سال سوم- شماره 6- پاییز و زمستان 9 معرفی و نقد اى ا ا ض واژهها چگونه معنی میدهند: مفاهیم واژگانی الگوهای شناختی و ساختار معنی آوؼف سد: ا تاسات دا گا آوؼف سد )009(. ساحل گ ذهىاس اط ا چگ هؼ ه د ذ ت هؼشف س ىشد خذ ذ دس تاب مؾ اط ا د گش احذ ا صتا دس ػاختاس هؼ ه پشداصد. اى ا ا ض اػتاد صتاىؿ اػ دا گا تا گ س اػتاد پ ي دا گا ا تشا ت ى ػاػىغ خ سج تا ى دا گا فل س ذا آثاس هتؼذد سا دس ح ص س ىشد صتاىؿ اػ ؿ اخت ت سؿت تحش ش دسآ سد اػت. ا ا ض دس ا ي اثش دس لالة ؿا ضد فصل ت هؼشف ظش ا ه پشداصد و ت صػن ا سا گا هؼوا چگ گ دسن هؼ اػت. ا ا ض ضوي تشسػ تؼاهل ت ي هفا ن غ شصتا اص ه ػ هؼا سهضگزاس ؿذ دس صتاى اص ػ د گش ت تش ح ا ي هؼأل ه پشداصد و لت ها اط ا سا دس تافت ا واستشد هختلف ت ل ذ ه و ن ا ه ؿ ن چگ هؼ ؿاى سا دسن ه و ن. تشا ا ي ه ظ س ا د ػاختاس ظش اص پ ؾه خ د سا دس لالة»هف م اطگا الگ ؿ اخت «هغشح ه و ذ ه و ؿذ تا ت ووه ا ي د ت تث ي چگ گ تاص وا اطگا ػاختاس هؼ تپشداصد دس ا ت ظش ا سا تحت ػ اى»هفا ن اطگا الگ ا ؿ اخت «)LCCM( ت دػت ه د ذ. ا ا ض اص عش ك ظش LCCM تاب خذ ذ سا دس هغالؼات صتاىؿ اػ ؿ اخت ت ػ چگ گ دسن تحل ل هؼ ه گا ذ. تحث دس ه سد هؼ ؿ اػ اطگا تشو ةپز ش هؼ ا چ ذهؼ ا صتاى تالغ هؼ ؿ اػ صهاى هىاى اص خول هؼائل ا ذ و ؼ ذ تشا ل ت ظش اؽ هغشح ه و ذ. ى اص ه نتش ي هؼائل و دس وتاب حاضش ه سد ت خ لشاس گشفت ا ي اػت و چغ س ه ت اى ت ع رات هؼ سا و اص عش ك اط ا تاص وا ه ؿ د تث ي وشد ت ػثاست د گش واىع س و اص ام اثش پ ذاػت پشػؾ اصل ا ي اػت و اط ا چگ هؼ ه د ذ..How Words Mean :Lexical concepts, cognitive models, and meaning construction. meaning -construction.vyvyan Evans. Lexical Concepts and Cognitive Models. semantic compositionality rahelegandomkar@yahoo.com - دانشجوی دکتری زبانشناسی دانشگاه بوعلی سینا تاريخ دريافت: 9/60/60 تاريخ پذيزش: 9/06/60
واشهها چگونه معنی میدهند... 90 اص خول ه نتش ي هثا ظش LCCM تأو ذ تش ها ت هتغ ش ه ؼغف هؼ اػت. ا ا ض پ تش دس لالة همال ا ت ػال 006 ض ت عشح ا ل ظش اؽ وت گواسد ت د ى اص تاسصتش ي تفا ت ا ه اى د ذگا خ د ػا ش د ذگا ا والػ ه سا دس و ي»هتغ ش دا ؼتي رات هؼ «هؼشف وشد ت د. د ذگا والػ ه دس تاب ػاختاس هؼ تش هث ا ا ي فشض اػت اس اػت و اط ا داسا هؼ ا هؼا ثاتت اص پ ؾه خ د ذ ت ػ اى»هذخل ا اطگا «ثاتت دس ظش گشفت ه ؿ ذ )پ ػت فؼى 99 تا لش ا ا ض 00 آل د 00(. دس تؼ اس اص س ىشد ا ص ستگشا ا ي هذخل ا اطگا تا هختص ا ح اخ هؼ ا تشچؼةگزاس