ME EMRIN E ALLAHUT TË GJITHËMËSHIRSHMIT, MËSHIRËPLOTIT

Size: px
Start display at page:

Download "ME EMRIN E ALLAHUT TË GJITHËMËSHIRSHMIT, MËSHIRËPLOTIT"

Transcription

1 ME EMRIN E ALLAHUT TË GJITHËMËSHIRSHMIT, MËSHIRËPLOTIT 1

2 2

3 FONDACIONI I KUR ANIT SHQIPËRI DRITA E KUR ANIT REVISTË SHKENCORE E HULUMTIMEVE DHE E STUDIMEVE KUR ANORE THE LIGHT OF QUR AN SCIENTIFIC JOURNAL OF QUR ANIC RESEARCHES AND STUDIES TIRANË,

4 Drejtor: H. Vullnet MERJA REDAKSIA: Prof. dr. Hajri SHEHU (kryeredaktor) Sabrie FEZA (zëvendëskryeredaktore) Prof. dr. Bedri BYLYKU (anëtar) Prof. dr. Feti MEHDIU (anëtar) H. Jetmir ÇELA (anëtar) H. Sulejman efendi REXHEPI (anëtar) H. Selim STAFA (anëtar) Redaktore: Liseda RAMAJ Korrektura teknike: Vjollca KARAJ Përkthyesit: Mentor ÇADRI, Jetmir ÇELA, Bledar SHEHU : Fondacioni i Kur anit Del katër herë në vit. Viti VIII, 2014, Nr. 4 (31) Shtypur në Shqipëri, në shtypshkronjën LILO ISSN Adresa e redaksisë: Fondacioni i Kur anit Rruga Hoxha Tahsin, Nr.168, Kutia Postare: 8272 Tel & Fax: Tirana Albania Website: E_mail: f_quran114@yahoo.com & quranfondation114@gmail.com

5 Director: Haji Vullnet MERJA EDITORIAL BOARD: Prof. Dr. Hajri Shehu Sabrie FEZA Editor-in-chief Vice-Editor-in-chief Prof. Dr. Bedri BYLYKU Member Prof. Dr. Feti MEHDIU Member Haji Jetmir ÇELA Member Haji Sulejman ef. REXHEPI Member Haji Selim STAFA Member Editor: Liseda RAMAJ Proofreader: Vjollca KARAJ Translators: Mentor ÇADRI, Jetmir ÇELA, Bledar SHEHU : Foundation of Qur an Albania A Quarterly Journal Vol 8, issue 31, 2014 Printed in Albania by LILO Printing House ISSN Address of the Editorial Board: Fondacioni i Kur anit Rruga Hoxha Tahsin, Nr.168, Kutia Postare: 8272 Tel & Fax: Tirana Albania Website: E_mail: f_quran114@yahoo.com & quranfondation114@gmail.com 5

6 PASQYRA E LËNDËS Dr. Aisha Hamdan KONCEPTI PËR ZOTIN...10 Aliaa Ibrahim DAKROURY NJË QASJE FILOZOFIKE PËR HERMENEUTIKËN E KUR ANIT...17 Rajmonda Feza NATYRA HOLISTIKE DHE SHTYLLAT E EDUKIMIT DHE PEDAGOGJISË PROFETIKE...28 Abdu Daim Kahiil ARGUMENTE SHKENCORE NGA KUR ANI VI...32 Qani Banaj PËR ÇDO SËMUNDJE KA ILAÇ...45 Sabrie Feza NDIKIMET E NAMAZIT NË GJENDJEN SHËNDETËSORE TË NJERIUT...52 Zahra Ixhlal GRA TË LARTA NË KUR AN DHE SYNET...60 Hajri Shehu MERJEMJA, GRUAJA MË E LARTË NË BOTË...66 Fatme Chehab VLERËSIMI I LARTË I FEMRËS SIPAS ISLAMIT...72 Vullnet Merja FJALOR KUR ANOR - LIBRAT E ALLAHUT...80 Muhsin Keraeti TA NJOHIM MË TEJ KUR ANIN...87 Ali Muhamed Ali Duhajjil - Dehili HISTORIA E PROFETIT NUH...95 VEPRIMTARI KUR ANORE Përmbledhjet në gjuhën angleze Përmbledhjet në gjuhën arabe

7 TABLE OF CONTENTS Dr. Aisha Hamdan THE CONCEPT OF GOD...10 Alia Ibrahim Dakroury A PHILOSOPHICAL APPROACH TO THE QUR ANIC HERMENEUTICS...17 Rajmonda Feza THE HOLISTIC NATURE AND THE PILLARS OF PROPHETIC EDUCATION AND PEDAGOGY...28 Abdu Daim Kahiil SCIENTIFIC ARGUMENTS FROM THE QUR AN VI...32 Qani Banaj THERE IS A MEDICINE FOR EACH DISEASE...45 Sabrie Feza PRAYER IMPACTS ON HUMAN HEALTH CONDITION...52 Zahra Ijlal GREATEST WOMEN IN QUR AN AND SUNNAH...60 Hajri Shehu MARYAM - THE MOST EXALTED AND THE GREATEST OF ALL THE WOMEN IN THE WORLD...66 Fatma Chehab HIGH EVALUATION OF WOMEN ACCORDING TO ISLAM...72 Vullnet Merja QUR ANIC GLOSSARY - THE HOLY BOOKS OF ALLAH...80 Muhsin Keraeti GETTING FURTHER ACQUAINTED WITH QUR AN...87 Ali Muhammad Ali Duhajjil Dehili THE PROPHET NOAH (Peace be upon him!)...95 QUR ANIC ACTIVITIES SUMMARIES IN ENGLISH SUMMARIES IN ARABIC

8 المحتویات عائشة حمدان فكرة عامة حول اهلل علية إبراهيم جوانب فلسفية لتفسري القرآن...17 رايموندا ف ز ا ) ر ام ای) ألواجب الطبيعي واألركان النبوية للرتبية والتعليم عبد الدائم كاحيل أدلة علمية من القرآن )6(...32 تشاني ب ان اي لكل داء دواء صبرية ف ز ا آثار الصالة يف احلالة الصحية لإلنسان زهرا اجالل خری نساء فی القرآن و السنة خيري شيهو مرمي املرأةالعظیمة يفالعامل فاطمة شهاب التقديرالعايل للمرأة يفاإلسالم ولنت مریا ألقاموسالقرآين -الكتباإلهلية محسن قرائتي دروس من آیات سورة»البقرة« علي محمد علي الضحیل الين نوح )علیه السالم(...95 نشاطات علمیة و قرآنیة ملخص بالغة االجنلیزیة ملخص بالغة العربیة

9 9

10 Aisha Hamdan KONCEPTI PËR ZOTIN Abstrakt Ne duhet ta njohim Allahun, në mënyrë që ta adhurojmë Atë, siç duhet. Kur meditojmë për Forcën, Fuqinë dhe Mëshirën e Allahut, kuptojmë se vetëm Ai e meriton të adhurohet. Ky është, në të vërtetë qëllimi, për të cilën ne jemi krijuar. Allahu thotë: Dhe Unë nuk i kam krijuar xhindet dhe njerëzit përveçse që të më adhurojnë Mua. (51:56). Dhe: Adhuroni Allahun! Ju nuk keni zot tjetër përveç Tij. (7:59). E, atëherë, ne duhet ta përmbushim qëllimin për të cilin jemi krijuar, për ta kënaqur Allahun dhe për të qenë në harmoni me pjesën tjetër të krijimit, që tashmë, i është nënshtruar Atij. Ky qëllim përmbushet vetëm duke e njohur Allahun, duke njohur Emrat e Tij dhe Atributet e Tij. Rezultati përfundimtar është vetëm për të mirën tonë, sepse për ata që i binden Allahut, Ai ka premtuar shpërblim të madh edhe në këtë jetë, edhe në Jetën Tjetër. 10 Mënyrat e njohjes së Allahut: Fitrah Kuptimi i fjalës fitrah është i vështirë për t u përcaktuar. Zakonisht, fitrah është natyra e lindur te njeriu që e bën atë të aftë ta njohë Allahun dhe ta pranojë fenë e Tij. Kjo është natyrë e krijuar nga Zoti te njeriu dhe është gdhendur në shpirtin e tij. Në Kur an ajo përshkruhet: Ktheje fytyrën tënde me çiltëri te Feja e pastër monoteiste, që është në natyrën e njeriut, me të cilën Allahu i ka krijuar njerëzit. Nuk mund të ndryshohet krijesa e Allahut. Kjo është Feja e drejtë, por shumica e njerëzve nuk e dinë. (30:30). Në thelb, kjo do të thotë se çdo njeri lind i pastër dhe në

11 Koncepti për Zotin këtë pastërti, Tehuidi është qendror. Kjo, pastaj e prir njeriun t i nënshtrohet plotësisht vullnetit të Allahut dhe të kërkojë rrugë për t u afruar sa më shumë tek Allahu. Vetë Islami quhet Diin al - Fitrah (feja e natyrës njerëzore), sepse është feja që e drejton njeriun për te besimi i vërtetë në Allahun dhe e bën atë ta përmbushë plotësisht këtë mundësi (fitrah). Profetët (paqja qoftë mbi ta!) u dërguan për t ua kujtuar njerëzve këtë natyrë dhe për t ua mësuar atyre Sheriatin, si një udhëheqje e plotë për të jetuar të bindur ndaj Allahut. Si një bekim nga Allahu, Profetët e kanë vënë në jetë këtë Sheriat me besnikëri dhe kanë qenë modele shembullore për njerëzimin. (Yasein Mohamed, Human Nature in Islam, 1998). Një nga mënyrat për ta njohur Allahun është ajo që është brenda vetë shpirtrave tanë, ajo që është brenda vetë natyrës sonë. Dhe brenda nesh nuk është vetëm natyra për ta njohur Allahun, por edhe për t iu nënshtruar vetëm Atij dhe për të adhuruar vetëm Atë. Pra, besimi në Tehuidin (Njëjësinë e Allahut) është skalitur në qeniet tona. Atëherë, përse ka kaq shumë njerëz që janë larguar nga natyra e tyre e vërtetë? Kjo mund të shpjegohet me Hadithin e mëposhtëm të Profetit Muhamed (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!): Çdo fëmijë lind me fitrah. Pastaj, prindërit e tij e bëjnë atë hebre, të krishterë, ose magian 1. Ashtu siç lind një kafshë, e padëmtuar. A shikoni ju ndër to ndonjë që është i gjymtuar? (Muslimi). Kjo do të thotë që ndikimet mjedisore (sidomos, prindërore) pas lindjes bëjnë që individi të largohet nga rruga e drejtë. Edhe shejtani mund të luajë rol, kur individi rritet. Largimi nga rruga e drejtë nuk ka të bëjë me gabime në lindje, sepse natyra e njeriut (fitrah) është e pastër. Ata që e mohojnë fenë islame, në të vërtetë, shkojnë kundër natyrës së tyre njerëzore (fitrahs). 1 Magian - pjesëtar i kastës priftërore në Persinë e lashtë. (shënim i përkthyesit). 11

12 Aisha Hamdan Zbulesat 12 Fitrah e bën të natyrshme që njeriu të dojë ta njohë Allahun dhe ta adhurojë Allahun. Zbulesat (në mënyrë të veçantë, Kur ani), nga ana e tyre, na kujtojnë rëndësinë e këtij të kuptuari dhe rezultatet në këtë jetë dhe në Jetën Tjetër. Zbulesat tregojnë shenjat e Allahut, Emrat e Tij dhe Atributet e Tij dhe të mirat që Allahu u ka dhënë njerëzve. Atëherë, këto duhet ta shtojnë dashurinë e tyre e përnderimin e tyre për Allahun dhe frikën e tyre ndaj Allahut, në mënyrë që ta adhurojnë Allahun me përkushtim dhe me përvuajtësi më të madhe. Të gjitha këto elemente i bëjnë njerëzit ta njohin Zotin e tyre dhe të krijojnë marrëdhënien e duhur me Të. Kjo e mbush zemrën me ndjenja, çka do të thotë se ata i përgjigjen Allahut me mënyrën e duhur. (Jamal Zarabozo, How to Approach and Understand the Qur an, 1999). Vetë Profeti (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë se ajeti më i madh i Kur anit është Ajeti Kursi. Ky Ajet është, në themel për Allahun, për Emrat e për Atributet e Tij dhe për Madhërinë e Tij e për Fuqinë e Tij: Allahu! Nuk ka zot tjetër (që meriton adhurimin) përveç Tij, të Gjallit, të Përjetshmit, Mbajtësit të gjithçkaje! Atë nuk e kaplon as dremitja, as gjumi! Atij i përket gjithçka që gjendet në qiej dhe gjithçka që gjendet në Tokë. Kush mund të ndërhyjë tek Ai për ndokënd pa lejen e Tij? Ai di çdo gjë që ka ndodhur përpara dhe çdo gjë që do të ndodhë pas njerëzve, kurse ata nuk mund të përvetësojnë asgjë nga Dituria e Tij, përveçse aq sa Ai dëshiron. Kursi-u i Tij shtrihet mbi qiejt dhe Tokën dhe Ai nuk e ka të rëndë t i ruajë ato. Ai është i Larti, Madhështori. (2:255). Kur ani (si Zbulesa përfundimtare) është rruga e gjerë, nëpër të cilën Allahu zbulon Vetveten dhe atë që ka krijuar. Përsëri, që njerëzit të afrohen më shumë tek Ai dhe të duan ta kënaqin Atë. Kur ani, si një libër i plotësuar, jep me detaje edhe rrugët me të cilat robtë e Allahut mund ta kënaqin Allahun, sepse nëpërmjet Sheriatit, ai jep udhëzime të qarta për të gjitha aspektet e jetës.

