40 YIA NA I GO REFOMESEN ANIVESARI. Nius na toktok bilong 500 yia selebresen Lukim long pes 60 MAS NAMBA 30 ELCPNG SINOT LONG HELDSBACH Pes...

Size: px
Start display at page:

Download "40 YIA NA I GO REFOMESEN ANIVESARI. Nius na toktok bilong 500 yia selebresen Lukim long pes 60 MAS NAMBA 30 ELCPNG SINOT LONG HELDSBACH Pes..."

Transcription

1 NAMBA 30 ELCPNG SINOT LONG HELDSBACH Pes...4 EXTRA 130 YIA WOK SIOS INSAIT LONG PNG Pes...34 INTAVIU WANTAIM NUPELA BISOP NA JENEROL SEKRETERI Pes...56 MAS YIA NA I GO REFOMESEN ANIVESARI Nius na toktok bilong 500 yia selebresen Lukim long pes 60

2 2 TOK BILONG HET BISOP taim bilong Luther i no wankain olsem long taim bilong yumi. Long dispela as, yumi mas lukim refomesen muvmen insait long pasin (context) bilong yumi tude olsem Luther i bin lukim insait long Yurop long taim bilong en. Yumi gat kain kain hevi long toktok na stretim. Planti hevi bilong sosel laip i daunim yumi. Pasin bilong spak, mariwana, pait, domestik vailens na ol arapela hevi i kamap bikpela. Envaramen bilong yumi olsem bus, solwara, wara bilong dring na graun bilong yumi i bagarap pinis. Planti manmeri i stap yet long kalabus bilong dring bia na spak, plei kas, sutim dat, plei hos resis na ol arapela samting. Yumi Kristen i mas sanap strong long daunim ol dispela hevi. Bisop Rev. Jack Urame DIA OL KRISTEN memba bilong ELCPNG. Mi gritim yupela wantaim bel isi na marimari bilong God. Bikpela bilong yumi Jisas Krais i ken strongim yupela, na yupela i ken pas wantaim em na sanap strong long bilip. Jisas yet i promis pinis long stap wantaim yumi long olgeta taim inap long dispela taim i pinis. Dispela promis i ken strongim yupela long olgeta de. Yia 2017 em i spesel taim bilong yumi Luteran komuniti, na memba bilong ol protestan sios long Wol. Long wanem, em i makim 500 yia bilong refomesen. Em i yia bilong tingim histri bilong yumi wantaim Dr Martin Luther na ol lain husat i bihainim em long stretim ol kranki tingting insait long sios. Yumi mas save long as tingting bilong Luther. Em i no laik kirapim nupela sios. Em i laik stretim sios na rausim ol kranki tingting na pasin i stap insait long sios. Dispela as tingting bilong Luther i mas stap, olsem as tru bilong yumi i selebretim refomesen de. Tude yumi tu i mas sanap strong antap long Tok bilong God long stretim ol kranki tingting na pasin i wok long kamap. Yumi mas askim gen long refomesen em i min wanem long yumi tude? Em i bikpela askim bilong yumi Kristen. Taim yumi lukluk long selebretim bikpela de bilong refomesen, yumi wan wan i mas tingim dispela askim. Planti taim yumi selebretim refomesen, yumi tingim Martin Luther na 95 Tisis bilong en. Tasol mining tru bilong refomesen em i moa long dispela. Ol isu o tok bilong tioloji, politik, sosaiti na ekonomi long Refomesen i salensim yumi long stretim ol bagarap i wok long kamap insait long sios na sosaiti. Mi tok pinis olsem, 500 yia refomesen i sanap long tripela het tok. 1. God i kisim bek yumi long marimari bilong en. Marimari na Tok bilong God yumi no inap baim long mani. Yumi no ken yusim sios na Tok bilong God olsem rot bilong kisim mani na kago. 2. Yumi stap piksa bilong God, olsem na yumi no ken yusim yumi yet o arapela man o meri, bodi bilong ol olsem rot bilong pulim mani na kago. God i wokim yumi long givim biknem long en na i no bilong kisim mani. 3. Olgeta samting God i wokim olsem bus, diwai, wara, maunten, ol animol, fis, plawa, gras na olgeta samting long helpim yumi. Yumi no ken yusim long pulim mani na bagarapim ol gutpela samting God i givim yumi long helpim sindaun bilong yumi. Luteran Sios insait long Papua Niugini i winim pinis 130 yia long autim Gutnius bilong Jisas Krais. Em i winim 60 yia pinis, taim sios i holim namba wan sinot, na makim namba wan bisop. Yumi winim pinis 40 yia, taim ol papamama i tokaut long sios i sanap olsem independen sios, na yumi sanap long lek bilong yumi yet. Dispela ol histri i soim mak bilong wanpela strongpela sios, na kaikai bilong wok bilong ol planti bilipmanmeri husat i givim laip bilong ol long kirapim Luteran Sios long kantri bilong yumi. Long bipo ol papamama bilong yumi ol i nogat bikpela save, tasol ol i sanap strong long bilip na mekim wok wantaim bel tru. Ol i no bin tingting long mani na kago. Tasol ol i amamas long skruim kingdom bilong God long pasin bilong autim Gutnius na kirapim sios. God i blesim ol wantaim gutpela tingting na bilip, na ol i mekim wok wantaim bel isi na amamas. Tude Luteran Sios i kamap bikpela tru na stap long olgeta hap. Em i gat moa long 1.5 milion memba. Taim populesen i gro, memba bilong sios tu i gro. Dispela i givim yumi bikpela salens long inapim sot bilong sios. Long planti hap, yumi i sot yet long ol pasto. Ol evanselis i karim wok yet long kongrigesen. Ol wokman em strong bilong yumi, na yumi tenkyu long God long dispela blesing em i givim yumi long ol kongrigesen. Sios i gat bikpela wok yet long trenim planti pasto na salim. Long makim 500 yia bilong refomesen, mi laik askim yupela ol Luteran bilipmanmeri long sanap strong na karim wok bilong strongim ELCPNG. Mi askim yupela long givim sapot long ELCPNG de long Julai na refomesen de long Oktoba. Sapos wan wan Kristen memba i putim K1 o K2 long dispela tupela bikpela de, yumi inap long wokim wanpela nupela edministresen bilding long Ampo. Dispela em i driman bilong mi na mi toksave long yupela long soim tru olsem, yumi yet i sanap. God i stap wantaim yupela! Rt. Rev. Jack Urame Het Bisop - ELCPNG NIUGINI LUTERAN

3 TOK BILONG EDITA 3 E d i t a i r a i t i m ELCPNG 40 YIA NA I GO Long 12 Julai 2017, ELCPNG bai makim 40 yia bilong sios indipenden. Na sios bai kamap long 131 yia bihainim wokmisin bilong ol ovasis misinari. Long Oktoba 2017, yumi tingim 500 yia bilong refomesen. Luteran Wol Federesen i kamapim het tok bilong refomesen amamas olsem: Liberated by God s Grace, (marimari bilong God i kisim bek yumi). Refomesen i sut long Tok bilong God, Martin Luther i sanap long en - Efesas 2: 8-9. God i kisim bek man long marimari bilong em yet long pasin bilong bilip long Jisas Krais. Bihainim het tok, 1. Creation not for sale - (olgeta samting God i wokim em i no bilong salim), 2. Humanity not for sale (man em i no bilong salim), na 3. Salvation not for sale - (laip God i givim em i no bilong salim). Insait long dispela tok ol diwai, bus, ol mineral, wara na solwara man i no ken salim long mani. Man i salim ol pikinini meri, yusim pikinini olsem slev na ol pasin nogut. Laip God i givim insait long Krais, em man i no inap baim long mani. Long refomesen, yumi tingim wok God i mekim bilong rausim kalabus bilong man, na Baibel i tokaut long gutpela save na tingting bilong God. Sios i sanap strong na kamap long 500 yia. Long wanem, sios i sanap antap long tok tru. Na tok tru i mekim man i kamap fri - Jon 8:32. Kingdom na Strong na Biknem i bilong yu tasol - oltaim oltaim. I Tru! Rev. Sanang Zazoring Edita PIKSA LONG KAVA HISTRI I SOIM mak bilong senis insait long sios. Ol piksa hia i soim mak bilong sios. Stat wantaim tumbunapapa bilong yumi long bilip em, Dr. Martin Luther. Sios i gro long wok bilong ol misinari olsem Johannes Flierl na planti ovasis misinari yumi no inap raitim nem bilong ol hia. Yumi i stap sios bilong tude. Givim biknem i go long God Triwan - em i kisim yumi bek long marimari bilong em yet. Efesas 2:8-9. INSAIT ELCPNG 4 NESENOL SINOT 8 SIOS MUSIK 12 INSTALESEN 16 ANIVESARI 31 SIOS KAUNSEL YUT 20 YUTWOK RIVIU 23 NUPELA YUT DAREKTA EDUKESEN 24 STANG GREDUESEN 26 KALT EKTIVITI 29 MLS - HEVI NA SENIS EXTRA 34 SIOS HISTRI NUPELA SENIS 45 KRISTEN REDIO 47 LDS SOTPELA NIUS 49 PASIFIK NIUS 51 NUPELA WOKMAN 52 AMPO, DISTRIK SEKET BRET BILONG HEVEN 54 SIOS PATNASIP INTAVIU 56 NUPELA EKSEKETIV LWF 63 LWF NIUS 64 BUNG WANTAIM POP WOKMERI 66 MERI KONFRENS DISTRIK 68 SIMBU DISTRIK 69 YABEM SAMSEGA 70 KAINANTU SEKET 74 BENA TOK SORI 75 TEMA HAUS LOTU Mas 2017

4 4 SECTION SINOD NAME Rev. Yasam Aiwara, Rev. Hans Hoerscherman (ELC-Bavaria), Bisop Giegere Wenge na Bisop Zau Rapa, long sinot opening, Heldsbach, Finschhafen, SINOD NAMBA 30 ELCPNG SINOT 2016 LONG HELDSBACH OL TOKTOK I BIN KAMAP LONG SINOT BILONG EVANSELIKOL LUTERAN SIOS BILONG PAPUA NIUGINI LONG JANUARI ELC Kate distrik i bin hostim namba 30 sinot bilong ELCPNG long Heldsbach, Finschhafen. Planti pipol i bin kamap long dispela sinot. LONSING BILONG OL NUPELA WOK Sinot namba 30 i bin tokaut long lonsim redio stesin bilong ELCPNG. Dispela sinot i bin wanbel long kisim Kristen Redio - Voice of the Gospel. Mr. Jerry Daniels, wanpela wokman bilong Luteran Komunikesen Senta i mekim tok long wok bilong redio olsem, Luteran Sios long Germany i helpim long kirapim dispela redio stesin. Em i luksave tu na tok tenkyu NIUGINI LUTERAN

5 5 long olgeta lain husat i wok wantaim long ELCPNG i redi long kisim redio stesin. Rev. Giegere Wenge, (olpela het bisop) i mekim wok bilong lonsim Kristen Redio - Voice of the Gospel i ken mekim wok olsem Kristen Redio Stesin bilong ELCPNG, long autim Gutnius bilong Jisas Krais. Long dispela taim tu, sinot i bin mekim lonsing bilong karikulum bilong ministeriel trening na wokmeri trening skul. Rev. Hans Giegere i bin givim ripot long wok bilong karikulum olsem, 2012 sinot long Goroka i givim wok long riviuim karikulum bilong olgeta trening institusen bilong sios. Olsem na dipatmen bilong ministeriel trening i wok wantaim ol wokmanmeri olsem, Rev. Dr. Zirajukic Kemung, Rev. Gerry Sunga, Mrs. Nancy Nordby na arapela insait long karikulum riviu komiti, riviuim na raitim karikulum bilong olgeta institusen. Pasto Panpan Gesa i bin mekim bikpela wok long raitim karikulum bilong distrik wokmeri trening skul. Olsem na tupela karikulum wantaim i redi na go long sios kaunsil i endosim na bringim long sinot 2016 long kisim blesing bilong mekim wok. Bisop Rev. Giegere Wenge i mekim wok bilong lonsim tupela karikulum wantaim na sinot namba 30 i wanbel long gutpela wok i kamap pinis, na yesa long tupela karikulum i ken wok insait long olgeta institusen bilong ELCPNG. RON BILONG SINOT Mr. Sakey Ronuc, Mr. Ruben Kure, Mrs. Lottie Laurie, Pasto Yana Apo na Mr. Michael Dupia. Long drafting Komiti, bung i makim Rev. Elymas Bakung, Mr. John Larandiloloa, Ms. Mary Tankulu, Ms. Leah Yawal na Ms. Sebi Biosi. Na long Ileksen Komiti, bung i makim Mr. Rueben Kure, Mr. Fua Singin, Mr. Boyamo Sali, Mr. Hans Gima, Mrs Sama Masoka na ol wokman bilong Human Resource Opis. Long dispela sinot, planti manmeri i bin kam long wan wan distrik. Olsem na bipo long bung i go het long toktok, ol i stretim tok long namba bilong ol deliget i kam long sinot. Ol i strongim tok i stap pinis olsem, olgeta distrik i mas i gat 50 deliget, na 30 tasol i ken vot long taim bilong ileksen. OL RIPOT Bipo long sinot i yesa long kisim minit bilong 2014 Karkar Sinot, bung i stat long harim ol ripot i kam long ol sios opisa, na ol kain kain komiti, dipatmen na program bilong sios. Tupela bikpela tok i bin kisim planti taim bilong sinot 30, em tok bilong siping kampani (Lutheran Shipping), na tok bilong ileksen bilong ol nupela sios opisa. Ripot bilong ol dipatmen i no gat hevi long kisim planti taim. Na tu, sampela wok bilong sinot i kisim ol sampela senis i kamap long konstitusen bilong ELCPNG. Sinot i strongim tripela bod em, Gutnius Ministri Bod, Sosel Sevis Bod, na Sapot Sevis Bod. Sinot 30 i strongim Bisop Kaunsel i mas stap, na tok bilong en i mas go insait long konstitusen. Long dispela taim, sinot i givim wok long Konstitusen Riviu Komiti i lukluk gen long ol Ekt bilong ELCPNG. OL FLOA KOMITI Bihainim pasin bilong sinot, ol i tilim olgeta deliget insait long ol komiti, na ol i paitim ol toktok na bringim resolusen i kam bek long Siaman bilong sinot em het bisop na namba tu siaman, em namba tu bisop. Long taim bilong bung, ol i save makim namba tri siaman. Em i helpim het bisop na namba tu bisop, taim ol i malolo liklik o taim i gat tok we tupela bisop i no ken i stap siaman. Long sinot 30 long Heldsbach, bung i bin makim Dr. Eric Kwa olsem namba tri siaman. Long taim bilong sinot tu, ol i save makim sampela komiti long lukautim ron bilong sinot. Long sinot namba 30, ol i gat tripela komiti - em stiaring komiti, drafting komiti na ileksen komiti. Ol i kamapim ileksen komiti, long wanem, dispela sinot em i taim bilong ileksen. Long stiaring komiti, bung i makim Dr. Tongges Zanggo, Mas 2017

6 6 SECTION SINOT NAME sinot floa i skelim na strongim. Ol komiti em Gutnius Ministri sekta, Sapot Sevis sekta, na Sosel Sevis sekta. GUTNIUS MINISTRI SEKTA Pasto Opis kamap wanpela Divisen Sinot i yesa long pasto opis i ken stap olsem wanpela divisen aninit long Gutnius ministri. Em bai mekim wok long kamapim gutpela sistem bilong holim rekot na data bilong sios wokmanmeri na ol program ektiviti bilong em, na tu welfea sevis bilong ol ministeriel sevis wokmanmeri. Tok bilong Haus Kalabus Saplen program bilong sios i stap pinis, tasol hevi em nogat gutpela sapot bilong sios long wokman na program. Olsem na sinot i luksave olsem, wok i stap pinis na givim wok i go bek long evanselism dipatmen i mekim wok moa na stretim. Ol saplen i stap long wan wan distrik i mas mekim wok wantaim haus kalabus i stap long dispela distrik. Tok bilong kamapim Rijinol Sinot Sinot 30 i luksave olsem, resolusen bilong Karkar sinot i stap yet, na givim wok i go bek long plening na konstitusen komiti long mekim wok na bringim long sios kaunsel i strongim na i go long sinot. Na tu, sinot i yesa long wanem distrik i mekim plening, i ken wok wantaim plening komiti na redi long stap insait long bikpela plening program. Ol ofisa bilong sios i kaunim balot pepa long sinot MINISTERIEL TRENING Stretim Gut Trening Fesiliti Bihain long sinot 30 i luksave nupela karikulum bilong 5-pela nesinol institusen, sinot i yesa long Ministerial Trening Dipatmen i ken go het wantaim plening bilong stretim ol fesiliti bilong dispela ol 5-pela nesinol institusen. Sapot Sevis Sekta Long tok bilong Sapot Sevis Sekta, ol toktok bilong Aset Menesmen Unit (AMU) husat i lukautim ol graun na propeti bilong sios long nesinol, distrik na seket. Insait long toktok bilong siping, komiti i lukluk long olgeta toktok na painim namel rot long helpim na bringim wanbel pasin i kamap. Long Sosel Sevis Sekta, sinot i harim ripot bilong Luteran Edukesen Dipatmen, Luteran Helt Sevis na Luteran Divelopmen Sevis. Ol komiti i skelim ol rekomendesen dipatmen i bringim i kam na sampela tok em kamap olsem: Long ol tok bilong Luteran Edukesen Dipatmen, sinot i yesa long nupela Luteran Tisa Koles long Katagu, Goroka, EHP i ken kamap. Sinot i tok, nupela Luteran Elementari Tisa Koles long Heldsbach, Finschhafen, Ritrit na Kem Senta i ken kamap long Hopoi insait long Bukawa, Yabem Distrik. Sinot i yesa long kirapim bek Kahata Remand Senta, na yesa long saplen na kaunsela i mas i stap long olgeta level bilong skul na mekim wok gut. Sinot 30 i wanbel long painim gutpela rot bilong helpim ol pikinini i kisim save insait long kain kain eria bilong trening. Olsem na ol i tok long wok painim aut long ol kain trening bilong helpim ol pikinini i mas kamap. Sinot i harim olsem, Immanuel Luteran Skul long Lae i save ranim FODE program, na i gat tingting long apim long narapela level. Stat long 2016, ol i kisim sumatin long gred 9 i go long gred 12, olsem na sinot i yesa long dispela senis. Sinot i yesa tu long tingting bilong painim rot NIUGINI LUTERAN

7 7 Soim amamas bilong ol pipol husat i lukautim sinot 30 long Heldsbach - Januari, bilong kirapim wanpela School of Exellence. Tok bilong ELCPNG i kamapim Gels Hai Skul i bin kamap. Tasol sinot i tok, dispela tok i no mau yet, olsem na moa wok painim aut i mas kamap. LUTERAN UNIVESITI Sinot 30 i luksave long ripot bilong LUPNG Interim Kaunsel, na mekim toktok long askim gavman long rausim 2006 Ekt na bringim bek LUPNG Ekt 2012, na strongim (LUPNG) Interim Kaunsel nau kamap Interim Kaunsel o Woking Komiti bilong Institute of Higher Learning. Sinot i tok tenkyu long Australia Luteran Sios i helpim ELCPNG insait long wok bilong kamapim yunivesiti. Na tu, sinot i wanbel long askim Australia Luteran Sios long sapotim yet Interim Kaunsel o Woking Komiti long helpim ELCPNG na kirapim Luteran Institute of Higher Learning. Sinot i tok long graun, propeti na ol institusen bilong sios i sindaun antap long en na yusim, em i bilong ELCPNG. Sinot na sios kaunsel tasol bai givim tok orait long divelopmen bilong wok i laik kamap, na rot bilong mekim wok i mas stap klia. Na tu, wanbel na wok bung bilong olgeta institusen i mas stap wantaim Interim Kaunsel bilong Institute of Higher Learning, long kirapim dispela Institusen na inapim disisen bilong sios. TOK BILONG LUTERAN HELT NA LUTERAN DEVELOPMEN SEVIS Luteran Helt Sevis ripot i bin go long sinot 2016 i soim bikpela piksa bilong wokabaut bilong dipatmen namel long Januari Disemba Insait long dispela ripot, em i soim klia piksa bilong wok insait long dispela ol eria na sinot i yesa long kisim ripot bilong Luteran Helt Sevis, wankain olsem ripot bilong Luteran Divelopmen Sevis (LDS). PRIME MINISTER BILONG PAPUA NIUGINI Prime Minister bilong Papua Niugini, Hon. Peter O Neill, em i Luteran memba tu, na em i bin kamap long Namba 30 sinot long Finschhfen. Em i bin givim toktok na givim sampela mani tu long helpim wok bilong siping. Em i bin helpim tu long stretim rot bilong ol deleget i kisim sip (MV Cebu) i go bek long Lae. Em i bin kamap long Karkar sinot long 2014, na i bin givim han tu long dispela taim. ILEKSEN BILONG OL SIOS OFISOL Ileksen bilong ol sios ofisa i lukim Sinot 30 i makim nupela Het bisop Rev. Jack Urame, Asisten Bisop Rev. Lukas Kedabing na nupela sios seketeri, Mr. Bernard Kaisom. Jerry Daniels Edita Mas 2017

8 8 SIOS MUSIK SIOS MUSIK OL BUKAUA I HOLIM STRONG KONSEL BEN MUSIK TAIM OL MISINARI i no kam yet long Papua Niugini, ol tumbuna i save yusim konsel long singautim ol manmeri o toksave olsem, sampela hevi i kamap. Tasol long tude, konsel em i wanpela rot bilong lotu long God. Wanpela bikman bilong Bukaua nem bilong en, Geusu Kawa, i bin mekim dispela tok, taim ol i laik rekodim musik bilong konsel ben bilong Bukaua long yia Geusu Kawa em i darekta bilong Bukaua Konsel Ben. Musik bilong konsel em klostu olsem organ. Ol i save winim ol sel bilong solwara na mekim musik. Samting olsem 30pela man i stap insait long ben, na ol i winim kain kain sais sel, bai kain kain krai bilong sel (tone) i ken kamap. Planti ol sel em ol konsel, olsem na ol i save kolim konsel ben. Tasol ol i yusim sampela helmet sel tu long kamapim musik. Ol i winim win i go insait long dispela sel na nois (sound) i kamap i bihainim wanem kain sais bilong ol sel. Bilong tiunim na kisim stretpela saun ol i laikim, em ol i save putim wax bilong hani o pati long hap win i save kamap long en. Sel musik insait Papua Niugini em i stat long wanpela olpela misin stesin long Hopoi namel long 1920 na Long nau ol lain bilong Bukaua i holim yet. Hopoi em wanpela liklik maunten sampela kilomita long ples Bukaua na i go antap. Ol Luteran Misin Niugini i bin mekim Hopoi i kamap wanpela trening skul bilong ol tisa long tokples NIUGINI LUTERAN

9 9 HAN KAIS: Ol konsel ben memba bilong Bukaua i laik singim song. HAN SUT: Lukim haus lotu long ples Bukaua. ANINIT: Mr Geusu Kawa, lida bilong konsel ben. Yabem. Ol i bringim ol man long arapela hap i kam kisim trening long dispela skul. Dispela skul i bin mekim wok namel long 1925 i kam inap long 1960 samting. Jakobus Aikung bilong Aronaimutu, Siassi, em bikpela papa bilong mi husat i bin kisim save long kamap tisa long dispela skul. Olsem na bel bilong mi i kirap long lukim dispela ples we konsel ben i stap long en. Long 1982, mi bin go long Germany na bungim wanpela lapun misinari, nem bilong en Streicher. Em i tokim mi olsem, em i bin stap long Hopoi na skulim bikpela papa bilong mi. Long 1972 i kam inap long 2015, mi save go kam namel long Siassi, Finschhafen na Lae, tasol mi no bin go insait long Bukaua o luksave olsem Hopoi i stap we. Olsem na mi bin amamas tru long go long Hopoi long Julai 18 na 19, 2015 na mekim rekoding long konsel ben bilong Bukaua. Long Sarere Julai 8 moning - solwara i slip isi, na mi wantaim wanpela voluntia wokman bilong Germany, Mr. Robin Hartmann wantaim Mr. Geusu Kawa, i kalap long wanpela dingi long Voco Poin long Lae na bihainim nambis i go. Mipela i traim long hukim sampela pis, tasol nogat pis i hangamap long string bilong mipela. Mipela i kamap kwiktaim tru long nambis bilong Bukaua, na mipela wokabaut i go long ples Bukaua. Bipo ples Bukaua i stap long nambis, tasol long 1994 wara i bin bagarapim ol, olsem na ol i muv i go long hap graun i stap antap liklik. Nem Bukaua i karamapim dispela hap, tasol insait i gat 5pela ples i stap klostu-klostu, na ol i kolim ol Kep Arkona Paris. Dispela ol ples em Bukaua, Mundala, Awadi, Ukilim, Abongbuc na Yambo. Mipela i go antap long ples Bukaua na bihain long liklik malolo na kaikai samting, mipela i wokabaut i go antap olgeta long Hopoi. Hopoi em olsem foa o faiv kilomita samting i go antap long liklik maunten. Ol misinari bilong bipo i bin kirapim dispela stesin taim ol i wok long muv bihainim nambis long Simbang na kam long Tami, Obasega, Deinzerhill na i kam long sait bilong Hopoi, Lae na Malalo. Pastaim ol i sindaun long nambis, tasol bihain ol i muv i go antap long Hopoi. Tasol long nau, haus lotu bilong paris i stap long dispela hap long nambis. Wokabaut i go antap long maunten i hat liklik long kain man i save sindaun tasol long wanpela opis olgeta de. Tasol taim yu sanap long Hopoi, bai yu lukluk gut i go aut long Huon Gulf peninsula i go long Salamaua, lukluk i go long Lae na tu, lukluk i go long Deinzerhill na Tamigidu. Taim mipela i lukim olpela klasrum na haus bilong misinari, mi pilim olsem mi bin kam hia pinis sampela taim bipo. Ating mi bin kisim dispela kain piling, long wanem, mi bin lukim planti piksa na wokabaut long planti misin stesin bilong bipo olsem Malalo, Amron na arapela. Mi bin ridim planti histri bilong wok bilong ol misinari na ol meri bilong ol tu i stap wantaim ol mama na lainim ol insait o arere long ol dispela kain haus. Mas 2017

10 10 SE CST IM OU NSN AME IO IK Misinari Heinrich Zahn wantaim ol nambawan lain i mekim musik wantaim trampet na konsel ben. Taim Hopoi i kamap olsem tisa trening skul, misinari Heinrich Zahn bilong Germany, i kirapim pasin bilong mekim musik wantaim konsel. (Lukim Buk, Mission and Music ). Mi lukim sampela olpela poto long ELCPNG Akaiv, ol i gat bras ben tu long dispela taim em ol i save mekim musik long en. Misinari Rev. Zahn i bin kisim ol sumatin bilong em na traim dispela na sel musik i kamap gutpela na bikpela i kam inap nau. Long bipo i kam inap nau, planti konsel ben i bin kamap. Planti lain husat i bin skul long Hopoi, i save stap insait long ol dispela sel ben. Namel long 1940 na 1980, i bin gat ol konsel ben i stap long Bumayong skul insait long Lae, Mainyanda long Bulolo na Baitabag long Madang. Tude i gat tupela ben i stap: Wanpela long Buingim na narapela long Bukaua. Insait long konsel ben bilong Bukaua, i gat 35-pela man, yia bilong ol i stap namel long 21 i go 56. Bukaua Konsel Ben i laik holim strong dispela tredisen bilong sel musik i stap long ples bilong ol na long Evanselikel Luteran Sios na Papua Niugini olgeta. Long dispela rot, ol i kirapim laik bilong ol yangpela long stap insait long ben na mekim musik long givim biknem long God. Geusu i tok, planti ol yangpela man i save sem long sanap long ai bilong ol manmeri na autim Gutnius, tasol ol i ken winim sel na musik bilong Gutnius i ken kamap. Taim ol i strong long winim win bilong ol i go insait long sel bihainim wanem nek bilong song, dispela i kamapim musik. Bilong winim dispela sel na mekim musik i kamap gut, yu mas strong long winim na winim gut, bai musik i kamap stret na manmeri i harim gut. Siaman bilong ben Mr. Steven Yalambing i tok, i mas i gat tupela man i winim wanpela note. Long wanem, sapos wanpela i sotwin na i no winim bai narapela man i winim yet i stap inap dispela man i winim gen. NIUGINI LUTERAN Sel musik em i kamap pinis olsem wanpela kalsa bilong ol pipol bilong Bukaua. Ol pikinini i stap wantaim ol papa i lainim, na ol tu i skruim wok bilong givim skul long pikinini bilong ol. Dispela musik i kam daun sampela jeneresen pinis nau. Sapos yu askim ol man bilong Bukaua, planti bai tokim yu olsem, ol i bin pilai long sel ben tu. Bingsu Heinrich Zahn i kirapim dispela pasin bilong mekim musik longpela taim i go pinis, tasol ol Bukaua i holim yet i stap na lainim ol pikinini i kam bihain, na pasin bilong sel ben bai stap yet insait long sios. Bukaua Konsel Ben i ken plei moa long 88-pela singsing long G-Major Scale. Sapos yu laik harim musik bilong Bukaua Sel Ben, ol i save plei long sampela bikpela de bilong Evanselikel Luteran Sios bilong Papua Niugini. Jerry Daniels

11 HELT 11 Kumaru, 2pela kilomita bihainim wara i go antap klostu long Zenek kakaruk fam insait long Mumeng distrik. Jonah Japu em i mekim wok bilong radiographer olsem X-ray Operator inap long 14 yia olgeta stat long 2002 long Braun Hospital tasol. Em i gat save long wok bilong radiographer inap long 40 yia i go pinis. Em i mekim dispela wok long 26 yia insait long gavman hausik, na 14 yia insait long sios long Braun Hospital. Em i bin risain pinis long 18 Disemba, CHECKED JONAH JAPU MEKIM GUTPELA WOK SIOS I TINGIM wanpela man em i givim laip bilong em yet long helpim arapela pipol insait long wok medikol. Insait long Braun Rural Hospital, wanpela man i mekim bikpela wok insait long Luteran Helt Sevis. Em i no save les long mekim dispela gutpela wok - olgeta de em i givim em yet long helpim ol pipol i kam long kisim helpim long sik bilong ol. Man i givim olgeta taim bilong en long wok bilong X-ray. Sikmanmeri ol i mas go long wok bilong X-ray long han bilong Jonah Japu long painim aut long wanem sik tru na bihain ol i go long han bilong ol dokta long givim marasin. Mi bin toktok wantaim Jonah long Disemba 16 long Braun Hospital ---- na em i bin soim mi ol kain kain masin bilong sekim sik bilong o manmeri i kam lukim em. Em i save long yusim X-ray masin, dispela masin em nupela ol i kisim i kam long Braun Hospital long Dispela i go wantaim X-ray firm processor insait long dark-room long kamapim black na wait negative i soim sik bilong ol manmeri. Jonah tu i save long yusim narapela masin ol i kolim, Electro-Cardiograph (ECG). Dispela masin em bilong sekim pam or (heart) bilong man. Radiologist em dokta husat i gat save o specialist husat i save moa long wok bilong X-ray. Olsem na Jonah Japu i save long mekim dispela wok. Long dispela taim mi bin bungim wanpela radiologist, nem bilong en Henry Luke bilong Angau International Hospital. I no gat fultaim radiologist bilong Braun Hospital, olsem na Angau hausik i wok wantaim Braun Hospital long salim ol saveman i go long wok wantaim Jonah Japu inap long sios helt dipatmen i painim narapela wokman i kisim ples bilong Jonah Japu. Olgeta 2pela wik, ol wokmanmeri bilong Angau International Hospital i save senis long wok na sevis bilong X-ray i mas go yet inap nupela wokman i kisim ples. Wokman Jonah Japu, em i man bilong daunim em yet long helpim ol sikmanmeri long wok bilong X-ray. Em i tok: Sapos mi lusim dispela wok, husat bai helpim ol pipol? Dispela em i wari bilong mi. Taim mitupela i toktok yet na sampela lain manmeri moa i kam insait long rum long Jonah i sekim ol long X-ray. Gutpela wokman bilong sios i ken go na kisim malolo long planti gutpela wok em i bin mekim. Sanang Zazoring Edita Jonah Japu i mekim wok long X-ray masin. Olsem olgeta manmeri i kam long ples, Jonah Yapu, em i kam long ples Mumengtaim klostu long Wara Mas 2017

12 12 SECTION ELCPNG NAME RIPOT OL NUPELA BISOP NA SIOS SEKETERI KISIM BLESING BILONG WOK EVANSELIKOL LUTERAN SIOS bilong Papua Niugini i lukim het Bisop Rev. Jack Urame, Asisten Bisop Rev. Lukas Kedabing, na Jeneral Sios Seketeri, Mr. Benard Kaisom i kisim blesing bilong wok. Dispela wok i bin kamap long St. Andrews Luteran Sios, Sunday 13 Mas, 2016 long ai bilong planti manmeri. Ol het bilong Luteran patna sios bilong Evanselikal Luteran Sios long America, Luteran Sios Australia, Gekai Evanselikol Luteran Sios - Wes Papua, Evanselikol Luteran Sios long Bavaria, Leipzig Evanselikol Luteran Sios na Northerbian Evanselikol Luteran Sios insait long Germany, i makim sios bilong ol na witnesim dispela wok. Sios i givim ol blesing bilong wok bihain long 30 sinot long Heldsbach, Finschhafen, Morobe Provins, i votim ol. Ol bai wok inap long 4 yia tem. Ol het bilong distrik, het bilong ol dipatmen wantaim ol het bilong gavman tu i witnesim dispela wok. Mausman bilong Katolik sios insait long Lae daiosis, Bisop Chistian Blouin i makim sios bilong em na witnesim. Bisop Blouin i tok, mipela i lukim yupela Luteran olsem brata-susa, NIUGINI LUTERAN