ؿ اخت ه ؿ ذ. ا ي هذخل ا دس تشو ة تا ػاخت دػت س خول هؼ خول ت لحاػ ف»گضاس «سا ت دػت ه د ذ. 6 ت ا ي تشت ة دس ا ي د ذگا والػ ه ه ت اى ت ا و ت مؾ»اصل تشو ةپز ش «دس صتاى پ تشد. اصل تشو ةپز ش ظگ ا صتا اػت و تش هث ا آى اهىاى تلف ك هؼ اط ا تا ػاخت ا ح فشا ن ه ؿ د تا دس ا ت هؼ خول تؼ ي و ؿ د. آىچ هؼلن ه وا ذ ا ي اػت و هؼ خول تا 8 7 ت خ ت ا ي اصل ت ا ي ػادگ ت دػت و آ ذ )والسن 98 ػ تؼش 999 والؼ ى 000 وشافت 000 ا ا ض گش ي 006(. دس الغ هؼ اط ت واسسفت دس پاس گفتاس تا حذ ص اد تا ت خ ت 9»تافت صتا «تؼ ي ه ؿ د ت ا ي هؼ و»هؼ «اط هتغ ش اػت مؾ هؼ ا اط ت»تافت«اتؼت اػت )وشافت 000(. ت اػتماد ا ا ض ى اص تضسيتش ي چالؾ ا و دس ه اخ تا ظش ا دس تاب دسن صتاى تشا واى هغشح ه ؿ د ا ي اػت و تت ا ن الگ اص ها ت دا ؾ صتا ػخ گ سا ت دػت د ن الگ و تت ا ذ چگ گ تغ ش هؼ دس تافت ا واستشد هختلف سا تث ي و ذ )ا ا ض 009.)xi د ذگا ا هغشحؿذ دس ح ص صتاىؿ اػ فلؼف صتاى دس ه اخ تا چ ي چال ت خ د د ع هؼ لا لا ذ : 0 خؼت هؼ هؼتمل اص تافت ت ا ي هؼ و اط ا فاسؽ اص تافت و اس اص هؼ تشخ سداس ذ د م هؼ اتؼت ت تافت ؼ اط ا اص هؼ تافتت اد تشخ سداس ذ دس تافت ا هختلف تا ت خ ت اص ل تؼث ش هتؼذد ظ ش آىچ دس ا ذسص ا گشا غ هغشح ؿذ تؼث ش ه ؿ ذ. ش چ ذ و تفا ت ت ي ا ي د ع هؼ اص ػ تشخ صتاىؿ اػاى ظ ش سچا ات )00( ت هثات»تحتاللفظ گشا «ا. Lexical concepts, cognitive models and meaning-construction. James Pustejovsky. Andrea Tyler. Jens Allwood. proposition 6. principle of compositionality 7. Herbert Clark 8. Eve Sweetser 9. linguistic context 0. context-independent. context-dependent. Gricean maxims. François Recanati
9 نشريه پصوهشهای زبانشناسی تطبیقی سال سوم- شماره 6- پايیس و زمستان 9 واى»تا س ت هؼ ثاتت«دس الغ خ توا ض ت ي هؼ ؿ اػ واستشدؿ اػ دس ظش گشفت ه ؿ د اها ا ا ض دس ا ي ؿت اؽ لا ل ؿذى ت توا ض ت ي هؼ ؿ اػ واستشدؿ اػ سا غ شاص ل ه دا ذ. ا هؼتمذ اػت و اط ا هؼ ذاس ذ هؼ ت خا ا يو تاص و د اطگا هشتثظ تا ه اط ت حؼاب آ ذ تاتغ ه پاس گفتاس اػت )ا ا ض (. 009: س ىشد و ا ا ض دس لالة آى ت عشح آسا خ د ه پشداصد تش ا ي ت اى ظش اػت اس اػت و ه اى ظام صتاى ؼ دا ؾ صتا ا و اص عش ك اط ا سهضگزاس ه ؿ د ظام هف ه ؼ دا ؾ غ شصتا ا و اط ا ت آى دػتشػ داس ذ تفا ت اص ل خ د داسد. ا ي واى چ ض اػت و ا ا ض دس لالة»هف م اطگا الگ ؿ اخت «هؼشف ه و ذ ػاختاس ا و دس ظش اؽ م اػاػ ا فا ه و ذ. ت ع س خالص»هف م اطگا «هدو ػ ا اص ا اع