13 Koncepti për Zotin Krijimi Bukuria dhe mrekullia e natyrës përmenden disa herë në Kur an. Qëllimi i kësaj përmendjeje është ta bëjë njeriun të sodisë mrekullitë e saj dhe ta njohë Krijuesin. Allahu thotë: A nuk mendojnë ata për sundimin e qiejve dhe të Tokës dhe për gjithçka që ka krijuar Allahu dhe se fundi i jetës së tyre mund të jetë afër? Atëherë, në çfarë mesazhi tjetër do të besojnë ata. Simetria, rregulli dhe harmonia në natyrë janë shenjë e Përsosurisë dhe e Fuqisë së Allahut. Njeriun duhet ta pushtojë frika ndaj Allahut dhe përnderimi për Allahun, kur fillon të meditojë për ndërlikueshmërinë e gjithçkaje përreth nesh, madje, edhe për trupin e vet. Dhe një ndjenjë e pamasë mirënjohjeje, sepse, nëse një element i kësaj skeme të ndërlikuar do të ndryshohej, jeta do të ishte më e vështirë dhe ndoshta, edhe e pajetueshme. Për këtë Allahu thotë në Kur an: Pa dyshim, është Allahu Ai që e bën farën dhe bërthamën të çahet dhe të mugullojë. Ai e nxjerr të gjallën prej së vdekurës dhe të vdekurën prej së gjallës. I tillë është Allahu. Atëherë, si i largoheni së Vërtetës? Ai bën të zbardhë drita e agimit. Ai e ka bërë natën për pushim dhe Diellin e Hënën për të llogaritur (kohën). E tillë është matja e të Gjithëfuqishmit, e Gjithëdijësit. Është Ai që i ka krijuar yjet, për t ju treguar rrugën në errësirat e tokës dhe të detit. Ne ua kemi shpjeguar qartë Shpalljet Tona njerëzve që dinë. Është Ai që ju ka krijuar prej një njeriu të vetëm, që të jetoni dhe të preheni në tokë. Ne ua kemi shpjeguar qartë Shpalljet Tona njerëzve që kuptojnë. Është Ai që lëshon nga qielli ujë, nëpërmjet të cilit Ai nxjerr sythat e çdo bime. Prej këtyre Ne nxjerrim gjelbërim, kokrra gruri në kallinj, palma me kalaveshë hurmash që varen deri poshtë, kopshte me rrush, me ullinj e me shegë, që ngjajnë, por që ndryshojnë (si varietet dhe si shije). Vështroni frutat e tyre kur fillojnë të formohen dhe të piqen! Sigurisht, në këto gjëra ka shenja për njerëzit që besojnë. (6:95-99) 13

14 Aisha Hamdan Atëherë, natyra që na rrethon është një rrugë tjetër për ne për ta njohur Allahun. Nëpërmjet bukurisë së saj, qëllimit të saj dhe rregullshmërisë së saj ne mund të kuptojmë dhe të vlerësojmë Forcën e Allahut, Fuqinë e Allahut dhe Madhërinë e Allahut. Krijimi është pasqyrim i Emrave të Allahut dhe i Atributeve të Allahut. 2*** Nga ky krijim, ne kuptojmë se Allahu është el - Haj, el - Khalik, el - Musauuir, el - Ekrem, el - Kadir, el - Muhji etj. Ne mund ta njohim Allahun më shumë dhe të afrohemi tek Ai duke i soditur këto shenja përreth nesh. Njëherësh, këto janë të mirat që na i ka dhënë Allahu dhe që duhet ta shtojnë mirënjohjen tonë për Atë dhe bindjen tonë ndaj Atij. Dija për Allahun Nga këto burime ne e njohim shumë Allahun, sido që kjo njohje nuk është e plotë. Këto shenja pasqyrojnë bazën e Islamit, që është Tehuidi (Njëjësia e Allahut). Siç thuhet në Ajetin Kursi, Tehuidi përfshin tri aspekte: Tehuid ar - Rubuubiah, Tehuid al - Uluuhiah dhe Tehuid al-asmaa ue Sifaat. Allahu është Një, pa ortak në sundimin e Tij dhe në veprimet e Tij, pa rivalë në adhurimin e Tij dhe pa asnjë ngjashmëri në Esencën e Tij dhe në Atributet e Tij. Ai nuk ka shok. Për këto Allahu thotë: Thuaj (o Muhamed): Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm. Allahu është i Vetëmjaftueshmi, për të Cilin kanë nevojë të gjitha krijesat. Ai as nuk lind, as nuk është i lindur. Dhe askush nuk i ngjan Atij. (112:1-4). Dhe: Allahun e lartëson gjithçka që është në qiej dhe në Tokë, sepse Ai është i Plotfuqishmi, i Urti. Atij i përket sundimi i qiejve dhe i Tokës. Është Ai që jep jetë dhe vdekje dhe që ka fuqi mbi gjithçka. Ai është i Pari dhe i Fundit, i Dukshmi (me argumente) dhe i Padukshmi me sy. Ai ka dije të plotë për gjithçka. Është Ai që krijoi qiejt dhe Tokën për gjashtë ditë dhe pastaj u ngrit mbi 14 2 Për Emrat dhe Atributet e Allahut, shih nga po ky autor - Aisha Hamdan, në Drita e Kur anit, 2014, 2. (shënim i redaksisë).

15 Koncepti për Zotin Fron. Ai e di çfarë hyn në Tokë dhe çfarë del prej saj, çfarë zbret prej qiellit dhe çfarë ngjitet për në qiell. Ai është me ju kudo që të gjendeni. Ai shikon gjithçka që bëni ju. Atij i përket sundimi i qiejve dhe i Tokës; të gjitha çështjet kthehen tek Allahu. Ai bën që nata të mbulojë ditën dhe dita të mbulojë natën. Ai ka dije të plotë se çfarë ka në kraharorët e njerëzve. (57:1-6). Nga këto ajete ne mund të kuptojmë Fuqinë dhe Madhërinë e Allahut. Tehuid ar-rubuubiah (Njëjësia e Sundimit) Në sundimin e Tij, Allahu është vetëm Një. Ai është Krijuesi, Sovrani dhe Mbajtësi i universit. Allahu ka krijuar gjithçka rreth nesh. Ai jep jetë dhe sjell vdekje. Për këtë Allahu thotë: Allahu është Krijuesi i gjithçkaje dhe Mbikëqyrësi i gjithçkaje. (39:62). Dhe: Allahu është Ai që ju ka krijuar ju dhe gjithçka që bëni ju. (37:96). Dhe: A ka ndonjë krijues tjetër përveç Allahut, i Cili ju jep nga qielli dhe nga Toka? Nuk ka zot tjetër të vërtetë përveç Allahut (La ilahe il la Allah). Atëherë, si po largoheni? (35:3). Allahu është Zotëruesi dhe Kontrolluesi i universit. Ai rregullon çështjet e çdo krijese, pa asnjë ndihmë dhe Ai i plotëson të gjitha nevojat: I Lartësuar qoftë Ai, në dorën e të Cilit është Sundimi! Dhe Ai ka fuqi mbi gjithçka. (67:1). Dhe: Thuaj: Kush është Ai që ka në dorë pushtetin mbi gjithçka? Kurse Ai nuk ka nevojë për asnjë mbrojtës, nëse e dini. (23:88) Tehuid al-uluuhijah (Njëjësia e Adhurimit) Nga sa u tha, del se pyetja tjetër logjike do të ishte: A nuk duhet ta adhurojmë Atë që na ka krijuar ne dhe na ushqen ne? Është vetëm Allahu që e meriton adhurimin dhe përkushtimin tonë të çiltër. Ky 15

16 Aisha Hamdan është, në fakt qëllimi për të cilin Ai na ka krijuar. Allahu thotë: Dhe Unë nuk i kam krijuar xhindet dhe njerëzit përveçse që të më adhurojnë Mua. (51:56) Dhe: Mos adhuroni askënd tjetër e asgjë tjetër, përveç Allahut, që nuk mund t ju sjellë as dobi e as dëm! (21:66) Të gjithë të dërguarit dhe profetët e Allahut i kanë ftuar njerëzit të adhurojnë vetëm Allahun. Allahu thotë: Çdo populli Ne i kemi çuar të Dërguar (që të shpallte): Adhuroni Allahun dhe shmangni Tagutin (zotat e rremë)! (16:36) Ne ia drejtojmë të gjitha llojet e adhurimeve Allahut, sepse vetëm Ai e meriton bindjen tonë dhe nënshtrimin tonë. Ky adhurim do të na afrojë tek Allahu. 16

17 Aliaa Ibrahim DAKROURY 1 NJË QASJE FILOZOFIKE PËR HERMENEUTIKËN 2 E KUR ANIT 3 Kur ani për myslimanët Abstrakt Termi hermeneutikë rrjedh nga latinishtja hermeneuin ose hermeneutika, që do të thotë Komentimi i teksteve të shenjta, i cili zhvillohet nga kuptimi i jashtëm në atë të brendshëm. Përmbajtja e Kur anit mund të klasifikohet në tri tema kryesore: mesazhi doktrinar, i cili ndërton kufijtë etikë dhe moralë të marrëdhënies njerëzore (kjo temë është interpretuar si Shariah- Sheriati / ligji islam); tregimet historike, të cilat u referohen historive të profetëve, popujve, vendeve të ndryshme etj.; mrekullia e Krijuesit, e cila zor se është interpretuar tërësisht dhe është kuptuar plotësisht në kohën tonë. Për të pasur një pikëpamje të qartë për rëndësinë e hermeneutikës së Kur anit, së pari, duhet të kemi një përshkrim të saj nga perspektiva 1 Aliaa Ibrahim Dakroury është një kandidate për doktoraturë në Programin e Komunikimit, Shkolla e Gazetarisë dhe Komunikimit, Universiteti Karleton, Otava, Kanada. Autorja e shkrimit dëshiron të falënderojë Karim H. Karim, Shkolla e Gazetarisë dhe Komunikimit, Universiteti Karleton, për kritikën e tij dobiprurëse dhe rekomandimet me shkrim, si dhe të falënderojë për reagimet e të pranishmëve dhe organizatorët e Konferencës së Parë Rajonale të Shoqatës së Shkencëtarëve Socialë Myslimanë (Toronto 2003), të cilët e zgjeruan shkrimin e këtij artikulli. 2 Hermeneutikë - interpretim a komentim i një teksti letrar. 3 E përktheu nga gjuha angleze: Ermal Bega. 17

18 Aliaa Ibrahim Dakroury 18 islame dhe besimi islam. Për shembull, myslimanët e shikojnë ajetin në vijim si një shembull të veçantisë gjuhësore të Kur anit: Nëse njerëzit dhe xhindet do të mblidheshin për të krijuar një Kur an të ngjashëm, ata nuk do të kishin mundësi, edhe nëse do ta ndihmonin njëri-tjetrin. (17:88) Megjithatë, janë shtuar shumë pretendime shekullare, të cilat kërkojnë që Kur ani të jetë i hapur ndaj historisë dhe letërsisë. Për shembull, Kreg (Cragg) thotë: Nëse baza është e bllokuar për t u futur, atëherë si mund të njihet fundi i saj? 4 Çfarë do të thotë kjo? A mundet që kjo, sipas myslimanëve, të jetë e mundur ose e pranueshme? Në të vërtetë, myslimanët e shohin Kur anin si shkrimin e folur që zbatohet dhe praktikohet fuqishëm në shoqëritë e tyre përmes recitimit (kira ah). William Graham, në librin e tij Beyond the Written Word (Përtej fjalës së shkruar), argumenton se ajo çfarë e bën një libër të shenjtë është besimi dhe kuptimi i njerëzve për të si të tillë; kjo është pikërisht ajo se si myslimanët e kuptojnë Kur anin, si një vepër të paarritshme letrare (i xhaz). 5 Një pjesë e i xhaz-it të tij, sipas kësaj pikëpamjeje, është: me anë të kuptimit të drejtpërdrejtë nuk mund të shpjegohet dhe të paraqitet kuptimi unik dhe bazë i Kur anit: Çdo fjalë mbart një pafundësi kuptimesh brenda vetes dhe nuk ka asnjëherë një shpjegim të plotë horizontal dhe didaktik të përmbajtjes së tyre. 6 Gjithashtu, edhe nëse kuptimi i shkruar fjalë për fjalë nuk është i dukshëm (d.m.th., për ata që nuk mund të lexojnë ose të shkruajnë) prania e fuqishme e fjalëve të Zotit dhe thelbi i fjalëve të Zotit do të jetojnë përmes veshëve dhe zemrave të tyre. Graham 7 thotë se myslimanët e kanë këtë ndjenjë të shenjtë ose 4 Cragg, The Mind of the Qur an: Chapters in Reflection (Mendja e Kur anit), f Ibid., f Nasr, Ideals and Realities of Islam (Idealet dhe të vërtetat e Islamit), f Këtu është interesante të shënohet se Graham thotë se një nga miqtë e tij nisi të dëgjonte Kur anin çdo ditë në Radio Pakistani, gjatë kohës që jetonte në Afrikën Lindore. Kur Graham e pyeti atë se pse po vepronte ashtu, ndonëse ai nuk mund ta kuptonte tërë Kur anin, miku i tij i tha atij se berekah (bereqeti) i këndimit të

19 Nje qasje filozofike për hermeneutikën e Kur anit këtë bekim (barakah) të zërave të fortë të Librit të shenjtë si diçka që duket sikur depërton në çdo skaj të botës islame. 8 Në përgjithësi, përmbajtja e Kur anit mund të klasifikohet në tri tema kryesore: mesazhi doktrinar, i cili ndërton kufijtë etikë dhe moralë të marrëdhënies njerëzore (kjo temë është interpretuar si Shariah-Sheriati / ligji islam); tregimet historike, të cilat u referohen historive të profetëve, popujve, vendeve të ndryshme etj. mrekullia e Krijuesit, e cila zor se është interpretuar tërësisht dhe është kuptuar plotësisht në kohën tonë. Rruga e vetme e mundshme për ta vepruar atë është përmes të kuptuarit metafizik. 9 Kjo çështje është shumë më e ndërlikuar sesa ajo që mund të tregohet brenda kufizimeve të këtij artikulli. Megjithatë, këtu duhet të përmendet se edhe interpretimet e Kur anit nga ata filozofë myslimanë që janë pranuar brenda spektrit perëndimor, janë parë me dyshim nga disa komentues myslimanë tradicionalë, të cilët pohojnë se në mënyrë kuptimplote janë përfshirë më pak në tekstin e Kur anit sesa ato të teologëve dhe dijetarëve. Për shembull, Hamdi Zakzuk e akuzoi Ibn Haldunin për keqinterpretim të kuptimit thelbësor të hermeneutikës së Kur anit, kur në një nga komentet e tij, ai thotë se të gjithë arabët mund ta komentojnë Kur anin. 10 Zakzuk shton se Ibn Halduni e thjeshtëzon detyrën e komentimit Kur anit do të përhapej në shtëpinë e tij. William A. Graham, Beyond the Written Word: Oral Aspects of Scripture in the History of Religion (Përtej fjalës së shkruar: Aspektet gojore të Shkrimit të Shenjtë në historinë e feve, Cambridge, Cambridge University Press, 1978), f Është e rëndësishme të përmendet se shumë veta besojnë gabimisht se gjuha arabe është një gjuhë e shenjtë sepse Kur ani është shpallur në atë gjuhë. E vërteta është se gjuha arabe e përdorur veçanërisht në Kur an është një gjuhë e shenjtë, siç besojnë myslimanët, sepse ato janë fjalët e Zotit. Nasr e sqaron këtë pikë duke thënë: Arabishtja është e shenjtë në kuptimin se ajo është një pjesë përbërëse e shpalljes së Kur anit, ku tërë tingujt dhe shprehjet e të cilit luajnë një rol në veprimet rituale të Islamit. Nasr, Ideas and Realities (Idealet dhe të vërtetat e Islamit), f Graham, Përtej fjalës së shkruar, f Nasr, Beyond the Written Word (Idealet dhe realitetet e Islamit), f Hamdi Zakzuk, Buhuth ve dirasat fi Dav al-ku ran al-kerim (Studime dhe gjurmime në dritën e Kur anit të Lavdishëm, Kajro: Ministria e Vakëfeve, 2002), f

20 Aliaa Ibrahim Dakroury të Kur anit. Një kritikë e tillë tregon vërtet sesa i rëndësishëm është Kur ani për besimtarët myslimanë. Modele të komentimeve islame të Kur anit E veçanta e komentimeve islame dhe kundërshtimi absolut i qasjeve të orientalistëve ndaj Kur anit është më i dukshëm te Halifa, i cili i skicon qartë kushtet paraprake për komentimin dhe shpjegimin e tij (tefsir). Ai tregon se Al-Tabari ( ) (një nga kryesorët e tefsir-it të Kur anit) thotë se besimi i vërtetë i komentuesve të Kur anit është baza për çdo komentim të mundshëm dhe të pranueshëm. 11 Ai shton se nëse njeriu nuk është i ndershëm me veten në jetë dhe nuk beson në Zot, si mundet që ne t i besojmë atij në komentimin e fjalëve dhe të të fshehtave të Zotit? Një tjetër perspektivë interesante që ngrihet në këtë libër është se autori e merr perspektivën tjetër duke e studiuar Kur anin në të dyja perspektivat, atë historike dhe atë të drejtpërdrejtë. Ai thotë: Qëllimet kryesore të këtyre orientalistëve janë që të provojnë qartë se Kur ani nuk qenka fjala e Zotit. 12 Në fund, Halifa thotë se në pajtim me ixhmanë (konsensusin e teologëve dhe të juristëve myslimanë), duhet të plotësohen pesëmbëdhjetë kushte para se të komentohet Kur ani, ndër to: njohja e gjuhës arabe (lugah), gramatika e gjuhës arabe (nahua), kuptimet, shënimet dhe simbolizmi (ma ani dhe rumuz), këndimi i Kur anit (kira ah) etj. Një hermeneutikë metafizike: Al-Gazzali Abu Hamid al-gazzali, i njohur në mesin e arabëve si Huxhxhet Abdel Rahman Ibrahim Halifa, Dirasat fi menhexh al-mufessirin (Studime në qasjet e komentuesve, Kajro: Al-Azhar University Press, 1997), f Ibid., f. 68.