13 13 HAN KAIS Ol sios ofisa i mekim tok promis long mekim wok bilong ol. ANINIT Ol i ridim tok promis bilong ol long ai bilong sios na ai bilong God. tasol yumi olgeta i gat wanpela masta na Bikpela, Jisas Krais i stap. Em i tok, ol wasman bilong sipsip i gat wok bilong givim Tok bilong God long ol pipol na long go pas long sios bilong God. Taim yupela i makim ol nupela sios lida, dispela i soim olsem, nupela tulait i kamap long Luteran Sios i go pas long lukautim sios. Em i tok, Katolik na Luteran sios i save bung 2pela taim olgeta yia long toktok na stretim sampela pasin i save kamapim bruk namel long wok bung bilong yumi. I no longtaim i go pinis, tupela sios i sainim wanpela agrimen long pasin bilong marit - dispela agrimen i tok orait long manmeri bilong tupela sios i ken bung long pasin bilong marit. Wanpela gavman ofisa i bin makim gavana bilong Morobe, Mr. Kelly Nalu long dispela bung. Mr. Manase i bin tokaut long wokbung na sapot bilong gavman aninit long sios na gavman patnasip program. Em i tok, gavman oltaim i save sapotim ol sios na stap klostu long ol. Em i toktok long gutpela nem bilong Luteran Sios i bin bagarap long wok bilong Luteran Siping, na em i laik sios i mas bringim bek siping sevis na helpim ol pipol. Em i tok stret olsem, het opis long Ampo i no moa stap olsem bipo long pasin bilong wok na gutpela sindaun namel long ol sios wokman na ol pipol. Ol Luteran bilong Is Simbu i kam long bikpela namba long lukim pikinini bilong ol, Rev. Jack Urame, i kisim blesing bilong wok. Rev. Urame i kamap namba wan man insait long hailans rijen long kisim wok olsem het bisop bilong ELCPNG.Taim ol ovasis misinari wantaim ol evanselis bilong Kate na Yabem i bin kisim Gutnius i go long hailans, i no gat samting olsem i bin kamap bipo. Rev. Jack Urame, husat i bin wok olsem darekta bilong Melanesian Institute insait long Goroka bipo long sios i makim em het bisop insait long 30 sinot long Heldsbach, Finschhafen. Olsem het bisop, em i go pas long wanpela bilong ol bikpela protestan sios wantaim samting olsem 1.2 million Luteran memba insait long Papua Niugini. Asisten Bisop Rev. Lukas Kedabing, pastaim em i wok tisa long Logaweng Seminari, Finschhafen, na sios i makim em olsem asisten bisop bilong ELCPNG. Bisop Kedabing em i kam long Wantoat insait long Morobe Provins. Wantaim tupela het bisop, Mr. Benard Kaisom, sios i makim em olsem Jeneral Sios Seketeri. Em tu i kisim blesing bilong wok olsem edministreta bilong ELCPNG. Em i kam long ELCPNG Karkar distrik, Madang Provins. Bisop Jack Urame i mekim namba wan tok bilong en olsem: Luteran Sios insait long Papua Niugini i mas lukluk gen long mekim wok gut insait long singaut bilong en long autim Gutnius long inapim maus bilong Krais Jisas. Sios i mas tok strong na rausim politikol sistem i save kamapim hevi long ol pipol. Sios i mas tokaut long ol pasin nogut insait long sosel na kain kain pasin nogut i bagarapim sindaun bilong ol pipol. Ol pipol bai kisim gutpela sindaun taim sios i mekim tru wok bilong en long autim Gutnius na tilim sakramen wantaim ol sosel sevis em i laik givim ol. Bisop Urame i singaut long ol sios lida, ol pasto na evanselis na ol lain bilong autim Gutnius long tingting gut ken long wok profet bilong ol long lukim singaut bilong God long sios wok na lukautim ol pipol gut. Wantaim pasin bilong skelim ol yet gut, ol bai mekim Het Bisop Rev. Necodemus Aiyene, i bin makim Gutnius Luteran Sios long dispela wok. Bisop Aiyene i tok amamas long ol lida em i tok, wok bilong autim Gutnius na tilim sakramen i mas kamap yet long mekim wok bilong God na misin bilong kisim bek man i mas inapim laik bilong Bikpela. Taim wok bung bilong tupela Luteran Sios i go yet, Bisop Aiyene i tok, Yumi bai lukluk i go long wok bilong amamasim 500 yia bilong refomesen long yia 2017, taim Wol Luteran i amamasim dispela de. Mas 2017

14 14 ELCPNG SECTION NAME Ol deleget na ol sios ofisa bilong ovasis na asples i vitnesim 3pela ELCPNG sios lida i kisim blesing bilong wok long St. Andrews Luteran Sios, Lae, Morobe Provins. olsem long kamapim gutpela nem bilong sios na ol pipol i ken i stap gut na bel isi. Yumi lus tingting long ol pasin i mekim yumi pundaun. Yumi mas bihainim pasin bilong Jisas long autim Gutnius long stretpela rot na pasin i tru na bringing spirit laip bilong ol pipol i kam bek long mak. Yumi mas sanap strong long posisen bilong yumi long autim Tok bilong God long sios bilong em na rausim olgeta pasin nogut. Yumi mas apim ol pipol husat i kisim bagarap long pasin bilong man i daunim arapela, Bisop Urame i tok. Em i tok, Luteran Sios i gro bikpela tru na sapos dispela sios i laik gro yet, yumi mas lukluk bek long histri bilong ol namba wan lain evanselis na ol misinari husat i autim Tok bilong God na tilim sakramen. Em i soim mak bilong wok sios i bin stat long Sattelberg, Finschhafen, na i go antap long hailans olsem na planti manmeri i kisim laip oltaim. Yumi nidim gutpela save na tingting bilong ol tumbuna papa olsem Dr. Martin Luther, long sanap antap long kona ston bilong Gutnius ol i bin sanapim. Sapos wanpela sios i laik sanap strong, em bai sanap antap long rot bilong autim Gutnius tasol. Long ol memba bilong patna sios, Rev. Urame i tok, kam bilong yupela i soim olsem, yupela i laik helpim mipela i muvim dispela sios wantaim pen na amamas insait long nupela wokabaut bilong mipela. bilong yumi. Taim yumi tingim histri bilong sios bilong yumi, em bai soim yumi lait long namba wan as bilong stap wantaim Gutnius bilong Jisas Krais, em i tok. Yumi mas sanap strong na tokpait long ol pasin nogut i bagarapim ol pipol bilong yumi. Yumi olsem lida, yumi mas wok bung wantaim long karim sios i go na larim God yet i helpim yumi long sevim ol pipol. Yumi no ken go long kot hariap long stretim hevi bilong yumi. Long wanem, ol hevi i stap long yumi wok na kisim ELCPNG i go long narapela level. Sanang Zazoring Em i tok, sapos yumi lukautim risos na mani bilong yumi gut, yumi no inap lukluk i go long ol ovasis patna long kisim helpim. Tasol long sios i sanap strong, yumi mas bilip long yumi yet inap sanap na kirapim sios. Mi lukim olsem, sapot bilong yupela i givim mipela pawa na sanap strong long ranim dispela gutpela Luteran Sios. Dispela sios em i bikpela tru wantaim hevi bilong em, olsem na yumi i nidim gutpela save na tingting i kam long God long inapim misin NIUGINI LUTERAN

15 ELCPNG 15 PASTO HUSAT I MEKIM WOK POLITIK BAI I KISIM MEKIM SAVE EVANSELIKOL LUTERAN SIOS bilong Papua Niugini i sanap strong long tokaut klia long ol pasto olsem, sios bai mekim save long ol pasto husat i stap insait long wok politik. Insait long wanpela miting namel long ol pasto long ELCPNG het opis insait long Lae, Rev. Elymas Bakung, Seketeri bilong Evanselism Dipatmen, husat i go pas tu long opis bilong ol pasto i tok, sios i laik tokaut klia long dispela samting. Long wanem, kantri i wok redi long go insait long Nesenol ileksen long Het bilong Evanselism Dipatmen Rev. Elymas Bakung, i tokaut olsem, opis bilong em bai i givim mekim save long ol pasto, sapos em i painim aut olsem ol i stap insait long wok politik. Rev. Bakung i salensim ol pasto long sanap ol yet na mekim wok bilong karim aut wok Gutnius na tokim ol pipol long Tok bilong God. Em i tok olsem, kantri i go insait long kain taim we planti tokpait i wok long kamap, na ol pasto i mas sanap strong long bilip bilong ol long Gospel. Rev. Bakung i tok, wok bilong ol pasto em long givim stia tok long ol pipol, long ol i ken makim ol gutpela lida husat bai makim ol long Nesenol Palamen. Rev. Bakung, i bin mekim ol dispela tok long sapotim toktok bilong ELCPNG Het Bisop Rev. Jack Urame, long ol politisen i no ken yusim pulpit long karim aut awenes bilong ol long wok politik. Het Bisop Jack Urame, i bin mekim dispela tok long wanpela ripot long niuspepa sampela taim i go pinis. Rev. Bakung i sanap strong antap long tok bilong het bisop olsem, ol politisen i no ken tru yusim ol pulpit bilong Luteran Sios long strongim wok politik bilong ol insait long kantri. Em i salensim ol politisen husat i wok long karim aut awenes bilong ol long skelim gut laip bilong ol yet, sapos ol i hones wantaim wok bilong ol long ai bilong God. Evanselism Seketeri - Rev. Elymas Bakung. Em i tok olsem, dispela i no min olsem ol pasto i stretpela man long ai bilong God, tasol sapos ol politisen i laik kisim ples bilong ol pasto na autim Tok bilong God long pulpit nau em ol i kamapim asua. Rev. Bakung i tok, em bai moa gutpela sapos ol politisen i yusim gren sten ausait long haus lotu long wokim kempen bilong ol long ol pipol. Em i tok klia olsem, pulpit em i ples bilong ol wokman bilong God na ol i mas save gut olsem, wok bilong haus palamen em i narakain olgeta long wok bilong haus lotu. Em i tok, dispela olgeta toktok i soim olsem, sios i laikim ol politisen i mas stap longwe long pulpit. Long dispela taim tu, presiden bilong ELCPNG Yabem distrik, Rev. Yasam Aiwara i tok, i gat luksave i stap olsem, ol politikol lida ol i stap olsem komuniti lida, husat i wok long maketim toktok bilong ol long ol pipol i ken makim ol. Rev. Aiwara i tok, ol pasto i mas sanap ol yet, na ol sapota inap lukim olsem, maski ol i sapotim kain kain pati, ol i stap tasol aninit long wanpela kongrigesen bilong pasto. Em i tok klia olsem, ol pasto i ken helpim long prea insait long ol dispela bung, tasol ol i no ken kisim mani long han bilong ol politisen. Long wanem, ol i mas stap ol yet olsem wokman bilong God long autim Gutnius long ol pipol. Joyce Huanjo Mas 2017

16 16 SECTION ANIVESARI NAME 40 YIA INDEPENDEN SIOS LUTERAN SIOS AUTONOMOS DE NA SELEBRESEN I KAMAP GUTPELA TRU. Long 8-10 Julai, 2016, Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini i bin selebretim 40 yia bilong sios i kamap independen long 12 Juai Olgeta amamas i bin kamap insait long Sir Ignatius stedium. Planti lain manmeri bilong Luteran sios na ol arapela sios tu i lukim 40 yia selebresen. Ol Luteran memba husat i stap insait long Morobe provins na ol arapela provins tu i bin kamap long dispela bikpela selebresen bilong ELCPNG. Ol sios distrik bilong ELCPNG yet husat bin kamap long dispela wiken amamas i kam long Mumeng, Siassi, Ukata, Kate, Buana na Yabem. Arapela distrik bilong ELCPNG olsem Hagen na Simbu distrik tu i bin bung wantaim na amamas long Sir Ignatius Kilage stedium. Olgeta distrik i bin mekim serebresen bilong ELCPNG De i kamap gutpela tru. gat wokmisin namel long hauslain na famili. Dispela tok i kam aninit long het tok, De bilong mi, Taim bilong mi na Sios bilong mi, Esta.4:8-14. Olgeta tok i kamap long dispela wiken i sut long wanpela askim tasol, Dispela em De bilong mi, Taim bilong mi, na Sios bilong mi. Mi olsem Luteran memba, mi bai mekim wanem long sios bilong mi long dispela taim? Nogut mi sanap long strong bilong arapela lain. Mi yet i mas sapotim sios bilong mi. Mi mas helpim sios bilong mi, na mi no ken komplen long sios i helpim mi. Mi olsem wanpela Luteran sios memba, mi mas helpim sios bilong mi antap long bilip bilong mi yet. ELCPNG i kamap long 130 yia bilong wok evanselism, na 40 yia bilong kamap independen sios. Rev. Yana Apo bilong Yabem distrik i tok olsem, Lukluk bilong sios nau i stap olsem pikinini i dring susu yet long mama, dispela pasin bilong Ol tambarin grup bilong Mumeng na Yabem distrik i bin mekim kain stail paten bilong tambarin dens olsem criscros na, shek-step, na jik-jak dens i mekim selebresen luk nais tru wantaim dens bilong ol. Na trampet grup bilong Timini insait long Mumeng distrik i bin bilasim musik wantaim krai bilong trampet i mekim selebresen kamap gutpela tru. Insait long ofisol opening, Jenerol Sios Seketeri bilong ELCPNG, Mr. Benard Kaisom i statim wantaim stori bilong Neil Amstrong, namba wan man husat i bin putim lek antap long mun long Neil Amstrong i bin mekim dispela tok, liklik step bilong man, tasol bikpela step bilong ol manmeri. Dispela em wanpela kain tok bilong samting i kamap nau, na tok bilong samting bai kamap bihain bai soim kaikai tru bilong dispela wok, Galesia.5:7. Mr. Kaisom i tok olsem, Yumi amamas na soim kaikai bilong wok namba wan misinari bilong Luteran sios, John Flierl wantaim arapela lain i bin mekim. Dispela tok bilong seketeri i sapotim tok bilong Baibel stadi masta Rev. Sanael Emoi. Rev. Sanael i tok olsem, Planti bilong yumi em i kaikai bilong wok John Flierl i bin mekim. Wanpela John Flierl i kamapim planti John Flierl, husat i Wanpela sios memba bilong hailans wantaim tumbuna bilas i amamas long sios bilong em. NIUGINI LUTERAN

17 17 Ol Kristen memba insait long Lae siti i stap long prea-brekfas kaikai, bipo long go insait long 40 yia amamas long sios bilong ol. kamap pikinini bai pinis, sapos sios i save gut long pasin bilong givim samting long sios. Rev. Dr Zirajukic Kemung i tok olsem, ELCPNG i stap olsem bikpela man i tok mi yet sanap, tasol bikpela maus-gras man i save go bek na dring susu long mama. Wanem taim bai sios i kamap man tru na sanap em yet? Dispela mak bilong wokabaut bai kamap ples klia, taim wanpela man i luksave long wok bilong em olsem presen God i givim em, na em i mekim gut wok inapim wok-mak God i givim - Romans.12:1-2,3. Taim wanpela man i tok mi dokta, mi mekim wok bilong God, mi praim minista mi mekim wok bilong God, mi tisa mi mekim wok bilong God, mi plisman mi mekim wok bilong God, mi sekuriti mi mekim wok bilong God, mi seketeri bilong kongrigesen mi mekim wok bilong God, mi yut mi mekim wok bilong God. Sapos olgeta manmeri i mekim kain wok long dispela graun, i luksave long presen God i givim na mekim wok wantaim bel long litimapim biknem bilong God tasol, bai gutpela senis bai kamap insait long kantri long wok bilong sios na gavman. Long dispela taim, sios bai kamap independen tru na sanap em yet. Planti tok bilong salensim bilip bilong Luteran memba i kamap long dispela bikpela de.tasol olgeta salens i bihainim nupela step bilong selebresen nau i kamap long Sir Ignatius Kilage stedium. Dispela selebresen i winim ol selebresen i bin long arapela yia i go pinis. Taim Kristen Redio i kamap ples klia wantaim laip-brodkas, olgeta wok bilong ELCPNG bai kamap ples klia olgeta, na olgeta pipol bai save long wok bilong sios. Olgeta program bilong amamas long dispela wiken ol i putim antap pinis long Billbod long Eriku na Toptaun, olsem na olgeta wok i bin kamap gut tru. Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini i laik kisim narapela step i go long olgeta wok ministri bilong sios wantaim renbo kala bilong dispela naispela Luteran Sios insait long Papua Niugini. Nau mi save olsem, dispela em: Taim bilong mi De bilong mi, na Sios bilong mi. Nick Malaka Voluntia - LCC Mas 2017

18 18 SECTION ANIVESARI NAME GUTNIUS I STAP LONG EMBENGWANENG 100 YIA NAU EMBENGWANENG PIPOL i ken amamas i no long narapela samting - tasol long Gutnius! Tok bilong Gutnius em Jisas Krais i kam dai na kirap bek, na kisim bek olgeta pipol - Jon 3:16. John Flierl i bin putim lek long Simbang, 12 Julai, Ol Kate na Yabem i bin kamap namba wan wokboi bilong Gutnius, na kisim i go long olgeta hap bilong Papua Niugini. Ol Embengwaneng pipol tu i stap hap bilong dispela wokmisin. Ol Embengwaneng pipol i bin tingim Gutnius i stap 100 yia, olsem na ol i bin bung na amamasim de bilong ol long Disemba, Insait long dispela amamas, ol sios lida, ol het bilong gavman, ol bisnis na arapela manmeri i bin bung wantaim. Man i go pas long dispela wok, Rev. Steven Biabia i tok, em i kisim moa long wanpela yia long kamap long mak. Embengwaneng pipol long ples, taun, long bisnis, gavman na arapela i bung wantaim na redim dispela amamas. Rev. Beka Kosieng i blesim 100 yia monumen bilong Embengwaneng Luteran Sios. Rev. Biabia i tok, ol lain long taun i bin givim mani mak bilong K i go K1,000.00, na ol lain long ples i putim K wan wan manmeri. Totol mani em K96, long sanapim memori plet bilong Gutnius. Kate distrik presiden Rev. Kelly Rabisang i tok: Dispela em de yupela i ken tingting long Gutnius i bin singautim yupela. Holi Spirit i mekim yumi i stap wanpela - Efesa 1:3-4. Em i tok, pasin bilong bel isi i mas stap namel long yumi long soim olsem, Holi Spirit i stap wantaim yumi. Ol arapela lain bai tok, tru tumas God i stap wantaim yupela. Insait long dispela yuniti, yumi ken lukim pawa bilong God i stap. Olsem na trupela memori em yuniti i stap long yupela. God yet i bin sanapim as bilong pos insait long Gutnius, na mekim yumi i stap olsem wanpela. D.E.O. bilong Finschhafen, Bohage Bebinaso i tok Mi stap pikinini bilong Finschhafen insait long Gutnius. Mr. Bebinaso i luksave long ol evanselis olsem Katiwa, Tiriec, Ereepac na arapela husat i bin kisim Gutnius i go long hailans. Em i givim K3, gavaman mani long helpim Embengwaneng viles prosek. Deputi gavana Mr Judah Ngalau i tok, yumi mas stat long namel ples olsem Mape long kirapim rot prosek. Mape i mas i gat LLG bilong em yet. Gavman i putim mani bilong pipol, tasol em i no save kamap long ol. Bikos sistem bilong wok i save paulim. Em i givim K2, pablik mani long sapotim Embengwaneng viles prosek. EMBENGWANENG HISTRI Embengwaneng kongrigesen i stap insait long Efa paris, Sattelberg seket. NIUGINI LUTERAN

19 19 Ol pasto i go pas long opening bilong bung long Embengwaneng kongrigesen, long taim bilong blesim 100 yia memori plet. Het tok bilong amamas em, Yuniti insait long Krais, Efesas 4:1-6. Ol i tok, Winim biuga na yumi kalap insait long nupela sapta bilong Embengwaneng, Namba 10:1-10. Wok sakramen tu i bin kamap. Tude yumi tingim wokabaut bilong Gutnius, na tok bilong Jisas long mekim ol i kamap disaipel - Matyu 28: Wok bilong konfemesen na baptais i soim pinis bilong wokabaut na statim nupela wokabaut. GUTNIUS I KAMAP LONG EMBENGWANENG Koroc i bin kamap namba wan pasto bilong Embengwaneng. Em i bin skul long Boana sot kos pasto trening wantaim Enarekic. Em i soim wokabaut wantaim God insait long 100 yia bilong Gutnius. Josua i tokaut long God bilong em. Em i God bilong Abraham, Aisak na Jekop - na God bilong ol namba wan lain bilong Embengwaneng. Taim Gutnius i no kamap yet, Gedu i bin stap man bilong wanbel - olsem na Gutnius i bin stat wantaim em. Olsem na Embengwaneng i stap olsem dua bilong Gutnius. Taim sios i stat, Maguec i karamapim Macwaneng na Maicwaneng na Embengwaneng. Taim sios i gro na lusim Maguec, Embengwaneng i sanap em yet. Ol lida long dispela taim em Gedu Gara, Rume em i brata bilong Gara, Kubuang Gering na Weti Kiangqang. Sattelberg seket i bin salim Hefarecnuc long Maguec olsem Baibel tisa, na long 1915, em i go long Embengwaneng. Taim lain bilong Tinonga i kilim Enzereng na kaikai, ol evanselis i go bek long Sattelberg bihainim rot bilong Mape na kamap long Maguecko. Gara i bin kisim ol evanselis na larim ol pikinini bilong em i kisim ol bihainim rot bilong Sembang. Em i kisim Qausara na Gedu i kam bek. Taim Hefarecnuc i kamap long Embengwaneng, em i bungim Gedu na tupela i sanapim sios long Embengwaneng. Taim misinari Christian Keysser i kamap, Gara i bin soim pawa bilong em na pretim em long spia. Tasol Keysser i brukim spia bilong Gara wantaim gan bilong em. Gara i pret nogut tru! Em i tanim bel na kamap Kristen. Long dispela rot, lida i bin tanim bel na olgeta pipol i lukim na bihainim em na kamap Kristen. Na sios i gro long dispela rot long Embengwaneng. Long kirapim sios, Gedu na Hefarecnuc i bin bungim 4-pela klen olsem Zuqong, Zafe, Rasowaneng na Zawangko. Ol i bung namba wan taim long Embengwaneng long wokim stesin na kisim wokmisin long Hefarecnuc i bin makim Gedu na em i go bek long Maguec. Bihain sios i salim Genguec i go long Embengwaneng na kamap Baibel tisa, autim Gutnius na mekim ol pipol i kamap Kristen. Long 1940 na 1950, dua bilong edukesen i op na planti lain i kisim save. Dispela taim ol tripela klen i bin salim ol man bilong ol i go long Embengwaneng na kisim save long Tok bilong God na kamap wokman bilong Gutnius. Long dispela rot, sios i bin kamap bikpela insait long Mape eria. Na ol Mape pipol tu i bin karim Gutnius i go long olgeta hap. Sanang Zazoring Mas 2017

20 20 SECTION YUT NAME Insait long yut program, mipela i putim ol 4pela poin olsem: Strongim 5-sta program Strongim moni menesmen long yut wok Strongim wok patnasip long ol kain kain patna Divelopim gutpela yut wok Long dispela as, mi laik toktok long ol dispela poin. Namba wan - wanem samting i kamap aninit long 5-sta program? Insait long 2015, mipela i rivaisim 5-sta buk namba 1. Alung Baim i statim wok bilong rivaisim 5-sta buk 1, na mipela i prinim dispela buk gen long Diken Matthias Troeger, i wok wantaim ol yut na ol pikinini. YUT YUT I MEKIM WANEM WOK LONG 2016? DISPELA ASKIM i kam long mi, Matthias Troeger. Mi wok olsem Nesenol Yut Edvaisa. Long yia 2015, ELPNG Nesenol Yut Darekta, Reuben Mette, i lusim wok na sios kaunsil i makim mi kamap ekting yut darekta. Sapos nogat fultaim darekta i stap, sampela wok i no inap kamap long mak. Long dispela rot, mipela i bin senisim sampela program. Long Ogas 2015, nesenol 5-sta trena, Alung Baim em i dai. Em i bin mekim bikpela wok bilong dispela program. Yut wok i tenkyu long wok em i bin mekim. Nau mipela i gat wok long painim nupela nesenol 5-sta program kodineta. Mipela i mas kamapim trening long ol distrik na pinisim wok long raitim olgeta buk bilong 5-sta program. Long 3pela yia, prosek opis i sapotim wok bilong 5-sta kodineta. Bihain long dispela, ELCPNG i no kisim dispela wok long han bilong LOPC. Olsem na mipela i mekim dispela wok olsem voluntia wok. Mipela i nidim fultaim 5-sta kodineta long wok wantaim ol distrik long kamapim trening na pinisim wok bilong ol 5-sta buk. Wanpela bilong ol 5-sta trening em CPP i bin sapotim long Trening i kamap long Teptep seket na 120 lain i bin kisim kos. Ol trening em lidasip, musik na stuadsip. Mipela i laik dispela kos i mas kamap gen long 2017 long 5pela o 6pela hap bilong Papua Niugini. Hia em sapot bilong mani long kamapim dispela kos. MUSIK WOK LONG STA NAMBA 5 Musik woksap em i wanpela bilong NIUGINI LUTERAN

21 21 Dispela poto i soim ol yut i stap insait long wanpela musik woksop kos long Bulolo wantaim setifiket. ol bikpela prosek bilong mipela. Dispela woksap i save bungim ol planti yangpela manmeri. Bikpela hap mani em mipela yusim long ol bus ples, long wokabaut long sip na balus. OL SAPSEK BILONG MUSIK PROSEK Ol sapsek ol yut i kisim insait long dispela musik ministri. Musik theory (save bilong musik), wok bilong kwaia, gita trening, kibot trening, mekim wok bilong ben na olgeta save bilong yusim ol instramen bilong musik. TIM BILONG MIPELA Ol 3pela yangpela lain i helpim mi long wok trening na kamapim ol kos insait long ol distrik. Ol i save tisim ol long pilai gita, kibot, na lainim save bilong ridim ol musik not na long wokim kwaia. Mi yet i go pas long ranim ol kos, na kamapim Baibel stadi long kos. Mi laik tok amamas long ol voluntia husat i save mekim gutpela wok. Mr. Jeffery Fongao i save tisim ol long gita, Mr. John David na Samuel Eliwong tupela i save tisim ol long kibot. Long olgeta yia, wanpela voluntia bilong Germany i save helpim mipela long musik ministri. Joel Broderson i bin kam stap inap long wanpela yia long dispela wok.tem bilong em i pinis long Julai, na Janis Müller i kam na helpim mipela long skurim dispela wok. TENPELA MUSIK KOS LONG 2016 Long hia, yu lukim piksa bilong kos i bin kamap long Jiwaka na Karkar distrik. Insait long 2013, mipela i kamapim musik buk bilong mipela yet. Na long 2015, mipela i kamapim rivisen bilong dispela buk, na klostu olgeta buk bilong mipela i pinis. Joel Broderson na Jeffrey Fongao tupela i mekim rivisen bilong dispela buk. Wan wan lain husat i kisim musik kos i baim K10.00 kos fis. Mipela i dipositim mani long prosek ofis long buk akaun bilong mipela. Olsem na mipela i prinim gen musik buk insait long DIVELOPIM GUTPELA YUT WOK Long stat bilong dispela yia, mipela i gat woksap wantaim ol distrik yut kodineta long ETC Amron. Ol yut kodineta i soim bikpela sot bilong gutpela lida na edukesen.yumi save harim sampela taim olsem, wok bilong ol yut i no kamap gutpela. Long wanem as na em i save kamap olsem? Ol yut kodineta i save makim ol olsem leman. Ol i no gat yut wok edukesen. Long arapela kantri yu laik kamap lida long distrik o seket level, yu mas stadi 3 o 4 yia bipo long yu ken kamap yut lida. Ol yut lida i gat famili long lukautim. Ol i mas wok olsem fama long lukautim famili bilong ol, tasol ol i mekim bikpela wok. Sampela taim nogat gutpela belgut, olsem na ol i mas mekim Mas 2017

22 22 SECTION YUT NAME bilong hailans insait long program. Na mipela i askim Hagen grup long soim kalsa bilong ol. Planti bilong ol lain long nambis i soim kalsa bilong ol long Sarere na Sande. Mipela i wanbel tu long kamapim piksa bilong kam bilong John Flierl. Mipela i gat planti yia patnasip wantaim Raun Raun Theatre bilong Goroka. Long las yia, dispela tieta grup i kamapim skript bilong John Flierl na misin bilong em. Long redim dispela wok, mipela i bin salim ol 25 yangpela manmeri long Goroka na tieta grup i bin trenim ol insait long 3pela wik, long soim dispela pilai long Lae Ignatius Kilage stedium. Ol yangpela Luteran i amamas tru long soim dispela drama long stedium. Ol i laik soim tru save bilong ol long sios na soim olsem, mipela em sios bilong tumora.olsem na anivesari amamas i bin kamap gutpela wantaim kain kain kala insait long ELCPNG. Ol yut wantaim tumbuna bilas i redi long mekim musik. gaden wok long lukautim famili, na narapela taim, ol i ken mekim yut wok. Wantaim dispela hevi, ol i save karim yut wok na program. Tasol mipela i no inap amamas wantaim dispela hevi. Long wanem, yut wok em i bikpela samting insait long sios. Sapos mipela i no mekim wanpela samting long helpim ol, ol bai ranawe na joinim ol arapela sios grup. Mipela i mas bringim yut wok i go antap long narapela level. Mi amamas long sios kaunsil i mekim disisen long mipela i ken stat wantaim Amron yut wok trening. Long bihain, mipela bai trenim ol yut wokmanmeri na bringim yut wok long narapela level. Mipela i mas mekim planti wok long kamapim kurikulum bilong bihainim na mekim yut wok i kamap gut. Dispela em wanpela bilong ol mak mipela i sut long en. Long nau, mipela i mas trenim ol yut kodineta olsem leman insait long seket na distrik. Olsem na mipela i nidim tu wanpela yut divelopmen senta long helpim ol yut wokman long ples. KRAIS IN KALSA Long Disemba 15-18, Krais in Kalsa Festival i bin kamap long Bulolo. Long dispela festival, ol 17pela distrik i bin soim kalsa bilong ol long Nesenol Krais In Kalsa Festival insait long Mumeng distrik. Dispela bung i bringim planti yangpela manmeri long soim tredisen na kalsa bilong ol i kam long 17 sios distrik. Tenkyu na God i blesim yupela. Matthias Troeger Nesenol Yut Edvaisa SPESEL AMAMAS (40 NA 130) YIA ANIVESARI BILONG ELCPNG ELC PNG i bin makim wanpela komiti long redim 130 yia amamas long kam bilong misinari John Flierl, na 40 yia amamas bilong ELCPNG. Wok bilong yut ofis em long makim sampela grup i kamapim ol aitem wantaim kain kain kalsa insait long Luteran Sios. Tasol wanpela bikpela hevi em mani. ELCPNG wantaim ol 17 distrik i gat ol kain kain kalsa i stap. Long soim olgeta dispela kalsa, em i hat long soim olgeta.olsem na komiti i wanbel long larim wanpela grup NIUGINI LUTERAN

23 23 NUPELA YUT DAREKTA NUPELA DAREKTA bilong yut divisen bilong Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini em Mr. Robert Martin. Em i bin wok distrik yut kodineta long Goroka distrik. Bung bilong Sios Kaunsil long Novemba, 2016 i bin makim em long kisim wok bilong yut darekta. Mr. Robert Martin em i bilong Bukaua na Simbu, na em i marit na i gat 4pela pikinini. Mr. Robert Martin i tok, em i amamas tru long kisim wok yut darekta. Em i tok, em i luksave long planti salens bilong wok wantaim ol yangpela insait long planti kain kain hevi bilong tude. Em i tok olsem, hevi i stap tasol em i bilip long strong bilong Bikpela. Em i tok olsem, long pasin bilong wok bung wantaim arapela wokman bilong sios na yusim olgeta wanem liklik save na strong God i givim yumi long sanap na stretim hevi bilong ol yangpela. Mr. Martin i bin skul liklik long Senior Flierl Seminari long Logaweng, na em i gat sampela save long tioloji. Long dispela taim, em i bin mekim wok yut lida insait long paris na distrik. Na nau sios i makim em long wok insait long nesenol yut ofis. Long bikpela tingting bilong en, em i laik wok na kirapim gen 5 sta yut program i kamap gut tru insait long olgeta level bilong Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini. Program i mas tasim laip bilong wanpela yut memba long kongrigesen level. Em i luksave tu olsem, sampela kain banis i wok long kamap long ol yut i stap long ol bikpela institusen na ol yut i stap long ples. Ol yut i stap long ol bikpela institusen nau i wok long kamapim kain kain grup o asosiesen bilong ol. Ol yut i stap long ples ol i stap long straksa bilong paris, seket na distrik. Yumi mas kisim ol kain yangpela long ol institusen na kisim ol i kam insait long straksa bilong yumi. Wanpela we em yumi mas bungim ol dispela yangpela long ol institusen insait long ol ektiviti bilong yut long kongrigesen, paris na seket. Sapos ol i laik helpim long mekim wok insait long wok bilong sios, ol i ken kam insait long dispela straksa. SAMPELA WOK MOA SIOS INAP MEKIM LONG YUT WOK Wanpela rot tu em evanselism dipatmen i mas kamap papa bilong Ista Kem. Long wanem, nogut Ista Kem i go kamap narapela konfrens ken. Long nau wok em i stap long han bilong ol tisa, ol saplen na ol sumatin. Wanpela program tu sios i ken kirapim gen em Baibel Korespondens long helpim ol yangpela i save long Tok bilong God. bung wantaim arapela opis bilong sios long dispela hevi. Robert i tok, wokman i mas go na painim aut na save gut long wanem as ol i mekim ol dispela kain pasin. Insait long wok bilong Robert wantaim ol yangpela long hap bilong Bena insait long Isten Hailans, kaikai bilong wok bilong em i kamap pinis. Wanpela yangpela man nau i kam mekim namba wan yia bilong en long Martin Luther Seminary long kamap pasto. Em i tok, planti lain i stap long kalabus em ol Luteran yut memba. Long wanem kain ol gutpela rot yumi i ken wok wantaim strong bilong God long helpim ol. Em i tok, Pasto yu mas autim Tok bilong God na givim kaikai long ol yangpela. Ansa em Jisas Krais. Robert i laik mekim sampela toktok long dispela long pasto konfrens long Kimbe bihain long dispela yia. Sampela tok em i wok long skelim tu em wok wantaim Nesenol Yut Komisen, tok bilong yut divelopmen senta na yut lidasip kos long Evanselis Trening Senta long Amron. Jerry Daniels Niugini Luteran i askim Robert long wanem tingting bilong em long hevi bilong drag na alkohol abius. Na em i gat wanem stia tok em i laik givim long ol yangpela bilong ELCPNG? Yut divisen i mas wok Mas 2017