هختلف دا ؾ اػت و تشا سهضگزاس دس صتاى اختصاف افت دس هماتل»الگ ا ؿ اخت «پ ىش ا اص دا ؾ غ شصتا ىپاسچ ػاخته ذ سا ؿاهل ه ؿ د. دس الغ الگ ا ؿ اخت هتىلا ذ اص حاالت ادساو ضثظؿذ ؿاهل اعالػات تشگشفت اص عش ك ػ اعف ح اع غش ض حاالت ؿ اخت خض آى. الگ ا ؿ اخت ه ت ا ذ ػغح اص دا ؾ غ شصتا سا فشا ن آ س ذ و اص عش ك هفا ن اطگا تت ا ن ت آى ا دػتشػ پ ذا و ن. ا ا ض ه اى دا ؾ صتا غ ش صتا توا ض هخص لا ل ه ؿ د هؼتمذ اػت و هؼ اص تؼاهل ا ي د ظام هؼتمل ت خ د ه آ ذ و ثا ذ آى سا ظگ احذ ا صتا رخ ش ؿذ دس حافظ تل ذهذت ا ؼاى دس ظش گشفت تلى هؼ ظگ پاس گفتاس ا هحذ د ت تافت اػت. چگ گ ػولىشد ظش LCCM سا ت ؿىل تؼ اس خالص ه ت اى ت ا ي ؿىل ت ض ح داد و تش اػاع ا ي ظش اط ا ه»هحت ا اصل «سا سهضگزاس ه و ذ و [هف م اطگا ] اه ذ ه ؿ د. ا ي هف م اطگا ت»اعالػات 7 6 تص س «ا هشتثظ اػت و تشگشفت اص هم ل دػت س اط اػت»هحت ا صتا «ام داسد. هحت ا صتا اعالػات اصل هشت ط ت ه اط سا تاص وا ه و ذ هثال هحت ا صتا اط»لشهض«سا ه ت اى» ظگ ه چ ض«دا ؼت و ي هحت ا صتا اػت و ػثة ه ؿ د ها ا ي اط سا»صفت«دس ظش تگ ش ن. اط ا اهىاى دػتشػ ت پ ىش ػ ؼ اص هحت ا ا غ شصتا سا ض فشا ن ه آ س ذ و ت آى 8»هحت ا هف ه «ه گ ذ. هثال دس ه سد اط»لشهض«و ي»لشهض ت دى«دس ظام هف ه ها دس توام خاعشات تدشت ات ها اص چ ض ا لشهض هثل»الن لشهضچشاؽ لشهض ذ ا لشهضخظ لشهض«خض آى خ د داسد تا واستشد خاف اط دس ش تافت فؼال ه ؿ د. دػتشػ ت هحت ا هف ه صها سخ ه د ذ و هف م اطگا اهىاى دػتشػ ت پ ىش الگ ا ؿ اخت سا تؼ ل ه و ذ ا ي. literalism. linguistic system. conceptual system. context-bound. core content 6. schematic information 7. linguistic content 8. conceptual content
واشهها چگونه معنی میدهند... 9 واى چ ض اػت و ا ا ض»ت اى هؼ ا «ه اهذ. دس ش پاس گفتاس تواه الگ ا ؿ اخت ا و ه اط اهىاى دػتشػ ت آى ا سا فشا ن ه آ سد فؼال و ؿ ذ. دس حم مت تفا ت دس هؼا ه اط ض اص فؼالػاص ؼث ت اى هؼ ا اط حاصل ه ؿ د. چ اسچ ب وتاب حاضش دس لالة ؿا ضد فصل ؿىل گشفت و دس پ ح تخؾ گ دا ذ ؿذ ا ذ. چ اس فصل خؼت اص تخؾ ا ل ت عشح هؼائل اؿ اص فشض تغ ش هؼ ا اط ا اسائ چ اسچ ب اصل ظشLCCM هثاحث همذهات صتاىؿ اػ ؿ اخت اختصاف داسد دس و ي تخؾ ت ادػا اصل ظش ال گاوش )987( هث تش دا شةالوؼاسف ت دى هؼ ؿ اػ اؿاس ه ؿ د ت تحث دستاس آى ه پشداصد. دس تخؾ د م و»تاص وا اطگا «اه ذ ؿذ اػت هؼائل اص لث ل احذ ا واد ي ػاخت هؼ ا هفا ن اطگا چ ذهؼ ا ػاخت هف ه الگ ا ؿ اخت ه سد تحث لشاس گشفت ا ذ. تخؾ ػ م تا