21 Nje qasje filozofike për hermeneutikën e Kur anit al-islam 13 dhe Zejd al-din, 14 është themeluesi i qasjes metafizike të hermeneutikës së Kur anit. Nëse dikush do ta përmblidhte këtë qasje në një fjalë, ajo do të ishte dashuri. Al-Gazzali është i dashuruar me Zotin e tij dhe beson se kjo dashuri e vërtetë do ta dërgojë atë te njohja e Zotit dhe te shenjat e fshehura dhe të mistershme në Fjalën e Tij: Kur anin. Në librin e tij, Al-Munkidh min al-dalal (Shpëtimtari nga humbja), ai shprehet: Unë besoj me të vërtetë, sikur e shikoj se nuk ka fuqi tjetër veç Atij, më të Lartit, Dhuruesit të Madh. 15 Al-Gazzali përjetoi dy kriza të mëdha të skepticizmit, të cilat përfunduan, sipas tij, kur ai njohu të vërtetën: Islamin. 16 Abul Kasimi, gjithashtu, nënvizon linjën e fundit në teorinë e komentimit të Al-Gazzalit: Në përgjithësi, tema e të gjitha feve të shpallura është se njeriu është i paaftë për t i zgjidhur të gjitha problemet e jetës së tij vetëm përmes arsyes së tij (akl) dhe prandaj ka nevojë për udhëheqje nga Zoti në rrafshin teorik dhe praktik. 17 Al-Gazzali shtron çështjen se si njeriu mund ta rrokë kuptimin e vërtetë të Kur anit kur ai nuk është tërësisht i aftë. Prej këtu, ai pranon një qasje metafizike që lidhet me çështjet e arsyetimit dhe të kufijve të arsyes njerëzore për të njohur Zotin përmes Fjalës së Tij. Në këtë mënyrë, al-gazzali i kundërshton retorikën dhe filozofët e saj, veçanërisht myslimanët, duke thënë se pamjaftueshmëria e saj filozofike është më e madhe sesa përfitimet e saj. 18 Sipas tij, sufizmi nuk mundet, vetë, që ta kuptojë dhe ta njohë Zotin pa e ndërthurur teorinë me praktikën. Por sufizmi është më i lartë se 13 Nuk ka asnjë përkthim të saktë të kësaj fjale. Megjithatë, kuptimi i tij do të thotë pjesëmarrja e një personi të madh dhe dedikimi ndaj një çështjeje, një mendimi, ose një parimi. 14 Zbukurimi i fesë. 15 Abu Hamid al-gazzali, Al-Munkidh min al-dalal (Shpëtimi nga lajthitja) (Bejrut: Dar al-kutub al-almijah), f Zakzuk, Buhuth ve dirasat, f Muhammed Abul Kasem, The Recitation and Interpretation of the Qur an: Al- Ghazali s Theory (Recitimi dhe komentimi i Kur anit: Teoria e Al-Gazzalit, Malajzi: Universiteti i Malajas, 1978), f Al-Gazzali, Al-Munkidh min al-dalal, f

22 Aliaa Ibrahim Dakroury shumë nga qasjet filozofike, sepse ajo që nuk mund të arrihet nga arsyeja njerëzore dhe aftësitë e saj shkencore, mund të arrihet dhe të kuptohet plotësisht nga ndjenja, shija dhe dashuria e sufizmit. 19 Këtu, është e rëndësishme të thuhet se al-gazzali e kundërshton gjithashtu, atë që ai e quan filozofia e shpjeguar, sikurse ajo e al- Farabit dhe Ibn Sinas. Ai tregon se ata ishin shumë të sigurt për përjetësinë e botës dhe, për më tepër, nuk e kishin menduar siç duhet dhe nuk e kishin kuptuar plotësisht ngritjen fizike të Profetit në qiell gjatë Isra-së dhe Miraxh-it të tij. Rahman e shpjegon këtë pikë kështu: Al-Gazzali pohon, gjithashtu, me të drejtë, se spekulimi metafizik nuk e ka sigurinë ose forcën demonstrative të përpjesëtimeve matematikore. Por ai vazhdon të thotë, gabimisht se meqenëse filozofia e këtyre njerëzve është e dëmshme për fenë, atëherë duhet që edhe veprat e tyre shkencore gjithashtu të shmangen - meqë ishte përpjekja e fundit për të krijuar dashamirësi te studiuesit ndaj filozofëve (të cilët ishin, gjithashtu edhe shkencëtarë) dhe i përgatiti ata që ta pranonin filozofinë e tyre. 20 Al-Gazzali iu qas Kur anit duke pranuar se ka disa nivele të ndryshme të kuptimit të drejtpërdrejtë. Ai shton se disa nga këto kuptime janë të qarta, ndërsa disa prej tyre jo. Fjala e Zotit ka katër nivele të të kuptuarit: të brendshëm (batin), të jashtëm (zahir), të fundit (hadd) dhe të fillimit (matla ah). Një shembull i komentimit të tij do të ishte me vlerë në këtë kontekst: Thuaju (njerëzve): Nëse deti do të bëhej bojë për të kopjuar fjalët e Zotit tim, nuk ka dyshim që deti do të thahej para se të mbaronin fjalët e Zotit tim, edhe nëse do të shtohej edhe një herë sa ai. (18:109) Ai shpjegon se nëse këtë ajet do ta lexonte një jobesimtar i thjeshtë ose dikush që nuk e do Zotin, ai nuk do të mund ta kuptonte llojin e masës që është treguar në atë ajet. Aftësitë mendore janë të Zakzuk, Buhuth ve dirasat, Fazlul Rahman, Islam and Modernity: Transformation of an Intellectual Tradition (Islami dhe modernizmi: Transformimi i traditës intelektuale, Çikago, Universiteti i Çikagos, 1982), f. 34.

23 Nje qasje filozofike për hermeneutikën e Kur anit kufizuara dhe nuk mund ta shpjegojnë të gjithë kuptimin e fjalëve të Tij, madje edhe fjalët më të vogla, si p.sh., Ai (Zoti). Ai shton se kuptimi themelor i Kur anit është, pa dyshim vetëm brenda botës së padukshme (malakat). Veç kësaj, meqenëse ky shembull është përtej sistemit tonë njerëzor shqisor dhe mendor, mënyra e vetme për ta kuptuar atë është përmes dritës së ndërgjegjes (nur al-basirah). Në librin e tij Mishkat al-anuar (Fenerët e dritave), al-gazzali thotë: Natyra është e errët, prandaj ajo nuk ka as njohuri, as ndërgjegje e as dritë, e cila kuptohet nga mjeti i shikimit fizik... dhe ky maskim, ashtu siç ka qenë, janë egoja qendrore dhe epshet e errësirës. Për këtë arsye, nuk ka errësirë më të madhe sesa robëria ndaj nxitjeve dhe egoizmit. 21 Si pjesë e interpretimit të tij të brendshëm, al-gazzali dyshonte në mundësinë e përkthimit për të transmetuar kuptimin e vërtetë. Ai thoshte se përkthimi (tarxhamah) i fjalëve të Kur anit, nuk është i mjaftueshëm për të kuptuar të vërtetat e kuptimeve të tij (haka ik al-ma ani). 22 Al-Gazzali e përmblodhi metodën e tij të interpretimit, duke vënë disa kushte paraprake. Për shembull, ai besonte se katër maskime e pengojnë të kuptuarit e vërtetë të domethënies së Fjalës së Zotit: shqiptimi i shkronjave (duke përdorur gojën dhe gjuhën); taklidi (pasimi i verbër) ose vetëm pasimi i një shkolle të mendimit, ndonëse nuk i zbaton me sinqeritet mësimet e saj etj. Në librin e tij, Kitab Xhevahir al-kur an (Xhevahiret e Kur anit), al-gazzali shpreh me pak fjalë doktrinën e tij të interpretimit pasi është pyetur për dobinë e simbolizmit të përdorur në Kur an: Duhet të dini se pas këtyre shenjave (simbolizmave) ka shumë dobi. Një krahasim bën që të kuptohet përcaktimi e rruga drejt kuptimeve shpirtërore të botës së padukshme përmes fjalëve Abu Hamid al-gazzali, Mishkat al-anvar (Fenerët e dritave), përkthyer nga W. H. T. Gairdner (Lahore: Sh. Muhammed Eshref, 1924), f Nikolas Her, Abu Hamid al-ghazali s Esoteric Exegesis of the Koran, (Komentimi i brendshëm i Kur anit nga Al-Gazzali), në The Heritage of Sufism: Classical Persian Sufism from Its Origins to Rumi ( ) (Trashëgimia e Sufizmit: Sufizmi klasik persian nga origjina e tij deri te Rumiu ( ), botues Leonard Levisohn (Oksford: Një botë, 1999), f Abu Hamid al-gazzali, The Recitation and Interpretation (Kitab xhevahir al-kur an 23

24 Aliaa Ibrahim Dakroury Hermeneutika racionale dhe bashkëkohore: Muhammed Abduhu Një shembull tjetër i rëndësishëm i interpretimit islam të Kur anit është ai i Muhammed Abduhu. Mënyra e tij e mendimit dhe metoda e tij e interpretimit qenë ndikuar kryesisht nga përvoja e tij si një veprimtar politik. Ai qe njohur me mendimet bashkëkohore dhe përparimtare, kryesisht nga Xhemaludin Afgani ( ), një udhëheqës dhe veprimtar politik. Përmes al-afganit, Abduhu u njoh me botëkuptimin e Europës. Ky botëkuptim zgjoi tek ai interes në lidhje me situatën e Islamit në botën bashkëkohore. 25 Prandaj Abduhu e përkrahu luftën kundër pushtuesve britanikë në Egjipt. Për të, feja nuk ishte vetëm çështje adhurimi. Ajo ishte edhe mënyrë jetese. Prandaj, ai e lexonte dhe e interpretonte Kur anin në një mënyrë ndryshe nga paraardhësit e tij. Një tipar tjetër i rëndësishëm i trajtimit të tij përqendrohet: në Universitetin e al-az harit 26 dhe në interpretimin e Kur anit. Përpara tij, shumë komentime të Kur anit qenë përqendruar kryesisht në strukturën gramatikore, në traditën e Profetit Muhamed (hadithin) dhe në gjuhën arabe. Abduhu i refuzoi shumicën e disa tefsir-ëve të padiskutueshëm. Ai besonte se Kur ani nuk përfaqësonte vetëm aspektin e drejtpërdrejtë: - Xhevahiret e Kur anit), përkthyer nga Muhammed Abul Kasem (Kuala Lumpur: Universiteti i Malajzisë, 1977), f Abduhu, i lindur në një qytet të vogël në veri të Egjiptit, i nisi mësimet e tij me studime islame dhe i vazhdoi ato në universitetin e al-az harit. Ai kishte disa profesione: mësues, gazetar, gjykatës, dhe, në fund, myfti. 25 Xhejn Smith, An Historical and Semantic Study of the Term Islam as Seen in a Sequence of Qur an Commentaries (Një studim historik dhe semantik i termit Islam i parë nga një vazhdimësi e komenteve të Kur anit, Montana: Scholars Press, 1975), f Si rezultat i përpjekjeve dhe mendimeve të tij, universiteti i al-azharit është ndarë në tre fakultete: Ligji islam (Sheriati), teologji (Usul al-din), dhe gjuha arabe (al-luga al-arabija). J. Jansen, Komentimi i Kur anit në Egjiptin modern (Leiden: E. J. Brill, 1974), f

25 Nje qasje filozofike për hermeneutikën e Kur anit Në Ditën e Fundit, Zoti nuk do të na pyesë ne komentuesit se si e kuptuan njerëzit Kur anin, por Ai do të na pyesë për Librin e Tij, të cilin Ai e zbriti për të na udhëzuar dhe për të na mësuar. 27 Dikush mund të thotë se vështrimi i Abduhu-së, në njëfarë mase, i përgënjeshtron pohimet se Islami (dhe Kur ani) kundërshtojnë metodën bashkëkohore të komentimeve. Projekti i modernizmit, i cili nisi në Europën e shekullit të tetëmbëdhjetë, ka sulmuar format ekzistuese socio-politike dhe epistemologjike të shoqërisë në emër të epërsisë së mendjes njerëzore. Është interesante të thuhet se, ndikimi i tij (modernizmit) në botën arabe u pranua në dy forma të ndryshme: duke pranuar besimet kryesore të projektit përmes reformës sociale, 28 dhe refuzimi plotësisht i tij (asalah [autentike]) duke mbrojtur vërtetësinë e kulturës islame. Në mesin e atyre, të cilët mbrojtën dhe përvetësuan ato pjesë të projektit që u dukën të përshtatshme, ishin al-afgani dhe Abduhu. Ndërkohë që Abduhu pranoi projektin reformues të Muhammed Ali ( ), ai kundërshtoi laicizmin e përhapur nga britanikët me arsyen se ai ishte një kërcënim i vërtetë për Islamin dhe identitetin kombëtar: Islami duhet të jetë baza morale e një shoqërie moderne dhe përparimtare, por ai nuk mund të pranojë çdo gjë që kryhet në emër të modernizimit. Shoqëria islame mund t i përvetësojë mendimet dhe shkencat europiane pa hequr dorë nga Islami. 29 Islami nuk është kundër modernizimit. Ai kërkon që mendja njerëzore të përdoret. Në të gjithë tekstin e vet, Kur ani kërkon dhe përkrah shumë nga pikëpamjet, të cilat projekti modern i ka hedhur 27 Ibid., f Ky ishte realiteti në Egjipt, kur Hedive Muhammed Ali u përpoq që të reformonte arsimimin duke dërguar delegacione të ndryshme në vendet perëndimore dhe duke reformuar aspekte të ndryshme të jetës shoqërore, si në industri dhe bujqësi. 29 Derek Hopvud, Introduction: The Culture of Modernity in Islam and the Middle East (Kultura e modernizimit në Islam dhe në Lindjen e Mesme, në Islam and Modernity: Muslim Intellectuals Respond (Islami dhe modernizimi: Përgjigje e intelektualëve muslimanë, botues Xhon Kuper, Ronald Netler dhe Muhammed Mahmud (Londër: I. B. Tauris, 1998), f

26 Aliaa Ibrahim Dakroury 26 poshtë dhe i ka luftuar, si p.sh. mashtrimet në masë, magjia dhe mitet. Ai e pranon rëndësinë e përdorimit të arsyes njerëzore dhe të diturisë si një rrugë për të njohur Zotin dhe për t u bërë një mysliman i mirë. 30 Prandaj, përdorimi i arsyes së vërtetë të njeriut gjatë interpretimit është gjithashtu një karakteristikë themelore e komentimit të Abduhut. Me fjalë të tjera, ai e shkroi komentimin e tij në një mënyrë të tillë, që ta thjeshtëzonte dhe ta shpjegonte Fjalën e Zotit për njerëzit e thjeshtë, sepse në atë kohë niveli i shkrimit e këndimit në Egjipt ishte shumë i ulët. Tefsiri tradicional 31 nuk i kishte përgjigjet e duhura për shumë nga pyetjet e kohës, që ishin bërë nga njerëz të thjeshtë dhe intelektualë, të cilët kishin krijuar lidhje me Perëndimin nëpërmjet shkollave publike misionare në Francë, Angli dhe në vende të tjera europiane. Abduhu donte që feja të përfshihej në jetën e tyre, në vend që të mbetej diçka abstrakte dhe ekzistuese vetëm brenda xhamive. Dikush mund të thotë se arsyetimi është tema kryesore e komentimit të Abduhut. Ky konkluzion mund të burojë nga diskutimi i mëparshëm për marrëdhënien mes Islamit dhe modernizmit. Për këtë arsye ai e përdori mendjen e tij dhe e futi atë në komentimin e tij të Kur anit, veçanërisht kur bën fjalë për disa tefsirë. 32 Ajo që duhet sqaruar këtu është se Abduhu e pohon dhe e miraton përdorimin e arsyes gjatë komentimit të Kur anit. Megjithatë, kjo nuk do të thotë se ai e nënvleftëson rëndësinë dhe domethënien e Shpalljes 30 Në shumë ajete, Kur ani jep një shenjë të kësaj çështjeje, ku ndër to janë dhe ajetet 2:102 dhe 114:1-7. Ndërsa për rëndësinë dhe përdorimin e arsyes, shih, për shembull, ajetin 79: Abduhu e shpreh krizën e komentimit tradicional të Kur anit gjatë arsimimit të tij të hershëm: Kam shpenzuar një vit e gjysmë... pa kuptuar asgjë... mësuesit ishin mësuar të përdornin terma teknikë të gramatikës ose të jurisprudencës të cilat ne nuk i kuptonim, dhe ata nuk u munduan aspak që t ia shpjegonin kuptimin e tyre atyre që nuk i dinin. Jansen, The Interpretation (Komentimi), f Për shembull, marrim në konsideratë tefsirin e tij ku thotë: Ai u vrenjt dhe u largua, sepse burri i verbër iu afrua atij. Por çfarë mund të të tregonte ty se mbase ai mund të pastrohej, ose të të kujtonte (për të vërtetën), dhe të ndihmonte duke ta kujtuar atë? (80:1-5). Komentimi tradicional është se burri i verbër donte që ta pyeste Profetin për diçka ose donte që t i tregonte një gjynah. Abduhu pohon se burri i verbër po e pyeste për dituri. Ibid, f. 21.