24 24 SECTION EDUKESENAME LUKIM, HARIM NA AUTIM MI SAVE HARIM PLANTI LAIN I KOLIM NEM STANG WOKMERI TRENING SKUL NA MI ASKIM, DISPELA SKUL I STAP WE? OL SAMPELA LAIN i tokim mi olsem, em i stap long Kaiapit na bikpela sain bod bilong en i sanap long haiwe-rot bihainim Markham veli i go klostu long Mutzing stesin. Nem Stang Wokmeri Trening Skul, em yumi save olsem, skul bilong ol meri.tasol nem i fit tru long dispela kain skul em, Wokmeri Trening Skul. Long Novemba, mi bin kisim invitesen i kam long Stang Wokmeri Trening Skul long go witnesim namba 20 greduesen bilong ol. Ol wokmeri trening skul i save trenim ol meri long wok wantaim ol meri insait long ol distrik, seket, paris na kongrigesen bilong ELCPNG. Nesenol Sande Skul kodineta, Pasto Gembube Wongege, i kisim singaut tu, olsem na mi amamas tru long go wantaim em. Stang Wokmeri Trening Skul yet i salim kar bilong ol long kisim mitupela long Sarere na mitupela i go slip long hap na redi long wok long Sande moning. Em i namba wan taim bilong mitupela long lukim dispela skul. Taim mipela i kamap long hap, mipela i luksave olsem, Stang Wokmeri Trening Skul em i wanpela naispela liklik skul i stap antap long wanpela liklik maunten. Dispela liklik maunten em i pas klostu wantaim ol kil bilong ol maunten long hap not bilong Markham veli we ol i kisim paip wara saplai bilong ol. Long hap saut yu lukim naispela viu bilong Makham veli na ol bikpela maunten long hapsait bikpela Markham wara. Bipo dispela ples em i wanpela stesin bilong Luteran misin. Em i gat bikpela histri long taim bilong wokmisin long bipo, tasol mi no ken stori long dispela long nau. Taim yu go long hap, bai yu lukim olsem, em i wankain olsem arapela misin stesin olsem Heldsbach long Finschhafen, Amron long Madang, na Malalo long Salamaua, klostu long Lae. Ating planti arapela misin stesin long Papua Niugini i wankain, taim ol misinari i kam namba wan taim long wanpela hap ol i wokim misin stesin antap long maunten na ol i planim ol mango diwai samting i stap. Ol i givim nem Stang long dispela skul, long wanem, ol i luksave long wok bilong wanpela misinari em, Sista Violet Stang. Stang i bin mekim bikpela wok long planti yia insait long ELCPNG Yabem Distrik. Em i lusim Papua Niugini na i go, na em i dai i no longtaim i go pinis. Olsem na long tingim em, sios i givim nem Stang Wokmeri Trening. Long hap nait yet long Sande moning, ol meri i kirap pinis na mekim wok long redim kaikai, klinim na bilasim ples bilong bung. Sampela gels ples bilong ol i longwe olsem Goroka, Madang, Karkar na Mumeng, em ol papamama na wanlain bilong ol tu i kamap pinis wantaim kaikai na abus samting. Hap nait yet mi kisim kamera raun na kisim sampela poto bilong ol. Insait long ELCPNG i gat sampela kain skul olsem i stap. Sampela nem mi ken tingim em Sattelberg Gels Skul, Baitabag Gels Skul, Gatop Gels Skul na Tarabo Gels Skul. Namel long ol, Stang skul i kamap gut liklik. Long wanem, em i save kisim sampela helpim i kam long kain bisnisman olsem Mr. Ben Woo, husat i stap siaman bilong Bod bilong Skul wantaim memba bilong Markham, Mr. Paul Isikiel. Na tu, i gat nid long komuniti na sios wantaim gavman i mas luksave sot bilong kantri long kain skul olsem na helpim ol long ranim gut. Ol pipol i mas luksave olsem, dispela em i wanpela bikpela skul i helpim ol meri bilong wan wan ples long kamapim ol savemeri bilong kantri. Long 2016 sinot 30 long Heldsbach, Finschhafen, sios i bin lonsim karikulum bilong olgeta gels skul. Dispela karikulum i gat ol kos bilong Tioloji, ol kain kain skil trening na ol arapela stadi i sut long strongim NIUGINI LUTERAN

25 25 Stang wokmeri trening greduesen, wokmeri long kamapim gutpela sindaun insait long ples na kantri. Ol Etpela (8) yangpela meri i bin pinisim skul bilong ol na kisim setifiket bilong wokmeri long Sande, Novemba 27, Long 2017 em bai nogat greduesen, long wanem, ol i no bin kisim narapela lain (intake) long las yia Wokmeri trening i save kisim tupela yia kos. As bilong dispela em olsem, ol i nogat domitori na spes inap long kisim moa meri. Tasol nau ol bai opim wanpela nupela domitori na long 2017, ol i redi long kisim 30-pela meri long skul. Stang Wokmeri Trening Skul i stap long Kaiapit insait long Yabem distrik. Sampela lain manmeri bilong Yabem distrik, Kaiapit seket wantaim Evanselikol Luteran Sios nesenol ofis i bin bung wantaim ol pipol bilong Guguruf paris, ol tisa na wokman bilong skul i bin witnesim wok bilong greduesen lotu. Singsing grup bilong Gonoa kongrigesen long Madang distrik i bin pulim ol i kam insait long ples bilong greduesen. Pasto BiStanley Daimei, presiden bilong Kaiapit seket na waspapa bilong Stang skul i go pas Kar kisim ol wokman i go bek long Lae bihain long greduesen. long wok bilong lituji. Pasto Gembube Wongege, nesenol kodineta bilong Sande skul program i autim tok long dispela de antap long het tok Lukim, Harim na Autim, Matyu 28:7-10. Tupela namba wan meri i bin brukim banis bilong pret, lukim na pilim na tokaut long Gutnius bilong Jisas i kirap bek! Em i autim tok bilong strongim ol meri long go na mekim wok bilong ol. Pasto Wongege na namba 2 siaman bilong Bod ov gavanas bilong Stang Skul, Mr. Waikesa Amos i givim setifiket long ol greduet. Ol meri i bin kisim narapela setifiket bilong Sande skul tu. Ol yangpela bilong Kaiapit i go pas long singsing na musik na ol gels yet i kamap wantaim tambarin na krietif dens. Wanpela mama grup i kam long Goroka ol tu i kamap wantaim wanpela krietif dens bilong ol. Ol lida manmeri husat i givim tok olsem ges spika em: Mr. Inu Barnabas em gutpela waspapa bilong Stang skul i kisim pes bilong komuniti, Mr. Joshua Getage - OIC bilong Stula Sub-Health Senta, Kaiapit, na Ms. Nganuo Irints - hetmeri bilong Yabem distrik. Arapela lain i stap long bung em hetmeri bilong Kaiapit seket wantaim pasto bilong Guguruf paris na wokmeri long nesenol ofis Ms. Sisa Gewebing. Nau mi lukim pinis Stang Wokmeri Trening Skul, na mi harim pinis stori bilong ol na nau mi autim long yu. Sapos yu laik save moa long Stang Wokmeri Trening Skul long helpim o long enrolmen yu ken toktok wantaim het mistres, Ms.Kemoa Nawi long o fon namba bilong skul em Jerry Daniels Mas 2017

26 26 SECTION EDUKESENAME EDUKESEN PAIT NA KALT EKTIVITI INSAIT LONG Tupela yangpela meri i pait long wanpela hap bilong Papua Niugini - (Source: Youtube). ol i go insait long nupela hap we ol i painim olsem, komuniti na sosaiti i no laikim ol, na laip bilong ol i gat hevi. Ol nesenol hai skul i stap long givim save long ol studen, na i no bilong arapela wok. Ol skul i no lukluk na stretim gutpela sindaun bilong ol studen. Insait long dispela rot, ol studen i save bung insait long wan wan provins na rijen bilong ol yet. Na dispela ol grup bilong ol i kamap olsem welfea senta bilong ol long kisim helpim long taim bilong sot, dispela kain helpim skul edministresen i no inap long givim ol. OL SKUL HEVI BILONG PAIT namel long ol skul pikinini wantaim kalt ektiviti, i kamap bikpela samting insait long Lae na arapela senta. Mi tingim wanem taim o yia pasin bilong pait (violence) i bung wantaim kalt ektiviti insait long ol skul. Tasol insait long 1980 na kam antap, dispela hevi i bin stat insait long ol nesenol hai skul, taim ol studen i bung long skul na kirapim dispela wok - dispela hevi nau ol skul i no inap long rausim. Edukesen sistem i bringim ROT BILONG KAMAPIM PAIT INSAIT LONG SKUL Taim ol skul i no inapim laik bilong ol, ol studen insait long grup bilong ol, ol i traim long helpim ol yet. Na dispela ol grup i kamap olsem banis bilong lukautim ol yet long taim nogut na hevi olsem pait. Taim wanpela memba bilong ol i kisim hevi, ol grup bilong ol i kirap na helpim em - na NIUGINI LUTERAN

27 27 long dispela pasin tasol, ol i kamapim dispela nem, Skul Pait. Tasol gutpela sait bilong ol studen grup em, ol skul i yusim long kamapim ol kalsa ektiviti, lotu na arapela wok long bungim ol studen. Wanem samting ol i kamapim bilong kisim gutpela samting, em nau kamap ples bilong pait na bagarapim samting, na dai tu i save kamap. NUPELA PASIN KALSA Ol i laik mekim samting narapela kain long ol arapela grup. Dispela em stat bilong kirapim ol kalsa i narakain (diviant sub cultures). Ol i bilas narakain, katim hea narakain na statim narakain lidasip long inapim pasin na laik bilong ol. Dispela pasin tu i kalap i go insait long ol studen i stap long ol sekenderi skul. Dispela kalsa insait long Lae siti sekenderi na ol hai skul, wanpela bilong ol em Bumayong Luteran Sekenderi Skul. Bihainim pasin bilong divaien (deviant culture), ol studen i laik stap narakain na mekim samting i no wankain, na tu, ol i laik stap hait. Dispela nupela kalsa (Sub Culture) em i narakain long kalsa bilong sosaiti na ol institusen. Taim yu putim ol insait long dispela nem (Deviant Sub Culture), bai yu klia long en. Strong bilong ol em stap long marijuana, hombru (paia wara) na ol alkohol (bia). Lae siti em i kamap wanpela namel ples insait long Papua Niugini, we ol 800 kain kain kalsa i kam bung na dispela i kamapim hevi. Pasin, kalsa na sindaun i narakain olsem na hevi i save kamap. Samting olsem 90% manmeri i stap insait long Lae siti, long ol kompaun na setelmen. Olsem na hevi i save kamap long olgeta de na wik. Taim ol studen i kam long kain grup bilong kompaun na kalsa, ol i traim long putim ol yet insait long skul i gat 1600 studen wantaim liklik lain ol tisa, hevi em isi long kamap. Taim skul i no inapim sot bilong ol studen wantaim akademi, sot bilong bodi na spirit, orait ol i traim long painim helpim insait long ol dispela grup o sab kalsa (sub culture) grup. Bumayong Luteran Sekenderi Skul, Lae. (Source: pngblogs.com) DISPELA EM SKUL PAIT O GRUP PAIT? Insait long wanpela skul, i gat moa long 1pela grup bilong (Deviant Sub Culture) grup, olsem na ol i save resis long soim wanem grup em i strongpela, olsem na long liklik hevi tasol, bikpela pait i save bruk insait long ol skul. Dispela em ol grup pait insait long wanpela skul tasol. Dispela pait tu i save join i go insait long ol klas husat i gat wanlain i stap na pait i save join i go na bikpela hevi i save kamap insait long skul. Long dispela as, skul i save kisim bikpela hevi. Olsem na dispela i save kamapim grup pait na i no skul pait. Ol grup insait long wanpela skul i gat samting olsem sista grup i stap long narapela skul insait long siti. Sapos insait long skul A tupela grup i pait, tok bai go raun long grup i stap long skul B husat i gat wanlain long hap, bai bung na pait wantaim grup i stap long skul Á na helpim ol sista grup. Olsem na dispela i save kamapim Skul Pait. OL KALT GRUP INSAIT LONG SKUL Olgeta tisa wantaim ol edministreta i kisim skul pinis long tisim silabas (syllabus). Ol i no kisim trening bilong painim aut na givim kaunseling sevis long ol studen. Na tu, namel long ol tisa na studen, ol tisa i no gat wanpela taim ol i lusim long sindaun wantaim wan wan ol studen na toktok wantaim ol long hevi na nogut bilong sab kalsa (sub culture) pasin. Planti taim ol studen i no gat taim long toktok wantaim ol tisa bilong ol long hevi ol i gat. Long wanem, ol tisa i no gat taim bilong sindaun na toktok wantaim ol studen. Wanpela tisa i mas i gat 35 o 40 namba bilong ol studen insait long klas, tasol taim tisa i gat 70 o moa studen long klas, em bai kamap hat long stretim hevi. Mas 2017

28 28 SECTION EDUKESENAME Taim ol studen i painim aut olsem ol tisa i no lukim ol o lukautim ol, orait wok bilong kalt i save kamap. Ol setelmen insait long Lae siti em bikpela na pawa bilong lo i no inap banisim na lukautim, olsem na pasin nogut i wok long kirap. Ol studen i kamap hap bilong ol dispela pasin nogut. Taim ol studen i go long skul, pasin bilong ol i soim olsem, lo i gat tok long ol - tasol ol i ting ol i no gat asua. Olsem na wanem samting i kamap insait long kompaun, em i kirapim ol studen husat i stap insait long liklik kalsa grup (Sub Cultural groups), ol i laik kisim kain kain pawa ausait long stiaim na lukautim grup bilong ol, olsem na ol i go insait long kalt ektiviti. Yumi olsem Kristen kantri, i no inap haitim dispela tok bilong ol kalt ektiviti i stap insait long ol hai skul na ol sekenderi skul bilong yumi. HC-PNG I WOK WANTAIM OLSEM WANEM? Bumayong Luteran Sekenderi Skul i kamap senta bilong grup pait na kalt ektiviti. Mi kamapim ol semina na woksop long painim rot bilong daunim dispela hevi namel long ol studen. Bung bilong mipela i painim aut olsem, dispela hevi i kamap bihainim kaikai bilong wanem hevi i kamap insait long sosaiti. Hevi i kamap bikos ol skul i no redi long wok na daunim strong bilong dispela hevi. Long dispela hevi, ol studen i yusim planti sap samting insait long pait olsem stik na ston. Planti ol tisa i kamap olsem polisman long stretim hevi na planti laip bilong ol i stap long mak bilong bagarap. Tupela taim prinsipol bipo bilong Bumayong Luteran Sekenderi Skul, Erike Sifuma na Rev. Elymas Bakung i mekim wok painim aut long pasin bilong kalt ektiviti long ol skul insait long Lae siti. Wok bilong tupela i soim olsem, hevi bilong ol grup na kalt ektiviti i stap. Long 18 i go 20 Ogas, 2015, mi kamapim wanpela plening wokop (Multi-Sectorial Planning Workshop on Anti-Social Behavior in Schools and Poor Education Standards) insait long Morobe Provins i kamap long Martin Luther Seminary. Insait long dispela woksop, 8pela as o hevi mipela i kamapim. Bihainim dispela wok painim Hansut: Duaro Embi i toktok wantaim ol niusman long kos bilong kaunseling insait long Lae. aut, mipela i soim rot bilong kamapim gutpela sindaun bilong ol studen na apim stendat na mak bilong edukesen i go antap. Insait long dispela 8pela hevi, mipela i kamapim 3pela wok pinis. A. Skul Bes Kaunsela: Wantaim helpim bilong kaunseling na gaidens divisen bilong nesenol dipatmen bilong edukesen, mipela i kamapim namba wan kaunseling bilong ol 43 tisa na saplen insait long Lae siti skul, em ELCPNG-CPP i bin givim mani long mekim. Dispela trening bai go yet inap olgeta skul insait long Morobe bai kisim save bilong wok kaunseling. Wok bilong ol em long helpim ol studen i kamap gutpela manmeri bilong dispela kantri. B. Lainim Ol Taim Ol I Stap Pikinini Yet: Ol Kindegaden tisa bai mekim trening long ol kompaun insait long Lae siti. Long dispela rot, ol pikinini bai lainim gutpela pasin long liklik yet na mekim stretpela pasin. C. Bihainim arapela rot insait long edukesen: Studen husat i no inap kamap long mak bilong sekenderi skul, FODT bai helpim ol long kisim arapela skil trening long stretim sindaun bilong ol. Dispela hevi em wok bilong olgeta manmeri long daunim. Sapos yumi ting ol skul yet bai stretim, em i no inap daunim ol dispela hevi. Ol pasto husat i stap waspapa bilong ol studen i mas sambai long helpim spirit laip bilong ol studen. God bai stap wantaim ol husat i stap long helpim ol studen long save long laip tru insait long Krais Jisas. Ol skul yet i no inap daunim dispela hevi. Duaro Embi Asisten Edukesen Seketeri - Non Formal Edukesen Divisen (Sanang Zazoring i tanim tok). NIUGINI LUTERAN

29 29 skruim save long mak bilong kisim Bachelor Degree long Theology. Ol bai skul wanpela yia long raitim digri tisis (thesis) pepa bilong ol. Nem bilong ol em Mrs Nake Siloi, Miss Naomi Binora, Mrs Cathy Mui na Mrs Dawa Sira. Prinsipol Dr. Wan i tok, seminari i kamap pinis long 50 yia (jubelee) bilong en long 6 Februari, 2017, na bai i gat amamas taim bilong en. Em i tok, ol papa bilong seminari (stakeholders) na olgeta Kristen memba long kam bung na amamas wantaim seminari. Masta Digri Program MLS - HEVI NA SENIS LONG 2016 MARTIN LUTHER SEMINARI i go insait long planti hevi na senis, tasol em i kamap long mak bilong en insait long 2016 akademik yia. Prinsipol Rev. Dr. Michael Wan, i tokaut long ol dispela senis long taim bilong 44 greduesen bilong institusen - Sande 27 Novemba, Ol 21 studen i bin greduet long dispela yia - namel long ol, 9pela lain i greduet wantaim Bachelor bilong Theology Degree, na ol 12pela studen i greduet wantaim Diploma bilong Theology. Namel long ol man, ol 4pela meri i kisim setifiket bilong Diploma insait long Theology long namba wan taim insait long Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini. Luteran Sios bai mekim histri long 2017, taim ol 4pela meri bai I gat senis i kamap olsem, Master of Theology Degree program ol i tingting long kamapim long 2017 bai go long yia Dispela i bihainim sampela samting bilong kirapim dispela wok i no redi. Rev. Dr. Wan i singaut long Gutnius Luteran Sios bilong Enga na Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini, husat i papa bilong seminari olsem - sapos seminari i go insait long masta digri program, em bai nidim bikpela mani long mekim olsem. Sapos Martin Luther Seminariy i no gat kain mani olsem, em bai hat long kamap long dispela tingting na mak, em i tok. Dr. Wan i tok, em i sori long lukim olsem, i no gat mani i kam long papa bilong seminari olsem - Gutnius Luteran Sios bilong Enga, na Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini long mekim wok bilong seminari. As bilong dispela em MLS i no provaidim fainensol ripot i go long ELCPNG (editas note). Em i tok, seminari i sanap antap long mani ol i kisim i kam long rental (haus) long mekim baset bilong yia Wanpela gutpela as em ol seminari gavaning kaunsil memba i save tok strong long lukautim mani gut long mekim wok i helpim dispela skul long kamap long mak. Wokman Bilong Seminari Martin Luther Seminary i amamas long tokaut olsem, nupela tisa Rev. Sakiong Sanangkec i kam olsem residen felo long kempas. Em bai Mas 2017

30 30 EDUKESEN Ol greduet studen bilong Martin Luther Seminary, stap olsem tuta na weit long kisim skolasip long mekim Master of Theology Degree stadi long Rev. Samson Koi bai i go mekim Master of Theology Degree long Pasific Theological College, Suva, Fiji long Narapela tisa long joinim Martin Luther Seminari em Rev. Bonnio Bokun husat i gat Masters Degree long ministri. Em bai statim wok long Seminari i amamas tu long toksave olsem, Rev. Larry Matro bilong Lutheran Church Missouri Synod insait long America, bai kamap fultaim tisa long Kam bilong Rev. Larry Matro i strongim wok bung bilong Lutheran Church Missouri Synod na Martin Luther Seminari, Dr. Wan i tok. Em i askim olgeta Kristen memba long sapotim seminari long mani na strongim wok bilong trenim ol pasto. Long sapot bilong yupela, bai sios i kamapim ol pasto bilong dispela sios - ELCPNG long autim Gutnius bilong Jisas Krais. Yu olsem memba bilong Luteran sios, yu gat wok bilong helpim seminari i sanap strong long inapim mak bilong trenim ol pasto insait long Papua Niugini olsem papa bilong seminari. OL STUDEN GREDUET BACHELORS OF THEOLOGY DEGREE 1. Dennis Sanggang Ziviong Kate distrik. 2. Marcus Gorec Fitake Boana distrik. 3. Pr. Maxwell Meck Gilpip Jiwaka distrik. 4. Pr. Stev Akir Gomagol Jiwaka distrik. 5. Pr. Wangia Bussim MLS/teacher/chaplain. 6. Pr. Jack Yagunimo Goroka distrik. 7. Pr. Jim Riseo Ukata distrik. 8. Pr. Philip J. Onnie Immanuel distrik. 9. Pr. Pokondepa Leo Kopa Goroka distrik. 10. Pr. Jones Eggu Jiwaka distrik. DIPLOMA OF THEOLOGY 1. Dennis Sanggang Ziviong Kate distrik. 2. Jackson Omgal Jiwaka distrik. 3. Kerenga Gunbi Jiwaka distrik. 4. Macus Gorec Fitake Boana distrik. 5. Nima Sitong Boana distrik. 6. Simeon Dankenmark Abiak Jabem distrik. 7. Kelaga Mintere East Simbu distrik. 8. Cath y Mui East Simbu distrik. 9. Dawa Kale Simbu distrik. 10. Naomi Binora Ukata distrik. 11. Mrs Nakei Siloi MLS women s program. ADVANCE DIPLOMA IN THEOLOGY Pr. Emmanuel Banzak Mumeng distrik. Sanang Zazoring NIUGINI LUTERAN

31 31 OL TOK I KAM LONG SIOS KAUNSIL HIA EM SAMPELA TOK Sios Kaunsel i bin pasim long miting bilong en long Novemba 21 i go 25, Miting i bin kamap long Luteran ges haus konfrens hal long Ampo, Lae. Ol memba bilong Sios Kaunsel em tupela pesman bilong ol 17 distrik wantaim ol tripela ekseketiv bilong sios em het bisop, helpim bisop na sios sekteri, pesman bilong ol yut na ol meri. Ol dipatmen het i stap olsem edvaisa wantaim ol arapela wokmanmeri husat sios kaunsel i bin givim sampela bikpela wok ol tu i stap olsem edvaisa. Bihain long ol ileksen bilong ol distrik, ol ripot i bin kam long Sios Kaunsel long sampela senis i bin kamap long wok lida insait long sampela distrik. Long Boana distrik ileksen, ol i makim Pasto Sokekac Tawaman i kamap distrik presiden, kisim ples bilong Pasto Tauke Samale. Long Goroka distrik, ol i strongim Pasto John Noimbano husat i bin stap ekting. Long Kate distrik, ol i makim Pasto Jonati Metu i kisim ples bilong Pasto Kelly Rabisang. Long Simbu distrik, ol i makim Pr. Dewe Embia long kisim ples bilong Pr. Jackson Kaman kamap memba bilong Nesenol Sios Kaunsel. Pasto Yassam Aiwara i kisim ples bilong Pasto David Dani olsem presiden bilong Yabem distrik, na Mr. Tim Kahata kisim ples bilong Mr. Titi Solomon olsem memba bilong Kaunsel. Mrs. Agnes Gabe i kisim ples bilong Essy 2016 Nesenol Sios Kaunsel memba. Kobori maus bilong ol meri. Insait long ol bung bilong sios kaunsel, ol i bihainim nupela rot long skelim ol toktok na redim ol resolusen. Ol wan wan sios kaunsel memba i bruk na go insait long 4pela grup em Ministeriol Sevis Bod, Sosel Sevis Bod, Sapot Sevis Bod na Corporate Sekta Bod. Ol dispela grup o bod i skelim ol toktok na kamapim ol rekomendesen na bringim long bikpela bung i skelim na pasim tok. Sapos yu kaunim ol namba bilong resolusen bai yu luksave olsem, Niugini Luteran i putim tasol resolusen we i sut long ol bikpela toktok bilong wok. I no olgeta liklik toktok i kamap long minit o long ol tok i gat tokpait na i no stretim gut yet. OL TOK I KAM LONG MINISTERIAL SEVIS BOD Tok Bilong Edvetaisim Posisen Bilong Wokman Trening Dipatmen na Gunius Dipatmen. Resolusen 16:159 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel long i no ken edvetaisim posisen bilong tupela dipatmen. Yumi mas bihainim olpela rot long distrik i ken makim. Long dispela rot, distrik i save gut long ol Mas 2017

32 32 TOK SECTION I KAM NAME LONG SIOS KAUNSEL wokman na makim i kam long komiti i ken skelim na makim wokman bilong tupela dipatmen. Tok Bilong Nesenel Yut Konfrens Resolusen 16:160 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel long Nesenel Yut Konfrens long Simbu long 2017 i ken kamap long Septemba, na bihain bai senisim taim i go longwe liklik long nesenel pasto konfrens. Luteran Komunikesen Centre Resolusen 16:161 Kaunsel i tok: Mipela i givim wok i go long Evanselism Dipatmen wantaim opis bilong Sios Seketeri long wok wantaim MLS na lusim ol haus i kam bek long komunikesen i ken yusim long putim ol wokman bilong en na wok bilong redio i ken kirap. 500 Yia Refomesen Selebresen Resolusen 16:163 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long wok bilong selebresen i go long wan wan distrik, olsem na Nesenel Event Komiti mas kamapim program na wok wantaim ol distrik bihainim wanpela program. Na tu Resolusen 16:164 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel na strongim namba 30 de bilong mun Oktoba i kamap holide bilong ELCPNG. Na tu Mipela i wanbel na givim wok i go long Edministresen (Opis bilong Bisop) long askim Gavman long 31 Oktoba o ken kamap Pablik Holide bilong olgeta Kristen manmeri insait long PNG. Tok Bilong Sanguma na Kago Kalt Resolusen 16:167 Kaunsel i tok: Mipela i yesa na givim wok i go long nesenel opis i ken wok wantaim distrik long toktok bilong Sanguma na Kamapim seminar long toktok long (adresim) dispela isu. Disiplin Bilong Ol Pasto Resolusen 16:168 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long wanem taim Draft Stia Tok bilong ol pasto i kam aut long prin, wok i mas kamap hariap long stretim na mekim em i kamap opisol dokumen bilong mekim wok antap long en. Askim Bilong GLC Long 2-pela ELCPNG Wokman Helpim Wok Bilong Kamapim Wanbel. Resolusen 16:169 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel na givim wok i go long opis bilong Bisop long makim gutpela na strongpela man long makim ELCPNG na helpim GLC. Tok Bilong Meri Kisim Tiolojikol Trening Na Odinesen Resolusen 16:170 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long dispela wok i go bek long opis bilong Bisop long wok wantaim tingting i stap pinis na taim tingting i redi, orait yumi toktok moa long en. Boana Distrik Singaut Long Misinari Resolusen 16:173 Kaunsel i tok: Mipela i yesa na givim wok long Boana distrik i wok wantaim Inta Sios Relesen long salim singaut i go long ol ovasis patna. WOKMAN TRENING DIPATMEN Singaut Bilong Tisa Long 2017 Resolusen 16:174 Kaunsel i tok: Mipela i yesa na wanbel long: Pasto Bonio Bokun i stap tisa long Martin Luther Seminary long 2017, Pasto Sakiong Sanangke i stap tisa pinis bihainim singaut bilong MLS, Pasto William Sugoho i stap tisa pinis long SFS-Logaweng bihainim singaut, Pasto Robert Baraino long i stap tisa long SFS- Logaweng long 2017, Mrs. Delaila Toka i stap pinis edmin asisten long SFS Logaweng stat long mun Ogas 2016, Pasto Solomon long i stap tisa long SFS-Logaweng long 2017, Mrs. R. Kupa i stap Hetmistres long Nesinol Wokmeri Trenining Risos Senta Na tu, Resolusen 16:175 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long riniuim tem bilong Pastor Edwin Huevos long long stap yet long Logaweng. Na tu, Resolusen 16:176 Kaunsel i tok: Bihainim nid, mipela i yesa long singaut i go long tupela sot tem saveman (experts) long Evangelical Lutheran Church of Bavaria (ELCB) i kam helpim seminari long 6-pela mun. SOSEL SEVIS SEKTA BOD Edukesen Dipatmen Tok Bilong Skul Graun I Gat Hevi Resolusen 16:180 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long Sios (AMU) i mas hariap long kamapim wok servei (survey) na stretim gut graun baundri i stap ples klia. Tok Bilong Senis Na Divelopmen Resolusen 16:181 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long AMU i mas wok klostu wantaim ol ELC-Distrik Opis long toktok bilong Graun na Propeti na ol wanem senis i laik kamap. Na tu Resolusen 16:182 Kaunsel i tok: Sios (AMU) na Distrik na Developer konsen i mas sainim MOU long arapela divelopmen i laik kamap antap long sios graun. Tok Bilong Watut Na Gapmazung Skul NIUGINI LUTERAN

33 33 Resolusen 16:186 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long wok Morobe Provinsol Edukesen Bod i kamapim pinis i ken i stap olsem sios na gavman i ken wok wantaim long kirapim dispela tupela skul. Na tu Resolusen 16:187 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long dispela i ken kamap long arapela distrik (Ogelbeng /arapela). Na tu Resolusen 16:188 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long kain rot olsem i ken kamap, tasol long bihain olgeta rot bilong kamapim ripot i mas i kam long Nesinol Edukesen Dipatmen. Tok Bilong Baset Plen Bilong Edukesen Dipatmen Resolusen 16:194 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel long givim wok bilong baset i go long Sapot Sevis i mekim wok long kamapim baset bilong sios. Tok bilong Bumayong Luteran Sekenderi Skul - Kamapim School of Excellency: Resolusen 16:195 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long wok plen bilong kamapim Bumayong Luteran Skul bilong Ekselensi i ken go het. Luteran Developmen Sevis Singaut Bilong Wokman: (Expert Advisor) Resolusen 16:198 Kaunsel i tok:mipela i yesa long LDS wok wantaim Inta Sios Rilesen na Ekumenism opis na putim singaut bihainim nid. Na tu Resolusen 16:199 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel na givim wok i go bek long LDS i painim wanpela man na redim em long wok wantaim Edvaisa long taim em i go pinis wok bai i stap yet. LUTERAN HELT SEVIS Lutheran School of Nursing Resolusen 16:200 Kaunsel i tok: Mipela i yesa na givim wok i go bek long LSON Bod na Edministresen long toktok wantaim DHERST, NDOH na PNG Nesing Kaunsel na painim wanpela rot long helpim ol LSON sumatin i ken greduet long March KOPORET SEKTA BOD Tok bilong Sios Kaunsel Minit Resolusen 16:203 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long baindim fainol kopi bilong minit na salim i go long wan wan memba wanpela mun bihain long Kaunsel miting. Stia Tok 1995 Resolusen 16:204 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel na givim wok i go long Human Risos na Plening Opis long lukluk na stretim TOR bilong wan wan Sekta Bod na soim long 2017 Jun Sios Kaunsel. Na tu Resolusen 16:205 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel na givim wok i go long opis bilong Sios Seketeri na Human Risos i kamapim ples klia Stia Tok 1995 long Januari Resolusen 16:206 Kaunsel i tok: Mipela i yesa na givim wok i go long HR Opis mekim wok bilong luksave long Stia Tok 1995 na soim ples klia sapos i gat nid bilong senis i kamap insait long 2010 Rivais Konstitusen na soim long 2017 Jun Kaunsel. Tok bilong Nominesen na Skelim Komiti Resolusen 16:207 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel olsem, i gat luksave nau olsem wok bilong ileksen bilong ol ekseketiv em mas narapela olgeta long wok bilong Luksave na Skrinim ol aplikesen bilong ol manmeri husat i laik kisim wok olsem dipatmen het. Na tu Resolusen 16:208 Kaunsel i tok: Mipela i givim wok i go long Sios Ekseketiv na HR Opis long kamapim Skrining Tim insait long Edministresen yet wantaim terms of reference (TOR) bilong en long mekim wok bilong skrinim ol manmeri aplai long wok long sios. Ol nesenol sios kaunsil memba i sindaun long kaunsil bung long Ampo, Lae....ridim moa long pes 42 Mas 2017

34 34 SIOS SECTION S HISTRI NAME EXTRA HAN KAIS: John Flierl, taim em i gat 28 yia. Simbang na kirapim wok namel long ol pipol. Julai 12 i kamap olsem betde bilong Luteran sios long Papua Niugini. Rev. Wilhelm Thomas na Rev. Friedrich Eich na ol misinari bilong Rhenish misin sosaiti long Germany tu i bin kamap long Madang long 1887 na kirapim misin stesin long Bogadjim. Long dispela pepa, bai yumi bihainim ol yia stat long 1886 na i kam antap. Yu bai ridim wanem samting i kamap long wok bilong Gutnius i go long olgeta hap bilong Papua Niugini. 130 YIA WOK SIOS INSAIT LONG PNG & 40 YIA AUTONOMOUS SIOS TOK I GO PAS Manmeri pikinini bilong Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini i mas luksave olsem, dispela wok God yet i mekim long kisim bek olgeta pipol long kalabus bilong sin, Satan na dai, na bringim ol i go insait long marimari bilong Em yet. Namba Wan Luteran misinari Rev. Johannes Flierl (Nuendettelsau Misin Sosaiti, Germany) i kamap long Finschhafen, Papua Niugini long Julai 12, 1886 wantaim Rev. Karl Tremel. Tupela i go long Long 1884 gavman bilong Germany (Imperial German Government) i kisim hap not bilong ailan Niugini ol i kolim Kaiser Wilhelmsland, na ol liklik ailan i stap antap. Long 1886, wanpela agrimen bilong ol kolonial kantri long dispela taim ol i sainim long London. Dispela agrimen i givim rait long Niugini Kampani long mekim wok long Niugini. 1886: Namba wan Luteran misinari i kamap long Papua Niugini, Rev. Johannes Flierl, i kam aninit long Nuendettelsau Misin Sosaiti i kamap long Finschhafen long 12 Julai, Rev. Karl Tremel i kam na tupela i go long Simbang long Oktoba 8, 1886 na kirapim Simbang stesin. 1887: Namba 3 misinari bilong Neuendettelsau misin i kam em Rev. George Bamler. 1887: Ol misinari bilong Rhenish misin i kamap long Madang em Rev. Wilhelm Thomas na Rev. Friedrich Eich. Ol i kirapim misin stesin long Bogadjim. 1889: Gavman bilong Germany i holim Niugini yet long dispela taim. 1889: Namba 4 misinari bilong Neuendettelsau misin sosaiti Rev. George Bamler i kamap. - Ol Rhenish misin i kirapim Siar misin NIUGINI LUTERAN

35 SIOS HISTRI 35 Namba Wan Luteran Sios long Tami Ailan. stesin. 1890: Tremel na Bamler i kirapim misin stesin long Tami Ailan. Moa misinari na ol lei-wokman i kam. Ol Rhenish misin i kirapim Kawailo stesin long KarKar Ailan. 1892: Sattelberg misin stesin i kamap. 1898: Ol Rhenish misin i kirapim 4pela skul long hap bilong Madang. Namba Wan wokman bilong helt Dr. Wilhelm Frobenus (First Lutheran Medical Missionary) kam stap long Madang wantaim Renish misin. 1899: Namba wan baptais long Simbang - Silas Kamungsanga na Tobias Kaboeng. Namba tu baptais i kamap longtami-kokomu Joel. Long Kate eria-aijang & Kupac i baptais. Deinzerhill stesin (Tamigidu) i kirap. 1901: Rhenish misin kirapim Graged stesin. 1903: Namba wan baptais i kamap long Bogadjim long Madang. 1904: Heldsbach misin stesin i kamap. 1906: Transpot: Neuendettelsau Misin Sailboat-Simbang i kam. Ol Tami i salim ol misinari i go long Kela long hap bilong Malalo na bihain i go long arapela hap tu. Bukaua misin stesin i kamap na bihain ol i muv i go long Hopoi. Rhenish misin i kamapim Nobonob stesin. 1907: Kamapim Printeri long Logaweng wantaim Haidro Pawa long Butaweng em George Bamler i mekim. 1907: Malalo misin stesin i kamap 1908: Sattelberg kongrigesen statim wok wantaim ol Hube pipol. 1910: Rhenish misin i kirapim Kurum stesin, Karkar Ailan. 1911: Ampo misin stesin i kamap long Lae. Gabmazung misin stesin i kamap. Siassi/Rooke Ailan misin stesin i kamap. Wok i gro bikpela na moa wokman i kam na ol i kirapim moa misin stesin. Mas 2017

