruesit vlerësuan secilin nga indikatorët e bërë publik (afishuar ose shumëfishuar) nga vetë institucioni, pranë stendave të posaçme për informimin publik ose pranë zyrës së informimit publik / One Stop Shop. Në rast se informacioni ose dokumenti i indikatorit mund të aksesohet i plotë pranë ambienteve të bashkisë, atëherë transparenca e këtij indikatori vlerësohet me 6 pikë. Nëse informacioni ose dokumenti i indikatorit mund të aksesohet në mënyrë të pjesshme (p.sh. është publikuar emri i koordinatorit, por jo kontaktet e tij/saj), transparenca e indikatorit vlerësohet me 5 pikë (shiko Tabelën 4). 2. Pas vëzhgimit të mësipërm, informacioni ose dokumenti i indikatorëve që nuk mund të aksesoheshin në mënyrë të drejtpërdrejtë u kërkua nga ana e monitoruesve që të vihej në dispozicion. Kërkesa u krye gojarisht pranë ambienteve të bashkisë ndaj koordinatorit për të drejtën e informimit ose personelit të bashkisë pranë zyrës së informacionit / pritjes së publikut. Nëse informacioni ose dokumenti i indikatorit vihet në dispozicion të kërkuesit në format hardcopy gjatë vizitës së tij, transparenca e këtij indikatori vlerësohet me 3 pikë. Nëse informacioni ose dokumenti i indikatorit vihet në dispozicion të kërkuesit vetëm duke i referuar adresën elektronike të faqes që përmban informacionin (p.sh. disa nga bashkitë i referohen përmbushjes së publikimit të listës së anëtarëve të Këshillit Bashkiak përmes shpalljes së tyre në faqen elektronike të KQZ), transparenca e indikatorit vlerësohet me 2 pikë (shiko Tabelën 4). 3. Në rastet kur informacioni ose dokumenti i indikatorit nuk është përmbushur (p.sh. mund të mos jetë zgjedhur ende koordinatori i të drejtës së informimit) ose në rastet kur informacioni ose dokumenti ekziston po refuzohet të bëhet publik, transparenca e indikatorit vlerësohet me 0 pikë (shiko Tabelën 3). Për një numër shumë të vogël indikatorësh, të cilët i referohen dokumenteve joekzistuese për disa nga bashkitë, atëherë këta indikatorë u përjashtuan nga përllogaritja e pikëzimit të nivelit të transparencës së bashkisë përkatëse (shiko indikatorët me ** në Tabelën 6). Tabela 4: Vlerësimi i indikatorëve në terren. Niveli i aksesit në dokumentacion/informacion Pikët Të afishuara në stendë në mënyrë të plotë 6 Të afishuara në stendë në mënyrë të pjesshme 5 Të vëna në dispozicion pas kërkesës në terren në format hardcopy 3 Dokumentacioni vihet në dispozicion vetëm përmes referimit në një faqe elketronike. 2 Dokumentacioni ekziston por refuzohet të vihet në dispozicion 0 Dokumentacioni nuk ekziston / nuk është hartuar 0

Vlerësimi i Indikatorëve online: Vlerësimi i indikatorëve të transparencës në faqet e internetit të 61 bashkive u realizua online nga stafi i BIRN Albania i përfshirë në projekt. Procedura e vlerësimit dhe pikëzimit të indikatorëve online përmban disa hapa: 1. Përmes vëzhgimit dhe kërkimit të detajuar në internet, monitoruesit identifikuan të gjitha faqet ekzistuese të bashkive të vendit. Pas identifikimit të të gjithë faqeve zyrtare (përjashtuar faqet në rrjetet sociale), u vlerësua niveli i përditësimit të informacionit brenda tyre, duke përjashtuar nga analiza ato faqe të cilat nuk kishin pasur asnjë përditësim nga muaji Qershor 2015, e cila është dhe data e zgjedhjeve të fundit vendore në vend. 2. Faqet aktive të bashkive iu nënshtruan një vlerësimi të detajuar lidhur me publikimin e 50 indikatorëve të identifikuar të transparencës proaktive. Në rast se informacioni ose dokumenti i indikatorit është publikuar në faqen e internetit dhe mund të aksesohet i plotë përmes programit të transparencës së hartuar nga bashkia, atëherë transparenca e këtij indikatori vlerësohet me 6 pikë. Nëse informacioni ose dokumenti i indikatorit është publikuar në faqen e internetit por nuk mund të aksesohet përmes programit të transparencës sipas kërkesave ligjore (nuk është linkuar brenda fushave përkatëse), transparenca e indikatorit vlerësohet me 4 pikë. Në rastet kur informacioni ose dokumenti i indikatorit është publikuar në mënyrë të pjesshme në faqen e internetit, transparenca e indikatorit vlerësohet me 2 pikë (shiko Tabelën 5). 3. Në rastet kur informacioni ose dokumenti i indikatorit nuk është publikuar në faqe, transparenca e indikatorit vlerësohet me 0 pikë (shiko Tabelën 5). Për një numër shumë të vogël indikatorësh, të cilët i referohen dokumenteve jo-ekzistuese për disa nga bashkitë, atëherë këta indikatorë u përjashtuan nga përllogaritja e pikëzimit të nivelit të transparencës së bashkisë përkatëse (shiko indikatorët me ** në Tabelën 6). Tabela 5: Vlerësimi i indikatorëve në faqet e internetit. Niveli i aksesit në dokumentacion/informacion Pikët Të publikuara në mënyrë të plotë dhe të aksesueshme (të linkuara) përmes programit 6 të transparencës Të publikuara në mënyrë të plotë në faqe por të pa-aksesueshme (të pa-linkuara) 4 përmes programit të transparencës Të publikuara në mënyrë të pjesshme në faqe 2 Dokumentacioni nuk është publikuar / nuk ekziston 0 105