27 Nje qasje filozofike për hermeneutikën e Kur anit në interpretimin e tij. Në të vërtetë, ai e ndërthur në mënyrë unike Shpalljen me përdorimin e arsyes si burimin islam të hidajah (udhëheqësisë). Një shembull mund të vërehet në ajetin: Nuk ka zot tjetër përveç Tij, të Gjallit, të Përhershmit. Ai ua zbriti juve Librin (Kur anin) me të Vërtetën, duke vërtetuar ato që kishin zbritur më herët. Ai e zbriti Teuratin dhe Ungjillin më parë si udhëzues për njerëzit dhe Ai e zbriti edhe Furkanin. (3:1-4) Vijon në numrin e ardhshëm. 27

28 Rajmonda Feza NATYRA HOLISTIKE DHE SHTYLLAT E EDUKIMIT DHE PEDAGOGJISË PROFETIKE 28 Edukimi i fëmijës është detyrë jo vetëm prindërore, por edhe fetare. Në besimin islam, një ide të tillë e ndeshim të shprehur qartazi qoftë në Kur anin Famëlartë, qoftë në hadithet profetike. Ndër ndalesat që ndeshim tek Surja En am, Allahu i Lartësuar i urdhëron prindërit që të mos vrasin bijtë e tyre, në kuptimin që të mos bëhen shkaktarë apo përgjegjës në një mënyrë apo tjetrën për dëmtimin apo prishjen e karakterit të tyre (Kur an, 6: 151). Po ashtu, tek hadithet profetike vërejmë vazhdimisht dhe pa asnjë vështirësi rëndësinë që Profeti (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të dhe familjen e tij!) u jep fëmijëve (Bukhari, VIII, 199), si dhe vëmendjen që u kushton edukimit të tyre. Në një hadith, Profeti (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të dhe familjen e tij!) pohon se nëse një njeri ka një vajzë dhe e edukon atë siç duhet, do të shpëtojë nga zjarri, në kuptimin që Allahu i Madhëruar do të tregohet mëshirëplotë me të; në një hadith tjetër, Profeti (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të dhe familjen e tij!) pohon se Në qoftë se një njeri ka bijë, apo vëllezër dhe motra më të vegjël, i edukon siç duhet dhe përkujdeset për nevojat e tyre, do të hyjë në Xhenet (Ahmad, 10991). Natyrisht, edukimi i fëmijëve është një detyrë që vlen për çdo vend dhe për çdo kohë, por që në kohët tona, të sunduara nga një krizë e thellë ekzistenciale dhe aksiologjike, të cilat po na sjellin gjithnjë dhe më tepër një disorientim në lidhje me vlerat e njeriut dhe jetës njerëzore, një detyrë e tillë shfaqet vetvetiu dhe pashmangshëm në

29 Natyra holistike dhe shtyllat e edukimit dhe pedagogjisë profetike trajtën e një imperativi. Në hadithet e lartpërmendura mësojmë shpërblimin që e pret një prind që edukon siç duhet fëmijët e tij; prej nga pyetja shtrohet: si mund ta arrijë një prind shpërblimin e premtuar? Si mund dhe si duhet ta edukojë fëmijën? Tek e fundit, cili është thelbi i edukimit të duhur? Kur flitet për edukimin e fëmijës sipas besimit islam, shpeshherë, jo vetëm njerëzit jashtë besimit islam, por edhe syresh që janë pjesë e tij, priren ta vështrojnë përjashtimisht nën dritën e udhëzimeve, këshillave apo porosive fetare që jepen vazhdimisht në xhami, apo gjatë hutbes së xhumasë. Porse, edukimi i fëmijës sipas besimit islam nuk do të thotë thjesht që t i mësosh fëmijës sa më tepër lutje dhe ajete kur anore, ta porosisësh që të shkojë sa më shpesh në xhami, sidomos ditën e xhumasë, që të marrë pjesë në veprimtaritë e ndryshme të jetës së umetit, e kështu me radhë. Përkundrazi, edukimi fëmijës sipas besimit islam është shumë herë më i gjerë, i përqendruar tek përpjekja për ta ndihmuar fëmijën që të kuptojë, më së pari dhe mbi të gjitha, dashurinë dhe mëshirën e Allahut të Lartësuar, përkujdesjen e Tij për njeriun. Vështruar në dritën e këtij qëllimi, edukimi i fëmijës sipas besimit islam na shpalos përpara një sistem të qartë dhe të mirë përvijuar edukativ, i cili nuk vlen vetëm për fëmijën, por edhe për të gjithë njerëzit, për aq sa Islami e vështron të gjithë jetën si një periudhë mësimi dhe përmirësimi të njeriut. Një dëshmi të qartë në këtë drejtim e kemi nga një hadith i Profetit (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të dhe familjen e tij!): Hulumtimi i njohjes është detyrë e çdo myslimani (Ibn Majah, Baihaki). Në arabisht, termi i përdorur për njohjen, është ilm, i cili mbulon një fushë mjaft të gjerë dhe të pasur semantike, duke përmbledhur në vetvete disiplinat shkencore, ato humane dhe disiplinat fetare; njohjen teoretike dhe atë praktike, vetjake dhe shoqërore, etike dhe morale, racionale dhe shpirtërore, duke na përballur kësisoj me përmasën dhe me natyrën holistike të edukimit, i cili, sikundërse u shprehëm edhe më lart, shpërfaqet teleologjikisht i drejtuar, në kuptimin që synon diçka përtej vetvetes, duke u shfaqur në trajtën e një mjeti për arritjen e qëllimit të fundëm. Në këtë drejtim, metodologjia e edukimit të fëmijës e përdorur në 29

30 Rajmonda Feza 30 besimin islam, të cilën e vërejmë mjaft qartazi tek jeta e Profetit (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të dhe familjen e tij!), është e ndryshme nga ajo që vërejmë më së tepërmi në perëndim. Ndryshe nga praktika e mësimdhënies që vërejmë nëpër shkollat perëndimore, edukimi i fëmijës në besimin islam ndjek metodologjinë e të mësuarit përmes imitimit, ndjekjes së shembullit, sidomos në vitet e para të jetës, duke mbajtur parasysh vetë natyrën e fëmijës. Pikërisht kjo është edhe arsyeja se përse Profeti (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të dhe familjen e tij!) i këshillonte shokët e tij që të martoheshin me gra të devotshme dhe të moralshme, për aq sa nëna është modeli i parë që fëmija zgjedh të imitojë. Krahas aspektit etik dhe psikologjik, edukimi i fëmijës në besimin islam ndërtohet mbi themelet e njohjes dhe të kuptuarit racional, tek përkujdesja ndaj zhvillimit të tij intelektual; në të kundërt, do të kishim thjesht disa imitues, në të gjitha drejtimet e mundshme. Kjo është arsyeja se përse Profeti (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të dhe familjen e tij!), krahas besimit të thellë dhe të pastër, i lutej Allahut të Lartësuar që t i pajiste fëmijët që e rrethonin gjithnjë edhe me kuptimin e thellë të fesë dhe me mendjemprehtësinë për të njohur dhe kuptuar botën (Singh, 2003: 67). Njëlloj si në aspektet e lartpërmendura, edhe në këtë drejtim, metodologjia e ndjekur nga Profeti (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të dhe familjen e tij!) shfaqet e ndryshme nga ajo e pedagogjisë së kohës tonë, e lidhur ngushtë me vetë perceptimin e njohjes. Në kohët tona, prindërit ia besojnë zhvillimin intelektual dhe racional të fëmijës shkollave, të cilat mbështeten tek mbjellja e njohurive tek fëmija përmes përcjelljes, si dhe tek një perceptim laik i njohjes, pas të cilit lëviz edhe pavarësia dhe shndërrimi i njohjes si qëllim në vetvete, e zhveshur nga çdo lloj qëllimi tjetër që nuk është njohje. Sot ne njohim për hir të njohjes, pavarësisht se njohja që përvetësojmë mund të mos ketë asnjë dobi në jetën tonë, por thjesht dhe vetëm një shuarje të ndjesisë së kureshtjes. Krejt e kundërta ndodh me njohjen dhe me rolin e saj në suazat e edukimit dhe pedagogjisë profetike, dhe metodologjinë që ajo ndjek. Ndryshe nga mbjellja përmes përcjelljes, pedagogjia profetike i mëshon mësimdhënies ndërvepruese, ku mësuesi përpiqet jo që të

31 Natyra holistike dhe shtyllat e edukimit dhe pedagogjisë profetike mbjellë, por të zgjojë tek fëmija ato aftësi njohëse dhe ato njohuri që i mbart përbrenda, porse në një gjendje të përgjumur, nëse mund të shprehemi kësisoj (Bukhari, III, 58). Krahas përparësive që shfaq në rrafshin psikologjik, një metodë e tillë përskajon krejt vetvetiu çdo lloj prirjeje për ta vështruar edukimin e fëmijës si çështje indoktrinimi, duke e shndërruar psikën dhe mendjen e tij në një lloj magazine, si të thuash. Në këtë drejtim, roli i mësuesit është ai i një konfirmuesi, jo i një imponuesi të njohjes dhe i njohurive; zgjerimi i njohurive është fryt i këtij procesi konfirmimi, i këtij komunikimi ndërveprues, dhe jo i recitimit ex cathedra. Brenda këtyre suazave, më pas, njohja e njeriut nuk është kurrsesi qëllim, por mjet; nuk është mbi njeriun dhe jetën, por një shërbyese e tyre. Pavarësisht se e nxit njeriun të hulumtojë për njohjen, Profeti (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të dhe familjen e tij!) e këshillon vazhdimisht njeriun të hulumtojë për njohjen e dobishme, për ato njohuri që lidhen drejtpërsëdrejti me jetën e tij. O Allah, më ruaj nga njohja që nuk sjell asnjë dobi, nga zemra që nuk Të frikësohet, nga shpirti që nuk kënaqet kurrë, dhe nga lutja që nuk merr një përgjigje (Bukhari, 6568). Kjo lutje është themeli dhe teleologjia e edukimit dhe pedagogjisë profetike, nën dritën e të cilës zhvillimi psikologjik, intelektual, etik dhe fetar janë pjesë e një tërësie organike, dhe jo domene që mund të zhvillohen të ndara dhe të pavarura nga njëra-tjetra, siç ndodh me sektorializimin e kohëve tona. Krizat e njëpasnjëshme që po përjetojmë në kohët tona (Haxhiymeri, 2014: 6-12), të cilat kanë gjetur shprehjen gjithnjë dhe më të qartë tek prirjet për ta kundërvënë individin me shoqërinë, njeriun me ndërgjegjen, intuitën me arsyen, shkencën me besimin fetar, njohjen me etikën etj., e kanë burimin e tyre pikërisht tek kjo ndarje, tek ky sektorializim, ndaj të cilës holizmi i edukimit dhe pedagogjisë profetike na përvijohet si një nga rrugëdaljet. 31

32 Abdu Daim Kahiil ARGUMENTE SHKENCORE NGA KUR ANI Abstrakt VI Në artikull do të njiheni me disa argumente shkencore nga Kur ani, të tilla si: milingonat lëshojnë tinguj dridhës; shpëtimi i Faraonit; dallgët në oqean; ndihma në botën e milingonave; toka lëviz malet; milingona e fton besimtarin të lartësojë Krijuesin Fuqiplotë; bima që qan; peshku i thellësive; këshilla të arta për mbrojtjen e zemrës; fuqia e milingonës; stuhi me zjarr; shtresat e Tokës; shpejtësia e mizës; trëndafili i ngjyrosur; mushkëritë e zeza të duhanpirësit; mrekullitë e numrit 19 në Kur an; balena blu etj. Milingonat lëshojnë tinguj dridhës 32 Një grup dijetarësh vendosën një altoparlant shumë të vogël në folenë e milingonave për të përcjellë tingujt që lëshonte mbretëresha. Tingujt i bënin milingonat të përqendroheshin dhe të kishin vëmendje. Dijetarët zbuluan se kur milingonat dëgjonin zërin e mbretëreshës, nuk lëviznin dhe ngrinin brirthët e ndjeshmërisë për disa orë, pa bërë asnjë lëvizje. Nëse dikush i afrohet folesë, milingonat e sulmojnë me të shpejtë. Studiuesit thonë se milingonat kanë hollësira më shumë sa ç mendohej në parë. Zërat e ndryshëm

33 Argumente shkencore nga Kur ani brenda folesë së milingonave mund të provokojnë reagime të ndryshme. Për këtë Allahu i Madhëruar thotë: Kur arritën në Luginën e Milingonave, një milingonë tha: O milingona, hyni në banesat tuaja, që të mos ju shkelë Sulejmani dhe ushtria e tij, duke mos ju parë! (Sure Neml, ajeti 18). I Lartësuar është Allahu. Shpëtimi i Faraonit Ishte dëshira e Allahut që të mbytej Faraoni dhe të nxirrte trupin e tij, që ta shohin edhe banorët e kohës sonë dhe që të jetë një dukuri mahnitëse për dijetarët. Trupin e Faraonit e gjetën ashtu siç ka qenë. Dijetarët që morën pjesë në analizimin dhe ekspertizën e trupit të tij, u habitën. Ata pyetën se si u mundësua nxjerrja e trupit të tij, megjithëse u mbyt? Si u nxor nga thellësia e detit dhe si mbërriti te ne sot? Kjo është ajo për të cilën na flet Kur ani në një ajet madhështor: Sot do të shpëtojmë vetëm trupin tënd, që të bëhesh mësim për ata që vijnë pas teje. Por, në të vërtetë, shumica e njerëzve nuk ua vënë veshin shenjave Tona. (Sure Junus, ajeti 92). Pyesim: Kush ia tha Profetit këtë të vërtetë të padukshme? Sigurisht, është Allahu i Madhëruar. Dallgët në oqean Argument i madh. Sa herë e kujtoj atë, më vjen në mend madhëria e Krijuesit Fuqiplotë, që thotë: Ose janë si errësirat në detin e thellë, të cilat mbulohen nga dallgët që ngrihen njëra mbi 33

