12.4. Katalogu i lëndëve. Përshkrimi i shkurtër i kurseve: Dega: Gjuhë Shqipe Programi i studimeve: BA

Transcription

1 12.4. Katalogu i lëndëve Përshkrimi i shkurtër i kurseve: Dega: Gjuhë Shqipe Programi i studimeve: BA Emërtimi i lëndës: Fonetikë dhe fonologji e gjuhës së sotme shqipe (Fonetikë) Fonetika është degë e gjuhësisë që studion mjetet tingullore të gjuhës, shikuar nga aspekti i nyjëtimit të tyre, ndërsa fonologjia studion anën funksionale të tyre. Ky kurs synon t i përgatisë studentët me njohuritë gjithëpërfshirëse të sistemit të bashkëtingëlloreve dhe të zanoreve të shqipes, karakteristikat dalluese të tyre, togjet e tingujve si dhe klasifikimin e përgjithshëm të tingujve. Po ashtu, synon edhe përgatitjen e studentëve për elementet mbisegmentare. Ky kurs njëherësh synon t i përgatisë studentët për të dalluar fonemat nga variantet, për të vërejtur kundërvëniet tingullore brenda shqipes, por edhe për të dalluar dhe analizuar ndryshimet fonologjike brenda shqipes si në rrafshin diakronik, ashtu edhe në atë sinkronik. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - ta njohë sistemin tingullor të shqipes tok me elementet mbisegmentare, si dhe ndryshimet që mund t i pësojnë brenda ligjërimit. - të njohë karakteristikat artikulative dhe akustike të tingujve të të folurit. - të shqiptojë në mënyrë korrekte dhe të shkruajë drejt. - ta dallojë fonemën, nga variantet e fonemës; - të njohë sistemin e kundërvënieve fonologjike brenda shqipes; - të dallojë alternimet e gjalla të shqipes; - të dallojë alternimet historike të shqipes; Literatura e nevojshme: - Anastas Dodi, Fonetika dhe fonologjia e gjuhës shqipe, Tiranë, Bahri Beci, Fonetika, Prishtinë, Imri Badallaj, Nazalizimi i zanoreve të shqipes, Dardania Sacra, nr. 1, Prishtinë, Kolec Topalli, Theksi në gjuhën shqipe, Tiranë, Kolec Topalli, Zhvillimi historik i diftongjeve të shqipes, Kolec Topalli, Sonantet e gjuhës shqipe, Tiranë, Kolec Topalli, Mbylltoret e gjuhës shqipe, Tiranë, Kolec Topalli, Fërkimoret dhe afrikatet e gjuhës shqipe, Tiranë, Kolec Topalli, Fonetika historike e shqipes, Tiranë, Lumnie Boriqi, Intonacioni dhe funksionet e tij në gjuhën shqipe, S. F., nr 2, Tiranë Lumnie Boriqi, Rreth fonemës në sjqipen e sotme letrare, S. F., nr 2, Tiranë, Rexhep Ismajli, Ndërlidhni kundërvëniesh në sistemin bashkëtingëllor të shqipes, Përparimi, nr 1, Prishtinë Andre Martine, Elemente të gjuhësisë së përgjithshme, Rilindja, Prishtinë, 1983 Emërtimi i lëndës: Teori e letërësisë Nëpërmjet këtij kursi studentëve u ofrohet përgatitja profesionale teoriko-analitike për letërsinë. Studenti do t i mësojë bazat teorike për letërsinë përgjithësisht, do të njihet me modalitetet e krijimit

2 dhe do të ushtrojë interpretim të pavarur, do të përgatitet profesionalisht për të përballuar pjesën tjetër të programit mësimor që lidhet me letërsinë, por ehde disa fusha të gjuhësisë. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - Të njohë elementet bazike të letërsisë; - Të njohë modalitetet e krijimit letrar; - Të ushtrojë interpretim të pavarur të njësive letrare; Literatura e nevojshme: - Zejnullah Rrahmani : Teoria e letërsisë, Fakulteti i Filologjisë, Prishtinë, 1996, f Zejnullah Rrahmani : Arti i Poezisë, Faik Konica, Prishtinë, 2001, f Zejnullah Rrahmani: Leximi dhe shkrimi, Faik Konica, Prishtinë, 2003, f Zejnullah Rrahmani: Arti i interpretimit: Faik Konica, f R. Velek O. Voren: Teoria e letërsisë, Rilindja, Prishtinë, Aristoteli, Poetika, Prishtinë, Povijest knjizevnih teorija, Zagreb, Tomasevski, B.M. Teorija knjizevnosti, Beograd, Rugova. I.- Hamiti. S.: kritika letrare, Prishtinë, M. Solar: Teoria e letërsisë, Prishtinë, David Macey: Critical Theory, 2000, Penguin Books, Londër, New York... - J. A. Cudon: Literary forms and Literary Theory, Penguin Books, London, New York..., 1998 Emërtimi i lëndës: Histori e letërsisë shqipe I (Letërsi e vjetër shqipe dhe romantizëm) Studenti do të njoftohet për fillet e letërsisë shqipe, do të njoh autorët dhe veçoritë e tyre, diskurset e kësaj faze të letërsisë dhe vlerën letrare e historike të saj. Duke zhvilluar njohuritë, studentët do të kenë mundësitë e thellimit të studimeve për Humanizmin shqiptar, Letërsinë filobiblike atë të bejtexhinjëve dhe për Letërsinë e Rilindjes Kombëtare. Njëkohësisht do të mësojnë për format e studimit të saj deri më tani Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - Të njohë mendimin humanist shqiptar; kulturën e krishterë; dimensionin kulturor dhe linguistik të kësaj letërsie- krahas teksteve origjinale që u krijuan 2.Të njohë zhanret e kësaj letërsie dhe tipologjinë e saj 3.Të njohë epokën e himnizimt të letërsisë si prosede krijues-romantizmi 4. Të njohë temat dhe diskurset e kësaj letërsie Literatura e nevojshme: 1.Sabri Hamiti, Letërsia e vjetër shqipe (Vepra 8) 2.Rexhep Qosja:Historia e Letërsisë Shqipe III, 1984) 3.Rexhep Ismajli, Tekste të vjetra 4.Dhimitër Shuteriqi, Shkrimet shqipe 5.Ibrahim Rugova, Vepra e Bogdanit (1990) Emërtimi i lëndës: Gjuhë e huaj I (Lower-intermediate)

