INFERMIERIA OBSTETRIKE GJINEKOLOGJIKE Të dhëna bazike të lëndës Njësia akademike: UNIVERSITETI PUBLIK Fehmi Agani Fakulteti i Mjekësisë, Departamenti: Infermieri Titulli i lëndës: Infermieria obstetrike gjinekologjike Niveli: Bachelor Statusi lëndës: Obligative Viti i studimeve: Viti i III - tretë, semestri i V - pestë Numri i orëve në Tri (3) javë: Vlera në kredi Katër (4 ECTS) ECTS: Koha / lokacioni: Semestri V-të - Dimëror, Fakulteti i Mjekësisë, Universiteti Publik Fehmi Agani, Departamenti i Infermierisë Mësimdhënësi i Prof. Asist. Selami Sylejmani, MD, PhD lëndës: Detajet kontaktuese: UNIVERSITETI PUBLIK Fehmi Agani, Fakulteti i Mjekësisë Email: selami.sylejmani@gmail.com Përshkrimi i lëndës Qëllimet e lëndës: Rezultatet e pritura të nxënies: Njohja me historikun e zhvillimit të gjinekologjisë dhe obstetrikës. Anatomia, fiziologjia e organeve gjenitale femërore. Proceset fiziologjike dhe patologjike gjinekologjike, diagnostikën dhe trajtimi i tyre. Anamneza, vizita në gjinekologji dhe obstetrikë. Shtatzënia normale, lindja, puerperiumi dhe çrregullimet. Tumoret e organeve gjenitale dhe zbulimi me kohe dhe mjekimi i tyre. Planifikimin familjar dhe metodat e kontracepsionit. Sëmundjet seksualisht të transmetueshme, diagnostikimi, mbrojta dhe mjekimi i tyre. Të mundësoj njohjen e: Anatomisë, fiziologjisë të organeve gjenitale femërore si dhe sëmundjet gjinekologjike. Planifikimin familjar dhe metodat e kontracepsionit. Shtatzënisë, komplikimet, lindjen dhe Puerperiumin fiziologjik dhe patologjik. Diagnostikimin dhe trajtimi i proceseve malinje në organet gjenitale femërore. Të njohin sëmundjet seksualisht të transmetueshme, parandalimin, mbrojtjen dhe mënyrat e mjekimit. Përveç kësaj ata do të jenë në gjendje të interpretojnë pasqyrim etik të profesionit të infermiereve në komunitetin profesional dhe shoqëror. Me përfundimin e kësaj lënde studentët do të jenë në gjendje të: Marrin pjesë aktive në repart në procesin e diagnostikimit dhe menaxhimin e shtatzënive patologjike, si dhe gjatë procesit të lindjes. Theksojnë lidhjen mes të infermiereve dhe profesionisteve tjerë të shëndetit Ndërmarrin kujdesin themelor të infermierisë për grupin e zgjedhur të klienteve/pacientëve Planifikojnë programin e mbrojtës nga sëmundjet seksualisht të transmetueshme dhe kujdesin për gruan me shtatzëni normale dhe të çrregulluar. Përshkruajë rolin e infermierit në të gjitha fushat e punës Analizojnë në mënyrë kritike ndikimet socio-ekonomike dhe socio-politike tek femrat shtatzëna Debatojnë çështjet e përjashtimit social dhe rezultatet e lindjes 1
Demonstrojnë shkathtësi të praktikes së infermiereve Kontributi nё ngarkesën e studentit (gjë qё duhet tё korrespondoj me rezultatet e tё nxënit tё studentit) Aktiviteti Orë Ditë/javë Gjithsej Ligjërata 15 40 Ushtrime 15 5 teorike/laboratorik e Punë praktike 15 55 klinike Kontaktet me mësimdhënësin/ko nsultimet Ushtrime në teren Kollokfiume, 15 5 seminare Detyra të shtëpisë Koha e studimit 15 15 vetanak të studentit (në bibliotekë ose në shtëpi) Përgatitja përfundimtare për provim Koha e kaluar në 1 vlerësim (teste,kuiz,provim final) Projektet, prezantimet,etj 120 (4 ECTS) Totali Metodologjia e mësimdhënies: Metodat e vlerësimit: Literatura Ligjërata, Seminare, ushtrime në grupe dhe punë teorike dhe praktike në Spitale Rajonale dhe Qendra të Mjekësisë Familjare Vlerësimi përfundimtar i studentëve për përvetësimin e lëndës, do të bëhet duke vlerësuar: Pjesëmarrja dhe angazhimi në ligjërata...5 % Pjesëmarrja dhe angazhimi në seminare dhe ushtrime... 5 % Kolokuiumi I...20% Kolokuiumi II...20% Provimi përfundimtar...50% 2