34 Abdu Daim Kahiil tjetrën, duke pasur sipër tyre retë: shtresa errësire njëra mbi tjetrën, aq sa kur e nxjerr dorën e vet, njeriu pothuajse nuk e sheh fare atë. Ai, të cilit Allahu nuk i jep dritë, nuk do të gjejë më dritë. (Sure Nur, ajeti 40). Allahu i Madhëruar i shembullson punët e jobesimtarëve me një njeri që jeton në errësirat e oqeanit, të cilin e mbulojnë dallgët e thella. Një shtresë tjetër dallgësh është mbi sipërfaqen e ujit dhe mbi të, një re e dendur, e cila pengon dritën e diellit. Pra, jobesimtari jeton në errësira që qëndrojnë mbi njëra-tjetrën. Në këtë ajet madhështor të Kur anit është një e vërtetë shkencore, e cila u është zbuluar bindshëm dijetarëve dhe për herë të parë në fund të viti 2007 nëpërmjet zbulimit të dallgëve të thella në oqean. Këto dallgë ndryshojnë nga dallgët që gjenden mbi sipërfaqen e ujit. Pra, ka dallgë sipërfaqësore dhe dallgë të thella. Kjo është ajo për të cilën flet ajeti i Kur anit të Shenjtë:...nga dallgët që ngrihen njëra mbi tjetrën... Vërtet, dijetarët u mahnitën nga këto dallgë sepse nuk e mendonin se ekzistonin. I Lartësuar është Allahu. A nuk dëshmon ky ajet se ky Kur an është e vërteta? 34

35 Argumente shkencore nga Kur ani Milingonat: Ndihma në botën e milingonave Në këtë foto shohim një urë të gjallë prej milingonash. Milingonat sakrifikojnë me gjithçka që kanë për të ndihmuar të tjerat: ndërtojnë një urë të përkohshme si rrugë për të kaluar milingonat e tjera. A nuk na fton kjo pamje e mrekullueshme për të menduar për krijimet e krijesat e Allahut të Madhëruar? Ndërkohë, dijetarët kanë zbuluar se lum-turia më e madhe është kur ndihmon të tjerët. Pasuria, fama a pushteti nuk janë arsye për lumturinë. Lumturia e vërtetë është te ndihma dhe përkrahja për ata që kanë nevojë. I Lartësuar është Allahu. Milingona i ka zbuluar, i ka perceptuar dhe i ka zbatuar sekretet e kësaj lumturie, kurse ne njerëzit jemi ende të pavëmendshëm për to. Allahu i Madhëruar thotë:...ndihmojeni njëri-tjetrin në punë të mira dhe në të ruajturit nga të këqijat dhe jo në gjynahe dhe armiqësi! Frikësojuni Allahut, sepse Ai dënon ashpër. (Sure Maide, ajeti 2). Malet: Toka lëviz malet Në një studim të ri, dijetarët thonë se anija kozmike NASA ka vënë re lëvizjet e maleve mbi sipërfaqen e tokës. Shkaku i këtyre lëvizjeve është se malet notojnë mbi një shtresë më të rëndë se to që është 35

36 Abdu Daim Kahiil shtresa e dytë prej shtatë shtresave të tokës që është shtresë ngjitëse dhe shumë e nxehtë. Korja e tokës dhe shtresa që vjen pas saj është e ndarë në korniza, që lëvizin vazhdimisht, çka çon në përplasje dhe në dukjen e maleve të reja përgjatë miliona vjetëve. Këto male lëvizin me lëvizje të padukshme si pasojë e rrymave të ashpra të nxehtësisë që lindin nën to. Studimi dëshmon se shtresa e dytë dhe e tretë e shtyjnë me forcë koren e tokës, kështu që malet lëvizin. Për këtë lëvizje, për të cilën flasin dijetarët sot, ka folur Kur ani para më se 1400 vjetësh. Allahu i Madhëruar thotë: Ti i shikon malet e mendon se janë të palëvizshme, por ato lëvizin si retë. E tillë është fuqia e Allahut, i Cili ka përsosur gjithçka. Ai di mirë çdo gjë që bëni ju. (Sure Neml ajeti 88). Ky ajet flet për lëvizjen e maleve ato lëvizin si retë. A nuk është ky një argument i qartë që dëshmon mrekullinë e Kur anit? Milingona e fton besimtarin të lartësojë Krijuesin Fuqiplotë 36 Në këtë foto shohim milingonën, që tërheq një pikë prej lëndës sheqerore, të cilën e prodhon një morr bimësh që quhet el men.

37 Argumente shkencore nga Kur ani Milingona prodhon një lëndë, e cila e ngjit kandrrën me gjethen e bimës dhe ajo nuk mund të dalë nga rrethi që përcakton milingona. Në këtë mënyrë, ajo prodhon lëndën e shijshme sheqerore që e pëlqen milingona. Lënda grumbullohet në një vend dhe milingona e thith ëmbëlsirën të shijshme dhe falënderon Allahun, i Cili ia ka mësuar këtë profesion - mbledhjen e ëmbëlsirës që ajo e pëlqen. A besoni edhe ju si unë që milingona është më e zgjuar nga sa mendojmë? Atëherë, të lexojmë thënien e Allahut të Madhëruar: S ka asnjë gjallesë në Tokë që të mos i ketë mjetet e jetesës prej Tij. Ai di vendbanimin e saj dhe vendin e vdekjes. Të gjitha këto janë (të shënuara) në Librin e qartë. (Sure Hud, ajeti 6). Qeni nxjerr gjuhën Kjo është një foto e të voglit të qenit. Studiuesit, pasi e mbikëqyrën, vunë re se ai e nxjerr gjuhën që në barkun e nënës së tij dhe vetëm pas disa ditësh nga formimi i tij. Allahu na ka dhuruar mirësinë e lëkurës. Lëkura jonë ka hapësira të veçanta për djersitjen, për rregullimin e tepmeraturës së trupit dhe për mbrojtjen nga mikrobet. Mirëpo Allahu e ka privuar qenin nga këto mirësi. Në lëkurën e qenit ka shumë pak hapësira. Prandaj, për të 37

38 Abdu Daim Kahiil sistemuar temperaturën e trupit të tij, qeni gjithmonë nxjerr gjuhën. Këtë askush nuk e dinte në kohën e Profetit të nderuar. Kur ani na e përmend këtë shembull të mrekullueshëm për të na thënë se cilido që nuk i beson argumentet e Allahut dhe largohet prej tyre, është njëlloj si ai të cilit i hiqet lëkura dhe bëhet si qeni që duhet të nxjerrë gjuhën. Allahu i Madhëruar thotë:...shembulli i tij është si shembulli i qenit: nëse e ndjek, ai të nxjerr gjuhën, nëse largohesh, ai përsëri të nxjerr gjuhën. Ky është shembull i njerëzve, që mohojnë shpalljet Tona. Tregojua atyre këto ngjarje, në mënyrë që ata të mendojnë. (Sure A raf, ajeti 176). I Lartësuar është Allahu. Bima që qan Kjo gjethe është prej një bime që Allahu e ka pajisur me një aparaturë të posaçme për të qarë. Ajo prodhon një lëndë lotuese nëpërmjet kanaleve të posaçme. Dijerarët janë mahnitur nga ky veprim i kësaj bime dhe kanë pyetur: Përse e bën këtë veprim dhe cila është urtësia e tij? Vërtet, kjo bimë është shenjë prej shenjave të Allahut te bimët. Allahu thotë në Librin e Tij: Ai jep gazin dhe vajin. (Sure Nexhm, ajeti 43). Dhe: Dhe nuk ka asgjë që nuk e madhëron Atë, duke e lavdëruar, por ju (o njerëz) nuk e kuptoni madhërimin që i bëjnë ata... (Sure Isra, ajeti 44). 38

39 Argumente shkencore nga Kur ani Peshku i thellësive Ky është një peshk i cili e madhëron dhe e lartëson Allahun e Madhëruar. Ai përshkon rrugën që i ka caktuar Krijuesi Fuqiplotë. Ky peshk jeton dhjetra metra thellë në oqean ku nuk ka aspak dritë. Allahu i Lartësuar e ka pajisur këtë peshk me një mjet për të ndriçuar errësirat e ftohta të oqeanit dhe i ka vendosur aparatura për të ngrënë në këto thellësi. Kush është ai që ia mësoi atij këtë? Kush është ai që e udhëzoi atë në rrugën e tij? Ai është Allahu, i Cili thotë:...është Ai që çdo gjëje i ka dhënë trajtën e vet e pastaj e ka udhëzuar. (Sure Ta Ha, ajeti 50). Zemra: Këshilla të arta për mbrojtjen e saj Mjekët më të njohur të zemrës këshillojnë të pakësohet ngrënia dhe pirja e ujit dhe e lëngjeve, me qëllim që të mbrohet zemra nga infarktet e befasishme. Ata thonë se ngrënia e frutave, e perimeve, e drithërave, konsumimi i pakët i kripës dhe i sheqerit, e shpëtojnë njeriun nga shumë sëmundje. Këshilla e artë për të cilën ftojnë mjekët është mosteprimi në ushqim si mbrojtje nga sëmundjet e kohës. I Lartësuar është Allahu që na e ka dhuruar këtë 39

40 Abdu Daim Kahiil parim të artë për t u mbrojtur nga sëmundjet. Ai thotë në Librin e Tij:...Hani e pini, por mos e teproni, sepse Ai nuk i do ata që e teprojnë... (Sure A raf, ajeti 31). Milingonat: Fuqia e milingonës Kjo milingonë që shihni në foto mund të mbajë njëzet herë më shumë sesa pesha e saj. Prandaj ajo është shumë më e fuqishme sesa një peshëngritës në botë. O njeri! A po bëhesh pak modest dhe përmende thënien e Krijuesit të Vërtetë: O njeri, ç të mashtroi ty që nuk i besove Zotit tënd bujar, i Cili të krijoi ty, të dha përmasa të rregullta dhe të harmonizoi dhe, që të ka mbrujtur në çfarëdo forme që ka dashur?! (Sure Infitar, ajetet 6-7). Stuhi me zjarr 40 Kjo është një foto e rrallë për stuhitë e zjarrit që goditën pyjet e Brazilit. Dijetarët thonë se ato janë llojet më të rrezikshme të stuhive sepse fuqia e tyre shkatërruese është shumë e lartë dhe djeg gjithçka që i del përpara. Këto stuhi ndodhin rrallë dhe dijetarët nuk dinë asgjë për to. Mirëpo Kur ani i përmend këto stuhi. Allahu i Madhëruar thotë: Atë e goditi një stuhi zjarri dhe e dogji... (Sure Bekare, ajeti 266). Kush e lajmëroi Profetin e nderuar për këto stuhi në kohën,

41 Argumente shkencore nga Kur ani kur askush në faqen e Tokës nuk dinte asgjë për to? A nuk është Allahu i Madhëruar? Toka: Shtresat e Tokës Kohët fundit dijetarët kanë vërtetuar se Toka përbëhet nga shtatë shtresa që ndodhen mbi njëra-tjetrën. I lartësuar është Allahu, i cili e thotë këtë të vërtetë mjaft qartë në Kur an: Allahu është Ai, që ka krijuar shtatë qiej dhe po aq toka... (Sure Talak, ajeti 12). A nuk dëshmon kjo e vërtetë për vërtetësinë e Profetit Muhamed (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!)? Miza: Shpejtësia e mizës Dijetarët thonë se miza ka fuqi të madhe. Mendja e saj i merr informacionet dhe vizaton planin në 1/10 e sekondës. Kjo i jep asaj shumë mundësi për manovrim dhe vetëmbrojtje. I Lartësuar është Allahu që i ka dhënë mizës këto mundësi. Allahu na e sjell neve shembull atë në Kur an: O njerëz, është sjellë një shembull, prandaj dëgjojeni atë: Idhujt, që ju i adhuroni në vend të Allahut, nuk mund të krijojnë as edhe një mizë, edhe nëse bashkohen të gjithë për këtë. E, nëse miza u merr atyre diçka, ata nuk do të mund t ia marrin. I dobët është adhuruesi (i idhullit), por edhe, ai të cilin e adhurojnë (idhulli). (Sure Haxh, ajeti 73). 41

42 Abdu Daim Kahiil Trëndafili i ngjyrosur Në këtë foto, të cilën e ka fotografuar agjensia kozmike amerikane NASA, shohim një yll që shpërthen dhe formon një trajtë që i ngjason lules së ngjyrosur me ngjyrë të kuqe. Dijetarët perëndimorë e kanë quajtur këtë lulja e ngjyrosur me të kuqe. Prej habive të Kur anit është se ai na flet për këtë pamje. Ajo është një pamje e zvogëluar prej tmerreve të Ditës së Kiametit. Këtë thënie e gjejmë në suren Rrahman, ajeti 37, i cili thotë: Veç kur të çahet qielli dhe të bëhet i kuq si trëndafili (në Ditën e Kiametit). Vini re së bashku me mua se si dijetarët perëndimorë përdorin po të njëjtën frazë kur anore. A nuk tregon kjo se Kur ani është Libri i Allahut? Mushkëritë e zeza të duhanpirësit 42 Në një artikull të botuar në Daily Meal, thuhet se pirja e duhanit shkakton më shumë se pesëdhjetë sëmundje të rrezikshme, si kanceri në mushkëri, kanceri në lëkurë, kanceri në gojë, çrregullime në veprimtarinë e zemrës, ngritja e tensionit të gjakut, dhe trombozë cerebrale etj. Në këtë foto shihen mushkëritë e duhanpirësit. Ato janë të nxira, krahasuar me mushkëritë e njeriut që nuk pi duhan, të cilat duken të kuqe si trëndafili. Ne nuk do të ndalemi tek dallimi i madh mes

43 Argumente shkencore nga Kur ani dy fotove, por i themi çdo duhanpirësi se është më mirë ta lënë duhanin. Rruga më e mirë për të lënë duhanin është të lexosh këtë ajet dhe ta përsëritësh sa herë që të shkon në mendje pirja e duhanit. Duhani është një vetvrasje e ngadaltë. Allahu i Madhëruar thotë:... Dhe mos e vritni veten! Vërtet, Allahu është i Mëshirshëm me ju. (Sure Nisa, ajeti 29). Mrekullitë e numrit 19 në Kur an Prej mrekullive të Kur anit është se ajeti i parë në të është Bismilahir Rrahmanir Rrahim. Numri i shkronjave të Bismilahit është 19. Ky ajet përsëritet në Kur anin e shenjtë 114 herë, pra 6x19 = 114. Fjala e parë është bismi dhe e fundit është err Rrahim. Është shumë e çuditshme se fjala bismi përsëritet në të gjithë Kur anin 134 herë dhe fjala err Rrahim përsëritet 227 herë. Shuma: = 361, pra 19x19. Vërtet, kjo është mahnitëse dhe nuk mund të jetë rastësi. Kjo dëshmon për saktësinë dhe përsosurinë e fjalëve të Kur anit. Balena blu A mendoni se një krijesë, që peshon më shumë 150 tonë jeton në det?! Kjo krijesë, gjatësia e së cilës arrin në 30 metra, lëviz me liri të plotë, bën gjueti dhe kryen të gjitha ato veprime që i kryen edhe një peshk i vogël! Të përfytyrojmë së bashku: Sikur njeriu të prodhonte një aparaturë që peshon 150 tonë, sa kohë, sa specialistë sa shpenzime do të duheshin për lëvizjen e saj? Nëse duam të bëjmë një krahasim mes krijesës së Allahut dhe asaj që ka prodhuar njeriu, sigurisht që nuk mund ta bëjmë sepse nuk ka vend për krahasim. Allahu i Madhëruar thotë: Thuaj: Kush është Zoti i qiejve dhe i Tokës? dhe përgjigju: Allahu! Thuaj: A mos vallë, ju zgjidhni për mbrojtës në vend të Tij, ata që nuk 43

44 Abdu Daim Kahiil mund t i sjellin vetes as dobi, as dëm? Thuaj: A janë të njëjtë i verbri dhe ai që sheh? Ose a janë njësoj errësira dhe drita? Apo ata (idhujtarët) i bëjnë Allahut ortakë, të cilët krijojnë siç krijon Ai, kështu që krijimi u ngjan i njëjtë atyre (idhujtarëve)?! Thuaj: Allahu është Krijuesi i çdo gjëje dhe Ai është i Vetmi, Ngadhënjimtari. (Sure Rra d, ajeti 16). I Lartësuar është Allahu, Krijuesi i gjithçkaje. 44

From the Pastor s Desk

From the Pastor s Desk Saint George Orthodox Church September November, 2014 From the Pastor s Desk Dear Brothers and Sisters: You may have noticed that The Wonderworker did not appear in July as it usually has. It will now

More information

Pse të zgjedhim Perëndinë e Biblës?

