Shqipëria Një rishikim i shpenzimeve publike dhe i kuadrit institucional Ristrukturimi i Shpenzimeve Publike për të mbështetur rritjen Forcimi i Menaxhimit Financiar Publik Tiranë- 15 Mars 2007
Mesazhet kryesore 1. Megjithë përmirësimet e dukshme në menaxhimin e financave publike, problemet me planifikimin buxhetor dhe zbatimin e tij ulin eficiencën e shpenzimeve dhe vështirësojnë ri-shpërndarjen e burimeve. 2. Konsolidimi i SPI në një kuadër të vetëm planifikimi që merr parasysh kufizimin e burimeve dhe forcon formulimin dhe koordinimin e politikave, përbën një prioritet të rëndësishëm 3. Vëmendje po aq e madhe i duhet kushtuar zgjidhjes së vështirësive në zbatimin e buxhetit duke përmirësuar menaxhimin e parasë dhe praktikave të prokurimit. 4. Arritja e masave të mësipërme kërkon forcimin e konsiderueshëm të kapacitieteve në MF dhe ministritë e linjës.
Tematika/Përmbledhje 1. Cikli i Menaxhimit të Financave Publike 2. Çështje të rëndësishme të planifikimit dhe buxhetimit strategjik 3. Çështje të rëndësishme të menaxhimit të burimeve 4. Çështje të rëndësishme të përgjegjshmërisë dhe kapaciteteve institucionale 5. Hapat përpara: rekomandime
1-Elementet kyç të Sistemit të Drejtimit të Financave Publike 1. Rishikimi dhe Zhvillimi i Politikave Strategjike dhe Sektoriale 2. Menaxhimi Makro- Fiskal 9. Përgjegjshmëria e Jashtme dhe Transparenca 3. Buxhetimi Strategjik PFM System 8. Kontabiliteti dhe Raportimi 4. Përgatitja e Buxhetit Menaxhimi i Burimeve 5. Ekzekutimi i Buxhetit 6. Menaxhimi i Prokurimeve 7. Kontrolli i Brendshëm
2-Çështje të rëndësishme të planifikimit dhe buxhetimit strategjik Parashikimi makro-fiskal Përmirësime në menaxhimin makro-fiskal Prirja e kaluar për të mbivlerësuar performancën e të ardhurave të brendshme ka ndryshuar Kapacitete të kufizuara për të parashikimet makroekonomike dhe fiskale. Buxhetimi strategjik Mungon analiza e rrjedhojave buxhetore të politikave kombëtare rrit kostot Kalimi i burimeve nga një sektor në tjetrin është mbetet e ngurtë duke bërë të pamundur reagimin ndaj ndryshimeve të mëdha në prioritetet e politikave. Sistemi i Planifikimit të Integruar (SPI) duhet të bëjë të qarta prioritetet kryesore të politikave për të drejtuar vendimet e shpërndarjes së burimeve duke patur parasysh kufizimet e këtyre të fundit.
2-Çështje të rëndësishme të planifikimit dhe buxhetimit strategjik Përgatitja e Buxhetit 1. Futja e një klasifikimi të thjeshtë për programin e buxhetit përmirësoi orientimin politik të përgatitjes së buxhetit. Megjithatë: Projeksionet për vitet e mëvonshme të PBA nuk arrijnë të japin një kuadër të qartë të burimeve afatmesme brenda të cilave ministritë të mund të planifikojnë dhe të vënë prioritete për buxhetet e tyre vjetore. Ndryshime ndërmjet Shpërndarjeve Buxhetore dhe tavaneve të burimeve të PBA 2. Programimi për investimet dhe mirëmbajtjet mbetet një dobësi kritike e procesit të përgatitjes së buxhetit.
2-Problemet janë duke u trajtuar me mbështetjen e partnerëve të zhvillimit Në 2006, ndryshime të rëndësishme synuan forcimin dhe inegrimin më të mirë të PBAsë me procesin e planifikimit të buxheit: Është rritur angazhimi politik në çdo fazë kyçe të procesit të PBA dhe të planifikimit të buxhetit. Një theks më i madh në ndërtimin e parashikimeve paraprake makroekonomike dhe tavaneve të shpenzimeve të institucioneve Futja e procedurave më të detajuara për planifikimin e PBA Reorganizimi i Drejtorisë së Përgjishme të Buxhetit. Disa çështje të rëndësishme për tu marrë parasysh: përcaktimi i një kalendari të besueshëm dhe të arritshëm planifikimi buxhetor. të shmangen procedurat e komplikuara të PBA duke patur parasysh kapacitet e kufizuara.