Literatura bazë: Jonathan S. Berek. Berek & Novak's Gynecology, Fourteens edition. Botimi i librit në shqip u mundësua nga Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë, e Republikës së Kosovës, në bashkëpunim me Universitetin e Prishtinës. Tabernakull: Shkup; 2014. Steven G. Gabbe, Jennifer R. Niebyl, Joe Leigh Simpson. Obstetrics (Normal & Problem Pregnancies), Edicioni i 5 të. Përkthim në shqip nga Ministria Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë së Republikës së Kosovës në bashkëpunim me Universitetin e Prishtinës. Tabernakull: Shkup; 2013. Orion Gliozheni & Astrit Bimbashi. Gjinekologjia. Expovision: Tiranë; 2010. Orion Gliozheni & Astrit Bimbashi. Obstetrika. Expovision: Tiranë; 2010. Josp Đelmiš, Slavko Orešković me bp. Fetalna Medicina i Obstetricija. Medicinska Naklada: Zagreb; 2014. Literatura shtesë: King K. Holmes, P. Frederick Sparling, Walter E. Stam, Peter Piot, Judith N. Wasserheit, Laverence Corez, MzronS. Cohen, D. Heather Watts. Sëmundjet Seksualisht të transmetueshme. Edicioni i 4-të. Përkthim në shqip nga Ministria Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë së Republikës së Kosovës në bashkëpunim me Universitetin e Prishtinës. Tabernakull : Shkup; 2013. Plani i dizajnuar i mësimit: Selami Sylejmani. Diagnosis of Congenital Anomalies During Routine Fetal Surveillance. Donald School Journal of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2015, April-June, Vol:9, Number:2. DSJUOG, Review article 10.5005/jp-journals-10009-1402. www.dsjuog.com Selami Sylejmani. Sëmundjet e gjirit. Orbis: Prizren; 2009. Botimi i edicionit të dytë në shtyp. Java parë: Ligjërata që do të zhvillohet Hyrje ne obstetrikë dhe gjinekologji Historiku i zhvillimit të Obstetrikës dhe gjinekologjisë Etika Shëndetësore dhe komunikimi ndërpersonal Ruajtja e fshehtësisë profesionale dytë: Aftësia e komunikimit Anatomia e organeve gjenitale Anatomia e organeve te jashtme gjenitale Anatomia e organeve te brendshme gjenitale 3
tretë: Fiziologjia e riprodhimit Ciklit menstrual - Cikli ovarial dhe endometrial, kujdesi Infermieror Periudhat e jetës se femrës krahasuar me aktivitetin e vezoreve katërt: Puberteti Kujdesi Infermieror në rregullimin e fertilitetit planifikimi familjar Kontracepsioni dhe llojet e kontracepsionit, Kujdesi Infermieror pestë: gjashtë: shtatë: tetë: nëntë: Kujdesi infermieror në planifikimin familjar Kujdesi infermieror gjatë vizitës gjinekologjike dhe ndërhyrjeve gjinekologjike Anamneza gjinekologjike Vizita gjinekologjike Ndërhyrjet diagnostikuese dhe terapeutike në gjinekologji Kujdesi infermieror në gratë me Sëmundje Seksualisht të Transmetueshme (S.S.T.) dhe sëmundjet inflamatore pelvike (SIP) Gonorrhea, Trichomonas vaginae, Chlamydia trachomatis, Condyloma, SIDA, Syphilis, Hepatiti B viral etj. Kujdesi infermieror ne sëmundjet malinje te organeve gjenitale Kujdesi infermieror ne kancerin e