Pse të zgjedhim Perëndinë e Biblës? Pse të zgjedhim Perëndinë e Biblës? Njerëzve iu pëlqen të kenë lirinë të zgjedhin "Perëndinë" e tyre. Pse të zgjedhësh Perëndinë që zbulohet në Bibël? nga EveryStudent.com Shumë prej nesh kanë në mendje

More information

Subordinate causal clauses in Albanian language

Subordinate causal clauses in Albanian language Subordinate causal clauses in Albanian language FABIANA VELENCIA Abstract fvelencia@yahoo.com Causative connectors viewed in different aspects and analyzed in different subordinate causal clauses. The

More information

Në fund të programit gjenden Shtojcat, në të cilat pasqyrohen shembuj praktikë(jo të detyruar), të zbatimit të programit mësimor.

Në fund të programit gjenden Shtojcat, në të cilat pasqyrohen shembuj praktikë(jo të detyruar), të zbatimit të programit mësimor. SHTOJCA Në fund të programit gjenden Shtojcat, në të cilat pasqyrohen shembuj praktikë(jo të detyruar), të zbatimit të programit mësimor. SHTOJCA 1 Shëmbuj për përdorimin praktik të programit për aftësitë

More information

Me emrin e Allahut të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

Me emrin e Allahut të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit Me emrin e Allahut të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit 1 2 FONDACIONI I KUR ANIT SHQIPËRI DRITA E KUR ANIT REVISTË SHKENCORE E HULUMTIMEVE DHE E STUDIMEVE KUR ANORE THE LIGHT OF THE QUR AN SCIENTIFIC JOURNAL

More information

Noeu dhe Përmbytja e Madhe

Noeu dhe Përmbytja e Madhe Bibël për fëmijët paraqet Noeu dhe Përmbytja e Madhe Shkruar nga: Edward Hughes Ilustruar nga: Byron Unger; Lazarus Adaptuar nga: M. Maillot; Tammy S. Përkthyer nga: Arianit Iljazi Prodhuar nga: Bible

More information

From the Pastor s Desk

From the Pastor s Desk Saint George Orthodox Church Winter, 2014 From the Pastor s Desk Dear Brothers and Sisters: This month, we celebrate one of the most beloved feasts of the Christian year: Christmas. In this Feast, we celebrate

More information

Në fund të programit gjenden Shtojcat, në të cilat pasqyrohen shembuj praktikë(jo të detyruar), të zbatimit të programit mësimor.

Në fund të programit gjenden Shtojcat, në të cilat pasqyrohen shembuj praktikë(jo të detyruar), të zbatimit të programit mësimor. SHTOJCAT Në fund të programit gjenden Shtojcat, në të cilat pasqyrohen shembuj praktikë(jo të detyruar), të zbatimit të programit mësimor. SHTOJCA 1 Shembuj për përdorimin praktik të programit për aftësitë

More information

CURRICULUM VITAE. Remarks: 8. Publikimet shkencore: Tema Revista shkencore Impact factor/issn The Tragic Living of Woman in Modern Albanian Literature

CURRICULUM VITAE. Remarks: 8. Publikimet shkencore: Tema Revista shkencore Impact factor/issn The Tragic Living of Woman in Modern Albanian Literature CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: VULA 2. Emri: Elsa 3. Kombesia: Shqipëtare 4. Data e lindjes Kosovare 5. Vendi i lindjes: 26.05.1991 6. Kontakti: Femër Email: Tel: vula.elsa@gmail.com /elsa.vula@uni-gjk.org

More information

From the Pastor s Desk

From the Pastor s Desk Saint George Orthodox Church Second Quarter, 2014 From the Pastor s Desk Dear Brothers and Sisters: It won t be long now until we will be exchanging the wonderful Paschal greeting Christ is Risen! Truly,

More information

THE ORTHODOX POST. President s Message INSIDE THIS ISSUE

THE ORTHODOX POST. President s Message INSIDE THIS ISSUE THE ORTHODOX POST April 2010 Volume VI, Issue 4 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail: snickny@aol.com

More information

Predikuesi 1:1 1 Predikuesi 1:16. Predikuesi

Predikuesi 1:1 1 Predikuesi 1:16. Predikuesi Predikuesi 1:1 1 Predikuesi 1:16 Predikuesi 1 Fjalët e Predikuesit, e birit të Davidit, mbretit të Jeruzalemit. 2 Kotësi e kotësive, thotë Predikuesi; 3 Kotësi e kotësive; gjithçka është kotësi. Çfarë

More information

Al-Ṭūsī. Fondacioni RUMI

Al-Ṭūsī. Fondacioni RUMI Al-Ṭūsī Fondacioni RUMI 1 Titulli i librit: Përzgjedhje antologjike Autori: Naṣīr al-dīn Abū Ja far Muḥammad ibn Muḥummad ibn al-ḥasan ṬŪSĪ Përgatiti: Shpëtim DODA Reçensentë: arben HaxHiymeri yllka myftiu

More information

From the Pastor s Desk

From the Pastor s Desk Saint George Orthodox Church Fourth Quarter, 2011 From the Pastor s Desk Dear Brothers and Sisters: We present to you the fourth quarterly edition of The Wonderworker. In this issue, we are continuing

More information

FILOZOFIA TELEOLOGJIKE E MEVLANA XHELALEDDIN RUMIUT

FILOZOFIA TELEOLOGJIKE E MEVLANA XHELALEDDIN RUMIUT Dr. Metin Izeti * FILOZOFIA TELEOLOGJIKE E MEVLANA XHELALEDDIN RUMIUT Arti dhe mendësia nuk janë në kundërshtim mes vete, mirëpo gjithmonë nuk ecin paralelisht dhe nuk e ngërthejnë njëri-tjetrin. Që të

More information

Roli i mësimdhënësit në ligjërimin e letërsisë

Roli i mësimdhënësit në ligjërimin e letërsisë Roli i mësimdhënësit në ligjërimin e letërsisë Mustafa Erdem Abstrakt Ky punim parashikon përmbledhje të ideve dhe kërkimeve mbi rolin e mësuesit në mësimdhënien e letërsisë. Letërsia dhe gjuha janë të

More information

THE ORTHODOX POST. President s Message INSIDE THIS ISSUE

THE ORTHODOX POST. President s Message INSIDE THIS ISSUE THE ORTHODOX POST August 2011 Volume VII, Issue 8 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail: fr.nathan@stnicholasalbanian.org

More information

ERNEST GELLNER FEJA DHE PROFANIA

ERNEST GELLNER FEJA DHE PROFANIA DIALOG ERNEST GELLNER FEJA DHE PROFANIA 6 dialog 6 Feja dhe Profania Ernest Gellner Ky botim u mundësua në kuadrin e Programit të Përbashkët Kultura dhe Trashëgimia për Zhvillim Social dhe Ekonomik, i

More information

ISLAMI DHE BRENGA E NJERIUT TË SOTËM. Sejjed Hosein Nasër

ISLAMI DHE BRENGA E NJERIUT TË SOTËM. Sejjed Hosein Nasër ISLAMI DHE BRENGA E NJERIUT TË SOTËM Sejjed Hosein Nasër Titulli i origjinalit: ISLAM AND THE PLIGHT OF MODERN MAN Longman Group Ltd l975 Longman London and New York Përktheu nga anglishtja V. Nuhiu 2

More information

THE ORTHODOX POST. Pastor s Message by Fr. Nathan Preston. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE

THE ORTHODOX POST. Pastor s Message by Fr. Nathan Preston. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE Page 3 THE ORTHODOX POST January 201 5 Volume XI, Issue 1 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail:

More information

BLUEPRINT FOR ENGLISH LANGUAGE LEARNERS (ELLS) SUCCESS PROJEKTI PËR SUKSESIN E NXËNËSVE QË MËSOJNË ANGLISHT

BLUEPRINT FOR ENGLISH LANGUAGE LEARNERS (ELLS) SUCCESS PROJEKTI PËR SUKSESIN E NXËNËSVE QË MËSOJNË ANGLISHT EDUCATION DEPARTMENT / UNIVERSITY NEW YORK Misioni i Zyrës së Arsimit Dygjuhësh dhe Studimeve në Gjuhë të Huaja (Office of Bilingual Education and World Languages OBE-WL) pranë Departamentit të Arsimit

More information

KUSHTET E BEJTIT DHE PËRGJEGJËSITË E NJË AHMADIU

KUSHTET E BEJTIT DHE PËRGJEGJËSITË E NJË AHMADIU KUSHTET E BEJTIT DHE PËRGJEGJËSITË E NJË AHMADIU (Sipas Kuranit të Shenjtë, Haditheve të Hazret Profetit Muhammed s.a.v.s. dhe shkrimeve të Hazret Mesihut të Premtuar a.s. ) ( Sheraite Bej at aur Ahmadi

More information

Perënditë paraislame të arabëve

Perënditë paraislame të arabëve Dr. Georges Houssney Perënditë paraislame të arabëve Shtëpia Botuese TENDA Prishtinë 2004 Libri botohet me autorizimin paraprak të shtëpisë botuese TENDA Përmbajtja Parathënie Hyrje A. Allahu - Perëndia

More information

NATYRA E PROCESIT TË GOJËTARISË JURIDIKE NË SHOQËRINË BASHKËKOHORE ПРИРОДАТА НА ПРОГРЕСОТ НА ПРАВНОТО ГОВОРНИШТВО ВО СОВРЕМЕНОТО ОПШТЕСТВО

NATYRA E PROCESIT TË GOJËTARISË JURIDIKE NË SHOQËRINË BASHKËKOHORE ПРИРОДАТА НА ПРОГРЕСОТ НА ПРАВНОТО ГОВОРНИШТВО ВО СОВРЕМЕНОТО ОПШТЕСТВО 316.772.4 C E N T R U M 4 Xhemile SELMANI 1 MA NATYRA E PROCESIT TË GOJËTARISË JURIDIKE NË SHOQËRINË BASHKËKOHORE ПРИРОДАТА НА ПРОГРЕСОТ НА ПРАВНОТО ГОВОРНИШТВО ВО СОВРЕМЕНОТО ОПШТЕСТВО THE NATURE OF THE

More information

NATYRA E PSIKES NJERËZORE: KONTRIBUTI I GAZALIUT NË KONCEPTIN ISLAM TË PERSONALITETIT

NATYRA E PSIKES NJERËZORE: KONTRIBUTI I GAZALIUT NË KONCEPTIN ISLAM TË PERSONALITETIT Abbas Husein Ali NATYRA E PSIKES NJERËZORE: KONTRIBUTI I GAZALIUT NË KONCEPTIN ISLAM TË PERSONALITETIT Abstrakt: Ky punim merret me kritikën e modeleve psikologjike bashkëkohore të natyrës njerëzore dhe

More information

Si muslimanë, ne dënojmë sulmet në dy qytetet kryesore të Shteteve të

Si muslimanë, ne dënojmë sulmet në dy qytetet kryesore të Shteteve të Si muslimanë, ne dënojmë sulmet në dy qytetet kryesore të Shteteve të Bashkuara të Amerikës më 11 shtator 2001, të cilat shkaktuan vdekjen e mijëra njerëzve të pafajshëm. Këto sulme nxitën vënien e çështjes

More information

THE ORTHODOX POST. Pastor s Message by Fr. Nathan Preston. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE WHO WON THE RAFFLE?

THE ORTHODOX POST. Pastor s Message by Fr. Nathan Preston. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE WHO WON THE RAFFLE? Page 3 THE ORTHODOX POST January 2014 Volume X, Issue 1 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail: fr.nathan@stnicholasalbanian.org

More information

Udhëzime për shkolla W RLD. Udhëzime për. #fëmijëtimarrinshkollatpërsipër. CHILDREN'S 20 Nëntor 2017 DAY

Udhëzime për shkolla W RLD. Udhëzime për. #fëmijëtimarrinshkollatpërsipër. CHILDREN'S 20 Nëntor 2017 DAY Udhëzime për #fëmijëtimarrinshkollatpërsipër Udhëzime për shkolla W RLD CHILDREN'S 20 Nëntor 2017 DAY #Fëmijët i marrin shkollat përsipër Është ditë zbavitëse që përçon porosi serioze, ku përveç njoftimit

More information

UDHËZUES I ILUSTRUAR MBI ISLAMIN

UDHËZUES I ILUSTRUAR MBI ISLAMIN UDHËZUES I ILUSTRUAR MBI ISLAMIN Në emër të Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit UDHËZUES I ILUSTRUAR MBI ISLAMIN I.A. Ibrahim CIMS - Aleksandri - Egypt Prishtinë - Kosova Titulli i origjinalit:

More information

KOLONA ZANORE MUZIKORE

KOLONA ZANORE MUZIKORE I N O K R Ë K b Jako :5 6 l] 1 [Bibë KOLONA ZANORE MUZIKORE Atin Pyet Roni Paja Shum gjëra Ty të jan thën I ke kërkuar lart e posht Veten pyet Çfarë t besosh Vetëm një m nyr si ta mësosh Kur e pyet do

More information

Për Shkollën Qendër Komunitare -

Për Shkollën Qendër Komunitare - DREJTORIA ARSIMORE RAJONALE KORÇË UDHËZUESI I GJITHËPËRFSHIRJES Për Shkollën Qendër Komunitare - Mbështetur nga UNICEF Dhjetor, 2014 1 Ky material u përgatit në kuadrin e Programit të Arsimit Bazë të UNICEF-it

More information

DEONTOLOGJIA DHE MENAXHIMI I MUNDËSIVE PËR PROFESIONISTËT DHE BASJKËPUNËTORËT SFIDAT NË SHOQËRINËË BASHKËKOHORE

DEONTOLOGJIA DHE MENAXHIMI I MUNDËSIVE PËR PROFESIONISTËT DHE BASJKËPUNËTORËT SFIDAT NË SHOQËRINËË BASHKËKOHORE Xhemile Selmani, MA 1 UDC: 005:17 DEONTOLOGJIA DHE MENAXHIMI I MUNDËSIVE PËR PROFESIONISTËT DHE BASJKËPUNËTORËT SFIDAT NË SHOQËRINËË BASHKËKOHORE ДЕОНТОЛОГИЈАТА И УПРАВУВАЊЕТО КАКО МОЖНОСТ ЗА ПРОФЕСИОНАЛЦИ

More information

THE ORTHODOX POST. Pastor s Message By Father David Fox. President s Message INSIDE THIS ISSUE

THE ORTHODOX POST. Pastor s Message By Father David Fox. President s Message INSIDE THIS ISSUE THE ORTHODOX POST January 2009 Volume V, Issue 1 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail: snickny@aol.com

More information

INSTITUTI I ZHVILLIMIT TË ARSIMIT PROGRAM ORIENTUES PËR MATURËN SHTETËRORE. LËNDA: GJUHË ANGLEZE PROVIM ME ZGJEDHJE (Niveli B2)

INSTITUTI I ZHVILLIMIT TË ARSIMIT PROGRAM ORIENTUES PËR MATURËN SHTETËRORE. LËNDA: GJUHË ANGLEZE PROVIM ME ZGJEDHJE (Niveli B2) INSTITUTI I ZHVILLIMIT TË ARSIMIT PROGRAM ORIENTUES PËR MATURËN SHTETËRORE LËNDA: GJUHË ANGLEZE PROVIM ME ZGJEDHJE (Niveli B2) Viti shkollor 2017 2018 1. SYNIMET E PROGRAMIT Hartimi i këtij programi orientues

More information

THE ORTHODOX POST. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE. by Fr. Nathan Preston. by Bill Peters

THE ORTHODOX POST. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE. by Fr. Nathan Preston. by Bill Peters Page 3 THE ORTHODOX POST May 2012 Volume VIII, Issue 5 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail: fr.nathan@stnicholasalbanian.org

More information

PUNIM DIPLOME UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI: FILLOR. Kosovë

PUNIM DIPLOME UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI: FILLOR. Kosovë UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI: FILLOR PUNIM DIPLOME Tema: Mësimdhënia në Kosovë korelacion me kohën në arsimimin e nxënësve në Udhëheqës shkencor:kandidatja: Prof. Ass.