ػ اى ول»تشو ةپز ش هؼ ا «ت تش ح فشا ذ تشو ة هؼ ا دس لالة ػ هشحل ا تخاب هفا ن اطگا تلف ك هفا ن اطگا ت احذ ا تضسيتش تؼث ش هف ه اختصاف افت اػت و دس ا ت ه دش ت هف مػاص هم ذ ت تافت ه ؿ د. ؼ ذ دس تخؾ چ اسم د هثحث اػتؼاس هداص هؼ ؿ اػ صهاى سا دس ص شتخؾ ػ اى»صتاى تالغ تفىش«هغشح ه و ذ دس تخؾ پ دن ه و ؿذ دس لالة ظش LCCM دس تافت ت ت د گ ش اص آسا ظش اتؾ تپشداصد آى سا ت هثات مغ تالل تواه گشؽ ا غالة دس ح ص صتاىؿ اػ ؿ اخت هؼشف و ذ. تشا آؿ ا ت تش تا چگ گ ػولىشد ا ي ظش مذ اسد تش آى گاس ذ ا ي ػغ س الصم ه دا ذ ت ت ض ح هختصش اص تخؾ چ اسم وتاب دس تاب اػتؼاس هداص تپشداصد. تا چ ذ پ ؾ تش هث ا آثاس صتاىؿ اػا ها ذ ا ست )99( گ ثغ )99( تا س ول ا ي ت د و تص س ا ؼاى دس هما ؼ تا ؿ اختؾ اص خ ث ا فشػ تشخ سداس اػت و ت اى آى سا ت ؿ ا ظامه ذ ه سد هغالؼ تشسػ لشاس داد اها صتاىؿ اػ ؿ اخت اهىا سا فشا ن آ سد تا ا ي اهش ه ؼش ؿ د. دس صتاىؿ اػ ؿ اخت مؾ تص س دس تفىش ا ؼاى ت هثات هح س اصل ا ي س ىشد هذ ظش لشاس گشفت. تش اػاع ا ي س ىشد ػاخت ا دا ؾ ؼثتا ثاتت دس حافظ تل ذهذت ها ت ص ست رات خ د داس ذ و ت ت اى ل ىاف خا ؼ ى )980 999( اػتؼاس ا هف ه اه ذ ه ؿ ذ اص الؼ ت س اىؿ اخت تشخ سداس ذ. اص ػ د گش ا ي اػتؼاس ا هف ه تحت تأث ش فشا ذ ػاختاس هؼ پ ا لشاس ه گ ش ذ و»آه ختگ 6 هف ه «ام داسد )ف و تش ش 00 998 گشاد 00(. ت اػتماد ا ا ض ش چ ذ و ش د ظش»اػتؼاس هف ه «ظش»آه ختگ هف ه «تا و ى ه فك ت د ا ذ صه الصم تشا عشح ظش LCCM سا فشا ن وشد ا ذ اها ظش LCCM دس الغ هىول س ىشد ا تشگشفت اص ا ي د. semantic potential. Andrew Ortony. Raymond W. Gibbs. imagination. conceptual metaphors 6. conceptual blending
9 نشريه پصوهشهای زبانشناسی تطبیقی سال سوم- شماره 6- پايیس و زمستان 9 ظش ت حؼاب ه آ ذ ؼثت ت آى د اص هضا ا تشخ سداس اػت. تشا و ه ت اى ت اواساهذ ظش اػتؼاس هف ه دس تث ي چگ گ دسن اػتؼاس دس صتاى اؿاس وشد )ا ا ض 8-8(. 009: ا ا ض فشا ذ هداص سا ؿاهل فؼالػاص الگ ا ؿ اخت دس وا الگ ؿ اخت ثا هشت ط ت ه هف م اطگا ه دا ذ و تشا ت دػت دادى هؼ صح ح ت تفى ه هغا شت هت اص داسد. تشا ت ض ح ا ي هغلة ه ت اى اص و هغشحؿذ اص ػ ا ؼ The Ham Sandwich Has Asked for the Bill اػتفاد وشد و لشاس اػت دس ه لؼ ت ه سػت ساى اص ػ خذهتىاس ت ص ذ قداس سػت ساى گفت ؿ د )96-9(. دس ا ي پاس گفتاس ػ اصش و ه ت ا ذ هحت ا هف ه داؿت تاؿ ذ ػثاست ذ اص هف م اطگا SANDWICH[ ]HAM هفا ن اطگا FOR[.]BILL[ ]ASK اص آى خا و FOR[ ]BILL[ ]ASK احذ هف ه