3 Kursi gjuhë e huaj është kurs, në të cilin kandidati do të zgjedhë njërën nga këto gjuhë të huaja: gjuhë angleze, frënge, gjermane dhe italiane. Kursi është i paraparë për ta përgatitur studentin për shfrytëzimin e mëvonshëm të gjuhës së huaj në veprimtaritë e tij profesionale dhe në kërkimet eventuale stduimore e shkencore. Kursi loëer-intermediate është menduar si shkallë e parë e katër shkallëve gjithsej, nëpër të cilëve do (mund) të kalojë kandidati, duke synuar niselin (advanced) më vonë gjatë studimeve. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - Të kuptojë pjesën më të madhe të bisedave të zakonshme në gjuhën e huaj; - Të arrijë t u përgjigjet pyetjeve të lehta dhe të shqiptuara me kujdes në gjuhën e huaj; - Të arrijë të gjindet për nevojat e veta themelore në një ambient ku flitet gjuha e huaj; - Të lexojë dhe kuptojë instruksionet themelore në gjuhën e huaj; - Të shkruajë tekste të shkurtra në gjuhën e huaj, ndonëse me gabime rasti. Literatura e nevojshme: Librat e nivelit lower-intermediate të gjuhës së huaj që do ta zgjedhë mësimdhënësi. Emërtimi i lëndës: Norma e shqipes së shkruar Ky kurs synon t i përgatisë studentët për përdorimin praktik të gjuhës së shkruar. Kjo përfshin përdorimin e normave të drejtshkrimit të gjuhës shqipe, të leksikut si dhe të paraqitjes grafike të ndërhyrjeve gjuhësore për nevoja profesionale dhe akademike. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të vërejë gabimet e drejtshkrimit dhe shmangiet nga norma gjatë të shkruarit; - të hartojë pa gabime; - të dijë të përdorë aparatin akademik dhe veglat normative; Literatura e nevojshme: - Akad. e Shkencave e RSH, Për pastërtinë e gjuhës shqipe, Tiranë Memushaj Rahmi, Shqipja standarde, Tiranë Drejtshkrimi i shqipes - CDE, Si të shkruajmë- procesi dhe shkrimet funksionale, Tirnaë CDE, Si të shkruajmë një ese, Tiranë Rregullat e pikësimit në gjuhën letrare shqipe, Tiranë, Fjalor drejtshkrimor Semestri II Emërtimi i lëndës: Gjuhë latine Studenti do të mësojë bazat e leksikut dhe të gramatikës së gjuhës latine. Kjo është një gjuhë shumë e rëndësishme për mësimin e shqipes, sidomos në rafshin diakronik, për shkak të ndikimit të saj të madh qoftë drejtpërdrejt, qoftë nëpërmjet gjuhëve të dala prej saj. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të ketë një leksik themelor të latinishtes; - të njohë lakimet e latinishtes dhe zgjedhimet;

4 - të ketë një pasqyrë të gramatikës së përgjithshme të latinishtes; - të lexojë dhe të përkthejë tekste të thjeshta të latinishtes; - të arrijë të vërejë elemente të latinishtes në shqipen; Literatura e nevojshme: 1. Engjël Sedaj, Gjuhë latine Emërtimi i lëndës: Hyrje në studimet albanistike Kursi Hyrje në studimet albanistike synon t ua përkufizojë studentëve nocionin dhe shtrirjen e studimeve albanistike si dhe të japë një historik të shkurtër, themelor, të studimeve albanistike në botë dhe në viset shqiptare. Kursi klasifikon fushat e studimeve albanistike, periudhat dhe autorët kryesorë. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të njohë rrezen e studimeve albanistike; - të njohë problemet kryesore të albanistikës si disiplinë; - të njohë periudhat kryesore të zhvillimit të albanistikës; - të autorët kryesorë që kanë kontribuar për zhvillimin e albanistikës; Literatura e nevojshme: Jup Kastrati, Historia e albanologjisë , Shkodër 2000 Rexhep Ismajli, Tekste të vjetra Rexhep Ismajli, Standarde dhe identitete Emërtimi i lëndës: Histori e letërsisë shqipe II (Letërsi moderne shqipe) Programi i kësaj lënde i mundëson studentit të vitit të dytë të Degës së Gjuhës Shqipe që t i thellojë njohuritë për letërsinë shqipe të gjysmës së parë të shekullit XX; të pasurojë dijen dhe të zhvillojë shijen estetike. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të të analizojë, të interpretojë dhe të vlerësojë fenomenet dhe dukuritë letrare të kësaj periudhe letrare; - t i njohë formacionet e saj stilistiko-letrare; - arrijë njohuri të thelluara për shkrimtarët dhe veprat e tyre letrare, për idetë dhe format e letërsisë shqipe të gjysmës së parë të shek. XX; - t i dallojë veçoritë karakteristike të letërsisë së kësaj periudhe; Literatura e nevojshme: - ASHSH, Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë, Tiranë, Historia e letërsisë shqiptare, Tiranë 1983, Rilindja, Prishtinë Robert Elsie, Historia e letërsisë shqiptare, Dukagjini, Tiranë Pejë Rexhep Qosja, Dialogje me shkrimtarë, Rilindja, Prishtinë Sabri Hamiti, Letërsia moderne shqipe, Libri shkollor, Prishtinë 1998

5 - Liman Matoshi, Poezia atdhetare shqipe, Rozafa, Prishtinë Emërtimi i lëndës: Gjuhë e huaj II (Mid-intermediate) Kursi Gjuhë e huaj II është kurs, në të cilin kandidati do të zgjedhë njërën nga këto gjuhë të huaja: gjuhë angleze, frënge, gjermane dhe italiane. Kursi është i paraparë për ta përgatitur studentin për shfrytëzimin e mëvonshëm të gjuhës së huaj në veprimtaritë e tij profesionale dhe në kërkimet eventuale stduimore e shkencore. Kursi mid-intermediate intermediate është menduar si shkallë e dytë e katër shkallëve gjithsej, nëpër të cilëve do (mund) të kalojë kandidati, duke synuar niselin (advanced) më vonë gjatë studimeve. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - Të kuptojë pjesën më të madhe të bisedave të zakonshme në gjuhën e huaj, kryesisht me fjalës të thjeshtuar; - Të arrijë të bëjë ndërhyrje në bisedë, të tregojë rrëfime të vetat dhe të realizojë biseda më të gjata; - Të arrijë të komunikojë për nevojat e veta themelore në një ambient ku flitet gjuha e huaj; - Të lexojë dhe kuptojë teskte të thjeshta; - Të shkruajë tekste më të gjata në gjuhën e huaj, ndonëse me gabime rasti. Literatura e nevojshme: Librat e nivelit mid-intermediate të gjuhës së huaj që do ta zgjedhë mësimdhënësi. Emërtimi i lëndës: Norma e shqipes së folur Ky kurs synon t i përgatisë studentët për përdorimin praktik të gjuhës së shkruar. Kjo përfshin përdorimin e normave të drejtshkrimit të gjuhës shqipe, të leksikut si dhe të hartimit të teksteve për nevoja akademike paraqitjes skenike për nevoja profesionale dhe akademike. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të vërejë gabimet e drejtshkrimit dhe shmangiet nga norma gjat ëtë folurit; - të flasë pa gabime; - të dijë të përdorë elementet mbisegmentare gjatë një paraqitjeje gojore; Literatura e nevojshme: - Akad. e Shkencave e RSH, Për pastërtinë e gjuhës shqipe, Tiranë Memushaj Rahmi, Shqipja standarde, Tiranë Drejtshkrimi i shqipes Viti II Semestri III Emërtimi i lëndës: Morfologji I (Fjalëformimi dhe sistemi emëror i shqipes) Lënda Morfologji I për studentët e gjuhës shqipe është lëndë themelore për të mësuar konceptet e përgjithshme dhe të veçanta lidhur me morfologjinë e shqipes, që nga fajlëformimi dhe deri tek identifikimi i pjesëve të ligjëratës dhe funksioni i tyre, por duke u ndalur te sistemi emëror.