36 36 SIOS SECTION HISTRI NAME 1913: Transpot: Sip (Schooner ) Bavaria i kamap em ol Sande skul pikinini long Germany i baim long DM na salim i kam. 1916: Rhenish misin i kamapim Amele stesin. 1924: Ol i tanim Nupela Testamen i go long tokples Yabem. 1925: Transpot: Sip Iowa, ol Sande skul pikinini long Iowa, America, i baim na salim i kam. 1927: Namba wan wokabaut i go insait long Sentrol Hailans. 1930: Misin wok i muv bihainim Markham veli i go antap long hailans. Wok i go het long kamapim ol nupela misin stesin long hailans. Long sait bilong helt, Dr. Braun i kirapim Kakoko hospital, Finschhafen long 1932, na long Amele long : Luteran sios long America (American Lutheran Church) i kisim wokmisin long hap bilong Madang long han bilong Rhenish misin. en. ELCONG De: 13 Februari. Tripela distrik i kamap em Yabem, Kate na Madang. Namba wan distrik presiden bilong Yabem em Rev. Gedisa Tingasa. Namba wan distrik presiden bilong Kate em Mufuanu Butik. Namba wan distrik presiden bilong Madang em Mr. Stahl Mileng. Statistik: 163,222 sios memba. 1957: Ol i kamapim seminari long Logaweng, Finschhafen. 1958: Sinot namba 2 Madang, Bongu. Julai 10-13, Tok bilong helpim wok long ol kompaun (setelmen). Lukluk long sios ofa long wok pasto. Rausim man mekim sin na kisim bek man. 1959: Statistik: 200,000 sios memba. 1960: Sinot namba 3 Yabem, Ampo. Oktoba 27-30, Tok bilong strongim wokman long wok. Wokman long hailans i kisim liv bihain long wok 5 yia. Yabem na Kate i putim mani long wokim haus tisa long Logaweng. Kongrigesen na seket i bungim mani long helpim baset. Stretim rot long stretim pasto. Statim seminari long Ogelbeng insait long Westen Hailans. Rev. Dr. John Kuder i sanap long han kais. Neuendettelsau misin i kam bek bihain long Wol Woa : Ol Australia Luteran Misin i kam na kirapim wokmisin long Siassi Ailan. 1938: Ol i tanim Nupela Testamen i go long tokples Kate Ol planti misinari i kam bek na wok i go het. 1950: Ol Luteran Sios Missouri Synod i statim wokmisin long hap bilong Enga. 1956: Sinot namba 1 Yabem, Simbang, Februari 13-14, ELCONG i stat olsem Sios long PNG 13 Februari. Ol misin i gat bung na wok wantaim sios. Namba wan bisop bilong ELCONG Sinot i makim em, Dr. John Kuder. Em i olpela misinari. Toktok: Wokmisin long hailans na pasto skul long Logaweng, na makim Sios Kaunsil bilong ELCONG. De bilong tingim na amamasim: 12 Julai, tingim long Sande klostu long NIUGINI LUTERAN

37 SIOS HISTRI 37 Presiden em Rev. Boniepe Agere. 1969: Tok Pisin Nupela Testamen i kamap. 1970: Sinot namba 8 Hagen, Ogelbeng Ogas 31 - Septemba 7, Senis bilong taim bilong sinot i go 3 yia. Ol sios long PNG putim mani long helpim wok tisa long yunivesiti long wok rilijen. Sanapim bod long lukautim RI. Tok i sut long strongim ol skul na painim gutpela tisa. Hagen i kamap wanpela distrik. Namba wan presiden em Rev. Mambu Jeremiah. Olgeta sios skul i kam aninit long nesenol edukesen. Ol tisa kamap memba bilong Teaching Services Commission. Wok helt i kamap wanpela dipatmen. 1971: Olgeta Luteran sios na ol misin long Papua Niugini, ELCPNG, Wabag Luteran Sios, Siassi Luteran Sios, Luteran Misin Niugini, Luteran Sios Missouri Synod na Luteran Sios bilong Australia) i bung wantaim na kamapim wanpela Book ol i kolim Tok Bilip Bilong Yumi (Statement of Faith). Bisop Sir Zurewe Zurenuoc, : Sinot namba 4, Kate - Boana, Oktoba 11-14, Makim Zurewe Zurenuoc i kamap ELCONG seketeri. Makim 3-pela tresera bilong (Kate, Yabem, Madang). Kamapim komiti bilong wok. eg. Edukesen, Evanselism. Kongrigesen Oda. Skelim tok long memba long LWF. 1962: Lutheran Economic Service. 1964: Sinot namba 5 Madang - Bilbil, Oktoba 1-5, Tok i stat long Pensen Fan. Nagada Printeri kisim nem Luther Press. Wok bilong salim tok i go long Niugini Luteran. Tok bilong kirapim wok yut long wan wan distrik. Statistiks: 300,000 sios memba. 1966: Sinot namba 6 Raipinka, Goroka. Ogas 29-Septemba 4, Tok bilong strongpela dring na tok bilong studen long seminari gat hevi. Tok bilong kamapim Inglis seminari. MLS stat long Balob. Tok bilong buk komiti. Goroka distrik i kamap. Statim Martin Luther Seminary long Balob, na bihain muv i go long Malahang, Namba wan Goroka distrik presiden em Mr. Enarekic. 1968: Sinot namba 7, Simbu - Ega, Septemba 5-11, Bikpela tok bilong kirapim wok Gutnius na stuadsip long strongim sios i gro. Wok bilong stretim lo bilong wok ogenaisesen. Stia tok (7pela) long skelim na makim man long wok. Het tok: Efesas 4:3 Pas wantaim long Spirit. Chimbu distrik i kamap. Namba wan Chimbu distrik 1972: Luteran Siping i kamap wanpela sevis dipatmen. (kampani). 1973: Sinot namba 9 Yabem, Balob Januari 22-29, Ileksen bilong Bisop Dr. John Kuder i pinis. Zurewe Zurenuoc i kamap No.1 Nesenol bisop bilong ELCONG. Strongim wok mani na makim hetman o pasto i bosim wok na helpim wok bilong ol mani. Redim PNG man i kisim wok. Sakey Ronuc - namba wan man long edukesen. 1976: Sinot namba 10 Goroka, Asaroka. Januari 12-18, 1976 i makim wokman long kisim wok - Ray Blacklock kisim wok bilong Sios Seketeri, Sakey Ronuc kisim wok Edukesen Seketeri, Don Ruthenberg, Tresera na Darekta long Fainens. Yana Apo kamap helpim bisop. Wok Stuadsip bilong kirapim wok long ol distrik. Senis long yia bilong Sinot i go 2 yia gen. Tok bilong Traim Konstitusen na yesa long Bai-Lo. Siassi Luteran Sios i bung wantaim ELCONG na i kamap namba seven distrik. Namba wan presiden bilong Mas 2017

38 38 SIOS SECTION HISTRI NAME Antap: Nupela hetston long Ampo, Aninit: Bisop Rev. Sir Getake Gam, Siassi distrik em Mr. Martin Ningau. Ol i kamapim wanpela kampani ol i kolim Kambang Holdings long lukautim Luteran Siping, Aviation (Luta Air), Technical Services na ol plantesin. Long 1977 ol i salim Luta Air i go long Australian Missionary Aviation Fellowship. Statistik long 1977 em 500, : Sinot namba 11 Kate, Heldsbach Januari 16-22, Tok orait long ol stia tok - Lidasip Kod (presiden/bisop) wok bilong ol pasto, wok bilong ol kongrigesen. Tok i kamap long stretim Bai Lo bilong olpela konstitusen. Het tok: Yupela I Go Na Lainim Ol. Matyu 28: Namba wan taim i gat Baibel stadi long sinot. Intanesenol Ivaluesen Tim ripot i kamap. Wokmisin long Australia i kamap na i gat ol komiti bilong Misin Apil. 1980: Sinot namba 12 Simbu (Kerowagi Hai Skul) Januari 14-20, Reuben Kure i kisim wok sios seketeri. Program bilong Was Long Sipsip i kamap. Lo bilong traim wok pastaim na kisim odinesen i pinis. Sampela tok bilong skelim: Tok bilong bisop i nogat senis na tok long senis o nogat, olgeta 4 yia i givim hevi. Het tok: Yu lukautim sipsip bilong mi Jon 21:16. Papua i kamap distrik na namba wan presiden em Rev. Anonga Pingina. 1982: Sinot namba 13 Madang, Karkar (hai skul) Januari 11-17, Ileksen bilong bisop na sios seketeri na helpim bisop. Getake Gam, Ray Rasowe na Reuben Kure i kisim wok. Bisop Sir Zurenuo i ritaia long dispela sinot. Sampela senis bilong konstitusen i kamap. Tok bilong pasto na trening bilong ol na tu, planti tok bilong ol skul. Het tok: Mi Makim Yupela Pinis Bilong Karim Kaikai - Jon 15: : Sinot namba 14 Hagen, Kitip Januari 16-23, Ileksen bilong helpim bisop, sios seketeri. Don Ruthenberg lusim fainans NIUGINI LUTERAN

39 SIOS HISTRI 39 opis. Tok bilong nem bisop na bihainim tok: Plening bilong sios (1883) stretim tok bilong konstitusen. Het tok: Bel Isi Bilong Mi, Mi Soim Yupela. Jon 14:17. NGI, Jiwaka na Immanuel kamap distrik. Namba wan Jiwaka distrik presiden em, Rev. Anton Awi Statistik: 550,000 Sios i pinisim wok bilong Namasu. 1986: Sinot namba 15 Yabem, Logaweng Januari 15-21, Ileksen bilong sios seketeri, skruim tok bilong konstitusen na Bai Lo. Sinot i tok orait na strongim wokmisin de, 12 Julai. Het tok: Yupela Kamap Haus Tru Bilong God, Efesas 2:22. Karkar distrik i kamap. Namba wan presiden em Rev. Ibak Riani. Julai 12 Bikpela selebresen bilong tingim 100 yia bilong wok Gutnius. Luteran Ekonomik Sevis i senis na kamap Luteran Divelopmen Sevis. Yangpela Didiman. 1988: Sinot namba 16 Goroka, Asaroka Januari 19-26, Ileksen bilong sios seketeri na helpim bisop (Ray Rasowe na Reuben Kure). Bikpela tok bilong Hagen distrik. Bringim tok bilong Bisop Chief Rev. Dr. Wesley Kigasung nupela konstitusen long tok Inglis. Sios i mekim kontrak bilong wok wantaim Hans Saidel Faundesen. Het tok:yupela I Stap Long Mi Na Mi Stap Long Yupela Bai Yupela I Karim Kaikai. Jon 15: Women: Namba wan nesenol womens konfrens. 1990: Sinot namba 17 Lablab, Siassi - Januari 16-23, Ileksen bilong sios seketeri. Reuben Kure i kisim gen. Senis long sampela polisi long makim dipatmen het, bod bilong SWRF nupela Lo long em yet i sanap na i gat bod. Het tok: BILIP BILONG YUMI (Long Baibel Tasol Krais Tasol, Marimari Tasol na Bilip Tasol). 1992: Sinot namba 18 Immanuel, Ialibu Januari 19-24, Ileksen bilong sios seketeri. Reuben Kure i lusim na Kuria Gomia i kisim. Helpim bisop Ray Rasowe i kisim. Sinot i tok orait long nupela sios konstitusen, Tem bilong seketeri i go 4 yia. Het tok: Mi Yet Mi Rot. Jon 14:6. Mumeng, Kainantu na Ukata i kamap distrik. Namba wan Mumeng distrik presiden em Yasam Geseng. 1994: Sinot namba 19 Papua, Sir John Gius Stadium - Port Moresby Januari 10-14, Ileksen taim bilong het bisop. Sinot i no bihainim konstitusen na ol i brukim. Getake Gam i skruim wok yet olsem Het Bisop. 11-pela tok tasol sinot i pasim long bung. Het tok: God I Tok - Mi Givim, Yu Bosim Gut. Statistik: 800, : Sinot namba 20 Simbu, Kundiawa Januari 7-12, Ileksen bilong sios seketeri na helpim bisop. Kuria Gomia i pinis na Reuben Kure i kisim wok seketeri. Helpim bisop Ray Rasowe, bihain em i risain na Kiaga Motoro mekim wok ekting helpim bisop. Het tok: Mi Stap Wantaim Yupela. Matyu 28:20. Tok bilong Boana i kamap distrik. 1998: Sinot namba 21 NGI, Kimbe Januari 11-19, Ileksen bilong het bisop na helpim bilong em asisten bisop, Kiage Motoro. Senis na stretim Mas 2017

40 40 SIOS SECTION HISTRI NAME konstitusen bilong Sinot i yesa long en. Getake Gam i pinis olsem bisop. Wesley Kigasung i kisim wok bilong het bisop. Wok bilong NGCC (Niugini Kodineting Komiti) i pinis na Patna Forum i stat. Het tok: Mi makim yupela long Karim Kaikai. Jon 15: : Sinot namba 22 Jiwaka, Banz Januari 9-14, Lonsim Tok Bilip bilong Augsburg. Het tok: Papa God I Makim Taim. Boana dstrik i kamap. Namba Wan Boana distrik presiden em Rev. Kaik Yunamu. 2002: Sinot namba 23 Wau, Mumeng distrik Januari 12-18, Ileksen bilong het bisop na sios seketeri. Wesley Kigasung na Fua Singin Tok bilong sios plening (Visen 2010). Tok orait long Is Simbu i ken wok i go bilong kamap distrik. Lonsing Bilong Kristen Laip Stadi Karikulum Renbo Program. Boana i kamap distrik. Het tok: Kamapim Wanbel Wantaim God Na Arapela 2 Korin 5:16-21 Rom 5: : Sinot namba 24 Aiyura Kainantu distrik, Januari 19-23, Lonsing bilong Baibel Konkodans na Nupela Lotu Buk (Amamas Wantaim Na Lotu long God) Het Tok: Wokabaut Insait Long Lait Bilong Gutnius -1 Jon 1:5-7. East Simbu i kisim nem distrik na namba wan presiden em Miopa. 2006: Sinot namba 25 Wasu, Ukata distrik. Januari 8-13, yia anivesari bilong ELCPNG na 25 Silva Jubilee bilong Sinot. Ileksen bilong ol sios ofisa (het Bisop, Helpim Bisop, Sios Seketeri). Lonsing bilong Luksave bilong ol Sios Wokman. Het Tok. Kristen I Sanap Strong Long Bilip Na Mekim Wok. 1 Jon 3: : Sinot namba 26 Ogelbeng, Hagen distrik. Januari 6-11, Hagen na Melpa i sekan. Het Tok: Wokabaut Wantaim Bilong Ol Bilipmanmeri - Aposel 2: : Sinot namba 27 Martin Luther Seminary, Lae, Yabem Distrik, Januari 10-16, Ileksen bilong ol sios ofisa. Het Bisop Giegere Wenge, Asisten Bisop Zau Rapa na Sios Bisop Rev. Giegere Wenge, Seketeri Albert Tokave. Rivais Konstitusen, Lonsing Bilong Visen 2020, Het Tok: Wokabaut Wantaim Bilong ol Bilipmanmeri Insait Long Pasin Bilong Laikim. 2012: Sinot 28 Goroka, EHP. Januari Het Tok: Wokabaut Wantaim Famili Insait Long Pasin Bilong Givim. 2014: Sinot 29 Karkar Sekenderi Skul Januari, Karkar distrik, Madang Provins Het Tok: Givim Mipela Kaikai Long Dispela De - Matyu 6:11. Bihain long sinot, Sios Kaunsil i pasim tok long Liquidation bilong Luteran Siping (Kambang Holdings). 2016: Sinot namba 30 Heldsbach stesin, Kate distrik. Het Tok: Kingdom Na Strong Na Biknem I Bilong Yu Tasol, Oltaim Oltaim. Matyu.6:10. Lonsing bilong Kristen Redio, Voice of the Gospel. Lonsing bilong Nupela Karikulum bilong ol Wokman Trening Skul. Ileksen bilong ol sios ofisa. Rev. Jack Urame-Bisop, Rev. Lucas Kedabing Helpim Bisop, na Mr. Bernard Kaisom, Sios Seketeri. NIUGINI LUTERAN

41 EXTRA SIOS S HISTRI 41 I ELCPNG i gat 4pela bikpela hap bilong stori bilong en. Namba wan hap: Em taim bilong ol misin stat long 1886 i kam inap 1956, we ol i bin bungim planti hevi, tasol ol i wok strong i go yet. Namba tu hap em wok bilong kamapim wanpela Luteran Sios bilong dispela kantri ol i kolim olsem, Evanselikel Luteran Sios bilong Niugini (ELCONG) em long 1956 i kam Namba tri hap em nau dispela sios i lusim nem ELCONG na kisim nem ELCPNG bihain long Papua Niugini i kisim indipenden long 1975, ELCPNG tu i tokaut olsem, em i kamap wanpela autonomous sios long sanap em yet ( ). Ol lokol wokman i wok long kisim ol wok insait long sios opis, ol dipatmen na ol institusen na arapela ejensi na ol fesiliti. Ol ovasis misin i sambai long helpim aninit long bung bilong ol i kolim Niugini Kodineting Komiti. Long 1998, ol misin i lusim nem Niugini Kodineting Komiti na kisim nem Partna (Lutheran Overseas Partner Churches bilong ELCPNG). Namba 4 hap: Em tok bilong lukluk i go pas (Vision) kamapim sios i gat laip long strongim famili, strongim wok lida na strongim wokmisin (Revitalising the church) em bilong 2000 na i go moa. Tude ELCPNG i gat 17 distrik. Yabem, Kate, Madang, Goroka, Simbu, Hagen, Siassi, Papua, Immanuel, Niugini Ailan, Karkar, Bisop Rev. Jack Urame, Jiwaka, Ukata, Mumeng, Kainantu, Boana, Is Simbu. Tude tu, planti Luteran manmeri i wok insait long pablik sevis na praivet entaprais i muv long arapela provins na kamapim bung bilong ol na tu, sampela wokmisin i kamap long ol dispela hap. I gat ol kongrigesen bilong ELCPNG i stap long ol bikpela taun na ol stesin. Bihainim pasin bilong wok, sampela asples manmeri bilong ol dispela hap i kamap memba bilong Luteran Sios. Ol i joinim na kamapim sios bilong ol go moa yet. ELC Papua Distrik i gat ol kongrigesen na misin wok long hap saut bilong Papua Niugini, long Nesenol Kapital Distrik (NCD), Oro provins, Galf Provins, Westen Provins na Milne-Bay Provins. ELC Papua Distrik i gat visen long kamapim ol manmeri bilong dispela hap yet i ken kamap lida long ol kongrigesen, paris, seket na distrik bilong ol. Arapela tu i gat wok yet em Is na Wes Niu Britain, New Ireland, Manus, Is na West Sepik. ELCPNG i laik lukluk tu long ovasis olsem bipo i gat wok wantaim ol blakskin bilong Australia na nau tu, lukluk long Solomon Ailan. Insait long visen bilong ELCPNG, em i laik stretim na mekim stret wok bilong en olsem wanpela sios em i sanap long em yet. Jerry Daniels Mas 2017

42 42 TOK SECTION I KAM NAME LONG SIOS KAUNSEL... i kam long pes 33 Na tu Resolusen 16:209 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long Asisten Bisop bai i stap olsem Siaman bilong Skrining Komiti bilong skelim ol apliken husat i aplai long dipatmen het posisen bilong Ministri Sevis Sekta na Sios Seketeri bai siaman long Skrining Komiti bilong skelim ol apliken husat i aplai long dipatmen het posisen long Sosel Sevis Sekta, Sapot Sevis Sekta na Gavanens Sekta Bod. Na tu Resolusen 16:210 Kaunsel i tok: Mipela i givim wok i go long Sios Seketeri olsem Edministreta bai givim ripot long olgeta ol resolusen aninit long dispela asenda long Jun 2017 Sios Kaunsel. Na tu Resolusen 16:211 Kaunsel i tok: Mipela i givim wok i go long Konstitusen Riviu Komiti long stretim gut dispela ol senis na putim i go insait long Konstitusen na Bai-Lo pastaim long senis i ken kamap. Tok Bilong Ripot I Kam Long Dipatmen Na Distrik Resolusen 16:212 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel olsem, olgeta dipatmen na distrik ripot mas i stap insait long Kaunsel Folda na ol memba i mas kisim bipo long miting i stat. Na tu Resolusen 16:213 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel olsem, olgeta distrik mas putim tu distrik konfrens minit olsem hap bilong ripot na salim i kam long opis bilong Sios Seketeri wanpela mun bipo long Sios Kaunsel miting i kamap. Na tu Resolusen 16:214 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel olsem sapos wanpela dipatmen o distrik i no givim ripot long opis bilong Sios Seketeri wanpela mun bipo long Sios Kaunsel miting, dispela dipatmen o distrik bai nogat ripot bilong givim long Sios Kaunsel. Tok Bilong Rijinol Sinot Straksa Resolusen 16:215 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long Sios Plening Opis bai mekim sampela wok painim aut long ol toktok i stap insait long ol ripot Sios Kaunsil bung 2016 wantaim meri rep - Agnes Gabe. i go long Sinot na Sios Kaunsel na ol minit bilong ol dispela Sios bung na givim ripot wantaim sampela rekomendesen i go long Jun 2017 Sios Kaunsel. Na tu 16:216 Kaunsel i tok: Plening Opis ken wok wantaim MAKA Kaunsel na ol arapela distrik long kisim tingting na luksave long konsep na givim ripot long dispela konsaltesen wok long Jun 2017 Sios Kaunsel. Tok Bilong Nesinol Sinot Na Host Distrik Sinot Komiti Resolusen 16:217 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long Sios Seketeri i raitim pas i go long Host Distrik na tok klia long wok bilong Sinot bai bihainim Stia Tok em Nesinol Sios i bin kamapim pinis na i stap long ol host distrik bai bihainim. Taitel Bilong Distrik Na Nesinol Ekseketiv Resolusen 16:219 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel long bihainim disisen bilong sinot long ol distrik presiden bai kisim taitol olsem Distrik Presiden na nem Bisop em bilong nesinol ekseketiv tasol. Na tu Resolusen 16:220 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel long Sios Seketeri na HR Opis i mas kamapim gavanens na menesmen trening hariap long ol distrik lida manmeri na soim ol pawa na wokmak bilong ol. Tok Bilong Tem Bilong Ol Distrik Lida Na Opis Beras Resolusen 16:221 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long olgeta distrik lida manmeri na ol distrik opisols i mas bihainim ELCPNG Konstitusen 2010 i givim stia long seksen bilong tem bilong ol lidasip wok insait long distrik. Tok Kamap Long Ripot Bilong Human Risos Resolusen 16:224 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long surukim wok kontrak bilong Dr. Jaap Schep olsem Ekting Menesa bilong Asset Menesmen Unit (AMU) long narapela 18-mun na long wankain taim, HR Opis wantaim Dipatmen Het bilong Sapot Sevis Sekta ken NIUGINI LUTERAN

43 43 painim wanpela nesinol long wok wantaim (under study) Dr. Jaap Schep na kisim ples bilong em taim dispela kontrak bilong en i pinis. Na tu Resolusen 16:225 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel long Human Risos Komiti ken go het long mekim olgeta wok ripot i tok long en na givim ripot long Jun 2017 Sios Kaunsel miting long strongim. Na tu Resolusen 16:226 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long wok i go long HR Opis long mekim wok i sut long kontrak bilong ol arapela dipatmen het husat kontrak bilong ol bai pinis long 2017 na givim ripot long Jun 2017 Sios Kaunsel long strongim. Information Communication Technology (ICT) Polisi Resolusen 16:227 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long kisim ripot na givim wok i go bek long ICT Unit long mekim moa wok bilong awenes na kamapim ol woksap na givim skul long ol wokmanmeri insait long edministresen bilong ELCPNG i save moa long dispela Stia Tok na givim ripot bilong dispela wok awenes long Jun 2017 Sios Kaunsel. Tok I kamap Long Ripot Bilong Inta Sios Rilesen: Resolusen 16:228 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long Singaut Lista i ken i stap olsem na Inta Sios Opis i go het na putim nupela singaut long painim Ovasis wokman bihainim nid i stap: AMU Bilding na Konstraksen Menesa, Luteran Divelopmen Sevis (LDS) Progam Edvaisa, Melanesian Institute (MI) Researcher, Evanselis Trening Skul (ETC) Amron wokman/meri, Ukata Distrik Misinari/Wokman. Na tu Resolusen 16:229 Kaunsel i tok: Mipela i luksave long wok kontrak bilong Pasto Wolfgang Ludwig i pinis na givim wok long opis bilong Bisop long raitim pas na tok tenkyu long gutpela wok em i mekim long helpim ELCPNG. SAPOT SEVIS SEKTA BOD Ripot Bilong Ekting Fainans Seketeri Resolusen 16:231 Kaunsel i tok: Mipela wanbel long Sios Kaunsel i strongim wok poroman na bung wantaim bilong ol Het Opis wok manmeri, Sios Ekseketiv na ol Pasto wantaim Evanselis kamapim moa ofa i kam long ol bilipmanmeri long mekim wok Sios. Na tu Resolusen 16:232 Kaunsel i tok: Mipela wanbel long ol distrik lida i mas wok hariap na bringim bio-data bilong ol pasto na evanselis kam long Het Opis long Sios i ken skelim na baim liklik moni i go long ol pasto na evanselis. Na tu Resolusen 16:233 Kaunsel i tok: Mipela wanbel long moni ripot bilong Fainans Dipatmen i mas soim ples klia moni namba na tu percentage i go long wok Gutnius aninit long Ministri Sevis, wan wan Distrik na tu belgut bilong ol pasto na evanselis long taim bilong kamapim baset na taim bilong givim fainansol ripot long Kaunsel. Na tu Resolusen 16:237 Kaunsel i tok:mipela wanbel long lusim Portion 543 graun insait long Portion 35 na 36 long Bumayong i go long Water PNG wantaim compensation moni mak long K900,000. Na tu Resolusen 16:238 Kaunsel i tok: Mipela wanbel long Sios i kamapim Tenancy Agreement wantaim olgeta wokman na wokmeri husat i stap insait long Sios haus long Ampo. Na tu Resolusen 16:239 Kaunsel i tok:mipela wanbel long Sios Ekseketiv i ken toktok wantaim developer bilong Fisheries Wharf kisim maus bilong Sios long tok bilong 15 hectares bilong dispela 77.4 hectares graun long Ampo na i mas givim ripot long Sios Kaunsel na helpim Sios Kaunsel long mekim gutpela disisen long graun bilong en. Na tu Resolusen 16:240 Kaunsel i tok:mipela wanbel na tok orait long AMU 2017 Baset na 2017 A-Baset bai strongim amamas bilong Refomesen selebresen long wan wan distrik wantaim dispela K10,165 na Jun 2017 Sios Kaunsel bai skelim sapos Sios inap long givim moa moni bilong dispela selebresen. Na tu Resolusen 16:24 1 Kaunsel i tok:mipela wanbel olsem 2016 Reserve Fund moni ken i go long helpim over-expenditure bilong ol prosek olsem MV Mamose na fencing long Ampo sapos moni bilong ol dispela wok i sot. Sapos moni bilong ol dispela wok i kamap, orait dispela tok bai i no inap kamap olsem. Na tu Resolusen 16:242 Kaunsel i tok:mipela i wanbel olsem long peim Haus Lida Fund aut long ol lida, tok orait i mas kam long ol Distrik pastaim. Nesinol Opis i no ken holim peimen stap longpela taim tumas na tu, i no ken peim ol lida bihainim askim bilong ol klostu klostu olgeta taim wantaim nogat gutpela tok klia. Ripot Bilong Asset Menesmen Unit (AMU) Resolusen 16:236 Kaunsel i tok: Mipela wanbel long tok bilong Depreciation Policy bilong ol Church Ministry related haus stap insait long Aset Register bai kisim K1 depriciation value wan wan we bai kamap wanpela taim tasol na wok bilong meintenens bai stap long husat ejensi i yusim dispela haus (user pay). Mas 2017

44 44 TOK SECTION I KAM NAME LONG SIOS KAUNSEL TOK I KAM LONG OL DISTRIK Mumeng/Biak-GKI Patnasip Resolusen 16:249 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long Mumeng i ken bihainim stia i stap pinis na wok wantaim Inta-Sios na Ekumenism na dispela wok i ken kamap. Tok bilong hevi bilong Sios graun long ol distrik Resolusen 16:250 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel long AMU i mas mekim wokabaut i go long ol distrik we i gat hevi bilong graun na mekim tok klia long ol lida na manmeri long taitel bilong graun, tasol tambu long givim infomesen olsem land taitel na land taitel namba. Tok bilong AMU Komiti long ol Distrik Resolusen 16:252 Kaunsel i tok: Mipela wanbel olsem wok i go long han bilong AMU long kamapim polisi na terms of reference bilong olgeta Distrik AMU Komiti na givim ripot long dispela wok long Jun 2017 Sios Kaunsel. Tok bilong kamapim skul long Sios graun long Boana, Jiwaka, Madang na Ogelbeng Resolusen 16:260 Kaunsel i tok: Mipela wanbel long AMU ken wok moa wantaim ELC-Boana, ELC- Madang long tok bilong Asua na ELC- Hagen long toktok bilong hai skul long ol Sios graun ol tok long en na ripot long Bod long Jun 2017 we Bod bai mekim rekomendesen i go long Jun 2017 Sios Kaunsel long ol dispela Sios graun na wok ol wan wan distrik plen long kamapim. Telekom & Digicel Towers Resolusen 16:264 Kaunsel i tok: Mipela wanbel long AMU i mas wok wantaim Telekom na Digicel long kamapim agrimen bilong olgeta tower nau i stap long Sios graun, na bringim ripot long Bod o Sios Kaunsel long Ol Foma Sios Lida Na Wokman Na Wokmeri I Stap Yet Long Haus Bilong Sios Resolusen 16:265 Kaunsel i tok: Mipela wanbel na givim tok orait long AMU long wok wantaim Sios Edministresen long rausim ol dispela foma lidaman na foma wokmanmeri husat lusim wok pinis tasol stap yet long haus bilong Sios wantaim stia bilong Stia Tok Na tu Resolusen 16:266 Kaunsel i tok: Mipela wanbel na givim tok orait long Sios Edministresen i ken kisim legal action sapos wok bilong rausim ol dispela manmeri i kamap long dispela mak. Na tu Resolusen 16:267 Kaunsel i tok: Mipela i wanbel olsem olgeta Sios lida na wokmanmeri i mas sainim Tenancy Agreement bipo long ol i go stap insait long haus bilong Sios long Sios het kwata na tu long ol distrik. MAKIM OL WOKMAN Sotlis bilong Evanselism Dipatmen Seketeri Resolusen 16:272 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long Rev. Elymas Bakung i ken i stap narapela 3-yia tem moa i go inap Novemba Sotlis Bilong Edukesen Dipatmen Seketeri Resolusen 16:273 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long kisim Mr. Duaro Embi i ken i stap 3-yia tem mekim wok bilong Edukesen Seketeri i go inap Novemba Sotlis Bilong Fainans Seketeri Resolusen 16:274 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long kisim Mr. Titus Denano i ken i stap 3-yia tem mekim wok bilong Fainans Seketeri i go inap Novemba Sotlis Bilong Luteran Divelopmen Sevis Seketeri Resolusen 16:275 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long strongim Mr. Bonny Keoka i holim posisen bilong Luteran Divelopmen Sevis Seketeri long 3-yia tem i go inap Novemba Posisen Bilong Nesinol Yut Darekta Resolusen 16:277 Kaunsel i tok: Mipela i yesa long Mr. Robert Martin i ken holim posisen bilong Nesinol Yut Darekta long 3-yia tem i go inap long Novemba Sebi Biosi Jerry Daniels NIUGINI LUTERAN

45 KRISTEN REDIO 45 KRISTEN REDIO ELCPNG I STATIM WOK Sampela voluntia anaunsa bilong Kristen Redio, na redim ol program bilong autim Gutnius long redio. Ol i kamapim ol program insait long dispela opis na studio na salim i go long ol redio stesin bilong Nesenol Brodkasting Komisin na ol i save brodkastim ol dispela program. ELCPNG tu i gat wokman bilong em yet i stap insait long Kristen Redio na wok bung wantaim ol. Nem bilong ol sampela wokman husat i bin wok pastaim olsem Mr. George Opa na Mr. Kevin Bana long dispela taim. REDIO ELCPNG I REDI long mekim wok brokas long nupela redio stesin bilong en, 89.1FM long dispela yia Long planti yia i go pinis, ELCPNG i gat tingting long kirapim redio stesin bilong em yet. Na nau taim i redi pinis long Luteran Sios i ken brokas laiv wantaim kain kain program long autim Gutnius. Dispela redio stesin i kisim nem Kristen Redio. Dispela nem Kristen Redio bipo olgeta sios i bin bung long wok redio na givim dispela nem. Tasol hap tok i go wantaim nem Kristen Redio em Voice of the Gospel (maus bilong Gospel o Gutnius). Stat bilong wok redio i kamap insait long wok bung bilong ol misin na sios, na ol i bin givim nem Kristen Redio. Aninit long dispela wok bung, ol i wokim dispela studio na opis long 1967 long Martin Luther Seminary, Lae, na ol wokman bilong kain kain lotu i sindaun wantaim Mipela i luksave long ol sampela wokman husat i bin helpim wok bilong Kristen Redio bipo em: Geoff Baskett (menesa/trena), Mr. Zawieo Iwekeoc (menesa), Mr. Jonathan Freirich, Mr. Ken Grosch (trena), Mr. Jim Rogers (menesa KMP), Mr. Hemas Diwa, Mr. Robin Steven (menesa), Mr. Michael Eru, Mr. Andrew Eru, Mr. Paulus Uzzir, Mr. Juha Auvinen (wokman), Mr. David Haro, Mr. Jack Micky, Ms.Nelly Ravey, Ms. Egue Givong, Ms. Bella Tokeimota, Ms. Leola Wade, Mr. Baluk Bonney(menesa), Mrs. Jean Gaok, Ms. Edith Enonga, Ms. Ganning, Mr. Andrew Weago (Solomon Ailan), Mr. Anzi Mulat, Mr. Albert Atiyafa, Mr. Teata Poko, Sanang Zazoring na arapela. Mas 2017