تضسيتش سا ؼثت ت ول پاس گفتاس تى ل ه د ذ تش اػاع اصل تلف ك اتتذا ا ي د احذ تؼث ش ه ؿ ذ اعالػات سا دس اخت اسهاى لشاس ه د ذ دس گام تؼذ SANDWICH[ ]HAM تا ت خ ت اعالػات و اص تؼث ش د احذ پ ي ت دػت آهذ تؼث ش ه ؿ د. دس چ ي ؿشا غ ت ي ا ي اعالػات وا الگ ؿ اخت ا ل [ HAM ]SANDWICH ػ هغا شت ت خ د ه آ ذ. دس ا ت HAM SANDWICH ت ػ اى خا ذاس دس ظش گشفت و ؿ د و ص ست حؼاتؾ سا تخ ا ذ. تش هث ا اصل تفى ه هغا شت هت»هتش ا و ا ي ػا ذ چ سا ػفاسؽ داد «ت هثات ذف تالغ HAMت SANDWICH ػ اى اتضاس تالغ دس ظش گشفت ه ؿ ذ. ت ا ي تشت ة وا الگ ؿ اخت هشتثظ تا هف م اطگا [ HAM ]SANDWICH اهىاى تفى ه هغا شت سا فشا ن ه آ سد. ت ػثاست ػاد تش ه ت ن و ا ا ض ض دس لالة هؼ ؿ اػ اطگا ت ػشاؽ هداص ه س د دس ا ت هذػ ه ؿ د و HAM SANDWICH دس هؼ»وؼ و HAM SANDWICH سا ػفاسؽ داد اػت«ت واس ه س د. اص خول مذ ا و ت ا ي ؿت ا ا ض اسد آهذ تؼذاد هحذ د داد ا اػت و تشا عشح ظش LCCM اص ػ ا ت دػت داد ؿذ اػت. ت اػتماد ت ل س ؼ ذ توام هثاحث هغشح دس وتاب سا فمظ تا ت خ ت چ ذ و تىشاس ت ض ح ه د ذ تى تش و ي تؼذاد هحذ د خول ا اتذاػ تاػث ؿذ تا تحل ل تذا حت ادسػت ت دػت د ذ )ت ل س 00(. ت اػتماد گاس ذ ا ي ػغ س افض ى تش هحذ د ت داد ا ه سد تشسػ آىچ ت ؾ اص ش چ ض لاتل مذ ه وا ذ گا افشاع ا ا ض اػت و اػاػا اط ا سا تذ ى هؼ هؼ سا صشفا تافتت اد دس ظش ه گ شد. ا يو اط ا ت لحاػ هؼ ا هتغ ش ه ؼغفا ذ دس ؿشا ظ واستشد هختلف هؼ هتفا ت ت دػت ه د ذ و ت ا ذ دس خ د ؼت هؼ ا اط ا ؿث ا ا داد و ذ. چ ي گشؿ تا اػاع س ىشد هؼ ؿ اػ ؿ اخت دس تضاد اػت ت لحاػ س ؽؿ اخت هىل ا داد ه و ذ. هغالؼ دس ش ػغح صتاى تذ ى دخالت هؼ اهىاىپز ش ؼت. Context-induced Clash Resolution. figurative target. figurative vehicle. John R. Tylor
واشهها چگونه معنی میدهند... 9 ت ػثاست د گش احذ ا ه سد تشسػ دس»صشف ح «خض آى سا تذ ى دس ظش گشفتي»هؼ «و ت اى تؼ ي وشد. ت اتشا ي اگش لشاس تاؿذ ظش ا هؼ ا ت دػت داد ؿ د و تش هث ا آى تت اى هؼائل ػوذ هغشح دس ح ص ا هختلف صتاى اػن اص اجؿ اػ صشف ح خض آى سا تث ي وشد تذ ى تشد ذ و ت اى ه ىش خ د ؼت ا هؼ ا تشا اط ا ؿذ. تش اػاع ظش ا ا ض ها تا ت خ ت دا ؾ دا شةالوؼاسف هاى هؼ ول خول سا تؼث ش ه و ن. دس چ ي ؿشا غ لا ل ؿذى ت فشا ذ ت ام»هداص«ه تف اػت اها تا ػولىشد دس لالة س ىشد اطگا هحى م ت عشح چ ي فشا ذ ؼت ن. منابع Allwood, Jens. 00. Meaning potentials and context: :Some consequences for the analysis of variation in meaning. In H. Cuyckens, R. Dirven, and J. Taylor (eds), Cognitive Approaches to Lexical Semantics, 9-66. Berlin: Mouton de Gruyter. Clark, Herbert. 