Ponderimi i Indikatorëve: Secili nga indikatorët e përzgjedhur për monitorim u penderuan në bazë të peshës së tyre specifike nga 1 deri në 3 bazuar në rëndësinë e tyre në kuadër të vlerësimit të transparencës. Për shembull, publikimi i formatit të kërkesës për informim është ponderuar me 1, duke qenë se kuadri rregullator shprehet qartësisht se pavarësisht udhëzimeve të mundshme, institucionet duhet të trajtojnë çdo kërkesë për informacion pavarësisht formatit të përdorur nga i interesuari. Nga ana tjetër, publikimi i formatit të ankesës është ponderuar me 2, duke qenë se ajo duhet të jetë e plotë sipas të gjitha parashikimeve ligjore, ndërsa të pasurit të një koordinatori për të drejtën e informimit është ponderuar me 3. Njësitë e ponderimit (peshës specifike) për secilin indikator gjenden në Tabelën 6. Analizimi i të dhënave: Pikët e vlerësimit të secilit indikator u ponderuan në bazë të rëndësisë së tij. Pikët maksimale të ponderuara të indikatorëve të secilës kategori formësojnë nivelin 100% të transparencës për kategorinë përkatëse, ndërsa pikët maksimale të ponderuara të të gjithë indikatorëve sëbashku përbëjnë nivelin maksimal të transparencës (100%) për secilën bashki. Për shembull, niveli i transparencës së kategorisë E Drejta e Informimit të një bashkie përllogaritet duke përpjesëtuar pikët e ponderuara të të tetë indikatorëve përbërës me numrin maksimal të pikëve të mundshme të transparencës për atë kategori. Në të njëjtën mënyrë, për të vlerësuar nivelin e përgjithshëm të transparencës, pikët e ponderuara të të 50 indikatorëve përpjesëtohen me pikët maksimale të mundshme. Kjo mënyrë analizimi dhe paraqitjeje e gjetjeve të këtij monitorimi mundëson vlerësimin e nivelit të përgjithshëm të transparencës, por dhe kategorive specifike të indikatorëve në përqindje. Tabela 6: Indikatorët përbërës së secilës kategori dhe pesha specifike e secilit indikator. Kategoria dhe Indikatorët përkatës Pesha E drejta e informimit A ka institucioni një koordinator të të drejtës së informimit?* 3 A ka miratuar institucioni një program transparence?* 3 Ligji nr. 119/2014 Për të drejtën e informimit 2 Të dhënat e koordinatorit për të drejtën e informimit (Emri, mbiemri, adresa e emailit, 3 numër kontakti, orari i punës) Adresa postare dhe elektronike për depozitimin e kërkesave për informim 2 Formati i kërkesës për informim 1 Formati i ankimit të vendimit përkatës për informacionin e kërkuar 2 Regjistri i kërkesave për të drejtën e informimit dhe përgjigjeve ndaj tyre 2 106

Organizimi i brendshëm Struktura organizative/ organograma e bashkisë 3 Funksionet dhe detyrat e bashkisë 3 Shërbimet që ofron bashkia për qytetarët dhe bizneset 3 Strukturat e pagave për nëpunësit e bashkisë 1 Kompetencat dhe detyrat e kryetarit të bashkisë 1 Kompetencat dhe detyrat e nënkryetarëve të bashkisë 1 Kompetencat dhe detyrat e administratorëve lokalë 2 Kompetencat dhe detyrat e funksionarëve të lartë të bashkisë 2 CV/ Biografitë e funksionarëve të lartë (Kryetarit, nënkryetarëve, administratorëve, 3 drejtorëve të drejtorive) Rregullorja e administratës së bashkisë 2 Legjislacioni Ligji nr. 115/2014 Për ndarjen administrative-territoriale të njësive të qeverisjes vendore 3 në Republikën e Shqipërisë Strategjia Kombëtare Ndërsektoriale për Decentralizimin dhe Qeverisjen Vendore 2015-2 2020 Ligji nr. 139/2015 Për vetëqeverisjen vendore 2 Ligje të tjera 1 Këshilli Bashkiak Lista e anëtarëve të Këshillit Bashkiak 3 Njoftimi për mbledhjen e ardhshme ose më të fundit të Këshillit Bashkiak 3 Vendimi i fundit i Këshillit Bashkiak 3 Rregullorja/Funksionet e Këshillit Bashkiak 2 Komisionet e Këshillit Bashkiak 2 Transparenca Financiare Buxheti i vitit aktual 3 Plani i shpenzimeve për vitin financiar aktual 3 Raporti vjetor për zbatimin e buxhetit të vitit të kaluar 3 Raporti i fundit i auditimit të brendshëm 2 Raporti i auditimit nga Kontrolli i Lartë i Shtetit (nëse ka)** 1 107

