Paulus se toesprake in Handelinge hoe verskil hulle

Transcription

1 Paulus se toesprake in Handelinge hoe verskil hulle A Jesus who never wept could never wipe away my tears. C. H. Spurgeon Paulus se toesprake in Handelinge Handelinge bevat baie toesprake. Natuurlik is dit slegs Lukas se opsomming van die oorspronklike toesprake. Die toesprake in Handelinge gee aan ons die kern van wat Petrus, Stefanus en Paulus gesê het. Dit beteken nie die toesprake is nie geskiedkundig betroubaar nie. Die toesprake in Handelinge het n verskeidenheid gehore en doelwitte. Petrus se toesprake in Handelinge 2 en 3 en Paulus se toespraak in Handelinge 13 word aan Jode gerig hulle wil Jode daartoe lei om Jesus van Nasaret as die ware Messias te aanvaar. Stefanus se toespraak voor die Joodse Raad is eintlik n profetiese teregwysing. Petrus se toespraak in Handelinge 10 is gerig aan n heidense gehoor. Petrus se toesprake op pinksterdag is vol aanhalings uit die Ou Testament, terwyl sy toespraak by Kornelius se huis geen aanhalings uit die Ou Testament het nie. Dit weerspieël wel sekere Bybelse temas. Paulus se eerste opgetekende toespraak in Hoofstuk 13 is vol

2 aanhalings. In Listra waar die gehoor geen kennis van die Skrif gehad het, kry ons geen aanhalings uit die Skrif nie. In sy toespraak in Atene verwys Paulus na heelwat Bybelse temas, maar hy haal geen vers direk aan nie. Die toesprake waarin verse aangehaal word. is gerig aan Jode. Toesprake gerig aan heidene, haal nie verse uit die Skrif aan nie alhoewel hulle Bybelse temas reflekteer. ONS ATENE None are more unjust in their judgments of others than those who have a high opinion of themselves. C. H. Spurgeon Ons Atene Paulus was toegerus om die goeie nuus aan die Ateners te bring. Maar hoe lyk ons eie Atene? Ons moet ons eie omgewing verstaan om die goeie nuus aangaande Jesus doeltreffend te verkondig. Ons het ons eie filosofie-skole. Die Christelike geloof het die Westerse kultuur beïnvloed; Christene was op die voorpunt om boeke te bewaar en opvoeding te bevorder. Vandag sit ons egter met n dilemma: Westerse Christene is

3 toenemend ongeletterd ten opsigte van die Bybel. Ons leef in n gemeenskap waarin ons amusing ourselves to death (Neil Postman). Ons is so vasgevang in vermaak en tegnologie dat diep denke geleidelik wegkwynhet. Daarom moet ons Paulus se toespraak in Atene bestudeer as n model vir Christene. Ons moet bewus wees van die leidende idees wat ons kultuur vorm sodat ons hulle met die mag en waarheid van die evangelie kan betrek. Paulus was nie onkundig oor die dominante idees van sy tyd nie ons moet ook nie wees nie. Paulus bevorder robuuste, volwasse denke. Baie Christene is suspisieus oor filosofie en ander akademiese dissiplines as sou hulle teen God se genade en die werking van sy Gees wees. Paulus het die filosofiese en kulturele hulpbronne doeltreffend gebruik om brûe vir die evangelie te bou. Hoe kan ons vandag dieselfde doen? Paulus was geen vreemdeling vir filosofie nie Soïsisme het immers in Paulus se tuisdorp Tarsus ontstaan. Daarom kon Paulus in Atene beide die sterk- en swakpunte van Stoïsisme en Epikurisme blootlê. Paulus gebruik filosofiese instrumente waar dit ook al moontlik is, maar alles binne n soliede Bybelse raamwerk. Om die Bybel as n gesagvolle heilige boek in die openbaar aan te haal, kan vandag teenproduktief wees. Mense aanvaar net nie meer die gesag van die Bybel nie hoekom die Bybel en nie die Koran of die Boek van Mormon nie? God het Homself spesifiek deur die Bybel en Jesus Christus geopenbaar, maar Hy het Homself ook in die algemeen geopenbaar. Ons moet, soos Paulus, Bybelse waarhede ook indirek bevestig deur van filosofiese, wetenskaplike, geskiedkundige en kulturele insigte wat die evangelie versterk, gebruik te maak. Volgende keer gaan ons na Paulus se toesprake in Handelinge