98. Making sense of nonce sense. In G. Flores D Arcais and R. J. Jarvella (eds), The Process of Language Understanding, 97-. Chichester: John Wiley. Coulson, Seana. 000. Semantic Leaps. Cambridge: Cambridge University Press. Croft, William. 000. Explaining language Change: an Evolutionary Approach. London: Longman. Evans, Vyvyan. 006. Lexical concepts, cognitive models and meaningconstruction. Cognitive Linguistics 7 (): 9-. ----- and Green, Melanie. 006. Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press. Fauconnier, Gilles and Turner, Mark. 998. Conceptual integration networks. Cognitive Science, (): -87. Gibbs, Raymond W. 99. The poetics of Mind. Cambridge: Cambridge University Press. Grady, Joseph E. 00. Primary metaphors as inputs to conceptual integration. Journal of Pragmatics, 7-0: 9-6. Lakoff, Jeorge and Johnson, Mark. 980. Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press. -----------. 999. Philosophy in the Flesh. New York: Basic Books. Langacker, Ronald W. 987. Foundations of Cognitive Grammar: Volume Theoretical Prerequisites. Stanford: Stanford University Press. Ortony, Andrew. 99. Metaphor and Thought, nd edition. Cambridge: Cambridge University Press. Pustejovsky, James. 99. The Generative Lexicon. Cambridge, MA: MIT Press. Recanati, François. 00. Literal Language. Cambridge: Cambridge University Press. Sweetser, Eve. 999. Compositionality and blending: Semantic composition, in a cognitively realistic framework. In T. Janssen and G. Redeker (eds), Cognitive Linguistics: Foundations, scope and Methodology, 9-6. Brlin: Mouton de Gruyter.
9 نشريه پصوهشهای زبانشناسی تطبیقی سال سوم- شماره 6- پايیس و زمستان 9 Taylor, John R. 00. Review of Vyvyan Evans, How words mean: Lexical concepts, cognitive models, and meaning construction. Oxford: Oxford University Press, 009. Pp. xv+77. Linguistics, 6 (). Cambridge University press. Pp 0-08. Tyler, Andrea and Evans, Vyvyan. 00. Reconsidering prepositional polysemy networks: The case of over. Language, 77 (): 7-6.