More information

BULETINI I SHKENCAVE SHOQËRORE

BULETINI I SHKENCAVE SHOQËRORE BULETINI I SHKENCAVE SHOQËRORE 2014 KËSHILLI SHKENCOR I BULETINIT SHKENCOR - Prof. As. Dr. Gjergji MERO, Universiteti i Korçës, Shqipëri (Kryetar) - Prof. Dr. Ion CUCUI, Universiteti i Targovishte, Rumani

More information

Bibël për fëmijët paraqet. Mbreti i Urtë Salomon

Bibël për fëmijët paraqet. Mbreti i Urtë Salomon Bibël për fëmijët paraqet Mbreti i Urtë Salomon Shkruar nga: Edward Hughes Ilustruar nga: Lazarus Adaptuar nga: Ruth Klassen Përkthyer nga: Arianit & Valbona Iljazi Prodhuar nga: Bible for Children www.m1914.org

More information

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHËS ANGLEZE PROCESI I PËRKTHIMIT TË ACQUIS COMMUNAUTAIRE NË GJUHËN SHQIPE

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHËS ANGLEZE PROCESI I PËRKTHIMIT TË ACQUIS COMMUNAUTAIRE NË GJUHËN SHQIPE UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHËS ANGLEZE PROCESI I PËRKTHIMIT TË ACQUIS COMMUNAUTAIRE NË Udhëheqës shkencor: Prof. Dr. Nonda VARFI Kandidate: MA Adelina ALBRAHIMI

More information

Zonat kulturore e civilizimit islam... 3 Brzezinski: respektim të dinjitetit politik të muslimanëve...8 Islami në dy tre fjalë...

Zonat kulturore e civilizimit islam... 3 Brzezinski: respektim të dinjitetit politik të muslimanëve...8 Islami në dy tre fjalë... Zonat kulturore e civilizimit islam... 3 Brzezinski: respektim të dinjitetit politik të muslimanëve...8 Islami në dy tre fjalë...9 Shkëndija e udhëzimit...10 Një miliard musliman në krah të Muhammedit,

More information

PROGRAMI I LËNDËS SË GJUHËS ANGLEZE KLASA III

PROGRAMI I LËNDËS SË GJUHËS ANGLEZE KLASA III REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT DHE SHKENCËS DREJTORIA E ZHVILLIMIT TË KURRIKULËS MIRATOHET MINISTRI Luan MEMUSHI PROGRAMI I LËNDËS SË GJUHËS ANGLEZE KLASA III CIKLI FILLOR I SHKOLLËS 9-VJEÇARE

More information

THE ORTHODOX POST. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE. by Fr. Nathan Preston. by Bill Peters

THE ORTHODOX POST. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE. by Fr. Nathan Preston. by Bill Peters Page 3 THE ORTHODOX POST February 2012 Volume VIII, Issue 2 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail:

More information

Suhrawardī. Fondacioni RUMI

Suhrawardī. Fondacioni RUMI Suhrawardī Fondacioni RUMI 1 Titulli i librit: Vepra të zgjedhura Autori: Shihāb al-dīn Yaḥyā ibn Ḥabbash ibn Amīrak Abū l-futūḥ Përgatiti: Shpëtim Doda Reçensentë: Arben Haxhiymeri Yllka Myftiu Adriatik

More information

Metafizika dhe morali

Metafizika dhe morali Metafizika dhe morali Revistë filozofiko-shkencore Vjeshtë 2013 Numri 3 Instituti Kërkimor Ndërkombëtar Rumi 1Metafizika dhe Morali Vjeshtë 2013 Numri 3 2 Metafizika dhe Morali Revistë filozofiko-shkencore

More information

PARATHËNIE i HYRJE... vii KREU I: ROLI I KRISHTËRIMIT NË FORMIMIN E SHOQËRISË DHE SHTETIT AMERIKAN

PARATHËNIE i HYRJE... vii KREU I: ROLI I KRISHTËRIMIT NË FORMIMIN E SHOQËRISË DHE SHTETIT AMERIKAN PASQYRA E LËNDËS PARATHËNIE i HYRJE... vii KREU I: ROLI I KRISHTËRIMIT NË FORMIMIN E SHOQËRISË DHE SHTETIT AMERIKAN 1.1 Themelet e krishtera në shoqërinë e pelegrinëve dhe kolonive të para amerikane..

More information

ROLI I MËSUESVE NË MBËSHTETJE TË PUNËS INDIVIDUALE PËR ZHVILLIMIN TËRËSOR SIPAS GRUPMOSHAVE

ROLI I MËSUESVE NË MBËSHTETJE TË PUNËS INDIVIDUALE PËR ZHVILLIMIN TËRËSOR SIPAS GRUPMOSHAVE ROLI I MËSUESVE NË MBËSHTETJE TË PUNËS INDIVIDUALE PËR ZHVILLIMIN TËRËSOR SIPAS GRUPMOSHAVE roli i mësuesve në mbështetje të punës individuale për zhvillimin tërësor sipas grupmoshave Autorët: Dr. Kristina

More information

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMIAGANI PUNIM DIPLOME

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMIAGANI PUNIM DIPLOME UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMIAGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI FILLOR PUNIM DIPLOME TEMA: RËNDËSIA E LOJËRAVE DHE LODRAVE NË ZHVILLIMIN E FËMIJËS Mentori: Prof.Ass.Dr.SHEFQET MULLIQI Kandidatja: MAJLINDA

More information

ZYGMUNT BAUMAN KUFIJTË E RINJ DHE VLERAT UNIVERSALE

ZYGMUNT BAUMAN KUFIJTË E RINJ DHE VLERAT UNIVERSALE DIALOG ZYGMUNT BAUMAN KUFIJTË E RINJ DHE VLERAT UNIVERSALE 4 dialog 4 Kufijtë e rinj dhe vlerat universale Zygmunt Bauman Ky botim u mundësua në kuadrin e Programit të Përbashkët Kultura dhe Trashëgimia

More information

ROLI I INSTITUCIONEVE

ROLI I INSTITUCIONEVE ROLI I INSTITUCIONEVE DHE I MËSUESVE PËR TË KRIJUAR PARTNERITET NË MBËSHTETJE TË PRINDËRVE NË ZHVILLIMIN TËRËSOR TË FËMIJËVE ROLI I INSTITUCIONEVE DHE I MËSUESVE PËR TË KRIJUAR PARTNERITET NË MBËSHTETJE

More information

World Missionary Press

World Missionary Press World Missionary Press Rruga Për Tek Zoti - Albanian E drejta e autorit, 1995 nga Rose Stair Goodman. Illustrimi i kapakut: Edwin B. Wallace. Nga Meryl Esenwein: illustrimi i mësipërm dhe ato të faqeve

More information

ZHVLERESIMI I VEPRAVE

ZHVLERESIMI I VEPRAVE 1 MBUROJA.net ZHVLERESIMI I VEPRAVE Ne Driten e Kur anit te Famshem dhe te Hadithit te Pastert-te Vertete Shaikh Seliim Bin Eid Al-Hilaalii Burimi: Invalidation of the Actions in Light of the Noble Qur

More information

KOMUNIKIMI SI FAKTOR I MOTIVIMIT TË MËSIMDHËNËSIT КОМУНИКАЦИЈАТА КАКО ФАКТОР НА МОТИВАЦИЈА НА НАСТАВНИКОТ

KOMUNIKIMI SI FAKTOR I MOTIVIMIT TË MËSIMDHËNËSIT КОМУНИКАЦИЈАТА КАКО ФАКТОР НА МОТИВАЦИЈА НА НАСТАВНИКОТ 37.091.2:316.77 C E N T R U M 4 Mr.sc. Rexhep Dauti 1 KOMUNIKIMI SI FAKTOR I MOTIVIMIT TË MËSIMDHËNËSIT КОМУНИКАЦИЈАТА КАКО ФАКТОР НА МОТИВАЦИЈА НА НАСТАВНИКОТ COMMUNICATION AS A FACTOR OF MOTIVATION OF

More information

FEMRA NËN MBROJTJEN E ISLAMIT

FEMRA NËN MBROJTJEN E ISLAMIT Në emër të All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit! FEMRA NËN MBROJTJEN E ISLAMIT Lais Lamya el-faruqi Muhamed Xh. Bahonari Muhammed Sharif Botuar nga: SHB Drita e Jetës Të gjitha të drejtat e këtij

More information

Imagjinata sociologjike dhe bota jonë sociale

Imagjinata sociologjike dhe bota jonë sociale Imagjinata sociologjike dhe bota jonë sociale 1 FATOS TARIFA 2 Imagjinata sociologjike dhe bota jonë sociale IMAGJINATA SOCIOLOGJIKE dhe bota jonë sociale 3 FATOS TARIFA 4 Imagjinata sociologjike dhe bota

More information

From the Pastor s Desk

From the Pastor s Desk Saint George Orthodox Church First Quarter, 2012 From the Pastor s Desk Dear Brothers and Sisters: Inside this issue of The Wonderworker, you will find some very important things: the House Blessing Schedule

More information

THE ORTHODOX POST INSIDE THIS ISSUE. A Very Happy & Healthy New Year to All!!!

THE ORTHODOX POST INSIDE THIS ISSUE. A Very Happy & Healthy New Year to All!!! THE ORTHODOX POST January 2007 Volume 3, Issue 1 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail: snickny@aol.com

More information

EDUKIMI FEJA FEJA DHE EDUKIMI. Autor: Prof. Dr. Gjergj Sinani

EDUKIMI FEJA FEJA DHE EDUKIMI. Autor: Prof. Dr. Gjergj Sinani EDUKIMI FEJA FEJA DHE EDUKIMI Autor: Prof. Dr. Gjergj Sinani Feja dhe edukimi Prof. Dr. Gjergj Sinani Botimi u mundësua nga: Fondacioni Friedrich Ebert Zyra e Tiranës Rr. Abdi Toptani, Torre Drin, Kati

More information

BULETINI I SHKENCAVE SHOQËRORE

BULETINI I SHKENCAVE SHOQËRORE BULETINI I SHKENCAVE SHOQËRORE 2016 1 KËSHILLI SHKENCOR I BULETINIT SHKENCOR - PROF. AS. DR. GJERGJI MERO, Universiteti i Korçës, Shqipëri (Kryetar) - PROF. DR. ION CUCUI, Universiteti i Targovishte, Rumani

More information

GRUAJA NË ISLAM TIRANË,

GRUAJA NË ISLAM TIRANË, 1 2 GRUAJA NË ISLAM TIRANË, 2016 3 Titulli: Gruaja në Islam Autori: Grup autorësh Recensent: Dr. Ahadollah Gholizadeh Përgatiti për shtyp: Sabrie Feza Kopertina: Sabrie Feza Botoi: Fondacioni RUMI Tirazhi:

More information

Burim Trajnimi për Mësuesin e Ri

Burim Trajnimi për Mësuesin e Ri Burim Trajnimi për Mësuesin e Ri Një Shoqërues i Manualit Mësimdhënia dhe Të Nxënit e Ungjillit për Përmirësimin e Mësuesit Botuar nga Kisha e Jezu Krishtit e Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme Solt-Lejk-Siti,

More information

UILLIAM KERI (William Carey)

UILLIAM KERI (William Carey) UILLIAM KERI (William Carey) një histori me figura e këpucarit i cili i dha Biblën Indisë Nga James S. dhe Velma B. Kiefer Ilustrimet origjinale nga Adrian Beerhorst Përshtatur nga Tim Shirey Përktheu:

More information

NJERIU NJËDIMENSIONAL

NJERIU NJËDIMENSIONAL SERIA FILOZOFI/SOCIOLOGJI/SHKENCA POLITIKE HERBERT MARCUSE NJERIU NJËDIMENSIONAL 1 Titulli në origjinal : The One-Dimensional Man. Studies in the Ideology of Advanced Industrial Society botuar më 1964

More information

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I FILOLOGJISË - DEGA: GJUHË SHQIPE

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I FILOLOGJISË - DEGA: GJUHË SHQIPE UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I FILOLOGJISË - DEGA: GJUHË SHQIPE PUNIM DIPLOME KONCEPTET BAZË TË GRAMATIKËS Mentori: Prof. Ass. Dr. MUHARREM GASHI Kandidati: FABIAN MEMAJ Gjakovë, 2017

More information

Ibn Arabī. Fondacioni RUMI

Ibn Arabī. Fondacioni RUMI Ibn Arabī Fondacioni RUMI 1 Titulli i librit: Përzgjedhje antologjike Autori: Abū Abd Allāh Muḥammad ibn Alī ibn Muḥammad ibn Arabī al-hātimī aṭ-ṭā i Përgatiti: Shpëtim Doda Reçensentë: Arben Haxhiymeri

More information

IDM ALBANIA. Për një polici me integritet dhe etikë: Rëndësia e edukimit bazë dhe atij në vazhdim

IDM ALBANIA. Për një polici me integritet dhe etikë: Rëndësia e edukimit bazë dhe atij në vazhdim IDM ALBANIA Për një polici me integritet dhe etikë: Rëndësia e edukimit bazë dhe atij në vazhdim Elona Dhëmbo Tiranë 2014 Për një polici me integritet dhe etikë: Rëndësia e edukimit bazë dhe atij në vazhdim

More information

Shkenca politike Venera Llunji 51 Ndikimi i nacionalizmit në vendet në tranzicion: Qëndrimet ndaj nacionalizmit në kulturën politike

Shkenca politike Venera Llunji 51 Ndikimi i nacionalizmit në vendet në tranzicion: Qëndrimet ndaj nacionalizmit në kulturën politike Thesis Revistë Kërkimore Ndërkombëtare Nr.1, 2014 Pasqyra e lëndës Sociologji Raymond Aron Përktheu nga frëngjishtja, Masar Stavileci 5 Etapat e mendimit sociologjik Psikologji Aliriza Arënliu, Mytaher

More information

PARIME TË UDHËHEQJES MANUAL I MËSUESIT RELIGION 180R

PARIME TË UDHËHEQJES MANUAL I MËSUESIT RELIGION 180R PARIME TË UDHËHEQJES MANUAL I MËSUESIT RELIGION 180R PARIME TË UDHËHEQJES MANUAL I MËSUESIT Religion 180R Përgatitur nga Sistemi Arsimor i Kishës Botuar nga Kisha e Jezu Krishtit e Shenjtorëve të Ditëve