3-Çështje të rëndësishme për Menaxhimin e Burimeve Ekzekutimi i Buxhetit Pasiguria për shkak të ri-shperndarjeve brenda vitit Mbivlerësimi i projekteve me financim të huaj dhe problemet e regjistrimit të projeteve të financuara me grante çon në norma agregate realizimi më të ulëta. Procedurat e planifikimit të likuditetit dhe buxhetit lejojnë hapësira për ministritë të bërë ndryshime në shpërndarjen e shpenzimeve në krahasim me planet fillestare. Përdorimi i Fondit Rezervë shpesh është zhmangur nga objektivat e lejuara. Burime të kufizuara për huamarrjet afatshkurtra për të zvogëluar fluktuacionet e të ardhurave brenda vitit Rregullorja e prokurimeve një-vjeçare: përqëndrimi i shpenzimeve në pjesën e dytë të vitit
3-Çështje të rëndësishme për Menaxhimin e Burimeve Një pjesë e madhe e shpenzimeve për shkak të procedurave të prokurimit bëhet në pjesën e dytë të vitit Shpenzimet totale mujore (000 lek), 1999-2005 Shpenzimet korrente dhe kapitale, 2004 35000 30000 25000 25.0 20.0 15.0 20000 15000 10000 5000 10.0 5.0 0.0 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Month Current (excl. interest) Capital
4-Çështje të rëndësishme të përgjegjshmërisë dhe kapaciteteve institucionale Kontrolli i Jashtëm dhe Përgjegjshmëria Përmirësime në mbulimin dhe cilësinë e kontrollit vjetor të buxhetit të shtetit POR ndjekja e gjetjeve dhe rekomandimeve nga ana e institucioneve buxhetore le për të dëshiruara Mbikëqyrja e buxhetit dhe shpenzimeve publike nga ana e Parlamentit mbetet e kufizuar Kapacitetet institucionale Reformat e fundit institucionale në MF kërkojnë forcimin e ndjeshëm të kapaciteteve njerëzore (Buxheti, Thesari dhe Drejtoria e Borxhit) Kapaciteti i MF për të monitoruar dhe vlerëauar shpenzimet në nivel lokal është i kufizuar dhe kanevojë të përmirësohet ndjeshëm. Qartësimi i pozicioneve dhe i kuadrit të përgjegjshmërisë kërkon një rishikim të Ligjit Organik të Buxhetit.
5-Perballja me sfiden: Konsolidimi i SPI në një kuadër të vetëm planifikimi Të vazhdohet puna e Strategjisë Kombëtare për Zhvillim dhe Integrim (SKZhI) për të siguruar një strategji të vetme që mbulon të gjithë sektorët. Të bëhet PBA platforma e vetme për të analizuar rrjedhojat e shpenzimeve të SKZhI. Të përgatiten dhe të vlerësohen plane strategjike dhe sektoriale duke mbajtur parasysh kufizime burimesh fiskale realiste. Të integrohen dhe të forcohen kapacitetet në ministritë e linjës për analizat e politikave, hartimit të programeve dhe planifikimit buxhetor.
5-Perballja me sfiden: Përmirësimi i Ekzekutimit të Buxhetit Të sigurohet parashikueshmeria e lirimit të fondeve për ministritë e linjës Të vendosen rregulla më të qarta për procedurat e ri-shpërndarjes për të siguruar integritetin e buxhetit të miratuar nga Parlamenti. Të vendosen kritere të qarta për përdorimin e Fondit Rezerve. Të shtrihet prokurimi me vlerë të plotë në të gjitha ministritë. Të kufizohet nevoja e prokurimeve direkte Të modernizohen kontrolli i brendshëm dhe kontrolli i bazuar në manualin Kontrolli i Brendshëm i Financave Publike Të vazhdohet me modernizimin e sistemit të Thesarit, duke përfshire dhe lidhjen me sistemin e pagave
5-Perballja me sfiden: Përmirësimi i kuadrit institucional dhe i kapaciteteve për MFP Të finalizohet dhe aprovohet: (i) LOB i ri; dhe (ii) rregulloret e rishikuara të Thesarit Në ministritë e linjës të përqendrohet në një departament të vetëm përgjegjësia për politikat në nivel sektorial, programim dhe planifikim buxhetor. MF të angazhojë të gjithë palët në koordinimin dhe zbatimin e axhendës së reformave të MFP nën SPI. Të hartohet dhe zbatohet një strategji për të zgjidhur problemin e kufizimit të kapaciteteve përgjatë sistemit të MFP.
5-Perballja me sfiden: Krijimi i një përgjegjshmërie më të madhe të jashtme Dhënien më shumë kohë për diskutimin e Buxhetit në Parlament duke mundësuar proçesimin në kohë të PBA Konsolidimi i Njësisë së Analizës së Buxhetit që është ngritur në Sekretariatin e Parlamentit. Garantimi i zbatimit më në kohe i kërkesave dhe rekomandimeve të auditimit të jashtëm. Përmirësimi i paraqitjes së informacionit për planet dhe rezultatet e menaxhimit fiskal dhe shpenzimeve publike për të qënë më i kuptueshëm për shoqërinë civile.