6 Në mësimin e gramatikës përfshihet fjalëformimi, duke i kushtuar rëndësi të veçantë, pikërisht për shkak të sqarimit të raporteve ndërmjet rrënjës dhe formanteve të tjera paradigmatike dhe raporteve që ndërtojnë ato. Kjo është posaçërisht e rëndësishme për shkak të mundësive të mëdha të shqipes për të ndërtuar trajta e fjalë të reja me mjetet gramatikore të vetë shqipes.. Më pas vjen mësimi i pjesëve të ligjëratës veç e veç. Ndarja e pjesëve të ligjëratës në gramatikën e shqipe është e bërë jo sipas trajtës, por sipas funksionimit që kryejnë fjalët. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të përdorë drejt dhe saktë trajtat e ndryshme të fjalëve në raport mekuptimin apo nuancën kuptimore, në bazë të paradigmave që ato marrin gjatë përdorimit në trajta të ndryshme; - të identifikojë pjesët e ligjëratës sipas funksionit të tyre; - të dallojë dhe intepretojë format analitike dhe sintetike të fjalëve të shqipes - të intepretojë kuptimisht paradigmat fjalëformuese dhe trajtëformuese - të identifikojë pjesët e ligjëratës dhe funksionet e tyre - të bëjë analizë morfologjike dhe morfematike të sistemit emëror - të jetë i përgatitur për mësimin e sistemit foljor të shqipes; Literatura e nevojshme: - Grup autorësh: Gramatika e gjuhës shqipe I, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Shqipërisë, Bahri Beci, Gramatika e gjuhës shqipe I - Andre Martine, Elemente të gjuhësisë së përgjithshme, Prishtinë, Fedinand de Sosyr, Kurs i gjuhësisë së përgjithshme, Prishtinë, Milka Iviq, Drejtimet në linguistikë, Prishtinë, 1986 Emërtimi i lëndës: Histori e letërsisë shqipe III (Letërsi bashkëkohore shqipe) Programi i kësaj lënde ka për qëllim t i mundësojë studentit të vitit të tretë të Degës së Gjuhës Shqipe që të thellojë më tej njohuritë për letërsinë shqipe të gjysmës së dytë të shekullit XX, të pasurojë kulturën letrare dhe të zhvillojë shijen estetike. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të analizojë, të interpretojë dhe të vlerësojë fenomenet dhe dukuritë letrare të kësaj periudhe letrare; - të arrijë njohuri të thelluara për shkrimtarët dhe veprat e tyre letrare, për idetë, për mënyrat e procedimit dhe për format e letërsisë shqipe të gjysmës së dytë të shek. XX; - t i ketë të qarta veçoritë e letërsisë së kësaj periudhe; - të rrisë më tej aftësinë për analizë kritike të veprës letrare; - t i zhvillojë aftësitë personale për punë të pavarur kërkimore, si dhe do t i zhvillojë shkathtësitë individuale për punë kërkimore në grup; Literatura e nevojshme: - Rexhep Qosja, Shkrimtarë dhe periudha, Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë, Agim Vinca, Struktura e zhvillimit të poezisë së sotme shqipe/ /, Rilindja, Prishtinë, Sabri Hamiti, Letërsia bashkëkohore, Faik Konica, Prishtinë, Robert Elsie, Historia e letërsisë shqiptare, Dukagjini, Tiranë Pejë,1997

7 - Bashkim Kuçuku dhe autorë të tjerë, Letërsia shqiptare 4, SHBLSH, Tiranë, Basri Çapriqi, Simboli dhe rivalët e tij, PEN, Prishtinë, 2005 Emërtimi i lëndës: Histori e standardizimit të shqipes Ky kurs ka për qëllim të sigurojë njohuri për zhvillimin historik të gjuhës letrare shqipe nga dokumentet dhe veprat e para gjer te standardizimi final i gjuhës shqipe në Kongresin e Drejtshkrimit të gjuhës Shqipe më Studentët do të fitojnë njohuri dhe do të sqarojnë shumë koncepte që kanë të bëjnë me zhvillimin historik të gjuhës shqipe në trajtën e shkruar dhe të folur të saj. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të dallojë periudhat e standardizimit të shqipes; - të lexojë modelet e ndryshme gjuhësore të shfrytëzuara në qarqet letrare në peirudha të ndryshme; - të njohë më mirë përpjekjet e bëra për standardizimin e shqipes gjatë shekujve - të njohë më hollësisht rregullat e drejtshkrimit të gjuhës standarde. Literatura e nevojshme: - F. Raka, Historia e shqipes letrare, Prishtinë Sh. Demiraj, Historia e gjuhës së shkruar, Tiranë R. Ismajli, Gjuhë dhe etni, Prishtinë R. Ismajli, Në gjuhë dhe për gjuhën, Dukagjini, Pejë R. Ismajli, Standarde dhe identitete - T. Osmani, Rruga e shkronjave shqipe, Shkodër M. Samara, Historia e shqipes letrare, Tiranë A. Kostallari, Gjuha e sotme letrare shqipe dhe disa probleme themelore të drejtshkrimit të saj, Tiranë 1973 Emërtimi i lëndës: Didaktikë e drejtshkrimit Ky kurs synon t i përgatisë studentët që të jenë në gjendje t ua transmetojnë të tjerëve njohurinë e tyre të normës drejtshkrimore dhe t i përgatisin të tjerët për të mësuar anën praktike të gjuhës. Kjo përfshin interpretimin e metodave të ndryshme që shfrytëzohen për mësimin e normës drejtshkrimore. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të njohë normën e gjuhës shqipe në një shkallë të lartë; - të njohë metodat e nevojshme për t ua mësuar të tjerëve anën praktike të gjuhës; - të zhvillojë anën krijuese për të gjetur forma të tjera për mësimin e drejtshkrimit dhe të drejtshqiptimit Literatura e nevojshme: - -

8 Emërtimi i lëndës: Histori e kulturës shqiptare Kursi Histori e kulturës shqiptare është një përmbledhje e ngjarjeve dhe e periudhave të ndryshme që lidhen me albanologjinë përgjithësisht, duke pasur kështu ndikim në zhvillimin kulturor të shqiptarëve. Kjo përfshin një rreze të zhvillimeve shoqërore që nga antikiteteti, deri në historinë më të re. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të ketë një qëndrim kritik ndaj historisë popullore të popullit shqiptar; - të kuptojë rolin e ndryshimeve shoqërore e të tjera për kulturën e një vendi; - të identifikojë ndryshimet kulturore si pasojë e ndryshimeve shoqërore; - të dijë të hulumtojë literaturë përkatëse për historinë e kulturës shqiptare; Literatura e nevojshme: - Naser Ferri, Mythologia Viva, IAP, Prishtinë, Noel Malcolm, Kosovo, KOHA, Prishtinë, Robert Elsie, Historical Dictionary of Kosovo, Scarecrow press, Robert Elsie, Historical Dictionary of Albania, Scarecrow press, 2010 Emërtimi i lëndës: Shkrimet shqipe me alfabet arab Ekziston një rreze e tërë e leterësisë në gjuhën shqipe, të realizuar me alfabet arab, ku përfshihen shkrime dhe komente të ndryshme religjioze, por edhe prodhime estetetike. Këto janë të rëndësishme për t u hulumtuar në rrafshin filologjik. Synim i këtij kursi është t i përgatisë studentët me bazat e osmanishtes, në funksion të leximit dhe të interpretimit gjuhësor të teksteve shqipe me alfabet arab. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të njohë alfabetin arab; - të mund të lexojë dhe të deshifrojë tekste të ndryshme, të shkurtra në gjuhën arabe; - të gjejë informacion për tekstet shqipe me alfabet arab; - të nisë të bëjë hulumtime të thjeshta të këtyre teksteve; Literatura e nevojshme: - Rexhep Ismajli, Tekste të vjetra - Sabri Hamiti, Kodet e mëdha të letërsisë shqipe - Mahmud Hysa, Alamiada shqiptare - Hasan Kaleshi, Albanska alamiado knjizevnost - Justin Rrota, Për historinë e alfabetit shqip - Osman Muderrizi, Letërsia shqipe me alfabet arab Emërtimi i lëndës: Gjuhë e huaj III (Upper-intermediate)