46 46 SECTION KRISTEN NAME REDIO National Information and Communications Technology Authority (NICTA) i givim Operators Laisens pinis long ELCPNG i ken kirapim FM redio stesin long Jun 23, Wantaim dispela laisens, ELCPNG bai kirapim FM Stesin long brodkas insait long Lae siti. Wok brodkas bai i go long intanet na arapela lain ausait long Lae tu bai harim. Yu ken tiun insait long 89.1FM na harim. Insait long studio: Kisim save long wok redio. Rukmin Wijemanne bilong Australia i givim trening long yusim brodkas masin. Bihain long 1990 na 2000, wok bilong Kristen redio em i go daun na toktok bilong ELCPNG yet i mas kirapim redio stesin i kamap. Long 2004 o 2005 samting, Late Bishop Wesley Kigasung, i kirapim tok long sios kaunsil na kaunsil i strongim. Bihain long , Bisop Rev. Giegere Wenge i givim wok long ol wokman i mas mekim dispela tok i ken karim kaikai. Em i bin wok wantaim olpela komiti bilong Luteran Yunivesiti na ol i stretim gen ofis na studio bilong Kristen Redio. Rev. Elymas Bakung em i strong long dispela wok i ken kamap na mekim tok long bringim dispela wok i go aninit long Gutnius dipatmen na wok i kam. Mr. Thorsten Krafft em i kam long Germany na wok bung wantaim ol olpela wokman bilong sios olsem, Mr. Jerry Daniels wantaim Pasto Sanang Zazoring. Ol i wok bung wantaim Mr. Gomi Gipe husat i kisim pes bilong ol Luteran Tisa na Sumatin bilong Papua New Guinea Yunivesiti ov Teknoloji (PNG Unitech). Dispela liklik grup i wok wantaim ol na bungim sampela sumatin bilong tupela bikpela institusen insait long Lae siti olsem PNG Unitech na Martin Luther Seminary long kirapim wok bilong redio. Long 2015, ol 15pela studen voluntia bilong dispela tupela institusen ol i kisim skul long wok redio insait long sampela woksap Lutheran Communication Centre yet i ranim na kisim setifiket bilong luksave olsem, ol i gat save bilong redim program bilong redio. Wanpela voluntia i kam long Germany em Mr. Robin Hartmann i go pas long givim trening wantaim helpim bilong sampela wokman olsem Mr. Thorsten Krafft, Mr. Eckard Garbe, Mr. Kevin Bana, Mr. Solomon Yaungere na arapela. Insait long tripela woksap, ol voluntia i bin lainim wok long ol teknik bilong wokim rekoding na editing, wok bilong painim na raitim nius long go long redio, na rekodim ol program na presentim. Insait long ol woksap, ol i luksave tu long wok media insait long Papua Niugini. Ol i mekim musik skining we ol i luksave long wanem ol kain musik em bai planti manmeri i laikim. Ol i lainim rot bilong kisim ol toktok i kam long intanet na mobail fon. Las woksap i lukim wok tru bilong bringim ol masin bilong brodkas em wanpela saveman i bin kam long Australia na wok wantaim long stretim long Kristen Redio Ofis. Ol voluntia husat i bin kisim trening long woksap i save mekim spesel brodkas long ol bikpela bung bilong sios olsem sinot, wokmeri konfrens, yut konfrens na long pasto konfrens. Mipela i traim wok brodkas pinis long pasto konfrens - Kainantu, na yut konfrens - Henganofi, 2013, Karkar sinot , wokmeri konfrens, Boana, na sinot long Heldsbach Finschhafen Wok bilong traim brodkas i kamap strong na gutpela. Long sinot 30 long Heldsbach, Finschhafen, 2016, bung i wanbel long Kristen Redio - Voice of the Gospel, i ken stat wok na ol wokman na ol voluntia i bringim ripot bilong ol toktok i kamap long sinot i go aut long Finschhafen na Lae long 89.1FM. Long dispela yia, ol wokman bilong Luteran Komunikesen Senta bai stretim gut olgeta samting bilong wok brodkas na bai mipela i brodkas i go long yupela. Nupela wokmeri i kam pinis em Ms. Joyce Huanjo, husat bai wok klostu wantaim ol voluntia long redim ol program na presentim. I gat wok yet long haus bilong ol wokman i ken stap long en na tu, stretim gut ofis na studio long ol wokman na ol voluntia long sindaun na mekim wok brodkas. Mr. Thorsten Krafft i wok wantaim Sios Seketeri Mr. Bernard Kaisom long stretim ol wok na sapos olgeta samting i redi, ripot bai i go long Sios Kaunsil miting long Jun 2017 na brodkas i ken stat gut. Jerry Daniels NIUGINI LUTERAN

47 LDS 47 LDS I REDI LONG KARIM AUT NUPELA PROSEK LUTERAN DIVELOPMEN SEVIS (LDS) i redi long karim aut sampela nupela prosek bilong en, bihain long pinis bilong nupela wok plen bilong em. Seketeri bilong Luteran Divelomen Sevis, Bonny Keoka i tokaut olsem, wok plen em long strongim wok bilong planim kaikai insait long ol ples we planti taim hevi bilong bikpela san na kol i save bagarapim ol pipol. As tinting bilong prosek em long strongim wok bilong Yangpela Didiman na traim long helpim ol fama husat i save wok na planim gaden kaikai. LDS Seketari Keoka i tok, olsem sios, sapos ol pipol i kisim bagarap long hangere na dai, sios tu bai i dai. Em i tok, em i wok bilong em long painim ol rot we em inap helpim ol pipol long pasin bilong wokim na planim gaden kaikai na ol arapela diwai em inap kamapim mani. LDS i kamapim tingting bilong wok bung insait long famili we ol inap yusim liklik hap graun long mekim wok gaden. Taim ol i gat bikpela wok, ol i ken askim arapela famili memba o baim ol lain long helpim na mekim wok i kamap. Wok bilong famili faming i ken lukim ol kain wok olsem wara projek na arapela, tasol ol pipol i mas go het long mekim wok na LDS bai givim teknikol sapot. Long bipo LDS i save kisim mani long ol fama na aplai long ol dona ejensi long kisim mani long kamapim projek. Dispela tingting i no moa stap aninit long nupela wok plen bilong LDS. Long wanem, ol i laikim ol fama long kamapim na lukautim wok bilong ol yet. As tingting bilong dispela plen tu, em long helpim stap bilong ol fama insait long ol komuniti. Mr. Keoka i tok tu olsem, wara prosek em i bikpela samting we ol fama i ken yusim long mekim pis pon, lukautim pato na givim wara long gaden kaikai. Em i tok olsem, bipo ol i kisim wokman bihainim jiogrefikol lokesen, tasol nau ol i kisim wokman bihainim kamap bilong kaikai insait long wan wan provins. Ol i brukim i go tupela hap. Wanpela hap i bilong ol lain we bikpela kol na san i save bagarapim kaikai. Ol i kolim olsem High altitude na narapela hap em ol lain long Low altitude. Dua bilong LDS long Malahang. Dispela em ol ples we em i save kisim bagarap long taim bilong bikpela san. Ol tupela wokman bilong LDS bai stap long dispela tupela hap long hai na lo altitude eria na mekim wok. Ol bai wok klostu wantaim ol arapela rises stesin long ol hap ol i stap long en. Long hai altitude eria, ol bai wok wantaim Tambul rises stesin na long Lo altitude eria ol bai wok wantaim Aiyura na NARI rises senta. LDS i tingting long kamapim wanpela neseri long groim ol sid na bebi pis we ol fama inap baim long ol. Dispela tingting i stap, long wanem, planti taim ol sid ol yet i groim i no save kamap na planti i save dai. Ol ples olsem Raikos, Biliau na Begesin insait long Madang provins na Teptep long Morobe provins i wokim pinis sampela ol wok long groim ol diwai tulip na kabis na salim long mekim mani. LDS i painim aut olsem, dispela inap helpim ol fama long mekim moa mani long helpim sindaun bilong ol. LDS Seketeri Keoka i tok olsem, ol projek i kamap pinis, tasol launsim bilong nupela wok plen em ol i tingting long kamapim long Jun, Joyce Huanjo Mas 2017

48 48 SECTION STUWADSIP NAME TRENING WOKSAP BILONG STUWADSIP PINIS BILONG TRENING WOKSAP bilong sterwadsip kamap long Hobu kongrigsen, long Mamasi Luteran paris, ELC Boana distrik, klostu long Nawaeb Luteran Hai Skul. Meri i go pas long dispela wok, Dawa Kale long evanselism dipatmen i bin go pas long dispela woksop. Dispela woksop i sut long kamapim gutpela sindaun long sosaiti na long ol komuniti. Long pinis bilong dispela woksop, Evanselism Seketeri, Rev. Elymas Bakung i autim Tok bilong God na pasim dispela woksop. Rev. Bakung insait long tok bilong en, em i soim ol long luksave long Baibel na pasin bilong bihainim Tok bilong God na pawa na strong bilong God. Em i tok, long pasin bilong bihainim na bilipim tok, ol inap long lukim senis i kamap long laip bilong ol. Woksop i pinis long 24 April, Ol 36 manmeri husat i stap long dispela woksap i lainim planti gutpela samting bilong kamapim senis insait long laip bilong ol yet wantaim long ol komuniti ol i stap long en. Insait long dispela stewadsip woksop, wokmeri Dawa Kale i lainim ol long wokim sop long lemon, ekson sop bilong wasim plet, sospen, plet wantaim kap na spun, wokim stil wul na arapela samting. Rev. Elymas Bakung long toktok bilong en, em i amamas long lukim stewadsip wokmeri, Dawa Kale long go daun long level bilong ol grasrut pipol long givim kain trening na kamapim woksop we ol pipol i lainim pasin bilong helpim sindaun bilong ol. Insait long dispela wok bilong trening, wok bilong autim Gutnius tu i kamap long mekim ol manmeri i pas insait long Kristen laip bilong ol. Tenkyu tu long gutpela wok Rev. Mathos Tongoliong i mekim long kamapim kain woksop na singautim wokmeri long givim kain kos long ol pipol. sindaun bilong mi long ples. Bisop, Rev. Giegere Wenge, i bin tenkyu long gutpela wok Dava Kale i mekim long helpim sindaun bilong ol pipol long ples long grasut level. Em i tok, dispela ministri em i gutpela tru olsem na sios i mas strongim na karim i go long olgeta hap bilong ELCPNG na Papua Niugini. Em i amamas long evanselism dipatmen i sapotim na strongim dispela wok. ELCPNG Jeneral Seketeri, Mr. Benard Kaisom i tok: Mi amamas long planti bilong yupela i stap insait long dispela kos. Em bai helpim yupela long stretim sindaun bilong yupela long ples. Em i tok, taim yupela i mekim wok na kisim kaikai bilong hatwok bilong yupela - yupela i mas tingim wok bilong God wantaim ofa bilong yupela. Papa graun, Mr. John Labi i tok: Mi amamas long dispela kos i kamap long hap bilong mipela. Yumi mas strongim wok Luteran Sios i mekim long helpim sindaun bilong ol pipol. Em i tok, mi amamas long givim hap graun i go long sios long mekim dispela wok long kamapim senis long sindaun bilong olgeta pipol. Ol i gat plen tu long wokim wanpela haus lotu long dispela hap graun long kirapim wok bilong sios na pasin bilong lotu i ken stap long hap. Long nau, ol i stap long haus sel na lotu. Olsem na ol i tingting long kirapim nupela haus lotu long dispela hap bilong Hobu. Paulus Tali Dispela woksop i no bungim ol Luteran memba tasol. Ol Kristen memba bilong arapela sios tu i bin stap wantaim na lainim gutpela save bilong helpim ol yet. Wantaim ol, ol lain bilong pablik sevan, prinsipal na ol tisa bilong Nawaeb Luteran Hai Skul, ol komuniti skul tisa na studen tu i stap. Wanpela yut memba, Amon John, 19 yia bilong en i tok, Mi bisi long dispela trening na mi lus tingting long ol pasin bilong ausait na raun nating. Mi amamas long kisim gutpela save bilong helpim NIUGINI LUTERAN

49 PCC OL SIOS INSAIT LONG PNG I LUKLUK LONG WOK BUNG Rev. Francois Pihaatae wantaim ol pesman bilong sios insait long PNG. OL LIDAMAN husat i makim Pasifik Konfrens bilong ol sios i bin stap insait long wanpela bung long Melanesian Institute long Goroka. Insait long dispela bung, ol i lukluk long sampela hevi i bungim ol sios insait long kantri. Wantaim het tok: Tingim bek wok bung bilong ol sios insait long Papua Niugini. Insait long 4pela de diskasen, em i bungim ol sios lida bilong Papua Niugini Yunaited Sios, PNG Katolik bisop konfrens, Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini, Angliken sios bilong Papua Niugini na PNG Kaunsil bilong ol Sios. Bung i bin stat long 18 i go pinis long 22 Oktoba, As tinting bilong dispela bung, em long kamapim wanpela mak we ol sios insait long Pasifik inap bihainim long lukluk na skelim long mekim wok na wanem samting ol bai mekim wantaim long helpim sindaun bilong ol Kristen insait long ol sios. Het bisop bilong Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niunigi, Rev. Jack Urame i tok, taim yumi luksave long ol salens long sosaiti na sot bilong ol pipol, yumi mas bung wantaim olsem Kristen komuniti long helpim sindaun bilong olgeta manmeri insait long Pasifik. Jeneral Seketeri bilong PNG Council of Churches, Rev. Roger Joseph i tok strong long ol sios lida long ol i mas wok bung wantaim olsem ol lain husat i makim wan wan sios bilong ol na stap wanpela bodi. Pasifik Konfrens bilong ol Sios (PCC) Jeneral Seketeri, Rev. Francois Pihaatae i tok, Pasifik Konfrens bilong ol sios i bin painim out olsem, ol sios insait long Papua Niugini i no save wok bung wantaim long toktok long ol hevi em kantri i wok long bungim nau. Taim ol i laik pinisim dispela bung, ol i bin sainim PNG Sios Lida Stetmen tingim gen ekumenikol rilesen long (Rethinking Ecumenical Relations) na wok bung insait long Papua Niugini. Ol hetman na lida i makim ol sios i bin sainim dispela pepa. Lorraine Basse Joyce Huanjo i tanim tok. PASIFIK 49 ISLAM LOTU LONG PASIFIK Pasifik Konfrens bilong ol Sios i tok, pasin bilong toktok i go i kam namel long arapela lotu em ki bilong stretim hevi. Dispela tok i kamap long las asembli bung taim Samoa i tok long rausin ol Islam lotu. Seketeri Jeneral bilong Samoa Kaunsil bilong ol sios, Rev. Ma auga Motu, i tok konstitusen bilong kantri i mas luksave gut long Kristieniti (Kristen Sios) na pinisim lotu Islam. Em i tok Islam lotu i kamapim pret, maski em i gat 0.03 pesen bilong ol pipol i tokaut long Muslim bilip long 2001 sensas. Tasol Jeneral Seketeri bilong PCC Rev. Francois Pihaatae i tok, namel long ol Kristen sios long Pasifik, dispela tok i mas kamap long pasin bilong toktok na wanbel pastaim na pasim tok long mekim wanpela tok bilong lotu Islam. Kamapim spes we olgeta i mas kam bung na pasim tok, em i tok. Ol i gat rait long rausim ol Islam, tasol pastaim yumi mas lukluk long bilip bilong yumi olsem Kristen i tokim yumi pastaim, em i tok. Francois Pihaatae i tok, long Fiji ol planti Muslim i stap em ol i gutpela lain i save helpim kantri. Nem Islam em lotu, tasol ol lain i bihainim Islam em ol Muslim. Redio NZ Mas 2017

50 50 NIUS ELCPNG AMAMAS SMATFON APP Sapos yu no kisim wanpela Sios Kalenda yet o yu nogat rot long kisim ol sios buk long ELCPNG risos senta, orait nau i gat wanpela rot we yu ken bihainim na daunlodim dispela ol samting long Android Smatfon bilong yu. Wanpela Nupela Amamas App bilong ELCPNG i bungim Buk Baibel wantaim Olpela na Nupela testamen na tu, Amamas Wantaim Na Lotu Long God buk i stap insait. Yu no save long Baibel ves bilong de? Sekim tasol Sios Kalenda insait, na harim sampela ol song bilong Amamas wantaim o ridim ol 95 Het tok bilong Dr. Martin Luther. long Tok Pisin na Tok Inglis tu. Plis sekim risos pes bilong ELCPNG long intanet na daunlodim ol fri aplikesen long smatfon bilong yu. Smatfon wantaim Amamas App. WOKMERI INSEVIS KOS BILONG NUPELA KURIKULUM - BAITABAG OL TISA BILONG wokmeri skul olsem, Stang Wokmeri Trening, Sattelberg, Baitabag na Gatop i bin bung long wanpela insevis kos. Ol i bin bung na lukim nupela kurikulum bilong ol wokmeri trening skul. Ol meri i makim Martin Luther Seminari, Senior Flierl Seminari, Luteran Hailans Seminari, Banz Sios Koles na Amron Evanselis Trening skul. Ol 60pela tisa i kamap long Baitabag, Madang Provins. Insevis i bin stat long 5-15, Disemba, Saplen bilong Wasu Hai Skul, Pasto Panpan Gesa i bin ranim insevis kos. Em i tok, insait long nupela kurikulum, ol tisa bai tisim nupela metod, besik skil na lesen plen. Sios i laik kamapim nupela senis long wokmeri skul i go long narapela level, em i tok. Ol meri i greduet long koles i mas lainim tising plen na save long bringim ol yangpela meri insait long kongrigesen na paris. Nesenol wokmeri kodineta, Ms Lulan Kae i tok, insevis bai soim save na plen bilong nupela kurikulum i bihainim nupela tising kod long ol lesen. Em i tok, sios i trenim planti meri husat i wok long sios nau. Sios i laik senis i mas kamap long ol tisa Ol wokmeri trening skul tisa i sanap long grup piksa. na studen. Em i tok, planti taim ol tisa i no save bihainim mak bilong tising. Mi amamas long dispela insevis kos i soim nupela tising metod long ol meri, em i tok. Em i tok, ol meri i mas mekim wokmisin tu long ol komuniti bihainim visen 2020 plen long strongim famili. Na ol tisa i mas tis gut bihainim ol save aninit long nupela kurikulum. Wanpela tisa bilong Gatop skul, Naomi Katom i tok, em i amamas long dispela insevis kos i bringim nupela save na senis long ol skul. Gatop skul i stap logwe na transpot i go kam em i hat tru. Het opis i no luksave long mipela, tasol God i save mipela i stap. Skul fi long Gatop skul nau em K long wan wan studen. Ms. Lulan Kae i tenkyu long Sios Patnasip Program na Luteran Ovasis Patna Sios long sapotim ol wokmeri trening skul. Tenkyu long Pasto Panpan Gesa i givim mipela insevis kos na long ol lain i raitim kurikulum. Bihain long insevis kos, ol tisa i kisim setifiket long soim olsem, ol i gat dispela save inap long helpim sios taim ol i tisim ol meri long wok bilong ol. Paulus Tali NIUGINI LUTERAN

51 NIUS 51 TOKSAVE LONG ELCPNG FAITH OFA 2015 Instalim ol nupela dipatmen seketeri insait long Ampo, 8 Februari, WOKMAN HUSAT I KAM OL NUPELA DISTRIK PRESIDEN - Pasto Sokekac Tawaman em i nupela presiden bilong Boana distrik. - Pasto John Noibano em i nupela presiden bilong Goroka distrik. - Pasto Joneti Metu em i nupela presiden bilong Kate distrik. - Pasto Yasam Aiwara em i nupela presiden bilong Yabem distrik. Nupela Sios Kaunsil memba em Mr.Tim Kahata. HET BILONG OL DIPATMEN - Rev. Elymas Bakung em i stap yet olsem seketeri bilong Gutnius dipatmen. - Mr. Bonnie Keoka em i seketeri bilong Luteran Divelopmen Sevis. - Mr. Ulch Tapia em i stap yet olsem seketeri bilong Luteran Helt Sevis. wantaim tupela pikinini bilong ol, Nora na Jaron. Tupela wantaim em ol pasto na ol bai i stap tripela yia na wok tisa long Senior Flierl Seminari, Logaweng, Finschhafen. - Dr. Florian na Dr. Katrin Schwoebel ol i kam wantaim tripela pikinini bilong ol em Teresa, Isabella na Ben. Tupela wantaim ol i medikol dokta na ol bai wok long Gaubin haus sik. Ol bai stap tripela yia tem. - Rev. Reynaldo na Carol Sadca wantaim tupela pikinini, Giann na Havilla. Ol i kam long Luteran Sios long Philippines. Ol bai wok tisa long Amron Nesenol Evanselis Trening Senta, Madang. - Rev. Larry na Tina Matro bai wok tisa long Martin Luther Seminary. - Eghosa Barbara Obaseki em wok long Braun Memorial haus sik. OL VOLUNTIA - Mr. Yanis Mueller em i wok long sait bilong musik wantaim ol yut. Em i wok wantaim Matthias Troeger. Niugini Luteran i soim lista bilong ol distrik na husat lain i bin givim ofa long ELCPNG day Dispela mani bin go long ol prosek insait long Gutnius Dipatmen. Long 2015 totol mani yut seksen long evanselism dipatmen i kisim long helpim ol yangpela long baim sip trenspot i go long yut komfrens long Kabwum, Ukata distrik. Ofa mani i kam insait long 2015 em: ELCPNG Event: Special ELC Ukata K ELC Yabim K 3, ELC Karkar K ELC Boana K ELC Papua K ELC Kate K ELC Madang K ELC Kainantu K ELC Jiwaka K ELC NGI K ELC Goroka K ELC Immanuel K 10, Individual K Total: K18, Nupela yut darekta em Mr. Robert Martin. OL OVASIS WOKMAN - Dr. Clement Ralison Rakotoson em i kam long Luteran Sios insait long Madagascar. Em i go wok dokta long Braun Memorial haus sik long Butaweng, Finschhafen. - Rev. Knut na Anne Cramer i kam - Mr. Vincent Fottner em i wok long worksop long Gaubin haus sik. - Mr. Julian Schoen em bai mekim wok long skulim ol pikinini (Home Schooling Teacher) bilong ol pikinini bilong ol Schwoebels long Gaubin. - Mr. Jonathan Krapf em wok insait long ol kongrigesen long Imbongu seket long Immanuel distrik. Expenses 2015: Bank fees K Baim sip i go long Yut Komprens long Kabwum: K 19, Total: K19, Mas 2017

52 52 NIUS TOKSAVE LONG ELCPNG FAITH OFA 2016 Niugini Luteran i soim lista bilong ol distrik na husat lain i bin givim ofa long ELCPNG day Dispela mani bin go long ol prosek insait long Gutnius Dipatmen. Long 2016 sampela mani, ivents seksen long evanselism dipatmen i kisim long helpim 40 yia independens selebresen long Lae i kamap kalaful. Ofa mani i kam insait long 2016 em: ELCPNG Event: Special ELC Ukata K ELC Yabim K 20, ELC Siassi K ELC Simbu K ELC Imman. K ELC Boana K ELC Kate K ELC Jiwaka K ELC Goroka K Individuel K 6, Institusen K 3, Kampani K 20, Total: Expenses 2016: K53, ELCPNG 130 yia sios i ron na 40 yia Independens selebresen long Lae : K 17, AMPO DAUN PASIN NA WOK GUT - LUKIM MOA BLESING Peter Yasingat, man i lukautim wok bilong printeri long Ampo het opis. PASIN BILONG DAUNIM yu yet na buk na pepa, em i gat bikpela save mekim gutpela wok, bai bringim long lukakutim dispela wok. Taim yu blesing insait long laip bilong yu. laikim wok bilong poto kopi - Peter i save sambai olgeta taim long helpim na inapim wok bilong wan wan dipatmen na ol Kristen memba tu. Peter Yasingat, em i bilong Awara paris insait long Wantoat seket, Yabem distrik, Morobe Provins. Em i wok olsem printa long ELCPNG het opis long Ampo. Em i holim dispela wok inap long 36 yia nau. Insait long wok printeri, Mr. Yasingat i wok aninit long ol sios lida olsem, Bisop Sir Zurewe Zurenuoc, Bisop Sir Getake Gam, Bisop Sir Wesley Kigasung, Bisop Rev. Giegere Wenge, na nau em i wok yet aninit long Bisop Rev. Jack Urame. Insait long wok bilong en, em i lukim planti senis i wok long kamap insait long Evaselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini. Mr Yasingat i tok, olgeta laip bilong en, em i stap insait long wok bilong sios. Pastaim em i bin wok wantaim Ridima parish yut olsem presiden inap 4pela yia. Em i bin wok tu wantaim ELCPNG renbo program, edukesen dipatmen na Kristen edukesen. Long wanpela hap yia bilong en, em i bin wok wantaim Sakey Ronuc insait long Was Long Sipsip program. Olsem na long save na wok long sait bilong ol Mr. Yasingat i tok, long taim bilong em olsem yut presiden na long lukluk bilong tude, ol lida bilong nau i no save givim inap taim bilong ol long mekim yut wok. Wok ministri bilong yut i pundaun tru, olsem na long tude ol planti yangpela manmeri i no bihainim stret pasin bilong Kristen laip. Ol yut i bagarap long olgeta pasin nogut olsem drag na alkohol abius, hom-bru na paia wara. Long wanem, Tok bilong God tasol bai senisim laip bilong ol yangpela na gutpela sindaun bai kamap long ol sosaiti na long ol ples. Tok bilong gutpela sindaun, pe wantaim mani-kago, em i save amamas long wok gut long soim olsem sios wok i kamap gutpela. Pasin na wokabaut bilong em i salensim ol Kristen olsem, man i laik stap gut em i mas daunim em yet na wok gut. Paulus Tali NIUGINI LUTERAN

53 ELCPNG RISOS SENTA NUPELA BUK: GIVIM MIPELA KAIKAI BILONG DISPELA DE NIUS 53 SIOS KALENDA BILONG 2017 Sios Kalenda bilong yia anivesari long reformesen - nau i redi pinis na yu ken kisim long ELCPNG Risos Senta long Ampo Lae. Yu ken baim tu long Singaut Christian Book Store long top taun, Lae. EBC Printery long Lae i bin printim Kalenda long Novemba 2016, bai ol seminari i ken givim long ol greduet studen. Ol 3pela liklik meri i soim buk, Kaikai bilong yu long de. DISPELA NUPELA BUK Kaikai bilong yu long de, i helpim yu olsem het bilong famili long save long Baibel na gro long spirit. Yu olsem het bilong famili, yu inap skulim ol pikinini bilong yu wantaim Tok bilong God long olgeta de. Yu kisim strong long bilip na strongim bilip bilong ol pikinini bilong yu olsem kaikai bilong yu long dispela de. Yu yet i kaikai pastaim na givim long ol pikinini bilong yu. Givim mipela kaikai bilong dispela de em i wanpela singaut yumi save mekim long prea bilong Bikpela Jisas. God i save givim kaikai long olgeta pipol, gutpela wantaim ol lain nogut tu. Yumi Kristen i save mekim dispela prea long kirapim yumi yet olsem pikinini bilong God na stap wantaim em. Dispela buk bilong famili lotu i kamap long yia 1730 long Herrnhut long Germany. Long dispela taim, planti Anabaptist Kristen i kisim bagarap long han bilong ol arapela sios. Olsem na wanpela lida i kamap long helpim ol long sindaun gut, nem bilong em Nicholas Ludwig von Zinzendorf. Em i Kristen loya, tasol em i laik helpim ol lain i gat hevi long sindaun gut. Em yet i gat graun olsem na em i bungim ol na kamapim wanpela liklik lotu nem bilong en, Moravian Sios. Em i wanpela liklik sios insait long bikpela sios Luteran. Ecclesiola in Ecclesia, em i min, liklik sios insait long bikpela sios. Luteran Sios i laik rausim em wantaim grup bilong em, tasol em wantaim lain bilong en i wanbel long bihainim tok bilip bilong Augsburg. Olsem na ol i larim em i stap wantaim Luteran sios. Dispela sios nau i gat nem olsem, Evangelische Brüder Unität -Herrnhut Brüdergemeinde. Long tok Pisin em i olsem, Evanselikol Bung bilong ol Brata - Herrnhut Brata Kongrigesen. Insait long histri, dispela sios i bin kamap long Mas, 1457 long Bohemia. Em i kamap olsem senta bilong wokmisin bilong Luteran Sios. Dispela buk i stap long namba wan prin long 2016, na long 2017, em i kamap namba tu prin. Baim dispela buk long Risos Senta, Ampo. Prais bilong buk em K6.00 long wanpela kopi. Sapos yu gat sampela tingting, raitim pas na tokim mipela. Bai mipela i ken skruim dispela wok long 2018 na i go. Rev. Don B. Muhuyupe Kava bilong kalenda i gat nupela laminesen long helpim kalenda i stap longpela taim. Prais bilong Kalenda em Siks Kina (K6.00). Nupela Sios Kalenda Mas 2017

54 54 BRET BILONG HEVEN kam long PNG na visitim ELCPNG long strongim wok patnasip i go moa namel long ol yet. Rev. Edwin Huevos, tisa bilong Logaweng Seminari, Finschhafen. BRET BILONG HEVEN SIOS PATNASIP LONG PASIN NA WOK INSAIT LONG ELCPNG MAK: LONG SOIM PIKSA BILONG BAIBEL i tok wanem long sios patnasip insait long pasin na rot (context) bilong ELCPNG long tude. Dispela tok, patnasip em i no nupela samting insait long rot na pasin (context) bilong ELCPNG. Wanpela bilong wok patnasip em, Patnasip Sande (poroman Sande), i kamap planti yia i go pinis. Sampela taim long namel bilong yia 2015, mi lukim planti patna grup bilong Germany i bin Olsem na sapos yumi askim ol long tokim yumi mining bilong sios patnasip em i wanem samting, planti lain bai i no inap tokim yumi gutpela bekim bilong dispela askim. Mi gat dispela aidia o tingting i sut long wanem samting mi lukim long taim bilong intanesenol ritrit long Septemba, Het tok bilong dispela bung em i sut long patnasip. Dispela ritrit em i bung bilong olgeta ovasis misinari husat i wok insait long ELCPNG, mi tu i stap insait long en. Insait long dispela ritrit, planti rot na pasin bilong patnasip ol i wok long givim. Wanpela bilong ol lain insait long dispela bung i tok olsem, em i luk olsem patnasip insait long pasin bilong marit. Long Stat 2:23, mipela i ridim long Tok Pisin olsem, Man i lukim meri na em i tok olsem, Em nau. Em i poroman tru bilong mi.... Narapela i kamapim piksa bilong ol pipol i wokabaut wantaim o bung wantaim, olsem Jisas i wokabaut wantaim tupela disaipel i go long Emaus, Luk 24: Tasol narapela i soim piksa bilong bung wantaim (companionship) olsem mi laik brukim bret bilong mi na kaikai wantaim narapela man. Long taim bilong malolo, wanpela pasto i soim mi narapela piksa bilong patnasip olsem. Em i tokim mi stori bilong wanpela aipas man na man i gat lekhan nogut husat i laik wokabaut antap long wanpela olpela bris na i go long hapsait. Long wokabaut antap long bris, aipas man husat i no inap lukluk long bris i karim dispela man lekhan nogut, husat inap lukluk tasol em yet i no inap wokabaut. Taim tupela i toktok, lukluk na harim wantaim, tupela inap wokabaut i go long hapsait bilong bris. Dispela i soim pasin na piksa bilong wok patnasip. Taim mipela i toktok i go i kam long wok bilong patnasip, ol askim i kamap long mipela olsem, Dispela tok bilong patnasip i fit o sut long wok yu mekim? Sapos nogat, yu gat narapela rot bilong bihainim na kamap long mak? Mi bilip olsem, sapos yumi askim ol lain husat i wok insait long patnasip NIUGINI LUTERAN

55 55 program, bai yumi harim kain kain bekim o ansa bilong en olsem mipela i harim na lukim long dispela bung (ritrit). Olsem na sapos yumi olgeta i kamap long wanpela mak na rot bilong patnasip, em bai helpim yumi sapos yumi i painim wanpela mining bilong en inap helpim yumi long dispela tok, patnasip. Olsem na bai yumi kamapim mining bilong sios patnasip olsem wanem? Gutpela rot bilong bekim dispela askim em long yumi askim pastaim long wanem wok bilong en. Bilong wanem na ol Kristen sios na ol oganaisesen o grup i save kamapim wok patnasip? Wanem em i bikpela as bilong en? Putim i go long narapela we na yumi askim olsem, Baibel i tok wanem long as bilong wok patnasip? Prea bilong Jisas long Jon 17:20-23 inap kamapim bekim o ansa bilong dispela askim. Insait long dispela prea, Jisas i bin prea long yuniti bilong ol biliplain bilong en long ol man bilong dispela graun o ol lain i no bilip inap bilipim Jisas olsem Bikpela na helpim bilong ol. Olsem na yumi inap tok olsem, yuniti o bung wantaim i pas wantaim wok patnasip. Wok patnasip i no inap kamap sapos i no gat yuniti. Long dispela yumi ken tok olsem, bikpela as bilong sios patnasip insait long misin, em olsem, long bringim Gutnius i go long olgeta hap graun o long olgeta pipol. Dispela tingting i tokaut long stori bilong Jisas i mekim kamap gut wanpela lekhan nogut i soim long Mak 2:3-12. Sampela man ol i stap long wanpela tingting long bringim dispela lekhan nogut man i go long Jisas i mekim em i kamap orait. Long dispela taim, planti lain manmeri i stap, na Wok patnasip i no inap kamap sapos i no gat yuniti. ol i no inap kisim em i go long Jisas taim em i wok long autim Tok bilong God insait long haus. Ol i pasim tok long kisim dispela man i go antap long het bilong haus, wokim hul na lusim dispela man i go daun klostu long Jisas. Dispela em i stori bilong wanem samting em i patnasip. Ol i bin i gat wanpela tingting na mak, na ol i bungim wanem samting ol i gat long inapim tingting na mak bilong ol. Long dispela stori, wanpela em i bin givim mat bilong em, 4pela man i bungim strong bilong ol long karim lekhan nogut man, narapela i kamapim aidia o tingting bilong kisim sikman i go antap long het bilong haus, narapela i givim rop bilong em long ol i ken pasim na lusim i go daun long Jisas, na narapela man i yusim save bilong en long brukim na opim het bilong haus. Dispela i soim trupela piksa bilong wok patnasip. Lukluk long piksa bilong dispela stori, yumi ken kamapim gutpela aidia o tingting long painim gutpela rot bilong wok patnasip insait long sios. Taim mi wok long painim gutpela mining bilong patnasip, mi lukim dispela stori em inapim tingting bilong wok patnasip. Em i kamapim piksa bilong sios patnasip olsem asosiesen bilong 2pela o moa bodi o grup husat i kamapim gutpela wok bung long kamapim kaikai bilong tingting ol i wanbel long en long pasin bilong bungim tingting, aidia, ol strong na samting (resource), long kamap o inapim mak bilong ol. Dispela mining i go wantaim long pasin bilong bilip long wanpela na arapela (trust), lukluk long wanem samting i mas kamap (expectations), mekim wan wan wok na kamapim kaikai bilong wok. Taim yu lukim mining bilong dispela tok, bai yumi kamapim wok insait long ELCPNG olsem wanem? Long nau ELCPNG i kamapim patnasip wantaim ELCB, Evanselikol Luteran Sios long Not Germany, Leipzig Misin, ELC, LCA, na Saut-Sauth Patner bilong en. Wanem em as bilong patnasip bilong en wantaim ol arapela sios? Bungim olgeta olsem wanpela, olgeta dispela sios i wok bung wantaim olsem patna long bringim Gutnius i go long ol haiden o ol lain i no bilip? Sapos yumi yusim stori long antap, husat i kamap olsem man i gat lekhan nogut (paralytic) em ol dispela lain patna i wok long helpim? Mi mekim dispela askim i go long ol studen bilong Senior Flierl Seminari, long husat em dispela lekhan nogut man, na olgeta i painim hat long bekim dispela askim bilong mi. Sapos olgeta dispela sios i kamap wantaim wanpela mak long bringim Gutnius i go long wanlain bilong Papua Niugini-Irian Jaya (West Papua) na bungim olgeta samting bilong ol (resource/mani) long inapim mak bilong ol na bai yumi lukim olsem, bekim bilong dispela askim bai karim kaikai. Bihain long longpela toktok i go i kam, mipela olgeta i wanbel olsem, dispela tingting na mak i stap wantaim wanem tingting na aidia mipela i soim insait long dispela patnasip, em bai i no inap kamap gut insait long ELCPNG. Dispela i soim mi long mi mekim wanpela askim wankain long dispela askim i bin kamap long dispela bung olsem. Dispela tok patnasip em i fit insait long we na pasin (context) bilong ELCPNG? Sapos nogat, wanem em i narapela tingting o pasin bilong wok sios bai bihainim? Rev. Edwin Huevos Tisa, Logaweng Seminari. Mas 2017