Lista e kontratave të prokurimeve publike të lidhura momentalisht (nëse ka)** 2 Informacione mbi shumën e kontraktuar, palët kontraktuese, përshkrimi i mallrave ose 3 shërbimeve të kontraktuara, plan zbatimi (afate kohore) dhe monitorimi të tyre** Konsultimi Publik A ka institucioni një koordinator të njoftimit dhe konsultimit publik?* 3 Ligji nr. 146/2014 Për Njoftimin dhe Konsultimin Publik 2 Të dhënat e koordinatorit për njoftimin dhe konsultimin publik (Emri, mbiemri, adresa e 1 emailit, numër kontakti, orari i punës) Planin vjetor për vitin aktual në lidhje me konsultimin publik në procesin e vendimmarrjes 2 Procesverbali i të paktën një konsultimi publik të kryer gjatë vitit të fundit 3 Raport vjetor i transparencës në procesin e vendimmarrjes për vitin e kaluar (vetëm në 2 monitorimin online) Kopje e përmbledhjeve të hartuara për çdo akt që i është nënshtruar procedurës së 3 njoftimit dhe konsultimit publik (vetëm në monitorimin online) Informacione të tjera A është publikuar orari i punës së bashkisë?* 1 A ka një stendë/vend të posaçëm për afishimin e njoftimeve /dokumenteve / 3 vendimeve?* (vetëm në monitorimin në terren) A është vendosur stenda e njoftimit në një vend që mund të aksesohet edhe jashtë orarit 2 të punës?* (vetëm në monitorimin në terren) Numër telefoni në dispozicion të ankesave nga ana e qytetarit 3 Plani strategjik / zhvillimor i bashkisë 3 Marrëveshje ose projekte të përbashkëta me organizata, donatorë ose intitucione të tjera 2 publike (nëse ka)** Njoftime për vende të lira pune 1 Paketa fiskale e vitit aktual (taksat dhe tarifat për bizneset) 3 Informacion mbi lejet dhe licencat që jepen nga institucioni 2 Lista e institucioneve në varësi (si p.sh. Ndërmarrja e shërbimeve publike/ Policia 3 Bashkiake/ Çerdhet/ etj.) Të dhëna për vendndodhjen dhe kontaktet e institucioneve të varësisë 2 *Këta indikatorë janë vlerësuar vetëm me Po 6 pikë ose Jo 0 pikë **Këta indikatorë u përjashtuan nga pikëzimi final në rastet kur nuk ekzistonin. Shembull: nëse një bashki nuk ka qenë asnjëherë subjekt i auditimit nga Kontrolli i Lartë i Shtetit, ky indikator nuk u përfshi në përllogaritjen e nivelit të transparencës së përgjithshme ose kategorisë përkatëse 108

Kufizime të metodologjisë: Metodologjia e përzgjedhur përmban disa kufizime. E para: monitoruesit e angazhuar në këtë vlerësim në terren janë gazetarë, çka mund të ndikojë në gatishmërinë e institucioneve për të ofruar informacionin ose dokumentin e kërkuar në hapin e dytë të mbledhjes së të dhënave. Një faktor tjetër që duhet të merret parasysh në gjetjet e këtij monitorimi është që gjatë hapit të dytë të vlerësimit në terren, punonjësit e bashkisë viheshin në dijeni të monitorimit. Kjo nënkupton që aksesi i anëtarëve të komunitetit në informacionin ose dokumentacionin e kërkuar mund të jetë dhe më i cunguar ose i vështirë sesa ai i vlerësuar në këtë raport. E dyta: gjetjet e monitorimit në terren dhe online i referohen vetëm periudhës specifike të realizimit të tij. 109

RAPORT KOMBËTAR MONITORIMI PUSHTETI VENDOR NËN LENTEN E TË DREJTËS PËR INFORMIM Një vlerësim krahasues i treguesve të transparencës në terren dhe online - Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative, Shqipëri Tiranë,