9 Niveli i tretë i gjuhës së huaj ia mundëson studentit të përvetësojë një nivel edhe më të lartë të gjuhës së huaj të zgjedhur, duke kaluar tashmë në një nivel të mjaftueshëm për nivelet akademike. Kjo ia mundëson atij të shfrytëzojë literaturë në këtë gjuhë dhe të përgatitet për nivelin e radhës, me të cilin mund të kumtojë në këtë gjuhë të huaj në konferenca të ndryshme dhe në diskutime të tjera profesionale në të ardhmen. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të përdorë gjuhën e huaj në një nivel fillestar për nevoja akademike; - të shfrytëzojë një leksik të gjerë; - të zotërojë strukturën gramatikore bazike; - të përdorë gjuhën e huaj në konkteste të ndryshme përdorimi; - të njihet me shtresimet më komplekse të gjuhës; Literatura e nevojshme: Tekstet e gjuhës përkatëse të nivelit upper-intermediate Semestri IV Emërtimi i lëndës: Morfologji II (Sistemi foljor i shqipes) Lënda Morfologji II për studentët e gjuhës shqipe është lëndë themelore për të mësuar konceptet e përgjithshme dhe të veçanta lidhur me morfologjinë e shqipes, tutje fjalëformimit dhe sistemit emëror, duke u ndalur te sistemi foljor. Ndarja e pjesëve të ligjëratës në gramatikën e shqipe është e bërë jo sipas trajtës, por sipas funksionimit që kryejnë fjalët. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të përdor drejt dhe saktë trajtat e ndryshme të fjalëve në raport me kuptimin apo nuancën kuptimore, në bazë të paradigmave që ato marrin gjatë përdorimit në trajta të ndryshme; - të identifikojnë pjesët e ligjëratës sipas funksionit të tyre; - të dallojë dhe intepretojë format analitike dhe sintetike të fjalëve të shqipes - të intepretojë kuptimisht paradigmat fjalëformuese dhe trajtëformuese - të bëjë analizë morfologjike dhe morfematike të sistemit foljor Literatura e nevojshme: - Grup autorësh: Gramatika e gjuhës shqipe I, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Shqipërisë, Bahri Beci, Gramatika e gjuhës shqipe I - Andre Martine, Elemente të gjuhësisë së përgjithshme, Prishtinë, Fedinand de Sosyr, Kurs i gjuhësisë së përgjithshme, Prishtinë, Milka Iviq, Drejtimet në linguistikë, Prishtinë, 1986 Emërtimi i lëndës: Shqipja letrare e shek Tekstet e vjetra të autorëve të shekujve kanë një vlerë të rëndësishme gjuhësore në radhë të parë. Kursi synon t ua ofrojë mundësinë studentëve të marrin informacione për të pasur më të lehtë

10 leximin e atyre teksteve. Këto tekste janë botuar tashmë me aparaturë të nevojshme transkriptim e shënime kritike.. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të mund të njihet me bazat e alfabeteve të shfrytëzuara nga autorët e vjetër të shek të ketë informacion për tekstet e vjetra të shqipes; - të dijë të gjejë materiale të duhura për tekstet e vjetra të shqipes; - të bëjë një analizë të lehtë gjuhësore të teksteve të vjetra; Literatura e nevojshme: - Rexhep Ismajli, Tekste të vjetra - Rexhep Ismajli, Gjuha shqipe e Kuvendit të Arbërit (1706) - Kolë Ashta, Leksiku historik i shqipes - Mahmud Hysa, Krestomaci e letërsisë së vjetër shqiptare - Selman Riza, Fillimet e gjuhësisë shqiptare - Selman Riza, Pesë autorët më të vjetër të gjuhës shqipe Emërtimi i lëndës: Leksikologji e shqipes me semantikë Kursi i Leksikologjisë me semantikë i pajis dhe i formon studentët me njohuri teorike e praktike në fushën e nënsistemit gjuhësor të leksikut. Për këtë qëllim kursi rrah, trajton dhe sqaron çështje që kanë të bëjnë me studimin e fjalës dhe të kuptimit leksikor në gjuhën shqipe si dhe të lidhjeve ndërmjet tyre, i shpjegon shkaqet dhe rrugët e ndryshimit të kuptimit të fjalëve, lidhjet kuptimore ndërmjet fjalëve, tipat kryesorë të fjalëve sipas formimit, bashkimet e qëndrueshme të fjalëve. Kursi ofron njohuri gjithashtu edhe për përbërjen leksikore të shqipes, për klasat e ndryshme leksikore dhe shtresat e leksikut, lëvizjet dhe ndryshimet që kanë ndodhur në të, grupon fjalët e kufizuara në përdorim për shkaqe territoriale, shoqërore, profesionale e stilistike, zbulon lëvizjet historike të grupeve të fjalëve në gjirin e leksikut, ndikimet e gjuhëve të huaja, trajton çështje që lidhen me fjalorë të tipave të ndryshëm, llojet e tyre, probleme teorike që dalin në hartimin e tyre etj. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - t i kuptojë veçoritë kombëtare të gjuhës, - t i zbulojë tiparet kryesore të leksikut të gjuhës së sotme, - t i vërejë gjedhet (modelet) kryesore të fjalëve që hyjnë në të, - të vlerësojë tipat më prodhues të formimit të fjalëve të reja në gjendjen e sotme të gjuhës dhe ligjet e veçanta të zhvillimit të leksikut Literatura e nevojshme: 1. Thomaj, Jani: Leksikologjia e gjuhës shqipe, Tiranë, Thomaj, Jani: Prejardhja semantike në gjuhën shqipe, Tiranë, Thomaj, Jani: Çështje të frazeologjisë së gjuhës shqipe, Tiranë, Grup autorësh: Studime mbi leksikun dhe mbi formimin e fjalëve në gjuhën shqipe I, II, Tiranë, 1972