56 56 INTAVIU INTAVIU WANTAIM NUPELA EKSEKETIV INSAIT LONG JULAI 2016, nupela ELCPNG ekseketiv Rev. Jack Urame na Bernard Kaisom i toktok long intaviu bilong Niugini Luteran. Tupela i toktok long wok tupela i mekim long sampela mun i go pinis. Tupela i toktok long ol wok na hevi tupela i bungim insait long wok bilong tupela. Bisop Jack Urame: Inap yu tokim ol rida bilong Niugini Luteran long yu kam insait long nupela opis bilong yu olsem wanem? BISOP URAME: Mipela i statim wok long mun Mas, Olsem na long mipela, em i olsem wokabaut wantaim planti askim, tubel na tingting gut. Insait long dispela wokabaut i gat salens, mipela i lukim tu olsem, i gat rot we mipela i mas go yet. Long wanem, long lukluk bilong mipela, jeneresen bilong ol papa bilong mipela, mipela i kamap long mak we nupela senis i mas kamap, na mipela i mas wokabaut insait yet long en. Mipela i lukluk i go bek long dispela wokabaut, mipela i lukim tu planti gutpela samting i wok long kamap - wanem samting ELCPNG i bin kamapim na givim, na ol pipol long ples na ol ovasis misinari i kamapim. Mipela i lukim tu long wok ol sios-papa bilong mipela husat i karim Gospel insait long hatpela rot na taim. Dispela sios i bin wokabaut insait long solwara i bruk - na sampela taim, solwara i slip isi na sampela taim solwara i kirap olsem na mipela i wok long go antap, na mipela i kam daun olsem na wokabaut i no stap stret na isi. Taim mipela i kisim opis, mipela i tok olsem, histri i mas tisim mipela nupela save long painim ol nupela rot long muvim na karim dispela sios i go het. Ol dispela salens i givim mipela gutpela tingting na rot long kamapim mining bilong sios em i wanem samting, na misin bilong sios em i wanem samting, na wanem rot mipela i mas bihainim, moa long 100 yia bilong Kristen sios i kam stap long dispela kantri. Long mi yet, dispela em i wokabaut bilong amamas na tingting, na dispela samting i karim mipela i wokabaut wantaim. Long mipela, em i mak bilong tanim bek. Em i min mipela i mas senisim pasin bilong rot yumi mekim wok, na we yumi i ranim wok edministresen bilong mipela, na rot mipela i bihainim long tokaut long Gospel. Ol nupela pasin na aidia, ol senis i kamap long sosaiti, ol hevi i kamap long Wol na kantri i kamapim hevi long wokabaut bilong yumi. Yumi no inap putim yumi yet longwe long ol dispela laip na senis. Yumi mas go wantaim senis bilong taim i kam wantaim ol nupela aidia na wanem rot na we bilong abrusim ol dispela hevi bilong laip i go pinis. Inap yu tokim mipela long wokabaut na wanem lukluk na tingting bilong yu? BISOP URAME: Insait long 2pela mun tasol, mipela i visitim, toktok na sindaun wantaim ol 10pela distrik, dispela em i narakain tru. Mipela i stat long Madang i go inap long Ialibu. Mipela i lukim na pilim tru laip bilong ol yut, meri na ol pipol long kongrigesen. Ol pipol i stap long hap na sios i stap long hia, na laip tru i stap long hap. Long wanem, ol i no gat hevi bilong edministresen, na ol i amamas long olgeta de laip bilong ol. Pastaim ol pipol i ting ol i stap longwe tru long lidasip bilong sios. Tasol nau ol i lukim olsem, yumi i wokabaut wantaim ol, bringim na bungim senta bilong edministresen i go daun long level bilong ol pipol, husat i stap bodi bilong dispela sios. Mipela i lukim NIUGINI LUTERAN

57 57 Tupela wokman bilong Luteran komunikesen senta i toktok wantaim Het Bisop Jack Urame na Jenerol Sios Seketeri, Mr. Benard Kaisom long Ampo. sampela salens we ol distrik i gat hevi long menesmen, lidasip na ol propeti. Dispela i no daunim mipela, na mipela i toktok wantaim ol lida bilong distrik pinis long ol dispela hevi. JENEROL SEKETERI: Visit mipela i mekim em i soim wanem samting mipela i mas lukluk long en. Sios kaunsil i givim tok orait pinis long mipela, long stat lukluk long en - long senis bilong straksa we mipela i mas lukluk bek long wok bilong ol distrik. Bai yumi mekim ol distrik i pas wantaim Ampo olsem wanem? Wantaim ol teknoloji long han bilong yumi, em i no inap givim yumi bikpela wok long bungim yumi wantaim ol. Wanpela bilong ol bikpela wok yumi mas lukluk long en em, bai yumi mekim wanem long katim ol kos na spending, ol mani samting long eria we em i gat nit i stap long en. Long wokabaut bilong yu, yu go long Etep tu, we sios i gat ol helt fesiliti i stap yu visitim ol skul, na toktok wantaim ol tisa na wokmanmeri... BISOP URAME: Sios em i bikpela oganaisesen wantaim ol dipatmen bilong en olsem Luteran Helt Sevis na Luteran Divelopmen Sevis. Mi ting tu olsem, yumi mas mekim sampela samting long pusim na mekim wok i kamap gut. Long wanem, bikpela namel askim em, bai yumi mekim kamap gutpela olsem wanem? Ol skul i nidim mani long apim level i go antap na ol helt fesiliti i pundaun na bai yumi bringim level bilong ol wokmanmeri olsem wanem. Dispela em ol bikpela hevi na yumi no inap stretim wantaim hevi bilong mani long sotpela taim. Olgeta hap yu go, yu lukim i gat sot bilong ol pipol, sot bilong mani, na olgeta samting i gat hevi long stretim. Dispela em ol hevi sios i bin train long stretim long planti yia i go pinis. Taim mipela kam insait long opis, em i stap pinis long tebol bilong mipela na bai mipela i kamapim gut olsem wanem. Tok bilong God i gat mining long laip bilong yumi long olgeta de. Jenerol Sios Seketeri, Mr. Benard Kaisom i lukim haidro pawa long Gatop. Mas 2017

58 58 SECTION INTAVIU NAME long yumi na wantaim God olsem wanem. Dispela i min long toktok long hevi bilong HR em wanem samting. Yumi olsem Kristen, bai yumi givim samting bilong yumi olsem wanem long kirapim kongrigesen na distrik, long mekim stretpela samting, kamap ones, na mekim wok bilong yumi long pasim i stret na pret wantaim? Sios em i no samting yumi hat long kamapim. Em i tok long laip bilong yumi long olgeta de. Em samting yumi laik kamapim kaikai bilong en na em i visen bilong yumi. ELCPNG Ekseketiv i visitim Etep haus sik. Tok piksa long Banz. Nupela hai skul ol i statim wantaim mani bilong gavman aninit long open memba bilong Jiwaka. Taim mipela i go long hap, ol i askim sios long blesim na dediketim ol nupela klasrum. Mipela i lukim dispela kain wok long ol distrik, we ol pipol i lukluk long narapela rot bilong kisim mani helpim (fund), ol i kisim helpim i kam long arapela pipol o long gavman. Sios i ken mekim samting, tasol em i gat sot bilong em yet tu. Tasol ol pipol i wok long tok olsem: Yes, mipela em memba bilong Luteran sios na mipela i stap hia, na dispela em i skul bilong mipela. Mipela em Luteran, maski sapot i kam long dispela o long narapela rot. Ol pipol i kisim onasip long kain rot olsem. Tok tru em ol i no sapotim sios long mani helpim olsem yu no inap kisim wan milion kina long ELCPNG Sande tasol bikos i gat ol wan milion sios memba i stap. Yupela inap stretim sampela hevi pastaim? JENEROL SEKETERI: Long kaunsil bung mi bin tokaut olsem, bipo long yumi tingting long kamapim bikpela samting, yumi mas kamapim kaikai bilong ol liklik samting pastaim. Yumi olgeta i save olsem, long rot bilong mekim samting i kamap gut, em ol pipol tasol bai mekim samting i kamap gut, na i no ol arapela samting. Lukluk long sait bilong fainans o mani, yu ken lukim olsem gavman, ol donor ejensi, distrik na ol patna, yumi olgeta i toktok long ol wankain pipol, olsem na yumi i gat nit long wok bung gut gen. Long nau yumi i no putim wanpela samting insait long wanem samting gavman i mekim wantaim ol distrik bilong yumi. Yumi gat nit long sindaun na toktok wantaim ol distrik bilong yumi na tok olsem: Lukim, dispela em ol wankain pipol yupela i laik senisim laip bilong BISOP URAME: Mipela i laik kisim stretpela rot, long wanem, dispela em ol hevi yu ken lukim insait long bikpela piksa wantaim olsem na mipela i laik soim hevi bilong HR long wankain taim tu, long inapim wok na plen bilong visen Dispela visen em i no nupela aidia. Em i olsem yu save strongim olgeta laip na go bek long stat, spiritual laip, strongim saip bilong yumi, bel isi na sindaun gut insait long komuniti na gutpela famili, na oda insait long sosaiti. Dispela em wanem samting yumi i nidim. Mi ting olsem, Visen 2020 em i no sut long ol bikpela senis tasol, em i sut long olgeta mining bilong Kristen laip. Ampo olsem oganaisesen em i narakain laip olgeta we yumi gat nid long toktok long en insait long straksa na wokfos. Tasol lukluk long sios olgeta, em ol askim bilong wanem rot yumi bai kamap long mining bilong Gospel long olgeta de long laip bilong yumi, long yumi stap wantaim ol pipol olsem wanem, na laip bilong yumi wantaim God - na mekim Tok bilong God i gat mining long laip bilong yumi long olgeta de. Em i no narakain long wanem samting ol misinari i bin bringim i kam, taim ol i autim Gospel, kamapim helt sevis, edukesen, agrikasa, na go bek long wok long graun. Ol i no bringim wanpela samting em i nupela. Ol i givim olgeta samting long yumi. Na hevi em yumi i no bin mekim ol dispela samting i kamap gutpela long laip bilong yumi. Visen 2020 em i min long mekim kamap gutpela na i gat mining gen long yumi stap wantaim ol pipol klostu Ol nupela ekseketiv long het opis, Ampo. NIUGINI LUTERAN

59 59 ol, na ol dispela lain pipol tasol mipela long sios i laik wok wantaim ol - mipela i ken helpim yupela taim mipela i gat ol program. Wanem em bikpela samting sios i laik lukim? BISOP URAME: Dispela em long lukim sios i kamap gutpela na i gat pawa, em long stap klostu wantaim ol pipol, long givim pawa long ol pipol long luksave long wok tru bilong ol, na sios i sut long pas wantaim Gospel, givim pawa long ol pipol i pilim ol i stap klostu tru long Jisas, na luksave long laip bilong ol i stap klostu wantaim God. Em i bikpela samting long putim laip bilong ol long tude wantaim ol pipol i stap klostu long ol long pasin bilong i stap bel isi wantaim ol. Famili em i stap namba wan samting, em dispela glu i save holim olgeta sosaiti i pas wantaim. Jisas olgeta taim i save toktok long aidia bilong komuniti na em i save toktok long gutpela bilong ol liklik pikinini. Em i toktok long marit i no ken bruk. Taim ol misinari i bin kam, ol i bin toktok long gutpela kalsa na toktok long pasin bilong Kristen laip na veliu. Yumi mas bungim olgeta Kristen laip na veliu na lukautim tok bilong ol tumbuna-papa bilong yumi. Yumi no inap holim wanpela tasol na tok long narapela em i no gutpela. Long wanem, i gat gutpela veliu i stap ELCPNG Het Bisop Rev. Jack Urame. long kalsa bilong yumi. Na tu, ol i traim long toktok long wanpela aidia tasol - em aidia bilong laikim na stap olsem wanpela komuniti. Yumi i stap olsem ol manmeri bilong sosaiti i stap insait long wanpela komuniti na sios i autim tok long tok bilong yuniti. Taim sios i brukbruk, tokpait long politik na bruk long tok bilong mani na bisnis, em i no gat nit bilong en, long wanem, yumi i toktok long samting ausait long Baibel i toktok long yuniti. Bai yumi givim tok bilong veliu bilong laip olsem wanem, taim laip i stap long pasin bilong bruk, ol famili i bruk hap-hap, na taim pasin bilong marit i bruk na kamap bikpela. Wantaim gutpela kalsa bilong yumi i lusim strong bilong en, long sampela hap em i bruk-daun, na insait long pasin na tising bilong Kristen long yuniti na wanpela bodi na pasin bilong laikim ol arapela i no stap. Yumi tok yumi i Kristen, tasol yumi no bihainim pasin bilong en. JENEROL SEKETERI: Lukluk bilong yumi i sanap long Gutnius. Taim yumi kamapim gutpela sindaun, Gutnius i kisim namel ples, dispela ples em i gutpela long stap insait long en. Planti bilong yumi i laik kisim Gutnius bilong sios, tasol yumi no mekim na bihainim tru long kamapim ples bilong Gutnius namel long yumi. Wanpela bikpela samting yumi mas toktok long en em, gutpela pasin bilong pipol bilong yumi. Yumi mas stretim yumi yet (disaplin) olsem ol lida na dipatmen long lukim senis yumi inap i go insait wantaim. Senis bai kamap wantaim gutpela plening, lukautim, na mekim namba wan samting i stap namba wan, na olgeta wok edministresen na i no ken tokpait long samting bai kamap bihain. Planti bilong ol dispela bai go wantaim trening bilong ol wokmanmeri, ol tisa, ol sosel sevis na kamapim skul tok long wanem samting yumi mas mekim. Sanang Zazoring i tanim tok. Mas 2017

60 60 SECTION 500 YIA BILONG NAME REFOMESEN 2017 EM 500 YIA BILONG REFOMESEN DISPELA YIA 2017, bai makim 500 yia bilong refomesen i bin kamap. Ol Luteran long Wol bai mekim sampela kain selebresen long makim dispela taim we Dr. Martin Luther i bin nilim 95 het tok long dua bilong Castle Haus lotu long taun Wittenberg. Dispela i bin kirapim stat bilong refomesen. Insait long Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini tu, bai i gat wok bilong selebresen long tingim dispela wok Dr. Martin Luther i bin statim na kirapim refomesen. Refomesen i bin kamap na nau i gat Luteran Sios i stap long Papua Niugini. ELCPNG i gat wanpela komiti i go pas na lukluk long ogenaisim dispela selebresen ol i kolim Nesenol Ivens Komiti. Man i go pas na wok wantaim dispela komiti em, Mr. Roy Miringke MBE, olsem kodineta. Em i wok wantaim Nesenol Iven Komiti siaman, Rev. Wesley Kerenga i wok wantaim komiti. Ol i wok wantaim ol distrik bilong ELCPNG long kamapim komiti bilong ol, na redim ol yet long selebretim amamas bilong refomesen long las wik bilong Oktoba, Long yia 2016, ELCPNG i bin amamasim 130 yia bilong wok Gutnius insait long Papua Niugini, na 40 yia olsem wanpela sios i sanap em yet (autonomous sios). Long dispela pasin, sios i laik soim olsem, ol Kristen insait long ELCPNG i sanap long strong bilong ol yet aninit long het tok, De Bilong Mi, Taim Bilong Mi na Sios Bilong Mi. Mi yet laik sanap, God helpim mi. Nau yumi Luteran i sanap long dispela mak. Long 2016, lonsing bilong 4pela spesel prosek bilong tingim dispela de, na mekim sampela senis bilong gutpela bilong sios i bin kamap. Ol institusen bilong ELCPNG wantaim ol Luteran sumatin na tisa bilong ol institusen insait long Lae siti i bin go pas long refomesen Sande bung long Balob Tisa Koles, na lonsing i bin kamap long dispela taim. Ol 4pela prosek ol iven komiti i laik askim ol wan wan distrik long wokim, em long stretim gut ol haus lotu na haus bilong ol pasto, klinim na stretim gut ol haus lotu na wokim Luther Rose. Em bai kamap olsem monumen long tingim namba wan taim Gutnius i bin kamap long distrik bilong ol. Komiti i askim wan wan Kristen memba long putim wan kina olsem ofa bilong ol. Sios kaunsil i pasim tok pinis olsem, wok bilong selebresen i go long wan wan distrik. Olsem na nesenol iven komiti mas kamapim program na wok wantaim ol distrik bihainim wanpela program. Kaunsil i wanbel na strongim namba 30 de bilong Oktoba i kamap holide bilong ELCPNG. Kaunsil i givim wok i go long edministresen (opis bilong bisop) long askim gavman long 31 Oktoba i ken kamap Pablik Holide bilong olgeta Kristen insait long Papua Niugini. LUTERAN WOL FEDERESEN Luteran Wol Federesen i wok long tingim dispela 500 yia aninit long NIUGINI LUTERAN

61 61 HAN KAIS Lonsim toksave bilong refomesen de selebresen, ANINIT Luther Rose gaden long Wittenberg, Germany, wantaim ol diwai ol Luteran Sios long Wol i planim. Piksa: EPD, Steffen Schellhorn bikpela het tok Liberated by God s Grace. Ol manmeri bilong graun i bin kamap fri long marimari bilong God. Olsem na ol i ken laikim na helpim arapela pipol i stap gutpela sitisen bilong Wol na lukautim gut olgeta samting God i putim long graun. Aninit long bikpela het tok, ol i makim tripela bikpela tingting bilong tokaut long olgeta pipol bilong Wol em: Salvation- Not for Sale, Human beings-not for Sale, na Creation-Not for Sale. Salvation i min, wok God i mekim long kisim bek olgeta pipol i kamap fri, na man i no ken paulim olsem samting bilong salim na mekim mani long en. Man (human beings) God i wokim olsem piksa bilong em yet, na olgeta man i mas givim rispek long nem na gutpela (dignity and integrity) bilong wanpela man na wanpela meri. Sios i mas lukluk long ol kain kain pasin nogut i givim hevi na mekim ol pipol i sot long samting. Olgeta samting God i wokim (creation) na putim long han bilong man long lukautim gut. Man i no ken bagarapim na mekim nabaut long en. Na long dispela yia, ol bai mekim planti (exhibition, display o show) long planti museum, ol festivol na ol musik konset long olgeta hap bilong Germany long amamasim 500 yia anivesari. Dispela bai makim taim Martin Luther i bin nilim 95 het tok (theses) bilong en long dua bilong Castle Sios long Wittenberg, aninit long het tok, Luther Hia em sampela samting ol bai mekim long dispela yia. Ol i opim pinis museum long Mühlberg i kamap museum bilong refomesen histri wantaim nem Mühlberg 1547 Museum. Namel long Novemba 1, 2016 na Me 20, 2017, wanpela program ol i kolim, European Roadmap i givim toksave long 60-pela ples i gat histri bilong refomesen we ol visita i ken go raun na lukim. German History Museum (Deutsches Historisches Museum) bai putim bikpela so (exhibition) long olgeta pipol bilong Wol i ken go na lukim. (National special exhibition: The Luther Effect. Protestantism Years in the World). So (exhibition) long Wartburg castle insait long Eisenach bai soim wanem kain taim aninit long Holy Roman Empire long stat bilong 16th sensuri (century) na samting i kamap insait long Wartburg Castle, na em i gat wanem mining long ol German olsem wanpela pipol. (National Special Exhibition: Luther and the Germans). Bavarian stet so (exhibition) long 2017 bai lukluk long ol samting i bin kamap long taim bilong 16 sensuri. (Bavarian state exhibition Knights, peasants, Lutherans, Southern Germany in around 1500 ). Ol 6pela sios festivol ol i kolim Kirchentag bai kamap long 7pela siti, Me, Long Leipzig, Magdeburg, Erfurt, Jena/Weimar, Dessau na Halle, na ol visita i ken pilim tru wanem samting i save kamap long kain bung olsem long Germany. (Celebratory church service in Wittenberg and Kirchentag on the Way events in Thuringia, Saxony-Anhalt and Saxony). Olgeta yia ol musikman (baroque musicians) i save mekim musik konset long Handel Festival long Halle, Saxony-Anhalt, ples mama i karim George Frideric Handel (Handel Festival in Halle). Long Namba 12 Asembli bilong Leteran Wol Federesen em bai kamap long Me 10 i go 16, long dispela yia Ol i makim Sande 14 Me long mekim kain kain ektiviti bilong tingim dispela 500 yia anivesari bilong Refomesen. Dispela bikpela kibung bai kmap long biksiti Windhoek long kantri Namibia long hap bilong Saut Wes Africa. GERMANY Long Germany, ples we Dr. Martin Luther i statim wok bilong refomesen, ol i bin statim ol ektiviti bilong tingim refomesen, stat long 2008 i kam inap long Em i wanpela decade (10 yia) insait long hap milenium. Insait long dispela 10pela yia, ol i bin wokim ol kain kain samting. Mas 2017

62 62 SECTION 500 YIA BILONG NAME REFOMESEN REFOMESEN I GAT WANEM MINING LONG KRISTEN LAIP INSAIT LONG PAPUA NIUGINI? Martin Luther Seminary long Lae i gat wanpela kos ol i kolim Liberated by God s Grace in Melanesia: Celebrating 500 years of Reformation na dispela leksa em i open long pablik. Em i wanpela elektiv kos aninit long Refomesen Histri ol i mekim long makim dispela taim, tingim 500 yia bilong Luteran Refomesen. Dispela kos em bai kisim 8pela wik. Mak dispela kos i sut long en, em bilong mekim 500 yia bilong refomesen na bilip i sut stret long sindaun bilong pipol bilong Papua Niugini long tude na i gat mining long ol Luteran Kristen. Piksa bilong 500 yia anivesari. Long taim bilong sama (summer) 2017, bai i gat sampela kem bilong ol yangpipel long luksave long bilip, laip na sosaiti (Confirmation and Youth Camps in Wittenberg). Wittenberg em ples we olgeta samting i bin stat, olsem na bai ol i mekim dabol so (exhibition). (National Special Exhibition: Luther! 95 People - 95 Treasures). Ol exhibition long Wittenberg ol i givim nem Gates of Freedom i soim olsem, refomesen i senisim tu ol tingting na kain kain wok insait long sosaiti. Dispela bai kamap long Me 20 i go Septemba 10, 2017 (World Reformation Exhibition in Wittenberg). Bai i gat amamas taim, ol mas, drama na planti arapela ektiviti. Wittenberg ol i kolim Luther Taun, i no sot long tingting. Ol visita i go long Wittenberg long taim bilong Refomesen De bai lukim kain kain samting. Dispela kos i bihainim bikpela het tok bilong Luteran Wol Federesen, Liberated by God s Grace na lukluk long mining bilong tok i sut long ol Luteran Sios insait long Papua Niugini. Wantaim dispela tingting, kos i kamap aninit long het tok Liberated by God s grace in Papua New Guinea (marimari bilong God i kisim bek yumi insait long Papua Niugini). Ol studen bilong arapela yunivesiti na koles i ken toktok wantaim Rev. Dr. Numuc Zirajukic Kemung, sinia leksera long Systamatic Theology long Martin Luther Seminary long kamapim sampela semina. (Digicel: nzirajukic. kemung@gmail.com). Kristen Redio bai kamapim wanpela program, 500 Yia Refomesen na bai bringim ol toktok i kamap long dispela kos. Ol pablik i ken lukluk tu long web page bilong Kristen Redio ( com/kristenredio) long kisim moa toksave. Paulus Tali Jerry Daniels Nupela Luther Rose gaden long Garaina, Sopa Marimari Sios. NIUGINI LUTERAN

63 LWF LWF NIUS 63 FRI E-BUK Luteran Wol Federesen (LWF) het tok bilong 500 yia anivesari bilong Luteran Sios, Kamap Fri long Marimari bilong God, i sut long doktrin bilong jastifikesen (kamap stretpela long bilip tasol) we ol i kolim tu long doktrin we sios inap sanap o pundaun. LWF Jenerol Seketeri, Rev. Dr. Martin Junge. 500 YIA ANIVESARI HET TOK: KAMAP FRI LONG MARIMARI BILONG GOD TAIM YUMI WOK redi long go insait long refomesen anivesari, Luteran Wol Federesen (LWF) i luksave pinis long wanpela bikpela het tok na 3pela liklik het tok. Dispela i soim wanem mak sios i sanap nau insait long Wol. Luteran Wol Fedaresem i ting olsem, em i no gutpela sapos em i mekim ol kain wok olsem, luksave long ol salens, hevi na bagarap i wok long kamap insait long Wol. Luteran Wol Federesen i tok, em bai gutpela long wan wan sios long go sindaun, harim na luksave long ol stori i wok long bagarapim laip bilong ol pipol. Ol inap givim tok bilong salvation (God givim laip long man) long bilip, stap wantaim Krais na insait long Krais yet. Long Luteran Wol Federesen, bikpela het tok i redim yumi long go insait long refomesen olsem Kamap Fri insait long Marimari bilong God na ol i laik tok klia long dispela tupela hap tok, Kamap Fri na Marimari. Refomesen i toktok long stap fri na dispela i soim olsem, yumi inap wokabaut na stap bihainim ol presen yumi kisim long God. Na long dispela pasin, yumi inap skelim arapela tripela liklik het tok: 1. Salvesen i no bilong salim, 2. Pipol i no bilong salim, na 3. Ol samting God i kamapim i no bilong salim. Yu inap lukim olsem, dispela tok i no bilong salim i sut long as tingting bilong Martin Luther long dispela taim. Em i tok klia olsem, yu no inap salim wanpela samting yu kisim fri. Tasol insait long Wol tude, dispela i stap bikpela hevi tru. Salvesen i no bilong salim - long wanem, Luteran Wol Federesen i bilip olsem, as tingting bilong Martin Luther bihainim tok bilong Baibel long dispela taim i bin kamap ples klia tru na strong. Em i tok, God i no lukluk long pasin bilong yumi o wanem samting yumi inap mekim long God i ken laikim yumi. God i laikim yumi, long wanem, em yet i wokim yumi olsem pipol bilong em yet. Rev. Dr. Martin Junge Insait long Krais God i givim yumi marimari bilong em olsem presen. Ol stori insait long ebuk i gat 105 pes i lukluk long ol het tok na wanem lukluk bilong refomesen long ol kain kain eria we em inap sapotim tingting olsem, manmeri em i no samting bilong salim. Dispela ebuk i givim tu tok klia long Luteran lukluk na tingting long hevi bilong stilim na salim manmeri, na wanem em i as bilong ol manmeri i save lusim kantri bilong ol na ranawe i go long narapela hap. Insait long ebuk, i gat tu ol gutpela tingting long yumi bai stap wantaim olsem wanem. Ol stori inap kamapim planti bung na toktok long wanem as na bagarap i kamap long ol gutpela samting long graun. Na tu wanem tiolojikol lukluk bilong sios long ol dispela samting. Long daunlodim, putim dispela web link i go insait long web browser bilong Smatfon bilong yu: Mas 2017

64 64 LWF PRESEN BILONG GOD LONG BUNG WANTAIM OL LIDAMAN BILONG Luteran na Katolik sios i bin refomesen. Dispela i kamap tru-tru bung wantaim long Lund insait long kantri Sweden. bihain long Katolik Sios na Luteran Ol i tok sori na kamapim wanbel pasin long wok bung Wol Federesen i bin kirapim gen wantaim olsem witnes na sevis long Wol. dispela tok moa long 50 yia i go pinis. Dispela bung em long kamapim wanbel pasin bihain long 500 yia i bihainim refomesen na ol senis namel long tupela sios we tupela i no bin stap wanbel. Pop Francis na Kurt Kadinal Koch bilong Katolik sios wantaim Presiden na Jenerel Seketeri bilong Luteran Wol Federesen (LWF), Bisop Dr Munib A.Younan na Rev. Dr Martin Junge, i bin sekan na holim pas insait long wanpela komunion prea sevis. Wantaim amamas yumi kamap long luksave olsem, wanem samting i bungim yumi wantaim, em i bikpela moa long wanem samting i bin brukim yumi, LWF Presiden Younan em i bisop bilong Evanselikol Luteran Sios long Jordan na Holy Land, i bin mekim dispela tok welkam long bung. Dispela bung i bin kamap long 31 Oktoba, i makim 1517 anivesari bilong refomesen. Aninit long Het tok Long Bruk Pasin i go long Komunion na Wok Bung-Wantaim Hop, nambawan grup bilong Katolik na Luteran i bung wantaim nau bihain long Helpim mipela long amamas long presen we mipela i bin kisim long refomesen bilong sios, na redim mipela long tanim bel long ol bruk pasin we mipela wantaim ol tumbuna bilong mipela i bin kamapim, na mekim mipela i kamap olsem witnes long sevis bilong yu insait long Wol. Pop Francis i mekim dispela tok long statim lotu. Bikpela amamas tru i bin kamap, taim Pop Francis na Bisop Younan i bin sainim wanpela Bung Toktok long pepa em i bungim ol Katolik na Luteran long stap strong long wok bung na witnes long gutpela sindaun. Pop Francis na Rev. Junge i bin givim toktok bilong tupela long tokples Spanish i go long 500 manmeri husat i bin stap insait long dispela lotu. Ol Kurt Kardinal Koch, Bisop Munib Younan, Presiden bilong LWF, Pop Francis, Rev. Martin Junge, Jenerel Seketeri bilong LWF insait long Lund Katidral (Magnus Aronson/Ikon). NIUGINI LUTERAN

65 65 Bisop Dr Munib Younan (LWF Presiden) na Pop Francis tupela i sainim join stetmen i singautim ol Luteran na Katolik paris na ol komuniti long sanap strong wantaim, amamas na lukluk long bung bilong tupela insait long nupela na bikpela wokabaut bilong tupela (Magnus Aronson/Ikon). man husat i makim ol arapela Kristen Wol Komunion na ekumenikol bodi olsem Wol Kausil bilong ol sios i bin i stap tu. Ol lain i go pas i tok, dispela pasin i soim olsem, wok bung namel long Katolil and Luteran sios i no inap kamap long ples hait long ai bilong ol arapela ekumenikol wok bung. Dispela lotu i lukim musik i kam long Taize komuniti long kantri France, wanpela ekunemikol komuniti bilong Katolik na Protestan brata, we ol i bin kamapim long yia Wankain taim i gat tu ol singsing lotu na prea long tok Arabic, Aramaic, French, German, Polish, Spanish, Swedish na Tswana i bin kamap. WANPELA BAPTAIS TASOL Taim olgeta i bin bung wantaim long telimautim Tok Bilip bilong ol Aposel, ol i kapsaitim wara i go insait long wanpela ston we ol i bin putim i stap namel long haus lotu long makim wanpela Baptais bilong olgeta bilipman. Long dispela taim, ol pikinini i laitim 5pela kendol long makim 5pela bung o Join Komitmen bilong sanap strong wantaim bilong tupela sios. Tasol ol Katolik na Luteran i no stap wantaim yet long taim bilong Holi Komunion na ol i prea long God i ken bungim tupela wantaim long Yukaristik Tebol. Kadinal Koch, presiden bilong Pontifikal Kaunsil bilong strongim Kristen Yuniti i tok, ol Luteran na Katolik bilong bipo i bin lukluk long wanem samting i mekim ol i stap longwe long ol yet. Long dispela pasin, planti handred tausen pipol i bin dai pinis na ol Katolik na Luteran i tok sori long dispela pasin ol i bin mekim long ol yet, Kadinal Koch i tok. na tok, Long 16 sensuri, ol Katolik na Luteran i no bin luksave gut long wok bilong ol yet na bagarapim ol yet planti. Lotu i bin stat wantaim krai bilong belo ol i paitim bihain ol Katolik na Luteran i go insait long katidral wantaim prosesen bilong wanpela diwai kros i makim wok bilong God. Wapela artis bilong kantri Salvado nem bilong en Christian Chavarria Ayala, i bin penim dispela diwai kros bilong dispela bung. Wanpela bikpela wok i bin redim wokabaut i go long dispela bung long Lund em i Doctrine of Justification (kamap stretpela long pasin bilong bilip) we Katolik na LWF i bin sainim long Bihainim wantaim 2013 Luteran-Katolik ripot Long Bruk Pasin i go bek long wok bung wantaim, we ol i lukim 2pela sios i lukluk i go bek long refomesen na kamapim ol tingting bilong wok bung wantaim long bihain. Stephen Brown (LWI) Joyce Huanjo i tanim tok. LWF Jenerel Seketeri Junge i autim tok sori long dispela pasin Mas 2017