4 kyk. Paulus se Atene Your emptiness is but the preparation for your being filled, and your casting down is but the making ready for your lifting up. C. H. Spurgeon Paulus se Atene Paulus se strategie was om die Romeinse hoofroete te volg (in hierdie geval die Via Egnatia, n militêre pad) en die evangelie in die hoofstede te verkondig. Paulus was in Berea toe opstokers hom verdryf het. Die gelowiges neem hom na Atene waar hy dan vir Silas en Timoteus wag. Atene was steeds n belangrike sentrum vir intellektuele en kulturele beoefening. Dit was een van die groot universiteitstede van die destyds bekende wêreld. Die goue jare van Atene was van die sesde tot die vierde eeu vc. Atene staan bekend as dié stad wat die grootheid van die Griekse kultuur bewaar het. Die stad het nie enige betekenisvolle politieke mag gehad nie, maar was steeds die plek waarheen jy sou gaan as jy meer van die Griekse kultuur wou leer. Dit was nie n groot handelsentrum nie.

5 Atene was ook bekend vir sy godsdienstige toewyding. Die naam van die stad is afgelei van dié van die Griekse godin Atena. Suid-oos van die Areopagus kry ons die Akropolis waar daar baie tempels geleë was. Die bekendste was die Parthenon, n tempel gebou ter ere van die godin Atena. Net langs die Parthenon was daar n tempel gewy aan Roma en Augustus bedoel vir keiseraanbidding. Paulus was baie verontwaardig toe hy al die afgodsbeelde in die stad gesien het. Atene was veral bekend as die sentrum van Griekse filosofie. In ongeveer 385 vc het Plato sy bekende Akademie in Atene gevestig. Aristoteles het hier gestudeer. Paulus het ook die Epikureërs en Stoïsyne hier raakgeloop. Is daar enige ooreenkomste tussen Paulus se Atene en ons wêreld? Paulus in Atene Nothing puts life into men like a dying Savior. C. H. Spurgeon Paulus in Atene Paulus kom in Atene aan (Handelinge 17:16 34). Hy was baie ontsteld toe hy al die afgodsbeelde sien al die tempels en vals godsdienste. Wat doen hy? Hy redeneer elke dag met

6 diegene wat toevallig op die markplein was. Dit was duidelik vir Paulus: hierdie mense ken nie die ware God nie. Hy weet ook dat sy opdrag van Jesus was om die evangelie aan die heidene te verkondig. Atene het sy eie unieke geskiedenis. Dit was die middelpunt van die Griekse filosofie Plato, Aristoteles en baie ander. Atene was beskou as n sentrum van geleerdheid en wysheid. Maar Paulus was bekend met die filosofiese en godsdienstige idees van die Ateners. Toe Paulus sy godsdiens moes verduidelik, bring hy sy kennis van die Skrif, die Joodse tradisies en teologie bymekaar met die idees van die afgodedienaars en filosowe. Hy gebruik hulle taal en haal hulle digters aan in die proses om God se optrede in en vir die wêreld te verkondig. Hy benader sy gehoor versigtig. Hy begin deur te sê dat hy sien dat hulle baie godsdienstig is. Daarna vertel hy hulle van die een ware God wat sy kommer oor die mensdom bewys het deur Jesus Christus uit die dood uit op te wek. Toe hulle hoor van die opstanding uit die dood, lag party Ateners vir hom, ander wil meer hiervan hoor en n paar mense het egter gelowig geword. In Atene was daar n rotsagtige koppie wat as dieareopagus bekend gestaan het. Dit is vernoem na Ares, die Griekse god van oorlog. (Die Latynse ekwivalent van Ares was Mars.) Vir die Ateners was die Areopagus die simbool van geregtigheid. Wat wel waar is, is dat Paulus in staat was om die evangelie vir Jode en heidene in konteks te plaas (1 Korintiërs 9:19 27). Volgens N. T. Wright het Paulus in drie wêrelde geleef: Die Judaïsme van die Tweede Tempel. Hellenisme as gevolg van Aleksander die Grote word die Griekse taal en kultuur en filosofiese siening deur die ganse Ryk uitgedra.

7 Die Romeinse Ryk waarvan Paulus n burger was en waar keiseraanbidding dié kultus was. Ons kan sê dat Paulus se Christelike geloof in Judaïsme gewortel was, in n Hellenistiese wêreld uitgeleef is en dat hy n teen-aanspraak teen die keiser se aanspraak op wêreldoorheersing gemaak het. Paulus was n kosmopolitaanse man wat by sy gehore kon aanpas. Hoe lyk hierdie Atene van Paulus se tyd?