11 Emërtimi i lëndës: Didaktikë e fonetikës Ky kurs synon t i përgatisë studentët që të jenë në gjendje t ua transmetojnë të tjerëve njohurinë e tyre të fonetikës dhe t i përgatisin të tjerët për të mësuar anën tingullore të gjuhës. Kjo përfshin interpretimin e metodave të ndryshme që shfrytëzohen për mësimin e shqiptimit dhe të nyjtimit të tingujve. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të njohë sistemin tingullor të gjuhës shqipe në një shkallë të lartë; - të njohë metodat e nevojshme për t ua mësuar të tjerëve mësimin e tingujve të gjuhës; - të zhvillojë anën krijuese për të gjetur forma të tjera për mësimin e fonetikës. Literatura e nevojshme: - - Emërtimi i lëndës: Letërsi popullore Ky kurs synon t i njoftojë studentët me trashëgiminë gojore në gjuhën shqipe. Kursi ofron një klasifikim sistematik të letërsisë gojore në gjuhën shqipe, vlerësimin e saj dhe analizën letrare. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të jetë i njoftuar me gjedhet kryesore të letërsisë popullore shqiptare; - të njohë disa nga autorët kryesorë që janë marrë me studimin e letërsisë popullore shqiptare; - të njohë disa nga bazat e teorisë së folklorit; - të mund të analizojë në aspektin letrar tekstet bazë të letërsisë popullore; - të bëjë lexim ndërtekstual të letërsisë popullore shqiptare me letërsitë popullore të vendeve të tjera; Literatura e nevojshme: - Demush Shala, Letërsi popullore (dispencë) - Alfred Uçi, Estetika e folklorit Emërtimi i lëndës: Psikologji Rezultatet e pritura: Literatura e nevojshme: - James Nairne, Psychology - William james, Psycology; brief course - Emërtimi i lëndës: Gjuhë e huaj IV (Advanced) Niveli i katërt i gjuhës së huaj ia mundëson studentit të përvetësojë një nivel të lartë të gjuhës së huaj të zgjedhur, duke kaluar tashmë në një nivel akademike. Kjo ia mundëson atij të shfrytëzojë literaturë në këtë gjuhë dhe të shfrytëzojë literaturën në gjuhë të huaj, si dhe të shkruajë në këtë gjuhë. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje:

12 - të përdorë gjuhën e huaj për nevoja akademike; - të shfrytëzojë një leksik të gjerë dhe shtresim kompleks; - të zotërojë strukturën gramatikore; - të përdorë gjuhën e huaj në konkteste të ndryshme përdorimi; - të njihet me shtresimet më komplekse të gjuhës; Literatura e nevojshme: Tekstet e gjuhës përkatëse të nivelit advanced. Viti III Semestri V Emërtimi i lëndës: Sintaksë e shqipes I (Sintaksa e fjalisë) Ky kurs do të përqëndrohet në shtjellimin e strukturave përtej fjalës dhe të atyre më të vogla se fjalia e thjeshtë, pra të sintagmave dhe të grupeve të fjalëve në anglishten, qofshin ato me kuptim primar leksikor apo me kuptim dytësor a figurativ. Sintagmat emërore, foljore, mbiemërore, ndajfoljore dhe parafjalore do të jenë në qendër të vëmendjes së këtij kursi bashkë me nënndarjet dhe me nënklasifikimin e tyre. Do të analizohen përbërësit e tyre sipas analizës në përbërës të drejpërdrejtë, gjithnjë duke u mbështetur në strukturën e tyre fillimisht. Gjatë këtij kursi do të shtjellohen detajisht edhe elementet funksionale që i caktojnë modelet e fjalive të thjeshta në anglishten: kryefjala, kallëzuesi dhe plotësit e brendshëm dhe të jashtëm të foljes kallëzues. Rezultatet e pritura: Në fund të këtij kursi një student, i cili do të vlerësohet se e ka mbaruar me sukses provimin, do të jetë në gjendje që: - t i identifikojë dhe t i veçojë të gjitha strukturat sintagmatike të shqipes bashkë me funksionet e ndryshme të tyre - të bëjë analizë sintaksore të kategorive funksionale dhe strukturore brenda fjalisë së thjeshtë apo brenda një hierarkie më të lartë gjuhësore - t i identifikojë strukturat dhe funksionet e ndrsyhme sintaksore brenda fjalisë së thjeshtë në situata të ndryshme të komunikimit - t i dallojë konceptet themelore të analizës sintaksore në përgjithësi dhe të analizës së sintagmës në veçanti; Literatura e nevojshme: - Grup autorësh: Gramatika e gjuhës shqipe II, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Shqipërisë, Bahri Beci, Gramatika e gjuhës shqipe II - Thoma Dhima, Sintaksa e shqipes - Turano, Koleci, Hyrje në sintaksën gjenerative të shqipes - Gj. Grafi, Sintaksa Emërtimi i lëndës: Dialektologji (e gjuhës shqipe) Në këtë kurs do të studiohen të folmet e gjalla, gjegjësisht dialektet, të cilat edhe përbëjnë objektin e kësaj disipline gjuhësore. Dihet mirëfilli se dialektet dhe të folmet e një gjuhe pasqyrojnë ligjërimin e gjallë në të gjitha fazat shoqërore. Për këtë arsye qysh nga fillesat e studimit të dialekteve, studentët do të përvetësojnë dhe thellojnë njohuritë e tyre në këtë segment të dijes gjuhësore. Kursi i kësaj

13 lënde do t u ofrojë studentëve dije mbi tërësinë e varianteve dialektore, duke u thelluar në njohjen e degëzimeve apo mikrosistemeve dhe makrosistemeve, duke mos i lënë anash as të folmet e diasporave që për gjuhësinë shqiptare kanë një rëndësi të veçantë. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - t i njohë të gjitha të folmet dhe dialektet e shqipes; - të jetë në gjendje t i përshkruajë ato në terren, duke dhënë rezultatet modeste - të kenë koncept të qartë për dallimet qenësore brendapërbrenda dialekteve, duke i krahasuar ato shpeshherë me gjuhën standarde Literatura e nevojshme: - Dialektologjia, I, II, III, IV, V, VI, Tiranë - Badallaj, Imri, E folmja e Hasit, Prishtinë, Haebler, Claus, Albanische Grammatik der Mundarten von Salami, Wiessbaden, Camaj, Martin, La parlate albanse di Grecci in provincia di Avellino, Firencë, Camaj, Martin, Die Albanishe Mundart von Falconara albanese in der Provinz Cosenza, Munchen, Çabej, Eqrem, Ngulimet shqiptare në Itali dhe gjuha e tyre, në Konferenca e dytë e studimeve albanologjike, vëllimi III, Guzzetta, A., La parlata di Piana degli Albanesi, Palermo, H. J. Sasse, Arvanitika, Wiessbaden, Hamp, E., La parlata di Vaccarizzo Albanese, Roma, Ajeti, Idriz, Zhvillimi historik i të folmes gege të arbneshëve të Zarës, Prishtinë, 1998 Emërtimi i lëndës: Gjuhësi e përgjithshme I (Teoritë e komunikimit dhe sistemi i shenjave) Kursi Gjuhësi e përgjithshme për studentët e vitit III të Degës së Gjuhës Shqipe hyn ndër kurset themelore. Ka karakter formues, teorik. Qëllimi kryesor i tij: t ua bëjë të mundshme studentëve ta njohin objektin e studimit të disiplinës teorike Gjuhësi e përgjithshme (Linguistikë e përgjithshme, General Linguistics), përkatësisht ligjësitë e përgjithshme të funksionimit të gjuhëve njerëzore, mënyrat e studimit të tyre, metodat themelore të studimit në gjuhësi, teoritë më të përhapura në këto studime dhe një ide të përgjithshme për historinë e ideve në këto studime. Njohja dhe familjarizimi me konceptet themelore në këto studime është një nga synimet kryesore të kursit. Pjesa e parë e këtij kursi kufizohet me teoritë e komunikimit dhe sistemin e shenjave. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - Të krijojë një ide më të saktë për vendosjen e dijeve që mund të marrë gjatë studimit të gjuhës shqipe në kuadër të dijes më të përgjithshme mbi gjuhët njerëzore, - t i vendosë ato në kuadër të aparaturës njohëse teorike të përgjithshme dhe - t i bëjë të krahasueshme me dijet për gjuhët e tjera, sepse të arritura mbi bazë të të njëjtave koncepte. Literatura e nevojshme: Barthes, R.: Elemente të semiologjisë, Aventura semiologjike, përk. R. Ismajli, Rilindja, Prishtinë, 1987.