66 66 SECTION WOKMERINAME ELCPNG 15 NESENOL MERI KONFRENS OL LUTERAN MERI I TOKTOK LONG PASIN BILONG KAMAPIM GUTPELA SINDAUN. NAMBA 15 NESENOL MERI KONFRENS bilong ELCPNG i bin kamap long Muaina sekenderi skul, Is Simbu distrik - Sande 25 Septemba, Dispela konfrens i bringim ol 17 distrik meri bilong ELCPNG i kam long Hailans, Momase, Sauten na Ailan rijen. Long opening bilong konfrens, ELCPNG Het Bisop Rev. Jack Urame i tok amamas long olgeta meri i go long konfrens. Bisop Urame i tok, dispela em i spesel de. Long wanem, em i konfrens bilong yupela ol meri bilong ELCPNG. Em i tok, sapos nogat helpim bilong ol meri insait long ol sosaiti, olgeta wok i no inap karim kaikai. Bisop Urame i tok, ol meri long olgeta distrik i mas salim ol meri i go skul long Martin Luther Seminary, bai ol i ken wok insait long sios. Mi laik lukim ol meri i pinisim gret 12 husat i gat laik long wok insait long sios. Ol i mas skul long seminari na kisim tioloji long mekim wok wnataim ol meri. Long wanem, Martin Luther Seminary i gat ol stadi olsem ministri, Baibel na Tioloji i stap. Em i tok, ELCPNG Luteran Sios kaunsil bilong Higher Learning i tok orait long ol meri i ken kisim stadi bilong tioloji long setifiket level i go inap long Bachelor digri long Martin Luther Seminary. Ol meri i mas skulim save long tioloji na arapela stadi. Em bai opim dua bilong ol meri i ken mekim kain kain wok insait long sios. Em tok, het bisop bilong Evanselikol Luteran Sios insait long America em i meri. Na tu, ol arapela het bilong dipatmen bilong Luteran sios insait long Wol em ol meri i kamapim. Olsem na mi gat tingting long planti ol meri i mas mekim wok insait long sios. Long wanem, ol meri i stap hap bun bilong Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini (ELC-PNG). Kirap na yumi wokim gen Jerusalem, God bai helpim yumi long mekim olsem - Nehemaia 2:17. Dispela tok i stap het tok bilong meri konfrens. Dispela het tok i bihainim luksave bilong ol meri long ol hevi i kamap namel long ol famili, sios na gavman. Lukluk bilong dispela het tok, em i sut long sindaun bilong famili long haus i stap olsem wanem. Olsem visen 2020 i tok long lukluk bilong famili yunit. Olgeta hevi i save kamap insait long famili i bagarapim gutpela nem bilong famili, sosaiti, sios na kantri. Dispela hevi i kirap insait long dua bilong haus stret. Em i kaikai bilong disisen man i mekim long laip bilong em yet. Rev. Yasam Aiwara, long opis bilong envaramen i bin tok long jenda na vailens (gender and violance). Em i tok, wanem kain pikinini kaikai man i planim, dispela kain kaikai tasol bai em i kisim - Galesia.6:7. Sindaun bilong ol famili i bagarap, long wanem, ol papa-mama i save mekim rong disisen, olsem na hevi i save bungim olgeta famili. Olgeta pasin ol pikinini NIUGINI LUTERAN

67 67 Ol meri i harim toktok long konfrens. i mekim, ol i lainim long papa-mama. Wokmeri kodineta, Mrs Kethy Mui i toktok long konfrens. Long aninit em ofisol opening bilong konfrens. Mr Watson Gabana em i konsalten bilong PNG Famili Oganaisesen i mekim awenes na em i tok, sexual vailens, ol hevi i save kamap long haus, taim papa-mama i no stap gut wantaim. Em i kaunselim planti manmeri i luksave long olgeta as bilong famili i bruk. Taim papa i lus tingting long mama na ol pikinini, ol i save kisim hevi long dispela as. Wanpela meri i askim long gavman i mekim awenes long pasin bilong yusim kondom. Dispela tasol i kirapim pasin pamuk i go bikpela tru. Olsem na sios i gat wanem tok long dispela? Presiden bilong Yabem distrik, Rev. Jasam Aiwara i tok, planti manmeri i save askim gavman na ol politisen long kisim fri mani. Dispela em i as bilong les pasin na ol i painim isi laip tasol. Long dispela rot, ol meri i mekim pasin pamuk long kisim mani na lukautim ol pikinini taim papa i lusim ol wantaim mama. Dispela em i wanpela bilong ol kain pasin olsem vailens, na em i stat bilong bagarap bilong laip. long pasin bilong lainim ol arapela long kamapim gutpela sindaun na lukautim ol yet. Em i kamap long pasin bilong kamap indipenden na stap ol yet. Sapos yu lainim wanpela man long pasin bilong kisim samting na yu no lainim em long pasin bilong kamapim samting em yet, olgeta taim em bai kam na askim yu long olgeta samting. Sapos sios i lainim ol manmeri long pasin bilong stap independen, ol i no ken singaut long sios na gavman olgeta taim. Nick Malaka LCC - Voluntia. Ol Luteran meri nau i toktok planti Mas 2017

68 68 SECTION DISTRIK NAME SIMBU DISTRIK PASTO & EVANSELIS KONFRENS NAMBA 3 ELCPNG SIMBU DISTRIK pasto na evanselis konfrens i bin kamap long 18-22, Januari, 2017, long Omkolai seket stesin. Long dispela bung, ol pasto na evanselis i bin toktok long wok Gutnius insait long ELCPNG Simbu distrik. Het tok bilong konfrens em, ELCPNG Simbu Distrik Insait Long Lait Bilong Refomesen. Dispela konfrens i lukluk long Luteran Sios insait long Simbu distrik bai go olsem wanem, taim sios i bungim 500 yia bilong refomesen bilong Martin Luther long 1517 insait long Germany. ELCPNG Simbu distrik olsem wanpela bilong ol 17 distrik insait long Papua Niugini i luksave olsem, Luteran Sios insait long Simbu provins i sanap yet. Tok bilong lidasip tu i bin kamap long ol i mas sanap strong long wok bilong ol yet long autim Gutnius tasol. Bisnis bilong ol em wok bilong sios na ol i no ken lukluk long ol arapela samting. Long wanem, Luteran sios i stap insait long Simbu inap long 83 yia nau. Rev. Tom Sine i tokaut olsem, Omkolai seket em i wanpela bilong ol olpela sios seket namel long ol seket olsem Mu, Ega, Kerowagi, Monono na Nomane seket. Em i tok, olgeta divelopmen prosek olsem haus samting, em ol German na Ameriken misinari i bin kamapim i wok long lus na bagarap, tasol ol sios memba i no save toktok long en. Ol yut bilong Yuwi paris i singim wanpela song wantaim tambarin. Em i tok, ol pasto na evanselis i kamap hap bilong dispela bagarap long ol samting bilong Luteran sios. Simbu distrik em i stap long ol ples maunten, na ol sios wokman i save wok hat long autim Gutnius i go long ol pipol. Tasol ol i mas lukluk tu na lukautim gut olgeta samting bilong sios, em i tok. Dispela konfrens i save kamap long olgeta yia, na em i save kamap aninit long ofis bilong distrik Gutnius Darekta, Rev. Daniel Aure. Long dispela konfrens, Rev. Raphael Omngal i soim na givim 6pela mak bilong ELCPNG Nesenol Meri Program bilong sios. Ol 6pela pila bilong wokmeri em: (1) Intellectua (2) Physical (3)Spiritual (4) Social (5)Economic na, (6) System Strengthening aspects. Long nem bilong ELC Simbu Distrik Womens Desk Kodineta, Ms. Agnes Gabee, Pr. Omngal i tok, Luteran Sios insait long Simbu i mas kisim ol dispela plen (strategies) long kamapim ol divelopmen bilong wok sios insait long Simbu na Papua Niugini olgeta. Rev. Omngal em i bilong Kumba ples insait long Jiwaka Provins, tasol em i mekim wok pasto insait long Luteran Sios Membi-Tamba seket. Long dispela taim, Rev. Alfred Kindine, wokman bilong Kewande-Kamane seket i tokim ol pasto na evanselis long sanap olsem gutpela piksa namel long ol pipol. Long wanem, ol i save mekim bikpela wok long ai bilong God. Rev. Maima Mogia, olpela Simbu distrik presiden i mekim ol stia tok long ol sios wokman long lukautim bilas bilong ol, pasin bilong ol na soim gutpela piksa long ai bilong olgeta pipol. Insait long 70 yia wok pasto bilong en, em i tok, ol planti pipol i tok baksait long yumi na mi pilim bikpela pen insait long wok sios bilong yumi ol Luteran. Em i tok, sios i mekim bikpela wok divelopmen, tasol yumi mekim wanem samting long strongim gutpela nem bilong dispela sios? Moa long 200 sios wokman i bin stap insait long 4pela de konfrens bilong ol. Ol paris klostu i bin sapotim na witnesim dispela bung wantaim ol kaikai na pik bihainim pasin bilong sios. Gilbert Gora Simbu Distrik Midia Yunit NIUGINI LUTERAN

69 DISTRIK 69 Ol deleget i sindaun na harim toktok long ELCPNG Yabem Distrik samsega 2016 long Buang seket. SAMSEGA 102 KAMAP LONG BUANG SEKET ELC YABEM DISTRIK SAMSEGA 102, i bin kamap long Simbruk, kongrigsen, Buang Seket. Moa long 2,000 deleget na sios memba insait long Yabem distrik i bin stap insait long dispela bung. Ol i makim 14 seket bilong ELCPNG Yabem distrik na ol pipol bilong Buang i bin lukautim konfrens. Bikpela tok bilong konfrens em long wok Gutnius i mas kamap strong long olgeta level bilong sios. Ileksen bilong Yabem distrik presiden na Gutnius darekta i bin kamap. Konfrens i bin votim Rev. Yasam Aiwara olsem nupela presiden na Rev. Elisa Didi i kisim bek wok bilong Gutnius opis olsem darekta. Rev. Yasam Aiwara em i kam long Langima ples insait long Aseki, Menyamya distrik, Morobe Provins. Em i bin lukautim wok bilong stuadsip na envaramen aninit long evanselism dipatmen bilong ELCPNG taim sios i makim em olsem presiden bilong ELCPNG Yabem distrik. Na Rev. Didi i kam long Kaiapit seket insait long Markham distrik. Sios i givim em bek wok bilong Gutnius darekta. ELCPNG Yabem distrik kaunsil memba, Mr Titi Solomon i bin tok amamas long nupela presiden, Rev.Yasam Aiwara. Em i tok, aninit long nupela lidasip, yumi mas go het na karim wok bilong Gutnius ministri. Bisnis bilong ol nupela lida long opis em wok bilong Gutnius na arapela samting long ausait i no ken kisim ples bilong dispela wok. na tenkyu long bung i bin kamap long elektoret bilong em. Em i tok, mipela i amamas long konfrens i kamap long seket bilong mipela na bung i toktok long wok bilong sios. Hon. Basil i helpim bung wantaim ol lait na pawa bilong konfrens i gen ron gut. Het Bisop Rev. Jack Urame na Asisten bisop Rev. Lucas Kedabing tupela i bin givim odinesen long ol 6pela nupela pasto long wok. Ol 5pela pasto i kam long Logaweng seminari na wanpela i kam long Martin Luther Seminary. Long taim bilong odinesen, Bisop Urame i tokim ol nupela pasto long sanap strong na mekim wok bilong autim Gutnius long kisim bek ol manmeri i stap olsem lus sipsip. Em i tok, yupela i mas daunim yupela yet na mekim wok pasto insait long kain kain hevi i wok long bungim ol Kristen. Pasin bilong daunim yupela yet i mas stap bikpela na wok bilong autim Gutnius i mas stap namba wan insait long laip bilong yupela. Sapos yupela i wok gut, bai yupela i lukim senis insait long sios na long sosaiti, Bisop Urame i tok. Narapela konfrens bai kamap long Aseki seket long Paulus Tali Memba bilong Wau-Bulolo, Hon Sam Basil, i bin kam tu long bung Mas 2017

70 70 SECTION DISTRIK NAME DISTRIK Ampo na Se e (holim stik) i sindaun long fran long taim bilong kisim baptais. Brata bilong en Seya wantaim meri bilong en Miake, stap long hansut. AMPONA SE-E KISIM BAPTAIS LONG 95 YIA BILONG EN LUKLUK BEK LONG LAIP bilong Ampona Se-e na brata bilong en, Kenai wantaim meri bilong en, Miake, taim bilong ol long laip i lus nating. Tasol bihain ol i go insait long baptais klas na ol i kisim baptais long 15 Novemba, Wol bilong baptais i bin kamap long Ontenu Luteran sios, Kainantu distrik, Isten Hailans Provins. Dispela wok em i no nupela samting, tasol pasin bilong baptaisim wanpela olpela man i mekim ol pipol i luksave long as tru bilong wok baptais em i wanem samting tru. Luteran Sios Ontenu, i raitim nupela sapta, taim sios i baptaisim wanpela man long 95 yia bilong en. Dispela i kamap histri insait long Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini. Bikpela samting insait long dispela stori i luksave long laip na man i tanim laip bilong en insait long Kristen Sios. Brata bilong en Kenai, 63 yia bilong en wantaim meri bilong en Miake, long 53 yia bilong en, tupela i kisim baptais wantaim Ampona. Luteran Sios i no save baptaisim ol pikinini tasol. Sios i bihainim maus bilong Krais long go na mekim olgeta lain pipol i kamap disaipel, taim em i givim dispela wok na komisin long ol, Matyu 28: Ol i bin kisim baptais, konfemesen na kisim Holi Komunion NIUGINI LUTERAN

71 71 wantaim. Wantaim ol, narapela yangpela meri, Deborah Boas, 20 yia bilong en tu i bin kisim baptais, konfemesen na kisim Holi Komunion. Ol arapela 9-pela liklik pikinini tu i bin kisim baptais. AMPO NA SE-E WOK LIDA LONG KOMUNITI Papa bilong Ampona i bin kisim Gutnius i go insait long Ontenu long 1933, Ampona i tingim bek. Sapos mi no stap, sios i no inap kam kamap long dispela mak. Mi mekim bikpela samting na helpim long sanapim dispela bikpela sios. Sapos yupela i wok wantaim mi, bai yupela i les na ranawe, em i tok. Ampona i bin kamap vitnes bilong ol 8-pela klen i bin kam bung wantaim na wokim namba 4 haus lotu. Haus lotu nau sanap em namba 5. Long 1986, Ampona i bin baim wokabaut somil na katim ol diwai wantaim dispela na ol i wokim haus lotu. Em i bin yusim somil bilong em tu long helpim ol arapela lain sios long katim diwai na wokim haus lotu bilong ol. Na tu, senis bilong Ontenu Praimeri Skul i kamap long dispela wok wantaim. Ampona em i wanpela bilong namba wan man long kisim kofi long Aiyura didiman stesin i go insait long Ontenu eria na kirapim kofi prosek. Em i bin baim masin bilong rausim skin bilong kofi na helpim ol pipol long brukim kofi bilong ol. Em i mekim olsem na olgeta manmeri i gat kofi bilong ol yet long hepim ol wantaim mani na gutpela sindaun. Em i man bilong helpim kain kain sios bung wantaim kaikai, mit na mani helpim long bung i kamap gutpela. Maski em i no bin stap olsem baptais memba bilong sios, em i save mekim olgeta wok bilong Kristen bung. Bihain em i luksave long Tok bilong God na em i tanim bel na kisim baptais olsem memba bilong Luteran Sios. Mr Ampona i tok: Mipela i save sios wok i stap namba wan samting long sapotim na kirapim sios bilong Krais Jisas. Mi katim sampela kofi diwai bilong mi long ol i wokim haus bilong pasto long dispela spes. Ampona i tok: Ol papa i kamap namba wan lain long kisim Gutnius, tasol mipela i stap tasol olsem man bilong givim helpim, na i no stap hap bodi bilong Krais. Tasol nau mipela i luksave na kisim baptais, konfemesen na Holi Komunion. Nau mi pilim olsem, mi laki na kamap memba insait long sios bilong Krais Jisas. Dispela pasin i soim olsem, Simon Ampona Se-e, em i senisim laip bilong en olgeta na kisim marimari bilong God. HELPIM PLANTI LAIN KAMAP MEMBA BILONG KRAIS Kain senis i no inap kamap long soim ol manmeri i luksave long sot ol i gat insait long sios na long lukim baptais em i bikpela samting. Ol i luksave olsem, i gat as long ol i mas tok orait long laip bilong ol long kamap Kristen --- na tu, ol i putim laip bilong ol i go long Bikpela. Sampela lain i mas soim ol i luksave long sot bilong ol long marimari bilong God. Bungim wanpela wokman husat i go pas long wok evanselism long kamapim kaikai bilong dispela senis long ol haiden. Bungim wokman bilong God, Rev. Gedisa Okamaisa, bilong Arifiran ples insait long Kaiapit, Morobe Provins. Em i tok yesa long kisim singaut long mekim wok pasto insait long ELCPNG Kainantu distrik. Olpela presiden bilong ELC Yabem distrik, nau i mekim wok pasto na helpim ol lain long Ontenu Luteran Sios long lukim sot bilong ol. Wok Gutnius i karim kaikai insait long laip bilong ol pipol. Ol i luksave long sot bilong ol olsem, ol i nidim Gutnius long mekim ol i stap laip insait long bodi bilong Krais olsem fri pipol. Rev. Okamaisa i bin go insait tru long laip na sindaun bilong ol pipol na tokim ol long luksave olsem, ol i sot long wanpela samting. Ol i gat sot tru long marimari bilong God. Ol pipol i luksave long rot bilong Gutnius, wokman bilong Bikpela i autim long ol. Namba wan wok em i mekim long autim Gutnius, tisim ol Tok bilong God, na kisim konfemesen klas. Long dispela rot bilong wok Gutnius, em i soim ol pipol i sot long Tok bilong God na tanim bel na kamap Kristen. Tasol olsem wanem ol bai singautim em sapos ol i no bilip? Na ol bai bilip olsem wanem sapos ol i no autim tok bilong God? Na ol bai autim tok olsem wanem, sapos ol i no salim wokman i go aut? Rom 10:14-15a. Narapela wokman tu i stap na tanim olgeta tok i go long tokples. Evanselis David Wewenti, i wok long tanim tok i go long tokples long ol pipol i kisim mining tru bilong Gutnius wokman i autim. Taim em i tanim tok, ol pipol i harim gut na klia long as bilong tok. Olsem na ol i kisim Gutnius long dispela rot. Ol pipol i tanim bel olsem na ol i mekim disisen na go insait long Tok bilong God insait long wok Gutnius Krais i givim long sios. Rev. Gedisa Okamaisa i tokaut long wanem samting i kamap insait long Gutnius ministri insait long konfemesen klas. Em i lukim olsem, ol pipol i stap insait long namel bilong tudak. Tasol Gutnius i bringim ol i kam ausait. Long Gutnius tasol ol i kamap Kristen. Ol pipol i stap insait long pasin haiden na ol yet i no luksave olsem, ol i stap long rot bilong bagarap. Ol i stap ausait long marimari bilong God. Gutnius yet i soim ol rot na asua bilong ol, na soim ol laip tru insait long Krais Jisas, man bilong kisim bek olgeta lain bilong graun. Mas 2017

72 72 SECTION DISTRIK NAME Rev. Okamaisa i painim aut olsem, ol pipol i gat bikpela pret long pasin bilong sanguma na posin (witchcrafts). Dispela hevi em i bikpela tru insait long laip, sindaun na wokabaut bilong ol Ontenu pipol. Ol i stap long bikpela kalabus na i no gat fridom. Ol i sutim tok long arapela hauslain long kamapim ol dispela hevi bilong tudak, taim wanpela memba bilong famili i dai. Ol i kalabus insait long bodi na spirit tu. Ol yangpela man i wokim ol ples bia (home brews, steam). Dispela i kamapim samting olsem stim na paia wara na i go wantaim spak brus, maruwana na kamapim bagarap long laip bilong ol pipol. Tok bilong paia wara em i olsem, ol i kukim hom bru na kisim waitpela ges. Taim ol i putim long maus, em i kukim nek wantaim na go insait long bel na kirapim man long spak. Ol i save tok: Spak bikpela long liklik mani tasol. Ol i kamapim hom-bru wantaim suga, yis na narapela samting long kamapim hom-bru. Narapela rot em long misin bilong helpim ol yut. I gat nit long ol i mas senis -- long dispela rot, ol bai kam aut long kalabus bilong drak (drug). Long mekim dispela samting, i gat wok bilong tisim ol pipol na tokim ol long nogut bilong ol dispela drak na painim rot long kisim ol i kam bek long bagarap bilong ol. Em i tok, long mekim olsem - wok bilong Baibel stadi na wokmisin i mas kamap. Long dispela rot, sios bai mekiim ol yangpela manmeri bai luksave long hevi na nogut bilong ol dispela samting. Tok bilong God i tok wanem long ol dispela samting, em Baibel tasol bai soim ol na ol bai senisim laip bilong ol. Pasin bilong wok bung i mas stap long go aut na bungim ol pipol husat i stap insait long ol dispela kalabus bilong Satan. Pasin bilong tanim bel bai kamap, sapos sios i mekim wok bihainim wokabaut i go long wan wan dua (door-to-door) ministri na autim Tok bilong God. Wanem mak bilong Visen 2020? Sios bai kamap long mak long pasin bilong kirapim wok, karim Gutnius i go na autim -- i no long pasin bilong sindaun driman na wetim mirakel i kamap. Rev. Okamaisa i askim ol pasto na evanselis long wok bung wantaim olsem wanpela tim long pait wantaim ol dispela pasin nogut. Insait long wok bung wantaim, sios bai inapim tok bilong Krais Jisas long go na mekim olgeta lain pipol i kamap disaipel bilong em. Gutnius tasol bai soim ol olsem, ol i stap insait long rot bilong bagarap. Taim Gutnius i kisim ples bilong em stret, bai yu lukim olgeta pipol bai stap gut insait long marimari bilong God. Ol yut bai lusim pasin tudak na kam bek insait long lait bilong Gunius. Tok bilong God tasol bai senisim laip bilong ol. Sapos man i laik wok long laik bilong em yet, em bai lusim strong bilong em nating na hatwok bilong en i no inap karim kaikai. AMAMAS LONG NUPELA LAIN KRISTEN Long dispela bung bilong baptais, konfemesen na Holi Komunion, ol Luteran yut grup bilong Ontenu i bin pulim kongrigesen i go insait long ples bilong wok. Ol lida insait long wok i kam olsem long Raipinka seket, Yomuna paris, ELCPNG Kainantu distrik wantaim delegesen bilong nesinol ofis long Ampo i bung na wok i kamap. Albert Tokave, foma sios seketeri i bin autim tok bilong God. Wanpela drama i soim piksa bilong Gutnius i kamap long Ontenu. Pr. Botienuc, Pr. Wamao wantaim ol hetman i bin helpim na mekim wok sakramen. Ontenu Luteran Sios i stap long han bilong ol wokman olsem Pasto Wamao wantaim arapela hetmanmeri long soim sios i gat laip. Ontenu Luteran Praimeri Skul i sanap tu long helpim na givim save long ol pipol bilong Ontenu na arapela. Edukesen bilong ol i soim olsem, Evanselikol Luteran Sios bilong Papua Niugini i gat wok long givim sevis long ol pipol. Long rot bilong edukesen, ol pipol i save long Tok bilong God. Glori na biknem i go long God Triwan. Tenkyu long dispela naispela sios bilong em - ELCPNG. Sanang Zazoring Wanpela drama ol i kamapim i soim kamap bilong Gutnius long Ontenu. Insait long dispela drama, ol i soim piksa bilong kain kain pasin nogut na tudak ol tumbuna i bin stap na Gutnius i kisim ol na senisim ol. Distrik Gutnius darekta, Rev. Patori Sokewe, i bin makim distrik na helpim wok bilong sakramen. Tupela asples pasto olsem NIUGINI LUTERAN

73 DISTRIK 73 Namba wan misinari bilong Neuendettelsau insait long Bavaria, Germany, em Rev. Hans Fink husat i bin mekim wok pasto long hap long Hatwok bilong ol misinari i karim kaikai olsem na yumi lukim sios i sanap long Kaintiba nau. Pasto Yasasa i tok, ol Kristen i sanap strong yet long sios na holim bilip i stap. Wokabaut i go i kam long Kaintiba em i hat tru. Kisim PMV long Lae i kosim K70.00 go kamap long Aseki- Menyamya na wokabaut i go long Kaintiba. Long hap, wokman i mas karim kago na wokabaut na slip 2pela nait long rot na kamap long Kaintiba. Pasto Yasasa i tok, Sapos mi laik go long balus, (North Coast Avation), em bai kosim mi K long wanwe tiket. Pasto Job Yasasa long hansut wantaim tripela Kaintiba hetman. KRISTEN BILONG KAINTIBA LUKSAVE LONG TOK BILONG GOD KAINTIBA KRISTEN MANMERI i stap namel long Menyamya, Aseki, na lukluk i go long Kerema. Ol i stap long bus na longwe tru long taun na siti - tasol, pasin bilong sanap long bilip na karim sios i go em i stap olsem olgeta laip bilong ol. Kaintiba em i wanpela seket bilong ELCPNG Yabem distrik. Em i gat moa long 9,000 baptais memba bilong Luteran sios, ripot bilong Pasto Job Yasasa i soim olsem. Wankain long olgeta sios straksa, i gat wok bilong mama, yut, Sande skul na wok bilong autim Gutnius i go yet insait long seket. Dispela ol senis em i stap olsem wokman i toktok long wok bilong en na wanem hevi i stap aninit long sios long hap. Pasto Job Yasasa i marit long Iufiyufa ples insait long Asaroka seket, Isten Hailans. Em i mekim wok saplen long Bema Hai Skul na tu, em i save wok pasto long ol Ketanga kongrigesen, klostu long Bema Hai skul. Pasto Yasasa i mekim wok pasto inap 3pela yia nau long hap. Bihain long wok bilong en, em i lukim olsem, laip na bilip bilong ol Kristen em i stap strong insait long dispela wokabaut bilong Gutnius. Long sios i sanap yet long posisen bilong en, wokman Yasasa i tok - sios long hap i laikim moa wokman olsem pasto na evanselis i ken karim sios i go moa. Tasol em i wok bilong Holi Spirit husat i lukautim na mekim sios i kamap bikpela insait long wok Gutnius. Wokman i tok, maski em i longwe tru long distrik senta na het opis long Ampo - olgeta wokmanmeri bilong Kaintiba i save wokabaut i go kamap long bung na go bek long hatpela we bilong ol. Wanpela bikpela pasin bilong ol Kristen long Kaintiba em olsem, ol i lain bilong daunim ol yet na givim rispek long wanpela na arapela. Dispela pasin i sanap olsem strong bilong ol antap long en, ol i save karim Gutnius na wokabaut. Ol Kristen i mas putim samting bilong graun long baksait na lukluk long diwai kros na wokabaut - Hibru 12:2. Paulus Tali Mas 2017

74 74 SECTION SEKET NAME Long longpela taim tru pasin birua i stap long hap. Olsem na nau em taim ol pipol i mas luksave na lusim pasin nogut na kam bek. Taim Rev. Gagara i autim tok bilong God, em i mekim ol pipol i mas luksave long lait na tudak. Em i tok, God i amamas long lukim pasin bilong man i tanim bel na kam bek. Ol Luteran, Seven De, ol Rivaivol i kam wantaim krai na sori bilong ol na putim ofa. Rev. Jack Gagara i sanap wantaim ol Kristen memba bilong Bena. BENA TOK SORI LUKSAVE, TOK SORI na kam bek. Taim man i luksave long asua bilong en, em i kisim bek bilip bilong em na God i marimari long em. Yu ting wanem - sapos yu wanpela bilong ol husat i tok sori long sios na kam bek? Yu tok sori tru-tru o yu giamanim God? Yu save pinis long wanem samting bai kamap long yu! Luteran sios Bena seket, ELCPNG Goroka distrik, i bin witnesim kam bek bilong ol manmeri husat i bin lusim sios. Ol i go na mekim kain kain pasin nogut, joinim arapela sios na bagarapim samting bilong sios. Nau ol i kamap long mak we ol i luksave na ol i tok, Mipela inap nau. Luteran sios Bena seket i bin kamapim wanpela program long kisim ol i kam bek insait long sios. Makim nesenol opis, Rev. Jack Gagara long sosel konsen opis, Rev. Bonny Sinako bilong Lae siti seket, Roy Miringkec - nesenol iven kodineta na arapela i bin stap wantaim. Long ai bilong sios ol manmeri i bin kam wantaim blakpela kala long pes na werim blakpela klos long soim sain bilong pasin nogut ol i bin mekim long ai bilong sios na long ai bilong God. Ol i tok sori long olgeta pasin nogut ol i bin mekim. Bena seket em i ples bilong pait (fighting zone), tasol sios na gavman i save wok bung long kamapim wanbel i mas stap long ol pipol. Insait long dispela hevi, ol pipol i mas luksave long sios i kamap long wokmisin bilong ol nambis wokmanmeri na i gat as long sios i stap. Ol pipol i kisim Tok bilong God pinis, tasol nau ol i go bek long pasin tudak, taim ol i bruk i go na birua long Gutnius ol yet i stap pinis hap bilong en. Nau yupela i luksawe na soim bel sori bilong yupela em i stretpela pasin. Tasol sapos yupela i giamanim ol wokman bilong sios bilong God, na long ai bilong dispela lain pipol, orait dispela kain tok sori bai nogat blesing bilong en. Tok sori i mas kam tru long bel bilong yupela bihainim pasin tru bilong Kristen laip. Insait long dispela tok sori, pasin bilong laikim na wanbel i mas i stap olsem Jisas Krais i soim yumi long dai na kirap bek bilong em. Ol pesman bilong Seven De, Rivaivol na Luteran i wanbel long stap wantaim olsem Kristen bratasusa na helpim wanpela na arapela. Seket presiden, Pr. Powike i bin tok amamas long dispela wok i kamap namel long ol. Em i tenkyu long ol wokman bilong nesenol opis i stap na strongim dispela tok sori bilong ol na bungim ol i stap wantaim gen. Pr. Powikec i tok, Mi amamas tru long lukim yupela Kristen i kam bung wantaim na mekim tok sori. Pasin tru bilong Kristen sios em pasin bilong tok sori, na lusim sin i mas stap namel long ol Kiristen memba. Long dispela rot, yumi bai wanbel wantaim na mekim wok na givim biknem i go long God wanpela tasol. Paulus Tali Rev. Jack Gagara i bin autim tok bilong God long Rom 1: Strepela pasin bilong God em Baibel tasol i tokaut long man. Man i save pinis long dispela stretpela pasin bilong God i no ken go bek long pasin nogut. Ves 17 i tok olsem: Long pasin bilong bilip tasol man bai kamap stretpela long ai bilong God. Na man bai kisim laip i stap gut long bilip tasol. NIUGINI LUTERAN

75 SEKET 75 Ol kongrigesen yut memba bilong Bema i sanapim diwai kros antap long nupela haus lotu. BILIP BILONG TEMA PIPOL WOKIM HAUS BILONG GOD LONG 24 DISEMBA, 2015, moa long 2,000 pipol i bin bung na lukim opening bilong nupela Luteran haus lotu long ples Tema. Tema kongrigesen i stap insait long Koware paris, Wabi seket, Immanuel distrik. Tema kongrigesen i bin wokim dispela haus lotu wantaim K200, insait long 4pela yia olgeta. Tema ples i gat 60 Luteran sios memba, tasol ol i sanap long bilip na wokim dispela haus lotu. Tema kongrigesen i wok long gro bikpela nau. Mani bilong haus lotu i kam long helpim bilong Koyamu na Kunuma famili wantaim kongrigesen grup. Sios i bin holim tenksgiving 3pela taim long kamapim mani bilong haus lotu. Jonathan Mele, olpela distrik yut darekta bilong Immanuel distrik i bin plenim dispela haus lotu na kapenta i bin wokim. Moa long 300 sios memba inap sindaun insait long dispela haus lotu. Evanselis Yatu Sele bilong Laulu Seket, Bukaua kongrigesen, Yabem distrik i bin wokim olpela haus lotu long Bihain long 44 yia, ol i rausim olpela haus lotu long 2011 na sanapim nupela haus lotu. Bikpela salens bilongtema kongrigesen nau em arapela lotu na bilip i kamapim hevi insait long Luteran bilip. Presiden bilong Immanuel distrik, Rev. Moses Koyamu i tok strong insait long wanpela intaviu wantaim Niugini Luteran olsem: Wantaim ol dispela salens insait long sios, mipela i sanap strong wantaim ol program olsem spot, Sande skul, Baibel stadi na wok bilong ol meri. Em i tok: Sios na bilip em samting bilong mipela yet, na insait long dispela bilip, mipela i wokim sios bilong mipela. Mipela i no askim ol politisen long helpim mipela. Ol evanselis na pasto i lainim mipela, na mipela yet i kamap papa bilong dispela sios. Dispela tingting i mas kamap olsem moto bilong sios. Sios em i samting bilong yumi, na yumi yet i mas kamap papa bilong sios. Bikpela driman bilong ol i olsem, ol i laik kamap wanpela paris na lukautim wanpela pasto long dispela kongrigesen. Long nau, wanpela paris pasto i save lukautim ol. Em i stap long Koware paris, Yabem kongrigesen. Pulpit bilong haus lotu i soim Jekob i slip na lukim driman long Betel. Benjamin Daiye Mas 2017

76 76 PIKSA IMPRINT IMPRINT THE NIUGINI LUTERAN P.O. BOX 80 LAE PAPUA NEW GUINEA Tel: OL EDITA JERRY DANIELS SANANG ZAZORING OL LAIN I RAITIM STORI JERRY DANIELS REV. SANANG ZAZORING PAULUS TALI JOYCE HUANJO KRIETIF DAIREKTA THORSTEN KRAFFT PRINTIM EBC PRINT SHOP PRINT RUN: 3000 ISSUES FREE OF CHARGE. DOWNLOADABLE PDF COPY: SUBSCRIPTION AVAILABLE FOR A FEE. NIUGINI LUTERAN

Neville Bartle i raitim dispela stadi long Nehemia

Neville Bartle i raitim dispela stadi long Nehemia Neville Bartle i raitim dispela stadi long Nehemia ' Long taim ol lain bilong Israel i gat sampela hevi, Nehemia i sfap wanpela GUTPELA LIDA TRU. Dispela em i stadi buk long wok bilong Nehmaia, em bai

More information

Jisas Krais. Blut bilong sipsip, Hauslotu Sel, Wok Pris. Sabat Kaikai. slotu Sel, Wok Pris. September - December No. 190

Jisas Krais. Blut bilong sipsip, Hauslotu Sel, Wok Pris. Sabat Kaikai. slotu Sel, Wok Pris. September - December No. 190 September - December 2018 No. 190 Magazine of the Evangelical Brotherhood Church Jisas Krais Tewel o Samting Tru? Blut bilong sipsip, Hauslotu Sel, Wok Pris Sabat Kaikai slotu Sel, Wok Pris Editorial /

More information

Septemba - Disemba N o. 184 Magazine of the Evangelical Brotherhood Church. Gutpela Pasin. Rot bilong kamapim.

Septemba - Disemba N o. 184 Magazine of the Evangelical Brotherhood Church. Gutpela Pasin. Rot bilong kamapim. Septemba - Disemba 2016 N o. 184 Magazine of the Evangelical Brotherhood Church Gutpela Pasin Rot bilong kamapim Gutpela Sindaun Editorial Dia Pren, Yu pilim olsem wanem taim yu karim wanpela hevipela

More information

May - August No. 183 Magazine of the Evangelical Brotherhood Church CHAMPIONS WITH CHRIST

May - August No. 183 Magazine of the Evangelical Brotherhood Church CHAMPIONS WITH CHRIST May - August 2016 No. 183 Magazine of the Evangelical Brotherhood Church CHAMPIONS CHRIST WITH Editorial Dia Pren, / Tok i go paslain Mi tingim yet wanpela de long laip bilong mi, em planti yia i go pinis.