gjirit, faktorët e rrezikut, vetëkontrolli i gjinjve Kanceri i Qafës se mitrës Kanceri i vezoreve Kanceri i Endometrit Kanceri i vulvës dhe vagjinës Fekondimi (mbarësimi - frytnimi) dhe zhvillimi embrional i njeriut Mitoza dhe Mejoza Spermatogjeneza Oogjeneza Placenta dhe mbështjellësit e frytit (secundinae) Ndërtimi dhe funksioni i placentës Lëngu amnial Kordoni umbilikal kërthiza Kujdesi infermieror gjatë shtatzënisë normale, lindja dhe lehonia Kujdesi infermieror në Diagnostikimin e shtatzënisë dhe vlerësimin e moshës gestative - vjetërsisë së shtatzënisë Katër shprehjet bazë në obstetrikë Kujdesi infermieror para lindjes dhe diagnostika antenatale Diagnostika antenatale Lindja normale - kujdesi infermieror Rrugët e lindjes Objekti i Lindjes Forcat e lindjes 4
dhjetë: njëmbëdhjetë: dymbëdhjetë: trembëdhjetë: katërmbëdhjetë: pesëmbëdhjetë: Kujdesi infermieror në drejtimin e lindjes normale Periudhat e lindjes dhe udhëheqja e lindjes normale Periudha e parë e lindjes - periudha e dilatimit Periudha e dytë e lindjes - periudha e ekspulsionit Periudha e tretë e lindjes - periudha placentare Periudha e katërt e lindjes - periudha postplacentare Periudha e lehonisë Patologjia e puerperiumit Kujdesi infermieror në patologjitë e shtatzënisë Dështimet - Abortet dhe llojet e dështimeve Shtatzënia ektopike Sëmundjet e trofoblastit Të vjellat e shtatzënisë Pre-Eklampsia Eclmapsia Kujdesi infermieror gjatë lokalizimit patologjik të placentës dhe shkolitjes parakohe të placentës Placenta praevia Shkolitja e parakohshme e placentës Shoku obstetrikë dhe Koagulopatitë obstetrikale Rh-Rhesus dhe ABO Imunizimi Pamjaftueshmëria placentare Ngecja intrauterine e rritjes fetale Rritja e përshpejtuar fetale Lindja parakohe Shtatzënia e shumëfishtë-me shumë fryte Kujdesi infermieror gjatë Lindjes patologjike Kontraksionet e parregullta Parregullsitë e rrugëve të lindjes Parregullsitë e pozitës, të paraqitjes, si dhe të rrotullimit dhe të fleksionit të kokës së fetusit Përfundimi i lindjes me ndërhyrje operative Patologjia e periudhës III dhe IV të lindjes Kujdesi infermieror gjatë shtatzënisë dhe sëmundjeve Hipertensioni arterial dhe shtatzënia Shtatzënia dhe sëmundjet e zemrës Shtatzënia dhe sëmundjet e mushkërive Anemia dhe shtatzënia Diabetes mellitus dhe shtatzënia Sëmundjet neurologjike dhe shtatzënia Sëmundjet e mëlçisë, traktit gastrointestinal dhe shtatzënia Sëmundjet e lëkurës dhe shtatzënia Sëmundjet trashëguese dhe shtatzënia Kujdesi infermieror në Menopauzë dhe sëmundjet urogjinekologjike Menopauza Zhvendosjet e organeve gjenitale të femrës Inkontinenca e urinës Fistulat Endokrinologjia gjinekologjike dhe kujdesi infermieror Vonesa e menstruacioneve - amënorea 5
Çrregullimet e ciklit menstrual Sindroma paramenstrual Menstruacionet me dhembje Hiperandrogjenizmi Endometrioza Steriliteti - infertiliteti Politikat akademike dhe rregullat e mirësjelljes: Vijimi i ligjëratave dhe ushtrimeve duhet të jetë i rregullt, Respektimi i kodit te veshjes, mbajtja e qetesise, diskutimet tutoriale në grupe duhen të jenë interaktive, konform literaturës dhe praktikave të reja për lëmi te caktuara, ç'kyçja e telefonave, komunikimi me paciente duhet të jetë korrekt dhe konfidenca profesionale dhe institucionale të ruhet. 6