14 Ducrot, O. Todorov, Tz.: Fjalor enciklopedik i shkencave të ligjërimit, përkth. R. Ismajli, Rilindja, Prishtinë, Hudson, Grover: Essential Introductory lingusitics, Blackëell Publishers, Massachussets dhe London, Hudson, R. A.: Sociolinguistika, përkth. M. Ymeri, Dituria, Tiranë, Ismajli, R.: Shenjë e ide, Rilindja, Prishtinë, Iviq, M.: Drejtimet në linguistikë, përkth. S. Drini, Rilindja, Prishtinë, Linke, A./ Nussbaumer, M./ Portmann, P. R.: Studienbuch Linguistik, Niemeyer, Tuebingen, Lyons, J.: Hyrje në gjuhësinë teorike, përkth. E. Lika, Dituria, Tiranë, Martinet, A.: Elemente të gjuhësisë së përgjithshme, përkth. R. Ismajli, bot. III, Dituria, Tiranë, Nuhiu, V.: Ndërndikimet gjuhësore, Rilindja, Prishtinë, Sapir, E.: Gjuha, përkth. V. Nuhiu, Rilindja, Prishtinë, Saussure, F. de: Kurs i gjuhësisë së përgjithshme, përk. R. Ismajli, b. II, Dituria, Tiranë, Trubeckoi, N. S.: Parime të fonologjisë, përkth. M. Bejta, Rilindja, Prishtinë, Emërtimi i lëndës: Didaktikë e shqipes si gjuhë e dytë Ky kurs synon t i përgatisë studentët që të jenë në gjendje t ua transmetojnë të huajve që nuke kanë shqipen gjuhë amtare njohurinë e tyre të shqipes dhe t i përgatisin të tjerët për të mësuar anën praktike të gjuhës. Kjo përfshin interpretimin e metodave të ndryshme që shfrytëzohen për mësimin e normës drejtshkrimore. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të njohë normën e gjuhës shqipe në një shkallë të lartë; - të njohë metodat e nevojshme për t ua mësuar të tjerëve anën praktike të gjuhës; - të zhvillojë anën krijuese për të gjetur forma të tjera për mësimin e drejtshkrimit dhe të drejtshqiptimit për studentë që nuk e kanë shqipen gjuhë të parë; Literatura e nevojshme: - - Emërtimi i lëndës: Teori e përkthimit Objektivi i kësaj lënde është që t u ndihmojë studentëve të mësojnë anën teorike të përkthimit dhe t i njohin teknikat e përkthimit, pa marrë parasysh se cilat gjuhë të huaja i flasin ata. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të fitojë njohuri themelore mbi teoritë dhe teknikat e përkthimit - të fitojë njohuri themelore për procesin e komunikimit njerëzor në përgjithësi - ta kuptojë rolin dhe rëndësinë e përkthimeve si formë e komunikimit. Literatura e nevojshme: Dr. Shykrane Gërmizaj, Translation Theory in the Classroom, Prishtinë, Vladimir Ivir, Teorija prevodjenja

15 Mirela Kumbaro, Metodologji dhe didaktikë e përkthimit me gojë, SHBLU, 2010 Emërtimi i lëndës: Redakturë gjuhësore Kursi redakturë gjuhësore është një modul që lidh njohjen praktike të normës së drejtshkrimit të gjuhës shqipe me zbatimin praktik të kësaj dije. Kursi synon t i përgatisë studentët për të redaktuar gjuhësisht tekste të ndryshme, duke pasur parasysh drejtshkrimin, por edhe varietetet stilistike. Kjo përfshin edhe anën mekanike të redaktimit, shenjat dhe sinjalizimet e ndryshimeve. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të mësojë shenjat, me të cilat bëhen ndryshimet brenda një teksti; - të dallojë varietetet brenda një teksti; - të redaktojë normën e drejtshkrimit në një tekst; - të redaktojë varietetet e tjera gjuhësore në një tekst. Literatura e nevojshme: - Rami Memushaj, Shqipja standarde Emërtimi i lëndës: Teknologjia informative për nevoja të gjuhësisë Studimi i gjuhësisë shpeshherë është i varur nga teknologjia informative. Programe të ndryshme kompjuteri janë zhvilluar për t i ndihmuar studiuesit që nga matjet e ndryshme tingullore, deri te korrektorët automatikë dhe programet për matjet leksikore. Studentët në këtë kurs do të kenë mundësinë të njihen me këto programe dhe t i mësojnë elementet bazike të tyre. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të përdorë programet kompjuterike për drejtshkrimin e shqipes; - të njohë programet bazike për matje të fushave të ndryshme gjuhësore; - të njohë disa nga programet kryesore për prezentim; Literatura e nevojshme: Semestri VI Emërtimi i lëndës: Sintaksë e shqipes II (Sintaksa e periudhës) Ky kurs do të përqëndrohet në shtjellimin e strukturave përtej fjalisë së thjeshtë dhe paragrafit si njësi gjuhësore në fillim të hierarkisë tekstore. Pra, të fjalive dhe të periudhave në anglishten, qofshin ato me bashkërenditje, me nënrenditje apo edhe të paplota formalisht. Periudhat me fjali të varura të përcaktuara sipas përmabjtjes, me fjali lidhore dhe me fjali krahasore e rrethanore do të jenë në qendër të vëmendjes së këtij kursi bashkë me nënndarjet dhe me nënklasifikimin e tyre. Do të analizohen përbërësit e periudhave të bashëkrenditura dhe të nënrenditura sipas analizës në përbërës të drejpërdrejtë, gjithnjë duke u mbështetur në strukturën e tyre fillimisht, për të vazhduar më pas me funksionin dhe semantikën e tyre. Gjatë këtij kursi do të shtjellohen detajisht edhe elementet funksionale që i caktojnë modelet e fjalive të përbëra në anglishten, bashkë me nënklasifikimet e tyre.