More information

RE: TOK HEVI I KAM LONG OL KOMUNITI INSAIT LONG SADP PROJEK I GO LONG INSPECTION PANEL O KOMITI BILONG GLASIM

RE: TOK HEVI I KAM LONG OL KOMUNITI INSAIT LONG SADP PROJEK I GO LONG INSPECTION PANEL O KOMITI BILONG GLASIM 25 th November 2009 The Inspection Panel 1818 # Street, N.W Washington D.C 20433 United States Dear Members of the Panel, RE: TOK HEVI I KAM LONG OL KOMUNITI INSAIT LONG SADP PROJEK I GO LONG INSPECTION

More information

Ol dia brata na susa bilong

Ol dia brata na susa bilong NAMBAWAN PRESIDENSI TOKTOK, NOVEMBA 2017 Ol dia brata na susa bilong mi, mi daunim mi yet na prei olsem bai Spirit bilong Bikpela bai stap wantaim yumi taim mi toktok tede. Bel bilong mi i pulap long bikpela

More information

Prais bilong salim K 3.30 (incl. VAT)

Prais bilong salim K 3.30 (incl. VAT) Prais bilong salim K 3.30 (incl. VAT) Yu ken kisim moa kopi bliong dispela toktok na moa infoesen long: National Agricultural Research Institute Tumerik National Agricultural Research Institute Wet Lowlands

More information

ISTA. Wantok. Somare tok tenkyu. Lukim spesel saplimen bilong Gren Sif Sir Michael long ol pes insait. K1 tasol. Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret!

ISTA. Wantok. Somare tok tenkyu. Lukim spesel saplimen bilong Gren Sif Sir Michael long ol pes insait. K1 tasol. Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! Wantok Isu Namba 2221 Epril 13-19, 2017 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Somare tok tenkyu Anna Solomon i raitim GREN Sif Sir Michael Somare i tok tenkyu long ol pipel bilong Papua Niugini

More information

MELANESIAN JOURNAL OF THEOLOGY

MELANESIAN JOURNAL OF THEOLOGY Vol 8, No 1 April 1992 MELANESIAN JOURNAL OF THEOLOGY EDITORIAL Revd Christopher Garland CURRICULUM DESIGN AT NEWTON COLLEGE Professor Michael Horsburgh DIVELOPMEN NA WOK BILONG SIOS Kurt Rieke PROPOSED

More information

Madang solwara bisnis. senta bai go het: Kulit

Madang solwara bisnis. senta bai go het: Kulit YC YM Y K INSAIT Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! Namba 1836 Wan Wik, Oktoba 15-21, 2009 K1 tasol long olgeta hap Madang solwara bisnis Painim Bal Resis!! senta bai go het: Kulit Winim K100 na Bemobile

More information

Indigenous knowledge and the value of plants. Husat papa bilong save long ol plants? Appendix Two. Laspela hap long buk Tu

Indigenous knowledge and the value of plants. Husat papa bilong save long ol plants? Appendix Two. Laspela hap long buk Tu Laspela hap long buk Tu Husat papa bilong save long ol plants? Appendix Two Indigenous knowledge and the value of plants Long dispela laspela hap bilong buk, James em wokim sampela toktok o stori long

More information

Sister Claudia Apalenda Sister Theresia Boyek

Sister Claudia Apalenda Sister Theresia Boyek Silver Jubilee Sister Claudia Apalenda Sister Theresia Boyek Eucharistic Celebration Friday 22 September 2017 St Paul s Catholic Church Mt Hagen ENTRANCE PROCESSION: MOROWA Morowa gara padiki mine yesu,

More information

Femili dai wantaim long balus birua

Femili dai wantaim long balus birua Insait: P3 P4 Bisnis na Lutheran Synod Politiks long yia nius... i go pinis... Musik long yia i go pinis... P16 Namba 1847 Wan Wik Janueri 7-13, 2010 Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Femili

More information

Pes 16 na 17. Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol

Pes 16 na 17. Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol INSAIT Lukaut long birua bilong rot - Pes 5 na 6 2-pela pes Niu Silan Waitangi de insait... Pes 16 na 17 Gavamani Sivarai Janueri 2010 Isu Insait... Namba 1850 Wan Wik Februei 4-10, 2010 Niuspepa Bilong

More information

Blong Wanem Na PAPUA NIUGINI MAS GAT GUTPELA STETISTIKS?

Blong Wanem Na PAPUA NIUGINI MAS GAT GUTPELA STETISTIKS? Blong Wanem Na PAPUA NIUGINI MAS GAT GUTPELA STETISTIKS? Wok bilong stetistisks long divelopmen bilong PNG Yusim gutpela stetistiks i ken kamapim gutpela polisi na gutpela divelopmen we ol pipel na kantri

More information

NG rausim ios wokman

NG rausim ios wokman Isu Namba 2230 Jun 15-21, 2017 28 pes Wantok Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol INSAIT NG rausim ios wokman 32 pes saplimen i stap insait NCD/SENTRAL I REDI: Join Operesen bilong Polis, Ami na

More information

Ista... INSAIT. King Jisas Krais... P4,5. P8,9 Lukim ol stori bilong Ista insait.. Tingim dai bilong. Lukim Ista Spesel insait. long pes...

Ista... INSAIT. King Jisas Krais... P4,5. P8,9 Lukim ol stori bilong Ista insait.. Tingim dai bilong. Lukim Ista Spesel insait. long pes... Namba 2013 Mas 28 - Epril 3, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol INSAIT Kalabus ronawe wantaim bilak jisas P3 Lukim Ista Spesel insait long pes... P4,5 Ista... Tingim dai bilong King

More information

Insait: 2012 Krismas Saplimen. Wantok Riviu bilong dispela yia...

Insait: 2012 Krismas Saplimen. Wantok Riviu bilong dispela yia... Krismas Isu Namba 2000 Disemba 20, 2012 - Janueri 2, 2013 40pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Ol Wantok! Noken westim taim bilong yu long siti..go bek long ples na amamasim krismas bilong

More information

Ricegrowers Anti-Bribery and Corruption Policy. Ricegrowers Ltd Anti-Bribery na Corruption Polisi. Issue Date: May 2013

Ricegrowers Anti-Bribery and Corruption Policy. Ricegrowers Ltd Anti-Bribery na Corruption Polisi. Issue Date: May 2013 Ricegrowers Anti-Bribery and Corruption Policy Ricegrowers Ltd Anti-Bribery na Corruption Polisi Issue Date: May 2013 Updated: April 2016 INTRODUCTION Wantaim ol niupela tingting na pasin bilong wok, Ricegrowers

More information

Hevi bilong Telikom na PNG Power givim hevi long ol Hailans kastoma

Hevi bilong Telikom na PNG Power givim hevi long ol Hailans kastoma INSAIT: Moa stori long kalabus ronawe... P3 Lae salensim Mosbi long dijitel musik... P17 Catholic Reporter bilong Janueri 2010 i stap insait... Namba 1850 Wan Wik Janueri 28 - Februei 3, 2010 Niuspepa

More information

Liklik Baibel Dikseneri

Liklik Baibel Dikseneri Liklik Baibel Dikseneri Pisin - English Tok Pisin English Mining Moa Bilong En, a? right (only if an affirmative answer is expected) Dispela i stap long pinis bilong hap tok taim yu ting man bai tok yes.

More information

Meri Krismas. Hepi Niu Yia Olgeta! Amamasim dispela bikpela de bilong yumi, stap wanbel na lukautim yu yet!!

Meri Krismas. Hepi Niu Yia Olgeta! Amamasim dispela bikpela de bilong yumi, stap wanbel na lukautim yu yet!! BAMPA ISU!! Namba 2103 Disemba 24 - Janueri 7, 2015 32pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Dispela wik Krismas Saplimen Riviu bilong yia 2014 Isu bilong Janueri 2015 i stap insait!! Meri Krismas

More information

Gutbai Oseah Philemon(OP)

Gutbai Oseah Philemon(OP) Wantok Janueri 5-11, 2017 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Gutbai Oseah Philemon(OP) Moa stori long pes 3... Ol Post Courier meri i sanap long sait bilong kofin bilong wan wok bilong

More information

Namba Tri Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot

Namba Tri Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot Namba Tri Kwata 2014 Energy for the World. Opportunity for Papua New Guinea. Eneji Bilong Wol. Luksave Bilong Papua Niugini. www.pnglng.com ET Ekseketiv toktok

More information

OPOSISEN I GAT NAMBA:

OPOSISEN I GAT NAMBA: Namba 2099 Novemba 27 - Disemba 3, 2014 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol INSAIT: Wantok Today bilong mun Disemba i stap insait! P6,7,20,21 Wol Visen na EU sapotim wok.. P10 OPOSISEN I

More information

Vot pepa bai kam long mun Mas. Insait: Isten Hailans redi long 2017 Ileksen - P2. Kina bai lukautim mani bilong Nasfund - P3

Vot pepa bai kam long mun Mas. Insait: Isten Hailans redi long 2017 Ileksen - P2. Kina bai lukautim mani bilong Nasfund - P3 Wantok Isu Namba 2213 Februeri 16-22, 2017 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Insait: Isten Hailans redi long 2017 Ileksen - P2 Kina bai lukautim mani bilong Nasfund - P3 NASFUND OPIM MODEN

More information

Gavman bai bihainim stret 2016 Nesenel Baset

Gavman bai bihainim stret 2016 Nesenel Baset Namba 2158 Janueri 21-27, 2016 28 pes Wantok Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Gavman bai bihainim stret 2016 Nesenel Baset STRONGPELA disisen gavman i mekim long daunim hevi bilong mani sot

More information

Lapun tasol strong yet...

Lapun tasol strong yet... Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! Namba 1842 Wan Wik, Novemba 26 - Desemba 2 2009 K1 tasol long olgeta hap Lapun tasol strong yet... 10th Anviseri Saplimen insait! Gavman Mani Plen i no wok: Man long

More information

Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! Pilai bai kamap long taim

Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! Pilai bai kamap long taim Namba 2111 Februeri 26 - Mas 4, 2015 28 pes Wantok K1 tasol Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! March Issue i stap insait! P9,10,19 na 20 INSAIT Palamen Nius Esia man salim buai... Yumi redi nau! Pilai

More information

PNG i ran olsem Afrika

PNG i ran olsem Afrika Ol Wina bilong Wantok Ridasip Seve 2014 NAMBA 7 DRO Namba 2069 Me 1-7, 2014 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Mipela i droim yet so putim was neks wik! PNG i ran olsem Afrika KLOSTU REDI:

More information

Makim odit komiti long sekim ripot bilong distrik mani - Temu

Makim odit komiti long sekim ripot bilong distrik mani - Temu Wantok Isu Namba 2219 Mas 30 - Epril 5, 2017 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Makim odit komiti long sekim ripot bilong distrik mani - Temu INSAIT bilong mun Mas i stap insait - P 9,

More information

Sios helt sevis bungim hevi

Sios helt sevis bungim hevi Wantok Namba 2190 Septemba 1-7, 2016 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol September issue insait P9,10,19&20 Millenium Development Goals report - P13,14,15 &16 Maprik i senis aninit long

More information

PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot Namba 4 Kwata 2010

PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot Namba 4 Kwata 2010 PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot Namba 4 Kwata 2010 Eneji bilong Wol. Luksave bilong Papua Niugini. EKSEKIUTIV TOKTOK Wanpela Projek, Wanpela Tim, Lukluk Long As Tingting Bilong Projek One Project,

More information

SunRice Group Speak Up Policy

SunRice Group Speak Up Policy Issue Date: November 2014 (Updated: April 2016) SunRice Group s Speak Up Process Rot SunRice Grup Isave Bihainim Lo Tok Aut Long ples bilong wok: Yu ken putim ripot igo long opis bilong Integrity Ofisa:

More information

O Neill makim. nupela minista

O Neill makim. nupela minista Namba 2063 Mas 20-26, 2014 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Ol Wina bilong Wantok Ridasip Seve 2014 1. Rachael Sorige (NCD) 2. Allan Rabu (NCD) 3. Cathy Kevin (NCD) 4. Robert David (NCD)

More information

Planti senis i daunim rait bilong ol yangpela sumatin. Sensasip. Awenes long. woksop... Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret!

Planti senis i daunim rait bilong ol yangpela sumatin. Sensasip. Awenes long. woksop... Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! Namba 2149 Novemba 19-25, 2015 Wantok Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol 28 pes Sensasip Opis i holim sensasip awenes woksop - P3 Fri edukesen mekim tisa kisim hat taim - P6 Australia helpim Angau

More information

Intanesenel Benk bilong Rikonstraksen na Divelopmen Intanesenel Divelopmen Asosieisen OL BEKIM MENESMEN I WOKIM WANTAIM OL TINGTING BILONG TOK ORAIT

Intanesenel Benk bilong Rikonstraksen na Divelopmen Intanesenel Divelopmen Asosieisen OL BEKIM MENESMEN I WOKIM WANTAIM OL TINGTING BILONG TOK ORAIT Intanesenel Benk bilong Rikonstraksen na Divelopmen Intanesenel Divelopmen Asosieisen INSP/64458-PG OL BEKIM MENESMEN I WOKIM WANTAIM OL TINGTING BILONG TOK ORAIT BIHAINIM RIPOT LONG OL WOK PAINIMAUT PANEL

More information

Namba Foa Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot

Namba Foa Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot Namba Foa Kwata 2013 Energy for the World. Opportunity for Papua New Guinea. Eneji Bilong Wol. Luksave Bilong Papua Niugini. www.pnglng.com ET Ekseketiv toktok

More information

Gavman skelim K20m bilong Nesenel I.D. kad sistem

Gavman skelim K20m bilong Nesenel I.D. kad sistem Namba 1993 Novemba 1-7, 2012 32 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol REDI NAU: Ol soldia i wok long prektis long bungim Prins Charles na meri bilong em Duchess of Conwalv Camilla Parker long

More information

Sastiti 01155_878_Chastity.indd 1 7/13/12 10:52 AM

Sastiti 01155_878_Chastity.indd 1 7/13/12 10:52 AM Sastiti Papa bilong yu long Heven i lavim yu na em i laikim yu long hamamas tudei na oltaim. Em i givim kaunsel na komanmen i kam long ol profet bilong Em long halivim yu. Wanpela komanmen we i impotent

More information

Wokman pilim pen long takis

Wokman pilim pen long takis Namba 2032 Ogas 8-14, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Kol pis bilong Moimara tais... Dispela tripela pikinini Esther, Eliz wantaim brata bilong ol i karim wanpela kol-pis ol i hukim

More information

Paraka, O Neill aut long nupela COI. Independens saplimen insait Pes 6,7,8 na 23. Ol poto 14 na 15 SOIM RISPEK. K1 tasol.

Paraka, O Neill aut long nupela COI. Independens saplimen insait Pes 6,7,8 na 23. Ol poto 14 na 15 SOIM RISPEK. K1 tasol. Namba 2089 Septemba 18-24, 2014 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol INSAIT: 39 Independens saplimen insait Pes 6,7,8 na 23 Ol poto 14 na 15 PIH Saveman Nius Niupela Helt nius olgeta wik

More information

Olgeta plen long kantri mas lukluk moa long populesin - Dokta Mola

Olgeta plen long kantri mas lukluk moa long populesin - Dokta Mola Namba 1882 Wan Wik Septemba 9-15, 2010 Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol This government will favour foreigners with money, but not its people.. Page 6 Liklik rais fama kisim helpim - P22 Olgeta

More information

PNG hat long sekim rekot ilong Fainens Dipatmen

PNG hat long sekim rekot ilong Fainens Dipatmen Namba 2033 Ogas 15-21, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Insait: DWU i glasim loa bilong gavman long laik kilim trabel lain - P2 Wok Bung wantaim polis long provins - P4 Rausim dak

More information

Namba Wan Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot

Namba Wan Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot Namba Wan Kwata 2012 Energy for the World. Opportunity for Papua New Guinea. Eneji Bilong Wol. Luksave Bilong Papua Niugini. F www.pnglng.com Ekseketiv Toktok

More information

antri bai sot long mani

antri bai sot long mani Namba 2159 Janueri 28 - Febueri 3, 2016 28 pes Wantok TOKSAVE! Word Publishing Kampani papa bilong Wantok niuspepa i stap nau Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol long nupela opis long Dove Travel

More information

Namba 1949 Desemba 29, Janueri 4, pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol

Namba 1949 Desemba 29, Janueri 4, pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Namba 1949 Desemba 29, 2011 - Janueri 4, 2012 36 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Lukluk bek long 2011 124 Ritim Sabina long pes 11 na 12... P2 Wantok Desemba 29 - Janueri 4, 2012 lukluk

More information

Dion em i Deputi Praim Minista

Dion em i Deputi Praim Minista Namba 1981 Ogas 9-15, 2012 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol TONI EM I WANPELA GAVMAN MINISTA Memba bilong Lae Open na Palamentri Pati Lida bilong Indijenes Pipols Pati, Loujaya Toni (raithan),

More information

Bikpela hat wok. tru long boda... INSAIT P15. Fri Wes Papua. NCDC kisim nupela trak bilong karim pipia... bringim pret long ol pipel..

Bikpela hat wok. tru long boda... INSAIT P15. Fri Wes Papua. NCDC kisim nupela trak bilong karim pipia... bringim pret long ol pipel.. Namba 2011 Mas 14-20, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol INSAIT Bikpela hat wok Fri Wes Papua P2 NCDC kisim nupela trak bilong karim pipia... P8 tru long boda... OL boda ples long

More information

Spes i sot. Ailan sindaun long bikpela wari - Pes 2. Tisa lonsim intanet benking websait - Pes 4

Spes i sot. Ailan sindaun long bikpela wari - Pes 2. Tisa lonsim intanet benking websait - Pes 4 Namba 2002 Janueri 10-16, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol LONGPELA PIS BILONG KEAPARA: Rachell Ila na pikinini bilong em Tony Ila save maketim pis bilong tupela olgeta avinun long

More information

oken mamas ani yet Lukim ol Wol nius poto... Pes LAIPSTAIL- Nupela drama pilai kempein bai helpim MDG... Pes I go moa long pes 3

oken mamas ani yet Lukim ol Wol nius poto... Pes LAIPSTAIL- Nupela drama pilai kempein bai helpim MDG... Pes I go moa long pes 3 Namba 1906 Wan Wik Mas 3-9, 2011 Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol oken mamas ong DSIP ani yet INSAIT: Paul Zuvani i raitim INAP long nau nogat mak bilong soim K19 milion mani gavman i givim

More information

Tupela memba i kros. 41 yias Independens raun wantaim stail - P14-15

Tupela memba i kros. 41 yias Independens raun wantaim stail - P14-15 Wantok Namba 2193 Septemba 22-28, 2016 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol 41 yias Independens raun wantaim stail - P14-15 Tupela memba i kros TUPELA biknem lida bilong nesenel kapital siti

More information

Gavman bai rausim 2010 Envaironmen Loa senis

Gavman bai rausim 2010 Envaironmen Loa senis Namba 1938 Oktoba 13-19, 2011 Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Redi long pait long Yunaitet Nesens intanesenel oporesen... WANTOK WARIA: Long bikmoning long Trinde, 110 PNG Difens Fos paitman

More information

Polis Pawa! P10. Bai kostim K15.6 bilian. opim bek Panguna main... Digicel Yumi FM PNG Musik Awod kam bek...

Polis Pawa! P10. Bai kostim K15.6 bilian. opim bek Panguna main... Digicel Yumi FM PNG Musik Awod kam bek... Namba 2015 Epril 11-17, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol INSAIT Bai kostim K15.6 bilian long opim bek Panguna main... P2 Digicel Yumi FM PNG Musik Awod kam bek... P4 Pablik long

More information

pas! Paul Zuvani i raitim

pas! Paul Zuvani i raitim Wantok Isu Namba 2223 Epril 27 - Me 3, 2017 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Tingim dai long Wol Woa 2 Praim Minista bilong Papua Niugini, Peter O Neill i wokabaut i go long Wol Woa II

More information

Namba Wan Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot

Namba Wan Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot Namba Wan Kwata 2011 Energy for the World. Opportunity for Papua New Guinea. Eneji Bilong Wol. Luksave Bilong Papua Niugini. www.pnglng.com Ekseketiv Toktok Kapsaitim

More information

Gan i go bek long han bilong polis na ami - P6

Gan i go bek long han bilong polis na ami - P6 Wantok Isu Namba 2215 Mas 2-8, 2017 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol O Neill: Oil Ges, i stap strong yet- P2 Gan i go bek long han bilong polis na ami - P6 P9, 10.19 na 20 adae bai stat

More information

Strongim skul, strongim pipel - PM

Strongim skul, strongim pipel - PM Namba 1932 Ogas 31 - Septemba 7, 2011 Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Strongim skul, strongim pipel - PM Gavman redim mani bilong fri edukesen Yuni sumatin bai kisim potnait gen TAIM palamen

More information

Ol gavman bisnis i winim K20 bilien

Ol gavman bisnis i winim K20 bilien Namba 2160 Febueri 4-10, 2016 Wantok Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol 28 pes TOKSAVE! Wantok Niuspepa i nau stap antap long opis bilong Dove travel 4-mail. Section 24, Lot 25, Angau Drive (CNR

More information

Namba tri UN bos i raun long PNG

Namba tri UN bos i raun long PNG Namba 2065 Epril 3-9, 2014 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Moa Stori insait: Gutbai long wanpela win meri, Leit RoseTsiroats - P8 Catholic Reporter Epril Isu i stap insait Pes 9,10,19

More information

Narapela kain Pop INSAIT P15. Pablik sevis i slek... Selebretim yia bilong Snek long Basamuk... Moa stori long nupela Pop long pes 4 na 5...

Narapela kain Pop INSAIT P15. Pablik sevis i slek... Selebretim yia bilong Snek long Basamuk... Moa stori long nupela Pop long pes 4 na 5... Namba 2012 Mas 21-27, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol INSAIT Moa long K600m Takis Kredit Skim mani lus long wok divelopmen P2 Pablik sevis i slek... Polis mekim wok painimaut...

More information

Kisim pepa long stop drag long komyuniti - p7. NHC wokman kisim 4-pela de profesenel in haus trening - p2

Kisim pepa long stop drag long komyuniti - p7. NHC wokman kisim 4-pela de profesenel in haus trening - p2 Namba 2026 Jun 27 - Julai 3, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol SARENDA: Ol yut long Not Mekeo i kam long fran bilong ol Polis, Yut lida, Pater, Pastor wantaim long Dairekta Jeneral

More information

Chan wari long birua bilong ol risos projek

Chan wari long birua bilong ol risos projek Namba 1871 Wan Wik Jun 24-30, 2010 Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Chan wari long birua bilong ol risos projek "WOK divelopmen em i no wok bilong groim ekonomi bilong kantri, na divelopmen

More information

Dinau baset bai go antap tru

Dinau baset bai go antap tru Namba 2042 Oktoba 17-23, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Nau yu ken Teksim Wari, Tingting, Painim Pren, Kanage stori o Pas bilong yu i kam long Digicel namba 7235 6149 na bai mipela

More information

OL ELEMENTERI SKUL PIKININI:

OL ELEMENTERI SKUL PIKININI: Namba 1881 Wan Wik Septemba 2-8, 2010 Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol What is our social policy, if we have one Page 6 Laipstail: HMAS Tobruk kamap long PNG long wok bilong Pasifik Patnasip

More information

ol nupela provins go pas

ol nupela provins go pas Namba 1974 Jun 21-27, 2012 36 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol YUMI VOT NAU: Taim bilong votim ol nupela lida bilong lukautim yumi long faivpela yia i kam, i kamap pinis. Yumi noken abrus.

More information

Madang taun bagarap - pes 7

Madang taun bagarap - pes 7 Namba 1992 Oktoba 25-31, 2012 32 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Palamen Nius - pes 2 PM salim toksore long leit Se Donatus Mola - pes 5 Madang taun bagarap - pes 7 Promotim fud sekuriti

More information

Namba Wan Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot

Namba Wan Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot Namba Wan Kwata 2014 Energy for the World. Opportunity for Papua New Guinea. Eneji Bilong Wol. Luksave Bilong Papua Niugini. www.pnglng.com ET Ekseketiv toktok

More information

Mande neks wik- O Neill o Somare?

Mande neks wik- O Neill o Somare? Namba 1955 Februeri 9-15, 2012 32 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Mande neks wik- O Neill o Somare? Aja Alex Potabe i raitim SUPRIM Kot refrens bilong tokaut sapos O Neill gavman o Somare

More information

Guria kilim tupela long ARoB

Guria kilim tupela long ARoB Namba 2067 Epril 17-23, 2014 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Ol Wina bilong Wantok Ridasip Seve 2014 NAMBA 5 DRO 1. Benardine Tano (AROB) 2. Clement Daimas (Madang) 3. Maggie Appe (WHP)

More information

Ripot Namba PG

Ripot Namba PG Ripot Namba 64458-PG Investigesen Ripot INDIPENDEN STET BILONG PAPUA NIUGINI: Smolholda Agrikalsa Divelopmen Projek (IDA Credit No. 4374-PNG) September 19, 2011 Stori bilong Panel Inspeksen Panel i bin

More information

BCL i stopim sampela wok program

BCL i stopim sampela wok program Wantok Namba 2120 Epril 30 - Me 6, 2015 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol BCL i stopim sampela wok program US$5.2 bilien long opim bek Panguna Main Veronica Hatutasi I raitim Bilong mun

More information

Ol sios i egensim lo bilong kilim ol kalabus

Ol sios i egensim lo bilong kilim ol kalabus Namba 2109 Februeri 12-18, 2015 28 pes Wantok K1 tasol Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! Wantok Niuspepa i tok sori tru long paulim taitel bilong Honorabel Spika bilong Palamen bilong Papua Niugini, na

More information

Sekim o painim aut Rait bilong Komyuniti long save

Sekim o painim aut Rait bilong Komyuniti long save Sekim o painim aut Rait bilong Komyuniti long save Sotpela ripot bilong Ramu Nikel kes stadi, Madang, PNG June 2015 Centre for Social Responsibility in Mining Sustainable Minerals Institute The University

More information

Glasim Judisal Kondak Bil

Glasim Judisal Kondak Bil P2 Wantok Mas 29 - Epril 4, 2012 nius Tok klia long SMS Data na Vois Top-Ap Telikom PNG i autim SMS Vois na Data top-ap bilong ol pripeit kastoma bilong en. SMS Vois top-ap Risasim Vois Akaun Bilong Yu

More information

Namba Foa Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot

Namba Foa Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot Namba Foa Kwata 2012 Energy for the World. Opportunity for Papua New Guinea. Eneji Bilong Wol. Luksave Bilong Papua Niugini. www.pnglng.com Ekseketiv Toktok Sapotim

More information

Papagraun bai gat sea long Ok Tedi na BCL

Papagraun bai gat sea long Ok Tedi na BCL Wantok Namba 2189 Ogas 25-31, 2016 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Fiji brukim lo bilong tred - P6 Papagraun bai gat sea long Ok Tedi na BCL Lainim sefti bilong solwara Ol sumatin bilong

More information

Namba Tu Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot

Namba Tu Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot Namba Tu Kwata 2014 Energy for the World. Opportunity for Papua New Guinea. Eneji Bilong Wol. Luksave Bilong Papua Niugini. www.pnglng.com ET Ekseketiv toktok

More information

O Neill: PNG senis hariap tru

O Neill: PNG senis hariap tru Wantok K1 tasol Namba 2177 Jun 2-8, 2016 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! 4pes saplimen insait P13, 14, 15, 16 The Catholic Reporter Insait... O Neill: PNG senis hariap tru PRAIM Minista Peter

More information

PNG LNG i wok olsem wanpela han kampani bilong ExxonMobil insait long ko-vensa wantaim:

PNG LNG i wok olsem wanpela han kampani bilong ExxonMobil insait long ko-vensa wantaim: PNG LNG Envaironmentel na Sosel Ripot Yia 2017 PNG LNG i wok olsem wanpela han kampani bilong ExxonMobil insait long ko-vensa wantaim: Yutilitis Teknisen, Jonathan Bebego na Mekenikel Teknisen, Junias

More information

Gavman putim ai long ol Supa Fan

Gavman putim ai long ol Supa Fan Namba 2046 Novemba 14-20, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol HAMAS: Misis Jane Parkop em namba wan meri long baim ol giaman muruk na pisin bilong ol pikinini bilong em taim Gavana

More information

Namba Tu Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot

Namba Tu Kwata. PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot PNG LNG Kwatali Envairomen na Sosel Ripot Namba Tu Kwata 2012 Energy for the World. Opportunity for Papua New Guinea. Eneji Bilong Wol. Luksave Bilong Papua Niugini. F www.pnglng.com Ekseketiv toktok Wok

More information

PNG i no gat helt standet

PNG i no gat helt standet Wantok K1 tasol Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! Namba 2150 Novemba 26 - Desemba 2, 2015 28 pes INSAIT P9, 10,19,20 Laipstail Komyuniti projek kamap long Sentral Manus - P15 Wol nius poto - P16 PNG i

More information

Wokabaut bilong Prins Charles bai kostim K10 milian

Wokabaut bilong Prins Charles bai kostim K10 milian Namba 1989 Oktoba 4-10, 2012 32 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol GO PAS LONG WOK REDI: (L-R) Minista bilong Spots, Pasifik Gems na nau, Nesenel Ivens em Justin Tksatchenko i sanap wantaim

More information

2015 baset salens. Stanley Nondol i raitim

2015 baset salens. Stanley Nondol i raitim Namba 2096 Novemba 6-12, 2014 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol 2015 baset salens - yusim mani gut- no ken dinau moa NCSL Memba Sevings na Brens Sapot Menesa, Richard Leka i sanap wantaim

More information

OTML papagraun egensim O Neill

OTML papagraun egensim O Neill Namba 2039 Septemba 26 - Oktoba 2, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Nau yu ken Teksim Wari, Tingting, Painim Pren o Pas bilong yu i kam long Digicel namba 7235 6149 na bai mipela

More information

edim plen bilong tuna isnis na klaimet senis

edim plen bilong tuna isnis na klaimet senis Wantok K1 tasol Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! Namba 2141 Septemba 24-30, 2015 28 pes INSAIT Pik poket kamapim dai - P7 Trefik opisa bilong RH - P7 Meri winim skolasip long pailot skul - P11 edim plen

More information

O Neill promotim invesmen

O Neill promotim invesmen Wantok Namba 2202 Novemba 24-30, 2016 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Have you Enrolled? Toksave bilong Ilektoral Komisen - P14 na 15 FIFA Wol Kap anda 20 meri soka eksen - P8 na 21

More information

Givim bek mani bilong Ilektoral Komisin

Givim bek mani bilong Ilektoral Komisin Wantok Isu Namba 2212 Februeri 9-15, 2017 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol NEC rausim Duma na Pok LUKIM STORI LONG PES 3 Aja Potabe i raitim GAVMAN i brukim lo taim ol i rausim mani bilong

More information

Juffa laikim eksen long SABL ripot

Juffa laikim eksen long SABL ripot Namba 2143 Oktoba 8-14, 2015 Wantok Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol 28 pes The Catholic Reporter insait - 9,10,19,20 Laipstail Buk na DVD i makim kalsa bilong Lihir - P14 Juffa laikim eksen

More information

PNG LNG Envairomen na Sosel Ripot Namba Wan Hap Bilong Yia 2015

PNG LNG Envairomen na Sosel Ripot Namba Wan Hap Bilong Yia 2015 PNG LNG Envairomen na Sosel Ripot Namba Wan Hap Bilong Yia 2015 Energy for the World. Opportunity for Papua New Guinea. Eneji Bilong Wol. Luksave Bilong Papua Niugini. Pemanen Fasilitis Kompaun Ekseketiv

More information

El Nino dai ripot i no klia yet

El Nino dai ripot i no klia yet Namba 2138 Septemba 3-9, 2015 28 pes Wantok Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Neks Wik The Catholic Reporter El Nino dai ripot i no klia yet STRONGIM WOK BUNG NA WOK PREN: Gavana Jenerel na Gren

More information

avman makim 20, 000 long gol medol

avman makim 20, 000 long gol medol Wantok Namba 2129 Julai 2-8, 2015 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Lukim pes 13 avman makim 20, 000 long gol medol - K10, 000 silva - K5000 brons Linda Pulsen i kisim plak long Praim

More information

Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret!

Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! Namba 2162 Febueri 18-24, 2016 Wantok Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol 28 pes Gavman i no sot long mani Dairi Vele. PNG i ran long han bilong gutpela gavman. GAVMAN i no sot long mani long ranim

More information

PNC, NA, Indipenden kendidet i resis pas

PNC, NA, Indipenden kendidet i resis pas Namba 1977 Julai 12-18, 2012 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol TRAWEN: Kendidet noken giaman long pasim wok kaunim. Elektrol Komisina Andrew Trawen i go raun long kaunim ples bilong Mosbi

More information

Asbisop John Ribat kamap Kardinel

Asbisop John Ribat kamap Kardinel Wantok Kambaramba stap na Madang stap klin - P14 Namba 2196 Oktoba 13 -,19 2016 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Asbisop John Ribat kamap Kardinel ASBISOP John Ribat bilong Pot Mosbi

More information

Compiled By: Anchor Baptist Church P.O. Box 34 Kandrian, WNBP Papua New Guinea. Digicel:

Compiled By: Anchor Baptist Church P.O. Box 34 Kandrian, WNBP Papua New Guinea.   Digicel: Anchor Hymnal December 204 Printing Anchor Baptist Church Of Kandrian, Papua New Guinea Use And Copy Freely Provided No Textual Changes Are Made Sorrow And Sighing Shall Flee Away Used With Permission

More information

...Metal prais pundaun

...Metal prais pundaun Namba 2152 Desemba 10-16, 2015 Wantok Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol 28 pes Ramu NiCo na OTML bungim hevi...metal prais pundaun James Kila na Aja Potabe i raitim BIKPELA pundaun bilong wol

More information

op risain Polis i no Jas long wokim disisen -Pes 3 Bai stap long vatiken monastri na pre I go moa long pes 2... Jada 013

op risain Polis i no Jas long wokim disisen -Pes 3 Bai stap long vatiken monastri na pre I go moa long pes 2... Jada 013 Namba 2007 Februeri 14-20, 2013 28 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol op risain Polis i no Jas long wokim disisen -Pes 3 Jada 013 Bai stap long vatiken monastri na pre HETMAN bilong moa long

More information

Namba 1991 Oktoba 18-24, pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol

Namba 1991 Oktoba 18-24, pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol Namba 1991 Oktoba 18-24, 2012 32 pes Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret! K1 tasol REDI NAU: Ol Ami, Polis na CS bai mekim bikpela wok nau long klinim na redim Mosbi Siti taim Prins Charles na meri bilong

More information