More information

MEDIAT E REJA DHE IDENTITETI НОВИТЕ МЕДИУМИ И ИДЕНТИТЕТОТ THE NEW MEDIA AND THE IDENTITY

MEDIAT E REJA DHE IDENTITETI НОВИТЕ МЕДИУМИ И ИДЕНТИТЕТОТ THE NEW MEDIA AND THE IDENTITY UDC 316.77:316.347 Gëzim Xhambazi, PhD 316 Abstract MEDIAT E REJA DHE IDENTITETI НОВИТЕ МЕДИУМИ И ИДЕНТИТЕТОТ THE NEW MEDIA AND THE IDENTITY Every community possesses special characteristics that distinguish

More information

Komunikimi masiv dhe edukimi për media

Komunikimi masiv dhe edukimi për media Komunikimi masiv dhe edukimi për media Lindita Aliu Tahiri Komunikimi masiv dhe Edukimi për media Lindita Aliu Tahiri Recenzentë: Prof. asoc. dr. Milazim Krasniqi Prof. asoc. dr. Bajram Kosumi Redaktor:

More information

UNIVERSITETI FEHMI AGANI GJAKOVË FAKULTETI I EDUKIMIT

UNIVERSITETI FEHMI AGANI GJAKOVË FAKULTETI I EDUKIMIT UNIVERSITETI FEHMI AGANI GJAKOVË FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI: Parashkollor PUNIM I DIPLOMËS NDIKIMI GJUHËSOR TEK PARASHKOLLORËT Mentori: Prof. ass.dr. Sindorela Doli-Kryeziu Studentja: Artina MUSTAFA

More information

Zhvillimi i Shkathtësive të. Leximit në

Zhvillimi i Shkathtësive të. Leximit në Pikëpamjet e autorit të shprehura në këtë botim nuk i reflektojnë medoemos pikëpamjet e Agjencionit të Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar apo të Qeverisë së Shteteve të Bashkuara. Ky doracak

More information

[Albanian version] Mësimdhënia e Historisë Evropiane e shekullit të 20-të

[Albanian version] Mësimdhënia e Historisë Evropiane e shekullit të 20-të [Albanian version] Mësimdhënia e Historisë Evropiane e shekullit të 20-të Nga Robert Stradling Opinionet e shprehura në këtë punim janë ato të autorit dhe nuk reflektojnë domosdoshmërisht politikën zyrtare

More information

Bëhu burrë! Bashkohu edhe ti për të ndalur dhunën ndaj grave! Burrat dhe çështje bashkëkohore të mashkulloritetit

Bëhu burrë! Bashkohu edhe ti për të ndalur dhunën ndaj grave! Burrat dhe çështje bashkëkohore të mashkulloritetit Bëhu burrë! Bashkohu edhe ti për të ndalur dhunën ndaj grave! Burrat dhe çështje bashkëkohore të mashkulloritetit Tiranë, dhjetor 2012 Kjo broshurë është përgatitur në kuadër të projektit: Nxitja e ideve

More information

AUTENTICITETI DHE HISTORICITETI I NJERIUT NE FILOZOFINË E HANNAH ARENDT

AUTENTICITETI DHE HISTORICITETI I NJERIUT NE FILOZOFINË E HANNAH ARENDT UNIVERSITETI I TIRANËS ----------------------------------------------------------------- FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE AUTENTICITETI DHE HISTORICITETI I NJERIUT NE FILOZOFINË E HANNAH ARENDT Paraqitur

More information

Manuali i Mësuesit Themelet e Rivendosjes

Manuali i Mësuesit Themelet e Rivendosjes Manuali i Mësuesit Themelet e Rivendosjes Feja 225 Botuar nga Kisha e Jezu Krishtit e Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme Solt-Lejk-Siti, Juta Kapak arti: Rivendosja e Priftërisë Melkizedeke, nga Walter

More information

Ndërsa mësoja më shumë për teorinë e evolucionit, u bë gjithnjë e më e

Ndërsa mësoja më shumë për teorinë e evolucionit, u bë gjithnjë e më e Kapitulli 11 A është evolucioni në pajtim me Kristianizmin? Ndërsa mësoja më shumë për teorinë e evolucionit, u bë gjithnjë e më e dukshme se, në vend që të ishte një pamje e origjinës e cila ka nxitje

More information

Të Drejtat e Njeriut dhe Identiteti Gjinor

Të Drejtat e Njeriut dhe Identiteti Gjinor Të Drejtat e Njeriut dhe Identiteti Gjinor Artikujt e posaçëm mbi çështje të veçanta porositen nga Komisioneri për të Drejtat e Njeriut me qëllim për të kontribuar në debatimin ose reflektimin e mëtejshëm

More information

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI ˮ FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI: FILLOR. TEMA: Edukimi dhe arsimimi i ndjenjës ritmike.

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI ˮ FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI: FILLOR. TEMA: Edukimi dhe arsimimi i ndjenjës ritmike. UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI ˮ FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI: FILLOR TEMA: Edukimi dhe arsimimi i ndjenjës ritmike Punim Diplome Mentorja: Prof.ass.Msc. Mimoza Kurshumlia Kandidatja: Saranda Pelaj

More information

Sanksionimi i të drejtave të të moshuarve Drejt një Konvente të Kombeve të Bashkuara

Sanksionimi i të drejtave të të moshuarve Drejt një Konvente të Kombeve të Bashkuara Sanksionimi i të drejtave të të moshuarve Drejt një Konvente të Kombeve të Bashkuara Një mjet për promovimin e një dialogu për krijimin e një Konvente të re të Kombeve të Bashkuara mbi të Drejtat e të

More information

Vlerësimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve

Vlerësimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve Vlerësimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve Vlerësimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve World Vision Stephanie Delaney Konsulente Ndërkombëtare për Mbrojtjen, Pjesëmarrjen, të Drejtat dhe Mirëqenien

More information

STRATEGJI TË MËSIMDHËNIES DHE TË TË NXËNIT PËR KLASAT MENDIMTARE

STRATEGJI TË MËSIMDHËNIES DHE TË TË NXËNIT PËR KLASAT MENDIMTARE STRATEGJI TË MËSIMDHËNIES DHE TË TË NXËNIT PËR KLASAT MENDIMTARE UDHËZUES PËR TRAJNUESIT CHARLES TEMPLE, ALAN CRAWFORD, WENDY SAUL, SAMUEL R. MATHEWS, JAMES MAKINSTER. BOTIM I PROJEKTIT ZHVILLIMI I TË

More information

BULETINI I SHKENCAVE SHOQËRORE

BULETINI I SHKENCAVE SHOQËRORE BULETINI SHKENCOR BULETINI I SHKENCAVE SHOQËRORE 2011 1 KËSHILLI BOTUES I BULETINIT SHKENCOR - Prof. As. Dr. Lorenc EKONOMI (Kryeredaktor) - Dr. Anyla SARAÇI (MAXHE) (Redaktore letrare) - Benita STAVRE

More information

Seminar i Standardeve Ndërkombëtare të Raportimit Financiar për Rregullatorët Çështjet e Kontabilitetit dhe Rregullatore

Seminar i Standardeve Ndërkombëtare të Raportimit Financiar për Rregullatorët Çështjet e Kontabilitetit dhe Rregullatore REPARIS A REGIONAL PROGRAM Seminar i Standardeve Ndërkombëtare të Raportimit Financiar për Rregullatorët Çështjet e Kontabilitetit dhe Rregullatore Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar 7 Publikimet

More information

Shfaqja e Antropologjisë Heroike në Historinë e Ideve

Shfaqja e Antropologjisë Heroike në Historinë e Ideve Shfaqja e Antropologjisë Heroike në Historinë e Ideve Albert Doja To cite this version: Albert Doja. Shfaqja e Antropologjisë Heroike në Historinë e Ideve. Polis, 2008, 7, pp.131-148.

More information

THE ORTHODOX POST. Pastor s Message by Fr. Nathan Preston. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE

THE ORTHODOX POST. Pastor s Message by Fr. Nathan Preston. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE Page 3 THE ORTHODOX POST May 20 14 Volume X, Issue 5 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail: fr.nathan@stnicholasalbanian.org

More information

Ndalimi i ndëshkimit trupor në shkolla Përgjigje në pyetjet që shtrohen më së shpeshti

Ndalimi i ndëshkimit trupor në shkolla Përgjigje në pyetjet që shtrohen më së shpeshti Ndalimi i ndëshkimit trupor në shkolla Përgjigje në pyetjet që shtrohen më së shpeshti Nisma Globale për t i Dhënë Fund Ndëshkimit Trupor të Fëmijëve 1 Në këtë seri: Ndalimi i ndëshkimit trupor të fëmijëve:

More information

PËRPLASJE QYTETËRIMESH? Radikalizmi islamik në kontekst historik dhe politik

PËRPLASJE QYTETËRIMESH? Radikalizmi islamik në kontekst historik dhe politik PËRPLASJE QYTETËRIMESH? Radikalizmi islamik në kontekst historik dhe politik 2 3 Fatos Tarifa Iliaz Labi PËRPLASJE QYTETËRIMESH? Radikalizmi islamik në kontekst historik dhe politik 4 5 Fatos Tarifa, Iljaz

More information

Tekstet e meditimit mbi një perandori të frikësuar...4 Ballkani global...3 Darfur-Sudan...5 Një studim mbi konvertimin e danezëve në Islam...

Tekstet e meditimit mbi një perandori të frikësuar...4 Ballkani global...3 Darfur-Sudan...5 Një studim mbi konvertimin e danezëve në Islam... Tekstet e meditimit mbi një perandori të frikësuar...4 Ballkani global...3 Darfur-Sudan...5 Një studim mbi konvertimin e danezëve në Islam...7 Jeta pa fe është projekt pa garanci...8 Kohë e humbur?!...10

More information

TEZË DOKTORATURE PROZA E ANTON PASHKUT MES MODERNES DHE EKSPERIMENTALES

TEZË DOKTORATURE PROZA E ANTON PASHKUT MES MODERNES DHE EKSPERIMENTALES UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I LETËRSISË Tel/Fax: +35 4 369 987 www.fhf.edu.al TEZË DOKTORATURE PROZA E ANTON PASHKUT MES MODERNES DHE EKSPERIMENTALES Doktoranti:

More information

DOKUMENT AKTUAL Roli i punës së të rinjve në parandalimin e radikalizimit dhe ekstremizmit të dhunshëm

DOKUMENT AKTUAL Roli i punës së të rinjve në parandalimin e radikalizimit dhe ekstremizmit të dhunshëm DOKUMENT AKTUAL Roli i punës së të rinjve në parandalimin e radikalizimit dhe ekstremizmit të dhunshëm Hyrje Të rinjtë janë një fokus i rëndësishëm në parandalimin e radikalizimit sepse mund të jenë një

More information

Çështje të të Drejtave të Njeriut, Diskriminimit dhe Barazisë Gjinore në Mediat Shqiptare

Çështje të të Drejtave të Njeriut, Diskriminimit dhe Barazisë Gjinore në Mediat Shqiptare I Çështje të të Drejtave të Njeriut, Diskriminimit dhe Barazisë Gjinore në Mediat Shqiptare Analizë Dasara Dizdari-Zeneli Çështje të të Drejtave të Njeriut, Diskriminimit dhe Barazisë Gjinore në Mediat

More information

RIDEFINIMI I ROLIT TË VIKTIMËS NË TË DREJTËN PENALE BASHKËKOHORE PËRMES REFORMAVE LIGJORE

RIDEFINIMI I ROLIT TË VIKTIMËS NË TË DREJTËN PENALE BASHKËKOHORE PËRMES REFORMAVE LIGJORE RIDEFINIMI I ROLIT TË VIKTIMËS NË TË DREJTËN PENALE BASHKËKOHORE PËRMES REFORMAVE LIGJORE Besa ARIFI * Abstrakt: Qëllimi i këtij punimi është të analizojë zhvillimin e rolit të viktimës në të drejtën ndërkombëtare

More information

HISTORI TË PËRBASHKËTA PËR NJË EUROPË PA KUFIJ

HISTORI TË PËRBASHKËTA PËR NJË EUROPË PA KUFIJ HISTORI TË PËRBASHKËTA PËR NJË EUROPË PA KUFIJ 33Ndikimi i Revolucionit Industrial 33Zhvillimi i Arsimit 33Të drejtat e njeriut siç pasqyrohen në historinë e artit 3 3 Europa dhe bota UDHËRRËFYES BOTIMI

More information

Arsyet e terrenit vetëcensurues për gazetarët

Arsyet e terrenit vetëcensurues për gazetarët Arsyet e terrenit vetëcensurues për gazetarët Ramadan Çipuri Abstrakt Vetëcensura përbën një fenomen i cili në mënyra të ndryshme shoqëron jetën profesionale të çdo gazetari. Parë në mënyrën se si ajo

More information

DUKURIA E EKSTREMIZMIT

DUKURIA E EKSTREMIZMIT Doc.Dr.Hfz. Hajredin Hoxha DUKURIA E EKSTREMIZMIT (TRAJTIMI I SAJ NDËRMJET PËRPJEKJEVE DIPLOMATIKE, AJETEVE KUR ANORE DHE THËNIEVE PROFETIKE) PERKTHEU DHE PERSHTATI NE SHQIP SEDAT ISLAMI REDAKTOR GJUHESOR

More information

Universiteti i Tiranës Instituti i Studimeve Europiane. Format Standarde të Kontratave dhe Beteja e Formave : Një vështrim krahasues

Universiteti i Tiranës Instituti i Studimeve Europiane. Format Standarde të Kontratave dhe Beteja e Formave : Një vështrim krahasues Universiteti i Tiranës Instituti i Studimeve Europiane Tema për mbrojtjen e gradës shkencore DOKTOR Format Standarde të Kontratave dhe Beteja e Formave : Një vështrim krahasues Punoi: Renis Zaganjori Udhëheqës

More information

R E V I S T Ë SHKENCORE E FAKULTETIT TË S H K E N C A V E S O C I A L E

R E V I S T Ë SHKENCORE E FAKULTETIT TË S H K E N C A V E S O C I A L E POLIS NR 9 / 2010 R E V I S T Ë SHKENCORE E FAKULTETIT TË S H K E N C A V E S O C I A L E Bordi Editorial Prof. Dr Romeo Gurakuqi, Universiteti Europian i Tiranës (UET) Phd. Fatos Tarifa, Universiteti

More information

THE ORTHODOX POST. Pastor s Message by Fr. Nathan Preston. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE

THE ORTHODOX POST. Pastor s Message by Fr. Nathan Preston. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE Page 3 THE ORTHODOX POST November 2013 Volume IX, Issue 11 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail:

More information

THE ORTHODOX POST. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE. by Fr. Nathan Preston. by Bill Peters

THE ORTHODOX POST. President s Message. The Orthodox Post Page 3 INSIDE THIS ISSUE. by Fr. Nathan Preston. by Bill Peters Page 3 THE ORTHODOX POST O c t o ber 2012 Volume VIII, Issue 10 St. Nicholas Albanian Orthodox Church, 181-14 Midland Parkway, Jamaica Estates, New York, NY 11432 Web site: www.stnicholasalbanian.org E-mail:

More information

INKLUZIONI NË ARSIMIN E MESËM PROFESIONAL

INKLUZIONI NË ARSIMIN E MESËM PROFESIONAL INKLUZIONI NË ARSIMIN E MESËM PROFESIONAL DORACAK PËR PUNË ME NXËNËSIT ME NEVOJA TË VEÇANTA ARSIMORE Inkluzioni në arsimin e mesëm profesional Doracak për punë me nxënësit me nevoja të veçanta arsimore

More information