16 Rezultatet e pritura: Në fund të këtij kursi një student, i cili do të vlerësohet se e ka mbaruar me sukses provimin, do të jetë në gjendje që: - t i identifikojë dhe t i veçojë të gjitha strukturat e anglishtes në nivel të fjalisë, bashkë me funksionet e ndryshme të tyre - të bëjë analizë sintaksore të kategorive funksionale dhe strukturore brenda fjalisë së përbërë apo brenda një hierarkie më të lartë gjuhësore (një paragraf i tipit mesatar) - t i identifikojë strukturat dhe funksionet e ndryshme sintaksore brenda fjalisë së përbërë në situata të ndryshme të komunikimit - t i dallojë konceptet themelore të analizës sintaksore në përgjithësi dhe të analizës së periudhës në veçanti; Literatura e nevojshme: - Grup autorësh: Gramatika e gjuhës shqipe II, (Sintaksa e periudhës) Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Shqipërisë, Bahri Beci, Gramatika e gjuhës shqipe II - Thoma Dhima, Sintaksa e shqipes - Turano, Koleci, Hyrje në sintaksën gjenerative të shqipes - Gj. Grafi, Sintaksa Emërtimi i lëndës: Hyrje në gramatikën e tekstit të gjuhës shqipe Nëpërmjet këtij kursi studentët do të kenë mundësinë për t i zgjeruar njohuritë e tyre në një rrafsh përtej fjalisë, duke u njohur me kontekstin e përdorimit të gjuhës, kategorizimin e teksteve, këndvështrimin, kompozicionin dhe varietetet e përdorimit të gjuhës. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - Të ketë parasyh se analiza gjuhësore nuk përfundon te shenja e pikësimit që shënon përfundimin e fjalisë; - Të arrijë të marrë informacion për disa nga konceptet themelore të studimit të tekstit; - Të krijojë një ide për skemat strukturore dhe tematike të tekstit; - Të bëjë analiza bazike të teksteve të ndryshme; Literatura e nevojshme: - Bardh Rugova, Gjuha e gazetave, KOHA, Hasan Mujaj, Gjuhësia e tekstit - Klodeta Dibra, Nonda Varfi, Gjuhësi teksti - Tefë Topalli, Gjuhësi teksti - Egon Werlich, English Text Grammar Emërtimi i lëndës: Gjuhësi e përgjithshme II (Sistemet gramatikore) Kursi Gjuhësi e përgjithshme për studentët e vitit III të Degës së Gjuhës Shqipe hyn ndër kurset themelore. Ka karakter formues, teorik. Qëllimi kryesor i tij: t ua bëjë të mundshme studentëve ta njohin objektin e studimit të disiplinës teorike Gjuhësi e përgjithshme (Linguistikë e përgjithshme, General Linguistics), përkatësisht ligjësitë e përgjithshme të funksionimit të gjuhëve njerëzore,

17 mënyrat e studimit të tyre, metodat themelore të studimit në gjuhësi, teoritë më të përhapura në këto studime dhe një ide të përgjithshme për historinë e ideve në këto studime. Njohja dhe familjarizimi me konceptet themelore në këto studime është një nga synimet kryesore të kursit. Pjesa e dytë e këtij kursi vazhdon me sistemet gramatikore të gjuhëve të ndryshme, të kundruara në rrafshin teorik. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - Të krijojë një ide më të saktë për vendosjen e dijeve që mund të marrë gjatë studimit të gjuhës shqipe në kuadër të dijes më të përgjithshme mbi gjuhët njerëzore, - t i vendosë ato në kuadër të aparaturës njohëse teorike të përgjithshme dhe - t i bëjë të krahasueshme me dijet për gjuhët e tjera, sepse të arritura mbi bazë të të njëjtave koncepte. Literatura e nevojshme: Barthes, R.: Elemente të semiologjisë, Aventura semiologjike, përk. R. Ismajli, Rilindja, Prishtinë, Ducrot, O. Todorov, Tz.: Fjalor enciklopedik i shkencave të ligjërimit, përkth. R. Ismajli, Rilindja, Prishtinë, Hudson, Grover: Essential Introductory lingusitics, Blackëell Publishers, Massachussets dhe London, Hudson, R. A.: Sociolinguistika, përkth. M. Ymeri, Dituria, Tiranë, Ismajli, R.: Shenjë e ide, Rilindja, Prishtinë, Iviq, M.: Drejtimet në linguistikë, përkth. S. Drini, Rilindja, Prishtinë, Linke, A./ Nussbaumer, M./ Portmann, P. R.: Studienbuch Linguistik, Niemeyer, Tuebingen, Lyons, J.: Hyrje në gjuhësinë teorike, përkth. E. Lika, Dituria, Tiranë, Martinet, A.: Elemente të gjuhësisë së përgjithshme, përkth. R. Ismajli, bot. III, Dituria, Tiranë, Nuhiu, V.: Ndërndikimet gjuhësore, Rilindja, Prishtinë, Sapir, E.: Gjuha, përkth. V. Nuhiu, Rilindja, Prishtinë, Saussure, F. de: Kurs i gjuhësisë së përgjithshme, përk. R. Ismajli, b. II, Dituria, Tiranë, Trubeckoi, N. S.: Parime të fonologjisë, përkth. M. Bejta, Rilindja, Prishtinë, Emërtimi i lëndës: Didaktikë e gramatikës Ky kurs synon t i përgatisë studentët që të jenë në gjendje t ua transmetojnë nxënësve gramatikën e gjuhës shqipe, si në rrafshin strukturor, ashtu edhe në atë funksional. Kjo përfshin interpretimin e metodave të ndryshme që shfrytëzohen për mësimin e gramatikës. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të njohë gramatikën e gjuhës shqipe në një shkallë të lartë; - të njohë metodat e nevojshme për t ua mësuar të tjerëve gramatikën e gjuhës; - të zhvillojë anën krijuese për të gjetur forma të tjera për mësimin e gramatikës; Literatura e nevojshme: - -

18 Emërtimi i lëndës: Kontaktet e shqipes Objektivi i kësaj lënde është që t u ndihmojë studentëve të kuptojnë natyrën e kontakteve gjuhësore dhe dukuritë që i karakterizojnë këto kontakte. Shqipja gjatë historisë së saj ka pasur kontakte të vazhdueshme me gjuhë të ndryshme, ndërsa sot, po ashtu, paraqitet kontakti me gjuhët fqinje, por edhe me gjuhë të tjera, nëpërmjet proceseve të globalizimit. Kontaktet e tyre lënë gjurmë në formën e huazimeve dhe ndikimeve të tjera. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të fitojë njohuri themelore mbi dukuritë e kontakteve gjuhësore - t i kuptojë dukuritë e të huazuarit gjuhësor - ta kuptojë ndikimin e përgjithshëm të huazimeve në shoqëri dhe në gjuhë - të dallojë shtresimet gjuhësore të krijuara nëpërmjet kontakteve me gjuhë të ndryshme Literatura e nevojshme: - Shqipja dhe gjuhët e Ballkanit, ASHAK (përmbledhje punimesh) - Vesel Nuhiu, Ndikimet ndërgjuhësore, Rilindja, Murat Blaku, Ndikimet e shqipes mbi të folmet serbe të Kosovës Emërtimi i lëndës: Filozofi Rezultatet e pritura: Literatura e nevojshme: - Nigel Warburton, Philosophy: The Basics - Muahmedin Kullashi, Ese filozofike-politike Emërtimi i lëndës: Stilistikë Kursi Stilistikë e gjuhës shqipe për studentët e zgjedhin, synon njohjen e studentëve me studimet në rrafshin stilistik të gjuhës. Thellimi në studimin e organizimit parësor gjuhësor, shtjellimi i mëtejshëm i tij, hetimi i mundësive të brendshme të sistemit, i çon ata në njohjen e organizimit dytësor gjuhësor, që është themeli i nivelit stilistik të kërkimeve. Me njohuritë që marrin për stilin, stilemat, përftesat dhe mekanizma të tjerë, ata aftësohen teorikisht dhe praktikisht për të analizuar tekste ligjërimore dhe për të vlerësuar veçanti të stileve. Kursi synon kultivimin dhe thellimin e kulturës gjuhësore, thithjen e modeleve, hollimin e shijes gjuhësore. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të dallojë idiomat tekstore të shqipes; - të dallojë varietetet e të folurit dhe të shkruarit; - të shfrytëzojë idiomat tekstore varësisht nga kategoritë e ndryshme tekstore; - të përdorë gjuhën në konkteste të ndryshme përdorimi; - të njihet me shtresimet më komplekse të gjuhës;

19 Literatura e nevojshme: Lloshi, Xhevat: Stilistika dhe pragmatika, Tiranë, 2000 Bally, Ch.: Traite de stylistique française, Geneve, 1951 Hough, G.: Style and Stylistics, Londër, 1969 O.Dykro C. Todorov: Fjalor enciklopedik i shkencave të ligjërimit, Prishtinë, 1984 Viti IV Semestri VII Emërtimi i lëndës: Hyrje në histori të gjuhës shqipe dhe fonetikë historike Kursi Hyrje në historinë e gjuhës shqipe për studentët e vitit IV të Degës së Gjuhës Shqipe hyn ndër kurset formuese. Qëllimi kryesor i tij: t ua bëjë të mundshme studentëve të njohin vijat e përgjithshme të studimit të historisë së gjuhës shqipe, fazat e zhvillimit të saj, raportet e saj me gjuhët e rajonit të pandërmjetshëm, raportet e saj themelore me gjuhët indoevropiane, mënyrën e studimit të historisë së gjuhës dhe mjetet themelore të këtij studimi. Njohja dhe familjarizimi me konceptet dhe zhvillimet themelore në këto studime është një nga synimet kryesore të kursit Rezultatet e pritura: Në fund të këtij kursi një student, i cili do të vlerësohet se e ka mbaruar me sukses provimin, do të jetë në gjendje që: - të krijojë një ide më të saktë për vendosjen e gjuhës shqipe në kuadrin e saj të përgjithshëm historik, në mënyrë që të vazhdojnë pastaj me studimin e zhvillimeve në fushë të fonetikës dhe të gramatikës historike, ashtu si dhe në fushë të historisë së kulturës dhe të popullit në përgjithësi. Literatura e nevojshme: - Çabej, Eqrem: Hyrje në historinë e gjuhës shqipe me fonetikë historike, në Studime gjuhësore III, Rilindja, prishtinë, 1976; - Demiraj, Shaban: Gjuha shqipe dhe historia e saj, Rilindja, Prishtinë, 1989; - Demiraj, Shaban: Fonologjia historike e gjuhës shqipe, Toena, Tiranë, 1996; - Ismajli, Rexhep: Artikuj për gjuhën shqipe, Rilindja, Prioshtinë, 1987; - Ismajli, Rexhep: Gjuhës standarde dhe histori identitetesh, Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Tiranë, Huld, Martin: Basic Albanian Etymologies, California State University, Los Angeles, Emërtimi i lëndës: Sociolinguistikë Qëllimi kryesor i këtij kursi është që studentët të njihen me formën e studimeve gjuhësore në raport me bashkësitë shoqërore. Është me rëndësi që studentët të kuptojnë ndikimin e faktorëve shoqërore në ligjërimin tonë dhe të jenë në dijeni për varietetet e ndryshme gjuhësore që ekzistojnë në kuadër të një bashkësie shoqërore. Duke u bazuar në studimet e ndryshme sociolinguistike të nxjerra nga përdorimi i gjuhës, ky kurs fokusohet në atë se si në gjuha konstrukton dhe i reflekton strukturat e ndryshme shoqërore dhe ndikimin e tyre në gjuhë, si dhe rolin e faktorëve shoqëror në përcaktimin e formës së ndërkomunikimit njerëzor. Rezultatet e pritura:

20 Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - t i njohë konceptet themelore nga fusha e sociolinguistikës. - të jetë në gjendje ta kuptojë se si funksionojnë gjuha dhe të folurit në kuadër të bashkësive shoqërore dhe të bashkësive folëse dhe ta kuptoj rëndësinë e gjuhës në ndërveprimin shoqëror. - t i njohë implikimet e çështjeve gjuhësore në çështje të tjera shoqërore, politike e kulturore. - t i njohë metodat e studimeve sociolinguistike të ligjërimit dhe të jetë në gjendje të bëj hulumtime të caktuara të natyrës sociolinguistike Literatura e nevojshme: - Trudgill Peter, Sociolinguistics An Introduction to language and Society, Fourth Edition, First Published in Pelican Books 1974, Penguin Books, Byron, Janet. Selections Among Alternates in Language Standardization The Case of Albanian, Mouton The Hague, Paris, Sociolinguistics a Reader, Edited by Nikolas Coupland and Adam Jaworski, St. Martin s Press, New York, Richard Hudson, Sociolinguistika, Tiranë Emërtimi i lëndës: Metodikë e gjuhës shqipe Gjuha shqipe si lëndë bazë në tërë sistemin e edukimit parauniversitar në shkollën shqipe vlerësohet si çelësi i tërë suksesit dhe progresit të nxënësve. Në këtë kontekst, detyrë themelore e kësaj lënde është që studenti të njihet dhe të aftësohet, në teori dhe në praktikë me mjeshtërinë e dhënies së kësaj lënde në shkollë, në përputhje me programin dhe kërkesat e sotme për formimin e gjithanshëm shkencor-gjuhësor e kulturor të nxënësve. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të zotërojë parimet, metodat e format kryesore të punës për organizimin dhe zhvillimin e tipave të ndryshëm të orëve të mësimit të gjuhës e të letërsisë, - të njohë metodat më të përshtatshme të punës me nxënës. Literatura e nevojshme: Dr. Riza Brada: Metodika e gjuhës shqipe, Prishtinë, B. Musai, Metodologji e mësimdhënies, Tiranë, G. Dibra, I. Dizdari, Metodologji e mësimdhënies, Shkodër, 2004; Emërtimi i lëndës: Didaktikë e letërsisë Ky kurs synon t i përgatisë studentët që të jenë në gjendje t ua transmetojnë të tjerëve njohurinë e tyre të letërsisë dhe t i përgatisin të tjerët për të kuptuar vlerën e një vepre letrare dhe historinë e zhvillimit të historisë përgjithësisht. Po ashtu, shërben edhe si mjet për mësimin e gjuhës nëpërmjet letërsisë. Rezultatet e pritura: Në përfundimin e këtij kursi studenti i vlerësuar pozitivisht do të jetë në gjendje: - të njohë metodat për mësimin e vlerave estetike të veprave letrare; - të njohë metodat për mësiimn e zhvillimieve dhe të periudhave të ndryshme historike të letërsisë; - të njohë metodat për shfrytëzimin e letërsisë për mësimin e gjuhës;